Jan Beukelsz. noemde zich de
„Koning van Israël"
Z.W.O. subsidieert studie
van Leidse arts
Burgemeester Pool van
Stedum geïnstalleerd
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1955
De Beeldenstorm in Leiden (II)
Calvinisme door welsprekende
predikers overgebracht
(Door J. de Koning.)
INMIDDELS WAS ER EEN NIEUWE beweging opgekomen, die ook te
Leiden al spoedig vele volgelingen telde, te weten die der Anabaptisten
of Wederdopers. Deze beweging kende twee stromingen. Enerzijds waren
er de fanatici en anarchisten, die met wereldse middelen een koninkrijk
wilden stichten, terwijl lijnrecht daar tegenover de stroming stond van de
stille en weerloze Christenen, aan wie een geestelijk koninkrijk voor ogen
stond, waarvoor alleen met geestelijke middelen mocht worden „ge
vochten".
Bepalen wij ons eerst tot deze stille
dopers, later ook Mennonieten genoemd,
naar hun predikant Menno Simonsz.
1579 vinden wij hen terug in de Doopsge
zinden. Slechts zij, die konden geloven,
werden door de Doop in de Gemeente op
genomen op belijdenis des geloofa. Van
1533 af nam hun beweging snel in beteke
nis toe en werden er duizenden volgelin
gen gedoopt. Zij onderscheidden zich door
hun beginselvastheid en waren veelal zeer
belreven in het woord; dit was hun enige
zwaard, want andere weerstand boden zij
niet.
Deze beweging heeft zware en lang
durige vervolgingen te lijden gehad, om
dat de stedelijke regeringen geen onder
scheid wisten te maken en bij de Weder
dopers altijd direct dachten aan de voor
haar zo gevaarlijke 6ecten van de andere
stroming.
In dertig Jaar tijd telden de stille do
pers meer dan 2000 martelaren. De door
hen nagelaten liederen, verzameld In het
„Offer des Heeren" en 't „Lietboecxken".
geven van hun lijden, maar ook van hun
geestelijke kracht een ontroerende getui
genis. In deze liederen worden ook ver
scheidene Leidse martelaren herdacht.
Onder de om hun geloof ter dood veroor
deelde dopers vinden wij ook vermeld
Adriaan Laurensz. Vermeer, de vader van
Pieter v. d. Werff. burgemeester geduren
de Leidens beleg. Deze Adriaan wa-; pre
dikant bij de Dopers en werd in 1537 te
Haarlem gevangen genomen en gedood.
Strenge strallen
Een heel ander beeld wordt ons geschil
derd. wanneer wij de geschiedenis nagaan
van de andere stroming der wederdopers,
zoals de secten der Munstersen, Baten
burgers en Davidjoristen. Zoals reeds eer
der gezegd, waren zij de fanatici en anar
chisten. die niet alleen tegen het oude
geestelijke gezag, maar ook tegen de we
reldlijke oveibeid in verzet kwamen. Alle
middelen waren hiertoe volgens hun me
ning geoorloofd. Het waren voor de stede
lijke regeringen gevaarlijke mensen,
waarbij nog kwam. dat velen van hen
onder valse godsdienstige voorwendsels
een ergerlijk en zedeloos leven leidden
In 1534 nam hun aantal in onze stad
sterk toe. Dit had een economische oor
zaak. De wolnering n.l., waarvan velen
in Leiden moesten leven, stond praktisch
stil. Hierdoor ontstond grote ontevreden
heid, zodat de priesters van het 1000-jarig
rijk een open en willig oor vonden. Zii
werden door de stadsregering fel vervolgd
en gestraft. In het begin van de ketterij
waren deze straffen veelal nog mild ge
weest. zoals het meelopen in de proces
sies. bedevaart doen en verbanning voor
een aantal jaren. Door de ernst van de
toestand werden echter de straffen steeds
strenger en lezen wij van ter-dood-ver
oordelingen door verbranding, verdrin
king. ophanging en levend begraven te
worden. De gevangenis was destijds in het
Gravensteen ondergebracht, waar ook een
..pijnkelder" (martelkamer) was. Verder
werden ook wel de torens op de stadswal
len tot gevangenis gebruikt.
Aanval
Ondanlra a] deze strenge straffen nam
het aantal Anabaptisten nog toe. De stads
regering sloeg deze uitbreiding met grote
ongerustheid gade en was zeer waakzaam,
want er broeide een samenzwaring. waar
van Maritgen Ysbrantsdochter, de vrouw
van Jan Beukelsz. over wie later nader,
het middelpunt was. De samenzweerders
beoogden niet minder dan een aanval op
Als punt van samenkomst diende
het huis van Maritgen, van daaruit
zou de aanval beginnen. Men zou de
stand in brand steken en de stadsre
gering doden. Hiertoe werd gerekend
op hulp uit het volk, terwijl Jan
Beukelsz., die zich in Munster be
vond, hulp van drie vendels gewa
pende geestverwanten had toege
zegd. Gelukkig werd van deze voor
genomen aanslag nog tijdig aan de
regering mededeling gedaan, die
daarop ijlings haar maatregelen nam.
De samenzweerders werden ten hui
ze van Maritgen gevangen genomen
en kregen kort daarop allen de dood
straf. De regering liet daarna, uit
dankbaarheid voor de ontsnapping
uit zo groot gevaar, in alle parochie
kerken dankdiensten houden, terwijl
ook een grote processie plaats had.
Koning van Israël"
Eén van de meest beruchte wederdopers
was de reed-s genoemde Leidenaar Jan
Beukelsz. Deze volgens de geschied
schrijver ..uit slechte ouderen geboren"
had o.a. als kleermaker in Vlaanderen en
Engeland gewerkt. Ook als reizend to
neelspeler heeft hij buitenslands vertoefd.
Het was een figuur, die zich veel in theo
logische disputen mengde, een ware geest
drijver.
In Holland teruggekeerd, vestigde hij
zich te Leiden, waar hij met zijn vrouw,
een schippersweduwe (de reeds eerder
genoemde Maritgen) een slecht befaamde
herberg hield aan het Noordeinde. op de
hoek van het Kort Rapenburg. In de zo
mer van 1933 was hij reeds te Munster
geweest, een plaats waar de Anabaptisten
hun centrum hadden gevormd. Hij is nog
voor korte tijd in Leiden teruggekeerd en
vertrok daarna weer naar Munster, waar
hij zijn opzienbarende, maar korte rol als
..Koning des Vrede® en van t nieuwe Je
ruzalem" zou spelen.
Het was op 24 Juni 1534, dat op het
marktplein te Munster, temidden van een
grote volksmenigte, door een „profeet"
van de wederdopers werd verkondigd, dat
het de wil van de Hemelse Vader was. dat
Jan Beukelsz. van Leiden. Keizer van de
ganse aardbodem zou worden gemaakt.
Deze. hierbij ook aanwezig, viel daarop op
zijn knieën en riep uit. dat hij dit reeds
openbaren. Hij liet zich nu echter als Ko
ning verheffen en benoemde zijn raadslie
den en hofhouding, die hij van rijke en
prachfige kleding liet voorzien. Voor zich
zelf liet hij 2 gouden kronen maken; hij
kleedde zich in zijde en fluweel, met een
gouden keten om de hals en een gouden
koninklijke staf in de hand.
Het goud had hij uit de kerken laten
roven. Als hij met zijn gevolg uitreed op
paarden, rijk met fluweel en gouden be-
hangselen bekleed, volgden direct achter
hem 2 kleine jongens. De één droeg zijn
kroon en een bijbel, de ander een zwaard,
met goud en edelstenen versierd. Zelf
droeg hij in de ene hand een gouden we
reldbol en in de andere hand zijn gouden
koningsstaf. Zijn lijfwacht was in groene
en blauwe zijde gekleed met witte hoeden.
Hij liet ook geld met zijn beeltenis slaan.
Op de markt in Munster had hij een troon,
waar hij op vaste tijden recht sprak. Ook
deze troon was rijk met goud en edel
stenen versierd.
Bandeloze troep
Eén van zijn officieren, een zekere
Knipperdollinck, was in zijn waanzinnige
uitingen misschien nog de meerdere van
zijn meester. Zo sprong hij eens tijdens
een grote bijeenkomst de volgelingen op
de rug en blies de mensen stuk voor stuk
in de mond, zeggende „Ontvangt de Heili
ge Geest".
Het was een bandeloze en ook zede
loze troep; de secte erkende de veel
wijverij. Jan Beukelsz. zelf had 14 vrou
wen Voor deze vrouwen een gevaarlijk
„eerbetoon", hetwelk één van haar, die
een woord ten gunste van de hongeren
de stadgenoten had laten horen, met de
dood moest bekopen. Haar man ont
hoofde haar eigenhandig od het 'markt
plein, waarna hij met zijn overige 13
reidans om haar lijk maak-
Dat de stedelingen van Munster
het slecht hadden, is alleszins begrij
pelijk. Niet alleen dat zij zwaar had
den te lijden onder de terreur van
Jan Beukelsz. en zijn volgelingen,
maar er heerste ook groot gebrek
aan levensmiddelen. De stad was n.l.
door troepen van de Munsterse bis
schop nauw omsingeld. Ondertussen
gingen echter de wederdopers rustig
met hun zwelgpartijen door en ter
wijl het volk honger leed. liet Jan
Beukelsz. voor 4000 van zijn geest
verwanten een weelderige en rijke
maaltijd aanrichten. Op de dag, dat
Munster door de troepen van de bis
schop werd ingenomen, 25 Juni 1535,
was er in 's Konings huis nog voedsel
voor 2 maanden.
Thans was zijn rijk echter uit.
werd met zijn metgezellen tot het scha
vot veroordeeld, met gloeiende tangen
gemarteld en daarna met het zwaard
doorstoken. Het is verbijsterend or
lezen, dat Jan Beukelsz., op het schavot
staande, de woorden uitsprak: „Vader,
in Uwe handen beveel ik mijne geest".
Wat voor kwade demonen moeten deze
geestdrijvers hebben bezetent
De verminkte lijken werden op bevel
van de regering in ijzeren kooien g<
stopt en aan de Munsterse St Lambrec'nt»
toren opgehangen „tot eeuwige gedach-
tenisse". En hiermede was voor Munster
de nachtmerrie ten einde.
De Gereformeerden
Door de zware vervolgingen tegen de
diverse secten van de Anabaptisten had
den de Sacramentisten zich weer geleide,
lijkaan kunnen herstellen. Nu werden hun
rijen versterkt door de Calvinisten. Het is
moeilijk na te gaan wanneer precle9 de
overgang van het Sacramentisme en
baptisme naar het Calvinisme heeft plaats
gehad. Eerst in 1566 beginnen de geschied
bronnen ruim te vloeien. Het Calvinisme
werd uit het Zuiden overgebracht dooi
welsprekende predikers, die sinds de
oprichting van de Hogeschool te Genève
theologisch goed onderlegd met veel
enthousiasme hun scherp geformuleerde
dogmatiek brachten.
Hun zuivere geloofsprediking en orga
niserend talent hadden tot gevolg, dat
velen zich bij hen aansloten, en over
den lande werden Gemeenten gesticht.
De moed van hun geloof in een roeping
Gods tot herstel van de ware Kerk en
bestrijding der Roomse ketterij maakte,
dat hun invloed snel steeg en alle andere
richtingen overvleugelde. De grote
mars tot de Reformatie van Nederland
was begonnen en het zou blijken, dat
deze ondanks alle terreur en vervol
ging niet meer was te stuiten.
Ook in Leiden breidde het Calvinisme
zich snel uit en er werden regelmatig
bijeenkomsten gehouden. De meest be
kende vergaderplaats in die tijd was de
Voskuil (ook bekend uit Leiden's beleg),
een plaats niet ver buiten de voormalige
Rijnsburgerpoort, bij Endegeest gelegen.
(Wordt vervolgd)
ONDERZOEK IN PISA VAN HET CENTRALE
ZENUWSTELSEL
De Nederlandse organisatie voor zuiver wetenschappelijk onderzoek heeft
dr K. Mechelse te Leiden een stipendium verleend om in Pisa bij prof.
Moruzzi de neurophysiologische techniek te bestuderen en aan een onder
zoek aldaar deel te nemen. Dr Mechelse is als wetenschappelijk ambtenaar
eerste klasse werkzaam op het laboratorium voor microscopische anatomie
van de rijksuniversiteit te Leiden.
In een onderhoud met dr Mechelse ver
nam het A.N.P., dat het hierbij gaat om
de studie van het centrale zenuwstelsel.
Dit bestaat uit cellen, die door hun uitlo
pers met elkaar verbonden zijn. Om deze
verbindingen te bestuderen, kan men de
anatomische methode volgen, waarbij de
verbindingen onder de microscoop in ge
kleurde coupes van het centrale zenuw
stelsel gevolgd kunnen worden.
Naast deze methode staan technieken,
ontwikkeld door de neurophysiologen, die
door gebruik te maken van electrische
verschijnselen, welke zich in de zenuw
vezels voordoen, wanneer daar een prik
kel in wordt voortgeleid in staat zijn
deze verbindingen aan te tonen.
Genoemde verschijnselen zijn af te lel
den van celgroepen en vezelbundels,
maar ook van één enkele cel en van één
enkele vezel. Om de electrische verschijn
selen van één enkele cel te kunnen af
leiden, gebruikt men zeer dunne staafjes
(electroden): van 12.000-ste millimeter dia-
Zo worden de stroompjes afgeleid, die
in het gebied van de microvolts liggen.
Om deze stroompjes te kunnen aantonen,
moeten zij versterkt worden. Met deze
techniek zijn de onderzoekers in staat
de bedoelde verbindingen te volgen. Ten
einde te weten te komen, hoe het com
municatiesysteem van het centrale zenuw
stelsel in elkaar zit, worden de uitkomsten
van de anatomische en de neurophysio
logische methode met elkaar vergeleken.
Voor een dergelijk onderzoek, zo zeide
dr Mechelse, is het nodig, dat men langs
verschillende wegen werkt. Hoewel de
neurophysiologie als studie niet van re
cente datum is, dateert de geschetste tech-
lang had gewe'.en, maar niet had willen man' 73 J"r-
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Machteld Hester, d v J. de
Jager en A. G. Koning; Gornelia J. H.,
d v J. H. Versteeg en C. Voorn; Gerritje,
d v P. van Waaij en M. G. Hertog; Alida
J. C. d v H. Teske en A. W. Kijk in de
Vegte; Johannes H. J., z v A. J. de la
Rie en A. J. Slngeling; Jacobus H. M., z
v C. J. van Wissen en W. F. van der Heu-
vell; Cornelis J. P., z v J. A. Halvemaan
en E. J. L. Wassenaar.
ONDERTROUWD: M. N. van Duiven-
booden en E. W. van den Ooord; G. van
Essen en G. Meijering; W. L. Heiwig en
A. M. F. J. H. Sormani; D. Bink en W.
van der Reijden; K. Bergman en J. H.
Smit; I. E. Keijzer en C. van Steenber
gen; H. F. A. Ooms en J. C. Zeegers; P.
F. H. de Roos en W. J. Bodrij; G. H. de
Jong en P. H. Nieuwendijk; A. Zwaan
en S. van der Plas; L. A. van Brero en
A. E. de Jong.
OVERLEDEN: W. Blansjaar, huisvr. v.
Koeken, 63 jaar; A. A. A. Kraaij. huisvr.
v Westerhout, 54 jaar; E. 't Hooft, huis-
Verstraaten 75 jaar; J. N. Sloos,
niek uit de laatste tien Jaren. Op dit ge
bied is prof. Moruzzi een van de meest
bekende figuren en het is om deze reden,
dat onze landgenoot bij hem zijn studie
verrichten zal.
Leidenaars naar Parijs'
koudecongTes
De regering heeft als gedelegeerden bij
het negende internationale koudecongres,
dat van 30 Augustus tot 8 September te
Parijs wordt gehouden, onder meer aan
gewezen onze stadgenoten prof. dr C. J.
Gorter en dr K. Reitsma.
Wegaanleg aanbesteed'
De directie Zuid-Holland van Rijks
waterstaat heeft aanbesteed het dempen
en graven van sloten en het aanleggen
van parallelwegen langs de westzijde van
de weg AmsterdamSassenheimHaag-
sche Schouw's-Gravenhage onder de
gemeenten Oegstgeest en Sassenheim met
bijkomende werken. De laagste inschrij
ver was aannemings- en transportbedrijf
B. Smallegange te Aerdenhout met
f 157.760,—, de hoogste was J. G. Nelis te
Haarlem met f 203.000,—.
Agenda van Leiden
Woensdag
Pieterskerk, 7.308 uur: avondstilte.
Loge, Steenschuhr 6, 8 uur: ledenver
gadering van „De Natuurvriend".
Donderdag
Sportpark Nieuwe Vaart. 9 uur: kinder
spelen (vacantiebezigheden).
Pieterskerkplein, 8 uur: concert door
„De Post". 3^.,
Leiderdorp: N.V. Ned. Du'riscJl,
8 uur: opening cantine.
Vrijdag
Pieterskerk, 8 uur: Sangerknaben vom
Wienerwald.
Speeltuin Groenoord, 9 uur: vertrek
naar speeltuin Drievliet te Rijswijk (slot
dag vacantiebezigheden).
Zaterdag
Speeltuin „Ons Eiland",- Kortenaer-
straat, 8 uur: groot tuinfeest.
Tentoonstellingen
Rijksmuseum voor volkenkunde „Zo
en zij ons" (de Europeaan gezien door
andere volken), tof*"2 October.
Lakenhal, 1012 en 2—5 uur: schilde
rijen, aquarellen en tekeningen van Floris
Verster en Menso Kamerlingh Onnes
(tot 1 September).
Apotheken
Apotheek Herdingh en Blanken. Hoge-
woerd 171, tel. 20502 en de apotheek Reyst,
Steenstraat 35. tel. 20138.
Enthousiaste ontvangst van burgerij
Onze vroegere parlementsredacleur kreeg
ambtsketen en voorzittershamer
(Van i
speciale verslaggever}
In de persoon van onze vroegere par
lementsredacleur, de heer M. K. Pool
begroette Stedum gistermiddag zijn
nieuwe burgemeester. Het dorp was fees
telijk versierd. De bevolking had zicb
op zijn Zondags uitgedost, de ambtena-
De overstap uit de parlementaire
journalistiek naar de magistra
tuur is voor de heer Pool een be
langrijke gebeurtenis geweest.
Zijn oud-collega's, Haagse en
Groningse journalistenwaren
gisteren naar Stedum gereisd om
de installatie van de heer Pool
tot burgemeester van deze Gro
ningse gemeente bij te wonen.
Leids kantongerecht
Wanbetalende huurder
zijn leven beteren
ging
ren van de gemeentesecretarie hadden
zich biervoor in jacquet gestoken. Niet
Iedere gemeentcnaar kon hclaaa aa
zig zijn. want In een agrarische streek is
de oogstmaand Augustus wel de t
arbeidsintensieve periode.
De begroeting van Stedum's nieuwe
burgervader vond klokslag half drie even
onder de noordelijke grens van de ge-
Op de Bedumseweg drukte de heer Pool
de hand van loco-burgemeester R. Smit,
gemeentesecretaris D. Klok en wethouder
F. J. Zandt, die hem per auto tegemoet
waren gereden. Met zijn vrouw aan ziji
zijde maakte de heer Pool daarna een ere
rondje door het dorp, waarbij zij op ver
schillende plaatsen luide werden toege
juicht. Bij de school met de Bijbel, die in
het centrum van het dorp staat werd ever
halt gehouden.
Hier stond het Christelijke fanfare
corps Jehova Nissl opgesteld en begeleid
door het vrolijke geluid van trompetten
en trommels ging de stoet vervolgen»
naar het gemoderniseerde gemeentehuis.
De installatie
Maar verhuurdersbond wil nu eens een
voorbeeld stellen
Op het bordes van het stadhuis bood
het elfjarig dochtertje van wethouder
Zandt, Betty, mevrouw Pool een prach
tig bouquet roze anjers aan. On
middellijk daarna betrad het gezel
schap het gemeentehuis; de heer en me
vrouw Pool om naar het burgemeesters
huis te worden geleid, de genodigden
hun plaatsen in te nemen in het pitto
reske raadzaallje met zijn kloostermeu-
be.et en me» brocaat beklede wanden.
Om drie uur werden de burgemeester
en zijn vrouw plechtig de raadzaal binnen
geleid. De loco-burgemeester wethouder
Smit sprak vervolgens het ambtsgebed
uit, waarna hij de heer en mevrouw Pool
hartelijk welkom heette.
Wethouder Smit wilde ze zijn eerlijk
in Stedum! Joch iets zeggen van de ge
voelens, welke de verrassing der benoe
ming in de gemeente had opgeroepen. Ge
lukkig bleek de heer Pool niet
iterling te zijn als de eerste gegevens
deden vermoeden, maar iemand, die
belangrijk deel van zijn jeugd in het Gro.
ningse had doorgebracht. De heer Smit
kon dan ook op deze installatiedag rond
weg gewagen van „vol vertrouwen" er
was er van overtuigd, dat er ln Stedum
werk genoeg en problemen te over zijn,
waar een jonge kracht zich met volle
energie aan zal kunnen wijden.
De nieuwe burgemeester, die vervolgens
F. Lipten berg, werd gisteren gepleit«niwoordd, me:
6 korte redevoering. „Negen jaar heb ik in
Hagenaar ben
Voor de kantonrechter te Leiden,
in een wanbetalings-ontruimingszaak voor de verhuurder door de rechts-oen^Haag gewoond,
kundige adviseur van de Leidse bond van huis- en grondeigenaren, denk niet geworden, ik
heer Th. J. van cfer tféïjden'Vn vóór de huurder door diens collega, de heer thuis", zei de nieuwe burgervader: Al»
W. Plasmeijer. De verhuurder had ontbinding van de huurovereenkomst I residentie5 ervan^^da^er een 'kracht!*
gevorderd en daarbij een ontruimingsvonnis gevraagd. De huurder bood mel^n'eig^n. perwJnlijk'ïtre!
evenwel voor het kantongerecht aan wekelijks f7.50 af te betalen en hij ven onmisbaar ls als tegenwicht ten op-
beloofde bovendien de huurpenningen voortaan stipt te zullen voldoen, zichte van de randstad Holland.
Gedurende de ongeveer drie maanden, dal het proces loopt, had de huur-
der zich daaraan prompt gehouden,
De heer Van der Heijden stelde vast.
dat bij het aanhangig maken van het pro-
de huurder een huurachterstand van
20 weken had en voorts, dat het niet de
rste keer was, dat hij met de betalingen
latig was gebleven. De oorspronkelijke
achterstand vormde de grondslag van de
n z.i. mocht geen rekening worden
gehouden met het feit, dat de huurder,
onder de druk van de procedure, inmid
dels 10 keer f 7.50 had afbetaald.
Pleiter bestreed het standpunt van de
huurder, dat een crediteur gedwongen
kunnen worden voor een opeisbar*
vordering genoegen te nemen met een atv
betalingsregeling. Indien wij deze kant
uitgaan dan betekent dit een inbreuk op
het executie-recht van de crediteur. Hier
tegen hebben gezaghebbende rechtsgeleer
den uitdrukkelijk gewaarschuwd.
Zij leren ook. dat de rechter geen be
voegdheid heeft een schuld bij gedeelten
laten betalen; ons burgerlijk recht ver-
jzich daartegen. Indien het wetsont
werp wijziging Kantongerechtsprocedure
'et wordt verheven, dan zal de kan
tonrechter wel betalingsregelingen mogen
voorschrijven, doch alleen voor vorde
ringen, welke voor de debiteur niet
voorzienbaar waren. Hiervan is bij huur
geen ogenblik sprake.
Pleiter haalde de Kamerstukken op de
huurwet aan. Hij citeerde daaruit, dat
volgens de regering er niet de minste
aanleiding bestaat soepelheid te betrach
ten jegens huurders, die zich bij voort-,
during aan wanbetaling schuldig maken, j
De huurbesoherming geldt alleen voc
de bonafide huurders.
Die vrouw..
Deze huurder werpt alle schuld va
de wanbetalingen op zijn vrouw. Deze
hebben geknoeid en ook alle
maningen hebben achtergehouden. Plei
ter verwierp de opvatting, dat een cre
diteur gehouden zou zijn de huurder per
soonlijk tot betaling te gaan manen en
stelde zich op het standpunt, dat de eiser
niets te maken had met het financieel be-
van de vrouw. Hij geloofde er ove
rigens' niets van, dat de man zo onschuldig
-j—
was als hij vertelde, want de administra
teur van de Verhuurdersbond had hem
gezegd, dat hij meermalen ook de huurder
zelf over de huurachterstand had onder
houden. Voor de wanbetaling zelf kon
pleiter geen enkele verschoonbare reden
vinden. De huurder was in de bouwvak
ken werkzaam, had regelmatig werk
verdiende behoorlijk.
Pleiter gaf toe. dat de Huurwet de
rechter de bevoegdheid geeft een huur
der in ieder geval een maand uitstel te
verlenen en hem hierdoor in de gelegen
heid te stellen de achterstand aan te
zuiveren. Deze „terme de gr4ce", aldus de
heer Van der Heijden, geldt echter slechts
wanneer er een tijdelijke onmacht is.
Hier gold z.l. evenwel een grove onver
schilligheid, een leven van de hand in de
tand. Indien het huurders, die het niet
zo nauw nemen met de betaling, gemak
kelijk wordt gemaakt, dan devalueert en
verruwt men hun gevoel voor hetgeen
mag en niet mag.
Voorschieten
Deze huurder gaf blijk van een volko
men verkeerde instelling, toen hij in zijn
schriftelijk verweer voor het kantonge
recht naar voren bracht, dat zo nodig de
gemeentelijke dienst voor Sociale Zaken
hem wel de huur zou voorschieten. Of de
gemeenschapsgelden er zijn om slechte
huurders voor de gevolgen van de
betalingskruik te behoeden!
Pleiter wees er op, dat elke informatie
de huurder afschildert als een wanbeta
ler van professie. Geen belegger die
aan kan denken een huis met een lage
huuropbrengst te kopen, zolang deze
huurder gehandhaafd blijft. En zijn cliënt,
een zieke man, die zijn klein vermogen
inteert, moet juist door gebrek aan kapi
taal weldra het huis in veiling brengen.
Pleiter vond het ergerlijk dat een huur
der. die behoorlijk verdiende, zijn
plichtingen tegenover iemand, die stille
armoe lijdt, verzaakt.
H(j wees er op. dat de Leidse bond
van huis- en grondeigenaren van wan
betalers In 1954 ruim f 19.000 had ge
ïncasseerd. Hiermede ging echter 37
pet van de bruto huren aan kosten
verloren. Indien de bond elke wanbe
talingszaak zou aanbrengen op het
kantongerecht, dan zouden er jaarlijks
ten minste 900 zaken meer op de rol
voorkomen. En wanneer het bondsbe-
stuur besluit na Jarenlang sukkelen
van een bepaalde huurder geen afbe-
talingsvoorstcl te aanvaarden, dan be
tekent zulks geen hardheid, maar een
noodzaak om wanbetalers te leren, dat
z|J op t(jd moeten betalen.
Onkundig
De tegenpleiter, de heer W. Plasmeijer,
rechtkundig adviseur hier ter stede, wees
er op, dat zijn cliënt meer dan 20 jaren
de woning had gehuurd en thans voor de
eerste keer terecht stond. De huurder was
inderdaad onkundig van de wanbetalingen
van zijn vrouw. Het enige verwijt, dat
men hem kon maken, was dat hij de be
talingen van zijn vrouw niet voldoende
had gecontroleerd. De heer Plasmeijer be
toogde met klem, dat de huurder thans
prompt op tijd betaalt en was van oordeel,
dat zijn cliënt over enige tijd wel weder
de reputatie van een goed huurder zou
hebben veroverd. Aan een onmiddellijke
noodzaak van de eiser om zijn huls te ver
kopen geloofde pleiter niet. Tot ontrui
ming mag men eerst overgaan, indien
vaststaat, dat het een volkomen hopeloos
geval is. Maar daaraan moet in hoge mate
getwijfeld worden.
De wet opent de mogelijkheid van het
erlenen van een „terme de grace" van
en maand, om een ontruimingsveroor-
der Woude, waar een drukke receptie be
gon, met een lange rij sprekers, die allen
hun hartelijke gelukwensen overbrachten.
Onder de aanwezigen merkten wi)
op: de voorganger van de heer Pool, de
heer A. Omta thans burgemeester van
Wieringermeer de burgemeesters van
Loppersum, Ten Boer, 't Zandt, Delf
zijl, Appingedam en Blerum, de heer
Van Buqge. die de parlementaire
pers in Den Haag vertegenwoordigde en
de heer Link van Bruggen namens de
Nieuwe Haagsche Courant, De Rotterdam
mer, de Nieuwe Leidsche en het DordUch
Dagblad
Leiden rook „Pernis"
weer goed
Door de mist en de uit de kwade hoek
waaiende wind hebben ook Leiden en
omgeving in het bijzonder gistermorgen
weer te lijden gehad van de luchten, die
de grote olieraffinaderijen daar kwijt wil
len.
Het is een herhaalde klacht, al kan
nen getroost zijn met de wetenschap, dat
/an een schadelijke invloed op de ge-
:ondheid door deze lucht nog nooit Iets
is gebleken. De lucht, die wij inademen,
bevat zo weinig van deze verontreini
gende deeltjes, dat ze nauwelijks meer
aantoonbaar zijn; het vervelende ls even
wel, dat ze in uiterst geringe concentra
ties wel te ruiken zijn.
Bovendien zegt men, dat Leiden nau
welijks iets te klagen heeft, vergeleken
met Rotterdam en Vlaardlngen.
In ieder geval is de kwestie momenteel
In onderzoek bij een Rotterdamse ge
meentelijke commissie, die gebruik
maakt voor haar onderzoekingen van en
kele mensen met uiterst fijne neuzen.
Mr J. Drijber
Bij beachdkking van de minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen is
benoemd tot wetenschappelijk ambtenaar
eerste klasse bij het bureau van de ae-
cretaria van curatoren der rijksuniversi
teit te Leiden mr J. Drijber, thans admi
nistratief hoofdambtenaar.
(Advertentie.)
•t Lijkt «tl allM
altijd Ttrkterd „Tilt"...
Ree* teek Kennies
Wéér krimpen van brandende pijn door
overtollig maagzuur. En toch.... een of
twee Rennies brengen uitkomst, van de
ene minuut op de andere. Maak er een
vaste gewoonte van. zorg er steevast
voor een of twee Rennies op zak te heb
ben. Een ware uitkomst, zo een-twee-
drie van die pijn verlost te zijn, zonder
verdere stoornis voor een prettig, ge
zellig samenzijn. In Iedere apotheek of
drogisterij verkoopt men U Rennies graag.
deling te voorkomen. De eisende partij
heeft, aldus de heer Plasmeijer, er geen
belang bij om, indien betaald wordt, haar
ontruimingsels door te zetten. HIJ kwam
dan ook tot de conclusie, dat in redelijk
heid van de verhuurder wel zou kunnen
worden gevergd, dat hij zijn huurder nog
wonen en hem een kans zou geven.
„Indien mijn cliënt in de toekomst niet
prompt betaald", zo riep hij uit, „dan
moet hij wel voor gek worden verklaard
opgesloten worden ln de Sint Bavo,
want nu moet het hem toch wel duidelijk
zijn, dat hij bij de eerste de beste ver
dere wanbetaling binnen korte tijd op
straat komt te gtaan".
De kantonrechter zal schriftelijk uit
spraak doen.
F. Flameling comman
dant Utrechtse
brandweer
Voerde vijl jaar commando
over de Leidse
Tot commandant van de Utrechtse
brandweer is benoemd de heer F. Flame
ling, thans commandant van de brand
weer te Tilburg, voorheen te Leiden. De
heer Flameling zal de heer E. Priester,
die de dienst binnen afzienbare tijd zal
verlaten wegens het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd, opvolgen.
De heer Flameling werd op 11 Juli 1905
te Hellevoetasluis geboren, bezocht de
HBS en later de HTS te Haarlem en was,
na zijn studie te hebben voltooid, gedu
rende enige tijd werkzaam bij verschil
lende architectenbureau*. In 1933 volgde
zijn benoeming tot technisch adviseur bij
de beroepsbrandweer te Amsterdam. Op
15 April 1942 aanvaardde de heer Flame
ling het commando over de politie-brand-
weer te Leiden. Van 1 Januari 1947 af is
de nieuwe commandant hoofd van de ge
meentelijke brandweer te Tilburg, een
combinatie van een vrijwillig en een be
roepsbrandweercorps.
Van zolder gevallen
Gisteravond repeteerde de muziekver
eniging „Concordia" in de cantine van
scheepswerf „De Hoop" van de Gebr.
Boot aan de Sumatrastraat. De heer J. B.
uit de Sophiastraat wilde op de zolder en
kele muziekstandaards gaan halen, maar
wist niet, dat er losse delen in de vloer
zaten. Hij maakte een val van drie meter
en werd met een bloedende wond aan het
achterhoofd door de E.H.D. naar het A.Z.
vervoerd.
Kasbeheerster miste
tien mille
De officier vin Juititie bij de H„f,i
rechtbank eiste tien maanden gevangenis
straf m.a. en voorwaaardelljke terbeschik
kingstelling van de regering met toezicht
tegen de veertigjarige kantoorbediende
mejuffrouw H. K. A. uit Den Haag Als
beheerster van enkele kassen bij 't infor
matiebureau van de Ievensverzekeringraij
„Utrecht" in de residentie had zij op een
gegeven moment f 10.000 tekort gehad.
Benoeming
Ir B. den Besten, adjunct-directeur van
het telefoondlstrict te 's Hertoge-nboech is
met ingang van 1 September benoemd tol
hoofdingenieur bij de Rijksautomobiel-
centrale in Den Haag. De hoofdingenieur
ir J. F. G. M. Woisky te Den Haag gaat
op diezelfde datum naar Den Bosch.
Telefonische filmkritieken
Behalve de tijdmelding en het weerbe
richt zal men met ingang van 5 Septem
ber a.a. op het telefoonnet Amsterdam
ook een critische beschouwing van de in
de hoofdstad draaiende films kunnen be
luisteren.
Na het draaien van het nummer 123123
al men een mannenstem horen, die film-
critieken voorleest, samengesteld door
daartoe speciaal aangezochte (Amster
damse beroeps) critici.
Deze dienst wordt onderhouden door
de TSO, de Telefonische Service onder
neming, die reeds een boodschappen
dienst en een telefonische wekdienst to
het leven riep.
Naar de TSO mededeelt, zullen de
kosten van deze filmcrltlekdienst worden
gedragen door het bedrijfsleven. Men zal
nl. tussen de tekst van de lezer door. een
meisjeestem horen, die de aandacht
vraagt voor de voortreffelijkheid van een
of ander product.
De plaatselijke telefoondienst deelt mee.
dat het nummer 123123 twee of drie lijnen
zal krijgen (het weerbericht heeft er 40).
Djodywerd verhoord
De Indonesische oud-minister van Justi
tie, Djody Gondokoesoemo, is door de
rechter-commissaris Zainoel Abidln en
Assistent te Djakarta verhoord op de
beschuldiging van corruptie.
Op Dinsdag 30 Augustus hoopt de
heer P. A. Boidin, de oudste mannelijke
van Den Haag. honderd Jaar te
worden. De heer Boidin veriblijft thans
huize Bosch en Duin aan de Van
Stolkweg. Zeventig Jaar van zijn leven
heeft hij in Scheveningen gewoond. HIJ
erwacht dan ook „heel Scheveningen"
op zijn feest.
Maatschappijnieuws
Curacsoss Handelmij. Exploitatie
rekening 4,1 (4,1) min, winst 1,83 (2,5)
min; dividendvoorstel 9 plus 2% pet uit
agioreserve, totaal 11% pet., waarvan 10
!n aandelen (.v J. 12%. waarvan 10 in
aandelen); ln verband met uitbreiding m
Caraïben en vele mogelijkheden om an
dere ook Industriële bedrijven aan t»
pakken, hoopt men ook in 1955 de uit
kering ln aandelen ongewijzigd voort ts
zetten; door grote spreiding hoopt men
de gevolgen van tijdelijke economischs
spanningen te compenseren; detailzaken
breiden zich bevredigend uit; men hoopt
het distributienet over de gehele Caraï
ben uit te breiden; gang van zaken ln
1955 bevredigend en goed resultaat ge
hoopt; 500.000 gereserveerd teg*n prijs-
schommelingen.
Nederlandsch» Fabriek van Ver
duurzaamde Levensmidelen v/h W. Hoe-
senstraaten en Co. Dividendvoorstel 7
pet; bruto-wlnat 694.000 (563.000), winst
39 000 '34.000); productie aanzienlijk
uitgebreid, hoewel enige grote artikelen
tn getal achterbleven bij de febrlcags-
opzet; omzet steeg ln omvang en geld
tot record; de zeer wisselvallige uitvoer
gaf sterk vergrote uitbreiding te zieni
In 1056 steeg productls opnieuw; verkoop
zeer bevredigend; door lagere Inkoop
prijzen kunnen ook bepaalde verkoopprij
zen lager zijn,
Krlan. Voordelig saldo rp. 6 min, na
rp. 1 min. afschrijving; netto-winst rp.
Ï.5 min; in 1956 f 100 000 winsttransfer-
1953 ontvangen; over 1964 wordt transfer
aangevraagd voor korten ln Nederland en
sociale voorzieningen Nederlands perso
neel ln Indonesië; rp. 11 min schuld aan
Bank Industrie Negara vervroegd afge
lost, doch uitkering winstaandeel wordt
tot eind 1957 voortgezet; voor verdere
financiering credletovereenkomst mei
Bank Indonesia; aanplaot-1954 1000 ha.,
uitlevering 142.561 qt; aanplant-1056 1023
'.ïd muur
moeilijkheden nemen toe.
LtJm en Gelatinefabrlek Delft BQ
emiasle van 1500 certificaten van gewone
aandelen is nagenoeg van alle claims ge
bruik gemaakt.
- Nemours. Int div. darde
kwartaal 1,50 (2a kw. 1,25) dollar.
United Fruit. Kw. div. 0,79 (0,75) dol-
