Witte tonden
frisse ndern
Prof. dr Woltjer ten grave
gedragen
Herderlijk schrijven
en ons onderwijs
Blijf meester
KERK e» SCHOOL
Vrijz. Hervormden pleiten voor
de nuanceringen binnen de kerk
IWITSAL
L Puzzle =j
2
DONDERDAG 28 APRIL 1955
J70 ct
Verrukkelijke pepermuntsmaak
COLGATE DE MEEST VERKOCHTE TANDPASTA TER WERELD
In Noozdhoüands duinen
Zijn arbeid voor de onderwijspacificatie
van nationale betekenis
(Van een onzer verslaggevers) gedeelte uit 1 Johannes 3 en wees er
In h.t mooiste „deelt, v.n het Noord-1 da' «rlUkhoId één van dr kenmerken
alleen eerlijk voor anderen,
(Van een Ned. Hervormde onderwysmedewerker)
ONGETWIJFELD krijgt het herderlijk schrijven vanwege de Generale
Synode der Nederlands Hervormde Kerk de aandacht, die het verdient.
Wel houde men in het oog, dat dit een synodaal schrijven is en dat de
Kerk als zodanig alleen spreekt via haar ambtelijke organen. Deze onder
scheiding kan veel misverstand voorkomen.
Bij een beschouwing over de plaats en de betekenis van het christelijk
onderwijs is van belang te weten, dat de N.H. Kerk zich niet beschouwt als
de enige representante der kerk temidden van het Nederlandse volk. Wèl
meent de Synode, dat zy krachtens haar geschiedenis een bijzondere roe
ping heeft. Wy kunnen dit begrijpen, al menen we. dat op de N.H. Kerk
ook een historische schuld ligt, die ons allen met ootmoed moet vervullen
en die we allen hebben te dragen.
TfTANNEÉR in het herderlijk schrijven gewezen wordt op het gevaar der
verzuiling van de samenleving, waaraan de christelijke organisaties
zouden meewerken, komt de vraag naar voren, of de kerk zelf, door haar
houding in het verleden, hieraan niet mede schuldig staat.
Is de christelijke organisatie vaak, ook thans, niet anders dan een
vluchtheuvel voor hen. die zich teweer stellen tegen de machtspolitiek op
staatkundig en maatschappelijk terrein van diegenen, die zich alle invloed
willen toeëigenen. zodat het er vaak op lijkt, dat de organisatie een
machtsstrijd voert, terwijl het in wezen, wat de christelijke organisatie be
treft. geen striid om de heerschappij is?
Het kan echter geen kwaad, dat de Synode de vinger hierbij legt, om
dat dit gevaar altijd latènt is, waar mensen werken. In dit verband willen
we wijzen op een nog groter gevaar: de modaliteitenverzuiling in de kerk
zelf. waarbij men zeer ijverig etiket en lijmpot hanteert erfeen menselijke
ontmoeting vaak wordt bemoeilijkt.
GELUKKIG doet de Synode recht wedervaren aan hen, die gestreden
hebben en nog staan in de christelijke organisatie i.e. de school.
„Daarom kunnen wij dan ook de geestelijke motieven, die in de
vorige eeuw reformatorisch denkende christenen er toe brachten, in
hun verzet tegen de verlichte dictatuur van het toenmalig libera
lisme. tot de vorming van politieke partijen op confessionele grond-
sla e over te gaan, begrijpen en billijken.
Uit eenzelfde verzet tegen een alles-overheersend neutralisme
ontsprong in diezelfde tiid ook de striid voor een eigen „school met
de bijbel", welke striid in de 19de eeuw en in het begin van de 20ste
eeuw goeddeels de politieke verhoudingen ten onzent heeft bepaald".
Al zijn door de onderwijspacificatie de scherpe punten weggenomen,
toch wil dit niet jeggen,
„dat de geestelijke motieven achter de confessionele partijvorming,
de schoolstrijd en de christeliik-sociale beweging hun waarde en be
tekenis in het heden zouden hebben verloren".
Juist in onze menselijke samenleving
„kan van het christelijk organisatiewezen een bewarende en ker
stenende invloed uitgaan, die zowel het persoonlijke geestelijke
leven van hen. die er aan deelnemen, als het kerkelijke leven ten
goede kan komen".
DE VRAAG, of we moeten komen tot een christelijke organisatie moet
volgens het schrijven geval voor geval en gebied voor gebied worden
bekeken, al zal „de keuze afhankelijk ziin van de aard en de doelstelling
van de betreffende instelling of organisatie".
Belangrijk en van niet te onderschatten betekenis is dan hetgeen
hierop volgt:
„Naarmate deze doelstelling in een nauwer verband staat met de
opvoeding en vorming van de mens, zoals bijv. in het gezinsleven,
in het onderwijs, in het vormingswerk en in de jeugdverbanden het
geval is. zal men er ook des te nauwlettender op hebben toe te zien,
dat de geestelijke waarden, die daarbij in het geding zijn, tot hun
recht kunnen komen, althans niet in verdrukking worden gebracht".
Het lijkt niet te ver gezocht, wanneer we. speciaal in dit gedeelte van
het schrijven, menen te vinden eerherstel en bestaanserkenning van de
christelijk-sociale arbeid en de christelijke school.
Men dient zich n.l. af te vragen, of de openbare school alszodanig,
krachtens artikel 42 der l.o.-wet; iets anders kan zijn dan symbool der
strikte neutraliteit, waarbij wel aanwezig is eerbied voor het Evaneelie,
maar waar we tevergeefs zoeken naar erkenning van het Evaneelie. Hier
mee kan eri mar de kerk geen genoeeen nemen. Men leze hiertoe maar
eens nauwkeurig hetgeen d<» Svnode verklaarde n.a.v. de zaak-Hardegaryp,
nu ruim een jaar geleden. Zonder wetswijziging zal ter zake niets kunnen
worden veranderd.
SCHOOLKEUS en doopbelofte zijn niet te scheiden. Daardoor rust immers
op de ouders de plicht van een christelijke opvoeding van de hun toe
vertrouwde kinderen. Het opvoedingsinstituut, dat wij school noemen, is
hierbij, zij het ten dele, ingeschakeld. Indien er zich een geval voordoet,
dat een openbare school deze taak aan kan, zijn we er dankbaar voor. Hier
en daar zijn wel openbare scholen, waarvan hoofd en personeel kerkelijke
functies bekleden of actief meeleven en waar geen onderscheid is tussen
de vorming en het leerplan van de christelijke school. Deze toestand vinden
we b.v. in kleine plattelandsgemeenten, waar burgemeester, raadsleden en
onderwijzend personeel 's Zondags onder het Woord komen. Practisch altijd
vinden we hier een sterke confessionele partij. Op zulk een plaats te ijveren
voor een bijzondere school geeft onrust en is, zolang die toestand blijft,
overbodig Wel moet hierbij vermeld worden, dat een dergelijke situatie in
strijd is met geest en letter van artikel 42 der l.o.-wet en dat een „omgaan"
van de gemeenteraad een volkomen andere toestand kan veroorzaken.
Deze openbare scholen zijn de uitzonderingen, die de regel bevestigen,
dat van de openbare school als zodanig niet die openheid kan worden ver
wacht. die het synodaal schrijven vraagt:
„maar men zal er ook naar dienen te streven, te voorkomen, dat de
waarden, normen en zeden, die onder de prediking van het Evan
gelie gestalte hebben gekregen in de gemeente van Jezus Christus,
worden genegeerd en een bloedloze neutraliteit de maat wordt van
alle dingen".
lyOG OP een ander aspect willen we ten 9lotte de aandacht vestigen. De
Synode zegt. dat de Hervormde Kerk intens contact en samenwerking
behoort te zoeken met d» reformatorische kerkgemeenschappen in West-
Europa. terwijl voorts wordt gesteld, dat zij de gemeenschap dient te zoe
ken met sndere kerken om. waar dit maar enigszins mogelijk blijkt te ziin,
tot samenwerking te kortten in de verwerkelijking van de opdracht der
kerk. ten aanzien van de verschillende samenlevingsgebieden
Onzes inziens vinden we hier een ruggesteun voor allen, die t.a.v. het
onderwiis streven naar een daadwerkelijke oecumene. Juist nu velen een
pleidnni voeren voor tymsch hervormde scholen, is dit synodaal bezinnen
een «•ermaan van grote betekenis.
Voor ben. die staan in de kracht der verwachting, zijn hergen laag en
dalen geëffend Ook hier is het roeping. God Die de wee baant en open
houdt naar Ziin Riik. niet voor de voeten te lopen, maar in ons werk kleine
voortekenen te openbaren van dat onwankelbaar geloof.
z'.ch zelf. Hij wilde er niet op bou-
dat hij zelf zoveel heeft betekend.,
omdat hij wist. dat zijn eigen wetenschap
aan een begrenzing gebonden was. Tot het
einde toe heeft hij gezocht om het volle
licht te ontvangen en daarbij de volle
eerlijkheid toegepast. Hij leerde ons. dat
wij gewaarschuwd ztjn voor iedere intel
lectuele hoogmoed en dat men alleen
maar leven mag in dankbaarheid voor
wat men krijgt. Woltjer was geen on-
arrivé. maar een strijdend mens. die wist
L ngiieraam. aitf nei j
A R. Kiesvereniftn- d«
hollands duinlendsohep hebben .allozon
gistermiddag van hun belangstelling blyk
gegeven, toen prof. dr R. H. Woltjer op ÜJ
Westerveld werd begraven. Met nagenoeg
alle Hoogleraren van de Vrije Universiteit,
het college van curatoren en directeuren,
waren vele anderen gekomen. Zo zagen wij
o.m. de minister van Economische Zaken,
prof. dr J. Zijl; tra. de Eerste Kamerleden
prof. mr I. A. Diepenhorst, prof. mr H. J.
Hellema, de Tweede Kamerleden prof. mr
M. C. Romme en de heer H. W. Tilanus,
verder Staatsraad dr A, A. L. Rutgers,
de heer J. Wilschut uit Rotterdam, die het
Centraal Comité van A.R. Kiesverenigin- i
gen vertegenwoordigde, mr Th. Versteeg s,anaigen|
namens de Schoolraad in Den Haag. de
Unie School met de Bijbel en het Geref
Schoolverband, wethouder A, In 't Veld
namens het Amsterdamse gemeentebe.
stuur, het college van curatoren van het
Gereformeerd Gymnasium te Amsterdam,
waarvan prof. dr Woltjer voorzitter was.
de leden van de Onderwijsraad en vele
andere vooraanstaande figuren uit het
kerkelijk- en schoolleven.
In de oula, die slechts een klein aantal
van de vele belangstellenden kon bevat
ten. speelde de organist, de heer Egb. A
Vos. toen de baar werd binnen gedragen
Gez. 293 ..O God. die droeg ons voorge
slacht". Prof. dr G. C. Berkouwer, die
ook in Bronovo in Den Haag. waar prof
dr Woltjer was overleden een rouwdienst
had geleid, sprak naar aanleiding van een
V.H.M.O.-congres Haarlem
Leraren moeten gids zijn
voor jonge mensen
Godsdienst, geschiedenis en
naiu ui we tenschap
(Van onze schoolnieuvvsredacteur)
Hoe moeten we onze jonge mensen lei
ding geven in een tijd vol verwarring?
Voor dit probleem staan niet alleen de
ouders, maar in het bijzonder ook de
leraren bij het V.H.M.O.
Vooral in de hugere klassen moet de
leraar leider zijn van de jeugd, want
juist daar blijkt hoe diepingrijpend het
onderwijs is voor de jonge mensen met
al hun vragen ln een wereld met een
kaleidoscopisch en een chaotisch karak
ter.
Op een conferentie voor het V.H.M.O.
van het Chr. Paedagogisch Studiecentrum
Haarlem heeft een groot aantal leraren
deze vraagstukken met elkander bespro
ken.
Dr G. J. Laman, leraar aan het Mar-
nexlyceum te Haarlem belichtte deze op
voeding in verband met het geschiede
nisonderwijs. Beide vakken hebben een
relatie, maar zijn niet identiek.
Er zijn tendenzen om bij het geschiede
nisonderwijs te moraliseren en te theolo-
De leraar zal zijn leerlingen
wijzen op de betrekkelijkheid: er
nieuws onder de zon (Prediker)
de waarde moeten leren van het peilen
de motleven der werkelijk bewegen
de krachten.
De zelfzoekende leerling zal men niel
mogen afschepen met afgesloten begrip-
met apodictische dooddoeners of
•witschablonen. De leraar zal bij
de geestelijk-zedelijke opvoeding
aten zien van de formidabele
strijd tegen de zonde. Zijn eigen houding
Christelijke geschiedbeschouwing
zal daarbij van grote Invloed zijn.
Bij fundamentele vragen, die zich bijv
voordoen bij het bespreken van de school
strijd in de vorige eeuw. zal men zich
rijd en rust moeten gunnen, ook al zou
lit een drastische Ingrijpen betekenen
,n het leerprogram.
Dr W. J. Claas. eveneens leraar
het Marnixlyceum te Haarlem, besprak
het verband tussen Bijbel en natuurwe
tenschappelijk onderzoek, leerlingen var
14 tot 16 jaar zijn nog niet rijp voor eer,
abstracte discussie, pas in de hogere klas-
komt de verkenning van "filosofische
problemen. Ons onderwijs zit dikwijls
nog vastgeroest in de 19c eeuwse gedach-
tenwereld. We zullen eerlijk ook jegens
de leerlingen moeten bekennen dat geen
absoluut natuurwetenschappelijk beeld is
bouwen: de moderne natuurver
schijnselen zijn zo Ingewikkeld geworden,
dat zij nauwelijks anders dan wiskundig
formuleren zijn. Vele Christenen
derzoeken de natuurwetenschappen niet
omdat zij er geen belangstelling
hebben.
De leraar zal er ernstig naar moeten
reven zijn leerlingen de Boodschap ook
in de, natuurwetenschappen zo goed
gelijk te leren verstaan, want het gaat
n Gods werk.
Voor de aanvang van de conferentie
herdacht de voorzitter, dr A. la Fleur,
met gevoelvolle woorden het plotseling
•erscheiden van prof. dr R. H. Woltji
wiens werk van zo grote betekenis vo
het Christelijk onderwijs is geweest.
de wijzen verborgen is.
Namens de regering
Daar minister Cals in de Tweede Ka-
,er eanwezig moest zijn, sprak prof. dr
F. L. R. Stassen uit Leiden namens de be
windsman en namens de Onderwijsraad.
Prof. Stassen schetste prof. dr Woltjer
als de beste kenner van onze Nederlandse
onderwijswetgeving. Met een onfeilbaar
geheugen wist hij over zijn kennis te be
schikken. Toen hij tot volle rijpheid was
gekomen zag hij het als zijn levertaak
de onderwijspacificatie uit te voeren,
•aardoor zijn arbeid van nationale be
tekenis is geworden. Hij zag zijn taak. die
hij in alle eenvoud verrichtte in het licht
des geloofs". aldus prof. Stassen die be
sloot met een woord van persoonlijke
dank voor de ondervonden vriendschap.
Tenslotte sprak prof. dr J. Waterink na-
lens de directeuren en curatoren van de
Vrije Universiteit, die er aan herinnerde,
dat prof. dr Woltjer altijd getracht heeft
de practijk van de universiteit op te bou
wen olgens een bepaalde wet. Het merk
waardige is echter dat hij zelf zich een
enorme positie had verworven, die op
geen enkele wet steunde. Wanneer men
de eerste keer in aanraking
kwam. kreeg men de indruk, dat Woltjer
buitengewoon formeel was. Dit was ech
ter gebaseerd op zijn eerbied voor het
gesproken woord en voor hen. die spra
ken. Op de achtergrond stond bij hem
altoos de eerbied voor de waarheid. Spr.
•ervolgens op. dat prof. dr
Woltjer geworsteld heeft voor de to:
standkoming van de medische faculteit
van de V.U. Hier was Woltjer op zijn
best. Hij hee"ft altijd getracht trouw te
zijn !n het kleine waarbij
spreken
zijn „kinderlijke" i
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Ds G. W. K. Hugenholtz,
Herv., met emeritaat
Ds G. W K. Hugenholtz, Herv. predi
kant te Nijkerkerveen. gaat 1 Mei met
emeritaat. Geboren op 25 Dec. 1889 te
Zuid-Beijerland. uit een geslacht waarin
eeuwenlang het predikambt overging van
vader op zoon. was hy aanvankelijk bij
het onderwijs werkzaam. In 1929 werd
hij predikant bij de Herv. gemeente te
Ransdorp en Sohellingwoude, in '32 ver
trok ds Hugenholtz naar Klaaswaal, in
'46 naar Woubrugge en in '49 naar Nij
kerkerveen. Na zyn emeritaat zal hij als
ziekenhuispredikant te Amersfoort werk-
Synode Oud-kaiholieke
keik te Utrecht
De jaarlijkse zitting van de synode der
Oud-katholieke Kerk is te Utrecht ge
houden. Na een dienst in de kathedrale
kerk aan het Willemsplantsoen aldaar,
wees aartsbisschop mgr dr A. Rinkel op
de goede betrekkingen met de zusterker
ken. Hij releveerde de reis naar Ame
rika en Evanston. Hij vroeg de belang
stelling voor de jongste herderlijke brief
over de aanvulling der geestelijkheid.
Pastoor J. C. M. Keman drong aan op
de aanstelling van een kerkelijk jeugd
leider. De synode stond onder voorzit
terschap van kanunnik Th. Moleman.
êL&S&HIA chocolade...
PASTILLES
lijkheid. Woltjer heeft een lijn gespan
nen van de eerste generatie, waartoe
Kuyper en zijn vader behoorden tot de
generatie van vandaag. „Wij danken God
voor wat wij in Woltjer ontvingen, maar
ook oij zijn begrafenis mogen wij de Vrije
Universiteit opdragen aan Hem, die Ko
ning is op alle terrein des levens, dus ook
op het terrein van de wetenschap" aldus
besloit prof. Waterink.
Nadat de organist Psalm 42 had ge
speeld werd de kist de aula uitgedragen.
Terwijl de familie de baar volgde, liet de
organist nog Gez. 232 „Neem Heer mijn
beide handen" horen. Aan de groeve las
prof. dr Berkouwer enkele gedeelten uit
Openbaringen, waarna hij het Onze Va
der bad.
Een zoon. mr J. Woltjer uit Leeuwarden
dankte voor de grote belangstelling
Bij de aanvang van de gisteren gehou
den vergadering van de Amsterdamse
gemeenteraad hebben de leden staande
prof. Woltjer hepdacht. die voor de oorlog
vele jaren lid van de raad is geweest.
Burgemeester d'Ailly bracht zijn werk op
het gebied van onderwijszaken in de ge
meenteraad en later ook in de Eerste Ka
mer in herinnering en zeide grote bewon
dering en waardering voor deze arbeid te
hebben.
Schtijven aan de keikeraden over wijziging van de
overgangsbepalingen tot de Nieuwe Kerkorde
Beroepings werk
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Wynjeterp-Duurs-
woude C. Verbaas te Harkstede.
d: tot hulppred. te Amers
foort F. E. T. Kelling. em. pred. te Vis
vliet.
Geref. Kerken
Beroepen: te Hilversum (vac. N.
B. Knoppers) J. Kremer te Utrecht.
Aangenomen: naar Nijmegen R.
Valkhoff te Nieuwolda.
Examens: Aan de Theol. Hoge
school te Kampen is geslaagd voor het
cand.-ex. K. Hoogsteen te Heemstede.
Predikanisconferenlie voor
Gerei, zielszorg
Door de Stichting Centrum voor Ziels
zorg wordt in het Zendingscentrum der
Geref. Kerken te Baarn op 2 en 3 Mei
een conferentie belegd over het onder
werp „Psychologische richtlijnen voor de
pastorale Zielszorg". Prof. dr J. Wate
rink. dr A. L. Jansen de Jonge, psychia
ter te Amsterdam en ds C. Gilhuis, geref.
predikant te 's Gravenhage-O zullen het
leis eredoctoraat voor prof.
dr Christine Mohrmann
De nationale universiteit van de Ierse
Vrijstaat zal op»6 Mei in Dublin het
doctoraat verlenen aan prof. dr Christine
Mohrmann te Nymegen. Zoals men weet,
heeft prof Mohrmann zich in het bijzon
der onderscheiden door haar studies ge
wijd aan de kerkvader Augustinus.
Ned. kerkdienst op 8
Mei in Hamburg
Ds M. Boertien. missionair predikant
der Chr. Geref. Kerken te Hamburg zal
op Zondagmiddag 8 Mei om 5 uur in de
Jerusalemkirche SchSferkampsallee 36 al-
n Nederlandse kerkdienst houden
Nederlandse kolonie in Hamburg.
Promoties
LEIDEN. 28 April Geprc
tor in
teld: ,,Pi
ibocyten", de heer Ch
proefschrift ge
sucocyten
W. Leeksn
see* amen
Onderwijsbenoemingen
aan de Chr. Nat
iej. Nelly l
1 Nes
e Ronse (België).
De Protestantse herdenkingsdienst
van de Nederlandse bevrijding zal op
Zondag 1 Mei te Parijs gehouden worden
in de Temple de l'Oratolre du Louvre,
147 Rue St. Honoré. De dienst begint des
avonds om 6 uur.
Advocaat houdt een jaai
gevangenisstraf
Het hof in Den Bosch bevestigde gis-
ren het rechtbankvonnis waarbij d>
Bossche advocaat en procureur mr H. W
egens verduistering van 40.000 ten na
dele van een advocatenkantoor en zij:
cliënten tot een jaar werd veroordeeld
In appèl was twee jaar en drie maanden
Zeepost
Met de volgende schepen kan zeepost;
worden verzonden. De data, waarop df
correspondentie uiterlijk ter post moei
zijn bezorgd, staan, tussen twee haakjes,
achter de naam van het schip vermeld.
Indonesië: ms Oranje (2 Mei); ss Drente
(4 Mei). Ned. Nw-Guinea: ms Japara (12
Mei). Ned. Antillen: ms Daphnis (4 Mei)j
ms Oranjestad (10 Mei). Suriname: mi
Bonaire (4 Mei); ss Tiberius (9 Mei). Unie'
van Z.-Afrika en Z.W.-Afrlka: ms Jagers
fontein (2 Mel); ms Carnarvon Castle (7
Mei). Canada: ss Grote Beer (2 Mei); si
Black Falcon (4 Mei); ss Nieuw Amster-j
dam (7 Mei). Argentinië: ss Uruguay Star
(10 Mei). Chili: ss Black Falcon (4 Mel),j
Brazilië: ss Rinland (2 Mei); ss Uruguay
Star (10 Mei). Australië: Via Engeland (28
April en 7 Mei). Nieuw-Zeeland: via Enge-
land (29 April en 7 Mei).
Inlichtingen betreffende de verzendings-
data van postpakketten geven de post-
kantoren.
Voor het rehabilisatieprogramma
van de Oecumenische Raad van Kerken
in Kenva is dezer dagen mej. G. Sluiter
naar dit land vertrokken.
Academische examens
AMSTERDAM (V.U 28 April Geslaagd1
voor doet psychologie: mej A H Zeyl. Huli
ter Heide; Cand paedagogiek: A J van Rut
ten. Middelburg.
NIJMEGEN, 28 April Geslaagd (cun
de) voor doet Nederlands; Q W J Daai
Oudenbosch.
GRONINGEN, 28 April Geslaagd
•skunde (II b): M W Hoekstra,
Winschots
•lel-ingii
rg. Har
Cand wer
dig ingenieur: W G
HG/
8 April Geslaagd
eur; W Kuil, Lopik; W Meulen-
ilen; J B den Ouden, Oegstgeest;
uigkundig ingenieur: D van Wa.
lag: Ingenieursex schei kun-
G van den Akker. Zeist;
sk. Monster; P M Beneken ge-
lof). Den Haag; r
T Frielin
Groen, Enschede; H Hensel (met lof). A'*dam;
J van Hoeken, Den Haag; F G A Kampi
Maastricht: J Konings, Zevenbergen; J I
Kranenburg, Den Haag; S Lammers (m
lof). Leiden; H T Philippi, Voor'
Reth, Delft; W P Ringers K
Schinkel, Schinkel; F W' Storm v
Delft; H van Veen, Hoogeveen: A B H V<
voorn, Dordrecht; GAM Sprangers. F
w(Jk (Z-H); G J van Weezei, Den Haag;
GRONINGEN. 27 April Geslaagd
cand medicijnen; K v d Sluis, Schagen;
2 a: J T Bosker en F R van der Spek. beide
te Groningen; Doet wis- en natuurkundi'
(scheikunde)K G de Noord. Wins
logie)mej F van der Tuin. Groningen; Car_
wis- en natuurkunde (D)J Hasker Leeu
warden; (F); E P Grommers. Haren (Gr)
(L); W Dermer, Groningen.
Huidjes als satijn
In de eerstkomende classical? verga
deringen van de Ned. Herv Kerk zul
len ook de voorgestelde wijziging en
aanvulling van de overgangsbepalingen
tot de Nieuwe Kerkorde ln behandeling
komen. In verband hiermede heeft de
Ver. van Vrijz. Hervormden aan de ker
keraden en classicale vergaderingen een
schrijven gezonden, waarin zij haar
standpunt t.a.v. dit onderwerp uiteen zet.
In bet schrijven wordt opgemerkt, dat
de Vereniging dankbaar is voor de voor
gestelde regeling, die tot ontspanning in
verscheidene moeilijke situaties aanlei
ding kan zijn. Men vraagt zich echter
af of het juist is deze zaak alleen to
behandelen als een nood van de kerk en
haar te regelen in de overgangsbepalin
gen,' alsof te verwachten ware. dat de
verscheidenheid en zelfs de spanning tus
sen modaliteiten in de Herv. Kerk iets
van voorbijgaande aard zou zijn.
Dc openbaring van God in Christus is
zo rijk, dat geen kerk. geen richting,
geen modaliteit en geen enkeling ooit zal
mogen denken, dat hij het omvat heeft
en er mee klaar is: allo gedachte aan
een monoDolie der Christelijke waarheid
is aanmatiging.
Een Protestanse kerk. aldus het schrij
ven. kent geen onfeilbaar leergezag
heeft geen vast omschreven en bindende
Schriftuitleg, zodat modaliteiten in
vertolking van het Evangelie onvermij
delijk zy'n. en. gezien de rijkdom
Openbaring, ook het hare er toe kunnen
bijdragen deze beter te doen verstaan.
De geschiedenis van de Protestantse ker-
ken toont dit ook aan
Wannee- de verschillende groepen bin
nen de kerk echter elkander niet kun
nen verdiagen en elkaar het leven on
mogelijk trachten te maken of wanneei
persoonlijke grieven of sleur of gemak
zucht een nodeloze gescheidenheid ver
wekken of bestendigen kan eerst var
„nood" gesproken worden.
Het komt ons dan ook juister voor.
aldus vervolgt het schryven. om op het
voetspoor van de eerste synode te Je
ruzalem aan nuanceringen, voorzover zij i
blijven binnen de greruzen van de kerk
orde, een normale plaats toe te kennen
en deze materie dan ook te regelen in
de kerkorde en met in de overgangs
bepalingen
Zelfs indien deze zaak een nood van
de kerk was, zou hiervoor een regeling
in de kerkorde zelf gewenst zijn. Het
verschijnsel van de modale -nuancering
zal zich echter naar menselijk inzicht
altijd weer opnieuw voordoen, gelijk ook
altijd weer bezwaren en geschillen in de
kerk zullen voorkomen. De regeling van
de behandeling van de modale nuance
ring behoort volgens de Vereniging op
precies dezelfde grond in de kerkorde
als de regeling van de behandeling van
de bezwaren en geschillen daarin is op
genomen De kerkorde is niet een be
schrijving van het Koninkrijk Gods.
maar de regeling van een samenleving
van mensen, waarin juist voor de rece-
ling van verhoudingen, die men minder
gewenst acht, richtlijnen moeten worden
getrokken.
Hoeveel te meer geldt da-t de zaak van
de ..minderheden" in de kerkorde be
hoort te worden geregeld, nu de modale
nuancering op zichzelf geen nood is.
maar ontvouwing kan betekenen van de
rijkdom van het Evangelie.
Er moeten maatregelen worden getrof
fen, aldus het schryven, waardoor in een
plaatselijke gemeente onverdraagzaam
heid of confessional'.stische beperktheid
van blik niet de oorzaak kunnen wor
den van onverkwikkelijke verhoudingen
en tenslotte van afstoting van lidmaten
en afschrikking van buitenkerkelijken.
Daarom zou de Vereniging gaarne als
prealabele vraag behandeld willen zien:
„Behoort deze materie thuis in de over
gangsbepalingen of in de kerkorde?"
VRIJDAG 29 APRIL 1955
rrrsum I «02 m NCRV 7.00 N
SOS-beriohten 7.10 Gewijde mu;
n. 7.45 Een woord voor de dag 8.00 Nv,
weerbericht 8.15 Gram. 9.00 Voor de zi
9.30 Voor de vrouw 9.35 Waterstand!
9.40 Gram. 10.30 Morgendienst 11.00 Pi
13.15 Pro
13.20 Lichte m-uzie
radio 14.30 Kamerorkest 15.15 Voordracht
15.35 Surinaamse volksmuziek 16.00 „Zaal-
planten die we ln de tweede helft'van April
kunnen zaaien", causerie 16.15 Herdenking
voedseldroppings 16.25 Gram. 16.35 Sopraan,
basbariton en plano 17.00 Voordracht 17.20
Pianoduo 17.40 Koersen 17.45 „Stemmen van
Overzee" 18.00 Gram. 18.15 Chr. Muziekver.
18.35 Vraaggesprek 18.50 Gram 19.00 Nws.
•n weerbericht 19.10 Gram. 19.15 Herdenking
i/oedseldroppmgs 19.43 Regeringsuitzending
.Verqlarl-ng en toelichting": 1. „Wat is stu-
leren", door Prof. dr F. J. Th. Rutten 2
ïoonheid 23.35—24.00
•rsum II 298 m VARA 7.00 Nieuws
7.15 Gymnastiek 7.30 Gram. 8.00
8.18 Gram. 8.45 Voor de huisvrouw
Staatsiebezoek Zweeds Koninklijk Paar
Gymnastiek 9.25 Gram. 9.40 Voord
VPRO 10 00 .Avonturen met kinderen",
serie 10.06 Morgenwijding VARA 10.20 Voor
22.45
23.15—M.00 Kamerorkes
Engeland BBC Hoi
Sport 18.30 Gram. 18~50 Gevi
19.30 Klankbeeld 20.30 Gevar programmi
-1.00 Nieuws 21.15 Causerie 21.45 Gevar!
rogramma 22.15 Recital 22 45 Pari. over-
loht 23.00—23.08 Nieuws
Engeland BBC Light Programma 1500 e
12.00 Fabrieksfanfare 12.30 Pianospe
is. muziek 16.15 Mrs. Dale
.10 V<
RO 12.00 Muse
bouw meded. 12.33
12.48 Gram. 13.
I 40 PI;
iraoht 11.30 Orgelspel
arkest 12.30 Land-
Soort en prognosi
1315 Meded. of i
listenkwarieet 14.35 Boekenschouw 13 00 Ba<
en plano 15 15 Gevar. progr. VARA 16.CK
Gram. 16.30 Voor de Jeugd 17.00 Gram. 17.07
-ldroppin.?. 17 30 Mux
1 19.00 Voor de jeugd
Iram 19 20 Ronde van Nederland VPRO
3.30 Het dogma voor ons", causerie 19 50
Ier 20 00 Nieuws 20.05 Boekbespreking 20.15
9.
haar
Met een zweem van een glirr
mondhoeken plaagde Ieneke: „Je houdt toch niet
van damesvisite?"
,,Nou ja..."
„Of vind je mij geen dame? Trouwens, je mag
gerust weten, ik verlang er in t minst niet naar
een dame te wezen, of het ooit te worden. En
als ik eens iemand gevonden heb van wie ik
houd, dan zal 't voor mij ook niets geen ver
schil maken, of hij véél verdient of weinig, en
of hij meneer is. zoals ze dat noemen, of een
werkman. Ik vind altijd, dat er maar een ding
werkelijk van belang is: niet het air dat iemand
aanneemt, maar z'n innerlijk...'
De woorden kwamen zo kinderlijk heftig op
eens. dat ze weliswaar Louis te denken gaven,
maar hem 't eerste moment ook zó in twijfel
brachten, dat hij niets wist te antwoorden
Intussen waren ze al tamelijk dicht genaderd
tot de ingang van het landgoed, waarop Ieneke s
vader tuinman was of liever Manusje van
alles: portier en houtvester, maar ook verzorger
van de zwanen, de pauwen en de damherten
die de eigenaar, een Eerste-Kamerlid, erop na
hield. Van de straatweg af was 't met klimoi
begroeide huisje, waarin de weduwnaar Garde
nier met zijn beide dochters woonde, duidelijk
tussen het kale geboomte zichtbaar
Teleurgesteld merkte Louis, dat Ieneke vaart
minderde.
„Ga je niet mee?"
Het meisje schudde het hoofd. Op een toon of
ze 't wel jammer vond, maar er tot haar spijt
toch van af moest zien, zei ze: „Nee, 'k heb nog
véél te veel te doen thuis. h*us En m'n vader
is niet gemakkelijk, als niet alles naar z'n zin
g^at."
Ze waren zo langzaam gaan rijden, flat Ieneke
haar wollen handschoen op Louis' schouder leg
de om haar evenwicht te houden. „Misschien
vanmiddag" opperde ze nadenkend.
„Hoe laat?" drong Louis aan. Weet je waar
om?" dan wacht ik je hier op, zie je
Ieneke kon niet nalaten, hem te plagen dat
het veel te koud voor hem zou zijn, om wie
weet hoe lang op haar te staan wachten. Met
z'n rode neus tussen de opstaande punten van
z'n jasrevers zag de jonge Vliegenthart er in
derdaad niet naar uit, of hij goed tegen de kou
bestand was.
„Beloven kan ik trouwens niets hoor", zei ze.
:ich aan hem afduwend, ,,'t Hangt van m'n va
der af..."
Ze zwenkte de straatweg over; ze glimlach-
.e en wuifde nog even, toen ze bij de vierkante
zuilen van het inrijhek was afgestapt, en de
jongen nakeek.
Louis voelde zich opgelucht en dankbaar. Hij
was ervan overtuigd, dat het ijs tussen hen ge
broken was, en dat ze elkaar, ondanks wélke
bezwaren ook, 's-middags zouden
VIERDE HOOFDSTUK
„Je bent zeker nog steeds druk bezig met
studeren?", informeerde Ieneke.
„Hoezo?"
„Wel, omdat...je bent nu al een -dag of t;en
hier met vacantie, niet?"
Louis knikte zónder zo gauw te kunnen
vermoeden, waar Ieneke heen wilde.
„Bn je hebt de twee jaar dat je nu in Rot
terdam bent, al dikwijls vacantie gehad. Maar
wie ik ook te zien kreeg, geer. Louis! En ik
weet zeker, als ik gistermiddag niet bij jullie
had moeten wezen niet om jou hoor, o nee!
maar in elk geval, dan had ik je vast en
zeker wéér niet te zien gekregen. Ik vind dat
je best een ogenblikje van je kostbare tijd af
had kunnen nemen om ons nog eens op te zoe
ken al was het maar geweest om even
Nieuwjaar te wensen."
Louis liep verontschuldigingen te bedenken,
maar aarzelde, en bleef zwijgen.
Vroeger, toen ze nog allebei op de Ulo gin
gen, kwam hij wel vaker in het kleine tuin
manshuis. Ieneke's moeder leefde toen nog: een
rustige, goedhartige vrouw, die, als ze je niets
anders kon presenteren, altijd nog wel appels
in huis had, en steevast de appe'. die »e je gaf,
éérst langs haar schort glimmend wreef. Maar
reeds in die tijd was Ieneke's vader daarente
gen een in zichzelf gekeerde, noise man, met
wie je met de beste wil van de wereld geen
gesprek kon voeren. En over Ieneke's oudere
zus Nera had Louis van z'n moeder nog niet
veel goeds te horen gekregen: een jongensgek,
die om wat avontuur conductrice bij de A.D.
was geworden en avond na avond met mi
litairen scheen uit te gaan.
Eerlijk gezegd, had geen haar op Louis' Hoofd
er ooit aan gedacht, dergelijke vroegere kennis
sen nog eens speciaal op te zoeken, 't Was ook
nooit bij hem opgekomen, dat de jongste, met
de baldadige vlechten die hij zich van haar
herinnerde, eens zijn bijzondere aandacht zou
trekken.
.(Wordt vervolgd)
i -dansen 22.20 Lach.
„Vandaag", caused»
ARA 23.00 Nieuw
17.30 Causerie 17.35 Chansc
•rspel 19
progra
muziek
19.24 Sport 19.30 Gevai
15 Discussie 2i.0Ó
.00 Nieuv
mma 20.1
„7!S w.-.,uu-u.u.ar, rpuzie
22.00 Nieuws 22.15 Actualiteiten 22,20 Cai
:rie a2.35 Gevar. muziek 23.05 V<x>rdrac
1.20 Gevar. muziek 23.50—24.00 Nieuws.
NWDR 309 m 12.00 Amus. muziek 13.L
ieuws 13.15 Operamuziek 16 00 Kiass m<
ek 17.00 Nieuws 17.35 Gram'. 19 00 Nieu»
19.15 Blaas-ens. 19.35 „II barbiere dl Siviglii
opera 21.45 Nieuws 23.40 Symph. orkest 21
Nieuws 0.25 Rhythm, muziek 1.15—4.30 Geva.
Frankrijk
eert 23.45—24.0<
Brussel 324 m 11.45
Weerbericht 12 34 Gra
Gram, 13.30 Gevar. muziek 14.00 Schoo
radio 15.45 Vlaamse dansen 16.00 Koerse
16.02 Opsramuziek 17.00 Llcl
•■.10 Voordracht 18
Voor de soldaten 19.00 Nieuws 19.40 Volta
ing 20.00_ Filmmuziek 20.15 Symph. ork(
soliste 20.50 Kunstkaleidoscoop 21.15 Syr
kest 22.00 Nieuws 22 15 Intern. Rad-
telt 22.30 Gram. 22.55—23.00 Nifeui
12.00 Gram. 13.00 Niuews 13.20, 14.
15.00 Gram. 16.05 Lichte rr
ÜUWS 17.15 Gram. 17 30 Fluiti
19.15 Idem 19f""
17,
lital 17.
s 20.00 Hi
22.55 Niet
rvice. Uitzet
"30 Nieu»
eekbladd
OP- puzzle
NO. 98
1 Klap, 2 Overhellend door z
van boven, 3 Handelsgoed, 4 Onderdee
van de herenkleding, 5 Voor geld i
hand doen, 6 Weggeborgen, zodat h'
onvindbaar is, 7 Verbindingsgang.
Oplossing vorige puzxle
No. 97
Horizontaal: 1 Troep. 3 Oor, 5 Docht»:
7 Romp, 8 Cent. 10 Ordelijk, 12 toe,
Licht.
Verticaal: 1 Tod. 2 Puts, 3 Oordeel,
Rabat, 6 Commode, 7 Recht, 9 Adel, 1
I Kat.
