Geraffineerde
maken feest
verlichtingen
uitbundiger
Boortorens in het Oerwoud
Indonesië: nieuw geschenk
voor het Kremlin?
VAN FAKKEL TOT FLOODLIGHT
Vreugde
er uren waren r roeger al
aan festiviteiten inhaerent
FEEST EN LICHT vormen een twee-eenheid. Men kan zich geen viering
voorstellen zonder het vreugdevolle accent van het licht. Zo is het
vandaag en zo was het in het verre verleden, toen onze voorouders hun
feesten vierden. In stilten tussen woedende windvlagen en gierende stor
men bloeiden vuren open en wierpen hun spookachtig- schijnsel tegen de
nachtelijke luchten. Met vreugdevuren verkortte men de nacht die aan
midwinterzonnewende vootafging en als in het hartje van de zomer de
zon onbetwist winnaar op de duisternis bleek, flakkerden vlammen tot
het eerste ochtendgloren tegen de hemel.
slaap hem naar bed dreef. Spetterende
pektonnen mochten dan nog zo n waas van
romantiek verspreiden, zij hielden tevens
zoveel gevaar in, dat kort plezier ontaard
de in lang getier. Soms kregen feesten uit
het verleden hun historische vermaard
heid. doordat overmoedigen hun vierlust
gesmoord zagen in een ontoombare vlam
menzee. Al te vaak werd een vreugddécor
door een rouwgordijn vervangen, trokken
na feestelijke optochten droeve rouwstoe
ten door dezelfde straten.
En men wil zelfs beweren dat keizer
Nero. om zijn zucht naar het gigantische
te strelen, de stad Rome aan vier hoeken
in brand liet steken om zich aldus te ver
lustigen in een schouwspel dat zijns ge
lijke niet vond. Toortslicht flakkerde te
gen de wanden van de Romaanse basilica
toen in datzelfde Rome in het jaar 800
Karei de Grote tot keizer werd gekroond.
Brugge, dat een vijfhonderd jaar later het
hart van de wereldhandel geworden was.
had geld te over om zijn heren te eren.
No beien en nederigen
T ICIIT TROK OP met de feesten in de
volgende eeuwen. Omwentelingen en
woelingen konden de vierlust niet bedwin
gen. Aan het hof van dc Zonnekoning
schitterde het licht van duizenden kaar
sen boven de hoofden van de bevoorrech
te nobelcn, maar na de bestorming van de
Bastille waren het de nieuwe burgers die
in de gloed van duizenden fakkels om de
vrijheidsboom dansten.
Maar het begon te dagen. In de ne
gentiende eeuw. een eeuw die ontzag
lijke ontwikkeling op velerlei gebied
te zien zou geven, kreeg ook het
r\E GLOEILAMP bracht veiligheid en
nieuwe mogelijkheden. Voorbij was
de tijd waarin windvlagen hun spel zo
konden spelen, dat ze in één ruk de dui
zenden vlammetjes, die plezierig boven
vetpotjes dansten van de wereld wegblie
zen. Mensen, die in sleur de straten sle
ten, voelden zich te gast in diezelfde om
geving als rijen lampjes contouren trok
ken langs de gevels van statige woningen,
langs de transen van torens, de walle
kanten der grachten en de bogen van
bruggen.
Een vergrijsd kasteel stond herboren
tegen de nachtzwarte luchten als schijn-
Licht middelpunt van
elke {eestvreugde
AM ET DE NADERING van ie
Nationale Feestdag de
viering van de 5e Mei gaan de
gedachten onwillekeurig terug
naar de jaren van verduistering,
toen het licht binnen de woning
slechts gerantsoeneerd beschik
baar was en daarbuiten zelfs ge
heel ontbrak.
De gedachte om de tienjarige
herdenking der beurgding in het
bijzonder in het teken van het
licht te plaatsen, is met deze her
innering voor ogen een voor de
hand liggende denkigijze, die te
vens aansluit bij de historie, waar
in reeds sinds het verre verleden
de drang van de mens. het licht
het middelpunt van elke feest
vreugde te maken, zich deed gel-
Heeft niet iedere stad, elk dorp een
leden dat een zoveel-eeuwlg bestaansfeit
^OEKT MEN de „Bevrijdingsher
denking" als motto? Wel, zo'n
feit is zeker niet eenmalig, want
steeds opnieuw zal men zich bevrijd
willen voelen, als was het alleen
maar"om de verlossing van de duis
ternis in gepaste vreugd te steken.
Naijver kan de mens in neteligheden
brengen, maar waar zij een nobele
concurrentie in de competitie om het
schoonst „verlichte" oord geldt, is zij
slechts toe te juichen. Hebben wij
aan deze rivaliteit, die haar voeding
vindt in een gezond plaatselijk chau
vinisme, niet' de schoonste kathedra
len uit de Middeleeuwen, de prach
tigste paleizen uit de Renaissance, de
machtigste monumenten uit barok en
rococo te danken?
C.N.V. krijgt een vlag
Het bestuur van het Chr. Nationaal
Vakverbond heeft de eerste prijsvraag
voor een ontwerp van een C.N.V.-vlag
toegekend aan de heer H. Nijburg te Ede
De tweede prijs is toegekend aan de heer
P. Allijn te Amsterdam.
Voor de in Januari uitgeschreven prijs
vraag waren 355 ontwerpen ingezonden.
Beide prijswinnaars hadden voor hun
ontwerp het CNV-embleem als uitgangs
punt gekozen. De nieuwe vlag zal binnen
kort worden vervaardigd.
Fakkelbomen werden opgericht op de
Brusselse Markt bij gelegenheid van
de overwinning der Oostenrijkse
troepen op de Turken in Hongarije.
Duizenden dromden tezamen om een
machtig vuurwerk te aanschofiuien.
Langs de huizen ziet men vele
toortsen.
Adres van 50 Gereformeerden
Beviijdingsdienst tevens
bidstond voor Ambon
Een kring van 50 leden van de Geref.
Kerken waaronder verscheidene hoog
leraren en predikanten heeft een adre6
gericht aan de kerkeraden om aan de op
5 Mei te houden dankdiensten voor de
Bevrijding tevens een bidstond voor de
bevrijding van Ambon te verbinden.
„Hebben onze kerken gedurende deze
jaren van vrijheid niet al te lijdelijk toe
gezien bij het zich voltrekken van het
verschrikkelijke Indonesische drama?",
aldus het adres.
Naar wij uit goede bron vernemen,
heeft dit adres van de zijde van leden
der Geref. Kerken art. 31 zoveel sympa
thie ontvangen, dat een aantal predikan
ten en leden dezer kerken het ook aan
hun kerkeraden hebben toegezonden.
Indonesiër beschoot portret
der Koningin
Te Tjipanas bij Buitenzorg heeft een
Indonesiër uit Djakarta in hotel Penda-
pistoolschotcn gelost op het portret
H.M. Koningin Juliana, aldus meldt
De Tel. Hij had er namelijk bezwaar
tegen, dat het portret groter was en ho-^
ger hing dan dat van Soekarno.
Aan de vooravond van de Bandoengse conferentie
Sjahrir: „Het was onder de Nederlanders beter"
ER ZAL van 18 April af een bijeenkomst worden gehouden in de
zonovergoten bergstad Bandoeng. Het is een politieke bijeenkomst,
een anti-koloniale vergadering van Aziatische en Afrikaanse naties," aldus
Sefton Delmer uit Bandoeng aan de Daily Express. Het is een bitter, scherp
gesteld artikel en reeds uit de eerste woorden blijkt Delmer's opinie over
de gehele Bandoengse conferentie. Want voor „bijeenkomst" gebruikte hij
het woord „jamboree" als wij dit woord in onze dictionnaire opzoeken
vinden wij de betekenissen: fuif, pretmakerij, padvindersreünie, samen
komst en de keuze van juist dit woord is duidelijk genoeg voor de in
stelling van Delmer ten aanzien van de gehele conferentie. Hij gaat verder:
„Wat is het jammer, dat Soekarno en de Indonesische regering zo bij
zonder exclusief en kleurgevoelig tewerk zijn gegaan. Zij hebben Israël,
onmiskenbaar een nieuweling in de rij der souvereine Aziatische staten,
op de zwarte lijst geplaatst. En wat betreft niet-Aziaten en niet-Afrikanen,
wel, zij laten ons niet eens afgevaardigden zenden als waarnemers, on
geacht de mate, waarin deze waarnemers-delegaties individueel hebben bij
gedragen tot de liquidatie van de Westelijke machten",
„Wat een prachtige gelegenheid zou
•n congres als dit onze Britse Socia-
>ten geboden hebben, de Indonesische
republiek te bezoeken, waarvan zij prac
tised gesproken de grondleggers zijn.
De leider van de delegatie behoorde dan
natuurlijk Lord Moumtbatlen te zijn.
t hij is de vader van Indonesië. Als
Olie in de Vogelkop
hij niet, als geallieerd opperbevelhebber
Zuid-Oost-Azië Japanse stromannen
als Soekarno en Hatta de facto had er
kend. ik geloof dat ik dan veilig zou
wedden, dat Soekarno nu geen
president zou zijn, en Hatta evenmin
vice-president. Dit gehele vitale gebied
inderdaad een geheel ander
aanblik bieden.
Daarom is het werkelijk triest, dat de
Socialisten en Mountbatten niet eens
weekje hierheen kiunnen vlie-
?ns een blik werpen op
i hun politiek, in het bij
tijd stiip. dat de Indonesi-
oilldoenen uitgeeft om de-
iantrekkelijk mogelijk te
het produet va
zonder op een
sdhe regering
maken."
(Van onze redacteur mr. J, J. Wentink)
ZACHT GLIJDT DE BOOT over het blauwe, rustige water. In de verte
de blauwe bergen van Waigeo, aan de horizont een enkel zeil of een
j ver eiland. Achter ons zijn de huizen, kranen en tanks van Sorong, de olie-
jstad, die zo plotseling uit oerwoud en moeras verrezen is. Nog in 1947
stond er maar één enkel huis, de woning, welke zendeling Kamma twintig
jaar geleden bouwde, en die nog steeds bruikbaar is. Wat begint hij daar
die rimboe? dacht men twintig jaar geleden op het naburige eilandje
Doom, waar het gouvernement gevestigd is, maar nu beheerst Sorong de
omgeving.
„kunstlicht" zijn kans. Voor Edison in
1879 zijn belangrijke overwinning op
de duisternis kon boeken, moest er
heel wat gebeuren en toen de bladen
meldden dat een van zijn gloeilampen
twee dagen cn nachten aan een stuk
was blijven branden, schudden de
mensen ongelovig het hoofd.
Ze liepen echter te hoop en wreven zich
verwonderd de ogen uit toen twee maan
den later op 21 December 1879 liefst
zestig lampen hun licht over het New
Yortee Menlo Park verspreidden. Duizen
den en nog eens duizenden vergaapten
zich aan dat nieuwe licht op de Parijse
Wereldtentoonstelling die in 1881 werd
gehouden.
Verdreven droefheid
O BEGON de zegetocht van de gloei-
J lamp. Ze verscheen in kerken en kan-
nren, in schouwburgen cn scholen, in ho-
els en hulzen. Ze hond de ongelijke
trijd aan tegen het gloeikousje dat poog-
De Wrsterforen omlijnd met honder
den gloeilampen in 1948, toen Konin
gin Juliana haar moeder opvolgde.
de het gaslicht een tweede jeugd te ge
ven. De gloeilamp won onbedreigd Het
sprookje was werkelijkheid en In 1900
produceerden dc lampenfabrikanten liefst
2.500.000 stuks van het standaardtype. Nle
mand vermoedde toen dat die productie
in vijftig jaar tjjds nog verduizendvondigd
zou worden.
Maar men wende aan het nieuwe e
werd door het betere verwend. Wie thui
aan goed licht gewoon was. stelde ander
eisen aan een verlichting dan de man di
ooit bij een oliepitje de uren sleet tot d
Zo zag op 8 Maart 1788 het huis van
oud-burgemeester mr M. Straalman
er uit: rijen vetpotjes trokken een
lichtend contour langs ramen en ge
vel en hingen in slingers tussen al
even fraai versierde en verlichte
masten langs de waterkant.
werpers hun veroverende bundels tegen
uren van een nimmer vermeesterde
sterkte straalden. Steden met een roem
rucht verleden maakten opnieuw geschie
denis. Brugge won vermaardheid door
zijn lichtfestijn. Parijs maakte furore en
kreeg met reden de naam „Ville
Lumière", Brussel schaarde zich in de rij
der lichtsteden. Amsterdam gaf Vondels
dichtwoord „schoonste van Europa"
opnieuw gestalte en bloeide weldadig
Palet met tovertinten
'T'OVERMIDDELEN van de licht-
meesters, de magiërs dezer da
gen, zijn de gloei- en kwik-, de na
trium-, neon- en fluorescentielampen.
Kunst en techniek gaan hand in hand
waar het geldt om door middel van
licht luister aan het feest bij te zetten.
Deze artisten der verlichtingstechniek
beschikken over een palet dat is afge
stemd op de eisen der aesthetica.
Slechts verrassing kan verveling
verdrijven, zo geldt als parool voor
de mensen die een feestverlichting
ontwerpen.
En dan gaan zij aan de slag. Ze benut-
n de mogelijkheden die in iedere stac
i ieder dorp te vinden zijn. Bloemrijke
borders, naald- en loofhout worden
lost uit duister isolement. Bomen die nog
schaars in het blad zitten, spelen lr
vroege voorjaar al mee waar het geldt
contrast- en sllhouetwerktng te verkrij
gen. Geen bont gewemel maar een gaaf
kleurenprogramma staat de ontwerpei
voor ogen: natuurlijke nuances kunne
worden verstrekt en zo prijken bruine
beuken, wilgen en kastanjebomen in gulle
glorie wanneer zij gloeilampen- of
trlumlicht „mee" hebben, kan kwiklamp
licht plataan, linde en populier met
geheimzinnig groen omringen en zullen
andere lampen van de frêle berk eer
veren mysterie kunnen maken.
Uitersten raken elkaar en vanger
kaar op waar lichtbronnen van 15 watt
tot 5 kw ter beschikking staan: daar wordt
de natuur geïdealiseerd en gebouwen ge
troffen door de staf van een toverfee.
Wie nu een wandeling maakt dor
nu nog papieren illusie van een s
reeële Illuminatie, voelt als het wai
neiging om feesten te creëren, alle-
omwille van dat licht. Voor vindingrijke
virtuozen is het echter allerminst i
Bospaden niet nodig:
er zijn helicopters
Een uur varen is het van Sorong naar
het eilandje Jefman, waar het vliegveld
gelegen is. Men wa9 wel gedwongen dit
er afgelegen en bezwaarlijk bereikbare
landje te kiezen, want de va9te wal zit
geregeld dicht en alleen Jefman voldoet
de eisen van heldere lucht en ruimte,
een Grumman-amphibietoestel van
de Nederlandsche Nieuw Guinee-Petro-
leummij bevinden we ons weldra boven
de bossen van de Vogelkop. Als een lange
scheur door het oerwoud loopt beneden
een weg met pijpleiding. Lang blij-
we die volgen tot hij zich splitst in
aantal wegen en paden, uitlopend op
open plekken met boortorens. Dit is Kai-
kort voor de oorlog de olie
gevonden werd. Men zegt, dat deze vel
den reeds uitgeput zijn. Hierna begint
de ongebroken wildernis. Vijftig kilome
ter weg is veel voor Nieuw Guinea, maar
einig in verhouding tot de uitgestrekte
eenzaamheid. Wat wij niet zagen, was
dat de weg op dat ogenblik onberijdbaar
door de regens, ondanks het voort
durende oliën. Aan een verharde weg
valt nog niet te denken.
NAAR STEENKOOL
Wolkenflarden hangen boven de bos
sen, tot er na een lange ulucht
teken van beschaving komt: boorvelden
van Mogoi en Wasian, wegen, die
komen in een klein plaatsje, het olie
stadje Temboeni. Vandaar slingert een
weg met pijpleiding enige tientallen kilo
meters langs een riuier. De brede Mac-
cluergolf komt in het zicht. Beneden ons
een verwarring van slingerende riw
drooggelopen bochten; dan
getroffen. De exploitatie zou op zichzelf
nst opleveren, als men niet re
kent met afschrijving op de hoge explo
ratie- en aanloopkosten, ongerekend nog
de nieuwe exploraties, die geregeld voort
gaan en een duidelijke aanwijzing zijn,
toch wel iets in Nieuw Guinea
ziet.
Dit is ook de pijpleiding, een groots
ingenieurswerk. Op betonnen jukken
loopt deze tien tot 15 kilometer lang over
het water tot de steiger bereikt wordt.
Lang9 de pijpleiding is de enige spoor-
eg van Nieuw Guinea, een smalspoor
baantje, dat onmisbaar is voor de aanleg
het onderhoud van de jukkenbrug,
waaraan 150 Nederlandse arbeiders heb
ben gewerkt. Thans kan men dit hele
baantje van bijna 30 km afrijden in
gemotoriseerd tentwagentje, maar men
moet geen last van duizeligheid hebben
er mede rekening houden, dat het nu
i dan uit de rails loopt, zoals naar men
■gt een9 de gouverneur overkomen i9.
Steenkool, het eindpunt van de spoor
weg, is het laatste punt op de vaste grond.
Het aantal huizen en inwoners is klein.
Er is een ziekenhuis met een Europese
zuster- Hoe afgelegen Steenkool ook
schijnt, er is tweemaal per week eer
luchtverbinding met Sorong. Als mer
Maandags een brief naar Nederland af
zendt, is deze er dikwijls Zaterdag al of
op zijn laatst de volgende Maandag.
Voor de oorlog was Steenkool slechts
een missiepost, daarna is men tegen bui
tensporige kosten de huizenbouw begon
nen en er is een controleur gevestigd, de
heer J. H. Meyer Ranneft.
IN DE BOMEN
Het is jammer, dat het grote werk val
de olie op de Vogelkop zo weinig tei
goede komt aan de streek. Dit is de
schuld van de grond en de bevolking. Di
aantal ordelijk gerangschikte daken, en- j bevolking in de oliestreek leeft nog i
kele vaartuigen in een recht stuk riuier. bomen en blijft afzijdig. De arbeidskr
Dit is Steenkool. Deze prozaïsch lijken- ten moeten van elders komen. Ron
te hoopvolle naam van het Steenkool is er wat grocntenteelt.
Wollen truitjes voor
de heidentjes
Ieder kent dit hele oude fabeltje
van goedwillende mensen, die
wollen truitjes breien voor de hei
dentjes. Het verhaal is al meer
dan honderd jaar oud en doet nog
altijd opgeld.
Maar wat te zeggen van de
Nieuto Guineërs, die als evange
listen optreden in het koude hoog
land van de Angi-merèn. Deze ge
lovige en avontuurfijke jongeman
nen zijn afkomstig uit de hete
kuststreek en gaan onvervaard het
Arfakgebergte in en naar de Angi-
meren. Ondanks hun wollen truien
rillen zij 's nachts van de koude
wind. Zij hebben dringend behoef
te niet zozeer aan wol als aan ste
vige windjackets zoals men die bij
de wintersport pleegt te dragen.
Wie hieraan kan helpen, doet een
nuttig werk voor de zending.
landingsplaats aanleggen, zodat de heli
copter altijd in glijvlucht een veilige ha
ven kan bereiken. En dit is heel wat ge
makkelijker dèn het openkappen er
-houden van paden.
Het werk van de olie is een dui
delijk voorbeeld hoe snel Nieuw-
Guinea tot ontwikkeling kan worden
gebracht als er slechts lonende pro
ducten zijn. Dit eist echter ook bij
zondere zorg voor het belang der be
volking en kan alleen blijvende voor
spoed brengen, wanneer het volk uit
de omgeving of van elders na
openlegging van het land daar ook
nog andere welvaartbronnen weet te
scheppen.
Terugblik
Ek ben geneigd aan te nemen,
Lord Mounöbatten niet erg verheugd
zijn, met wat hij daar aantrof. Evenals
Sutan Sjahrir, leider van de Indonesische
Socialistische Partij. Twee Jaar geleden
i hij mij:
..Ik schaam mi) er voor, te moeten zeg
gen, dat de grote meerderheid vai
bevolking de gewone man In de straat
op het land met verlangen terug
blikt op de vrede, de voorspoed en d<
ordelijkheid, die er was onder de Ne
derlanders". Ik heb (hem ditmaal ge
vraagd, of hU er nog net zo over dacht,
hij heeft mij geantwoord: „Ja, behal-
dat zü hebben opgehouden te verlan-
i en te hopen Zij aanvaarden het moe-
waarin wij zitten als Iets perma
nenls en trachten er het beste van t«
VRIIDAG 15 APRIL 1955
Delmer wijst dan op de schifh van
voorspoed, de nieuwe fietsen en de vro
lijke meisjes, die hun kleren wassen in
de kali. En wanneer men kijkt naar de
thee- en rirhberprijzen. zou deze schijn
ook werkelijkheid kunnen zijn.
..Maar", vervolgt hij, „wanneer je ach
ter dit alles kunt kijken, dan zie je. dat
de prachtige nieuwe auto's toebehoren aan
een kleine kliek politieke afpersers en
hun handlangers. Arbeiders krijgen mis
schien twintig maal zoveel gei«d als voor
de Japanse bezetting, maar dit loon is
vandaag slechts goed voor een kwart
van de hoeveelheid rijft van vroeger".
Roolbouw
„Ik heb mij laten verteilen, dat een
van dc grootste buitenlandse mbberbe-
drijven tracht, zijn bezittingen in Indo
nesië te verkopen en zich gaat terug
trekken Waarom? Omdat men heeft ont
dekt. dat over de laatste vier jaren ge
middeld dertig procent van de produc
tie door de arbeiders is gestolen. Er is
geen verhaal mogelijk. De politie lacht
je uit, als je met een klacht komt. Vele
kleine buitenlandse rubberplanters heb
ben hun tuinen tegen afbraakprijzen aan
Chinezen verkocht en zijn vertrokken En
deze Chinezen exploiteren de bomen uit
sluitend om een snelle, direote opbrer.grt
te verkrijgen; daarna verkopen zij de
bomen voor pulp en gaan op een eens
waardevolle rubberplentage rijst of wat
er maar groeien wil veibouwen.
Rondom Bandoeng hebben groepen
..squatters" dakloze zwervers op
initiatief en onder leiding van de Com
munistische Boerenpartij duizenden hec
taren koffie- en theeplantages van Euro-
in bezit genomen ZU verzorgen
de theestruiken niet. Dat Is veel te veel
verk. Die hebben ze omgehakt en ver
touwen voedsel voor zichzelf en hun ge
in en dit Is een van de redenen,
vaarom de thee zo schaars en duur is-
Over meer dan één derde van het ge
bied. dat vroeger Nederlands Oost Indië
nu Indonesië word#, genoemd,
heeft de regering van Soekarno geen zeg
genschap. Het arme ptibliek moet een
dubbele bijdrage leveren en heeft een
dubbele terreur te doorstaan: overdag
aa de officiële belastingontvanger en
zr. de politie en 's nachts doen de ter-
reurbenden hetzelfde.
Op drie plaatsen is er op het ogen
blik een strijd aan de gang tussen
Javaanse troepen van de centrale -ege-
ring en de gewapende benden van de
locale bevolking. Het Indonesische leger
is hopeloos verdeeld in een pro-reger-ng
en pro-communistisch gedeelte, voorna
melijk gestationmeend op Ooft-Java en
ccn anti-communistisch, anti-regeringsge-
deelte, dat rond Bandoeng is gelegerd".
Nieuw feodalisme
„In verschillende gedeelten van de In
donesische archipel keert men terug naar
de dagen van voor de kolonisering in
de I6de en 17de eeuw. Toen maakten
vreemde kooplieden een afspraak met
de plaatselijke, feodale heer, om hun za
ken te kunnen doen. En hetzelfde ge
beurt vandaag, met dit verschil dat nu
de plaatselijke politie, de plaatselijke
vakvercnlgingsbonzen, en helaas vaak
ook de plaatselijke bendeleider is gewor
den, wat vroeger de feodale heer en
meester was. Leg over al deze trieste
chaos een netwerk van regeringsorders
cn -maatregelen en men heeft een por
tret van een land, dat wanneer Ik
mü niet vergis hard op weg Is de
zuidelijkste voorpost van het Communls-
De communisten hebben hele groepen
militante Jonge Indonesiërs maand-in.
ma and-uit naar een „Anita-imperialisti
sche academie" in Praag gee.onden. Zij
leren daar de kunst van agitatie, omver
werping. infiltratie en organisatie. Meer
dan 5.000 „afgestudeerden" zijn reeds te
rug en hard aan het werk Zoals ik
met mijn eigen ogen gezien heb op toch
ten rondom Bandoeng, hebben zij actie-
cellen gesticht tot in de kleinste dorpen
toe, elk bestaande uit een staf waarvan
er minstens één een volledig betaalde
functie heeft. Zij hebben een leger ge
organiseerd van 80 000 veteranen uit de
strijd tegen de Nederlanders en zij lei
den voortdurend meer mannen op. Zij
hebben de zegen van Soekarno".
En Sefton Delmer besluit dan dit bit
tere artikel, dat de Daily Express
brengt onder de kop ..What a beautiful
set-up for the Kremlin boys" Wat een
prachtige tractatie voor de jongens van
het Kremlin met de woorden:
„Ja, het Is jammer, dat onze Socia
listen en Monntbatten niet hier zullen
zjjn om te zten, hoe het hun vrienden
vergaat. Misschien zal daartoe later nog
eens gelegenheid zijn."
Discussies op gevangenisdag
Verbetering der gebouwen
is eerste eis
(Van een onzer verslaggevers)
Verbetering van gebouwen en een be
tere opleiding van het gevangenisperso
neel noemde prof dr J. M. van Bemmelen
gisteren, op de derde studiedag van het
Nederlandse gevangeniswezen, die te Den
Haag werd gehouden, de voornaamste
voorwaarden om te komen tot een werke
lijke verandering van de strafrechtelijke
practijk. Zoals wij reeds meldden, han
delden de verschillende inleidingen, dia
gehouden werden, daarover.
Wij moeten onze gevangenissen veran
deren, aldus de Leidse hoogleraar, want
ze zijn slecht en ze zijn verouderd en
passen allerminst bij de moderne opvat
tingen over het toedienen van straf. Als
ze practischer worden en meer efficiënt
ingericht, zal dat aan het land een grote
plaatsje wijst op in de „buurt" gevonden
bruinkool, welke te jong en voorlopig
niet exploiteerbaar is. Voorbij Steenkool
verrijst een heuvel met olietanks. Dit is
de bekende Moetoeriheuvel en vandaar
leidt een pijpleiding dwars door het moe
ras en de vloedbossen naar een Oceaan
steiger, waar tankers van 46 000 ton zou
den kunnen meren. Voorlopig zijn sche
pen van 10 tot 12.000 ton voldoende, want
ook al ls de olie-afvoer door de aanleg
van het Moetoeriprojest gestegen tot
500.000 ton voor de Vogelkop, toch ls dit
niet veel in vergelijking met andere olie-
terreinen.
Er komen twee tankers ongeveer per
maand. Een deel van de olie gaat naar
Pernis.
KLEIN BEGIN
Als men mag afgaan op hetgeen men
algemeen hoort, dan zijn er op Nieuw
Guinea nog geen grote olievoorraden aan-
ond
irong
ichtbai
dische Nederlanders en de bevolking goed
geld kunnen verdienen mei de groenten-
teelt, doch thans is het uitgesloten.
Intussen heeft het werk van de olie een
veel groter vlucht genomen dan de Vo
gelkop alleen. De exploratie geschiedt
thans buiten de Vogelkop. Onderzoekin
gen worden verricht aan de Memberano,
de Etnabaai, de Argoenibaai, enz. Het
merkwaardige i6. dat de exploratie ge
bruik maakt van een modern vervoer
middel, de helicopter. Niet meer nodig is
het de voorraden, machines en onderde
len, het voedsel en gewonden te transpor
teren met koelies langs onbegaanbare
bospaden. Men behoeft geen dagen en
maanden kwijt te raken door verlies van
een klein onderdeel. De helicopter voert
alles aan en bespaart tijd cn kosten. Om
de drie kilometer moet men een nood-
Een luchtfoto van het N.N.G.P.M.-complex in Sorong. Op deze plek
stond slechts enkele jaren geleden één huis. En rondom was het
oerwoud.
besparing geven. Onder de huidige om
standigheden moet de stem der gedeti
neerden wel pessimistischer zijn, dan de
Inleiders deden veronderstellen. De spr.
meende ook. dat de lang gestraften n;et
goed behandeld worden. In het strafge-
sticht te Groningen komt het nog voor,
dat psychopathen en recidivisten in één
Inrichting verblijven. Dat is bepaald ver
keerd.
Prof. van Bemmelen meende ook. dat
elke lange straf in een voorwaardelijke
invrljheldsstelling moet eindigen. Zelfs
als Iemand de helft van de straftijd heeft
uitgezeten, dient hij reeds voor een der
gelijke maatregel in aanmerking te ko
men. omdat thans Jeugdige delinquenten,
die tot zes of negen maanden zijn veroor
deeld. na het uitzitten van hun straf zon
der enige reclasserende nazorg worden
vrijgelaten. Die nazorg is, zoals men heeft
kunnen lezen, de voorwaarde voor de
voorwaardelijke invrljheldsstelling.
Van andere zijde werd opgemerkt, dat
militairen, die gestraft worden voor een
vergrijp tegen de krijgstucht, niet in de
gevangenis thuishoren. Van de zijde der
zittende magistratuur de rechters
werd de wenselijkheid uitgesproken, dat
ook zij bij de executie van de straf be
trokken wordt Als de voorwaardelijke
Invrljheldsstelling aan haar oordeel wordt
onderworpen, is men al een eind op de
goede weg.
Ook de psychologen, ter vergadering
aanwezig, wensten een plaats naast de
rechter. De zorg voor de veroordeelde,
uitgeoefend door zoveel verschillende In
stanties. moet tl beginnen op het ogen
blik, dat het vonnis gevallen ls.
De gedachte van mr W. H. Nagel om
ook advocaten bij de samenwerking voor
de delinquent te betrekken, werd afge
wezen door de Inleider, mr J. L. Andreae,
doch ondersteund door de voorzitter prof.
dr W. P. J. Pompe. BIJ de kinderrecht
spraak. zo zei laatstgenoemde, blijkt wel
degelijk de grote betekenis van de advo
caat voor de reclassering van de over
treder. Mr Andreae haB als bezwaar aan
gevoerd, dat de advocaat teveel geïdenti
ficeerd is met de figuur van de beklaagde
Prof Pompe was van mening, dat ook de
politie een taak heeft bij de Integratie
van de strafrechtelijke zorg. In heel de
discussie stond de figuur van de gevan
gene sterk in het middelpunt.
