Mr L. A. Kesper stelt nieuwe
centrale
in
gebruik
In
is Leidse
landelijke ontwikkeling
behoorlijk meegegroeid
bedrijf
Atoomenergie zal de huidige centrales
voorlopig niet verdringen
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG 11 MAART 1955
GEBEURTENIS AAN LANGEGRACHT
DONDERDAG 10 MAART 1955 zal in de geschiedenis van Leiden als een
belangrijke dag worden geboekstaafd om de opening van de nieuwe elec-
triciteitscentrale en daarmee om de opneming van Leiden als schakel van
betekenis in de provinciale en eventueel landelijke stroomvoorziening. Gis
termiddag half vier had de officiële ingebruikstelling plaats en de aan
wezigheid reeds van zoveel autoriteitenonder wie de commissaris var
Koningin in deze provincie, mr L. A. Kesper, en ruim dertig burgemeesters,
accentueerde de belangrijkheid van deze gebeurtenis.
de fabrieken bewees door de nieuwe een-
trale te willen openen.
Op zijn beurt dankie mr Kesper voor
de uitnodiging, die hij daartoe had ont
vangen. Gedachtig aan het Franse ge
zegde. dat een overvloed van nutteloze
woorden een zeker kenmerk van geeste
lijke minderwaardigheid is, wenste hij
zijn toespraak zo kort mogelijk te houden.
Er is een hoogleraar, die van een elec-
trlsche centrale de volgende definitie
heeft gegeven: de inrichting waarin
dere energie tot electriciteit wordt opge
voerd. Tegen die achtergrond bezag
commissaris der Koningin de menselijke
energie, die aan dit werk ten koste is
gelegd. Hij bracht hulde aan de velen, die
in die energie een aandeel hebben gehad,
niet in de laatste plaats aan ir Ykema,
voor wie deze bouw een voorwerp
bijzondere zorg en toewijding is geweest.
Toen mr Kesper zijn woorden geëindigd
had, drukte hij op een op het spreekge^
stoelte aangebracht knop en ging er eer
stoomfluit loeien, het moment van d<
opening der centrale. De officiële opening
dan, want' de centrale is al enkele ir
den in vol bedrijf.
Van de andere aanwezigen noemen wij
Ir A. J. W. van der Linden, directeur van
de electrlciteitsvoorziening. die mede dr
E. L. Kramer, directeur-generaal van de
energievoorziening, vertegenwoordigde,
de heren T. M. H. van Waveren en mr dr
P. G. Knibbe, resp. voorzitter en secreta
ris van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Rijnland, de heren C. F
Meerpoel en ir J. J. G. van Hoek, onder-
voorzitetrs van de Kamer van Koophan
del, ir O. van den Toorn, directeur van
de N.V. Kon. Machinefabriek Stork te
Hengelo, ir G. J. T. Bakker, directeur van
de N.V. Electriciteitsbedrijf Zuid-Holland,
prof. dr ir J. C. van Staveren, directeur
van de Kema (keuring electrlciteitsmate-
rialen), die vergezeld was van prof. ir G
de Zoeten, prof. dr ir. H. C. J. H. Gelissen.
voorzitter van de vereniging van dire'c-
teuren van electrlciteltsbedrijven, het
voltallige college van B. en W. van Lel
den, mr J. Bool, secretaris der gemeente
Leiden, alle raadsleden, bijna alle ledeD
in ons land na de oorlog op energieke
wijze ls aangepakt. Naar aanleiding
een aantal cijfers merkte de heer Van
der Kwaak op, dat één-dertigste deel
het landelijke vermogen thans in Leiden
is opgesteld en dat de Leidse centrale tn
het landelijke beeld behoorlijk is meege-
De uitbreiding betekent, dat de cen
trale voorlopig kan opwekken wat in Lei
den en 32 buitengemeenten aan stroom
nodig is. In 1953, met een afgifte van 147
millioen kWh, kon slechts 56 procent tn
de Leidse centrale worden opgewekt. De
vraag naar electriciteit blijft groot en
stijgt nog. De afgifte was in 1938 60 mil
lioen kWh, in 1948 86 millioen kWh en
in 1954 162 millioen kWh. Het Leidse ver
zorgingsgebied omvat ruim dertig ge
meenten en heeft een oppervlakte van
62.700 ha.
De heer Van der Kwaak wees er ver
volgens op, dat de directie en het ge
meentebestuur niets onbeproefd zullen
Diner in Burgerzaal
Precies honderd posten, verdeeld
over tien smaakvol gedekte tafel
tjes. schaarden 2ich gisteravond in
de Burgerzaal aan een diner, dat de
afsluiting betekende van de ope
ning der nieuwe lichtfabrieken.
Elders op deze pagina geeft een
foto al een indruk hoe stijlvol dat
diner wel is verlopen. Om uw zin
tuigen nog meer te strelen volot
hier het menu.
Galantine van ktp
Windsor salade
Champignonsoep
Vispastel met kreeftensaus
Gestoofde ossetong met
Verschillende groenten
Aardappelpuree
Vruchtensalade
Koffie
Slechts drie sprekers hebben aan
deze maaltijd het woqra gevoerd
In de eerste plaats Ir A. J. W. van
der Linden, directeur van de ener
gievoorziening, voorts burgemees
ter jhr mr W. J. Woldringh van
der Hoop. van Katwijk, namens dr
burgemeesters van de gemeenten
rond Leiden, die stroom van de
Leidse centrale betrekken, en ten
slotte burgemeester Bakhuizen, vin
Letmutden en Rijnsaterwoude. na
mens de vier in de N.V. Lugdunum
samenwerkende gemeenten. Zij
allen spraken felicitaties uit en
hieven het glas op het welvaren
van de nieuwe aanwinst van onze
stad.
Universitair congres
Op 13, 14 en 15 April zal te Leiden het
zeventiende congres van de organisatie
van natuurfilosofische en technologische
faculteiten in Nederland, worden gehou
den. Daar deze congressen contact leggen
tussen de universiteiten, de technische
hogeschool en de industrie, zijn zij gaan
behoren tot één van de belangrijkste eve
nementen op inter-unlversitair gebied.
flayon vergadering in Jeugdhuis
Dr Von Meyenfeldt sprak voor
Gereformeerde I.V.-ers
Het rayon Leiden van de Gereformeerde jongelingsverenigingen hield gis
teravond in het Jeugdhuis aan de Breestraat haar jaarlijkse rayonvergade
ring. De voorzitter, ds R. der Nederlanden uit Zuidbroek-Harkstede, open
de. Het centraal rapport van het bondsbezoek, dat in de afgelopen maanden
aan de verenigingen is uitgebracht, werd in bespreking gegeven. Verschil-
lende afgevaardigden grepen de gelegenheid aan om te wijzen op onvol-w00rd van hartelijke dank tot de schel-
komenheden in het rapport, of gewijzigde omstandigheden in hun ver- dende voorzitter, die met grote voort-
rmicring varendheid enkele jaren het rayonwerk
enigmg. heeft gcleid Dr Von Meyenfeldt sloot de
Na de pauze sprak dr Von Meyenfeldt éénheid van het Christendom predikte. In j vergadering met dankgebed.
..De oecumenische bewe- Indonesië heeft men een practische oplos-
God en Zaligmaker, wil uitleggen, kunnen
we niet toetreden, aldus spr. Dan zou de
Geref. Kerk óók een vrijzinnige en een
Remonstrant aanvaarden, en dan zou ze
haar belijdenis overboord zetten. Spr.
wees er op dat het streven van de Geref.
Kerk moet blijven, te proberen de basis
van de Wereldraad zodanig veranderd te
krijgen, dat toetreden mogelijk wordt.
Na de levendige discussie nam de voor
zitter, die enige tijd geleden predikant in
Zuidbroek is geworden, afscheid. Hij
wekte alle leden op met grote trouw het
werk voort te zetten. Vervolgens droeg hij
de leiding over aan de nieuwe voorzitter,
de heer C. Barnhoorn. Deze sprak
uit Leiden
ging". Sp:\ schetste in grote lijnen de
groei van de oecumenische beweging.
Oorspronkelijk was de Kerk één. Dat is
niet alleen historisch juist, maar zo moet
ook de ideale Kerk zijn. Al vroeg kwam
lespalt. In 1054 scheidde de Rus
sische Kerk zich af van de Westerse, en
1517 kwam de scheiding tussen de Pro
testantse en de Rooms-Kath. Kerk. Spr.
stelde de vraag wat oecumenisch eigenlijk
is. Zou een Wereldkerk ideaal zijn? Deze
óók bezwaren hebben. Alleen al. om
dat dan enkele mensen de. leiding zouden
krijgen, met alle gevaren die daaraan
Met een druk op de knop en het laten loeien van een stoomfluit stelde
de commissaris van de Koningin gistermiddag omstreeks kwart over
vier de nieuwe electriciteitscentrale officieel in werking. Een gewich
tige gebeurtenis voor de provinciale energievoorziening.
Foto N. van der Horst
verbonden zijn,
het ambt der gelovigen
i gezet.
Waarom
j Door de zending is veel gezegend werk
I verricht. Bij de jonge Kerken rees echter
de vraag, waarom toch elke zendeling de
sing gevonden, door de zendingsvelden
te verdelen. Jammer, dat de R. Katholieke
Kerk daaraan niet wil medewerken.
In jeugdkringen en jeugdgroepen vooral
kwam sterk de roep naar grotere eenheid.
Zo werd onder meer de Y.M.C.A. opge
richt Belangrijke figuren zijn uit de jon
gerenorganisaties voortgekomen, zoals de
onlangs overleden John Mott.
In verschillende Kerken kwam de drang
naar eenheid. Het gevaar dreigde echter,
dat verschillende „Wereldkerken" naast
elkaar zouden ontstaan. Het besef dat op
deze wijze geen eenheid zou worden be-
PROFESSORALE GERUSTSTELLING
Ir Ykema, rechts, directeur van de lichtfabrieken, gaf mr Kesper en
burgemeester Van Kinschot op hun rondwandeling door de nieuwe cen
trale toelichtingen. Hier bekijken zij enig fotomateriaal.
Foto N. van der Horst
van de vereniging van exploitanten van
electriciteitsbedrijven ln Nederland, hoof
den van dienst der gemeente Leiden, dr
Ir P. C. Lindenbergh, directeur van
Leidse duinwatermaatschappij, de heer
A. C. A. Deerenberg, lid van Ged. Staten
van Zuid-Holland, ir F. Stokhuijzen.
onder-directeur van de stedelijke licht
fabrieken, de heer P. G. F. T. Fehmers.
oud-adjunct-directeur van de fabrieken,
directeuren van gemeentelijke electrici
teitsbedrijven in de buitengemeenten en
tenslotte afgevaardigden van het perso
neel der fabrieken.
Van hoog tot laag
De burgemeester, jhr mr F. H. van Kin
schot, riep allen in de feestelijk versierde
ontvangstzaal, die speciaal voor deze ge
legenheid was gebouwd, een hartelijk
welkom toe. Hij zei, dat deze dag voor
Leiden een zeer belangrijke was, nu een
werk van zo grote omvang gereed was
gekomen. De nieuwe centrale ls niet al
leen voor de gemeente van belang, maar
voor de streek en voor de gehele pro-
Hij dankte allen, van hoog tot laag, die
bij de bouw op een of andere wijze be
trokken waren geweest. Onze waardering
voor wat zij hebben tot stand gebracht, is
zeer groot, aldus de burgemeester.
De wethouder van de bedrijven, de
heer D. van der Kwaak, wees er in een
rede op, dat de electrlciteitsvoorziening
Puzzle-prominenten
1 J. L. Heuseveldt. Hoofdstraat
153. Sassenheim; 2 C. van der
Graaf. Pasteurstraat 46A, Leiden;
3 A. Visser, Rijnmond 23, Katwijk
Burgerlijke stand van Leiden
Geboren: Gerda N d v K Ravensberg
en D G van Tol; Gertrude F C d v D L
Kedde en G E W Arnoldt; Teunis A N
z v A v d Meij en M Lems; Evert z v
E Groen en M Fakkel; Johanna E A d v
N J A v d Voort en H M van Schaik.
Overleden: E M T van Koot d 6 wk; J N
Vincourt man 72 j; ME Alblas huisvr v
Verlaan 73 j.
laten om de afgifte te doen vermeerde
ren. De wens in Leiden ls nog steeds, dat
deze centrale binnen niet al te lange tijd
nogmaals een uitbreiding zal krijgen. Het
verheugt ons, de Leidse centrale te hand
haven en uit te breiden. Allen die as
vervulling van de wensen op dit gebied
hebben medegewerkt, zijn wij hartelijke
dank verschuldigd, aldus de wethouder.
Dankwoorden
Spr. bracht dank aan de heer Bakker
voor zijn waardevolle adviezen en
de wijze, waarop hij steeds de belangen
van de energievoorziening voor ons land
en de laatste jaren in het bijzonder
ons geweest en de gemeente Leiden heeft
voorgestaan. De wethouder wilde niet
vergeten te vermelden de prettige ver
houding, die bestaat tussen de buitenge
meenten en het bedrijf. Niets zal er van
onze kant worden nagelaten om deze ver
houding te bestendigen.
Een welgemeend dankwoord richt
te hij ook tot het personeel. Zeer
veel is er door het personeel gepres
teerd. Spr. hoopte, daarop bij een
andere gelegenheid spoedig terug te
komen, maar greep toch dit ogenblik
om ir Ykema, de directeur der
bedrijven, namens het gemeente
bestuur dank te zeggen voor zijn
ijver en toewijding. Ook hij heeft
menig nachtelijk uurtje op het bouw
werk doorgebracht. „Men heeft véél
van u gevraagd; u hebt héél veel van
uw krachten gegeven", zo besloot de
heer Van der Kwaak zijn toespraak.
Eei
De heer Ykema gaf hierna een kort
overzicht van de werkzaamheden, her
dacht de werker, die door, van de hoge
schoorsteen vallend, gesteente om het
leven kwam en dankte allen, die hem
hadden bijgestaan bij de uitvoering van
werk. in het bijzonder de opzichter»
de uitvoerders, die het vooral moeilijk
hebben gehad met de ruimte. Ook betrok
hij het personeel van de fabriek in zijn
woorden van hulde en waardering. De
commissaris van de Koningin betuigde hij
zijn erkentelijkheid voor de eer, die hij
Aldus prof. Gelissen bij opening van
nieuwe centrale te Leiden
in de practijk! reikt, werd Sterker, en ln 1910 werd in
r boord wordt Edinburgh een zendingsconferentie ge
houden. De groep van „Faith and order"
Ongeveer tegelijkertijd kwam een an
dere groep tot leven, onder leiding van
Söderblom. die practisch Christendom
wilde. („Life and work"). Deze twee be
wegingen kwamen bij elkaar in 1938. toen
in Utrecht besloten werd een Wereldraad
van Kerken op te richten. In verband met
het uitbreken van de oorlog kon dit laat
ste pas geschieden in 1948, toen in Am
sterdam de eerste vergadering van de
Wereldraad plaats had. In 1954 werd in
Evanston de tweede vergadering ge
houden.
IN EEN INTERESSANT BETOOG beschreef prof. Gelissen gistermiddag
tijdens de bijeenkomst ter gelegenheid' van de opening van de nieuwe
centrale te Leiden de toeneming van het energiegebruik in ons land en
de vaste plaats van de uit kolen opgewekte stroom tegenover het even
tuele gebruik van atoomenergie. Zijn conclusie was daarbij, dat het
huidige systeem voorlopig zijn plaats niet zal behoeven af te staan.
energie nog een belangrijke plaats zal
blijven innemen.
Prof. Gelissen overhandigde de direc
teur de tekening van een binnenkort aan
te bieden eleotrlsche klok. alsmede een
oorkonde.
Gedenkraam
Het totale verbruik in ons land is tien
milliard kWh per jaar, dat is per hoofd
per jaar duizend kWh. Dit cijfer mag hoog
genoemd worden, maar in Amerika bij
voorbeeld is men al boven de tweeduizend
men, zodat de conclusie gerechtvaar
digd is, dat er nog voldoende perspectie-
:ijn en er nog voldoende ruimte is ore
nieuwe machines te plaatsen.
Het toenemende verbruik stelt grotere
eisen, zowel aan de machines als aan he'
transport. De toeneming jp vooral te dan-
aan de groei van de bevolking er
de grotere mechanisatie van onz«
huishoudens en de industrie. Spr. zei nog,
dat de ontwikkeling van onze centrales
gaat in de richting van: grotere eenheden,
hogere drukken, hogere temperaturen en
het doorvoeren van een oververhitting
de stoom.
Niet zo vlug...
Tegenwoordig wordt wel eens de vraag
gesteld, of de uitbreiding van stoomtur
bines en de electrische generatoren nog
el nodig is, en of het niet beter is te
wachten tot de mogelijkheden vai
atoomenergie te overzien zijn. Er zijn
zelfs mensen, die beweren, dat er door de
vlucht van de atoomenergie niet eens tijd
zou zijn voor de afschrijvingen op
de nieuwe inrichtingen.
Prof. Gelissen wees er ln dit verband
op, dat de practijk in Amerika, waar men
toch wel ongeveer weet, welke mogelijk
heden er voor het gebruik van atoom
energie zijn, juist in de andere richting
gaat. En als dat het geval is, is er voor
in geen enkel opzicht aanleiding, de
uitbreiding van onze centrales stop te
Het gaat met de ontwikkeling van de
atoomenergie niet zo vlug als menigeen
denkt. De natuurwetenschappen maken
vooral ten aanzien van de ontwikkeling ln
de practijk geen grote sprongen. Er zal.
aldus de hoogleraar, nog een hele tijd
voorbijgaan, eer de atoomcentrale in de
vereiste grootte in Nederland economiscn
zal kunnen werken. En als die er zou ko-
zal het toch zo zijn, dat naast de
atoomenergie de uit kolen opgewekte
De heer Van den Toorn va
Hengelo stelde de aanbieding
denkraam, voor een van de v,
Stork te
de machinezaal, in het vooruitzicht, Een
klein ontwerp werd reeds aangeboden.
Tenslotte voerde de heer H. v. Wouden
berg namens het personeel het woord. Hij
zëi onder meer, dat er ten behoeve van
deze nieuwbouw wel een beroep was ge
daan op het aanpassingsvermogep van het
personeel.
De burgemeester sprak een dankwoord.
Na het officiële gedeelte van deze mid
dag begaven de genodigden zich naar het
gebouw van de nieuwe centrale, waar
onder anderen de directeur, ir Ykema, een
toelichting gaf. In een van de hoofdruimte
afgescheiden gedeelte was enig fotomate
riaal te bezichtigen. Toen de rondwande
ling ten einde was, werden in de ont
vangstzaal verversingen aangeboden.
Vermelden w(j nog, dat er nog deze
week voor het gehele personeel ge
legenheid ls, de centrale te bezichti
gen. Bovendien ls er binnenkort een
feestavond, waarop ongetwijfeld het
aandeel van het personeel in dit mil-
lidenenwerk nog eens in het licht zal
worden gesteld.
Dr Von Meyenfeldt stond uitvoerig stil
bij de houding van de Gereformeerde
Kerken tegenover de Wereldraad,
wees op de misvatting, dat de Geref. Kerk
niet oecumenisch zou zijn, door niet
te werken aan de Wereldraad. „Oecumene
begint thuis". Zolang echter de basis
dien aard is, dat elke aangesloten Kerk
kan uitmaken, hoe ze de basis, dat Jezus
Christus geaccepteerd moet worden
Agenda van Leiden
Vrijdag
Pieterskerk, 7.15 uur; avondgebed.
Liberty, 7.30 uur: ledenvergadering afd.
Leiden van de Chr. boeren- en tuindera-
Snouck Hurgronjehuis, Rapenburg 61,
8 uur: K. en O.-cursus „Moderne Ned. let
terkunde" door prof. dr N. A. Donker-
Foyer stadsgehoorzaal, 8 u: causerie
met film door Simon de Waard over
„Zwerftocht door Zweden en Lapland".
Zaterdag
Stadsgehoorzaal, 4 u.: populair concert
Resid.-Orkest voor schooljeugd e.a., sol.
Jaap Stotijn, dir. Willem van Otterloo.
Stadsgehoorzaal, 8 u.: idem.
Overdekte, 8 u.: bedryfs-zwemwedstrU»
den van Krantz.
Prytaneum, 35 u.: receptie mej. dr
C. Hovcns Greve.
Den Burcht. 8 u.: toneelavond „Het
nieuwe Toneel".
Volkshuis, 4 u.: lezing M. G. H. den
Haan over „De jonge mens tussen de
en 20 jaar."
Maandag
De Doelen, Rapenburg 2, 8 uur: Leidse
mateur-fotografen, lezing door mevr.
Misvatting,re" do°r ZwN"""'
Logegebouw, Steenschuur 6, 8 uur: le-
denverg. „De Natuurvriend".
Volkshuis. 8 uur: Filmschollngscursus
L. J. A., pater J. P. Dirkse over „De pae-
dagogische zijde van de film", met verto
ning van toepasselijke filmfragmenten.
Snouck Hurgronjehuis, Rapenburg 61,
8 uur: K. en O.-cursus „Psychologisch
onderzoek" door drs W. A. Nell.
Schouwburg, 7,45 uur: L. A. K., toneel
groep „Theater" met Een man genaamd
Voor het eerst werd gisteren de
Burgerzaal van het Leidse stad
huis voor een diner gebruikt.
Dit geschiedde ter gelegenheid
van de uitbreiding van de elec
triciteit sfabriek. Aan het diner
zaten onder anderen de com
missaris der Koningin, B. en
W., de raadsleden en meer dan
dertig burgemeesters uit het
verzorgingsgebied van de Leid
se centrale aan.
Foto N. van der Horst
Juda:
Dinsdag
Casino, 9.15 uur: filmstudiekring K. en
O., première van „La vie commence de-
main" van Nicole Védrès.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: concert Leids
studenten-zangkoor en Leids studenten-
kamerorkest „Collegium MusicumV, wer
ken van Bach, sol. Ank Reinders sopraan.
Museum van Oudheden, 8 uur: Dr
W. Schleiermacher over „Cambodunum
(Kempten)".
Café Aniiba, Herenstraat, 8 uur: leden-
verg. Leidse tuinniors- en bloemisten-
vereniging „Door Eendracht Verbonden".
Luxor-theater
Dagelijks half 3, 7 uur en 9.15 uur:
Luther-film.
Apotheken
Apotheek Kok, Rapenburg 9, en apo
theek „Tot hulp der menschheid", Hooi
gracht 48.
Leger des Heils
collecteert
Het Leger des Heils, stichter William
Booth, gaat volgende week van Maandag
tot en met Vrijdag de huizen langs om een
bijdrage te vragen voor instandhouding
van de door het Leger geëxploiteerde
kindertehuizen en hulzen voor ouden van
dagen. Volgende week Zaterdag kan men
dan nog een gave deponeren ln de col
lectebussen. die op straat uw aandacht
zullen vragen. Een aanbeveling voor dit
mooie werk laten wij hier gaarne horen.
Benoeming mr Wiersma te
Groningen
In de staatscourant van gisteren is het
K.B. opgenomen, waarbij met ingang van
de dag, waarop hij zijn ambt zal aan
vaarden. benoemd Is tot gewoon hoog
leraar in de faculteit der economische
wetenschappen aan de Groningse univer
siteit, mr K. Wiersma. De nieuwbenoem
de hoogleraar, thans secretaris van het
college van curatoren der Leidse univer
siteit, zal onderwijs geven ln de rechts
wetenschap.
Zaak uitgebreid
De heer Anton Ladan heeft zijn zaak
in de Lage Rijndijk 28 uitgebreid met
het daarnaast gelegen winkelpand Lage
Rijndijk 28a. De vergrote zaak werd gis
teren officieel in gebruik genomen. Het
behoeft wel geen betoog, dat de sterk
vergrote winkelruimte de heer Ladan in
staat stelt zijn artikel veel beter uit te
laten komen dan voorheen.
