VfisdesM
Wintervermaak voor allen in
vroegere tijden
Leidse studenten maakten gemaskerde
sledevaarten met fakkellicht
In Nieuw-Guinea groeit een
eigen bewustzijn
19!
J NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
MAANDAG 14 FEBRUARI 1955
Kermis op hef ijs
ijsvermaak werd door onze verre voorouders zeker met evenveel
- enthousiasme genoten als thans door ons. Ja, wij kunnen veilig aannemen,
dat onze voorvaderen van dit vermaak zelfs heel wat meer hebben kunnen
ho profiteren dan wij. Niet alleen omdat een winter met een enigszins lang-
ewoedurige sneeuwval of vorst tegenwoordig niet veel meer voorkomt, maar
omdat er destijds op het water en op de wegen nog geen gemotoriseerd
groo verkeer bestond, waarvoor de rivieren moesten worden opengehouden en
de straten sneeuwvrij moesten worden gemaakt.
Geen Hollanders komen in
Zowel op het ijs als op de wegen had
den dus de arres'.eden vrij speL Daar
nog kij. dat de tijd vroeger heel
^wat rustiger was dan thans
slaajniaak buiten de deur maar beperkt, zodat
Angedurende de winter het huiselijke leven
'uy»wel eens wat eentonig kon zijn.
,nsl® Als dan ook de rivieren, merei
-ten in de grimmige greep van Koning
ing'Winter waren gevangen, trok jong en oud
jnge,naar het ijs of vermaakte zich op de be-
ulzasneeuwde straten en grachten.
Vooral als het lang en zwaar had ge-
r hivroren, was de ijsvreugde algemeen en
Ie «twerd ook de kermis op het ijs gevierd
j^'Dan kwam de bakker op het ijs zijn
ojbollen bakken en verschenen overal
E „koek- en zoopjes"-tenten. ook wel „salie-
Jstalletjes" genoemd. Ook de schutterij trok
het ijs om naar de papegaai te
bieten-
Verder kon men er katknuppelen, gans-
G'trekken en werden er wedstrijden met
O (honden gehouden. Hiertoe berden
P^hun poten met pek notedoppen bevestigd
een zo moesten dan de arme dieren on
can^et sne'-st v°ór <*e wind glijden.
volksvermaken van onze voorvade.
waren niet altijd even verheffend er
cmeieen vereniging voor dierenbescherming
Cfcestond toen helaas nog
esta Liever noemen wij dan ook de andere
ijsvermaken. zoals bijvoorbeeld de hard-
sioeidraverijen met arresleden.
Th Deze sleden waren dikwijls prachtig
v«van vorm met de voorstelling van dieren
of schelpen. Ook waren zij veelal van
kunstig snij- en schilderwerk voorzien.
De paarden waren prachtig opgetuigd met
bellen aan de riemen en een kle
8®pluim op de kop. Zulke wedstrijden
Canten een prachtig en levendig gezicht heb-
V00!ben opgeleverd
Vanzelfsprekend ontbraken ook de bak-
en priksleden niet. Daarnaast kende mer
ook de zeilpartijen met ijsschuitjes
IJdel
De bij uitstek nationale sport was ech-
f ter het schaatsenrijden. Het schaatsen wa:
- een vermaak voor jong en oud, voor rijk
en arm. Op het ijs waren allen één en ge
noten van „Het solemniel en seer ver
"'^maerd spel der Hollandsche jonckheid"
zo vaak door onze vaderlandse letterkun
lTacj digen beschreven en bezongen. Een enkele
l lied i
dat
O Nederlanders, boven maaten,
Tot ijd'le Ysvreugd uitgelaaten,
Hoe waagt gij, om een weinig lust
Uw jonge en alderliefste leven.
zijn aandacht aan
wijden „Wij moeten (zo schreef hij).
Jaz insgelijks met geen stilzwijgen de schaat-
ieuflsen voorbijgaan Op deze gaan wij ge
woonlijk over het gladde ijs met een
isnelheid, welke door die der paarden niet
^wordf overtroffen. Wij maken van de
vorst onze wellust en ons spel en als aan
de lucht hangende, houden wij de toe-
schouwers a'.s in een gestadige angst over
l3.ions lot. Men bedient er zich sterk van
16.1 tot reizen, ja zelfs tot den oorlog, want
«zi«er zijn (tijdens de 80-jarige oorlog) eens
^Spaanse benden geslagen door de onver
krachte aankomst onzer krijgslieden, die
co.iop zulke cothurnen (schaatsen) tredende,
-22,jtóer voor de Spaansen een ware tragedie
-33.1 vertoonden".
Een ander schrijver, van het schaatsen
!£5Jj!gewagende, vertelt ons: „die wel weten
J8jdaermede om te gaan en daer op te loo-
imopen, gaen niet maer vliegen er over heen
Nwals windtmeulens, soo snel en licht, dat
itzemen se naeuw met de oogen volgen kan",
eum En a's grote bijzonderheid voegt hij er
aan toe: „De wijven selfs loopen er
mede".
20; Gewoel
T.V Ook onze grote Broderode heeft ons in
zijn „Moortje" een levendige beschrijving
nagelaten van net oud-Hollandse ijsver
maak. „Op de Amstel (zo vertelt hij)
krioelde het er van Amsterdammers en
Amstellandse boeren, rijk en arm door
een. Stemmige juffertjes evenwel reden
liefst, om zich ongestoord te vermaken
S.jnet heur speelnootjes en vrijertjes after
op de slootjes", want midden in de Am-
stel was het een razend gewoel. Hier
scharrelde Jueriaan ..die brekebien" en
jt zich van Lange Lijs „moytjes slepen";
ginds wandelde ..stijve Dirck" met Lob-
brich ..sijn nieubaoke wijf, hy had wel
vier paar kousen aan en keek nog of hij
bevroren was.
Harmen Hoochhart, een regte baaivanger
(schoonrijder), haakte in de schaats van
Niesje Kaecks en de arme meid deed
-den smaok op haar neus" en ze
moest maar gauw weer opstaan, wilde ze
niet overreden worden door een groote
ijsslee. waarin „Jan Doetternietoe" sijn
wijf. kij'nen en sijn peetje in gepakt had
Wat verder waren de kolvers op het ijs
en een juffrouw, die er met haar man
voorbij wandelde, kreeg de bal tegen
haar voorhoofd, waar een standje uit
ontstond".
troepen en rijen,
Meer joelend en woelend langs
de ijsbanen glijen,
De voeten geschoeid met het
krullende staal:
Zij zetten, bij bierkan en
boterpot, weder
Bedaard, aan de zij van their
Jufroe" zich neder,
En doen er met kool en met
haring hun maal
Al hun pret is gestuit,
Want hel vriezen is uit.
Aardig Is ook de brief, welke de Ma
rokkaanse gezant in Den Haag eens over
het ijsvermaak aan zijn Keizer schreef.
Een fragment van de brief laten wij hier
„Verbeeld U. dat op zekere tijd van het
jaar. die men hier winter noemt, alle wa
teren worden overdekt met een koek van
kandijsuiker, maar niet zo zoet. Dan
komt er een menigte mensen op die koek
taan; zij binden onder elke voet een
ijzertje. en gaan lopen, zó snel. dat
struisvogel eer buiten adem zou ra
ken dan hem bijhouden".
De keizer moet het een heel aardig en
wonderlijk verhaal hebben gevonden,
maar er nieté van hebben geloofd!
De meesten van onze voorvaderen
dachten er echter luchtiger over en als
het even kon verschenen de dikwijls
fraaie sleden op straten en grachten. Er
werden wedstrijden en sledevaarten ge
organiseerd, welke soms door pracht
praal uitmuntten, zoals bijvoorbeeld de
sledevaart, welke Prins Willem V met
zijn Hof heeft gehouden.
Uit Schiedam is ons nog een sledevaart
overgeleverd, jvelke in haar gevolg een
bakkerij voerde, die al ..sledende" koek
jes bakte, welke aan de toeschouwers
werden toegeworpen.
Ook de gemaskerde sledevaarten van de
Leidse studenten, welke op de avond van
de 8ste Februari werden gehouden, waren
tot ver in de omtrek van Leiden bekend
en beroemd. Het moet een schitterend en
fantastisch gezicht zijn geweest de met
fakkellicht uitgeruste sleden, beladen
met de rijk uitgedoste studenten te zien
j-oorby glijden. Het meedoen aan deze
tochten zal overigens wel een koude lief
hebberij zijn geweest Bij de sledevaart
van 1740 heeft de koude zelfs een slacht
offer gemaakt. Eén van de studenten ver
vulde toen de rol van abt en heeft ge
durende de hele tocht blootshoofds en
met geschoren kruin in zijn slede gezeten,
met het noodlottige gevolg, dat hij na
afloop van de sledevaart is overleden-
Trouwens ook de sleden zelf maakten
nog al eens ongelukken en vooral in de
oude waterrijke steden met haar vele
bruggen, vond bij het van de brug af
glijden menige botsing plaats. Maar der
gelijke botsingen liepen gelukkig meestal
goed af. Men viel zacht en had er dikwijls
nog plezier in ook.
Oorsprong
Omtrent de oorsprong der schaatsen,
ook wel schaverdijnen, klompentelders en
Hollandse muilen genoemd, tast men in
het duister. Vélen menen, dat ze door de
Noren en Denen zijn uitgevonden en hier
lande zijn Ingevoerd. De oudste schaat-
In Friesland zijn bij afgravingen van
terpen uit de 12de eeuw zulke benen
schaatsen nog gevonden.
Ook in Engeland waren benen schaat-
•n ai vroeg bekend. Zo wordt er ver
haald. dat de Engelsen onder de regering
Koning Hendrik III (1207—1272) zich
bij vriezend weer ..teenderen van dieren
hunne voeten bevestigden, met be-
met ijzer gepunte stokken, zich met grote
hulD waarvan zij, voortgestuwd door
snelheid voortbewogen".
Benen schaatsen zijn echter ook lang
Sneeuwpoppen
Ook het maken van sneeuwpoppen was
een geliefde bezigheid-, en niet alleen
voor de jeugd. Zo verhaalt de geschiede
nis. dat in Delfshaven door het maken
van een sneeuwman een stenen stand
beeld is ontstaan. In de winter van 1867
hadden daar enige inwoners een sneeuw
pop gemaakt, welke Piet Hein voorstelde.
Het was zo'n prachtige pop, dat de in
woners het jammer vonden, dat deze
zo spoedig moest verdwijnen. Zij kwamen
caarom op het idee om voor de grote
admiraal een meer duurzaam monument
op te richten. Een initiatief, dat met su<
ces werd 1 ekrotrd, want in 1867 wei
inderdaad een standbeeld van Piet He:
cnfhuld.
Ook voer het sneeuwballen gooien
schaamden de ouderen zich vroeger niet
dat her er bij deze balpartijen dikwijls
nog1! hee. en wild toeging, bewijzen ce
keu: en. die deze liefhebberij aan
de volwassenen verboden. Zo is u:t rvm-
iterdam nog een keur van 1472 bekend,
vaarin wij lezen: „Nyemant en moet met
;neecluyten weroen, noch maech; noch
vyff noch manspersoonAan de kinderen
vas deze pret dus wel toegestaan. Vcor
dezen was en is het gelukkig nog als
di Heye dichtte:
Kneedt den sneeuwbal vast;
Dat aan jongens past.
Fiks de bal gedreven
Ha dat is een leven,
Leiden J. DE K'JNIfil
Nieuwe leider, nieuw geluid
Werkmans Wilskracht gaf een
boeiende uitvoering
De heer G. Filippo kreeg brons na 51 jaar
trouwe dienst
De Harmoniekapel Werkmans Wilskracht leed in het afgelopen jaar een
groot verlies door het overlijden van de heer G. Dik. Het breken van de
band, die door de jaren heen steeds hechter geworden was, betekende het
afscheid van een heel goede vriend, zonder wiens nabijheid en invloed men
zich het bestaan als muziekgezelschap nauwelijks kon voorstellen. Wel was
hij verleden jaar al ziek, maar zijn meeleven werd toch altijd nog gevoeld.
Totdat, nog onverwacht, het einde kwam.
Voorzitter J. Bij heeft in sobere, gevoelige bewoordingen de vereerde diri
gent herdacht. De kapel sloot zich daarbij aan door het spelen van „Wenn
ich einmal soil scheiden".
Een eerbiedige stilte van een minuut werd hierop in acht genomen.
Ijsvermaak in 1691, tekening uit „Het Oud-Hollandsch Huisgezin", uit
gave van A. W. Sijthoff te Leiden (zonder jaartal)
daarna nog in gebruik geweest en zelfs
in de 18e eeuw was het nog gebruikelijk,
dat boerenkinderen de eerste beginselen
Ds Teutscher vertelde er in het Leidse
Volkshuis over
In het Leidse Volkshuis sprak Zaterdagmiddag dr H. J. Teutscher over „De
hedendaagse bevolking van Nieuw-Guinea''. Mede door de voorlichting
stelt men hier in Nederland zich Nieuw-Guinea voor als één dicht oerwoud
met naaktlopende, achterlijke en vieze Papoea's. In de bestuurde kust
gebieden is een volk aan het ontwaken, dat eigen besef en bewustzijn krijgt,
aldus spreker.
Meer en meer krijgen de Papoea's het
gevoel, dat ze één volk zijn en één land
hebben. Dit ontwaken is eigenlijk in dc
nood van de laatste wereldoorlog ont
staan. Eerst waren er de Hollanders.
Toen kwamen de Japanners, die er
selijk hebben huisgehouden. Daarna de
Amerikanen met hun machtig vertoon
van menselijk vernuft en technisch kun
nen. En als slot kwamen er weer de Hol
landers terug.
Vooral onder de jongeren is er drang
naar ontwikkeling, die zijn weerslag
vindt op de mentaliteit van de Papoea r.
Er is een netwerk van honderden schob
met Papoea-onderwijzers, die meestal
ook een theologische opleiding hebben
ontvangen. Dan zijn er nog de centrale
volksscholen, die gelijk staan aan de 4e
tot 6e klas ln Nederland, maar meer eer
vormend karakter dragen. De meisje:
krijgen inzicht in voedingsleer, hygiëne.
Bij de jongens wordt meer op het
verantwoordelijkheidsbesef gewerkt.
Wanneer deze jonge mensen ln hun
dorp terugkeren, bemerkt men al gau'
dat het aspect in zo'n dorp volkomen ve
andert. Zonder bijstand van de blanken
verrijzen er clubgebouwen, waar
17- tot 18-jarige mensen hun dorpsgeno
ten inzicht geven in de meest elemen
taire zaken des levens. De vrouwen gaan
hun kleren zelf naaien en wassen,
proberen andere menu's samen te stellen.
Want ondanks dat Nieuw-Guinea
voldoende voedsel opbrengt voor
Papoea's, wordt er toch veel honger ge
leden en sterft 50 procent van de pasge
boren kinderen in hun eerste levensjaar
hongersnood.
Krachten
ene Liedjes
ia0Dr Niet alleen echter in Nederland, imaar
in het buitenland werd de roem van
'n jons ijsvermaak verbreid. Als op de be-
1' vroren Seine of Theems Hollanders op de
verschenen, keken de Fransen en
Engelsen hun ogen uit naar onze sier-
anjKjke rijkunst. De Londensc volksdichters
namaakten er zelfs liedjes op
ive: Toen in de winter van 16821683 de
aro Theems. na van December tot Februari
orsjdicht te hebben gelegen, weer -begon te
Jontdooien. maakten zij hierop een liedje
hetwelk vertaald luidde als volgt:
Vis in Oude Rijn
gj: Ten einde de visstand ln de Oude Rijn
weer enigszins op peil te brengen heeft
de hengelaarsbond voor Leiden en om-
?0"streken Zaterdag in dit water uitgezet
"►JUKiO pond maatvoorn en brasem, alsmede
163 pond maatsnoek. Binnenkort volgt
een uitzetting in de zogenaamde Damse
Rijn.
het schaatsenrijden leerden op osse-
Van de Hollandse schaatsen werden
destijds de Volendamse als de beste be
schouwd. Wat de manier van rijden -be
de Friezen al bekend
beroemd om hun hardrijden. In Holland
werd meer het schoonrijden beoefend, het
ierlnjk en kunstig zwaaien en draaien en
het trekken van allerlei figuren en krul
len. Er waren zelfs schoonrijders, die met
de schaats een geheel alfabet op het ijs
schreven.
Op het einde van de 16e
het vooral deLeidse gebroeders Fleur,
die in deze kunst uitblonken. Zij
destijds de grootmeesters in he1
streek op streek laveren, zodat hun lijf
scheen te drijven op veren".
In Rijnland werd en wordt deze wijze
van schaatsenrijden nog steeds ..fleuren"
genoemd; elders gebruikte men hiervoor
erm „baaivangen",
t onze omgeving is ons overigens nog
prestatie vèn twee Leidenaar* over
geleverd. Zy zagen kans om in volle vaart
op de scharts bij het overzetveer ce Haag-
Schouw over te springen, em breed'e
n ongeveer 20 voet. En in Friesland
leeft nog de herinnering voort aan boer
Reen, die slappende" reed. maar met
elke stap elf Rijnlandse voeten voort
gleed-
Met deze krachtprestaties willen wy
ize korte beschryving van het ijsver
aak besluiten en nu nog even stilstaan
by het sneeuwvermaak in vroeger tijden.
S n eeu wverm aak
de reeds eerder genoemde
Luiken, die zyn tijdgenoten ook v.an de
sneeuw het bedrieglijke en vergankelyke
schilderde:
Wanneer de sneeuw het aardrijk
dekt.
En met zijn witheid overdekt,
Dan is de mesthoop schoon voor
oogen.
Maar als de Zon dat kleed ver
smelt.
Dan ziet men hoe 't er is gesteld, j"
Help die kinderen een handje
Dringende oproep van afdeling
Chr, vacantiekoloniën
Men schrijft ons:
De Vereniging voor Christelijke gezondheids- en vacantiekoloniën verricht
al veertig jaar haar gezegende arbeid voor het zwakke kind. Bij opneming,
op advies van een schoolarts, in een der vijf koloniehuizen, vindt het kind
de sfeer, die, hoewel niet als bij moeder thuis, die van het Christelijk huis
gezin toch dicht benadert.
De Leidse afdeling kan echter
bestaande aanvragen niet voldoen. Haar
kasmiddelen reiken slechts tot behande-
ig van de meest urgente gevallen. Dit
niet langer verantwoord te achten. Er
1 een actie worden gevoerd om het
tal contribuanten op te voeren. Ook
de besturen, de hoofden en het personeel
van de Christelijke scholen zal belang
stelling voor de financiële toestand var
de vereniging worden gevraagd.
In verband met deze actie is het bestuur
tgebreid en thans als volgt samenge
steld: de heer S. Koopmans, Jan var
Houtkade 28a, voorzitter; mevrouw C
ZeilstraVerkoren, Langebrug 101, secre
taresse; mevrouw M. van Katwijk—d»
Rijk, Trompstraat 28. tweede secretaresse;
de heer D. M. van Nes, Willem de Zwij
gerlaan 25. Oegstgeest. penningmeester
mevrouw G. RavesteinHoogedoorn, Pie
terskerkgracht 16, tweede penningmeeste-
resse; mevrouw C. Kuiken—van Weer en,
Hoge Rijndyk 97, mevrouw J. Koopmans
Weg Den HaagLeiden
binnenkort ontlast
I voor het bollenseizoen zal een
te autoweg gereed komen over het
viaduct op de grens van Den Haag en
Wassenaar, die begint by de Bezuiden-
houtseweg en uitkomt op de Wittenbur-
gerweg. Hierdoor zal het drukke verkeer
op de grote rijksweg tussen Den Haag en
Leiden belangrijk worden ontlast. Deze
autoweg zal vermoedelyk slechts dri»
zyn geopend.
Talsma, Jan van Houtkade
A. KruijsdykPoorter, Wasstraat 49; mej.
C. P. Prins, Thorbeckestraat 6; mej. G. J.
v. d. Akker. Zeemanlaan 11.
Men behoeft met te 'wachten
persoonlijk verzoek om financiële hulp
wordt gedaan. Gaarne verwacht het be
stuur een storting als gift ineens of als
jaarl. bijdrage op postrekening 6371
J. Ravestein. Alle bestuursleden zijn ook
bereid telefonische en mondelinge
zeggingen in ontvangst te nemen. In het
vertrouwen, dat deze actie zal slagen,
hoopt 'het bestuur, dat de bovenvermelde
achterstand spoedig tot het verleden zal
behoren.
stelde het voor als twee krachten, die tn
Nieuw-Guinea aan het werk zijn. De
hierboven beschreven constructieve
kracht, maar ook de destructieve kracht.
Bier en jenever worden met scheeps
ladingen ingevoerd. Bioscopen verrijzen
als paddestoelen uit de grond.
De Papoea's kwamen tot de ontdekking,
dat niet alle Nederlanders Christen zijn,
zoals ze altyd hadden gedacht. Dat ook
bij hen vrouwen, geld en ontrouw een
grote rol spelen. En van dat alles willen
ze ook hun deel hebben. Daarom is het
van zo groot belang, dat wij in Neder
land weten, wat er gaande is in Nieuw-
Guinea. zo besloot ds Teutscher zyn
boelend betoog.
toen opnieuw het
iras de vereniging
van oordeel, dat te -nieuw benoemen
kapelmeester een vakman moest zyn.
Dank zij de relatie's met de Mariniers
kapel gelukte het in sergeant-majoor J.
Dol. klarinettist in dat vermaarde
semble. de gewenste man te vinden. „We
kunnen." zei spr., „nu weer met moed
verder gaan!"
Maar aan het eigenlijke programma
waren we nog niet toe. Een oude getrou
we, de heer Gerrit Filippo. gedurend<
een en vijftig jaar lid en baritonist, moest
naar voren komen. De burgemeester
Leiden, jhr mr F. H. van Kinschot,
hem, na 'n zeer gewaardeerde speech
met de mededeling dat het de Koningin
had behaagd, hem te eren met de bron-
nedaille, verbonden aan de huisorde
Oranje-Nasau. Spr. achtte het
voorrecht hem die persoonlijk op de borst
te spelden. De kapel speelde hierna het
Wilhelmus.
Een treffende geste was ln dit
band de omwisseling van de belde eerste
programmanummers. De mars „Semper
Fidelis" (.Altijd getrouw") van Sousa
kreeg nu immers een heel byzondere be
tekenis!
In het verloop van het concert kwamen
•e tot de overtuiging, dat Werkmans
'ilskracht het met de heer Dol best ge
troffen heeft. Deze beroepsmusicus, door
dagelijkse grondige training bekend met
alle knepen van het vak. bezit boven
dien een eigenschap, die voor een ama
teursorkest van de grootste betekenis ge
acht moet worden: hy is een paedagoog
nature. De klank, die, in vergelyking
vroeger, eigenlijk volkomen ver
anderd is „openbaarde dat overduidelijk
Men speelde met een werklijk tot dusver
ongekende beheersing; de klarinetten by-
voorbeeld. kregen geen kans, zich (op
n een scherpe toon, zoals dat
te vaak te horen is) uit te
leven, maar bliezen doorlopend „con sor
dino".
Het meest doorslaggevende bewijs voor
et muziek-paedagogische talent van de
heer Dol leverde ongetwijfeld het sterk
analyserende spel. Het klankbeeld lag als
de constructie's waren zo
fel belicht, dat ze tastbaar schenen. De
kestleden moeten op die manier wel
het gevoel krijgen, dat hun spelen léren
Is! Dit spel maakte een ordelijke, keurige
ndruk. Alles klonk overdacht beschaafd
?n ingetogen; elke Inzet stond op z'n
De zwakkere broeders onder de corps
leden, die voorheen zich nogal eens kon
den verschuilen, hadden het onder dit
prccisie-régiem niet gemakkelijk. Hun
aarzelingen en uitschieters vielen des te
meer op. De consequentie ligt voor de
hand; by de methode-Dol wordt serieuze,
trouwe studie verondersteld. Maar de vol
doening (en daarmee de beloning) Is er
dan ook naar!
De eerste mars deed ons als dadelijk
verrast ophoren. De typische accentuatie,
de specifieke golvingen en kleine pikan-
„De grootse mislukking"
Litteris Sacrum in de spanning
tussen legende en waarheid
Comité voor Lutheriilm
Zoals men weet begint Vrijdag 18 Fe
bruari de vertoning van de veelbesproken
Lutherfilm. Om ook in Leiden brede be
langstelling voor deze film te wekken is
:omité van de volgende samenstelling
gevormd: Jhr. mr F. H. van Kinschot,
burgemeester; de heer J. C.vanSchaik.
wethouder van Onderwijs; mej. da E. B.
Poortman, pred. Remonstrantse Ge
meente; ds G. Toornvliet, Geref. studen
tenpredikant; ds Verheus. pred. Doopsge
zinde Gemeente; de heer H. C. F. de
Greef, voorzitter Geref. schoolvereniging;
ds D. J. Vossers, voorzitter Hervormde
schoolvereniging; ds H. Haan. predikant
Lutherse Gemeente (voorzitter); ds P. I
Schoonheim. Hervormd predikant, de heer
M. Borgerding, secretaris.
Met de opvoering van Diana Morgans
„De grootste mislukking" door Litteris
Sacrum werden we geplaatst in de span
ning, die er bestaat tussen legende
waarheid. Christian Starcross is de rr
die voor zijn glorie en roem alles opoffert,
zelfs de levens van zyn medemensen.
Daardoor is hem na de eerste wereld
oorlog het Victoria-Cross ontgaan, hoewel
het Military-Cross hem werd verleend
Terug uit de oorlog is er geen plaats
hem, omdat hy ongeschikt is
normaal werk. Hy gaat op avontuur. Zijn
ijdelheid fluistert hem telkens
Starcross, nog meer roem, en nog
Dan vertrekt hy als leider va
peditie naar het „Khangebergte". Hoewel
deze tocht, waarby allen omkomen, eer
grootse mislukking wordt, krygt hij eer er
vanwege zUn moed en doorzettings
vermogen. Hij wordt posthuum in de adel
stand verheven, men sticht een Starcross-
tehuis, enna 20 Jaar heeft men plan
:n film te maken. Dan komt de ellende.
Na veel wederwaardigheden in de eer-
e twee bedrijven onthult Sibyl Emerson,
:n oude liefde van Starcross, zyn ware
aard, waardoor de filmregisseur besluit
irder mee te werken, en ook de
dochter, Christine Starcross, zich tegen
verfilming verzet.
Lady Starcross en de producer willen
de zaak doorzetten en zo raken we in het
probleem van legende en waarheid. Wat
doet de waarheid over Starcross er toe?
De legende van zyn moed Is ei
•t men hun helden niet ont-
film moet gemaakt worden,
(isen hebben daden nodig, die
inspireren.
De schrijfster laat evenwel de zaak tn
iet midden. Ze kiest geen party en dat
inden we één van de zwakke punten,
omdat naar onze mening lady Starcross
de producer volkomen gelijk hebben.
De romantiek van de legende zal telkens
trekken en altijd overwinnen. We
denken hierbli aan een historische
De laatste tijd is in Engeland nogal dei
ning ontstaan door een boek (n.b. ln
Frankrijk uitgegeven!) van Richard
Aldington. Hij schreef een biografie van
de ook in ons land door zyn boek „Seven
pillars of wisdom" bekende T. S
Lawrence. Door de Engelse regering uit
gezonden ten tijde van de eerste wereld
oorlog naar het Nabye Oosten, heeft hij in
zyn boeken die hy over de Arabieren en
hun heersers schreef, duizenden gefasci
neerd en zijn romantische verhalen wer
den achter elkaar uitgelezen. Nu zegt
Aldington: Lawrence was een bedrieger,
een charlatan. Brengen nu de mensen, die
zo genoten hebben in zijn boeken, deze
naar een brandstapel? Ze gaan naar hun
boekenkast, grijpen de ..Seven pillars" en
duiken er weer in onder.
een film over het
leven van deze man zou worden gemaakt,
ging ieder, die zyn boeken kende, er heen
en niemand bleef thuis omdat hem het
etiket „Charlatan" is opgeprikt.
Zo had de schrijfster gerust party kun
nen kiezen. Het stuk had er door ge-
Voor toneel is het niet erg geschikt,
Veel gepraat en lange verhandelingen. De
heer B. Hageman heeft ondanks deze
handicap toch een vry los en beweegiyk
beeld weten t« krijgen, zonder te veel
stijfheid. Hij had daarbij goede medewer
king van mevrouw C. Hageman—Ver
hagen. als Lady Starcross. We denken
hierby aan haar stille spel ln het eerste
bedrijf en haar scène met mevrouw T.
HogewindVan Oortmerssen, als Slbyl
Emerson, in het derde bedrijf. Dit werd
voor ons het voortreffelijkste gedeelte.
Mevrouw J. Bartelsman—v. d. Lans
speelde de rol van de cynische Allee
levendig. Een knap stukje werk leverde
zy ln de lange claus in het eerste tafereel
van het tweede bedrijf. Goed gespeeld en
goed van dictie. Ook de andere dames
sloten zich hierby keurig aan, zodat er
telkens een goede sfeer ontstond, door de
natuurlijkheid van het spel.
Jammer was het daarom dat door de te
grote nadrukkeiykheid. waarmee Herman
Frentzen zyn rol van filmregisseur speel
de, deze sfeer wel eens verbroken dreigde
te worden, zodat er op bepaalde ogenblik
ken minder gewenste reacties ln de zaal
ontstonden.
Als speler deed de heer Hageman niet
oor de regisseur onder. Belde kanten van
zyn talent zijn genoegzaam bekend.
De leden van Litteris hadden hamer,
zaag en verfkwast gehanteerd, waardoor
alleraardigst décor was ontstaan,
waarin men goed kon spelen.
Tot slot kwam men met grote hoeveel
heden bloemen aandragen, om Litteris
het gepresteerde te huldigen.
terieën, die Sousa's muziek eigen zUn,
kwamen vrywel volmaakt door. De muzi
kant uit een militaire kapel is daarbij als
het ware opgevoed. Ook verder bleef de
stemvoering duldelyk. het rhythme pun
tig. de opbouw doorzichtig. De Nabueco-
ouverture. de wals „Versehmëhte Liebe"
(Paul Lincke) cn de fraaie „Partia Pic-
cola" van Boedijn werden tot ln de détails
styivol en vooral intelligent gespeeld. We
werden gewaar, dat de muzikanten ook
begrépen. wat zy bliezen.
Een merkwaardige- lappendeken van al
lerlei stylen bleek de ballet-suite „Ma
rion" van Sam Vlessing, Bizet. Thomas,
Ponchielli en andere romantische pro-
nenten werden voor dit aangenaam
klinkende, maar beslist niet originele
werk. vrymoedig door de componist ge
plunderd.
De Za-Dé-Mars van Gerard Dik. waar
merk der nauwe verbondenheid van het
corps aan de dekenfabrlek van de firma
Zaalberg, was het traditionele besluit
het opmerkelyke concert. We hopen
isen, dat de heer Dol. naast de nodige
analyse, ook tot de hogere synthese, voort
komende uit een diepe muzikale bewo
genheid. zal weten te inspireren.
Het verstand had nu nog het hoogste
woord, en, in dit stadium, waarschyn-
lijk wel terecht! Maar als, na hard wer
ken, de technische zwarigheden eenmaal
vonnen, zullen toch ook de spon
tane uiting, de natuuriyke speldrift, het
boeiende spel van climax en anticlimax,
ïn samenvloeiing en contrast, hun rech-
n moeten krygen.
In dat geval zou het oude Werkmans
Wilskracht waarlyk een model-corps
worden. We wensen de nieuwe kapel
meester gaarne veel succes toe!
Na de pauze brachten Gé Hofenk en zyn
medewerkers (met orkest) een revue on
der de daverende titel: „Holderdebolder,
n ernst naar kolder".
Joh. van Wolfswinkel
Opening 't Verfhuis
Dezer dagen is aan de Nieuwe Ryn te
genover het Gangetje 't Verfhuis ge
opend. Publiek en zakenrelaties gaven
an hun belangstelling bhjk.
Jubileum melkhandel
Door een zetfout meldden we Zater
dag, dat de melkhandel firma A. Schlp-
Zn 25 jaar bestaat. Dit moet zyn:
Agenda van Leiden
Maandag
H.B.S, BurggraVenlaan, 7 uur cn half
negen: K. en O., aanvang cursussen foto
grafie door dr J. A. W. Groenewegen.
Haagweg 4, 5 uur: ledenvergadering
ambachtsschool.
Volkshuis, 8 uur: Leidse Jeugdactie,
filmschollngscursus, H. Wielek over de
sociale én aesthetlsche zijde van de film,
vertoning van „De ballade van de hoge
hoed".
De Doelen, 8 uur: Leidse amateur-foto-
grafenvereniging, J. J. Hens (Amsterdam)
ver schilderkunst der Gouden Eeuw.
Rijksmuseum voor volkenkunde, 8.15 uur:
prof dr E. W. Palm (San Domingo) over:
Pre-Columbian and early mediterranean
art compared.
Gulden Vlies, half 8: Kring Rijnland
Holl. Mij. van Landbouw, A. v. d. Hoek
over actuele landbouwproblemen
Dinsdag
Casino, 9.15 uur: K. en O-filmstudie-
kring. première van „Herrliche Zeiten"
van Günthcr Neumann.
Schouwburg. 8 uur: K. en O., cabaret
avond Cees de Lange.
Rijksmuseum van oudheden, 8 uur. dr
H. Brunsting over de opgravingen in
Pylos 1939-1954 (het paleis van koning
Nestor).
Warmond, gemeentehuls, 8 uur:
raadsvergadering
Oegstgeest, Irene, 8 uur: „Kunst
en Genoegen" met „Het recht moet aüjn.
loop hebben" door Bert Petta.
Woensdag
Marekerk, 8 uur: interkerkehjke avond
stichting „Ziekentroost" m.m.v. Koks-
schoolkoor.
Burcht. 8 uur: Vereniging van Zeeuwen
„Luctor et Emergo", 25-jarig bestaan,
revue „Mee de bus-se op reize".
Prediker, half 8: Chr. Houtbewerkers,
38ste fcestvergadering.
Foyer Stadsgehoorzaal, 8 uur: K. en O-,
film „Kleurenpracht van Zuid-Afrika",
toegelicht door Jan P. Strijbos.
Gerecht 10. 8
kunde.
Stadsgehoorzaal 8 uur: winkeliersver
eniging „De Professorenwyk", Anova
cabaret-revue „Lach en zing".
Voorschoten, Gebouw Chr. Belan
gen. 8 uur: Jubileumconcert „Zang xQ
onze leus" (25 Jaar).
Leiderdorp, Irene, 8 uur: Suriname
zending-sa vond.
Zoeterwoude, 7.45 uur: gemeente
raad.
Tentoonstellingen
Lakenhal 10—4 uur: herdenklngaexpo-
sitie Bet je Wolff en Aagje Deken (tot 15
Februari).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Herdingh en Blanken. Hoge-
woerd 171, tel 20502. en apotheek Reyst,
Steenstraat 35. tel. 20136.
Tuinbouw en Plant-
Reisclub tien jaar
De reisclub „Eerste Leidse klucht-
revuegezelschap'' hield Zaterdagavond in
Burgerlijke stand van Leiden h<-t Antoniusclubhuis ter gelegenheid van
GEBOREN: Reinout, zn van H Ko
ning en I M A de Jong; Tientje, dr van
F de Haan en T Sieveking; Annette, dr
van J Nieuwenburg en A de Haas;
Johan, zn van H Kamping en J le
MaJtre, Johen M, zn van J M de Vries
d Plas. Nico!aas G, zn van B
Haasnoot en M Hoek; Mark A, zn van
A M A v den Bergh en H G C M van
Leeuwen; Abraham, zn van J H D v d
Kwast en C J Zekveld.
OVERLEDEN: N J Kleün, zn. 3 dg;
A M Boer, huisvr van A J v Bezooyen,
I jr.
:ommandeur
de heer A. van Veen. raadadviseur
Van waarheid is het nu legende gewor- het huis van H.M. de Koningin.
het tienjarig bestaan een feestavond. De
voorzitter van de lustrumcommissie. do
heer J. Verwens, nodigde na de opening
het bestuur udt, plaats te nemen op het
podium Spr. bracht de bestuursleden
hartelijk dank voor alles wat ze voor de
club hebben gedaan en overhandigde do
dames een bouquet bloemen en de heren
als beloning voor zyn vele werku
heden een vulpen. Verscheidene afge
vaardigden boden hierna hun gelukwen
sen aan.
Hierna verzorgde het cabaret Florida
uit Den Haag onder leiding van Kees
Nou wens een gevarieerd programma.
Hieraan werkten verscheidene radio-
Oranje j artisten mee. Byzondcr veel succos
j oogstten de jonge kunstfluiter Wim Hoo-
I gelander en de imitator John Meyer.
