Waarom uitzonderin^s-
positie?
SIR PERCY
Prof. Van Lammeren hield voordracht
over zeewaardigheid en zeegang
Scheepsbouwproefstation ook van belang
voor de visserij
Nederl. Gesprek Centrum
bekeek het radio-bestel
kaloderma
gelee mnsm
De Diamantmijnen van Koning Salomo
L Puzzle J
2
MAANDAG 31 JANUARI 19SS
"pvE OVERHEID heeft tegenover de onderdanen een publieke, bestuur-
lüke taak. Maar daarnaast heeft zij, als werkgeefster, tegenover haar
personeel een private taak: er moet een verhouding zijn, die in wezen niet
zo heel veel verschil van die tussen iedere werkgever en zijn werknemers.
Natuurlijk is er wel enig verschil, omdat de overheid nu eenmaal ook een
publieke taak heeft en haar werknemers tegelijkertijd deel uitmaken van
het Nederlandse volk, tegenover hetwelk zij die publieke taak heeft te vol
brengen. Toch komt het ons voor, dat er een scherp onderscheid gemaakt
moet worden tussen de publieke en de private taak van de overheid.
TN HET voorlopig verslag van de Eerste Kamer over de begroting van
J- Binnenlandse Zaken worden enige opmerkingen gemaakt, die met het
hierboven geschetste vraagstuk ten nauwste samenhangen.
Enige leden willen nl. het standpunt van minister Beel weten met be
trekking tot het geven van bijdragen door gemeenten voor de activiteiten
in verband met het vluchtelingenvraagstuk. Het komt de laatste tyd meer
en meer voor, zo schrijven zij onder het hoofdje „subsidieverlening", dat
gemeenten bijdragen geven voer sociale of charitatieve doeleinden, die met
het doel, waarvoor de gemeentelijke inkomsten worden opgebracht, in geen
enkel verband staan. Instemming betuigen deze leden dan ook met de be
slissing van de Utrechtse gemeenteraad, waarbij deze een voorstel tot
steunverlening aan de vluchtelingen heeft verworpen.
TVTU MOETEN wij beginnen met te zeggen, dat hier strikt genomen geen
sprake was van een subsidieverlening. Ware dit wel het gpval, dan
zou misschien voor het standpunt van deze Kamerleden iets te zeggen zijn.
Het gaat hier echter om de zgn. uurloon-actie, die van harte door het
bedrijfsleven is aanbevolen: de werknemers stonden één uur loon af en
het hierdoor bijeengebrachte bedrag werd door de werkgever verdubbeld
en daarna ten behoeve van de vluchtelingenhulp afgedragen.
In de tweede plaats moeten wij vooropstellen, dat het antwoord, dat
minister Beel straks zal geven, bij voorbaat bekend kan zijn: hij zelf immers
heeft aan alle dames en heren rijksambtenaren een brief gezonden, waarin
hy de uurloon-actie aanbeval en mededeelde, dat de centrale overheid ook
de bijeengebrachte gelden zou verdubbelen.
Bovendien heeft hij aan de gemeentebesturen bericht, dat het wenselijk
zou zijn, dat ten aanzien van de gemeente-ambtenaren op gelijke wijze zou
worden gehandeld.
Het komt ons dan ook voor dat, wanneer er sprake is van „schuld'
deze dus in de eerste plaats rechtstreeks zou moeten worden geschoven op
de rug van minister Beel zelf en niet op die van de gemeentebesturen. De
opmerkingen zijn dus in zekere zin verkeerd eeadresseerd.
"JIJ"AAR, ZO vragen wjj ons af, is hier sprake van „schuld?"
■L'A Naar het ons voorkomt niet. Waarom moet de overheid, zowel de cen
trale als de lagere, als werkgeefster altijd in een bijzondere positie worden
geplaatst? Wij merkten reeds op, dat er in strikte zin geen sprake is van
gebruikmaking van de publiekrechtelijke bevoegdheid tot het geven van
subsidie voor de vluchtelingenhulp.
Hier gaat het om heel iets anders, nl. om het als werkgeefster, samen
met haar werknemers, deelnemen aan een actie, die door het Nederlandse
bedrijfsleven is gestimuleerd. Hier dient in het bijzonder onderscheid ge
maakt te worden tussen de overheid in haar publieke en in haar private
functie. Doet men dit niet, dan stelt men niet alleen de overheid als werk
geefster, maar ook haar personeel in een uitzonderingspositie. En het komt
ons voor, dat er geen reden is, het overheidspersoneel meer dan hoog nodig
is, anders te behandelen dan particulier personeel door een particuliere
werkgever.
"TlAT HIERTEGEN het argument gebruikt wordt, dat er dan toch maar
gelden gebruikt worden voor een doel. waarvoor zij niet zijn opge
bracht, komt ons onjuist voor. De overheidsgelden (gemeenschapsgeld is
hier geen juist woord) moeten er voor dienen, dat de overheid zowel haar
publiekrechtelijke als haar privaatrechtelijke verplichtingen kan nakomen.
Ook de laatste. En wij achten het verkeerd, met een berqgp qp hgijyjbliek?
karakter van de overheid en haar middelen het uitvoeren van een privaat
rechtelijke taak onmogelijk te maken. Een van overheidswege ook in de
arbeidsverhoudingen al te zeer „verbijzonderde" ambtenarenstand draagt
toch reeds het gevaar voor een ambtenarenstaat in zich.
TN DIT verband verheugt het ons, dat er in hetzelfde voorlopig verslag
-*• blijk gegeven wordt van enige ongerustheid met betrekking tot een al
te grote „verbijzondering" van de ambtenaar met betrekking tot een geheel
andere aangelegenheid, nl. zijn politieke activiteit.
Aan enkele ambtenaren is kenbaar gemaakt, dat het niet gewenst werd
geacht, dat zij medewerkten aan de arbeid van commissies, ingesteld door
een politieke partij, zonder dat er aanleiding was voor enige vrees, dat
daardoor het belang van de dienst, waarbij deze ambtenaren werkzaam
waren, zou worden geschaad.
Ook een ambtenaar is tenslotte staatsburger, die in beginsel dezelfde
rechten dient te hebben als iedere andere staatsburger. Ook hier dient uit
zondering uitzondering te blijven en geen regel te worden.
Goudgele Virginia
Superieure Melange
Pure Virginia Cigarettes
Een product ven DEAN SIMONS Ltd.
Negende visserij-bijeenkomst
in het geheugen, hebben de deelnemers aan de negende visserijbijeen
komst in. de volkshogeschool te Bergen met meer dan gewone aandacht ge
luisterd naar prof. dr ir W. A. P. van Lammeren, directeur van het scheeps
bouwproefstation te Wageningen. Deze hield voor zijn gehoor, bestaande
uit werkgevers en -nemers uit alle takken en lagen van het Nederlandse
visserijbedrijf, een voordracht over de zeewaardigheid en zeegang van
schepen. Van de gelegenheid tot discussie maakten verscheidene reders- en
vissers gebruik door vragen te stellen naar aanleiding van de door hen op
gedane ervaring met verschillende vaartuigen.
komst werd vervolgens officieel geopend
door de inspecteur der visserijen, de heer
De bijeenkomst werd 's middags ge
opend door de leider van de volkshoge
school, mr O. V. L. Guermonprez, die tot
zijn vreugde kon constateren, dat het
evenwicht tussen de deelnemers, vissers
en ambtenaren op deze -bijeenkomst
niet werd verstoord. Na de omgekomen
Urker en Helderse vissers te hebben her
dacht, gaf hij het woord aan de voorzit
ter van de Nederlandse vissersbond, de
heer R. Brands, die opmerkte, dat
elkaar op de reeds gehouden visserijdagen
beter heeft leren verstaan. De bijeen-
Samenwerking in de omroep
Verschillende levensovertuigingen moeten in
ieder geval tot uitdrukking komen
(Van onze Parlemeretsredacteur)
Bij de bespreking, die het Nederlands
Gesprek Centrum Vrijdag en Zaterdag in
het conferentieoord „De Pietersberg" te
Oosterbeek wijdde aan „Het Radiovraag-
stuk", ls opnieuw duidelijk gebleken,
welke verschillen van opvatting er be
staan met betrekking tot het meest ge
wenste radio-bestel.
Merkwaardig was het. dat slechts zeer
ztjdeimg aandacht werd besteed aan het
reeds geruime tijd bij de Staten-Generaal
aanhangige voorstel voor een Radio-wet.
Er werd veel meer gesproken over ach
tergronden dan over positieve oplossingen.
Het gesprek werd geleid door prof. dr
J. H. Bavink, terwijl hij werd geflan
keerd door de heren Mr J. A. W. Burger,
voorzitter van de VARA, dr Ph. J. Iden-
burg. directeur van het Centraal Bureau
voor de Statistiek, mr W. B. Mevboom, di
recteur van het IKOR. drs J. G. van der
Ploeg, directeur van een School voor
Maatschappelijk werk, P. A. M. Speet,
directeur van de KRO. mr A. H. van de
Veen. directeur van de N.C.R.V.. de
Drost. Ook deze was verheugd
grote belangstelling voor de visserijdagen.
Er komt leven in de visserij, aldus 6pr.,
i er is thans een zucht naar ontplooien
i ontwikkelen te merken.
Prof. Van Lammeren, eerste spreker op
deze dagen, heeft allereerst een en ander
verteld over doel en inrichting
scheepsbouwkundig proefstation te Wa
geningen en over de resultaten, ook op
visserijgebied, van de onderzoekingen.
Wageningen is een van de veertig proef
stations, die de wereld kent. In 1887 werd
het eerste station geopend en het tweede
werd in Nederland op de marinewerf
Amsterdam gesticht. In 1929 ontstond de
stichting Scheepsbouwkundig Proefsta
tion en drie j^ar later kwam het station
te Wageningen tot stand.
Sindsdien heeft men 1300 modellen van
allerlei soorten schepen in de 250 meter
lange sleeptank onderzocht op de te be
halen snelheid en de meest gunstige vorm.
Met de twee tot drie ton wegende model
len wordt de weerstand bij verschillende
snelheden gemeten en het resultaat
dat het station op de 1300 modellen
verbetering kon adviseren, die gemiddeld
8 procent besparing betekende. De sche
pen, die thans in ons land worden ge
bouwd. zijn 25 procent gunstiger dan 25
jaar geleden, aldus spr. Zelfs een bespa
ring van 65 procent kan voorkomen.
In de eerste plaats komen bij het sta
tion de reders aan, die willen weten wel
ke snelheid hun te bouwen schip zal ha-
irij schoorvoetend tot toepassing var
deze schroef over. In beide gevallen
stomen en vissen is met deze schroe-
echter het volle vermogen te berei
ken: evenals met straalbuizen (die door
deskundigen geplaatst moeten worden).
B(j de discussie kwam onder meer I:
vergaan van de UK 174 en de Helderse
kotter ter sprake. De heer Brands stelt
de vraag, of het vergaan van de Urki
kotter te wijten kan z(jn aan de ove
s gebouwde olietank, die wel voo
was van schotten, maar niet in dr
ier afzonderlijke ruimten was ve
deeld. Daardoor was het mogelijk, dat
naar de lijzijde kon lopen. De ii
specteur-generaal voor de scheepvaai
de heer C. Moolenburgh, kon mededele
de scheepvaartinspectie er na;
streeft, dat de schotten in deze tanks wo
den dichtgebouwd.
Ook de hoge opbouw van de ve
nieuwe kotters kwam in discussie. I
heer Drijver uit IJmuiden meende, dat
vele kotters tegenwoordig te vlak w
den gebouwd. Prof. Van Lammeren
mening, dat de invloed van wind
golven op kleine scheepjes met een hoge
opbouw van groot belang is bij het zoe-
naar een oorzaak voor het vergaan.
Voorts meende hij, dat de weerstand bij
de visserijvaartuigen een secundaire rol
speelt. Spr. vertelde ten slotte, dat te
Delft een derde onderzoekingstank wordt
gebouwd om stuurproeven onder allerlei
omstandigheden met de 6chepen te doen.
de realiteit, door op te merken, dat da
meerderheid van het Nederlandse volk
eenmaal achter het huidige stelsel van
omroepverenigingen staat.
Daarnaast gebiedt de rechtvaardigheid
ons. te vermelden, dat het de voorstandera
van een nationale omroep zeker niet te
doen is om een verwaterde eenheidsom- Hen- Iedere snelheid vraagt uiteraard
roep. die de kool en de geit spaart, maar'eigen vorm. Bij het opvoeren van de snel-
dat bij hen het verlangen heerst, op een of.heid moet de scheepsromp fijner worden,
andere wijze In de organisatie van het|
omroepbestel tot uitdrukking te brengen.
dat er toch tot op zekere hoogte een ge- I VniMnc
meenschappelijke verantwoordelijkheid f an Lamm ei
bestaat voor de Nederlandse cultuur in al j jl l .0! *".s °.p de verkcer"
haar levensbeschouwelijke facetten,
Scheepsvoim
In dit verband kwam ook ter sprake de
mogelijkheid van een zich via de radio
uiten van het Humanistisch Verbond
Sommigen zagen het humanisme als een
wezenlijke Nederlandse cultuur-uiting, die
deswege zelfstandig gelegenheid tot spre
ken dient te hebben. Nu geniet het H V. 6000) kuni
gastrecht bij de VARA. met alle gevaren .M
identificatie en weer Tilden* ,ie: e ,Jpe
;r. Tijdens de
de weg. Men houdt zich di
oude scheepsvormen en rust die uit
grotere machinevermogen. Het onderzoek
op modelschaal zou hier de oplossing zjjn.
Onder de 1300 onderzochte modellen be-
•onden zich slechts 30 vissersvaartuigen.
iderzoek (ongeveer
schepen van het-
vorden omgeslagi
De kosten
In Febr. stuclenlencongies
der Nederlanden
Op 9. 10 en 11 Februari, wordt tn Am
sterdam. zoals men weet, het Congres
der Nederlanden gehouden. Een 500 stu
denten uit België. Zuld-Afrika en on
land zullen daar elkander ontmoeten ter
bevordering van begrip voor eikaars si
tuatie en de wijze, waarop de studenten
der drie landen hun student-zijn beleven.
Prof. mr I. A. Diepenhorst Is voorzitter
In het erecomité hebben o.a. zitting mi
nister Cals en de diplomatieke vertegen
woordigers Her onderscheiden landen
Prof. G. v. Wijk Louw. prof. Gerretsun
en dr Michlel van de Kerckhove zullen
lezingen houden.
Academische Examens
AMSTERDAM (G.U.. 20 Jsn Geslaagd
voor csnd theologie: Ph Leenman, A-dam
en H A Winkel. Haarlem. Doet rechten: J
Wessel. A dam cn Cand economie: mej M E
Seljd. A dam: A J van Tooren. Haarlem en
P G Dercksen. Amersfoort
AMSTERDAM iV.l' 1. Jan. Geslaagd
rand theologie: D Kronemeyer. Kollum.
Drie A'damse inbrekers
gearresteerd
In samenwerking met de centrale
cherse te Amsterdam heeft de Naardense
recherche drie Amsterdammers gearres
teerd. waardoor één oer Inbraken, die d«
laatste tijd in het Gooi ziln gepleegd, n.l
die ln een villa aan de Rijksweg te Naar-
den, waarbij goederen voor een waard*
in 3500 verdwenen. Is opgehelderd.
De drie aangehoudenen, de 33-Jarlge W
de 33-jarlge L. v. d. D. en de 23-jarig*
K.. allen kooplieden uit Amsterdam,
bekenden dat zij niet alleen de Inbraak
in de villa hadden gepleegd, maar dat zij
ook rijwielen hadden gestolen in Utrecht.
Haag, Lelden en Rotterdam. Zij had
den de buit van de inbraak per auto ver
voerd en bij kennissen ondergebracht.
de Nijmeegse r.k. universiteit
heer D. Repko. directeur van de AVRO.
- de kernvragen tijdens de dls-
_s uiteraard, of er een radio-
beste! moet zijn. opgebouwd via levens
beschouwelijke omroepverenigingen dan
wel zodanig, dat er wat men dan noemt
een nationale omroep komt. Belangrijk
hierbij was. dat er eenstemmigheid was
met betrekking tot de bevestigende beant
woording van de vraag, of de verschillen
de levensovertuigingen in de radiopro
gramma's tot uitdrukking komen.
Algemeen bleek ook. dat de wil tot sa
menwerking tussen de verschillende om
roepverenigingen. die kan leiden tot een
gezamenlijk dragen van sommige verant
woordelijkheden en tot coördinatie van
programma's aanwezig is en geappre
cieerd wordt. Uitbreiding hiervan werd
nodig geacht, al bleek er een open oog te
bestaan voor het feit. dat de grens voor
de mogelijkheid van het gezamenlijk dra
gen van verantwoordelijkheid voor de hu
manist geheel anders ligt dan voor de
rooms-katholiek en weer anders voor de
Calvinist.
Tegenover de voorstanders van een na
tionale omroep werd door voorstandera
van een stelsel van omroepverenigingen
aangevoerd, dat nimmer concreet is aan
gegeven. hoe de zaak dan precies zou
moeten worden opgelost, op een practiseh
hanteerbare en bevredigende wijze.
Heel concreet zei een der sprekers het
als volgt: dingen die bestaan (de omroep
verenigingen) zijn vrij te becritiseren.
maar over dingen die niet bestaan (een
nationale omroep) kan vrij worden gefan
taseerd.
Ook al erkent men. dat het Nederlandse
volk samen meer is dan e
de delen, kan men geVese
genover een gezamenlijk i
uitdrukking brengen var
schappelijke.
Fén der voorstander» v;
«etuiede van een t
optelling
veerd staan te-
de practijk to
het gemeen-
discussie bleek, dat de AVRO aan dit Ver-
derlands Gesprek Centrum eindigde uiter
aard niet met gemeenschappelijke conclu
sies. Men heeft wel eikaars standpunten
en de achtergronden daarvan weer eens
kunnen peilen.
De vijftiende bijeenkomst zal worden
gehouden op 3 en 4 Juni en dan gewijd
zijn aan het vraagstuk van Kerk en Staat.
Ontwerp oudedagsvoor
ziening voor medio 1955
Aan de voorbereiding van een wetsont
werp in zake de oudedagsvoorziening
wordt met voortvarendheid gewerkt. De
bewindsman streeft er naar, dat dit ont
werp ln de eerste helft van dit jaar kan
worden ingediend, aldus de M.v.A. aan de
Eerste Kamer betreffende het begrotings
beleid
Voorvechter tbc-bestrijding
heden 80 jaar
Vandaag is dokter F. Tijdens, voorvech
ter van de tbc-bestrijding, 80 Jaar ge
worden.
Folkert Tijdens werd op 31 Januari 1875
als boerenzoon in Nieuweschans geboren
en was van 1903 tot 1923 hulsarts te Uit
huizen. In Juni 1923 kwam het consulta
tiebureau voor tbc-bestrijding in Gronin
gen tot stand. Dokter Tijdens werd hier
van directeur en Dleef dat tot 1943. Hij
heeft veel gedaan voor de totstandkoming
van de sanatoriumverzekenng.
i vallen dus nogal mee. aldus spreker.
In de coasterbouw heeft men dit ook
gedaan. Wil men echter een bepaald type
trawler of kotter in het station laten ont-
ikkelen, dan vergt dit een groter onder
zoek, waarmee zeker ƒ30.000 is gemoeid.
Van veel belang bij het onderzoek van
isserijvaartuigen zal zeer zeker de tros-
sentrekproef zijn.
Onder de dertig modellen van visserij
vaartuigen bevonden zich acht IJsland-
trawlers, negen Noordzeetrawlere, vijl
kleinere trawlers, twee kotters en log
gers. drie walvisjagers en twee walvis-
moederschepen. De belangstelling van hel
visserijbedrijf voor het station stijgt de
laatste tijd.
Spr. vertelde van het onderzoek, dat
de modellen thans alleen bij zeegang, die
van voren of recht van achteren inkomt,
worden onderzocht. Er is echter een zee
gangstank in aanbouw, eerste ter wereld,
■aarmee een complete zeegang kan wor
den nagebootst; de deining kan hierin
,™n?S°lve? worden gecombineerd.
de visserij van
maakt handen zacht als fluweel
Beroepingswerk
Geref. Kerken
genomen: naar DrachtsterJ
compagnie J. Nieuwsma, cand, te Amster.
darr., die bedankte voor Hemelum en voöij I
Oudehorne.
nte Bodegraven (vac. 3
Neerken) A. C. Kersten te Opperdoes i
Cbr. Geref. Kerken
Drietal; te Deventer D. CoppoolsJ
Kornhom, M. Draaijer te Drachten ea
J. de Vuyst te Vlissingan,
Herv. Synode over appèl
van Wereldiraad van
Kerken
In de voortgezette zitting heeft de Sy.
node der Ned. Herv. Kerk zich allereersi
bezig gehouden met de brief van de We
reldraad van Kerken van October J.L, T
betrekking hebbende op een appèl vse J.
de Wereldraad met het oog op de inter.
nationale situatie. Het appèl zal aan de
kerkeraden worden toegezonden ter be- lo
studering en afkondiging.
In bespreking kwam hierna een brief
van de deputaten van de Gereformeerde Ia
Kerken in Nederland voor advies inzake he
art. 36 van de Nederlandse Geloofsbe^
lijdenis. De Synode zal aan een door de
Gereform. Kerken voorgesteld gesprefc*'1
slechts kunnen deelnemen, wanneer hsibli
aangegeven grondvlak wordt uitgebreid sp
en niet beperkt blijft tot alleen die ker.zic
ken. die zich baseren op de N.G.B. va
Aan de orde waren vervolgens enigiAl
verslagen van een aantal organen van bij. rit
stand. In de eerste plaats het jaarverslag ko
1953 van het instituut Kerk en Wereld Mnj,
Dreibergen.
Hierna werd namens de Raad voor']a,
Verbreiding van het Evangelie bij mon.'m.
de van ds A. Donkers verslag uitgebrach^ dil
de vorig jaar gevoerde actie .iD®ge
Inspecteur J. C. de Glopper
(67) overleden
In de ouderdom van 67 Jaar ls ln Den
Haag plotseling overleden de heer J C
de Glopper, die eerst sinds 1 Dec. als op
volger van de onlangs overleden dr W
d<n Ent. werkzaam was als Inspec
teur van het gymnasiaal
onderwys.
De heer De Glopper, die op 20 Januari
188 geboren is. was aanvankelijk ver
bonden aan het openbaar L.O. te Rotter
dam. Na het behalen van de middelbar®
akten Geschiedenis en Nederlands over
gegaan naar het M.O.. werd hij in 1938
directeur van de Willem de Zwijger-
5. te Rotterdam. Dit was hij tot zun
pensioen ln 1954.
in de oorlog was de heer De Glopper
gedurende een half jaar in Haren gevan
gen. waarna hij zich als verzetsleider bij
de ondergrondse ln Rotterdam aansloot.
Hij was hoofdbestuurslid van de Verent
ging Volksonderwijs, voorz. van de ver.
Mercunus voor handelsonderwijs en cu
rator van het Rotterdamse Avondlyceum
en had zitting in tal van andere com-
missies en verenigingen.
Grote Trek".
Vergadering gesloten tr<
In de laatste zitting hield de Synodeba
zich bezig met de kwestie Nyega-Opeln-te
de, waar voor de invoering van depr
Nieuwe Kerkorde een aantal lidmaten inov
een naburige gemeente bevestigd wer-he
den, maar nog niet in de lidmaten-reglsi ve
ters werden ingeschreven, De Synode be-ge
sloot tot een bekendmaking, waarin de be
zaak in handen van de commissie voor
middelbaar het opzicht werd gesteld, maar niet danVe
nadat gepoogd is de kerkeraad alsnog tot ,je
inschrijving te bewegen. de
Na behandeling van het verdag overzit
1952 van de Financiële Raad, ging dera
vergadering uiteen tot 4-9 Juli. he
Bap'istengemeente Groningen ko
viexde 75-jarig bestaan j
Tijdens een bijzondere kerkdienst heeflsei
de Baptistengemeente van Groningen ril
gistermiddag haar 75-jarig bestaan her-va
dacht. In deze dienst ging voor ds G. mi
Vigter, de oudste predikant der gemeen- re
te, die een korte predicatie hield. Daarniui'
hield ds J. Louw uit Den Haag, die dl 191
gemeente lange tijd heeft gediend, een aa
herdenkingspredicatie. Vervolgens werden dr
vele toespraken gehouden.
jDi
Dit is de titel van het nieuwe feuilleton, waarmee wij vandaag beginnen. En
reeds deze titel zal de belangstelling van onze lezers trekken.
De Bijbel bevat vele bijzonderheden over het leven en d-e rijkdom van de
zoon van David, die regeerde in Israëls Gouden Eeuw.
En ook voor de ongewijde geschiedenis was Salomo steeds een vorst, die
de aandacht trok' van vele schrijvers. Men denke slechts aan zijn betrekking
tot Abessynië, het land van Haile Selassie, die enige maanden geleden ons
land bezocht
Zo bestaat er ook een legende, dat er ergens in Züid-Afrika diamantmijnen
moeten zijn, die een deel vormden van de enorme rijkdom van Koning Salomo.
De bekende schrijver Rider Haggard koos dit tot onderwerp van een boeiend
verhaal, waarin hij de schaarse historische gegevens verwerkte en door zijn
levendige fantasie er een spannende geschiedenis van wist te maken.
Als boek en als film trok dit meesterwerk zeer de aandacht en wij zijn er
zeker van, dat ook onze lezers zullen genieten van de treffende natuurbeschrij
vingen en de ongewone ontmoetingen, die de vaardige pen van Rider Haggard
ons voor ogen schildert.
3chroeven
Vervolgens vertelde prof. Van Lamme-
ïn van de moeilijkheden, die het ont
werpen van de meest geschikte schroef
oplevert. Ten eerste is er namelijk de
vraag, of de opdrachtgever een snelle
stomer of een goede trekker wil hebben.
Het sleepvermogen bijvoorbeeld van een
trawler of kotter kan meestal niet wor
den opgevoerd door het plaatsen van een
groter motor. De schroef is hier van veel
meer belang. Het station adviseert meestal!
een compromis: vier tot zes knopen voor1
net trekken en twaalf tot vijftien mijl
voor het stomen. Met een vastbladige
schroef is dit nimmer te bereiken.
Met verstelbare schroeven valt dus
meer te bereiken. Het gevaar voor be
schadiging is groter, maar toch gaat de
DINSDAG 1 FEBRUARI
Hilversum L 402 m. AVRO: 7.00 Nier
7.10 Gram. 7.15 Gymnastiek 7 30 Gra
VPRO: 7.50 Dagopening AVRO; 8.00 Nieu
8.15 Gram. 9.30 Voor de hulsvrouw 9
standen 9.40 Morgenwijding 10
12.40 Pianospel 13.00 Nieuws 1315 Mede
delingen of gram. 1320 Dansmuziek 13.55
t 14.40 Schoolradio
- -r de vrouw lfi <v>
16.30 Voor de jeugd 17.20 „De dieren-
J en wij", caus. 17.30 Jazzmuziek 18 00
18.15 Pianospel 18.30 R.V.U dr P.
a: „Oudheidkunde van Nederland-;
hildcrde graven te
de kleuters 19.05
Fanfare-orkest 19.45
leschouwlng 20.00 Nieuws 20 05 Actua_
20.15 Gram. 22.20 De Antwoordman
ram. met commentaar 22.55 „Ik ge
it....", caus. 23.00 Nieuws 23.15 New
ailing 23.20—24.00 Filmprogramma,
rsum II. 2:8 m. KRO: 7.00 Nieuws 7.10
7.45 Morgengebed 8.00 Nieuws 8.20
).00 Voor de vrouw 9.40 „Lichtbaken"
Berckel. Den 1
de heren H E M i
Srheveningen; Doctoraal
lng Ned. recht: de
M B Rosenthal
I-eiden; ArtsexL
deelt* de heren J Klewlet de Jonge. Wasse
naar. en H J del Prado. Den Haag; Artsexa
men 2e fed me) C Kroondijk. Den Haag
en de heren C H N Brackel. Eindhoven. B J
V Horék. Voorburg; R Spruit. Den Haag en
N D Verhoef. Lelden.
UTRECHT, 20 Jan - Geslaagd voor rand
rechten me) A M Pot. Utracht; mej M L
Bakker. De Steeg- G
H L Bos
Utrecht, D bel. Utrecht cn
Utrecht; Doet rechten; P J R ter
hem; G J H Vossen. Wi)k bij Duurstede ei
H M Hartelust. Amersfoort; Veeartsexamen
H A L:nnewjel. Arnhem; mej R Kostri
Utrecht en P Zwart. Wassenaar; Cand Ger
maanse letteren; C A Albers. Btlthoven
Cand klassieke letteren: mej J L de Bruvn»
Utrecht; Cand sociale geografie W Pors«
Amersfoort. Doet theologie J L Ch Ablner.c
Utrecht; Soml-arts* J G Verhoeven. Utrechl
J J Barrtveld. Nleuu-Loosdrecht; J M
G J Jagt. Utrechf; J M de Mulnck Keizer
Btlthoven; E G Sacharov Utrecht. J A
Stoop, Leeuwarden en D J Wljers, Den Haag I
H. RIDER HAGGARD
De Diamantmijnen
van
Koning Salomo
HOOFDSTUK I.
Ik ontmoet sir Henry Curtis
Het is een wonderlijk ding, dat ik op mijn leef
tijd ik ben vijfenvijftig jaar oud de pen
moet opnemen om een verhaal te schrijven- Het
zal mij verwonderen wat voor soort geschiede
nis het zal zijn wanneer ik geëindigd ben, in
dien ik tenminste aan het eind kom! Ik heb ai
heel wat dingen gedaan in mijn leven, dat mij
zeer lang schijnt, misschien wel omdat ik zo jong
ben begonnen te werken. Op een leeftijd, dat
andere jongens nog op school gaan, was ik reeds
koopman in de kolonie. Na die tijd heb ik handei
gedreven, gejaagd, gevochten en in de mijnen ge
werkt. Het verwondert my zelf, dat ik dit boek
ga schrijven, het ligt niet mijn lijn- Ik ben geen
letterkundige, maar ik wil trachten de redener
uiteen te zetten, indien ik die althans heb.
Eerst»- reden omdat sir Henry Curtis en ka
pitrm J >hn Good he* mij vroegpr
Tweede reden, vmdal ik hier in Durban lig inet
pijn in mijn linker been. Sinds die verwenste
leeuw mij aangevallen heeft, ben ik met die last
aangehaald en juist in deze tijd heb ik er veel
hinder van. Er moet zeker vergift zijn in de tan
den van een leeuw, hoe is het anders mogelijk,
dat wanneer de wonden geheeld zijn, ze later
weer openbreken.
Het is een hard ding, wanneer iemand in zijn
leven vijfenzestig om meer leeuwen heeft gescho
ten, zoals ik heb gedaan, dat dan de zesenzestig
ste zijn been zou kauwen als een pruim tabak.
Dan wordt er met de routine in zaken geheel
gebroken en andere beschouwingen nog daar
gelaten, ben ik een ordelijk man en houd daar
niet van
Derde reden: ik wil mijn jongen Harry, die ln
Londen voor dokter studeert, iets geven om hem
te amuseren en hem terug t« houden van ver
keerde dingen in die korte tijd. Het werk in een
hospitaal moet iemand soms afmatten en tegen
staan, want het is niet aangenaam om altijd do
de mensen open te snijden en wat er van deze
geschiedenis nu kan worden gezegd, ze zal niet
afmattend zijn en een beetje leven brengen ge
durende de paar dagen dat Harry onze avonturen
leest
Vierde en laatste reden: omdat ik de vreemd
ste geschiedenis vertellen ga. welke ik mij her
inner. Dat mag een zonderling ding schijnen
vooral als men in aanmerking neemt, dat er geen
vrouw in is, met uitzondering van Foulata. Stop
want Gagool is er nog, wanneer ze een vrouw
was en geen heks. Maar ze was minstens hon-
lerd jaar en dus niet huwbaar, dus tel ik haar
met mee. In ieder geval kan ik dus zeggen, dat
er hier geen vrouwen in het spel komen. Maar
ik doe nu beter om tot de zaak te komen.
Ik, Allan Quatermain van Durban, Natal, een
gentleman, verklaar onder ede en zeg zo on-
jeveer begon ik mijn getuigenis voor de magis-
raat betreffende de dood van de arme Khiva en
Ven'"'ögr' maai dat schiin» -ni; 'oef niet de
juiste mamer pm een buek te beginnen.
En bovendien ben ik een gentleman? Wat is
een gentleman? Ik weet het niet precies en tot
nu toe had ik te doen met negers- Dat woord
negers zal ik schrappen, want ik houd er niet
van; ik heb inboorlingen gekend, die gentleman
zijn en dat zal jij ook zeggen Harry, mijn jon
gen, wanneer je deze geschiedenis hebt ten einde
gelezen en ik heb blanken gekend met veel geld
en zo vers van huis komend, die het niet zijn.
In ieder geval was ik een geboren gentleman,
hoewel ik mijn gehele leven niets geweest ben dan
een reizend koopman en jager. Of ik het geble
ven ben weet ik niet, dat moet jij beoordelen. Het
is een wrede en slechte wereld, waarin wij le
ven en ik ben dikwijls in vechtpartijen betrokken
geworden. Ik kan de redenen ervan niet vertel
len, maar in ieder geval heb ik nooit gestolen,
hoewel ik eens een kaffer heb beetgenomen met
het kopen van beesten. Toen had hij mij echter
ook lelijk behandeld en toch heeft het mij sinds
die koop altijd gehinderd.
Het zal ongeveer achttien maanden geleden
zijn, dat ik voor het eerst sir Henry Curtis en
kapitein Good ontmoette. Dat gebeurde op deze
wijze. Ik was op een olifantenjacht geweest ach
ter Bamarvgolo en had het al zeer ongelukkig ge
troffen Tot overmaat van ramp kreeg ik harde
koortsen.
Zodra ik mij goed genoeg voelde, ging ik
.aar de diamantvelden, verkocht het ivoor dal
ik had, eveneens mijn wagen met de ossen, re
kende met de helpers af en ging met de post
wagen naar de Kaap. Nadat ik een week in Kaap
stad had doorgebracht, waar ik vond dat zij mij
in een hotel afzetten en waar ik al de beziens
waardigheden bezocht, besloot ik naar Natal te
rug te gaan met de ..Dunkeld", welke in de dok
ken wachtte.op de Edinburg Castle die uit Enge
land terug moest komen Dezelfde namiddag dat
ik aan boord kwam werden dan ook de passa
giers reeds overgescheept en staker wij in zee.
iWoidt 1
vulfed.)
mededeli
et 12.55 Zonnewijzer
tropole-orkest 14.00 Ge
loolradio 15.30 „Ben je
Instrumentaal
13.00 Nieuws 13.20
v. programma 15.00
iderland' 18.00 Voor de jeugd 18.20 Sport-
aatje 18.30 Gev. muziek 19.00 Nieuws 19 10
ichtc muziek 19.30 Avondgebed 19.45 Gram.
.40 Actualiteiten 20.55 De gewone man 21.00
Jtt het Boek der boeken" 21.15 Prijzencar-
ival 2200 Radio Phllh. Orkest en soliste
.00 Nieuws 23.15—24 00 Gramofoonmuziek.
Televisie-programma. AVRO: 20.15 Act-ia-
leiten 20.30 ..Frasqulta", spel 21.20 Film
.40 Kunst-, cultureel en wetenschappelijk
13.15
16.00 Koersen
zang 16.50 G:
1. 324 m. 11.45 Gram. 13.00 Niet
14.00 Schoolradio 15.45 Gra
i 16.02 Orgelspel 16.30 Kin<-
jeugd 18.30 Voor
i Blaas-
spreking 18.00 Voor de v,
soldaten 19.00 Nieuws vd
9.50 Syndicale kroniek
zu.uu voor ae vrouw zi.00 Gram. 22.00 Nieuws CI
22.15 Zang en piano 22.55—23.00 Nieuws. fn,
Brussel. 484 m. 12.00 Orkestconcert 13.00 tel
Nieuws 13.20 Gram. 15 45 Koorzang 16.05
Lichte muziek 17.00 Nieuws 18.30 Gram. 19.30 vo
Nieuws 20.00 Gev. programma 22.00 Nieuws M;
22.15 Kamermuziek 22.55 Nieuws. d.j
Nederland: 22.00—22.30 Nieut
de dag rn Boeken en schrijvi
scholen 13.00 Sport
18.00 Voor de
'oor de scholen
tntsmuzeik 17.30
kinderen 19.00
19.25 Sport 19.30
Nieuws 19.15 Voor de b(
Amusementsmuziek 20.00 Ge'
20 30 Pianospel 20.45 Onbekend 21.30
programma 22.00 Nieuws 22.15 Causerie
Recital 23.30 Causerie 23.45 Parlem
overzicht 24.00—0.08 Nieuws.
Light Progr. 1
igboek 12.15 Voordrac
12.00 Mrs Dale'
12.30 Gram. 13.00 Pari*
Dansmuziek 13.45 Orkestconcert 14.45 Voor de
kleuters 15.00 Voor de vrouw 16.00 Amuse
mentsmuziek 16.45 Harmonie-orkest 17 15
Mrs Dale's dagboek 17.30 Orgelspel 18.00
Amusementsmuziek 18.30 Pianospel 18.45
Dansmuziek 19.15 Voor de jeugd 19.45 Hoor
spel 20.00 Nieuws 20 25 Sport 20 30 Have a go
21.00 Soort 21.30 Concertorkest en koor 22.30
Gev. programma 23.00 Nieuws 23.15 Actuali-
23,2u D:
Dansmuziek 0.501.00 Nieuws.
NWDR. 309 m. 12.00 Amusementsmuziek
13.00 Nieuws 13.10 Operetteconcert 16.00 Amu
sementsmuziek 16 20 Orgelconcert 17.00
Nieuws 17.45 Amusementsmuziek 19.00 Nieuws
19 15 Bariton en piano 19.30 Hoorspel 20.45
Gram 21.45 Nieuws
Jazzmuziek 23.00
Kruiswoordraadsel
No. 25
Horizontaal; 1 Insect, 7 rivier in Italië1.
8 slede. 9 maat, 11 kropgezwel, 13 kleding
stuk, 15 soort dans, 18 bladgroente, 19 e'
kameraad, 23 binnen, 24 kippenproduct. m
25 voorzetsel. 27 deftig. g(
Verticaal: 2 Voorzetsel, 3 sierlijke plant- fc,
Jes, 4 eerder. 5 treffend, 6 boven de om
geving uitstekend. 8 maanstand, 10 bos.
12 vervoermiddel. 14 vreemde munt. 16 Wi
bestaat, 17 bijb. hogepriester, 20 het Rom. co:
rijk, 21 boomloot, 22 poetslap. 26 onmeet-, w«
baar getal. wi
No. 24
Oplossing vorige puzzle
musementsmuzlei
de
ell
de
Horizontaal: 1 Plakkaat, 9 karos. 10 ar, m;
12rat, 13 ma, 14 reeds. 16 mep, 17 gene, he
18 veeg. 19 rek. 20 henna. 21 i l„ 22 kol, da
23 t.n., 24 pioen. 26. terminus.
TlVerlicaa,: 2 L K- 3 aarde, 4 kras, 5 kot, w<
;30 6 as. 7 trapgans. 8 margriet, 11 reëel. 13 w;
oo i meent. 15 enk. 16 men. 18 velen. 20 hooi, cii
22 kim. 24 Pr.. 25 nu. po
