Als collega's helpen
sa'
2
ZONDAGSBLAD 29 JANUARI 1955
Kor/ verhaal van Frank
IA. het zou er dan toch van moeten
komen, en dus nad ik de vrije Za
terdagmiddag er voor uitgetrokken om
de tuin als tenminste een met ste
nen en gruis bedekt er platgetrapt stuk
grond aanspraak op deze benaming mag
hebben om te spitten.
Tegen Truus, m'n toekomstige vrouw,
met wie ik het nieuwe huis. dat achter
de bewuste tuin ligt. hoop te gaan be
wonen, had ik beweerd, dat zoiets voor
mij niets betekende en ik had haar. bij
de toezegging van het huis door B. en
W vol enthousiasme beloofd, dat. nog
vóór we zouden gaan trouwen, ze snij
bloemen uit eigen tuin zou kunnen ha
len Dat enthousiasme :s echter wel wat
getemperd en ik geloof, dat als ik m'n
gelofte aan Truus gestand wil doen. ik
eeist die snijbloemen bij de bloemen
handelaar moet gaan kopen om ze ver
volgens in de tuin te leggen met het
oogmerk haar letterlijk bloemen uit
„eigen tuin" te laten halen.
Op de morgen van de Zaterdag, waar
op ik m'n tuinmanskwaliteiten zou to
nen, kocht ik, alvorens naar het werk
te gaan. een spa en toog daarmee naar
kantoor.
Eerlijk gezegd was ik er een beetje
trots op. Ik zag al de verwonderde blik
ken van m'n collega's op het voor mij
onmisbare instrument gevestigd en Ik
wilde laten zien. dat ik ook nog wat
anders deed, dan alleen boekhouden
Als toekomstig gezinshoofd moet je toch
van alle markten thuis ziin en in die
kwaliteit wilde ik een goede beurt ma
ken. Tegen Truus had ik de vorige
avond terloops, zo nonchalant mogelijk,
gezegd, dat ik morgenmiddag dat „lap-
pie" voor het huis even om zou gooien.
Je bent toch tenslotte als man aan je
eer verplicht daar geen onnodige drukte
over te maken; ook al heb je nog nooit
in je leven een spa in handen gehad.
Toch had ik direct van deze laatste
daad spijt, want nadat even een glans
van bewondering in Truus' ogen ver
scheen. maakte ze onmiddellijk het plan
om met haar Jongere zusje Carla op
die middag aan de schoonmaak van het
huis te gaan beginnen Daar had ik na
melijk iets op tegen, want je weet nooit
hoe zo'n spitpartij uitpakt. Maar er was
niets aan te veranderen. Truus zou het
huis schoonmaken en ik zou spitten.
TV: ONTVANGST op kantoor viel me
mee De belangstelling was alge
meen Keesje Bel. onze jongste bedien
de. had. alvoor ik de deur binnenstapte,
mi t verheffing van stem aangekondigd,
dat ik met een spa zou verschijnen en
nauwelijks was ik binnen of de kassier,
meneer Van Laar, door Keesje, als hij
er niet bij was. oneerbiedig, mede van
wege z'n vuurrode haardos Rooie Ri-
nus genoemd kwam direct geïnteres
icerd informeren of ik van plan was.
ik binnenkort i
ivapcnd op salaris'
Zelfs meneer Bovenkamp, die gemid-
C
haalt.
Joke was de enig'
kwam vragen wat
avond in die van Truus.
Om twaalf uur trok ik
apa en fiets op huis i
nplei
m'n handen staren, toen ik de eerste
steek In de grond deed.
Zo werkte ik onder de gezaghebbende
bij dit werk beter zonder colbertjasje
gekleed kan zijn, alsmede, dat je hemds
mouwen in opgestroopte toestand dan
prettiger plegen te zitten.
Net had ik m'n tenue in deze stand
gebracht, of ik hoorde buurman zeggen;
,.Zou U niet beter eerst de stenen wat
op kunnen ruimen, want zo blijft het
een rommel."
Zie je wel. daar had je het al; de eer
ste stommiteit. Intussen wenste ik buur
man op een stille en overigens volko
men veilige plaats op de Mokerhei.
NAUWELIJKS was ik met het puin
ruimen begonnen, of ik hoorde een
luid belgerinkel, dat me uit m'n gebuk
te houding deed oprijzen. Tot m'n grote
verbazing ontwaarde ik Keesje Bel, die.
met een spa op de rug, voor m'n tuin
van z'n fiets afstapte ,,Ik kom je een
poosje helpen", zei hij.
Tjonge, dat viel me toch mee van
die Kees en in m'n hart vergaf ik hem
spontaan, dat hij zomaar ,je" tegen
_i helpen 'dat
puin met de kruiwagen weg te rijden."
Juist zette Kees z'n fiets neer, of ik
zag daar warempel ook Van Laar, van
ver al met een spa wuivend, aan ko
men lopen. ..Nog meer assistentie?",
dacht ik. Nu dat kon. Ze brachten ten
slotte zelf materiaal mee en ik zou ze
best kunnen gebruiken, want ik had al
lang bekeken, dat het nog een pittig
karweitje was.
Terwijl ik dit zo overlegde, zakte ech
ter plotseling m'n mond open van ver
bazing. want wat kwam daar aan? Om
de hoek van de straat verscheen de
rest van het mannelijk kantoorpersoneel
van dc handelsfirma, waar ik werkzaam
was Tien man in totaal. Allen gewa
pend met een spa Wat betekende dit?
Veel tijd om me te verwonderen kreeg
ik echter niet. want snel was de groep
genaderd en vóór ik goed besefte wat
er eigenlijk gebeurde, had ieder een
stukje grond opgezocht en staken ze de
spaden in de steenrijke bodem
„Ja. we hadden zo gedacht", begon
Van Laar. ..als collega's onder elkaar
moet je wat voor elkaar over hebben
en tcn.lottc heb jij nu al zoveel zorgen
aan je hoofd, dat we je graag eens een
plezier doen."
„Natuurlijk" riep Keesje Bel, die op
kantoor altijd probeerde er de kantjes
af te lopen, als het op werken aan
komt dan staan we ons mannetje, niet
Rinus?" Voor de veiligheid liet hij het
woord „Rooie" er nu maar van af, want
Van Laar was nu zo dicht bij hem in
de buurt en Keesje wist, dat z'n grote
handen niet mis waren.
Ik was zelf intussen met spitten op
gehouden en stond argwanend naar de
verrichtingen van m'n collega's te kij
ken, die alle twaalf ijverig de ruggen
kromden, toen Truus en Carla versche-
Stomverbaasd keek ze van mij naar
de spitploeg en van de spitploeg weer
naar mij. Ik moet haar een uitleg ge-
van, dacht ik. ,.Ja, zie je", begon ik
zwakjes, „dit zijn m'n collega's van kan
toor en die hadden gedacht me een poos
je te komen helpen."
„Oh", klonk het antwoord. Met strak
gezicht keek Truus naar de spitters, die
intussen uit hun gebukte houding over
eind rezen en haar met glunderende ge
zichten aankeken. Van Laar nam weer
het woord: ,,Ja juffrouw, we weten wat
het is zo'n tuin omspitten en we kon
den het echt niet laten om hem (hij
wees naar mij) te helpen. We kunnen
dit niet over ons hart verkrijgen. Ie
mand alleen met zulk warm weer een
tuin om laten spitten." Truus bleef ech
ter onvermurwbaar en antwoordde weer
met haar strakke „oh". Carla begon
echter te lachen en dat verbrak de span
ning. Bruusk trok Truus haar daarop
echter mee en verdween in het huis.
Ik bleef beteuterd staan. Voelde me
beetgenomen. In een poging om de si
tuatie te redden zei ik; „Heren, ik stel
het erg op prijs, dat jullie zo vriende
lijk zijn om me te komen helpen, maar
dit is werkelijk te veel. Ga gerust naar
huis terug. Ongetwijfeld kunnen jullie
deze tijd beter besteden." In koor werd
echter ontkennend geantwoord.
„Al moeten we vanavond tot twaalf
uur doorgaan', zei er een, zich ervan
ovei tuigend, dat het hoogstens nog een
uur kon duren.
„Je weet toch hoe we zijn", hoorde
ik weer een ander. En dieper krom
den zich de twaalf ruggen.
was onmogelijk nog i
plaatsje te vinden. Keesje Bel zag dit
en riep: „Zeg. als je toch niets te doen
hebt, dan kun je voor ons wel eens
iets te drinken halen; de liefde moet
tenslotte niet van één kant komen." Dit
voorstel vond algemeen bijval.
..De waterleiding is nog niet aange
sloten", probeerde ik zwakjes.
„Wie drinkt er nu water", hoorde ik
de oudste van het stel, die algemeen
bekend stond om z'n zuinigheid. „Er is
toch zeker wel wat anders te krijgen?"
Ik kiwam er niet onder uit en het re
sultaat van deze causerie was. dat Kees
je dertien flesjes bier voor de mannen
en twee flesjes appelsap voor de vrou
wen ging halen
Ze lieten het zich goed smaken. Dat
moet gezegd. Nadat ik ze ook nog, op
voorstel van de hoofdboekhouder, op een
sigaret getracteerd had, gingen allen
het
»rk.
Na een goed half uur was de tuin om
geploegd. Omgeploegd, want van gespit
kon niet gesproken worden.
Het hele stel is toen al snel vertrok
ken en met de belofte om het volgende
jaar weer terug te komen. Ik ben hier
echter niet op ingegaan, maar bleef met
een somber gezicht naar de tuin kijken,
die ik wel „Klein Zwitserland" kon
noemen. Met een beetje fantasie zag je
zelfs de Eiger, Mönch en Jungfrau op
een rijtje liggen.
De middag was intussen bijna ver
streken en Truus en Carla kwamen uit
hel huis om te vertrekken. „Ga je ge
lijk mee?", vroeg Truus.
„Neen", bromde ik terug, „ik kom
straks wel".
Ze vertrokken en ik bleef alleen ach
ter. Ik voelde me boos worden. Waarom
had ik die lui ook niet weggestuurd. Nu
had het me geld gekost en ik was ach
teruit in plaats van vooruit gegaan.
Niet lang stond ik echter alleen, want
zacht kwam de nieuwe buurman weer
keurig omgespitte tuin vond zonder
Tevreden ging ik die avond naar
Truus in de veronderstelling, dat zij
niets wist van de hulp van onze toe
komstige buurman.
T K besloot, bij haar thuis aangekomen
A niet direct over de tuin tc spreken.
Na het koffiedrinken echter, leek me
het geschikte ogenblik gekomen.
Ik had me in een rookfauteuil ver
schanst, met een sigaret in de ene en
een krant in de andere hand. Ik deed
alsof ik las, maar in werkelijkheid dacht
ik er aan, hoe ik Truus, zonder te jok
ken, moest vertellen hoe de tuin was
klaar gekomen. Ik wist niet, dat ze de
vorige avond voorbij ons huis was ge
fietst en buurman aan het werk had gc-
t Ligt om", begon ik pardoes, ter
wijl ik zonder op te zien luidruchtig de
krant wijd openvouwde en die tussen
Truus en mij inhield.
„Wat bedoel je?", vroeg Truus.
„Dc tuin natuurlijk", liet ik van ach
ter de krant horen. Daarna bleef het
stil. Wat zou ze nu denken?, dacht ik bij
na hardop. Even spiedde ik over de
rand van de krant naar haar gezicht.
Dat was echter nog steeds rustig over
haar handwerkje gebogen.
Ik zuchtte van verlichting. Geen na
dere uitleg nodig. Met een geruster hart
begon ik nu werkelijk de krant te le
zen. Het duurde echter niet lang of het
was weer gedaan met m'n innerlijke
rust, want ik hoorde ze zacht opstaan
en haast onhoorbaar dichterbij komen.
Ik bleef echteT in de krant staren.
Voelde een zekere spanning in me op
komen. Een paar slanke armen werden
om m'n hals gelegd en een warm intel
ligent gezichtje keek me guitig aan.
Haar zachte lippen voelde ik op de mij
ne. Daarna was ze weer wen Kv. n ^n«.l
en zacht als ze gekomen was, ging ze
Ik wist. dat ik kleurde en ik voelde
me precies een kleine jongen, die door
z'n moeder nog eens extra geknuffeld
wordt Het maakte me blij. maar ook
boos. Waar blijft tenslotte je prestige,
nietwaar? Deksels nog aan toe. besef
fen die vrouwen dan nooit wat voor ver
antwoordelijks op de schouders van een
gezinshoofd rust?
Ik voelde me steeds kwader worden
en dat wilde ik toch niet. Verwoed be
gon ik de scheepsberichten tc lezen...
DE GROOTSTE SCHEEPSRAMP VAN ALLE TIJDEN
Je van Joke. de typiste, z'n gezicht r
uit de plooi trok. reden, waarom hij door
Keesje de „Lachebekgenoemd werd.
stelde belang in de spa en merkte op
dat ik waarschijnlijk m'n fiets moest
repareren, „want", zei hij. „hij piepte
van de week weer zo erg. dat ik nooit
geloof, als er niet drastisch opgetreden
wordt, dat hij de volgende week nog
dl" belangstellend
doen"en ik heb haar toen precies
uitgelegd, wat m'n plannen waren.
Hoewel ik ogenschijnlijk alleen leger,
haar sprak, zorgde ik er voor, dat ook
de anderen het goed konden verstaan.
Tenslotte zijn de plichten je als gezins
hoofd opgelegd geen kleinigheid en ik
vond het dan ook beslist plezierig, toen
ik in Joke's ogen eenzelfde glans van
zichten meende te ontdekken, voor
Welgemoed stapte ik op de fiets en
ging. nadat ik even bij m'n ouders wat
was gaan eten, naar ons toekomstige
home. Daar aangekomen bleken Truus
en haar zusie er nog niet te zijn, cn
juist wilde ik aan het werk gaan om
alvast iets gedaan te hebben vóór ze
er waren en ook om even de slag te
pakken te krijgen, toen onze toekom
stige buurman aan kwam wandelen.
Eerst wilde ik, in m'n werkwoede,
hem negeren, maar bijtijds herinnerde
ik me een spreuk, die bij m'n groot
ouders aan de wand hing cn die luidde:
„Een goede buur is beter dan een verre
vriend."
Zodoende kwam het, dat ik hoewel
met tegenzin, een praatje met hem
ging maken. Tegelijkertijd zag ik z'n
keurig omgespitte tuintje, dat al een
week geleden klaar was en wel ondanks
bet feit. dat buurman de toewijzing van
z'n buis een maand later ontving dan ik.
Na de kennismaking hoopte ik. dat de
man zou vertrekken, want ik voelde er
niets voor om onder de supervisie van
een ter zake kundig persoon aan bet
M;;:
ORGEN <30 Januari» is het tien
geleden, dat een Russische tor-
loboot hët trotse, 25484 ton metende
Duitse motorschip „Wilhelm Gustloff
in de Oostzee in de grond boorde.
Doordat hierbij meer dan 4000 menaen-
levcns verloren gingen, kan men de on
dergang van dit schip, dat Hitier eens
had laten bouwen voor vacantlereizen
voor arbeiders, de grootste scheepsramp
in de geschiedenis van de scheepvaart
noemen. Het aantal slachtoffers van de
„Wilhelm Gustloff" was nog groter dan
dat van de General Slocum, de Titanic,
de Lusitanla, de Volturnia, of welk an
der groot gezonken schip ook
In 1937 werd het schip gebouwd voor
het „Deutsche Arbeitsfront. G.mb.H"
(..Kraft durch Frcude"!). In vredestijd
maakte het inderdaad een aantal va
cantlereizen. Het schip was 650 voet lang
|g twee schroe-
i het had vier motoren c
Schiffsverband. station Ostsec. In 1941
kreeg het schip weer een andere be
stemming; nu als woonschip van de
Tweede Oplcidingsdivisie van de Duitse
Onderzeedienst Als zodanig werd de
„Wilhelm Gustloff" gestationneerd in
de haven van Gdynia, (welker naam
„verduitst" was tot „Gotcnhafen).
Dc commandant van de Tweede Op-
leidingsdivisie (Zweite Lehrdienst)
kreeg 21 Januari 1945 opdracht de divi
sie op te heffen. Het door deze ophef
fing beschikbaar gekomen schip werd
nu bestemd voor net vervoer van éva
cués.
Negen dagen later vertrok de „Wil
helm Gustloff" te ongeveer 18 uur met
vluchtelingen, die de wijk namen voor
de Russen. Deze burgers werden nog
aangevuld met militairen, die hetzelf
de doel voor ogen hadden Er waren
toen het schip zee koos. niet m.nder dan
5 8 0 0 personen aan boord. Voor es
corte van het overbevolkte schip was al
leen de torpedoboot T 36 beschikbaar.
Op de avond van de 30ste Januari
werd de „Gustloff' getroffen door drie
torpedo's van een Russische duikboot.
Het was ongeveer vijf minuten over ne
gen en het schip bevond zich bij Stolp-
munde«Aan boord was een paniek niet
te voorkomen.
Van het zinkende schip konden 600 op
varenden door dc T 36 gered worden.
De zich in de nabijheid bevindende Duit
se torpedoboot Lówe (de vroegere Noor
se torpedoboot Gyller) slaagde er in
ook nog 230 van de opvarenden aan
Met de overlevenden, die in de sloe
pen werden gered, werden in totaal
1400 van de 5800 opvarenden nog le
vend aan de wal gebracht
ZOWUALiSBLAD
Z3 JAIMUAK1 iMbb
7
Correspondentie en oplossingen
aan de heer H. J. J. Slavekoorde,
Goudreinetstraat 125, Den Haag.
TARTAKOWER
commentarieert
W£1N1G grootmeesters beschikken
over zulk een welversneden pen als
de in ons land zo bekende dr. Tarta-
kower. Welk oordeel men ook over zijn
geschriften mag vellen, nimmer zal
men hem het verwijt kunnen maken,
dat hij iflet onderhoudend schrijft. Bo
vendien heeft menige schijnbaar ter
loops geplaatste opmerking een filosofi
sche inslag, welke weldadig aandoet
wanneer de auteur zijn eigen partijen
onder de loupe neemt. Hij weet, zoals
weinigen, zich bij het analyseren van
zijn eigen partijen los te maken van
het persoonlijk belang, dat hij bij het
resultaat der partij had. bij het belang
dat hij bij een zo gunstig mogelijke pre
sentatie izelfs van een nederlaag) heeft.
Hij is bij wijze van spreken ultra-ob
jectief. en deze op zichzelf prijzens
waardige eigenschap zou ons op den
duur misschien vervelen, ware het niet,
dat hij het geheel met een zekere milde
humor weet te overgieten, welke altijd
weer een glimlach afdwingt en het le
zen van de geschriften van de oude doc
tor steeds weer tot een genoegen maakt.
Dr. Tartakower schrijft in het Ame
rikaanse schaaktijdschrift Chess Review
al geruime tijd zijn „Schaakmemoires",
een serie gedenkwaardige opstellen,
waarin hij ons op de hem eigen wijze
met veel wetenwaardigs en veel schoons
confronteert.
In een dezer opstellen merkt hij op,
dat een oudere speler het in een tour-
nooi zoveel moeilijker heeft dan een
jongere, omdat hij naast de gebruike
lijke geestelijke inspanning nog een
flinke lichamelijke prestatie moet op
brengen. De jongere spelers hebben
daar meestal geen moeite mee; dat gaat
op hun leeftijd wel vanzelf. Maar de
ouderen moeten bij voortduring op hun
hoede zijn, dat zij niet voortijdig uitge
put geraken. Het spookbeeld van dc
physieke uitputting is voor hen haast
nog erger dan tijdnood.
Tijdens het tournooi te Nottingham
(1936) had Tartakower met dr. Lasker
een gesprek over dit onderwerp, waar
uit hem bleek, dat de oude Lasker zich
deze handicap van de oudere speler ter
dege bewust was. Aan dit gesprek moest
de nu bijna 70 jaar oude Tartakower
terugdenken, toen hij in April 1954 ge
roepen werd de kleuren van zijn twee
de vaderland,* Frankrijk, in de team
wedstrijd tegen de Sovjet-Unie hoog te
houden Tartakower moest in die wed
strijd tegen Keres spelen.
Hij was vol vertrouwen dat hij de
handicap der ouderen zou Weten l>
overwinnen, dat zijn grotere ervaring
en zijn techniek niet slechts de balans
in evenwicht zouden weten te houden,
doch hem zelfs redelijke kansen op een
gunstig resultaat zouden geven.
De mide doctor had tot dat moment
nog nooit een partij van Keres verloren,
wel verscheidene gewonnen Geen won
der. dat deze omstandigheid zijn opti
misme ten top deed stijgen
Het resultaat was een bittere teleur-
•telling voor Tartakower. Hij verloor
beide partijen In de eerste partij open
de hij met 1 f4 en hij verloor deze, zo
als hij zelf zegt door zijn „jeugdig op
timisme". Hij had het initiatief geno
men en zijn tegenstander tot herhaling
van zetten gedwongen Hiermede niet
tevreden verwierp hij het gelijke spel,
dat hieruit automatisch zou voortvloei
en. speelde op winst, overschatte zijn
•telling en verloor!
De tweede partij kreeg hierdoor voor
Tartakower het karakter van een crisis
in zijn schaakloopbaan. En opnieuw liep
het slecht voor hem af. Want niet al
leen behaalde Keres een van zijn schit
terendste overwinningen, maar hij ver
nietigde met één slag een van dc meest
succesvolle denkbeelden, waarop Tar
takower jarenlang gebouwd had.
Deze tweede partij nu willen wij u
in deze rubriek voorzetten met de
eigen commentaren van Tartakower,
Welke wij. zoals "wij reeds opmerkten,
ontleenden aan Chess Review.
Wit: Keres. Zwart: Tartakower.
Caro-Kann verdediging
1. e4 c6; 2. Pc3 d5; 3. Pf3 dl.
Zwarts laatste zet wordt niet als de
beste beschouwd. Veiliger (en dus niet
helemaal veilig!) schijnt: 3dxcl;
4. Pxc4 Lg4 enz.
4. Pe2 c4; 5. Pg3
Hier begint de schok De door Tarta
kower gekozen variant had hem al in
het grote tournooi te Wenen 1922 succes
opgeleverd tegen Bogoljubov. had hem
zelfs nog sneller voorspoed gebracht te
gen Matanovic in het tournooi te Has
tings 1953—'54.
In plaats van dc tekstzet kan 5. c3 wor
den gespeeld, bijv. dxc3; 6. bxc3
Pc€, 7. d4 cxdl; 8. cxdl, koeltjesweg ge
volgd door 8e6 en wits pionnen-
centrum ia niet zo sterk als dit wel lijkt.
In deze variant ia 5Pc6 niet toe
reikend. want cr volgt 6. cxdl cxdl; 7.
Dal cn de zwarte d-pion valt.
In mijn (hierboven genoemde) partij
tegen Matanovic, aldus Tartakower. werd
gespeeld: 5. d3 Pc6; 6. g3 e5; 7. 1*2 enz.,
waarbij zwart al spoedig goede tegen-
kansen kreeg.
De tekstzet (5. Pg3) brengt een tweede
stuk naar de koningsvleugel. Dit zou
zwart tot bijzondere voorzichtigheid heb
ben behoren te manen.
5. Pc6; 6. Lc4 e5.
Mag men deze zet kwalificeren als de
beslissende beoordelingsfout? Terwijl
wit zijn stukkon mobiliseert, verliest
zwart tijd door zijn poging een barricade
van pionnen op te werpen.
Eén ding is zeker: na de tekstzet is de
witte loper op c4 heer en meester over
de diagonaal a2—g8, waardoor dit ach
tenswaardige stuk tot heroïsche daden
in staat wordt gesteld.
Maar 6Lg4 zou een fout zijn we
gens 7. Lxf7t enz., terwijl 6e6 tot
een gedrukt spel zou leiden. Vandaar.
dat hoogstwaarschijnlijk 6g6 de
beste zet zou zijn geweest.
7. d3 Le7 (natuurlijk niet Pf6 wegens
8. Pg5); 8. 0—0 PfG; 9. Ph4ü
Dit is een gevcohtssymphonie in groot
se stijl: elk stuk krijgt zijn maximaic
bewegingsvrijheid.
De voortzetting In de partij Bogolju
bovTartakower was veel minder dy
namisch: 9. Pg5 O-O; 10. f4 h6; 11. Pf3
'x£4; 12. Lxf4 Pa5 en zwart karf wits
10 P4f5 met als vervolg 10g6; 11.
Pg7t Kf8; 12. Lh6 enz.
10. a4. Op het juiste moment neemt
wit maatregelen tegen de dreiging
Pa5 en Pxc4.
10. Pxe4. Zwart wenst de witte
opstelling op de koningsvleugel te liqui
deren. Desniettemin zou 10Le6 het
kleinste euvel hebben opgeleverd
11. Pxel Lxh4; 12. flü Ziehier de
werkelijke pointe van wits aanvalsplan.
Als wit op -c5 slaat bezweert zwart alle
gevaren door 12Lg5.
12exf5. Als zwart dit niet speelt
volgt 13. f5 en wit heeft een ijzeren greep
op de zwarte stelling.
13. Lxf4 Le7. Hier mist zwart z'n laat
ste kans om zich te verdedigen door mid
del van Le6. Aldus: 13. Le6; 14.
Lxe6 fxe6; 15. Pxc5 De7, enz. Van nu af
aan bombardeert wit de zwarte stelling
met zes achtereenvolgende kogels.
14. Dh5 LeS. Het is duidelijk dat zwart
geen tijd meer heeft om eerst nog. 14.
b6 te spelen ten einde zich het be
houd van de pluspion te verzekeren; er
zou immers terstond 15. Tf3 volgen, enz.
15. Tf3! Het gevecht tegen de tijd be
gint. Zwart kan zich niet veroorloven
Lxe4 te spelen wegens 16 Th3 h6; 17
Lxh6 Le6; 18 Lxg7.
15. Dd7: 16. Tg3 Wit pareert
niet alleen het voor de hand liggende
Lg4 maar ook de evenzeer voor de hond
liggende bevrljdingsmanoeuvre 16
f5. waarop zou volgen 17. Dh6 g6: 18.
Txg6t hxg6. 19. Dxg6t Kh8; 20. Dh6»
Kg8; 21. Lx«-6 enz
16. Kh8; 17. Tfl f6; 18. Tlf3 g5.
En nog is het niet afgelopen: Indien
26Dxh7 dan 27. Dxf7!
2 6Te7.
27. e5! Zonder deze fijne pionzet zou
wits probleem geen oplossing hebben.
Nu dreigt hy mat in 6 zetten te
geven: 28. Le4t Kg8; 29 Ld5t Kf8; 30.
I)h8t Dxh8; 31. Txh8t Kr7; 32. Tg8t en
33. Th3 mat.
2 7Pxe5; 28. Lelt Kg8; 29. Ld5+
Pf". Zwarts laatste zet is noodzakelijk
om het zo juist aangegeven mat te pare
ren. Indien Lc7 zich thans op a5 zou
hebben bevonden (zie dc opmerking na
de 22e zet van zwart) dan zou nu de vita
le pion op b7 gedekt zijn. Met de zwarte
pionnenstelling in tact zou wit een veel
lastiger taak gehad hebben.
30. Lxb7 Lxh'2 i31. Txh2
Deze zet en de volgende, waarmede
wit zich het bezit van de open e-lijn
verzekert, garanderen de winst. Maar 31.
Kxh2 Txb7; 32 Tb3 Tb4! zou aanzien
lijke tegenstand mogelijk gemaakt heb
ben. want de witte torens hebben dan
niet voldoende reikwijdte.
31. Txb7; 32. Te2 Kg8; 33. Tf5.
(Dc rest is pure techniek). Dh6; 34. Dx
h6t Pxh6; 35. Txf6t K«;7; 36. To6 Pxgé;
37. Txc5 Kf6; 38. Te4 Pr3; 39. b3 Td7; 40.
Kf2 Kg6; 41. Te8 Tf7:; 42. Ke2 Pf5: 43.
Te6t Kh5; 44. Kd3 Kg4; 45. b4 KM: 46.
Telt Kf3: 47. Tel! Kf4; 48. Tflt Kg4;
49. b5 Tf6; 50. a5 en zwart gaf het op.
De oplossingen
Hieronder volgen de oplossingen der
opgaven, opgenomen in onze rubriek van
15 Januari jl.
Probleem van Dr. Spcckmann: 1. Dhl!
Probleem van K. Teschner: 1. KdG! 2.
Kd7; 3. Ke8; 4. Kf7 mat
Probleem van J. Breuer: 1. Dhl! Txhl;
2. a8T! enz. Dèt was de overeen komst met
het probleem van Dr. Speckmann: de
zelfde sleutelzet!
Onze opgaven
Zo nu en dan ontvang ik wel eens een
briefje van de een of andere Jonge
schaakvriend, die mij vraagt vooral niet
te moeilijke opgaven te plaatsen omdat
zij deze nog niet de baas kunen. Driezet-
tige en meerzettige problemen zijn hun
nog veel te machtig, schrijven zij. Ik
begryp dit best en ik wil graag trachten
af en toe aan hun wensen tegemoet te
komen. Maar ik vertrouw er op, dat zij
op hun beurt zullen begrijpen, dat lang
niet alle lezers van deze rubriek begin
nelingen zijn, zodat ik ook met de sterke
schakers rekening moet houden.
Vandaag dan een eenvoudige doch ap
petijtelijke tweezei voor de beginnende
schakers: een vierzet voor de wat meer
gevorderden, hoewel het toch wel erg
gemakkelijk is als men maar eenmaal m
de gaten heeft dat zwart in zetdwang is.
dus byna geen zetten kan doen! En ten
slotte een kleine, maar fijne eindspelstu
die van De Feyter. welke kenners on
middellijk een beroemde studie van Retl
in herinnering zal roepen.
PROBLEEM VAN E. BRUNNER
Deze zet is onvoldoende, zoals wit schit
terend aantoont. Een betere verdedigings
mogelijkheid was gelegen in 18
Lxc4; 19 dxcl De6. enz.
19. Th3! I.f5 <Tf7 faalt wegens Lxg5!);
20. g4ü Alls klopt precies. Daarentegen
wint zwart indien wit per abuis zou spe
len 20. Ld6. want er zou volgen: 20
LxdO; 21. Pxdfl Lx)>3; 21 Txh3 PeBI
20. I.xel; 21. «Ixc4 Ld8; 22. Ld6
Lc7 (iets beter La5t; 23. Le6! (En nu het
vuurwerk'. Dg7; 24. I.xf8 Txf8; 25. Lf5
Tf7; 26. Lxh7!.
(Vervolg van pap 1)
Het bleef niet bij plannen. In April
1940 werd met de bouw van de fab k
begonnen bij Freeport in Texas en reeds
21 Januari 1941 werd de eerste gietvorm
gevuld met het eerste magnesium ooit
uit zeewater bereid.
De fabfiek was berekend om 9000 ton
magnesium per jaar te fabriceren en
was geheel voor eigen risico met eigen
geld en eigen mensen gebouwd.
In Februari 1941 bood Dow Washing
ton aan zijn fabrieken met behulp van
eigen geld uit te breiden, zodat per jaar
50.000 ton magnesium geproduceerd kon
worden, met ais voorwaarden dat Wasn-
ïngton de productie opkocht
Het aanbod werd verworpen. Nauwe
lijks een maand later ontwaakte Wash
ington, om het met Dow's eigen woor
den te zeggen: „in a panic". Alarme
rende berichten van het oorlogsterrein
braenten het inzicht dat het magnesium
wei degelijk een vitaal materiaal was
De regering vroeg Dow zijn zee-
waterbedrijf te verdubbelen en stelde
8 400 000 000 beschikbaar voor een plan
om jaarlijks 350.000 ton magnesium te
Sroduceren. Het was hoofdzakelijk Dow,
ie er voor zorgde, dat er nimmer ge
brek aan magnesium was. Bij Freeport
werd het bedrijf verdubbeld. Een vier
maal zo groot zeew a terbedrjjf werd door
Dow's mensen bij Velasco. Texas, ge
bouwd. Een nieuwe even grote fabriek
werd in Michigan opgericht, welke even
als in Midland zoutbronnen benutte.
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL: 1 Klein kind; 6 oti-
derwijs; 7 vlaskam; 9 loswerkman in Ar
gentinië; 11 lekkernij; 12 opschrift op een
enveloppe; 14 drank; 15 mager; 16 plaat
selijk; 18 titel; 19 knaagdier; 21 eetbare
pit; 25 vloeistof; 26 waarborg merk; 28
pers. .voornaamwoord; 29 voorkeur;, 31
uitgestrekt; 3." schoen; 35 rijstbrandewijn;
37 punt; 38 ontelbaar; 40 water in Fries
land; 41 deel van het alphabet
VERTICAAL: 1 Blaasinstrument; 2
meester in de rechten, 3 onpers. voor
naamwoord; 4 heldendicht; 5 schrijfkos-
fcen; 6 soort 1-wal; 8 afkeuren; 9 weg; 10
neon; 13 rashond; 17 bergplaats; 19 sten
gel; 20 titel; 22 onderwijs; 23 dienat-
wagenlje; 24 toejuiching; 27 man; 29
geestelijke; 30 boom; 32 woede. 34 spil;
36 kolenemmer: 39 deel van de bijbel.
Inzendingen per briefkaart voor a.s.
Donderdag aan het bureau van dit blad.
In de linkerbovenhoek aan de adrea-
zydc vermelden: „Puzzle-oplossing". Er
zijn drie prijzen: 1. 5.2. 2.50, 3.
2.50.
Oplossing kruis-pas-raadsel
van 22 Januari
HORIZONTAAL: 1 Panter; H moe; 9
on ia. 11 slop; 13 zool: 14 tak; 16 dra; 17
es. 18 zak; 19 t.n 20 k>s; 21 WET; 22
ventiel; 24 hil. 25 oog; 27 OT 28 ton:
29 Po; 30 ras; 32 zee; 33 zalm. 34 zeer:
35 Eli; 36 nog, 37 punter
VERTICAAL: 2 Amok. 3 nop; 4 te; 5
rood; 6 galant; 7 aster; 10 mortel: 12 las;
15 kastoor; 18 zon; 20 lel; 21 weg. 22
vitaal. 23 ion; 24 horzel; 26 koers; 29 pee;
31 slip; 32 zege. 34 zol; 36 N.N.
PROBLEEM VAN K. ERLIN
Magnesium uit zeewater gewonnen
dat ook op dit gebied Duitsland dio.'
de geallieerden werd verdagen.
Ook in Engeland werd tijdens de oor
log magnesium uit zeewater gewonnen
enter niet zoals in Amerika rechtstreek*
Men richtte daar een fabriek op die
magnesia (MgO). o a. een grondstof
voor vuurvaste materialen, uil zeewa'er
bereidde. De bestaande magnesiumfa-
brieken gingen dit magnesia als grood-
stof voor magnrsiumfabnkatie gebrui
ken Na de oorlog werd deze methode
weer verlaten.
Dow's zeewaterfabrick echter werkt
nog steeds en zijn proces is economisch
ten volle verantwoord Dow'a vertrou
wen in magnesium it niet beschaamd.
Alom wordt nu erkend, dat magnesium
een belangrijke plaats in de techniek
gaat innemen. Terwijl metaalertsen
schaars worden, is de grondstof voor
magnesium, zeewater, onuitputtelijk.
Magnesium la samen met aluminium
het enige metaal, dat na de oorlog goed
koper is dan ervoor. Op vele gebieden
worden magnesiumlegeringen toegepast,
bijv. in de vliegtuigindustrie, autotech
niek. instrumenten als kijkers, microsco
pen, kunstarmen en -benen, ski'a, huis
houdelijke artikelen ala haardrogers,
stofzuigers, potten en pannen, kortom
overal, waar licht gewicht een voordcel
ia.
i
i
n
grij
EINDSPEL VAN C. J. DE FEYTER
Wit begint en maak» rcmiaa
