KERSTBIJLAGE 1954
Pagina 11
Haar kinderen waren uitgezwermd naar alle windstreken. „De emigranten-
moeder" bleef eenzaam in Nederland achter. Ze verwachtte zo veel van dat
bezoek aan haar dochter in Genève. Ze werd teleurgesteld, maar'toen gebeurde
E DONKERE DAOfcN
voor Kerstmis doen
dit jaar hun naam geen eer aan.
Het is helder, zonnig weer en er
hangt een lichte, haast vrolijke
stemming in de ijle winterlucht.
..Morgen mevrouw, kijk eens:
een groot pakket, uit Canada
helemaal, zeker een kerstverras
sing," groet de postbode opgewekt
het wat frêle, grijze dametje, dat
de deur voor hem opendoet.
„Goedenmorgen, postbode, laat eens zienja, van m n oudste
dochter. nu, die is op tijd, hè," antwoordt mevrouw van Aken, ook
al in een beste bui. „Zeg eh.... postbode, even tijd voor een kop
koffie, of moet U verder het is er wat impulsief uit. voor ze het zelf
weet, want achteraf bedenkt ze, dat ze dan nog zeker een minuut of tien
moet wachten met het nieuwsgierig openmaken van het pakket van Lies.
Gelukkig, de postbode bedankt.
„Nee mevrouw, dank U vriendelijk, maar ik heb heus geen tijd. deze dagen
ls het extra druk.... Kijkt U maar eens daar. een bakfiets vol, en ik
moet als 't kan om twaalf uur terug zijn voor een nieuwe lading."
Ze piekert, geeft het niet op en 's mid
dags op de volle verjaarsvisite bij haar
vriendin Ans Rademaker zegt ze zo ter
loops: ,,Och, ik dacht er nog even over om
met 'Kerstmis naar Gerda in Genève te
gaan, maar 't is zo'n gesjouw met de trei
nen, en vliegen durf ik niet goed. ik zie
er maar vanaf... Trouwens, je weet Ans:
Oost west, thuis best, zeg ik altijd." De
zin schijnt doelloos weg te rimpelen in
de algemene conversatiepias. Mevrouw van
Aken weet zelf ook niet waarom ze het ge
zegd heeft.
Tegen vijven gaat ze huiswaarts, tege
lijk met Carolien de Bree, ook al een ken-
jaren her. Ze praten over koetjes
een harde Amerikaanse stem knauwt: „Of
fice of Mr. Gifford.."
Ja, dat is de directe baas van Gerda,
weet Moeder Van Aken.
„Eh.is Miss van Aken daar.U spreekt
met haar Moeder uit Holland," zegt ze
haastig, als gold het een laatste kans.
Nuchter, hard komt het ontkennende ant
woord: al vertrokken, tot Maandag na
Kerstmis.
Nog ééns probeert ze: „Kunt u me mis
schien een adres geven, waar ik haar be
reiken kan.Ik ben alleen in de stad, weet
U.."
i kalfje:
afscheid nemen vangster, i
zegt Carolien als terloops: ,,0 ja, Nel, je
had het over Genève... Jan gaat met z'n
vrouw een dag of tien naar Genève, met
de wagen... Wil ik vragen of je mee kunt
rijden, hij kan je dan de dag na Nieuw
jaar weer ophalen, of kun je niet zo lang
weg?"
Het is Moeder van Aken of ze feestmu
ziek hoort. Wat!? Toch een kans? Zie je
wei, nooit opgeven! ,,'t Geluk van de zor-
gelozen", zei Karei altijd met enige bewon-
wil de portier wel
bellen.. Als Mevrouw Van Aken
het toestel wil blijven
En dan wacht ze, twee, drie minuten...
Daar kraakt het weer in de hoorn:
„Very sorry for you, maar de portier
weet ook niets.Miss Van Aken is Om één
uur door een stel vrienden in een auto af
gehaald, 't zag er naar uit dat ze de ber
gen in gingen, skiën, maar zeker weet de
portier het ook niet.."
„Dank U voor de moeite," zegt Moeder
van Aken opgelucht
een jong meisje voor een groot fee.st,
maar kalm en schier achteloos antwoordt
ze: „Och, dat zou misschien wel gaan, ik
ben m'n eigen baas... Maar vinden Jan en
Riet dat niet vervelend, zo'n oude tante
meenemen, vraag het maar niet hoor Ca
rolien, ik wil hen niet tot last zijn."
Maar een goede vriendin ziet meer dan
woorden zeggen, ze leest wel de gespannen
verwachting in die vriendelijke grijs-blau
we ogen.
Die nacht kan Moeder van Aken beslist
voor de zaak in Nederland moest zijn en niet slapen.. „Morgen zie ik Jan, je hoort
nog net de vliegverbinding voor Kerstmis wel van me," heeft Carolien gezegd,
haast zich had kunnen
naar binnen om het aangebodene te halen, nog niets uit Curasao gekomen en dan al dan niet door zal gaan, hetzij
Even later staat
alleen in de huis- kan jf heerlijk verzinnen wat je allemaal drukke fantasie
;r- doen zou om
kamer, het grote pakket op tafel. Wat
veus peutert ze aan de touwtjes zonde te maken... Samen i
om zomaar alles door te snijden, je kan oude familiebank als
het touw nog eens gebruiken en onder- de verrassing
tussen gaan haar gedachten naar Lies, haa J
oudste dochter, ginds ver weg over d>
Oceaan, die wellicht eigenhandig dezelfde
knopen gelegd heeft, die Moeder nu los
maakt. Lies, Canada, de eerste... Er komt ten in de stille sch^nn
natuurlijk ook wat uit Curagao, waar Bram eerste Kerstdag... Met
de
de organisatie van de
echt Kerstfeest van tiendaagse reis en het verblijf in Genève.
de kerk, in de Zestig gulden extra kan er net af.en in
wat tijdig waren, gedachten is de kleine reiskoffer al precies
het hartelijk medeleven gepakt, 't Zou toch een bof zijn, als het
•an vrienden en bekenden, een kopje kof- doorging! Carolien dacht van wel.,
na kerktijd ja bij wie, of met wie
eigen huis de met zorg toebereide 7 IE je wel, de wonderen zijn de wereld
los- kerstmaaltijd, het samenzijn en samenpra- nog niet uit, denkt Moeder van Aken,
iddag van de innig tevreden, als ze anderhalve dag la-
stille glimlach ter, achter in de comfortabele Studebaker
zit, i.
Gerda in Genève haar wel niet zal ver
geten...
„De emigrantenmoeder" noemen de ken
nissen haar wel. Het „honk" in dit kleine
Nederlandse stadje, van waaruit haar
kinderen in de na-o
naar alle windstreken vertrokken
zodat zij en haar man al spoedig alleen
overbleven in het village, waar ze «1 vijf- u„„,r ln
en-dertig jaar gewoond hadden. Karei, haar verrassing meegegeve„
der van Aken eindelijk i
N dan is het de volgende dag toch in-
*-J eens de grauwe, donkere periode voor
Kerstmis. De zwarte, kale boomtakken
nnorlogae .=W=
natte cape stopt haastig twee brieven in
de bus. Eén uit Curasao met kennissen
Oudjaar in Holland arriveren
dering als haar weer eens iets onmogelijks yan ^en met haar laatste restje zelfbe-
was gelukt. Ze voelt haar hart bonzen als beersing en legt dan mat en moedeloos de
hoorn weer op de haak.
Ze kan niet meer.. Het was haar alles,
alles waard als ze nu rustig in haar knus
se huisje in Holland zat, in eigen milieu,
bij vrienden of kennissen. Maar hier staat
ze, in Genève, alleen; haar dochter weg,
ergens in of buiten deze stad.. Een hotel
zal ze nauwelijks kunnen betalen, dan blijft
er van haar reispotje niets over. Ze zal dus
hier moeten blijven en tegelijk ziet ze
de concierge: donker en vijandig, naar het
schijnt. Zal ze er in komen?
Met de laatste moed der wanhoop gaat
ze tot de aanval over:
„Heeft U een sleutel van de flat van
mijn dochter, dan kan ik daar wachten tot
ze terugkomt," en de Zwitsers kennend
voegt ze eraan toe: „Mocht U extra kos
ten van verwarming of zo hebben, dan zal
ik die natuurlijk graag betalen.
De concierge monstert haar even ja,
't ziet er toch Wel als een dame uit., en
dan, ze zou toch ook niet graag herrie met
mademoiselle Van Aken krijgen, die be
taalt een hoge huur, meer dan ze van haar
landgenoten kan vragen.
„Jean," roept ze de gang in. Een slungel
van een jaar of achttien verschijnt. „Breng
jij mevrouw even naar de kamer van ma
demoiselle van Aken, hier is de sleutel."
Ze haalt een van 'de sleutels van het rek
naast de telefoon.
tenslotte ligt ze wakker, hetzij van spanning of het
pELUKKIG. de kamer heeft iets
trouwds, iets van thuis: boeken, I
man, die er nog over dacht
pensionnering een van z'n kinderen, hetzij
in Afrika, hetzij in Canada, te volgen,
maar die al plannenmakende en fantase
rend zij liet het maar wat betijen, hoop
te eerlijk gezegd dat het niet door zou
gaan, daar haar hele natuur zich tegen
deze late verpotting uit het oude, vertrouw-
r deze onverwachte meevaller echt v
l de geschiedenis van haar leven voor wijst bij
't Wordt al donker,
geen dag vrij hebben.
Nu staat het onafwendbaar voor ha;
weit iok ,W[IV1 H ÖJKerstfeest alleen! Och, ze
de milieu verzette vorig jaar onverwacht heeft niet anders verwacht,
werd geroepen tot de grote, de laatste heeft ook gedacht, dat
emigratie, uit het land van de tijd naar best aankon,
de oorden der eeuwigheid.
Nadien had ze bij herhaling gehoord
„Moeder, kom bij ons, toe, wat zult U hulp niet gevraagd
daar alleen blijven," maar ze had hals- Kerstavond van de evangeli-
starrig geweigerd, zonder veel redenen
voor die afwijzing aan te voeren. Waar
om? Wist ze het zelf wel helemaal te be
redeneren? Nee, zo was haar aard niet,
maal het feest van het Christuskind s
al niet
uitgenodigd door de Bruins
het Kerstdiner, is haar
satie...? Kerstfeest is toch
Christusfeest en geen senti
mentele familie-reünie? Ze
weet het allemaal en te-
Een kerstver telling door
G. Willems-Linneman
afgespeeld; in het stadje dat ze
ha- 150 plus bijkomende kosten toelaat!
tot gort kende; bij haar eigen spul- Moeder van Aken weet het allemaal.,
letjes, haar persoonlijke onafhankelijkheid En toch heeft ze even gekeken of haar
bovenal, in het kleine, gewone Holland, ook paspoort in orde is ja hoor en in
ver van al die wat buitennissige, vreemde gedachten al de reisgarderobe uitgezocht,
levensgewoonten waarover de kinderen--'-- 1
hun brieven schreven.
Ziezo, de buitenste verpakkingslaag is
af. Een stevige bruin-cartonnen doos staat nog het jongste kind bent; jij bent
viel met de spoedige verwachting v
kind in eigen familiekring.. De ontroering door.
om het kleine, hulpeloze, dat toch de
reld redt..#
Dromerig staart ze naar buiten. Ze pas- gebouw, een gebouw in een vreemde stad,
i juist een armzalig gehucht, vijf, zes
grauwe huizen, die zich als stomme toe
schouwers langs de grote weg gesoh&ard
velop met
ziet, dikke brief, dig glimlachen als ze daaraan denkt. Zo
het bekende
is 't vroeger zo dikwijls gegaan... Karei:
„Maar kind, dat kan heus niet, dat is on
mogelijk, daar hebben wij geen geld
voor..." En zij, optimistisch: „Zou er niet
ergens een gaatje zijn, kunnen we het niet
eens..."
„Voor Moeder" staat er
handschrift op.
TJF7AT zal ze doen: eerst lezen of eerst
openmaken? Het fijnste het laatst, be
sluit ze kinderlijk, en volgens een gewoon- wagen
te van jaren. Dus gaat eerst de doos
open: grote en kleine pakjes, snoezig ver-
pakt, met fijne, sierlijke cadeaDx gaven,
die van nadenken en liefde getuigen. Even
grijpt haar de leegte, dat ze nu tegen nie
mand kan zeggen: o wat prachtig, kijk eens deren. één"telegrammetje
wat heerlijk, dat ragfijne wollen vestje... dat weet ze. Of 't even lenen
Maar kom, flink zijn... en de brief... Haas- Hollandse po
tig ritst ze de envelop open, als altijd heel heeft. Gerda
ouderwets met een grote haarspeld, die schijnlijk
ze automatisch uit haar kapsel haalt en met geer
er al lezende weer insteekt. Ze verslindt Genève gerept Natuurlijk niet
de woorden, zinnen, de lange hartelijke wel dat Moeder het toch niet doet,
brief, die toch nog zo gauw uit is. Het is krijg je met geen stok de deur uit. is
echt een brief van Lies, hartelijk, spontaan, de vaste overtuiging bij alle kinderen,
ongekunsteld, alsof ze hier in de kamer
met haar heeft zitten praten. De kamer,
waar een doos, stukken papier, geschen-
plaatst is. Het beeld van een lijdende
Christus in een grauwe wereld.. Wat lijkt
Kerstfeest daar ver vanaf.. Even
haar rooskleurige droomstemming
de auto snelt voort. Naar Genève.
je toe dwingen, noch met ener-
|L, noch met een charmante naïviteit.
"rïjkt noch met wat goedwillende vrienden en
Maar kennissen... Je bent alleen, alleen... met
God, alleen met het Christuskind straks.
Geen Kerstfeest in je oude, vertrouwde
ja, wat weet ze ook niet. Ze
natuurlijk geld kunnen vragen aan de kin-
Gerda's
Hollandse potje, dat ze onder haar beheer
't wel goed vinden, waar-
ize-verrassing, al heeft ze
met geen enkel woord over komen naar
eet
die
DE volgende dag om een uur of drie 4
ze hebben wat vertragine gehad door kerk, met al je lieve kennissen, me de
Sneeuw in de Jura - staat mevrouw Van S°ede. gevoelige Ds. Verstraten op de kan-
haar kofter voor de ingang van se|. met desnoods slechts wat lieve harte.
...i groot flatgebouw. De Studebaker trekt 'Üke brieven van je kinderen, met de
snel op.. Ze wuift nog even tot de groene fT Jro .Yan ?°.eS-e herinneringen...
wagen om de hoek verdwenen is. En dan ",eLVan., .e,'',.1lt Kerstfeest.ral alles
dit is hèt wonder, dat 2
s diep zuchten.Nu begint het.
egvallen, alle traditie en romantiek, alle
totaal onverwacht voor de woning
haar lieve jongste dochter staat. Een lich
te glimlach komt op haar van moeheid klei-
Genè- toegenegenheid en gezelligheid, dit Kerst
feest ben je alleen in de nacht, alleen
met het verblindende licht van Gods bood
schap aan kleine zondaren... en alleen zul
gelaat. Ze belt eerst aan bij de concier- l'e Bethlehem moeten zoeken, heel alleen.
ken, als een
nmelig stilleven op tafel fe,n leuke
ising zijn, kan ze toch niet
laten verder te fantaseren. Stel je
De dag voor Kerstmis: Gerda komt een
beetje gaar van kantoor, een beetje down
door het vooruitzicht van een Kerstfeest
alleen ze kent haar meisje wel, kent
liggen, waar een brief ligt, waar Moeder
van Aken ineens het tikken van de klok,
symbool van eenzaamheid en stilte, hoort
En moe-traag schijnt het flinke, grijze fi
guurtje als een levenloze pap ineen te zak-
ken. Ze zet zich op een stoel, de handen _v"langen
liggen mat in haar schoot... en door de
vervloeiende waterlenzen van opdringende
tranen ziet ze de bonte mengeling van pa
pier en geschenken als vreemde
de flat, want Gerda zal wel op kan
toor zijn.
Een donkere
pe, doet haar open. In-redelijk Frans j
ze is er altijd trots op geweest dat ze haar
talen toch wat bij heeft gehouden geeft
mevrouw Van Aken explicatie. En dan klinkt
het als een plotselinge ontnuchtering:
„Mademoiselle Van Aken heeft gezegd
je kunt er niets brengen, want een ge
zellig, burgerlijk, braaf, solide Hollands
wat gesloten ty- leventje, dat is geen schat in de ogen
God, dat is niets...
Mc
dat
vandaag niet 1
en bleek zit Moeder van Aken in
lage leunstoel. Het is alsof een
rechtvaardige stem tot haar
plaats van de vreemde gang
terugkwam, ze der gedachten. Ze moet denken
moderne jonge, maar niet knappe,
vrouw naar een levenspartner, die tot dus
ver niet op kwam dagen.
Enfin, daar kan je niets aan doen, hoe
moeheid en teleurstelling haar tels, die er niet naar keek, of je
zwemmen. Haastig veegt ze haar tranen graag je ook zou willen en dan
weg, zucht eens. Toe, wat is dat nu, hoe haar flatje binnenkomen, neemt Mevrouw
komt dat, zo ineens... Ze moet,
1 Aken de draad
ivachting de reacties afwachten, de uit- bladert
1 haar fantasie
flink zijn, ook deze Kerstmis. Straks Nieuw- op. en... ja, wat zou ze doen: opstaan en
jaar, weer naar 't voorjaar toe; kom de haar tegemoet komen of stil in een hoekje
dagen gaan zo snel! Maar de nachten... bij de schemerlamp zitten en met blijde
die kunnen zo heel langzaam voortkruipen.
's Nachts, als je niet kunt vluchten ir
bedrijvigheid van een huishouden, een
gadering van de Zondagschoolcommissie,
het schrijven van een lange, hartelijke be
dankbrief, een opgewekte flinke brief voor
naar je oudste dochter in Canada.
/"ONVERSCHILLIG maakt de concierge een
J gebaar naar de telefoon en wijst na
drukkelijk op het bordje met gesprektarief,
Frs. 0,20. Ja, knikt moeder Van Aken
de roep van verrassing hcjren, een stormach
tige omhelzing ondergaan...
1 bjeekt de fantasiedraad onder het
scherpe mes van een plotseling zo fel ge
voelde pijn om het gemis aan het eigene..
Kerstmis alleen. Nee, ze kan niet, ze moet
1 de telefoongids.Ha, daar
het nummer. Ze draait het,
kende met dagdromen en vleiend lieve be
loften: ik zal 't morgen beter doen; maa;
die alleen maar streng en onverbiddelijl
zei: „Cornelia van der Velden, je heb
vandaag weer vreselijk geknoeid, die blad
zij zit vol fouten, doe 't straks na schoo
tijd maar over..."
Ze schrikt wakker uit een anj
der overtuiging, want opeens voelt ze dat droom... Waar
dit dode, zwarte toestel haar geen uitkomst vreemde schemerlamp, dicht bij haar... J;
Nachts, als je van jezelf weet hoe klein, een uitweg vindenen koortsachtig over
Gerda's kamer... Overmoe is ze zeker
slaap gevallen... Ze kijkt eens op de klok
1 Aken Tien uur al- En het staat weer duideli
'oor haar: Tien uur. Kerstavond, alleen
Slapen zal ze niet na haar dutji
zal geven.
„Palais des Nations.."
Ze vraagt naar Mademoiselle v
van de World Health Organisation.
„Ik zal.U haar geven," klinkt het zake- J
lijk.. Even herleeft de hoop weer.. Ze hoort tegendeel: ze is bang voor het wakker'li|
het rinkelen van het bureau-toestel, twee-, h'
driemaal, dan wordt de hoorn opgenomen:
gen, het denken alleen in de donkere nacht
Is er niets te lezen...? Ja, een goed boek
door de Ardennenstreek Zuidwaarts rijdt.
Het landschap ziet er winters ongenaak
baar, kaal en grauw uit. En op de eindeloze,
golvende Franse wegen in de Noord-Oost
hoek wordt het décor niet veel beter. Pas
na Chalons-sur-Marne komt er meer teke
ning in het landschap. Maar het grijze da
metje laat het allemaal haast achteloos
aan zich voorbijgaan. Haar gedachten en een kannetje, de heldere gezelligheid van
fantasieën hebben het reisdoel al bereikt een Hollands vertrek. Het ziet er nogal
en ze kan zich in eerlijke dankbaarheid netjes opgeruimd uit, constateert Moeder
Aken direct, 't valt haar eerlijk ge-
één uit Genève. De W.H.O. 1) waar heugen op „gezellige" Kerstdagen. Kerst- zegd mee van de wat slordige Gerda.
feest., ze ziet het als centraal familiefeest Het electrische klokje op de boekenkast
blijven en zal behalve eerste Kerstdag haar geest voorbijtrekken: Hun verlovings- ze zal maar licht maken en zich wat op-
tijd, de eerste huwelijksjaren, toen twee- knappen. Na enig zoeken vindt ze alle be
nodigdheden om thee te zetten. Zo. alsof
ze bang is voor de stilte en
rust, isze nog een uurtje
bezigDan kan ze wer
kelijk niet meer. Ze is moe
en heeft honger, maar geen
fut om er uit te gaan naar
een restaurant. In een kast
heeft ze nog een pakje toast
jes gezien, een stukje kaas,
een pakje boter kom, ze
.zal haar maal daar - maar
mee doen en dan vroeg naar
bed gaan, ze is zo moe
Kerstavond, dringt het ineens tot haar
Kerstnacht straks, altijd een hoog
tepunt in het jaar... En nu zit zij hier al
leen in een kamer, een cel in een groot
vreemde stad in de donkere nacht.
Helemaal alleen met zichzelf. Een moede,
oudere vrouw, die hoopte op een wonder-
Want och. hoe vaak heeft Karei het niet hebben. Kerstfeest ook hier straks? Warmte Kerstfeest, op verrassing en gezelligheid,
en sfeer in deze grauwe woningen, als je op een kleine herhaling van zo vele goede
dit bouwvallig zoodje tenminste nog zo momenten uit het verleden. Het is haar
durft noemen. Ineens valt haar blik op een 0f een hogere macht haar nu zegt: „Nee.
groot kruisbeeld, dat bruin-gnjs nauwelijks Nej van Aken, 't is uit voor jou, je bent
afsteekt tegen de gevel, waarin het ge- 0U(j, je bent alleen, je kunt het leven niet
als afleiding. Ze kijkt Gerda's boekenkast
door: nee, of onbekend en ze heeft geen
zin om iets nieuws te beginnen of toch
niets om haar voldoende te boeien.
Wacht, daar ligt een krant... de „Tri
bune de Genève" van gisteravond... Eens
even inkijken... Nee, ook niets, een speciaal
Kerstnummer blijkbaar, met tal van zwa
re artikelen... Ze wil de krant al terzijde
leggen, als haar oog ineens valt op een
klein berichtje:
Kerstnachtdienst. Om elf uur zal in de
Cathedraal de St. Pierre een Kerstdienst
worden gehouden...
Dat is hier dichtbij, uit het raam van
Gerda's kamer heeft ze vanmiddag duide
lijk de bekende twee torensilhouetten ge
zien... Ze moet niet eens meer overleggen:
als ik daar misschien eens heenging... Nee,
het is als een onweerstaanbare drang in
haar eenzame, lege hart, het is als de
enige uitkomst in deze donkere nacht...
Eén ding is nodig: geen slaap, geen aflei
ding, geen gezelschap, zelfs geen Gerda,
nee maar één ding: Een Woord van Hem,
van het Christuskind voor haar... Zijn Vre
de voor haar...
Een vreemde, onbekende energie vervult
haar: ze gaat zich haastig nog wat ver
frissen, iets gebruiken... Dan is 't al half
elf: ze zal maar gaan, zal wel even moe
ten zoeken, de weg vragen... Ze stapt uit
haar kamer gelukkig, de gang is ver
licht en daar is de lift... Moet ze bellen
of zelf bedienen? ze zal 't laatste
maar proberen... Ja, 't lukt trouwens,
nu voelt ze ineens: 't moet lukken, er kan
niets misgaan... Een grote verwachting
dringt haar.
D ENEDEN is de concierge. Schijnbaar
veel vriendelijker nu.
„O zeker Mevrouw, op Kerstavond kunt
U er nog tot twee uur in, hoor". Ze wijst
haar zelfs de weg: „Hier rechts de straat
uit, dan naar links, dat nauwe straatje
door, U kunt niet mislopen, Mevrouw."
Het is nog vrij druk op straat. Juist als
ze linksaf wil slaan, klinkt er opeens een
sonoor klokgegalm, en dan overspoelt haar
het geluid van roepende zingende klokken.
Het is, alsof dit lied haar oude benen ex
tra kracht geeft. Haastig loopt ze door, blij
als een kind, dat naar een heel groot feest
gaat... Ja, die trap op, er staat een pijltje:
naar de cathedraal... Vlakbij golft het klok
gelui als een storm om haar heen. Ze gaat
een kleine zijdeur in, een dubbele deur...
en ineens verzacht het geluid tot een verre
melodie en is daar het zachte lichtspel
van het nog half verlichte Godshuis. Het is
al vrij vol. Een koster wijst haar een
plaats, geeft haar een gezangenbundel. Zc
zit in de rechter zijbeuk. Links voor haar
is de preekstoel en rechts, in de kop van
het schip, staat een enorme kerstboom met
honderden kaarsjes. Het is eerbiedig stil in
het gebouw. Men hoort slechts het beschei
den voetgeschuifel van binnenkomende
kerkgangers. Rechts, naast de boom, stelt
zich een koor op. Er. komen twee mannen,
die één voor één al de kaarsjes van de gro
te zacht geurende boom aansteken. Een dan
ineens, helemaal van rechts, begint het or
gel te spelen... Een volle, rijke melodie van
blijde verwachting. Moeder Van Aken zit,
zo uiterlijk gezien, daar maar stil, licht ge
bogen, haar handen gevouwen in haar
schoot. Maar in haar hart, haar geest,
stormt het, is een ongekende mengeling van
gevoelens en verlangens. Achter haar
ogen branden de tranen en in haar ziel is
er een grote leegte, die vraagt om vervul
ling, om vrede, om de zegen van het Chris
tuskind. Ze heeft de ogen nu gesloten; het
is of ze maar één ding doen kan, simpel
maar dringend bidden: O God, geef, geef
mij...nu geef mij... de troost voor mijn
kleine, mijn lege leven... O God, geef...
I-T ET orgel zwijgt. De predikant komt bin-
x nen. Even stilte. Dan het votum. Het begin
van de dienst is grotendeels liturgisch: ge
meente-, koor- en sopraanzang. Het is goed
dat zingen; het brengt stormachtige emo
ties in een oud mensenhart wat tot rust...
Daarna volgt het Kerstevangelie, het oude
verhaal uit Lucas 2. Dat ze als 8-jarig meis
je al tofc vers 20 uit het hoofd kon opzeggen,
dat ze nog helemaal van buiten kent...
Maar is dat hetzelfde, traditionele verhaal?
Nee, het is fonkelnieuw! Het is alsof Moe
der Van Aken het nu voor het eerst hoort,
begrijpt... Maria in de vreemde stad, geen
plaats ja, dat weet ze nu een beetje... En
de herders, h'j hun traditionele nachtarbeid
op het veld... vrome, plichtsgetrouwe Israe-
liten ze begrijpt het nu waarom er een
hemelse boodschapper voor nodig was om
hen naar Bethlehem te sturen... En ze gin
gen met haast...'ja, dat is wat anders
dan een kwartiertje vroeger naar de kerk
om, zeker te zijn van je eigen plaats... met
haast: ze weet nu wat hét is, gedreven te
worden in de stprm van Gods machtige
Geest... De kribbe Komt, verwondert U
hier mensen... O God, haar ziel is overvol
van dit wonder, deze onuitsprekelijke ge
nade... Hier kan men maar één ding doen
...„Prions Dieu, laten we bidden" zegt de
predikant. Dankbaar om te mogen bidden,
vouwt ze de tengere handen cn sluit de
ogen. die plotseling zo vermoeid zijn van
het zien van al de zorgvuldigheden van een
„druk bezet" leven.
Heel haar hart bidt mee. Ze voelt zich
zo dicht bij de grote machtige Vader der
weduwen, der eenzamenGod, laat de
vreemdelingen in deze stad, ver van al wat
hun dierbaar is. ook vanavond de weg naar
Uw kribbe vinden," bidt de voorganger.
]\J A het bidden wordt er gezongen. Gezang
1 151, verstaat mevrouw v. Aken. Ze zoekt
het op in haar boekje. Het orgel preludeert
de melodie, ze leest even de noten: ja, die
wijs kent ze; fijn, dan kan ze goed meezin
gen, want haar hart wil dit zo graag. En
thousiast, blij zet ze in... Maar dan grijpen
de woorden haar tot in het diepst van
haar ziel, tranen springen in haar ogen,
verstikken haar bevende stem: Dit is het
lied van haar dag, haar Kerstfeest van
daag:
Hulp vindt ge enkel
.eld 1».
Jw oog.
Cod daalde a( naar ons bestaan....
Dat ir de Zaligheld, door 't Christenkind bereid
Het grote wonder! Dat is meer dan „de
wonderen die de wereld nog niet uit zijn."
meer dan de meevallers voor een wat zor
geloze ziel Nee, dat is: God, Die zich naar
je toe buigt. Die in de zwarte nacht van
je leven de enige hoop is! Ja, dat is Zalig
heid: Christus... Dat U heden geboren is
de Zaligmaker,' de Christus...
Rondom haar zingt de gemeente nog. Ze
probeert mee te lezen, met een overvol hart
leest: Hij is het leven en de vergeving...
Ja, dat is het nu vandaag voor haar... en
terecht dan ook steeds het refrein: Dit is
de zaligheld, door 't Christuskind bereid...
Een diepe, rijke vrede daalt in haar al
tijd zo bedrijvige, flinke hart. Dit alles is
niet meer nodig. Ze moet niets meer doen:
God deed alles voor haar. Dit is de vervul
ling van een leven, dat in traditionele doel
loosheid dreigde onder te gaan.
A tS T^e kcrk uit8aat- beieren boven haar
de Kerstklokken. Het is gaan sneeuwen,
ruisloos vallen de vlokken op kleine, don
kere mensenfiguren. Het is al na midder
nacht en heel stil op straat. Moeder Var
Aken schuift langzaam met de stroom mee:
ze is verzadigd moe. vervuld van Het Gro
te Wonder in haar kleine, oude leven. On
deraan dp lange, stenen trap aarzelt ze
even: links of rechts? Links meent ze, daar
gaan ook de meeste mede-kerkgangers heen
dat zal wc! goed zijn Traag gaat ze
voort, een klein grijs figuurtje in een stille
witte vlokkenwereld... Tot het haar opvalt,
dat ze op een onbekende weg loopt. Och ze
ker mis, ze zal straks eens vragen aan een
voorbijganger Voor haar ligt een klein
park, ze ziet het donkere silhouet van een
bank Wat voelt ze zich moe, blij moe...
Zal ze even uitrusten? Even nog rustig na
denken over al het geweldige wat er van
avond met haar gebeurd is? Le Grand Mi
racle... Het Grote Wonder: Jezus de Ver
losser...
Geruisloos prevelen haar lippen die rijke
voorden na. vouwen zich haar handen in
aar schoot: Een klein mensenkind op Gods
noede aarde. Het sneeuwt zacht en vol'
eder wit... of zijn het Engelen. Engelen in
de Kerstnacht? Ziet, Ik verkondig U grote
blijdschap...
1 WÜ.O.-World Health Organlaath».
