Marine electronisch bedrijf
vierde gouden jubileum
Laat-antieke zijden stoffen
en hun gebruik
Auto-techniker vrijgesproken
van verduistering
Geneeskundige dienst voor de
bedrijven opgericht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 8 DECEMBER 1954
FEEST IN OEGSTGEEST
H Honderden vooraanstaanden kwamen
•m2 receptie-comité gelukwensen
"hl ^et W3S SinterklaasdaS van ket jaar 199<*, toen enige mannen, die zioh op
sc 1 het gebied der draadloze telegrafie zonder hulp van anderen enige kennis
J hadden vergaard, samen werden gebracht door de toenmalige minister van
j marine, de vice-admiraal Ellis, in de door hem geïnstitueerde commissie,
1 die tot taak kreeg proeven te nemen en onderzoekingen te doen op dit
j. gebied.
teurs, is groot. Men moet deze vaklieden
van her en der aantrekken. Heeft men
ze echter, dan blilft nog het probleem der
huisvesting.
Feestdag
Dat het bedrijf, thgns de trots van de
marine, zijn vijftigjarig jubileum niet on
opgemerkt voorbij liet gaan. is te be
grijpen
Was er gisteren in Amsterdam een
reünie voor personeel en vroegere per
soneelsleden van de dienst, gisteravond
werd in de cantine van het bedrijf te
Oegstgeest een voortreffelijk georgani
seerde receptie gehouden. Niet minder
dan driehonderd vertegenwoordigers van
zee-, land- en luchtmacht, burgerlijke
autoriteiten en vooraanstaande figuren uit
de Nederlandse industrie kwamen, velen
vergezeld van hun dame-s, gelukwensen
aanbieden aan het ontvangstcomité, dat
werd gevormd door kapitein ter zee H.
Isbrücker. hoofd bureau toegepaste elec-
tronentechniek van het ministerie van
marine, kapitein ter zee prof. jhr Von
Weiier. hoofd laboratorium voor electro-
nische ontwikkelingen te Oegstgeest, ka
pitein-luitenant ter zee Focke. hoofd Ma-
rine-electronisch bedrijf Oegstgeest, kapi
tein-luitenant er zee D. J. van Doornick.
chef Marine verbindingsdienst en luite
nant ter zee I. H. W. van Rossum, hoofd
verbindingsschool van de Kon. marine te
Amsterdam. Zij waren vergezeld van hun
echtgenotes en werden niet moe de tal
rijke gasten de handen te drukken.
Gasten
I Dit kan de oorsprong genoemd worden
van het Marine electronisch bedrijf
W» Oegstgeest. voorheen geheten Marine
j dio dienst, dat gisteren zijn gouden jubi-
leum vierde met een grootse receptie.
1 Toen men vijftig jaar geleden in Neder-
land nog bijna niet dacht aan radio, sticht-
4 te genoemde commissie reeds ontvang-
inrichcingen in Groningen en Kampen
te trachten daar seinen van het te Nieu-
i wediep liggende wachtschip Hr Ms Was-
tnd.l senaar op te vangen. Met zeer primitieve
- apparaten en afgekeurde instrumenten
van Telefunken moest men experimen-
"j teren om de eenvoudige reden, dat de
commissie van regeringswege geen gelden
ter beschikking werden gesteld voor di'
km* toen iongste marine-onderdeel.
Cjj Cadeau gegeven waren ook de Morse-
'oorj toestellen, waarmee de commissie de op-
Joui leiding voor radiotelegrafist kon begin-
apt^ nen
Een andere rijksinstelling, de P.T.T.,
was maar matig enthousiast over dit ge
doe bij de marine. Zelfs kwam een deur
waarder van Tante Pos er aan te pas, toen
het de marine gelukte om tussen het
Jj wachtschip te Nieuwediep en de marlr
werf te Amsterdam draadloos contact
leggen. Dit werd in strijd geacht met de
Telegraafwet, waarin was uitgemaakt, dat
dergelijk werk behoorde tot het rr
polie van de P.T.T.
Langs gerechtelijke weg trachtte
deze affaire uit te knobbelen, maar
ondanks ging men rustig door me
experimenten. Tientallen mensen braken
j zich het hoofd over een dito aantal pro-
I blemen
Zuïi degen studie gaven langzaam maar zeker
H uitbreiding aan de plannen, die de
missi^ zich voor ogen had gesteld. De
werden uitgerust met omroep-
I installaties en telefonie, zenders, ontvan
gen» en richtingzoekers.
Daar een deel van
i toenmalige Nederlands-Indië gestation-
v-.neerd was. werd op de basis Soerabaj;
J een onderafdeling van de Marine radio
1 dienst gevestigd. Tot aan de oorlog werd
steeds met succes getracht uitbreiding
dienst hier en overzee te geven,
in de oorlog heeft de M.R.D. zijn bestaans-
"ïi recht ten volle bewezen, omdat electro-
lijnische apparatuur in de strijd een zeei
belangrijke rol heeft gespeeld. Waar mer
de instelling van de commissie nog
van gedroomd had. werd
werkelijkheid, namelijk het alles opspo
rende radar en het asdic-apparaat
het opzoeken van onderzeeboten.
N aamswijziging
De vernielzucht van de bezettende
macht is echter niet gering geweest. Alles
i moest na de oorlog opnieuw opgezet w
Iden; personeel moest worden opgeleid
Liclj schepen en walstations moesten bij her-
haling worden voorzien van nieuwe
Iparatuur. Dit alles geschiedde in sai
werking met de Nederlandse industrie
jdoor het laboratorium voor electronische
I ontwikkeling, dat onder leiding staat
ikapitein ter zee prof. jhr J. L. W. C.
jWeiier. die tevens hoofd is van het labo-
li|ratorium voor electronische ontwikkelin-
Oegstgeest en buitengewoon hoog
leraar aan de Technische Hogeschool t<
(Delft.
Na de oorlog werd de naam van dc
|_M.R.D. gewijzigd in marine-electronisch
"ledrijf, aan welks hoofd thans de kapi-
Itein-luitenant ter zee J. Focke staat, die,
zoals reeds gemeld, in verband met dit
ljubileum volkomen verrast werd door
Gnjzijn benoeming tot officier in de Orde
Iranje-Nassau met de zwaarden.
In dit grootste bedrijf van Oegstgeest
•worden alle electronische apparaten
ine nagekeken, niet alleen de
liozend- en ontvangtoestellen, i
[ook de radar- en asdic-apparaten. Dat het
|bedrijf, vijftig jaar geleden nog het -stief-
van de marine, in een grote behoef-
oorziet, blijkt wel uit de toeneming
werkzaamheden en de evenredige
{roei der personeelssterkte. Begon
[met slechts acht man personeel, thans is
|djt aantal opgelopen tot niet minder dan
miliairen en 540 burgers. Een en ander
uieraard als gevolg van de grote vlucht
van de electronica en de toeneming van
het aantal schepen en vliegtuigen van de
marine. Alle neveninrichtingen heeft men
zelf. Om slechts enkele te noemen: de
plaatwerkerij, bankwerkerij, smederij en
jgalvaniseerinrichting Reeds in 1950 moest
«en nieuwe werkplaats worden ingericht;
Imen verwacht volgend jaar wederom uit
breiding aan het gebouwencomplex te
moeten geven.
Dat men bij het M.E.B. vele moeilijk
heden weet op te lossen, wil nog niet
«eggen, dat men ze alle onder de knie
heeft. Het personeelsprobleem, met name
dat ten opzichte van radio- en radarmon-
Moorman en de bevelhebber der zeestrijd
krachten vice-admiraal A. de Booy.
Voorts zagen we de commandant zee
macht in Nederland, vice-admiraal F. T.
Burghard, de vlagofficier materieel,
schout bij nacht H. H. L. Pröpper, als
mede de vice-admiraals Heringa, Meyer,
Slot en Jelles. Eveneens gaven van hun
belangstelling blijk de commandant van
het marinevliegkamp Valkenburg, de ka
pitein-luitenant ter zee vlieger A. W. Wit-
holt, en de hoofdvlootpredikant ds J. H.
Sillevis Smit. De marine-vrouwenafdeling
werd vertegenwoordigd door mevr. Die-
menMekking. hoofd van deze afdeling,
terwijl eveneens -aanwezig was de Ame
rikaanse marine-attaché M. Bertholf.
Voorts zagen we nog de directeur rijks
werf in Den Helder, het hoofd van het
Marine luchtvaarttechnische bedrijf De
Kooy, het hoofd Bewapeningswerkplaat-
sen Den Helder en de adviseur-verifica
teur van 's Rijks Zee-instrumenten te
Wassenaar.
Uit '.egerkringen zagen we de luitenant-
generaal P. L. G. Doorman, voorzitter van
de Materieelraad. de kolonels F. C. van
Gijen en ir J. C. Kok, resp. oud-comman
dant van de Rimi en hoofd van het Bu
reau wetenschappelijk onderzoek van de
landmacht, de garnizoenscommandant van
Leiden, luitenant-kolonel H. W. Gerth
van Wijk en zijn adjudant, kapitein H.
Postuma, het hoofd van de Geniedienst
te Leiden, de kapitein A. C. Bestelink.
Eveneens waren aanwezig de directeur
van het loodswezen, de directeur-gene
raal van de P.T.T. en de commandant
van de Leidse brandweer, de heer S. W.
Hagedoorn. De gemeente Oegstgeest werd
vertegenwoordigd door de burgemeester
de heer H. L. du Boeuff en zijn echt
genote, alsmede door de beide wethou
ders, de heren J. den Ouden en dr K.
Simon Thomas. Eveneens uit Oegstgeest
zagen we dr C. Sanders en de contro
lerend arts. de heer H. J. Keegstra. Van
de aanwezige figuren uit de wetenschap
pelijke en industriële wereld noemen we
prof. dr G. J. Sizoo, hoogleraar aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam, prof. dr
ir J. C. Staveren, directeur van de N V.
Kema te Arnhem en de heer F. J. Phi
lips N.V. te Eindhoven. Zij nog vermeld,
dat deze receptie werd opgeluisterd door
het bandje van de Mariniers kapel o.l.v.
de majoor-muzikant J. Dol.
De commandant van het marinevliegkamp Valkenburg, kapitein-luite
nant ter zee vlieger A. W. Witholt, wenst overste Focke, hoofd van het
Marine electronisch bedrijf te Oegstgeest, geluk met het gouden ju
bileum van het M.E.B.
Foto N. van der Horst
Lezing in Oudheden
Mejuffrouw M. H. Groothand hield in het rijksmuseum van oudheden een
lezing over zijden stoffen. De ook vroeger al bijzonder kostbare zijde schijnt
reeds in 3000 vóór Chr. in China voor het vervaardigen van zijden weefsels
gebruikt te zijn, hoewel in zeer beperkte mate. De fabricatie daarvan breid
de zich langzamerhand uit naar het noord-westen, naar het westen en het
zuiden. Omstreeks het begin onzer jaartelling werd het geheim van de
vervaardiging naar Korea gebracht maar het schijnt tot de 3de of 4de eeuw
geduurd te hebben voor het Japan bereikte.
de wilde
Er is een geschrift uit de 13de eeuw
bewaard gebleven, waarin het hele pro
ductieproces beschreven staat. Daaruit
blokt, dat het kweken van de zijderups
uiterst zorgvuldig moest geschieden, daar
één verkeerde behandeling de oogst van
een heel jaar verloren kon doen gaan.
Er was verschil in kleur van de zijde, die
afkomstig was van in het wild levende
rupsen en die van gekweekte. Of de
Grieken vóór de tijd van Alexander de
Grote reeds zijde gekend hebben weet
niet. Uit de litteratuur valt na te
gaan, dat enkele kledingstukken uit zijde,
Haagse politierechter
De officier van justitie bij de Haagse
olitierechter vorderde f600 boete of 60
lagen hechtenis tegen een automobiel-
'chniker uit Ter Aar. Deze werd er van
Tdacht gelden verduisterd te hebben
nadele van zijn vroegere compagnon
verdachte ontkende dit. Het ging over
'de verkoop van auto's. Verdachte zou di-
bedragen van zijn compagnon te
.ren hebben, maar de afrekening
heeft nooit plaats gehad. Op een gegeven
nent verkocht hij een wagentje, maar
droeg niet alles af. Verdachte hield
hter vol, dat hij wel diezelfde dag me
dedeling van het geïnde bedrag had ge-
basman, maar het geld onder zich gehouden
ite hebben tot de dag van de afrekening
Later is hieruit een civiele procedure
ontstaan, waarbij onder meer beslag is
«gelegd op de auto, waarin verdachte reed
en die eigendom was van fle compagnon,
"p De compagnon beschouwde verdachte
echter gewoon als vertegenwoordiger,
g* De officier van justitie vond het maar
u «en ingewikkelde rechtsverhouding. Hij
-ei» vond het onder zich houden van gelden
tui* echter daden van eigen richting,
pjlj De raadsman, mr Meijer, meende dat
1.31 zaak heel anders lag dan de officier
•telde. Zijn cliënt kan het geld zo geven
als hij wil, maar hij zoekt steeds maar
zijn recht. De afrekening is echter nog
niet gekomen. Mocht blijken dat verd.
ten onrechte het geld heeft gehouden,
dan kan hij het zo verschaffen. Pleiter
had berekend, dat verd. nog een bedrag
van pl.m. f 1650 te vorderen heeft. Hij
verzocht hem vrij te spreken of anders
de zaak aan te houden in afwachting van
de uitspraak in het civiele geding.
De politierechter vond de verduiste
ring niet voldoende bewezen. Daargelaten
of verd. het geld wederrechtelijk onder
zich heeft gehouden, dan was dit z.i. niet
opzettelijk wederrechtelijk gebeurd. Hij
sprak daarom verdachte vrij.
Onbekwaam
Een fabrieksarbeider uit Alphen aan
den Rijn had een fiets bereden, terwijl hij
in zodanige staat verkeerde, dat hij niet
in staat moest worden geacht zijn rijwiel
naar behoren te besturen. De verdachte
was niet voor de Haagse politierechter
verschenen. Hij was nog niet eerder ver
oordeeld en daar verder ook niets van
alcoholmisbruik bleek, stelde de officier
van justitie zijn eis laag: f 15 boete of
dagen. Overeenkomstig deze milde eis
werd verdachte veroordeeld.
waarschijnlijk afkomstig
rups, vervaardigd waren.
Vooral sinds de lste eeuw na Chr.
wordt zijde herhaaldelijk in de littera
tuur genoemd. Uit 16 na Chr. is er een
Romeins senaatsbesluit bekend, waarbij
het dragen van zijde door mannen ver
boden werd. Keizer Heliogabalus (218-
222) zou in Rome de eerste geweest zijn,
;en gewaad, geheel van echte zijde
vervaardigd, droeg. Spr. beëindigde haar
lezing, die door fraaie lantaarnplaatjes
werd toegelicht, met het geven van een
overzicht van de verspreiding van dit
product van China uit. Vooral in Europa
•indt men in kerkschatten oude zijden
fragmenten, die meestal dienst hadden
gedaan als omhulsel van relikwieën. Een
stof met episoden uit de geschiedenis van
Jozef dateert uit de 5de eeuw, terwijl er
fragmenten rr\et leeuwentemmers, wa
genmenners, ruiters en jachttaferelen be
waard zijn gebleven, die te dateren zijn
tussen de 6de en 8ste eeuw.
Burgerlijke stand van Leiden
Geboren: Christina G d v B J v d
Mark en H S Schwarze, Hugo F, z v H A
Tolhoek en J L Patje. Jannetje d v D J
Wallaart en J Zwart, Johannes F z v J E
Leugering en J C van Musscher, Edward
R z v J G Bogaards en G Kleer, Ari» 1
v W van Rooijen en J van Duivenvoor
de. Bastianus R z v J de Klerck en M
Tesselaar. Tineke d v A J Koen en N J
Hogenbirk.
Overleden: N Collé, man, 47 j, C G v d
Linden, wed van Kallenberg, 83 jr.. M E
Heijl, huisvr van De Jongh, 72 j, H. Ra-
vensbergen, man 72 j.. J A van Oppen,
huisvr van Statius Muller. 59 jr.. L Hulj»
wednr 81 jr. I Devilee, man 59 j. J Ho-
gewoning. wednr 75 Jr.
Ondertrouwd: G B M Berk en C A M
Gouverneur, P J Berkhout en H Stee-
vcnsz, A v Zegveld en E Boomsma,
N P A van Maarle en J Dreef, M
v d Steenhoven en M Sterrenburg, W F
Neuteboom en T van Weeren. H. Vermeu
len en T G van Lierop. F Habraken en M
T C Geerlings, S H The en P L N Llem.
R A Vos en M A F Vreeburg.
Agenda van Leiden
Woensdag
Gerecht 10, 8 uur: K. en O.-cursus Gra
fologie door prof. dr C. J T Böucher.
Stadsgehoorzaal, half 9: uitvoering stu
denten-muziekgezelschap „Sempre Cre
scendo".
De Laat de Kanterstraat 5 4—6
79 uur: receptie ds en mevr. Joh. Jan-
(gouden huwelijk en ambtsjubi-
Marekerk. 8 uur: AdventsappèL
Donderdag
Stadhuis. 2 co 8 uur: gemeenteraad be
handelt begroting 1955.
Zuiderkerk. 8 uur: filmavond Chr.
blindeninstituut „Bariimeüs"
Marekerk, 8 uur: Adventsappèl.
Stadsgehoorzaal. 8 uur: K. en
Residentie-Orkest
Jacobazaal Burcht. 8 uur: Selskip
„Fryslan". Sinteklaesjoun (.toneel
Burcht, half 8: speeltuinvereniging
..Ons Eiland", feestavond.
HBS Burggravcnlaan. 8 uur: Alg. Ned.
Invaliden Bond. ievalidatiefilms.
Middelweg 38. 8 uur: ledenvergadering
Groene Kruis.
Clubgebouw speeltuinvereniging Mors-
kwartier (Lage Morsweg), 8 uur; dam-
wedstrijden ontspanningsvereniging ,.Het
Mors kwar tier."
Rehoboth. 8 uur: Veron.
Vnjdag
Ruteck's. 8 uur: eerste demi-finale
imateur-parade.
Stadhuis. 2 en 8 uur: gemeenteraad be
handelt begroting 1955.
Gulden Vlies, half 3: Ned. vereniging
in huisvrouwen, ledenvergadering
modeshow.
De Doelen, half 1: Leidse vereniging
in industriëlen, lunch met referaat van
drs A. N. Mees over autocratie en demo
cratie in de organisatie van het bedrijf.
Burcht. 8 uur: voorlichtingsavond met
film over de Limburgse mijnen.
Schouwburg. 8 uur: Leids studenten
toneel met ..Le voyageur sans bagages"
in Jean Anouilh.
Hotel Central. 8 uur: Reünie-commissie
't Oude Vierde, jaarvergadering.
Antonius-clubhuis, 7.45 uur: contact
avond gewestelijke noodwachtstaf B.B.
Koor Pieterskerk, half 8: Avondmaals
viering deelnemers Avondgebed.
Oud-Hortuszicht, 811 uur: postdui-
'eiitentoonstelling kring Leiden en om
streken Zaterdagvliegers.
Huize St Leonardus, Haagweg 14, half
8. opening vogelshow van de club
ogelliefhebbers ..Avibus".
Royal, half 8: wedstrijden en opening
tentoonstelling kanarieliefhebbcrs T"~
Zanger".
Nachtdienst apotheken
Apotheek Kok, Rapenburg 9, tel. 24807,
en apotheek „Tot hulp der menschheld".
Hooigracht 48. tel. 21060.
Tentoonstellingen
Prentenkabinet, Kloksteeg 25, 25 uur:
foto's van Nico Jesse (tot 11 December)
Lakenhal 104 uur: Kindertekeningen
uit vele landen (tot en met 15 December)-
Kerkelijke benoeming
Tot president-ouderling bij de Evan
gelisch Lutherse Gemeente is benoemd
de heer G. N. Meurs, Cronesteinkade 30
Voogdijkinderen de gast
van plattelandsvrouwen
Blijde middag voor Voordorp
De afdeling Westland van de Ned.
Bond van Plattelandsvrouwen heeft Bis
teren in Naaldwijk de voogdijkinderen
uit het tehuis Voordorp in Leiderdorp eer
prettig St. Nicolaasfeest bezorgd. De di
rectrice, mej. H. A. Sidderé, en het be
stuur van het tehuis, behalve de voor
zitter, die was verhinderd, woonden het
feest bij. Sinterklaas werd achtereenvol
gens verwelkomd door mevrouw G. Bra-
veboer, voorzitster van de Ned. Bond var
Plattelandsvrouwen, de heer Batist na-
het bestuur van Voordorp en Lotte
Markenie namens de kinderen. Zij droeg
lang gedicht voor en bood de Sint
sigaren aan. Na de uitdeling van de ge
schenken en het vertrek van de Sint
werden nog enkele films vertoond.
Viji-en-vijitig-jarige
echtvereniging
Op 20 December zullen de heer B. Velt-
huijzen en mevrouw G. Velthuijzen—
Koppeschaar wonende Leliestraat 34. de
dag herdenken, dat zij voor vijf-en-vijftig
Jaar in het huwelijk werden verbonden
Zilveren jubileum
De heer G. J. H. van Tuyl zal morgen
ochtend om 10 uur gehuldigd worden in
verband met het feit. dat hij gedurende
ar werkzaam ls geweest bij het Ned.
Instituut voor Praeventieve Geneeskun
de. De heer Van Tuyl is ook een bekend
scheidsrechter bij het voetballen.
Feest voor scholieren
in de schouwburg
In het kader van de Slnt-Nlcolaasvle-
rlng op de Leidse openbare scholen werd
gistermiddag voor de vierde, vijfde en
zesde klassen van die scholen een to
neelvoorstelling in de schouwburg ge
geven. De middag werd geopend door de
voorzitter van het Leids onderwijzers
toneelgezelschap, de heer J. Slegten-
horst, die in het bijzonder welkom heet
te de heer J. Machielsen, rijksinspecteur
van het onderwijs, de heer J. J. Vriend,
gemeentelijk inspecteur en de heer B. vaD
Julsingha, oud-inspecteur van het lager
onderwijs.
Vervolgens gaf het onderwijzers-toneel
gezelschap een opvoering van „Het dap
pere kleermakertje" door T. van Buul,
stuk, dat de kinderen naar hartelust
deed meeleven met de lotgevallen van
ivontuurlijke jonge kleermaker, die
zijn saaie bestaan verwisselde voor de
meest opwindende avonturen. Het stuk
is door de leden van het gezelschap met
en verve gespeeld, waarbij eer
speciaal woord van lof voor de hoofdrol
speelster niet ontbreken mag.
Tussen de bedrijven door oefenden de
kinderen hun stembanden onder bekwa-
leiding. In de pauze hebben Sint Nl-
colaas en een goochelende Zwarte Plet
het feest veel luister bijgezet.
Ladingmeester N.S. met
pensioen
De heer C. Mantel ladingmeester by
de Ned. Spoorwegen alhier, zal wegens
het bereiken van de pensioengerechtig
de leeftijd op 1 Januari de dienst verla
ten. De heer Mantel is 38 Jaar geleden
zijn loopbaan in Alkmaar begonnen.
Daarna werkte hij in Uitgeest. Maarn en
Gouda. In Leiden was hij twaalf jaar
werkzaam en maakte zich in die tijd
gezien bij collega's cn onderge
schikten.
Tegen dage, nil l/rsem RAAD VOOR DE LUCHTVAART I
Drie jaar geëist wegens
brandstichting
KLM-toestel Paulus Potter
Geen maatregelen tegen piloot
Drie jaar gevangenisstraf is voor het
Amsterdamse gerechtshof geëist tegen
34-jarige slager uit Ursem (N.-H.),
?r van verdacht wordt in Maart van
dit jaar onzettelijk brand te hebben ge
sticht in zijn slagerij. Hij had vrij veel
schulden en zijn zaak liep niet best. Bo
vendien waren pand en inboedel zwaar
oververzekerd.
waren verzekeringen voor een to
taal bedrag van f 13.000. Op het huis
rustte een hypotheek van f 7500, welke
30 Maart 1954 was opgezegd, omdat
verdachte een schuld van rente en af
lossing van f 300 nog steeds niet had
voldaan. De eis was een bevestiging van
het vonnis dat opgelegd was door de
Alkmaarse rechtbank.
De raad voor de luchtvaart heeft gi
aanleiding gevonden maatregelen te
men naar aanleiding van het ongeluk
met de KLM-Convair Paulus Potter op
tweede Pinksterdag 1953. Het vliegtuig
kwam vlak na de start terecht in
weiland bij Schiphol, waardoor twee
meisjes werden geraakt en gedood.
De wnd. directeur-generaal van
Rijksluchtvaartdienst had tijdens de be
handeling van de zaak verzocht, geen
maatregelen te nemen, tegen gezagvoer
der Hawkins, daar hem van nalatig
heid niets gebleken was-
Kranslegging 7 Dec.-divisie
Voor de vijfde maal na hun terugkeer uit Indonesië zijn gisteren leden
van de bond van oud-strijders der 7 December-divisie op de Dam in de
hoofdstad bijeengeweest om hun gevallen strijdmakkers te herdenken.
Op de groene grasmat voor het voorlopige nationale monument hadden
zij zich opgesteld met de Koninklijke Militaire Kapel. Gen.-majoor b.d.
E. Engles, gen.-majoor B. D. H. J. J. W. Dürst Britt en soldaat Barendse
legden een krans.
Jubileumconcert van „De Stem
des Volks"
Uitvoering van twee moeilijke werken
werd groot succes
Ter gelegenheid van haar 50-jarig bestaan gaf gisteravond de arbeiders
zangvereniging „De Stem der Volks" een feestelijk concert in de Stads
gehoorzaal, waarvoor zeer grote belangstelling bestond. Onder leiding van
de dirigent Iskar Aribo en met medewerking van de solisten Corry Bijster,
sopraan, en Herman Schey, baritonen van het Noordhnllands Philhar-
monisch Orkest, werden twee grote werken uitgevoerd, n.l. „La Vita Nuova"
an Ermanno Wolf-Ferrari en dé „Carmina Burana" van Carl Orff.
Men had het zich daarmee stellig niet
gemakkelijk gemaakt, want beide werken
stellen zeer hoge eisen. Des te
verdienen derhalve koor en dirigent,
deze uitvoering tot een zo groot succe
geworden.
Wanneer we de indrukken, die deze
avond op ons gemaakt heeft, overzien, dan
moeten we voorop stellen, dat deze vooral
bepaald zijn door de gloedvolle, robuuste
toch zeer genuanceerde uitvoering
Orffs verrukkelijke Carmina Burana,
waartoe zowel Herman Schey als Corry
Bijster zeer waardevolle bijdragen lever
de. Hiermee willen we niet zeggen, dat
Wolf-Ferrari's Vita Nuova ons niet heeft
bekoord: het werk. op teksten van Dante,
bevat stellig mooie, lyrische en bezielde
gedeelten doch het leek ons wat lang
niet geheel vrij van een te romantische
zoetelijkheid. Ook Is de tekst te
dramatisch van aard om een geprofileerde
muzikale gestalte mogelijk te maken. De
stijl ls vaak wat te conventioneel,
Iskar Aribo
singen zijn wat spaarzaam aangebracht.
Toch wisten koor en dirigent er heel wat
van te maken, ook dank zij de schitteren
de soli van Schey, die ook op deae avonc
bewees een van onze beste oratoriumzan
gers te zijn.
Corry Bijster vond in dit werk niet ge
heel de Juiste stijl, zij bleef te geëxalteerd
en forceerde haar volume enigszins. Een
mooie prestatie leverde het kinderkoor
„De Jonge Stem", geleid door Henk
Franke. Ditzelfde kan niet worden gezegd
van het Noordhollands Philharmonisch
Orkest, dat in dit eerste werk eerder zijn
slechte dan zijn goede kwaliteiten toonde;
de inzetten waren steeds slap en onduide
lijk. de strijkersgroep leek te zwak e
blazers namen het niet zo nauw mei
partituur.
Na de pauze, in de Carmina Burana
van Orff. werd eigenlijk alles veel beter.
Zelfs het orkest bleef nu niet achter. Ook
Corry Bijster zong ln dit werk haar sol!
zeer mooi. enkele onzuiverheden ln
zeer moeilijke coloratuurpassage daarge-
later vooral haar sotto-voce heeft prach-
tige kwaliteiten. Het koor overtrof zich
zelf, de numerieke zwakte der bassen ei
tenoren werd minder gevoeld, de opmer
kelijke hoedanigheden van sommige i
pranen kwamen volledig tot hun recht.
Schey bleek ook over grote gaven te l
schikken in het komische, hetgeen hem
een open doekje bezorgde.
Orff gebruikt in dit werk. overeenkom
stig zijn gehele aesthetlsche instelling,
slechts zeer eenvoudige harmonische,
rhythmische en Instrumentale middelen,
doch hij weet daarmee zeer veel te berei
ken. Van deze unieke teksten heeft hij een
werk gemaakt, dat zowel in het détail als
in de totaalstructuur sterk en vitaal
tevens zeer poëtisch is. Wij zijn de direc
tie en de dirigent van dit koor dan ook
zeer dankbaar voor de gedachte dit werk
in studie te nemen. Geen wonder dat
zulk een uitvoering een ovationeel ap
plaus moest volgen. Solisten en dirigent
ontvingen bloemen. Verder dient met lof
de pianistische medewerking vermeld te
worden van Henk Brlër en Henk Franke.
Deze avond heeft opnieuw bewe
zen, dat de arbeiderszangvereniging
„De Stem des Volks" een waardevolle
functie heeft in het Leidse muziek
leven; wij wensen het bestuur gaarne
geluk met dit succes. Iskar Aribo be
wees opnieuw een uitstekend koor
dirigent te zijn, die beschikt over zeer
veel energie en over durf en goede
smaak; het succes van deze avond
was stellig niet in geringe mate aan
zijn bezielende leiding te danken.
J. van der Veen.
De raad achtte de beslissing van de
gezagvoerder, om onder de gegeven om
standigheden tot een noodlanding over
te gaan, begrijpelijk.
De raad heeft evenmin aanleiding ge
zien, strafmaatregelen toe te passen op
de heer D. J. Smit te 's-Gravenhage,
die met een Austervliegtuigje op 12
September 1953 een noodlanding had ge
maakt op een kade in Hamburg, nadat
de motor was afgeslagen.
De raad concludeerde, dat bij het on
derzoek van het wrak vuil In de filtera
en de carburatorsproeier was gevonden,
waardoor het afslaan van de motor la
te verklaren. Het is de raad echter niet
gebleken door welke oorzaak dit vuil
ln filters en sproeier ls gekomen.
Nieuwe woonoorden
voor Ambonnezen
Maar geen rkenning van
hun republiek
Minister mr F. J. F. M. van Thlel heeft
in de memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer inzake zijn begroting de
mening uitgesproken, dat het beleid ten
aanzien van de Ambonnezen gericht moet
zijn op hun terugkeer. De regering ver
mag niet in te zien. dat de kansen op
een terugkeer zouden worden vergroot
door een erkenning van de republiek
Zuid-Molukken door de Nederlandse re
gering, doch de minister zal zich bij het
verzorgingsbeleid niet laten leiden door
speculaties hierover. Sins 1 Januari J.L
zijn elf woonoorden, plaats biedend voor
230 gezinnen en 50 alleenstaanden, aan de
woonruimte toegevoegd. Zeer spoedig zul
len er opnieuw vijf woonoorden komen
voor 120 gezinnen. Enkele woonoorden
worden vergroot en in Vaassen zal een
woonoord voor 225 gezinnen worden ge
bouwd. De nieuwe woonoorden komen op
plaatsen, waar tekort aan arbeidskrachten
Smeervet gemaakt uit
zilverzand
Versleten lager liep
zes weken mee
De Maastrichtse zeepfabriek Austin*
N.V- heeft in haar laboratorium smeervet
op basis van waterglas ontwikkeld. Dit
vet zou de bijzondere eigenschappen heb
ben. het warm lopen van motoren tegen
Bij proeven, aldU9 mededelingen van
deze Industrie, werd een electromotor met
een versleten lager gebruikt, die op nor
male smering binnen het uur warm liep.
Met het nieuwe smeervet bleef de motor
al draaiende zes weken lang op kamer
temperatuur.
Het vet wordt than9 op acht grote ven
tilatoren met 3000 toeren reeds enige we
ken continu toegepast met gunstig resul
taat. Ook neemt men proeven met smering
van personenauto's. De Industrie gaat
binnenkort het smeervet op grote schaal
vervaardigen.
Drie nieuwe loggers voor
de vissersvloot
Aan A. de Jong N.V., scheepswerf- en
machinefabriek te Vlaardingen is op
dracht verleend tot de bouw van drl»
motortrawlloggers. Eén voor de N.V. Vis-
•rij Maatschappij Holland, één voor de
N.V. Visserij Maatschappij Vlaardingen en
één voor de N.V. Visserij Maatschappij
Insulinde uit Katwijk.
De schepen zullen de volgende hoofd
afmetingen hebben: lengte over alles
40.60 meter, breedte op buitenkant groot
spant 7.20 meter en holte ln de zijde 3.80
meter.
Deze schepen zullen aan de Neder
landse vlsserijvloot worden toegevoegd.
Sibajak in Australië
aangekomen
Kerstpakketten met een gewicht
van 100.000 kilo
De Sibajak van de Koninklijke Rotter
damse Lloyd is. na een geslaagde reis met
ruim duizend emigranten uit Nederland
in Australië aangekomen. De gezagvoer
der, kapitein F. de Jonge, maakt wegen»
zijn benoeming tot gezagvoerder van da
Willem Ruys zijn laatste reis op de Si
bajak. In de verschillende Australisch»
aanloophavens zijn aan de daar reeds ge
vestigde Nederlandse emigranten niet
minder dan 108.255 kilogram aan kerst
pakketten van verwanten in het vader
land uitgereikt.
Veilingknecht te Utrecht
verdronken
De 60-Jarlge P. J. Boll ia gisteravond
door duisternis misleid ln de velllngha-
te Utrecht te water geraakt en ver
dronken. B. was veilingknecht bij de vel-
n de Croeselaan te Utrecht.
Verheugend Leids initiatie1
Tydens een gisteravond in de Turk gehouden vergadering is men overge
gaan tot de oprichting van een coöperatieve bedrijfsgeneeskundige dienst
voor Leiden en omgeving u.a. Toegetreden zijn voorlopig dertien leden-
werknemers met ccn totale personeelsbezetting van 3200 i
bestuur is als volgt samen
Bouman, adjunct-directeur
N.V. Kon. Ned. Grofsmederij, voorzitter;
ir A. van Driel, adjunct-directeur van
Sikkens lakfabrieken te Sassenhelm.
penningmeester; mr R. J. de Vries, di
rectie-secretaris van de N.V. Kon. Ned.
Grofsmederij, secretaris; de heer P. Boot
Jr, directeur van de scheepsbouw- en re-
paratiewerf v/h. gebr. Boot N.V., cn W.
C. van Boescholen, administrateur bij de
N.V. Ver. Touwfabrleken te Leiderdorp.
Als lid kunnen ln principe toetreden
alle In Leiden en omgeving gevestigde
instellingen en bedrijven. Het doel van
de vereniging is het behartigen van de
belangen van de werkgemeenschappen,
die gevormd worden door de aangesloten
bedrijven en instellingen, en wel door 't
vervullen van al die taken, welke tot het
werkterrein van een bedrijfsgeneeskun
dige dienst gerekend worden.
Daartoe behoren onder meer genees
kundige keuringen, periodiek onderzoek
werknemers, die tijdens hun werk
schadelijke Invloeden blootgesteld
zijn (giftige stoffen, lawaai, stof, warmte
het uitoefenen van bedrijfsgenees-
neeskundlg spreekuur ten bate van
werknemers, die in hun werk bijzondere
moeilijkheden ondervinden, waarvoor
een geneeskundige oorzaak verondersteld
wordt, of voor patiënten, die na het
doormaken van een ernstige ziekte on
der geneeskundige contróle hun werk
hervatten. Voorts samenwerking met
veiligheidscommissies ter bestrijding van
ongevallen.
De dienst zal ook geneeskundige 'con
tróle op de arbeidsongeschiktheid inge
volge de ziektewet kunnen verrichten.
Het Ned- Instituut voor Praeventlev»
Geneeskunde te Lelden zal op bijzonder
intensieve wijze met de dienst samen
werken. onder meer door 't ter beschik
king stellen van een tweede bedrijfsarts
gedeeltelijke dagtaak en voorts
door het verrichten van bijzondere on
derzoekingen cn het geven van adviezen.
Verwacht wordt, dat In de komende da
gen nog tal van bedrijven uit Lelden en
omgeving zich bij het secretariaat (p/a.
