Schone boeketten voor Bet je Wolff en Aagje Deken Zo Engels als de Tower Bridge KRACHT NIEUWE LEIDSCHE COURANT s WOENSDAG 10 NOVEMBER 1954 Nationale herdenking in Den Haag van twee grote schrijfsters \7"ANDAAG IS HET 150 JAAR geleden dat Betje Wolff te Scheveningen overleed en over vier dagen evenzoveel tijd geleden, dat haar vriendin haar volgde in het eeuwig bestaan. Ter nagedachtenis aan deze twee grote Nederlandse vrouwen, onze eerste romanschrijfsters, werd gisteravond in het Haagse Gemeentemuseum de grote nationale herdenking gehouden, uitgaande van het Nationale Comité waarvan H.M. de Koningin bescherm vrouwe is. i de its-1 prof dri gewerkt aan de tot standkoming De voorzitter van dit comité, proi ar; P. Minderaa, hoogleraar te Leiden, ver- tentoonstelling in het Haag; weikomde in de eerste plaats Hare Ex cellentie de staatssecretaris van O. K. en W. mej dr A. de Waal. burgemeester Schokking van Den Haag, burgemeestérs van andere plaatsen waar de schrijfsters gewoond hebben en vele anderen, door functie of wetenschap geïnteresseerd in het werx van Betje Wolff en Aagje Deken. Burgemeester Schokking opende deze herdenking met e en kort woord, memo rerende dat ae schrijfsters oorspronke lijke geesten waren, bij wie altijd iets verrassends te ontdekken viel. Welnu deze avond, gewijd aan twee vrouwen uit de gesmade 18e eeuw, is inderdaad dank zij nun oorspronkelijk esprit een verras sende avond geworden, een avond die de aanwezigen nader heeft gebracht tot een tijd, die op zoveie wijzen zo ver van ons afstaat. De heer H. A. Höweler schetste deze tijd in haar geheel eigen karatker. Betje en Aagje waren typische representanten in haar optimistische gedachten over de mens en diens opvoedbaarheid tet de deugd. Uit de leerschool van Jefferson en Rousseau hebben deze vrouwen op de bres gestaan voor de rechten van de mens en voor de natuurlijkheid in leven en wandel, vervuld als zij waren van een grote liefde voor mens en dier. Eenheid in tegenstelling Mej. dr H. C. M- Thijsen, de schrijfster van het aan Betje en Aagje gewijde boek „Dapper vrouwenleven", gaf een boeien de karakterschets dezer vrouwen, welker verhouding tot elkaar zij karakteriseerde als een eenheid in tegenstelling. De im pulsieve Betje vond de berustende vrome Aagje in een levenshouding die beiden gemeen hadden: de eerlijkheid, de strijd voor een eigen waarheid, ongeacht de traditie of de bon ton. Mevr. dr A. Romein-Verschoor tekende in een magistrale rede de houding der schrijfsters in hun tijd. Zy hebben de idealen van hun tijdsgewricht de ont dekking van het individu gebracht in gematigdheid. Het waren nuchtere vrou wen, wars van complexen en pose Zij vertegenwoordigden de gedadhte van hun tijd. waarvan Rhijnvis Feith de manier representeerde. Zij bevrijdden de taal uit de kluisters van een versteend klassi- cisme. Muziek en voordracht In een muzikaal intermezzo speeldi Hans Schuwman (piona) en Frans Ves- ter ifluit) een tweetal sonates van tijd genoten. de Hollandse componisten Hen drik Focking en C. F. Ruppe. Mevr Clau- dine Witsen Elias vertolkte een brief uit de roman „Willem Leevend" en ter stond was het alsof Betje en Aagje in levende persoon aanwezig waren. Alsof prof. Minderaa het gedenkboek „Boeket voor Betje en Aagje" als een eerbetoon van het nageslacht aan hen zelf kon overhandigen, toen hij de eerste exemplaren van dit bij de Wereldbiblio theek uitgegeven werk aanbood aan mej dr De Waal. En aan de burgemeesters van Den Haag en VlissSngen en aan de twee Leidse candidaten, die hadden mee- welke daarop door de staats-1 vrouwen aan deze grote vrouwen, die mede haar sexegenoten de plaats veroverd hadden, die de Nederlandse woordig in ons land inneer Als Betje en Aagje dat eens beleefd zouden kunnen hebben, dat zij anderhal ve eeuw na hun dood zo geëerd zouden worden door drie zeergeleerde vrouwer op deze wel zeer geslaagde herdenkings' avond. De vele gasten op deze herdenking maakte tenslotte een rondgang over de tentoonstelling, die tot 31 December a s duurt en daarna nog langs enkele ande re steden zal gaan. o.a- Beverwijk. Am sterdam. Leiden en vermoedelijk Ant werpen. Op deze zeer interessante expo sitie zal onze kunstredacteur binnenkort nader terugkomen. Vooraf zij reeds ge zegd. dat de bezoekers hier een wel zee goed beeld krijgen van de tijd van Betj< en Aagje Heet het gedenkboek ..Boeket voor Betje en Aagje", deze avond en deze tentoonstelling zijn eveneens schone boeketten voor twee vooruitstrevende 18e eeuw. Als iedere hap eten V bezuurt - door brandend-schrijnende pijn van overtollig maagzuur moet gij nodig Rennies nemen. Digestif Rennie- pastilles blussen brandend maagzuur binnen enkele minuten.. Vandaar, dat gij, met een paar Rennies op zik, eigenlijk overal altijd alles eten kunt wat U lust. U kunt ze zonder bezwaar onopgemerkt zonder water of wat ook innemen. Simpelweg laten smelten op de tong. Rennies zijn nog lekker ook. Hongarije krijgt Russische aandelen terug Te Moskou ls een officieel communiqué gepubliceerd over de overdracht aan Hongarije vjn de aandelen der Sowjet- Unie In de gemengde maatschappijen, welke fe aluminium, olie, het vervoer en andere takken van de Hongaarse economie exploiteren. Drie maanden geëist Wachtmeester maakte vervalst proces-verbaal op Sloeg eerst met gummistok en gaf voor, dat het uit zelfverdediging was De officier van Justitie bij de Maas trichtse rechtbank heeft gisteren tegen de wachtmeester der rijkspolitie, de 30- jarige N. H. S. drie maanden gevangenis straf geëist wegens het opmaken van een vervalst proces-verbaal. Naar aanleiding van een conflict, in de avond van 1 Mei 1.1. te Elsloo, met de 22-jarige vlechter A. D., had de wacht- ter over het gebeurde een ambts- edig proces-verbaal opgemaakt. Hierin had de verbalisant het laten voorkomen, alsof genoemde Drlessen de politieman :erst had geslagen en bloedig aa mond verwond, waarna de wachtmeester zelfverdediging met de gummistok had teruggeslagen. Enkele getuigen hadden in Augustus echter reeds verklaard, dat de wacht- ter het eerst gewelddadig was opge treden, en de politieman was dan ook op 12 Augustus wegens mishandeling oordeeld tot 100,— boete. Nu stond de wachtmeester ook nog terecht wegens vervalsing van het door hem opgemaakte proces-verbaal. Ver dachte ontkende deze vervalsing wel, maar een reeks getuigen stelde opnieuw het tegendeel vast. Wederom bleek, dat de politieman waarschijnlijk geprikkeld door een spottende vraag van D. het door de wachtmeester opgelopen blauwe oog, deze D. bij zich had geroe pen en hem toen na een korte woorden wisseling. het eerst, en met een gummi stok had geslagen. Het optreden van D. was onjuist en dagend, hetgeen de president der recht bank, mr S. H. Schillings, heel duidelijk liet blijken. Maar ook de officier van justitie C. H. Nuis die deze hele kwestie trieste zaak vond achtte het niettemin zeer ernstig, dat een politieman in eer officieel, onder ambtseed opgemaakt pro ces verbaal en om een gemaakte fout var zichzelf te dekken, een voorstelling var zaken gaf, welke onjuist was. Men was hiermee terecht gekomen op het terreir van meineed. In het belang der rechts orde en ter bescherming der hoge waarde van een procesverbaal, vroeg het O.M een onder deze omstandigheden 2 straf, nl. drie maanden gevangenisstraf. De verdediger Mr H. Sanders. Maas tricht, erkende, dat het gewraakte pro cesverbaal in zijn aanloop niet juist was althans dat verdachte niet kon bewijzen het eerst geslagen te zijn. Spr. betreurde de daad van deze politieman, die overi gens een goede en betrouwbare functio naris was. Afgezien van de zeer onaan gename. en uitdagende aanleiding vooi het optreden van de wachtmeester tegen getuige D. mocht het goede verleden de politieman pleiten. Als deze tot vangenisstraf wordt veroordeeld, is het met zijn politionele loopbaan gedaar Sanders drong er daarom bij de recht bank op aan een andere straf te over wegen. welke geen verlies van betrek king als gevolg zou hebben. De rechtbank zal 23 November uit spraak doen. Den Haag staat deze dagen in het teken van de herdenking van het overlijden 150 jaar ge leden van de eerste Nederlana- se romanschrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken. Had burgemeester Schokking gistet- middag om twaalf uur een krans gelegd op het graf van deze vrouwen ov de Schevt- ■ningse begraafplaats Ter Na volging, waar ook mr B. Kolf1, de burgemeester van Vlisstn- gen de geboorteplaats van Betje een bloemstuk van witte chrysanten en rode anjers (de Vlissinger kleuren) neer legde, des avonds opende de staatssecretaris van O. K. en W., mej. dr. A. de Waal. de tn het' Haagse Gemeentemuseum ingerichte herdenkingstentoon stelling. Op de foto een recon structie van het rieten kluisje op Lommerlust te Beverwijk, waar Betje menig snipper uurtje aan de schrijfkunst heeft gewijd. Deze en vele andere interessante herinneringen aan beide schrijfsters zijn op de waarlijk unieke tentoonstelling bijeen gebracht. Vrijer invoer uit dollargebied in West-Duitsland West-Duitsland heeft het aantal artike len. dat vrij uit het dollargebied wordt Ingevoerd, uitgebreid van 1800 tot 3600. Deze kunnen ook vrij uit andere landen worden ingevoerd, als zij in het dollar gebied vervaardigd zijn. Vrijgemaakt zijn ijzererts en andere ertsen, teer, kunst mest. verscheidene vetten en oliën, che mische producten, precisie- en optische instrumenten, muziekinstrumenten èn speelgoed Iedereen die Horse Guards rookt, kan zichzelf in Engeland wanen zó typisch-Engels is deze heerlijke Virginia Toegegeven: "HG' is iets duurder, maar... hij is dan ook veel beter! De beste Virginia van de laatste 10 jaar! Nederland heeit het ook! Bedrukt fluweel biedt grote mogelijkheden voor de mode Texlieldrukkers en conlectionnairs werken samen tot beider belang (Van onze mode-redactrice». De Twentse en Oostbrabantsc textiel- drukkers laten meestal in het voorjaar zich horen, wanneer nieuwe collec ties imprimé's op de markt komen. Maar gisteren hebben we gezien, dat ook de winter mogelijkheden biedt om over hen iets te vertellen. Zij hebben namelijk een collectie bedrukt fluweeü, peau de pêche en cor-du-roy bijeen gebracht, welke indrukwekkend is. Fluweel weefsel met katoenen onder grond) en peau de pêche (met satynen basis) kennen we eigenlijk alleen als het glanzend velletje in warme kleuren, aarvan we geklede japonnen voor de ddag en avond maken. Maar nu weten a, dat we van vrolijk bedrukte fluweel tjes ideale ochtendkileding, een warme chique housecoat of een grappig pak i broek en vest kunnen maken, ragfijne streepjes en vierkantjes 1 zich meer voor tailleurs. Wie stoffen op de lap bekijkt heeft meer moeite met het zich voorstellen van de mogelijkhedene dan wanneer er een model van ziet. Daarom hebben de drukkers en conlectionnairs tezamen een callectie gebracht van modellen, waarvan een gedeelte straks in de Fashionweek a'ls voorlopers van de we zomermode zullen gelden. Die drukte nylons en filmdrukken op lijn katoen waren zelf interessant genoeg, maar de modellen nog te veel gelijk aai de mode van nu. om dieper in te gaai op de détails, zoals we die zagen op de show in het Victoria-hotel te Amster dam. Temeer daar de stoffen per meter alom verkrijgbaar zijn en de vrouw, die zelf haar japonnen maakt, daar minstens zoveel belang bij heeft. Voor haar het belangrijk te weten, dat er .n veler lei soorten bedrukt flanel te krijgen is. aan de binnenkant geruwd en niet alleen geschikt voor pyama's, maar ook wel voor een eenvoudig .huisjurkje en kin- derkleertjes. Naast bedrukt ottoman, is faille, dat veel fijner van ribbel ts. Chrivrine, waarbij de ketting uit fijne rayon en de inslag uit een lichtgetwynde draad bestaat, is geschikt voor de rechte swaggers, die bij een feestelijk kleed ge dragen behoren te worden. Leuk was een sportive jas van cognac- kleurig ribfluweel, waarbij een kapje ge dragen werd. dat niets anders was als een rechthoekig lapje met een banaje, dat rond de hals aangebracht net lapje in plooien legde en vasthield. De Nederlandse textieldrukkers ben een grote export, maar deze export is. zo werd ons verteld, slechts rrogelyk bij een goede thuismarkt. Temeer daar de export naar Indonesië, welke 40 pet bedroeg, verminderd is tot 1 pet De moeilijkheid voor de Nederlanders is. dat ons land vrij importeert, terwijl byv. Frankrijk de grenzen potdicht houdt voor ieder buitenlands katoentje. Dat de Nederlandse drukkers plaats op de thuismarkt verdienen, zagen wij op die show, maar iedereen kan het zien. want in de winkels liggen de ge drukte fluweeltjes, katoentjes en zelfs wollen stoffen reeds te kust en te keur. Menige vrouw zal door deze geslaagde en smaakvolle verwerking nieuwe gelijkheden vinden haar garderobe met al te duur aan te vullen. Nadere gegevens gevraagd Siberische notenkraker zeker op 40 plaatsen in ons land gezien Ook op Zuidhollandse eilanden enkele exemplaren waargenomen Naar aanleiding van onze mededeling aldus de Vogelwerkgroep Haarlem de Koninklijke Nederlandse Natuurhisto rische Vereniging over de notenkra kersinvasie uit Siberië en een oproep tot melding van waarnemingen, mochten wij een groot aantal brieven ontvangen. De meeste bevatten een levendige beschrij ving van deze interessante vogels, niet alleen van hun- uiterlijk, maar ook vertel de men van hun gedragingen en overhel voedsel, dat zij nuttigden. Dank zy deze beschrijvingen konden wij van 43 deze berichten nagaan, dat ze werkelijk op de notenkraker betrekking hadden. Uit Duitsland werd meede gedeeld. dat men daar uit vele honderden meldingen Toch is het zo! HOOGSTE TEMPERATUREN 193) Alle levensverschijnselen trekken zich door middel van scheii dige processen en gaan gepaard met mechanisch arbeidsvermogen, in tii te, in electricileit, of in licht. Levi organismen produceren dus o.a. tear, en u zult zich veellicht herinneren ive vroeger eens gesproken hebben bloemen die een eigen temperatuur zelf, gevoelig i randei ngen, stijging vaak slechti dan een daling. I'erschillende Ame rikaanse wocstijnhagedissen bleken bijv. temperatuurswisselingen van 8° C. niet te kunnen doorstaan yt stierven op slag, wanneer ze van de schaduw in de zon teerden gebracht. Enkele soorten trachten dan ook een constante tempe- ook eigenlijk tan koudbloedige ■Heren, in tegenstellin en vogels. IT'ant ook koudblocdi ren produceren warmte. Rcptirh ben mees I' C. hoger is dan de omgeving ni wanneer deze dieren evenals dé warmbloedigen voorzien waren van een veren- of haarbedekking, waardoor de geproduceerde tcarmte kon worden vastgehouden, zouden zij ongetwijfeld hevige Jioortskrijgen. Staan de koudbloedigen dus ener- derzijds nemen ze ook warmte op. wan neer de omgeving warmer is dan zij zelf. Maar dit kan niet ,n onbeperkte mate geschieden, want verschillende processen die zich in het lichaam af- spelen zijn aan bepaalde temperaturen gebonden. Soms zijn koudbloedige die- steeg d, 4* C-, verblijf t an 25 minuten in de ds dodelijk. Alligators bleken plezierigst te voelen bij een i 32 35* C.. temperatuur dan slechts 3 tot in trad de dood in. Lage tem- i ion 18 tot 20* C. werden ten goed verdragen, u wilt u wellirht nog steeds r de hoogste temperaturen zijn het volgende beeld had gekregen: de tenkraker verscheen voor het eenst eind September in troepen aan de -kusten de Oostzee. In October trokken ze verder door in Z.W.-richting het binnenland in. Daarbij vielen de troepen snol uiteen, zag men de vogels verder in hoofdzaak alleen. Bij het bereiken van Nederland waren de troepen blijkbaar reeds uiteen geval len. want de waarnemers in ons land za gen steeds slechts één of in, enige ge vallen enkele van deze vogels. De vroeg ste Nederlandse waarnemingen zijn var 26 September. Tot 4 October waren u gezien in Oosterbeek. Hilversum. Bode graven. Woubrug.ge. Noordwyk. en ter zuiden var. deze lijn. Merkwaardig is, dat ze toen ten r.oorden var. die lijn r.og niet gesignaleerd waren. Daar. dat is in Noord Gelderland. Overijssel en de noordelijke provincies, werden ze volgens de ontvan gen berichten pas later waargenomen. Mogelijk was de eerste golf van noten krakers iets meer zuidelijk gericht. Ver der valt op. dat er geen enkele w; neming is binnengekomen uit Noordhol land ten noorden van de lijn Amsterdam Haarlem, noch van de Waddeneilanden. De Waddenzee cn het IJsselmt den voor deze bruine kraaien blijkbaar een onoverkomelijke hindernis op hun weg. Uit Limburg en Zeeland kwamen ook geen meldingen, wel van de Zuidhol landse eilanden (Mocht iemand nog nadere gegevens kunnen verstrekken over het voorkomen de notenkraker, dan zou de Vogel werkgroep Haarlem, secretariaat Veld- laan 8. Bentveld, tel. Haarlem) 26783. deze zeer gaarne ontvangen). Weekstaat Ned. Bank Bankbiliettenomloop ingekrompen Blijkens de weekstaat der Nederland- iche Bank van 8 dezer is de deviezen- -eserve met een kleine f 9 jnln omhoog gegaan, zodat de voorraad goud en eer beland is op het peil 14 dagen geleden, namelijk f 4491 min. De bankbiljettenomloop is met f 80 min gekrompen, maar blijft met f 3408 min nog altijd boven de f 3400 min. hetgeen nog een behoorlijk peil mag noe- Tcn dele ls het geld teruggevloeid de banken, welker saldi met f 20 min stegen tot f 594,2 min. dus het bedrag, dat de particuliere ban ken bij de circulatiebank moeten houden. Ten dele vloeide het geld door belastingbetalingen naar de schatkist. iarvan het saldo met bijna f 90 min ieg tot f 459.2 min. Andere saldi gin- n van t 101 min tot f 83 min achter uit. De geldmarkt is al enige weken zeer ruim cn zal dat ook wel blijven, althans jIs hel saldo der banken een zo grote marge toont als op het ogenblik. Het Hoge Gezagsorgaan van de Kolen- i Staalgemeenschap heeft de Belgische ■gering gemachtigd tot 31 December as tijdelijk financiële steun te blijven ver-, lenen aan enige kolenmijnen. Belangrijk legaat voor Fries museum De onlangs Xe Baarn overleden douai rière van baron mr M. J. P. D. van Ha- una thoe Slooten, vrouwe C. F. baro- e van Harinxma thoe Slooten, heeft aan de provincie Friesland een legaat na gelaten. bestaande uit porcelein, aarde werk. schilderijen, meubelen, gravüres. klokken, houtsnijwerk, koper tin en gou den en zilveren voorwerpen. Het bestuur van het Fries genootschap moet daaruit een keuze maken voor het Fries museum, dat er een waardevolle aanwinst mee verkrygt. IM/1 Bovendien werd een bedrag van f oOOO gelegateerd voor de inrichting van c:e kamers en f 10.000- om met de revenuen daarvan die kamers en enige graven in goede staat te houcen. Geraid Terborghpiijs voor J. Haanslra Kunstschilder J. Haanstra te Enschede, die in de hal van het nieuwe gymnasium te Hengelo een wandschildering „Hadcs rooft Persephone" heelt gemaakt, ont ving daarvoor gisteren uit handen van de commissaris der Koningin in Over ijssel. ir J. B. ridder de van der Schueren. de „Gerard Terborghpiijs" voor 1954. Deze prijs bedraagt f 1000 en is ingesteld in het besef dat een bloeiende geweste lijke cultuur voorwaarde is voor een bloeiende nationale cultuur. Eervoile vermeldingen kregen de schilderes Stien Eelslngh te Staphorst en dc schilders Riemko Holtrop te Markelo en Plet Zwiers te Giethoorn Vereniging van Nederlandse toneelschrijvers Op de algemene vergadering van da Vereniging van Ned. Toneelschrijvers het bestuur als volgt samengesteld: Ary den Hertog (voorz.). Herman Roclvlnk (vice-voorz.), mr H. A. Keuls (secr.). Henk Bakker (pennlngm Willy van Hemert, Willem Hoffman. Martie Verdenius. Faillissement Car el Briels vernietigd Het Amsterdamse gerechtshof heeft gis teren het faillissement van Carel Briels vernietigd en hem thans surséance van betaling verleend. Congres voor zuivering van de taal Het Genootschap „Onze Taal", bekend bij leken en deskundigen iook bij onze zuidelijke buren) door zijn strijd tegen woorden van vreemde bodem en voor het gebruik van zuiver Nederlands, zal begin volgend jaar een congres houden het Kor.. Instituut voor de Tropen te Amsterdam. De bekende Italiaanse schilder Al berto Martini, wiens schildertlen in vele Europese galerijen aanwezig zijn, ls gis teren te Milaan op 78-jarige leeftijd aan een hartaanval overleden. Hjj werd In Oderzo (by Trent) geboren. (Aduertenttej. exfra altijd bij de hand, als U Sanatogen in huis heeft - Een paar lepel tjes na elke maaltijd verzekert U een blijvende reserve aan zenuwkracht en frisse gezond heid. Sanatogen maakt U fit en houdt U fit. g/tNAT0G£k| Wr hel zenuwsterkend tonicum Geschaad in promotiekansen KNIL-officieren voor Centr. Raad van Beroep De Centrale Raad van Beroep te Utrecht heeft het beroep behandeld van de heren A. van^ Oosten te Bilthoven en H. Breeman te Den Haag, oud-officieren het voormalige K.N.I.L., tegen de minister van oorlog, inzake hun plaat sing op de ranglijst ven de Kon Lucht macht, waartoe zy bij de opheffing van het K.N.I.L. in de rang van officier (ka pitein) zjjn overgegaan. De heer A. van Oosten begon met op te merken, dat hij In deze ruim drie en half jaar lopende affaire, geen feitelijk had toe te voegen aan de reeds van instanties gegeven uiteen zettingen. Hij is van mening, dat de mi nister van Oorlog bij geen van die ge legenheden ook maar één steekhoudend argument ter tafel heeft kunnen bren- de achteruitstelling van een groep van ongeveer vijftig officiereu waartoe ook spreker behoorde, aanne melijk te maken De appellant zelde geschaad te zijn in financiële belangen en tevens in zijn pro motiekansen. Als officier met 12 dienst jaren staat hy thans op gelijke hoogte als collega's met slechts vllf dienstjaren Namens de minister v-in Oorlog traden op majoor P. J. van de Giesscn van de militaire administratie en kapitein W. A, Roeder van de Koninklijke Luchtmacht. Beiden betoogden dat de minister in deze geheel gehandeld had overeenkomstig de algemeen geldende voorschriften cu richtlijnen en zich stipt had gehouden aan de bepalingen van cle bevorderings- ret 1902, art. 32, terwijl de tegenpartij zijn beroep grondt op art. 7 van deze wet. hetgeen z.i. niet juist ls Derhalve concludeerden zl) tot afwil- zing van het beroep en bevestiging van de uitspraak van het Militair Ambtena rengerecht, dat beide klagers in het on gelijk had gesteld. Uitspraak 30 November Handelsaccoord Perzië Duitsland Perzië en West-Duitsland hebben vol- ïn? DPA »en handelsovereenkomst ge- oten met een goederenuitwisseling var» ...eer dar. f450 millioen. Duitsland zal deelnemen aan grote investeringsprojee-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1954 | | pagina 5