Nederlandse energie stichtte de
Groententuin van Kopenhagen
De levensloop van PIETER PEUTER j
66. Twee bussen, oorspronkelijk be
stemd voor cacao,
Kwamen vervolgens aan de einden
van 't touw;
De ene bus, daar praatte hij door,
D» andere hield hij aan z'n oor;
Maar geen geluid
Kwam er uit.
Ook al schreeuwde
Hij nog zo luid!
65. De knop van de deur was het
hoofdstation,
Waar de telefoonverbinding begon;
Een Chinese vaas was het tweede
kantoor,
En zo ging het heel de kamer door;
Kortom, hij bond
Al wat er stond,
Met touw aan elkaar.
Overal in het rond.
67. Toen Pieter zich nu om wilde
keren,
Om zijn leiding te repareren,
Struikelde hij over het tabouretje;
Hij viel op z'n neus, en da's geen
pretje!
Zijn neus kreeg 'n douw!
Zijn scheen zag blauw!
O, wat zat
De „Directie" in 't nauw!
68. Bij zulke omstandigheden is
Hard schreeuwen de beste lafenis;
Piet zet dus een keel op van geweld
„Wat hebben we nu weer!" roept
Moeder ontsteld.
Met open mond
Kijkt ze angstig rond;
Het kopje, dat ze droeg,
Valt op de grond..M
69. Ze holt naar de kamerdeur, rukt
die open,
Maar ach, dat moet ze duur bekopen!
Want daar alles aan de deurknop hing,
En de deur naar buiten openging,
Vloog met 'n ruk
Alles, stuk voor stuk.
Suizend door de lucht!
Wat 'n ongeluk!
70. Na zo een luchtreis te hebben
gemaakt.
Werd alles op de grond gekraakt;
't Was 'n gerinkel van geweld,
Het kostte een kapitaal aan geld!
Wat een ruïne!
't Was om te grienen!
Zoveel kon Pa
In geen maand verdienen!
71. Toen Vader thuiskwam, kreeg
Pietertje slaag,
Hij moest naar zolder met 'n lege
maag!
„Je komt hier vóór bedtijd niet meer
Zei Pa, die hem nog
Piet had berouw
En bedacht gauw,
Hoe hij het kwaad we>
Goedmaken zou
af!"
oorvijg gaf.
72. Gauw had hij een oud portret
gevonden.
Dat dit niet ophing, vond hij zonde.
HU zocht overal en vond weldra
De timmerkist van zijn papa.
HU timmerde vol vuur,
Stevig en secuur,
Zo diep hU kon
Een spijker in de muur....
Zaterdag 6 November 1954
Wekelijkse bijlage
^lollandóe nederzetting in CDenemarken
lijk alle protesten van de hand: Ama-
gcr wenste hij toe te wijzen aan een
aantal Nederlandse boeren uit Water-
DE emigratie van de Waterlandse
landbouwers en him gezinnen
vond plaats in 1521 en het daarop vol
gende voorjaar. Men noemde de im
migranten de ..Amagerboeren des
JConings". Onder deze benaming zijn
de Nederlanders op Amager nog steeds
zeer bekend.
De 184 Waterlanders introduceerden
behalve hun moderne landbouwmetho
den in het Deense land ook hun durf,
ondernemingslust en doorzettingsver
mogen. Behalve op de landbouw, ging
men zich toeleggen op de visserij en
handel.
De Nederlandse boeren verwierven
een uitstekende naam om hun pro
ducten van hoge kwaliteit. Zij ver
bouwden alles wat in de keukens van
arm en rijk nodig was. Amager werd
en is dat door de eeuwen heen ge
bleven de „groententuin van Ko
penhagen", in eenzelfde omvang en
betekenis als Dalmasarne voor Stock
holm, Vierlanderne voor Hamburg en
het Westland voor Den Haag en Rot
terdam.
De vrouwen van de Waterlanders
lieten zich niet onbetuigd. Zij legden
zich toe op de sierteelt. Aanvankelijk
waren het hyacinten en tulpen,
maar later kweekten de vrouwen in
de tuin en onder glas ook andere Ne
derlandse bloemen. De kweek van
bloemen nam dusdanige vormen aan,
dat de Nederlanders na 100 jaar hier
in een nieuw handelsobject vonden.
De Denen spraken altijd over „de
Nederlandse pronktuinen"...
DE Waterlandse boeren bouwden
ook hun eigen kerk. Zij verrees
in Store Magleby, bet „Holland
centrum van Amager". Reeds spoe
dig bleek zij te klein. Door een ver
bouwing moest de vereiste uitbrei
ding worden verkregen.
Een tegel in de kerk herinnert hier
aan. Er staat in gebeiteld: „Anno 1611
hebben deisse kerspelmenn (een ker
spel is een kerkelijke gemeente) lat
ten deisse kerek verbetteren up eirn
eigene wnkoste".
In St. Magleby hebben zelfs gerui
me tijd Nederlandse predikanten ge
staan. De preken werden tot ver in
de 17e eeuw in het Nederlands gehou
den en ook de tekst van de psalmen
was Nederlands.
In vele kerkgezangen, die men
thans zingt, komen vele Nederlandse
woorden voor. Van twee Nederlandse
predikanten van de Nederlandse ko
lonie op Amager zijn ons de namen
bekend. In 1668 was het ds. Mathias
en in 1681 deed ds. Jacob Andersen
Hummer zijn intrede.
De invloed, die de Nederlanders op
het Amager' volksleven hebben uitge
oefend en op de landbouw in het bij
zonder, is zeer aanzienlijk geweest.
In het midden van de 18e eeuw
bedroeg het aantal Nederlandse ge
zinnen reeds 130. Men neemt aan dat
(Voor vervolg pag. dj
Vlak langs de kust varen de vis
sersboten, die meisjesnamen dragen:
„Leise", „Grith", „Trein" namen,
die aantonen dat hier Nederlanders
hebben gewoond of nog wonen. Wij
lezen de namen van de hofsteden:
„Wijbrandts Minde" (Minde is ge
dachtenis), Hollands Minde, Hollaen-
dergaarden... steeds weer wordt men
herinnerd aan de 184 Waterlandse
boeren, die zich in 1521 op Amager
vestigden en die met hun nakomelin
gen een Nederlands stempel drukten
op dit Deense eiland.
TUSSEN Noordzee en Sont ligt een
klein land, een rijk van bijna 500
eilanden, waarvan er slechts 108 zijn
bewoond.
Denemarken! Het grillig gevorm
de, vruchtbare schiereiland Jutland,
als een havik optornend uit Sleeswijk,
en honderden eilanden als uit een
reusachtige peperbus rondgestrooid
tussen Sont en Kleine Belt.
panorama. Gezien vanuit een vlieg
tuig, kan men zich voorstellen, dat
Amager het bonte palet van een schil
der voorstelt, waarvan Kopenhagens
voorstad Sundby dan het duimgat
met de grijs en bruin bemorste duim
vormt en de vele hofsteden, boom
gaarden, hyacinthen-, tulpen-, graan-
en koolvelden de op het palet ge
smeerde, glinsterende verfkluiten zijn.
Paardrijden i» de geliefde sport van de afstammelingen van de
Waterlandse boeren. Vooraan de stoet wordt altijd de Deense vlag
meegevoerd en om hun afkomst niet te verloochenen gaat vaak ook
de Nederlandse driekleur mee, zoals rechts op de foto te zien.
Hoewel niet geheel Nederlands, vertoont de Amagerdracht toch veel
overeenstemming met Nederlandse volksdrachten. De personen op
deze foto zijn allen van Nederlandse afkomst.
Eén van deze kleine eilanden is
Amager, de „groententuin van Ko
penhagen", zoals de Denen het vlakke
eiland noemen. Amager levert jaar
lijks alle groenten, die de bevolking
van Kopenhagen behoeft.
Het eiland vervult deze belangrijke
functie sinds bijna 200 boeren uit Wa
terland zich vier eeuwen geleden op
uitnodiging van koning Christiaan II
op Amager vestigden. De koning wen
ste de landbouw op Amager te mo
derniseren en hij achtte de Neder
landers daartoe het best in staat.
Gedurende meer dan vier eeuwen
heeft de ene generatie na de andere
de vruchtbare akkers van Amager be
bouwd en de thans beroemde bóeren-
beschaving geschapen, die zich met
Hollaenderby als uitgangspunt over
hei gehele land heeft verbreid. Door
de feesten, de kleurige klederdrach
ten en het dialect, dat een mengel
moes is van Zweeds, Deens, Fries en
Hollands en zo vriendelijk en zange-
tv' klinkt, waant men zich op Ama-_
gêr soms op Nederlands gebied...
Slechts weinigen weten welk een
rijke, door Nederlanders gemaakte
historie, in dit kleine part van Dene
marken verborgen ligt.
AMAGER is een Deens eiland in de
Sont, door een nauwe zeestraat,
waarover twee bruggen zijn gespan
nen, van Kopenhagen op Seeland ge
scheiden. Op Amager, dat een lengte
heeft van 15 km, en een breedte van
ten hoogste 7.5 km., ligt een deel van
Kopenhagen, Cristianshavn genaamd.
De nauwe zeestraat vormt een schit
terende haven, waar de IJsland- en
Groenlandvaart zijn geconcentreerd.
Amager met zijn 100.000 inwoners,
ls het land der tegenstellingen, waar
men oud en nieuw, het platteland en
de voorposten der grote stad, ver
mengd aantreft. Heuvels en hoogten
zijn aan dit land ontzegd: het land
is vlak als een presenteerblad. Het
biedt een schilderachtig, weelderig
J^EEDS lang voordat
de Waterlandse boe
ren zich op Amager
vestigden, bestond er
een levendige handel
tussen de Noord-
Nederlandse haven
steden en de Hanze
stad Drager op Ama
ger, waar de overwel
digende haringvangsten
uit de Sont werden
aangevoerd.
Aanvankelijk verliep
het handelsverkeer
stroef vanwege de ab
normaal hoge tolgel
den en belastingen, die
door koning Valdemar werden gehe
ven. In 1342 werden belangrijke ont
heffingen verleend aan een koopman
uit Kampen, waardoor de handel tus
sen Amager en Noord-Nederland aan
zienlijk toenam. In 1346 werd een
soort handelsverdrag gesloten tussen
Dragör en Zutphen. Later volgden
nog andere transacties, die er oor
zaak van waren, dat zeer nauwe ban
den tussen Nederland en Amager be
stonden. Ook de Nederlandse land
bouwproducten vonden toen reeds hun
weg naar het Deense eiland.
De toenmalige Deense koning,
Christiaan II, toonde zich over de
kwaliteit en de variatie van de Ne
derlandse groenten zo verrukt, dat
hij zijn vertegenwoordiger in Amster
dam, Poppe Ockeszoon, in 1515 op
dracht gaf besprekingen te voeren
met een aantal boeren uit Waterland
en hun uit te nodigen zich met hun
gezinnen op Amager te vestigen.
De koning diende hiermede een
tweeledig doel: in de eerste plaats
zou hij op deze wijze de „kostelijke
Nederlandse producten" vers van het
land op tafel kunnen brengen en voorts
oordeelde hij de Nederlandse boeren
in staat de landbouw op het vrucht
bare Amager, die er toentertijd slecht
voorstond, te moderniseren volgens
Nederlandse opvattingen.
De 736 Amagerboeren, die de 115
hofsteden op Amager bewoonden, ver
zetten zich vanzelfsprekend met
„hand en tand" tegen de plannen des
konings. Maar deze wees onverbidde-
