Ervaring in Marseille tijdens
een weekend
Over een Katwijker kaper, die zijn eigen
broer overboord zette
Vissen met zoveel vijanden op zee was
een riskante bezigheid
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
7
DINSDAG 19 OCTOBER 1954
ZEEMAN-VERSLAGGEVER
Hollandse varenslui werden door
Amerikanen verdrongen
(Van een onzer verslaggevers)
III.
GELUKKIG EENS EEN ZONDAG AAN DE WAL", zo verzuchtten allen
die zuchten konden op het Rotterdamse koelschip Fedala. Heus, na
zeven dagen water, hier en daar zelfs zwaar geonduleerd, is het goed een
haven als Marseille binnen te lopen. Ook al motregent het er juist, als reeds
lang door nattigheid geplaagde Nederlanders er voet aan wal willen zet
ten. Maar de loods, die ons met zijn „bakkie-bakkiebord-stierbord. cap
tain" binnenbabbelde, zocht een spiksplinternieuwe kade voor deze Neder
landse kustvaarder uit. Waarmee allen in hun schik waren. Want ons allei
Fedala meerde daar als het eerste het beste schip af. En dat terwijl er
geen champagne aan boord bleek te zijn, zodat dit feest met „Schiedam
gevierd moest worden.
Die nieuwe kade zagen we als symbool
van de zo goed als voltooide weder
opbouw van Frankrijks eerste haven. De
verwoestende sporen, welke ruim 2500
Duitse mijnen hier na het binnentrekken
Marseille is, behalve de stad van
de bouillabaise, ook een domein
van smokkelaars. De douane is
erg op haar quivive. Hier ziet
men de twee dames, die de tocht
met de „Fedala" meemaken, haar
koffers openen voor de inspectie.
van de Amerikanen op 28 Augustus 1944
aanrichtten, zijn zo goed mogelijk uitge
wist.
Met de hernieuwing van de havencom
plexen is Marseille de meest internatio
nale stad van Frankrijk gebleven. Dat in
ternationale karakter werd op die ge
denkwaardige Zondag nog versterkt door
de Invasie van 17 stoere Hollandse koop-
vaardij-ers, die natuurlijk wild verlan
gend waren aan wal te gaan, zowel de
kapitein als de 16 koppen tellende beman
ning. Want zoals ge weet spreken wij op
zee van koppen. Zie diezelfde „koppen"
eens terug als ze de speciale wal-behan-
deling hebben ondergaan. Dan zijn het
heus ordentelijk hoofden, fris geschoren,
gewassen, en gekamd. Pakkie-an-deftig,
zo noemt men het eindresultaat. Met het
gevolg, dat de Marseillanen niet anders
dan keurige, in hun beste costuums ge
stoken, heren-zeelui door hun straten zien
kuieren. Ge kunt het geloven of niet.
maar een Nederlandse zeeman is een
heer, in de dubbele zin van het woord, als
hij kant en wal raakt. Daarover straks
De Fedala lag echter niet aan de gloed
nieuwe loswal om in de eerste plaats het
passagieren te bevorderen, maar om be
vroren vlees voor Israël te laden. Wie het
vergeten mocht, kapitein Kramer in geen
geval. Zo ook hem de Zondag in het hoofd
gevaren zou zijn, dan was daar wel een
zekere monsieur Isra om hem met de
neus bovenop het vrles-vlees te drukken.
Nauwelijks had meester Schröder de ma
chines doen stoppen of deze heer sprong
al over de reling. „Good ship captain, and
I am mister Isra", was het eerste wat hij
zei, zich daarna voorstellend als de vlees-
boer van de Israëlische regering, speciaal
gestuurd om Frans vee te kopen, te slach
ten en via de Fedala in te schepen voor
Haifa.
Zak-vlees
sa
"LTIJ BLEEK leverancier van zak-vlees
te zijn. De eerste van deze 70-kg zak
ken beloofde hij Maandagochtend vroeg
uit de havenkoelhuizen naar het schip te
doen transporteren. Dat er tijdig aange
pakt diende te worden, stond wel vast. Er
stonden op de kop af 3160 van die keurig
in Jute verpakte hompen bevroren rund
vlees op ons te wachten. Daar zitten ze
in Israël, waar de bevolking nog met 100
gram vlees per week genoegen moet ne
men, om te springen. En dit voedsel dien
de in elk geval voor het op handen zijnde
Loofhuttenfeest op de plaats van bestem
ming te zijn. Zonder omwegen. Dit werd
nadrukkelijk in het charter omschreven:
„Niet naar een van de Levantljnse landen
alvorens deze Israëlische lading is gelost".
Waarmee het recente politieke en mili
taire geharrewar in deze contreien even
heel scherp om de hoek komt kijken.
Het kwam in het Jongste verleden n.l.
wel eens voor, dat bij het aandoen van
een van de omliggende Arabische havens
de voor Israël bestemde lading in beslag
werd genomen. Er is dus ook op dit punt
leergeld betaald.
Mazseille in
TV/TA AR KEREN WE TOT het van deze
-*■ perikelen gelukkig verstoken Mar
seille terug. Daar wreven we plezierig in
de handen bij het uitzicht op een hele
vrije middag en avond. En aangezien de
Franse douane zich niet om de brand
schone Fedala scheen te bekommeren en
zelfs de zwaar-controlerende jongens van
de „Zwarte Bende" verstek lieten gaan.
verlieten we „en masse" het havengebied,
om in dp stad wat verpozing te zoeken.
We willen het hier eerlijk vaststellen en
er geen doekjes om winden, maar zee
manstehuizen zijn niet erg populair bij
deze varensgezellen.
Zij zitten soms dagen- en soms weken
lang tegen wil en dank op een zeemans
huis, het schip waarop ze varen, dus wil-
e die korte tijd aan de wal wel eens
andere lucht happen.
Het is hier dan tevens de goede plaat-
af te rekenen met het denkbeeld, dat eer
Nederlandse zeeman zich in een vreemde
n niet zou weten te gedragen. Het
tegendeel is waar. In een stad als Ma:
seille, die met zijn Internationaal vermaak
toch een zekere roep geniet, komt dat
duidelijk vast te staan.
Luister maar naar het alleszeggende
verhaal van de ultgaanskas.
Kapitein Kramer gunde er ons 'n kijkj>
i en wat bleek? De 17 mannen namei
iet meer dan 80 gulden aan Frans geld
op Dus nog geen vijf gulden de
dat bij dag wal-verblijf!
Neen, de 630 000 Marseillanen mogen
jg zo hoog opgeven van hun stad, die
de derde stad van Frankrijk en de groot
ste haven van het land is, de Nederlandse
zeeman blijft er tamelijk lauw onder.
Geef hun maar een stad als Kopenha
gen. waar zetzich beter verstaanbaar kun
nen maken en de zoveel gezelliger sfeer
(die aan thuis herinnert) hogelijk
deren. Zo zelfs, dat in zo'n geval de uit-
gaanskas wel wordt aangesproken
op één avond met gemak hun drie tien
tjes stukslaan In Tivoli, het vermaarde
vermaakscentrum.
En toch zijn het juist de zeelieden ge
weest. die La Canabière. de grootste en
gezellige Marseillaanse boulevard, over
de hele wereld bekendheid hebben ge
geven Wie in Marseille is, lóópt deze im
mense boulevard met zijn prachtige win
kels en zijn gezellige terrassen Daar heb
ben we onze jongens dan ook meermalen
achter hun „pijp bier", zoals ze het zelf
noemen, aangetroffen. In een beste stem
ming bleken ze echter niet en dat hadden
niet de Fransen, maar de Yanks op hun
geweten. Het kwam nl. juist zo uit, dat
een Amerikaanse oorlogsbodem gelijk
met de Fedala binnenviel. Dit gastbezoek
had vaak tot gevolg, dat de stad over
stroomd werd met het hagel-wit van d<
Amerikaanse matrozen èn met hun kei
harde dollars, waarvan hun zakken blijk
baar uitpuilden. Gezegd moet worden, dat
de meeste Fransen de Yanks niet al te
best kunnen zetten, maar voor hun dol
lars sloven ze zich maar al te graag uit.
Met het gevolg, dat de Amerikaanse zee
lui als ware effendi's werden behandeld
op hun wenken van velerlei soort
prompt bediend. Maar zo kwamen onze
koopvaardij-jongens min of meer in het
vergeetboekje te zitten, al gingen hun
verlangens dan ook heel andere richtin
gen uit. Voor hen was de lol'er voor een
groot deel af.
BI? dat we niet meer geld opgenomen
hebben, zeiden ze dan ook. „Ik kan wel
huilen", zo kreunde die kraan van een-
kok, Maarten Mos. de Scheveninger. Dat
zozeer wegens afgunst op zijn rijke
Amerikaanse collega's, maar meer omdat
•r die dag geen professionals beliefden
e voetballen in het plaatselijke stadion.
Stad van de bouillabaise
Afrikanen in bontmantels
QM OP MONSIEUR ISRA terug te ko-
men, hij deed zijn woord gestand.
Maandagmorgen om acht uur rolden de
vleesauto's voor. Met hen ook de
laadploegen en de Israëlische vétérinaire
arts. dr B. Krumholtz. Deze laatste lette
speciaal op de naleving van de reinheids-
het koscher. het ritueel rein
slachten en vervoeren van het rundvlees
Het laden zelf verliep naar wens. Twee
flinke kraanwagens hevelden het in het
gnet gestapelde vlees met een
paar lenige zwaaien in de vriesruimen
over. Het kostte alleen wat moeite om de
havenarbeiders van Noordafrikaar.se bloe-
erreden in de koude kelders af te
dalen. Er dienden complete bontmantels
berenmutsen aan te pas te komen om
over te halen de, in hun ogen. barre
koude te trotseren Lang bleven die don
kere knapen ook niet beneden Op het
achtten hun kameraden hen op
met flessen cognac en wijn, om hun be-
harten weer wat te ontdooien.
We mochten desalniettemin niet moppe-
ook al vergde het laden van de ruim
drie duizend bouten bijna twee dagen.
Bij het havenleven horen ook de zg.
havenratten, de arabische opgeschoten
jongens, die er altijd weer in slagen tot de
bewaakte haventerreinen door te
dringen en die loeren op sigaretten en
eventuele smokkelwaar.
Ook de Fedala kreeg bezoek van
zo'n stel uitgeslapen donkere kerels,
die brutaalweg aan dek sprongen en
eerst werden opgemerkt toen ze er
kennelijk al een poosje rondslopen. Het
is dan ook speciaal met het oog op hun
grijpgrage vingers dat het bevel „sluit
alle patrijspoorten en deuren" werd uit
gevaardigd door de kapitein. Met hun
doordringend gesjirp van „cigarettes
please, cocaïne please" hadden ze bij de
Fedala-jongens uiteraard geen kans. Pas
als ze nul op het request krijgen, ver
dwijnen de slim-vriendelyke glimlachjes,
om plaats te maken voor ogen. waaruit
felle haat bliksemt. Dan breken de scheld-
partijen los.
Toen stuurman Tichelaar hun aanwe
zigheid bij de bemanningsverblyven op
merkte en ze met een streng gezicht ge-
Marseille, de grote Franse havenstad aan de Middellandse Zee, over
leefde, zij het zwaar gehavend, de oorlog. Deze foto toont, dat de meest
internationale stad van Frankrijk, die 630.000 inwoners telt, weet wat
opbouwen is. Dit gebouw, La Cité Radieuse, is een schepping van de
beroemde architect Le Corbusier.
elemaal aan. en hoorden we achter zijn
ug de meest onprettige bedreigingen
uiten. Doch ook dit alles hoort bij zo'n
havenbezoek en er was dus geen vuiltje
ie lucht. Zelfs voor stuurman Tiche
laar niet. die zich van de geuite bedrei
gingen niets aantrok en 's avonds rustig
de havenwijk inwandelde. Al zagen wij,
varenen. om elke straathoek een
blinkend mes zwaaien, in gedachten dan
De rederij Dammers en Van der Heide
heeft koelbloedige officieren in dienst, dat
moeten wij toegeven!
Dinsdagmiddag om zes uur waren alle
luiken van de ruimen weer vergrendeld
en kon meester Schröder de machines op
gang brengen De olieboer had even te
voren ruim vijftig ton brandstof overge
pompt, zodat alles weer gesmeerd loopt.
Met een bulderend onweer boven de
schoorsteen stak de Fedala van wa
even later scheerde het witte schip
derom langs het internationaal bekende
rotseiland Chateau d'If, waar Alexander
Dumas zijn romanhelden de Graaf
Monte Christo en de Abbé Faria liet op
sluiten. En dit beeld vormde zo i
en romantisch slot van onze Marseillaan
se avonturen.
lastte het schip te verlaten, was de boot meemaken.
Professor dr C. C. Krieger, h
leraar In de Japanse taal en Oosterse
kunsten aan de rijksuniversiteit va
Utrecht zal op 1 November als gast va
de KLM de eerste vlucht met een Supei
Constellation op de lijn Amsterdam-Tokio
Volgens sleepbootkapitein:
„Prins Willem V zwenkte
ineens naar links"
John Basetich, de kapitein van de sleep
boot die een rol speelde bij het zinken
de Prins Willem V ter hoogte van
aukee, heeft gisteravond voor een
raad van onderzoek van de Amerikaanse
kustwacht verklaard, dat het Nederlandse
schip, toen het juist aan bakboord naast
de sleepboot was, plotseling scherp
links zwenkte.
Hij deelde voorts mede, dat de sleep
boot en de sleep de voorgeschreven vc
lichting voerden.
Marva's vieren hun
tienjarig bestaan
Vrijdag zal het personeel van de Ma
rine Vrouwenafdeling ter gelegenheid
het tienjarig bestaan, op de Dam te Am
sterdam voor Koningin Juliana defileren.
Daarna zullen in de cantine van het ma
rine-etablissement de staatssecretaris var
marine, vice admiraal b,d. H. C. W. Moor
man. en de chef marine-vrouwenafdeling.
hoofdofficier-Marva der tweede klasse,
mevrouw mr E. G. van Diemen-Mekking,
een rede houden. Er werken thans Mar
va's in Amsterdam, Den Haag, Den Hel
der, Hilversum, Rotterdam en Voorscho
ten. Daarnaast zijn er enkele, veel
geerde, buitenlandse plaatsingen: Londen
Fontainebleau en Washington.
OUD-KATWIJK HERLEEFT II)
tige oude haventje (het verklein
woord kan hier misschien beter worden
weggelaten), waarin lange rijen van kleu
rige vissersbootjes, als notedopjes zo
klein, dobberen op het blauwige water,
rijst nu een machtige formatie van mo
derne flats op. Deze bouwblokken van
gele steen zijn reeds gedeeltelijk bewoond
en kwamen in de plaats van de oude
puinhuizen Maar dat is aan één kant van
de Vieux Port, waar hier en daar nog
wel iets van de Noordafrlkaanse sfeer
hangt Daar pal tegenover, aan de andere
kant van het havenwater, komt ge mid-
in de oesters, mosselen, knoflook en
de bouillabaise <erecht. De visrestau-
zijn er vol van en in de zijstraatjes
een complete markt van deze zilte
die door de vissloepen dagelijks uit
de Middellandse Zee wordt aangevoerd.
Hier is de bakermat van een der be
kendste Provengaalse gerechten, de bouil
labaise. waarover al heel wat culinaire
beweging zijn gebracht. Het
kostte wel enige moeite om de Hollandse
matrozen te overreden van deze merk
waardige. maar zeer smakelijke vissoep
te proeven De verschillende soorten vis
jes en kreeftjes. welke tussen de witte
wijn, sinaasappelschil, thym. salie, lau
rier, knoflook, tomaat, safraan en nog
andere typische bouillabaisse-bestandde-
len doorzwommen, boezemden hen even
angst ir. Een bord wijn met van die rare
visjes krijg je in Rotterdam of Scheve-
ningen dan ook zelden voorgezet. Maar
de eerste lepel was die lichte weerzin
verdwenen en smulden allen er van.
De escargots. oftewel de slakkenschotel,
lieten we met een vies gezicht voorbij
gaan. Dat bleek te veel van het goede.
Wie nu eens precies weten wilde hoe
de stad er bij ligt, liet zich liften nas
Basillique de Notre Dame de la Garde, of
klom eigenhandig naar dit hoogste punt
Marseille. De klimpartij gold niet
r de kerk als wel het wondermooie
uitzicht op die gigantische steenmassa
de smeltend blauwe zee. Als we het toch
jver mooie dingen hebben, de Promena
de de la Corniche. de hoog boven de zee
lopende weg. welke zich vijf kilometer
lang uitstrekt, is een zeer gewilde wande
ling. vooral omdat ze uitloopt op eer
mooi strand, de Plage du Prado. Op één
belangrijke bezienswaardigheid van de
laatste tijd dan zij nog even gewezen
wel op Le Corbusiers bekende schep
ping van la „Cité Radieuse". Het gelukte
niet een van de opvarenden voor dit unie
ke bouwwerk en Europees architectonisch
novum te interesseren Vandaar dat we
alleen op aftogen en ons verlustigden
deze gedurfde betonnen woonstad
welke zijn tijd vooruit lijkt, maar zo
van de Zuidafrikaanse dichter Du Toit, die ik indertijd als onderwerp
kon kiezen voor het opstel Nederlandse taal op mijn eindexamen gymna
sium: „Daar ruis 'n lied van lang verlee, in die oseaan se maatgesang.
Misschien hebt u ook wel eens mijmerend aan het strand gezeten, en ge
tracht iets van dat lied van lang verlee aan het maatgezang der golven te
ontfutselen. Onze kennis van het verleden en onze fantasie zijn daarvoor
echter onmisbare media. Daarom willen wij in dit artikel die kennis van
het verre verleden, waarvan de golven ook aan het Katwijkse strand
zingen, eens wat opfrissen met datgene wat uit strandvonderijregisters,
een rederij archief, kerkeraadsarchief e.d. tot ons komt aangaande de
scheepsrampen, die zich aan het Katwijkse strand afspeelden, of die aan
Katwijkse schippers ten deel vielen.
broer schipper was, onderweg van New
Castle naar Rotterdam met een kleine
partij „Grint Klift". „Wij kwamen af Win-
terduijn conterari wind zijnde. Zeiylden
Agter voorNoemde Galgezant uit vrees
voor de franse kappers (kapers) om daar
gunstlgen wind af te Wagten en dan na
de Maas over te steeken. Tegen de
in de tweeden dag dat wij daar
GeAnkert Lagen Zijnde 28 April kregen
wij Een Gewappen (- gewapende) Engels
sloep aan Boort van Jarmoult. De man-
Schappen Sprongen over. En zonder iets
te spreeken Ligten ons anker en onder
Zeiyl Bragten de Bom Voor de Ha
ven. Daar Zynde wirt Mijn Broeder die
Schipper was van Boort geHaal en na
Lant gebragt. De Manschappen van de
Sloep zeiylen Met de Bom in de Haven
dadelijk met Een paart na de Stad
Gejaa(g)t. In de Stat Zijnden kreegen Een
Water Aan Boort. De Manschappen Met
Sloep Gingen weg. Sirka Een uur daerna
kwam een Kar voor de Bom en nu Was
Het Bevel pak je plunjens."
Wanneer we eerst eens onze gegevens
bekijken uit de 17de en 18de eeuw, blijkt
eze voornamelijk betrekking hebben
op de visserij. Eén van de oudste beleve-
van deze aard vonden wij opge
tekend in Jan Davids' Zeemagazijn (2de
stukje, Haarlem, 1861). In het eerste
t der 17de eeuw had een Katwijkse
r zich voor veel geld en goede woor-
laten verleiden om onder Spaanse
auspiciën de haringvisserij te gaan be
drijven vanuit Duinkerken; de schade, die
de Staatse schepen onze vrijbuiter even-
•1 berokkenden, bracht hem er toe zich
op de zeeroverij te werpen. „En, uit Duin
kerken varende moest hij nog wel zweren.
de hostie daarop ontvangen, dat hij
alle Hollandsche personen, die in zijne
handen kwamen te vallen, buiten boord
werpen en de schepen in den grond boren
Laat hij nu in 1926 een Katwijkse ha
ringbuis enteren, en laat hem nu blijken,
dat zijn broer hierop als schipper voerl!
Men kan zich dan ook de schrik en ont
zetting indenken, die zich van de haring-
schipper meester maakte, toen zijn broer
hem vertelde van de afgelegde eed! Het
bloed kruipt evenwel waar het niet kan
gaan, en dus vond de Katwijkse kaper de
•olgende oplossing om zowel eijn eed ge
trouw te blijven als zijn broer het leven
sparen: hij liet zijn broer ln een boot
zetten, samen met zijn bemanning, dicht
onder de Hollandse kust aan de banken
>ren, en daar overboord zetten, waar
de Katwijkse buisschipper en de zijnen
gemakkelijk zwemmende het land konden
bereiken, terwijl hun welbevrachte buis
achter hun rug in de grond werd ge
boord!
Rampen
Ook de uitgave van Pars' Katwijksche,
Rijnsburgsche en Nederlandsche Oudhe-
van 1745 geeft ons in bijlage X een
zichzelf sprekend staatje van soort
gelijke rampen: In de Jaren 1690 tot en
met 1695 werden 14 vissersschuiten ge-
oeneerd; schade 1800 gulden; vi
5 stuurlieden met haringschepen (buizen)
genomen en gerantsoend; schade ca
gulden. In Maart 1696 viel weer een
schuit ten prooi aan de kapers. Op 3 April
werd andermaal een bomschuit genomen
Paasweek weer twee schuiten, „dog
met de vangst vrij; de vis geschat wer-
dende op 60. of 70. Gulden."
Hetzelfde jaar vielen nog 6 andere
schuiten ten prooi aan de kapers, om
evenwel na beroofd te zijn van mond
kost, scheepsgoederen en'of lading
weer vrijgelaten te worden.
Soortgelijke rampen worden ook gemeld
in de Franse tijd. We hoeven er slechts
het dagboek van Maarte Schaap op na
ilaan, om hiervan overtuigd te raken,
was toen met een bomschuit van de
reder Jacob Spaanderman, waarop zijn
Krijgsgevangen
De reis eindigde in een krijgsgevangen
kamp, waar reeds 160 gevangenen
meest vissers van Maassluis, Schevenin-
gen. Katwijk en Noordwijk aan Zee, als
mede van de Groenlandsvloot van Am
sterdam verblijf hielden, en waar ook
broer Cornelis tenslotte belandde.
„Nu wieren wij door Mijn Broeder ge
waar Hoe wij Zoo onverhoort wierden
opGebragt en in de pezón (- prison) ge
zet. Het was door verraat. Schipper Ja
cob Hus van Katwijk aan zee, ook van
denzelfden patroon Jacob Spaanderman,
varende met een nieuwe Bom, voor de
eerste reis met ons van New Castle ko
mend ln ballast, kwam 2 dagen vóór ons
voor Jarmouit, wier OverHaal over
gehaald) door Een kapper kaper) van
Jarmout en opgebragt te Jarmout. daar
onderHoord door de Bekende Wasson op
Het triminaal en Bekenden Geen pruys
te zijn (al voer hij onder Pruisische vlag
en papieren! P.) maar van Katwijk en
dat daar de Bom te Huljs Behoorden aan
de Heer J. Spaanderman en dat er nog
Een Bom van dezelfden Reder agter Het
Zand Lag ten anker. Dat wier alles op
Het triminaal tribunaal) door voor
noemden Wasenson aan mijn Broeder
voorgelegt dus daarop dan ons Bom Ge-
komdemheer als Hollands Elijgensdom.
Voornoemde Hus met zijn Broeder (kreeg)
Vrijdom voor Haar persoonen; zeeker
voor hun verraat was. Zij gingen na-
huijs."
Aden
Dat r
n alles deed, om uit handen van
s te blijven, blijkt niet slechts
lovenstaande. maar ook uit een
acte van 28 Juli 1804 (A.R.A.,
N.A. Katwijk nr 5046), waarin als schip
per op de bom „Aurora" vermeld wordt
zekere Willem Ouwehand „vaarende op
den naam van Capteyn Pott"! Daarnaast
is vermeldenswaard een passage uit
verklaring van Reyn Varkevisser en
lem Dorrepaal van 26 September 1801
zake de onderbrenging van de assurantie
van het casco van „De Jonge Elisabeth'
schipper Cornelis van der Wiel of Wil
lem de Vreugd; zij „verklaren
de minste wetenschap ervan te hebben
gehad op 13. Mei dat 't voornoemde
bereyds door een Engelsch oorlogsvaar-
tuyg genoomen en te Jarmouth
gebracht en mitsdien op de 13 Mey beyde
compleet daar van ignorant onwetend)
zijn geweest." Varkevisser en Dorrepaal
ernamen de onheilstijding eerst op 15
[ei! (A.R.A. nr. 5045).
Van soortgelijke strekking is de pro-
testacte van 28 Jan. 1803, waarin sprake
an het weglopen van oestersap uit
24 hele en 20 halve vaten, die Reyn Var
kevisser ln commissie ontving door mid-
van schipper Diependonk. Dc schip
per beweert in deze acte, dat één en an
der het gevolg was van het feit, dat hij
genoopt was voor een Engels fregat Brou
wershaven binnen te lopen, en vervolgens
door storm verhinderd was daar wi
spoedig vandaan te komen. (A.R.A.
5046).
De schipper die evenwel omgekeerd
met in Engeland ingenomen lading
Franse handen viel was echter
gelukkig af. In October is schipper Tho
mas Thomassen 2) met zijn bom „Expedi
tie" die 52 balen en vaten koffie voor
Varkevisser en Dorrepaal aan boord had
genoodzaakt om terwille van het be
houd van schip en lading de Maasmond
binnen te vluchten voor het zware weer
ee, „alwaar hetzelve bomschip door
de aldaar zich bevindende fransche com
mandant wierd gearreteerd", met het oog-
trk de lading te confiskeren. Voor 6000
ten Varkevisser en Dorrepaal evenwel
de zaak over de lading die voorts be
stond uit 33 kisten suiker. 22 vaten
olifantstanden en 120 kisten suiker! af
te maken! (A.R.A. nr 5046).
Strandgeschut
Dit couplet van het ..lied van lang ver-
e". dat „ruis in die Oseaan se maat
gesang" zou niet compleet zijn, wanneei
we verzuimden te memoreren wat var
de wal uit gedaan werd om het kaper
gevaar te keren. Uit 's Lands Magazijn te
Delft werd op het eind der 17de eeuw een
viertal stukken geschut aangevoerd naar
het zeedorp en ln stelling gebracht op
het strand „ter afkeringe van die See-
In de Franse tijd trachtte men de bom
schuiten, die dicht onder de kust visten,
te bewaren tegen onverhoedse overvallen
van Engelse kapers door het instellen van
een vlaggesein-dienst aan het strand. Het
is met het oog hierop dan ook geweest,
dat ln 1804 op het strand tussen Katwijk
aan Zee en Noordwijk aan Zee een mili
tair wachtlokaal werd ingericht. Van
overvallen als op 25 Juni 1803 toen bij
het ochtendkrieken het grootste deel van
de Katwijkse en Scheveningse vissers
vloot van de wal was afgesneden door 'n
Engels smaldeel!vernemen wij dan
ook na 1804 niets meer.
W. A. POORT.
Vgl. „Rondom de Oude Rijnmond",
p. 50.
Zijn werkelijke naam was Klaas Schol,
maar als zovelen in die tijd voer hij
onder valse naam en scheepspapieren
van een neutraal ^and; de Katwijker
Willem van Duyvenbooden voer bij
N.B. A.R.A. Alg. Rijksarchief in
Den Haag N.A. Notarieel Archief.
Verantwoorde hygiëne
in Haags slachthuis
Directeur faalde bij het
personeelsbeleid
(Van
verslaggevers)
Tijdens de gistermiddag gehouden gi
meenteraadsvergadering ln Den Haag Is
twee uren van gedachten gewisseld
de geruchtmakende slachthuisaffaire. Van
de directeur van het Openbaar Slacht
huis, de heer P. van Rijn, was een schrif
telijk verzoek binnengekomen hem per
1 Januari a.s. eervol ontslag te geven. Op
voorstel van B. en W. werd besloten, dat
het college hierover prae-advies zullen
uitbrengen, zodat deze ontslagaanvrage
in de eerstvolgende gemeenteraadsvi
dering opnieuw aan de orde zal komen.
Namens de raadscommissie van
stand heeft de heer Nuy (soc.) het college
van B. en W. geïnterpelleerd over de ge
ruchten rondom het slachthuis. In een
uitvoerig antwoord heeft wethouder Var
Aartsen medegedeeld, dat er van onhy
giënische toestanden in het Haagse slacht
huis geen sprake is. Mr Van Aartsen
seerde deze bewering op een uitspraak
van de hoofdinspecteur van de Volksge
zondheid. die naar aanleiding vai
alarmerende krantenberichten ongevraagd
en onverwachts een onderzoek had inge
steld. In een schriftelijk rapport aan B
en W. was hier zelfs aan toegevoegd, dat
de hygiënische toestanden aan het Haagse
slachthuis als voorbeeld gesteld konden
worden. Wethouder Van Aartsen deelde
voorts nog mede. dat van een financieel
wanbeheer niets was gebleken, maar da
de directeur ten aanzien van het perso
neelsbeleid had gefaald.
Wethouder Van den Oever vulde het
betoog van mr Van Aartsen aan door
mede te delen, dat de directeur van
slachthuis zijn ontslagaanvrage had
gediend, nadat hij eerst juridisch advies
had ingewonnen.
Kleine zelfstandigen
steken de koppen
bij elkaar
De onlangs opgerichte Nederlandse
Bond van kleine zelfstandigen- heeft ir
Amsterdam zijn eerste openbare verga
dering gehouden.
De voorzitter van het oprichtingsbe
stuur, de heer J. S. Wessels (koopman te
Amsterdam), zei o.a.: „Voor de kleine
zelfstandigen is thans een toestand ge
schapen, die naar de afgrond leidt. Onze
regering heeft zich voorgenomen de
kleine middenstanders weg te vagen,
goedschiks, dan kwaadschiks, en
schuld hiervan ligt bij de kleine midden
stander zelf, die zich na de bevrijding
niet hebben georganiseerd. De belastin
gen hadden reeds verminderd kunnen zijn
als wij maar georganiseerd waren ge
weest. Het is nodig, dat wij gaan spelen
met vuur", „de N.B.K.Z. zal geen enkele
richting of politiek nastreven", aldus spr.
Er zijn afdelingen ln oprichting te Am
sterdam, Arnhem. Hoorn. Den Haag,
Haarlem en in de provincie Overijssel.
Ned.Belg. douanekantoor
van 7 tot 7 uur open
Het ziet er naar uit, dat het streven var
enkele Kamers van Koophandel, gericht
op een onderbroken openstelling va
Nederlands-Belgische douane-kantoren
van 7 uur v.m. tot 7 uur n.m., per 1 No
vember a.s. een feit zal worden. Aldus
werd medegedeeld in de vergadering vat
de K. v. K. voor Tilburg e.o.
Ir Knottnerus bepleit
hogere garantieprijs
Kon. Landbouw-Comdté bij
een in Den Haag
(Van een onzer verslaggevers)
In de Haagse Dierentuin (s vanmiddag
de algemene vergadering van het
Koninklijk Nederlands Landbouw-Comité
begonnen. Ir C. S. Knottnerus uit St.
bergen, de voorzitter, hield een openings
rede. waarin hij uitvoerig inging op de
huidige situatie in het landbouwbedrijf
De ongunstige weersomstandigheden dit
jaar toonden weer duidelijk aan de
selende arbeidsbehoefte. een der grootste
problemen van land- en tuinbouw Spr
meende, dat het z.l. mogelijk moet zijn
door een aanpassing van de werkgelegen
heid In de cultuurtechnische objecten aan
de behoefte In de landbouw,- moeilijk
heden te voorkomen. Een ander probleem,
dat ir Knottnerus aan de orde stelde, was
dat der loonhoogte. T.a.v. de jongste
loonsverhoging kon de landbouw twee
standpunten innemen: 1. De stijging van
de welvaart telt niet voor de landbouw,
waardoor er dus ook geen aanleiding is
de lonen in de landbouw te verhogen en
2. Hoewel de landbouw niet meedeelt in
de gestegen welvaart is er geen aanleiding
hiervan ook de werknemers in de land
bouw de dupe te doen zijn. De landbouw
politiek van de laatste Jaren is steeds ge
richt geweest op een redelijk bestaar.
voor de werknemers, zodat besloten is
tot loonsverhoging. Aangezien dit echter
ten koste komt van de werkgevers, n-
de spr.. dat zij door verhoging va.,
garantieprijs schadeloos gesteld dienen te
worden.
Over de P B O. sprekende, bepleitte ir
Knottnerus van de mogelijkheid gebruik
te maken, dat het rijk een bedrijfschap de
uitvoering van regelingen kan opdragen,
zoals de wet op de PB O. bepaalt Dit
leek hem van groot belang voor de land
bouw.
Snijbloemen voor West-
Duilsland
De Westduitse invoer van snijbloemen
zal ook in het invoerseizoen 1954 55 ver
moedelijk 20 millioen D M. belopen, waar
van vermoedelijk de helft uit Nederland.
Tot nu toe werd de invoer toegestaan van
2 millioen D.M. aan anjers, rozen, en
fresia's. Half Januari zullen waarschijn
lijk Duits-Nederlandse besprekingen wor
den gevoerd over het totale verloop van
de invoer van snijbloemen uit Nederland.
KORT EN KLEIN
De Vinkeveense middenstand verzocht
de staten van Utrecht de kruising van
de nieuwe provinciale weg met de He
renweg onder Vinkeveen zo te leggen,
dat het dorp voor het verkeer (vooral
de fietsers i makkelijk te bereiken is. <r
In het zojuist verschenen verslag van de
in '53 te Montecatini (It.) gehouden 1ste
int. werkconferentie over beroepskeuze
voorlichting, w(jst minister Suurhoff op
het belang van deze voorlichting Op
de werf De Nieuwe Waterweg te Schie
dam is een nieuw R.K zeemanshuis
„Stella Maris" geopend Het rijk is van
plan zich m.i.v. 31 December terug te
trekken van de rechtstreekse databevei
liging (i.v.m. de beëindiging van de
noodwet dijkherstel '53>. Van 10 tm.
22 October wordt in Amesterdam een
int. congres gehouden over de normali
sering van het stuwadoorspallet.
190 lichte 188—180 slagersvarkens 194—191
zeugen 170—182 alles per kg levend gewicht;
Handel aanvankelijk boven notering, later
sterk aflopend. Zeer stroef. 3 Nuchtere kal-
LEIDEN. 18 Oct. Groenteveiling Wlt-
--
■pen 11
I 10 rode kool 10—25 gele
13 prei 14—18 kroten 10—28 idei
2832 uien 5—18 prei 7—25 spruiten 15—48
andijvie 8—18 stoofsla 10—25 appelen 10—48
TM 70—76 snijbonen Tl—Uf
i 20—42 a
men 12—21 sla 3.30—13 knol»
4.80—6 radijs 2.20—3
56—75 C 53—63 tomaten A 20—55 B 20—53
C 20—48 CC 20—34 bonken 20—35 andijvie 8
—18 Spruiten 38—42 rode kool 17—21 witte
kool 7—8 groene kool 7—22 putjeskool 22
glasspinazlc 3742 wa speen 12—16 postelein
4011 uien 11—22 prei 15—17 kroten 18—18
spinazie natuur 19 alles per kg: sla 2.8T
Lllineton Pippin 28—31 peren
KATWIJK AAN DEN RIJN.
13—37 bospeen 22—36 was
18 Oct.
I 29—52 n
I 20—29 II
17 gele kool 19—21 rode kool 11—20
iroene kool 11—20 breekpeen 17—18 stoof-
la 9—11 andijvie 11—16 sla 2.50—6.40 knol-
ielderlj 9—11 prlnsesseboncn 65—92 bos-
elderlj 8 10—8 30 kroten 18—20 uien 15—20
eldenj 7.10—7 30 eigenheimers 9—11 to ma-
en A 13-27 B 20—22 C 11—13.
ROELOF ARENDSVEEN. 18 Oct Bloe-
- - 9-16 Troschrysanten:
Chastity 15—32 Noi
Champion 3247 Hurrycane 28—
21—31 Bright Eye 23—36 Ronald 3
ell I 48—58
iown Pink
Champion
8—12 Migoll
7—14 Alfretton 10—16 Brando 6—13 Li
7—12 Perfection 8—15 Hurrycane 7—10 V!
count 6—9 Anjers 11—18 per stuk.
ROELOFARENDSVEEN. 18 Oct. Groe
teveiling Aardbeien I 69—94 II 29—43 v
naten A 62—71 B 64—71 C
•onken 30—43 afw. 20—51 kassnljbonen 85
-100 stek 65—80 dubbele stambonen 73—77
er 100
RIJNSBURG. 18 Oct. Groenteveiling
'er 100 kg: andijvie 1017 waspeen 827
ode kool 14—21 gele kool 15—20 uien 13—18;
lelijk, dat dit i
hoog hebben ge-
Chasisty uit het
■rrd de hoogste prij
100. voor Peach Blos
i f 17 i
lekend hoog
prijs:
Witte lelies
67 cci
kelk.
ROTTERDAM. 19 Oct. Veemarkt
Weekaanvoer: 6233 stuks. Aanvoer ln totaal
4553 dieren, waarvan 680 vette koelen cn
ossen, 1638 gebrulksvee. w.o. 828 tbc-vrij, 90
vette kalveren. 423 gras"
12 i
283
230 hlggen, 99
104 bokken of gelten. PriJzer
koelen 2 60—2.70; 2.40—2.50; 2.16—2.26; Slacht-
paarden 1.95. 1,90. 1.85; vette kalveren 2.50—
2 60 2 25—2 31; 2—2.15. Prijzen per stuk:
graskalveren 340, 250, 200; nuchtere kalveren
53. 45. 40: biggen 50. 45. 40; schapen 120. 110,
leien 1025. 000, 800;
500; pinken 475, 375,
lag, prijzen als gisteren.
leiner, handel
goed prijst
Nuch-
Blggcr
'korter.^hande^temelij'k, on-
chtpaardcn: aanvoer matig,
idel lui. Iets hoger; Schapen: aanvoer
ner. handel redelijk, als gisteren; Kalf-
melkkoeien: aanvoer gewobn. handel ta-
ijk. eerste kwaliteit iets stijver ln prijs;
e koeien: aanvoer als vorige week. han-
kalm onveranderd- Vaarzen en pinken:
voer ruimer, handel lui. niet geheel prijs
houdend; Tbc-vrij vee; aanvoer wat groter,
imelijk prijshoudend.
BODEGRAVEN. 19 Oct.
angevoerd 115 partijen. Notering: e«
>ort 2 26—2 33- tweede soort 2.22—2.25; e
2.34—2 48 Handel kalm.
VLAARDINGEN. 19 Oct Vanmorgen
srkt
n loggers met verse haring
en gisteren: VI 142—f 2710. VI
71—f 1884. VI 53—f 1040. VI 70
VI 197—f 1790. VI 190—f 3520, VI 56
200—f 608,
f 1030, VI 197—t 1/VU,
f 1398. VI 78—f 3511. VI R5—f 2473.
nen cn gedeeltelijk met Ijs om de haring ln
verse toestand aan te voeren.
Hiervoor zijn nu Ingericht de schepen:
VI 78. VI 85. VI 97. VI 115. VI 142 en VI 197.
Aan de vlshal voerden de vorige week 23
schepen plm. 5300 kisten verse haring san.
De totale besomming bedroeg f 51.670.
IJMUIDEN, 19 Oct. Prijzen verse vis
van gisteren Grote tong 350—290 grm tong
282—246 kim tong 250208 kl tong I 224208
kl tong II 208—190 tarbot I 230—170 s"
28-16 grm schelvis 45—41 kim schelvis 55—
41 kl schelvis I 44—36 kl schelvis II 37—24
wijting 31—12 gr gul 62—54 kl mld gul 48—
40 kl gul 36—26 poontjes 28 alles per 50 kg;
gr kabeljauw 224—144 gr koolvls 90—80 per
125 kg. Totale aanvoer 10.400 kisten, waar
van 6585 kisten haring.
-5 90 bleekselderij 15—22 peen 10—28.
VLAARDINGEN. 19 Oct. Vangstberlch-
I-" van hedenmorgen uit zee VI 7011
VI 78—2 k VI 79—50 k VI 172—53 k VI
i VI r~"
ln 30 netten
m leet VI 114—
VI 115—140 k VI 142—8 last VI 199—45
VI 86—150 k VI 97—34
200 k VI 115—140 k VI
k VI 53-65 k VI 61-5 k VI 71-100 k VI 83—
166-6 las
VI
VI 50—34 k halve vleet VI 80—170 k
VI 14—40 k VI 112—145 k VI 132—100 k VI
89—100 kantjes.
Marktprijs van vandaag: steurharlng Eng.
al f 22 80-27.80.
LEIDEN. 19 October B
1 Tri
er—24.400
KW
59—2170 KW 64—8240 KW 159-13.600 KW 130
—580 KW 16—330
KATWIJK AAN ZEE. 19 Oct Vangstbe-
richten uit volle zee KW 15—12 kantjes
halve vleet KW 42—20 k halve vleet KW 43
17 k KW 44—51 k KW 85—80 k nog 40 net
ten KW 97—65 k KW 110—60 k KW 176—
5 k KW 50—60 k KW 123—5 k halve vleet
KW 173—2 k KW 19—50 k KW 70—35 k halve
leet KW 129—35 k KW 163—5 k uit 5 netten
KW 161-25 k KW 168—40 k KW 170-35 k
KW 2—30 k halve vleet KW 1-110 k KW 5—
20 k hlave vleet KW 9 geen vangst KW 9—
12 k halve vleet KW 14—20 k halve vleet
KW 23—40 k KW 25—25 k KW 138 geen
vangst KW 147-85 k KW 47-60 k halve vleet
KW 54 geen vangst KW 57 geen vangst KW
140-30 k KW 22—20 k KW 45-20 k KW 175
-10 k uit 30 netten KW 18 nog halen KW
48-40 k halve vleet KW 67-50 k KW 86-
30 k KW 141—50 k KW 144 geen vangst KW
20-20 k KW 32-70 k KW 39—15 k KW 40—
2 k KW 41—30 k KW 49—4 k uit 30netten
KW 78—40 k KW 37-20 k KW 95—15 k KW
151 geen vangst KW 167 geen vangst. Ge
middelde vangsten: van Katwijk. Schavenin-
gen en Vlaardlngen 30 kantjea.
KATWIJK AAN ZEE.
van gisteren - KW 138—
KW 168—568 k KW 40—553 k
Afslag
2 k KW 14—304 h
KW 151—812 k
-194 k KW 54—625 k KW 57—35 k
KW 44687 k KW 41-578 k KW 39—241 k
KW 176—1022 k KW 110-720 k KW 18-608 k
KW 123—383 k KW 173—860 k.
Prijzen' volla haring 34.9036 steurharlng
22 40—29.30
IJMUIDEN. 19 Oct. Prijzen verse vis
3rot etong 340—330 grm tong 284—262 kim
ong 256232 kl tong I 234—214 kl tong II
tarbot I 2 alles per kg; kl schei 41 kl schot
II 39- 26 schsr 26 verse haring 16.50-13 ma-
30 kim schelvis 56 kl schelvis I 46—43
lelvls II 37—26 wijting 31—21 gr gul 81
—50 mldd gul 50—46 alles per 50 kg; gr ka-
300—177 per 125 kg. Aanvoer 4520
