3
iiïran
sums*#*
n
Al A
ia
6 ÉS m m
ISA
.fei m
Het leven van
SIR WINSTON CHURCHILL
6
ZONDAGSBLAD 9 OCTOBER 1954
der partijen. Zw
nemers afvaardigt slechts vijf. en een
land dat vier deelnemers zendt (het
minimum) uiteraard slechts vier.
De spelers worden volgens de traditie
gerangschikt naar het volgnummer dat
zy in hun ploeg hebben. Op grond van
deze methode krijgt men aws één lijst
1". één lijst met „num-
Correspondentie en oplossingen
aan de heer H. J. J. Slavekoorde.
Goudreinetstraat 125, Den Daag.
Naklanken uit A'dam
Wie gedurende de Xlde Schaakolym
piade, gehouden te Amsterdam van 425
September, een kijkje is gaan nemen
in de enorme Apollo-hal en daar het
volle schaakbedryf in werking heeft ge
zien, zal zich moeilijk kunnen voorstel
len. welk een triest gezicht het is als
men enkele dagen na afloop van het
tournooi nog eens in dit oord van
intense spanning en bedrijvigheid rond
loopt. Het schaakmatcriaal is, na con
trole, weer netjes verpakt en aan de
rechtmatige eigenaars teruggezonden. De
tafels zijn ontdaan van de kleedjes en
verdere attributen. De tafels zelf blijken
heel prozaïsch dichtgeklapt te kunnen
worden. De vlaggen der 26 naties zijn
van de wand gehaald. De fleurige affiches
wpi;den moeizaam, doch niet minder
doeltreffend van de wanden verwijderd.
Zo blijft er, reeds binnen twee maal 24
uur, een kale vlakte over waarvan
slechts de contouren nog herinneringen
oproepen aan de grote strijd, welke
daar ruim drie weken lang heeft plaats
Maar het was een groots gebeuren en
het is vooral als men de grote lijnen
in het oog houdt en zich niet gaat ver
liezen in allerlei kleine details een
zeer goed geslaagd geheel geworuen.
Hierover zijn vriend en vijand het eens.
En wie desondanks nog behoefte zou
gevoelen zich critisch over het een of
am uit te laten moge zich troosten
m. - wetenschap dat de organisatoren
ze., „ok niet voor 100% tevreden zijn,
hoewel zij. in weerwil van het feit dat
zij tot hi t allerlaatste hardnekkig gewei
gerd hebben zich in slaap te laten sussen
ooor de stroom van erkentelijkheids-
en tevredenheidsbetuigingen, aan de
andere kant toch wel degelijk de ove;-
tuiging hebben, dat het bij een zo uiter
mate korte tijd van voorbereiding be
paald physick niet mogelijk was het
resultaat merkbaar te veroeteren. Het
is aaarom onzes inziens volkomen ge-
rccntvaardigd te constateren, dat de
organisatoren gedaan hebben wat men
selijkerwijze mogelijk was. Eu dat was
veel, heel veel. De buitenlandse deel
nemers, toch wel de eersten die het
recht van oordelen hadden, waren na
genoeg eenstemmig in hun lof. Natuur
lijk, de ene natie uit dit anders dan de
andere. De een heeft een half uur
nodig om uit te loggen dat „zoiets"
alleen maar in Nederland mogelijk is. Een
ander weer beperkt zich tot een vrien
delijk klopje op de schouder en het
sobere „Fine job you are doit g here".
En een derde heeft weer een andere
wijze om zijn ingenomenheid met het
geheel te laten blijken. Maar tenslotte
bedoelen ze allen hetzelfde: „We zijn
zeer tevreden met alles wat U hier voor
ons hebt tot stand gebracht; we hadden
het hie? bijzonder naar onze zin".
periode van voorbereiding als tijdens
het tournooi zelf - door een groep van
enthousiaste medewerkers is verricht
veel waardering heeft ondervonden
Verreweg de meeste medewerkers,
wier aantal per dug soms de 80 over
schreed. gaven hun krachten na - en
dus bovenop - hor. dagelijkse taak. En
de weinige bevoorrechten, die zich tien
behoeve van dit tournooi van hun dage
lijkse plichten hadden kunnen vrij
maken. verrichtten ./dagdiensten" van
een lengte en een intensiteit, waarvan
slechts ingewijden zich een voonsteLUng
kunnen maken.
Het tournooi heeft in totaal 916 par
tijen opgeleverd: 288 in dc vier voor-
groepen. 264 in de winnaaragioep. 361
in de veriiezersgroep. Bijna 36% der ge
speelde partyen is remise geworden;
Wit won J5t*% d.
28%%
In de desbetreffende gegevens, waar
van we hieronder het een en ander wil
len overnemen, hebben wij nog een klein
raffinement aangebracht, n.l. door elke
lijst in tw(<o delen te knippen: in het
ene deel hebben wij uitsluitend onderge
bracht de spelers die in de winnaars-
groep hebben gespeeld, in het andere
deel de spelers dir. in de classificatie-
groep uitkwamen. Op deze wijze wvint de
vorgelajking :.an zuiverheid.
Ziehier dan de belangrijkste resul
taten.
De nummer» I
Winnaarsgroep
BotwinnUc
Najdorf
Un zieker
Pachman
Dr Euwe
Stahlberg
Szabó
Classifies liegroep
Kupper
Robatsch
O'Kelly
Cuellar
Yanofsky
(15) 70.—%
(16) 65.63%
(15 63.33%
(13) 57.69%
(13 57.69%
(15) 53,33%
71,43%
71.05%
65.63%
Winnaars roep
Bolbochan
Smyslov
Dr. F lip
Schmid
Donner
Gligoric
VcstOl
De Greiff
Blau
76.67%
75.—%
70.—%
63.33%
57,69%
57,14%
57,14%
82,35%
66:67%
55.56%
53,84%
Winnaa rugroep
Bronstein
Dr. Oren
Trifunovic
Pfeiffer
Cla&sificatlegroep
P. Nielsen
Nie vergeit
Vaitonis
Katajiisto
Sanchez
Dr nummers 4
Winnaarsgroep
Alonl
Guimard
Prins
Class! f icatiegroep
Bhend
Scafarelli
Verner Nielsen
Lokvenc
Bohatirchuk
Lemaire
De nummers 5
Winnaarsgroep
Geiler
Bobotsov
Fioht 1
Rosaetto
De nununers
Winnaarsgroep
Matanovic
Joppen
Kotov
Ujtelky
Pilnik
Classlf icatiegroep
Burnsteln
Walther
Andersen
Deze cijfers zijn, naar wjj mer
duidelijk genoeg. Men kan er
aardige indruk uit krijgen, welke s
10 (14) 75.—%
8 Ms (12) 70.83%
7 (12) 58.33%
6 (11) 54.55%
96.43%
67.64%
66.67%
53.84%
76.92%
73,53%
70.—%
04.29%
56,67%
55.56%
71.43%
70.83%
63.63%
60.—%
57.14%
56.26%
56.25%
Iers zich in het tornooi hebben weten
te onderscheiden. Maar, zoals dnt
meer gaat, het venijn zit nog in de
staart. We hebben in de vorenstaan
de lijstjes nagenoeg alle spelers ver
meld die een score van meer dan 50
pet. hebben behaald. Doch welke be
kende namen hebben wü daarbij ge
mist?
Bij de nummers 1 war»» dit o.a.
Alexander (50 pet.), van wie wij iets
meer verwacht hadden, en Olafsson,
de jonge IJslander, die wij met zijn
50 pet. in dit gezelschap waarlijk wel
mogen complimenteren.
Bij de nummers 2 zijn Penrose (En
geland) en Lundin (Zweden), beidon
met 46,67 pet. iets onder de maat der
verwachtingen gebleven.
Bij de nummers 3 is het voor ons
Nederlanders een zeer ongewone zaak
Cortlever met niet meer dan 37% pet.
uit de bus te zien komen, terwijl de
jonge Panno (Argentinië) die reeds
zovele klinkende successen op zijn
naam heeft staan, thans met een be
scheiden 50 pet. germecen moest ne
men.
Bij de nummers 4 valt het op, dat
de huidige Hongaarse kampioen. San-
dor, het niet verder dan 10 pet. heeft
weten tc brengen. Ook Sajtar, de vier
de man der Tsjechen, kon niet hoger
komen. Bijzonder bescheiden is de
score van de Zuldsl-vtër Rabar (37%
DCt
Een opvallend verscnijnsel ln dit
tornooi is voorts geweest het VTij
Srote aantal jeugdige, soms zeer jeug-
ige, spelers dat door de diverse lan
den is afgevaardigd. We noemen, zo
voor de vuist weg: Futlerer en Mata
novic van Joegoslavië, Olafsson, Pal-
mason en Johansson (17 jaar, de jong
ste deelnemer) van IJsland, Panno van
Argentinië. Nievergelt, Bhend en Wal
ther van Zwitserland. Burstein van
Frankrijk. Darga van West-Duitsland,
Barden en Clarke van Groot-Britnn-
nië, enz., en er waren er meer. On
der deze jonge spelers bevindt zich
hier en daar prachtig materiaal. Men
kan er zeker van zijn. dat vcr«eheide-
nen van hen in de toekomst van zich
zullen doen spreken.
De oplossingen
Hieronder volgen ae oplossingen der
opgaven, gepubliceerd in onze rubriek
van 28 Augustus j.l.
1. EdelsleinFredgren: 1Tb3
Tg5 Txg5 2. a7 Th5t 3. Kg7 Tg5t 4.
Kf7 Tf5t 5. Ke7 Te5t 6. Kd7 Td5t 7.
Kc7 Tc5t 8. Kb7 Th5 9. a4t en wint.
Onze opgaven
Wij bieden u aitmaal drie stellin
gen, waarop u uw combinatietalen
ten kunt botvieren, resp. oefenen. In
de eerste stelling gaat het er om of
zwart op het winnen van het witte
paard mag spelenJIij deed het in elk
geval en speelde 1f7f?. Was
dit correct, ja of neen? In de tweede
stelling wil zwart natuurlijk de dia
gonaal a5—el voor zijn dame openen
en dan winnen. Hoe zoudt u dat aan
leggen? De derde stelling is er een
van een bekend type, waarin wit zijn
tegenstander achter «dkaar mat zet.
Ziet u hoeT
Uit een siraultaanpartij
ROCK—SCHORIES (1931)
)UZZLE
van de week
19.23%
68.75%
54.55%
54,55%
72.22%
68.18%
66.67%
62.5»%
57.14%
77.27%
73,06%
53,84%
IA A
m
m
mm®
w
m
w m
mm
Ts
Van de 149 spelers, die in de loop van
het tournooi werkelijk een of meer par
tijen gespeeld hebben, waren er 7 the
ach geen enkele nvaal tieten vervangen.
Dit waren natuurlijk allereerst de vier
Grieken, die slechts met vieren aan
wezig Maren en cka wel altijd moesten
spelen. Maar verdert gold dit ook nog
voor Barsen Denemarken), Westerinen
(Finland) en Aloni (Israel).
Volgens de voor de Schaakolympiaden
gekiende traditie wordt altijd een lijst
opgemaakt van de individuele resulta
ten der -jpelrra. Men rangschikt de spe
lers daai bij niet naar het bord waaraan
zij hebben gespeeld - dit kan immers van
match tot match een ander zijn - doch
naar 't rangnummer dat zij in de ploeg
van hun land hebben. De meeste lan
den komen, zoals men weet. ir.et eon
Eloeg van zes spelers, w aarvan de onder-
nge volgorde gedurende het tournooi
niet gewyzigd mag worden. Een land.
Kruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. Vis, 4. stuk grond, 7.
zelfkant, 11. slede, 12. zeeplant, 13. ge
tijde, 15. boomloot, 16. krullend, 18.
landbouwgereedschap, 19. bakenstok,
20. Fr. N.V., 21 verfrissing, 23. lus, 25.
uitroep, 26 ontwikkeld insect, 27. vaar
tuig, 28. rivier in Italië, 29 kapje, 30.
boom, 32 terzijde, 34. boom, 36. plooi.
Verticaal: 1. Vorst, 2. harde slag, 3.
zangnoot, 5. rondhout, 6. fleurig, 8.
verbuiging van het werkwoord eten, 9.
Grieks, 10. oprecht, 12. zacht, 14. kwaad,
16. vogel, 17. voegwoord, 19. koeter
waals, 20. schrede, 22. dans, 23. stapel
meter, 24. godin, 25 fles, 26. denk
beeld, 27. saus, 29. gezinslid, 31 zang-
noot, 33 wijnmaat, 35. vreemde munt
Inzendingen per briefkaart uiterlijk
Donderdagmorgen a.s. aan het bureau
van dit blad. In de linkerbovenhoek
aan de adreszijde vermelden: „Puzzle-
oplossing". Er zijn drie prijzen: 1. 5,
2. 2,50 en 3. 2,50.
Oplossing cryptogram
2 October
Horizontaal: 1. Gal (galei—ei), 3.
bison, 7. is (Is—is). 9. O.T., 10. top
(topaasaas). 12. emier (meier), 14.
tor (tortel), 16. teken. 19. sto.ik (knots),
22. ark, 24. strak (krats), 26. ork. 27.
af, 29. me (merelrel), 30. genre. 3L
rat (erato)
Verticaal: 1. Geest, 2. liter (treil),
4. Io, 5. sterk (sterkwater—water). 6.
Namen (manen). 8. som, 11. pit, 13.
eerst (stere), 15. opzet, 17. enter. 18.
agent. 19. slang. 20. osman, 21. KRO.
2. Uit een partij SAMISCH—COLLE
(Frankfurt ara Main 1930)
is
m
i
Ml
WA
m
A
±m
A
m
i
mm
Ag
A
x..
O
m
mmm
A
J
m
m
A
B
m
m
mm
Zwart aan zet won. HoeT
3. Uit een partij POLLOCK
Verbondenen (1803)
\m
WA
Al
A
nis m±m
m
i mm
mm m m
[mm üa
BES *=2
Mooie vecantie-herinnering
won (Mot in 5).
ZONDAGSBLAD 9 OCTOBER 1954
3
ter-in houten stroken met 11.valuwstaart
aangebracht. Ik heb nooit kunnen vin
den wat hiervan de bedoeling was,
vooral omdat er genoeg vlakke ikonen
Vele ikonen zijn in de k>op der tij
den onherkenbaar overgeverfd. door e-
dere generatie opnieuw, en met vernis
bestreken, zodat de oorspronkelijke
mooie kleuren geheel verdwenen In de
moderne t>jd heeft men dergelijke iiko-
nen, door ze nauwkeurig en voorzichtig
te reinigen, weer haar vroegere luister
teruggegeven. Zulke verontreinigingen
ontstonden niet alleen door de walm
van het houtstoken. maar ook door die
van het onontbeerlijke ikonenlampje, de
„lampada" genaamd, die voor het hei
ligenbeeld hing cn dag en nacht brand
de. Ik heb ikonen gezien, waarvan het
middenstuk letterlijk was zwartgebrand.
ZEKER niet een der minst mooie ver
sieringen aan de ikonen is het z.g.
„vjasj" of sierschrift. waartoe het Rus
sische alfabet zich bij uitstek leent, veel
meer dan het Latijnse, en hoewel de le
zing ervan door oningewijden. zelfs al
kennen zij Russisch, vrij moeilijk is,
geeft dit schrift niettemin aan de ikoon
een heel 9ierlijk uiterlijk. Ik heb iko
nen gehad, waarop hele verhalen uit het
leven van Christus in sierletters waren
opgetekend.
Men zal ook wel eens ikonen tegenko
men, die bijna geheel bekleed zijn met
een gouden, zilveren of koperen bedek
king. met uitsparingen alléén voor de ge
zichten, handen en voeten. Dit is niet
oorspronkelijk, maar een gewoonte van
later tijden, opgekomen uit de begeer
te om de eigenlijke beschildering zoveel
mogelijk te beschermen tegen invloeden
van buiten. Krijgt u zulk een ikoon t«
zien. dan kunt u meestal wel aannemen,
dat de ikoon zelf veel ouder is dan d«
bekleding.
Ten slotte wU Ik er nog op wijscn,
welk een merkwaardig verschijnsel het
Is, dat in een 10 oneindig gebied ala
het Slavische (want hel is niet enkel
in Rusland, maar ook in alle overige
Slavische landen) sulk een statische
kunst zoveel eeuwen door in stand bleef
en zich nog steeds voortzet tot in de
moderne tijd en dat zij tleh zelfs hand
haaft buiten haar geboortegrond onder
de Russen in de verstrooiing. Want
seer veel prachtige ikonen werden en
worden er gemaakt door «ulvere kun
stenaars buiten Busland, o.a. In Parijs.
W. E. BLOM
WINSTON CHURCHILL is altijd een
hartstochtelijke reiziger geweest. Als
't maar even kon trok hij er op uit.
Hoe verder van huis hoe liever. En
altijd had hij ogen en oren open.
Een ministerszetel was voor hem dan
ook wel eens een handicap. Want dan
moest hij in Londen, althans in Enge
land blijven. Ofschoon, er kwam altijd
wel gelegenheid om eens een uitstapje
te maken en zich door persoonlijk be
zoek op de hoogte te stellen hoe 't in
een bepaald land gesteld was.
De uitslag van de verkiezingen in 1929
bracht Churchill een langdurige vacan-
tie. En 't zag er naar uit. dat Winston
wel nooit meer tot het ministersambt
zou worden geroepen. Zijn vele tegen
standers en vijanden hadden daar vre
de mee. Zij konden niet ontkennen, dat
Churchill een man was van bizondere
gaven, maar voor Brits minister deugde
hij niet. Dat was meer dan eens geble
ken, beweerden zij met overtuiging. Hij
was meer romanticus dan man van de
klare werkelijkheid.
Natuurlijk vond Churchill nog wel ge
legenheid om met woord en pen deel
tè nemen aan de politieke strijd. Als
't zo te pas kwam hield hij een grote
rede en over gebrek aan belangstelling
had hij nimmer te klagen.
Bovendien bleef hij lid van het Lager
huis, zodat hij ook daar aan de beraad
slagingen kon deelnemen. Tijdens het
debat over de India Bill hield hij een
uitvoerige rede, die door het Lagerhuis
met klimmende spanning werd aange
hoord. Toen hij onder diepe stilte zijn
toespraak beëindigde, klonk plotseling
een spottende stem, die sprak: ..Hier
eindigt het laatste hoofdstuk van het
boek van de profeet Jeremias."
We kunnen ons enigszins voorstellen
met welk een blik in de ogen Churchill
zocht naar de spreker van deze laat
dunkende opmerking, die het effect van
zijn indrukwekkende rede bedierf. Het
bleek Leo Amery te zijn. met wie hij
de kostschool te Harrow had bezocht.
fVervolg van pag. 1)
Russische ikonenkunst
niet zo ver gekomen, dat in de Wester
se museums aan ikonen een gelijkbe
rechtigde plaats met de overige kunst
wordt gegeven. Wie ikonen wil zien en
bewonderen, is aangewezen op particu
lier bezit.
EN nu nog enkele bijzonderheden over
de vervaardiging van ikonen. De
houten panelen, die ervoor gebruikt wer.
den, waren meestal van linden- of vu
renhout, soms grenen- en een enkele
keer eikenhout. Het is te betreuren dat
deze laatste houtsoort niet algemeen ge
bruikt is geworden, want dan zouden on
telbare exemplaren voor "het nageslacht
bewaard zijn gebleven.
Wanneer wij bedenken, dat soms de
mooiste ikonen een onderdak vonden in
de een of andere slechtgebouwde, toch
tige en natte kerk of in dito woonhuizen
op dc uitgestrekte, aan allerlei tempe
ratuurwisseling blootgestelde vlakten,
dan behoeft het ons niet te verwonderen,
dat vele ervan voor goed zijn verdwe
nen, vermolmd en opgegeten door de
boutworm.
Be heb ikonen in handen gehad, waar
van alleen nog het eigenlijke schilder
werk intact was, maar de plank was to
taal vergaan en verteerd, poreus als
een spons, zodat je het hout met de vin
gers kon fijrvknijpen.
Dat dc worm meermalen niet door de
verflaag heendrong vindt zijn oorzaak
in de techniek van het schilderen, dat
zal blijken, nu ik de techniek van het
schilderen ga bespreken. De plank,
waarop geschilderd werd. moest goed
droog zijn. werd over haar hele opper
vlak, met uitzondering van een «malle
rand, uitgehakt en daarna mooi vlak ge.
schuurd. Over dit vlak werd een lijun-
laag gespreid en daarop gipspooder ge
strooid. Bij de alleroudste ikonen be
merkt men eerst nog een linnen doek
onder het gipspoeder. waaraan ze ook
herkenbaar zijn. Op deze ondergrond
werd meestal eerst een laag bladzilver
gelegd, daarna een laag bladgoud en
daaroverheen kwamen de bekende die
pe kleuren van blauw, rood, geel, in
karnaat, enz.
Ziet men Ikonen, die min of meer een
gebogen vlak vertonen op de manier
van een schild, dan moet men niet den
ken, dat dit een a/wijking is, door
krointrekking veroorzaakt. De ikonen
werden oorspronkelijk zo krom gemaakt,
en om se so te houden werden er ach-
Toen Winston met deze Leo eens ruzie
had, had hij de knaap in 't water ge
gooid. Leo had deze belediging nooit ver
geten en bij Winstons India Bill-rede
zag hij zijn kans schoon zich op zijn
vroegere schoolmakker te wreken.
Maar met dat al: na 1929 had Chur-
ahil heel wat meer vrije tijd dan in zijn
drukke ministersjaren. Hij schreef en
schilderde en maakte met vrouw en
dochter een grote reis door de Verenig
de Staten van Amerika. Tot dit land
voelde hij zich steeds erg aangetrokken.
Dat kwam waarschijnlijk, zo verklaarde
VII. Tweede
wereldoorlog
uitgebroken
hij zelf, omdat zijn moeder een Ame
rikaanse was. In elk geval: Churchill
genoot van zijn Amerikaanse reis en
steeds bleek dat ook de Amerikanen
hem graag mochten.
TOCH scheelde 't fnaar een haar of
Churchill had het Britse eilandenrijk
nimmer teruggezien.
Tijdens een bezoek aan New York werd
hij op straat door een auto aangereden
en zwaar gewond. Hij liep vijftien ge
broken beenderen en een aantal inter
ne bloedingen op. Twee dagen verkeer
de hij in levensgevaar.
Dit ongeval werd door het slachtoffer
zelf aldus beschreven: „Een ogenblik
ik kan het niet in tijd uitdrukken
was de wereld één vlam en ik één ver
lamming. Wel werkten mijn hersens snel
genoeg om op de gedachte tc komen:
Nu word ik omvergereden en waarschijn
lijk gedood. Toen kwam de schok. Ik
begrijp nog niet waarom ik niet als een
eierschaal brak of als een kruisbes tot
moes werd gewreven. Ik zag de auto.
die de arme politieagent op de Oxford-
se straatweg overreed en van hem bleef
geen. stuk over. Ik moet wel heel taai
zijn, of heel fortuinlijk, of allebei."
Ja, Winston Churchill is heel taai, zo
wel in letterlijke als in overdrachtelij
ke zin. Dat zou later nog wel eens blijk-
ken.
Van dat ernstig ongeval herstelde hij
geheel. Maar niet lang daarna werd hij
op 't ziekbed geworpen. Paratyphus.
Verschillende doktoren hebben ver
klaard, dat Churchill behoort tot de las
tigste patiënten, die zij ooit hebben be
handeld. Hij is zeer ongeduldig en erg
eigenwijs. Rust houden is voor hem de
moeilijkste karwei. Als hij ziek is
leeft hij dan ook in voortdurende ruzie
met dokters en verpleegsters. Maar als
hij eenmaal beter is zoekt hij naar al
le mogelijke middelen om zijn dankbaar
heid te tonen.
Toen de ziekte eindelijk overwonnen
was en de patiënt wat mocht opzitten,
wilde hij weer aan 't werk. Want hij had
zo geweldig veel te doen. De oude kracht
keerde snel terug. De levenslust vlam
de weer op. Daai-van waren twee onmis
kenbare bewijzen: de bekende Churchill-
lach en de lange, geurige sigaar..
]A, weldra was er voor Churchill weer
volop werk aan de winkel.
In Duitsland hadden de Nazi's de
macht in handen genomen en van hun
oorlogszuchtige leuzen daverde Europa.
Niet lang daarna bevrijdden zij zichzelf
van de last der herstelbetalingen.
In die tijd sprak Churchill in het La
gerhuis: „Laten wij ons zelf niet voor
de gek houden door te denken, dat het
Duitsland om gelijkwaardigheid te doen
is. Al die groepen jonge Teutoonse
Met vacantie in Amerika.
Duitse duikboten in actie.
