Van
militair
naar de
via onderwijs
politiek
„Eerst was ik nijdig, maar dacht toen:
ik zal het zelf doen"
Taak van onderwijs ten
aanzien van de film
Bezoek aan de 1082 meter
hoge Tafelberg
De heer C. v. d. Wal diende 25 j.
de Chr. vakbeweging
||lf!EÜWE leidsche courant
13
MAANDAG 4 OCTOBER 1954
H. W. TILANUS 70 JAAR
(Van een onzer redacteuren)
BIJ DE PARLEMENTAIRE AUTO'S, die op het Binnenhof geparkeerd
staan, zult u er geen van het Kamerlid Tilanus vinden, want die komt
per fiets.
Daar houd ik van en dat houdt je fris; zo'n fietstocht over de Scheve-
j ningseweg tussen de morgenuren thuis (met een stevige morgenpost) en
I de middaguren in de Kamer is goed voor de spieren.
tale deuren open en elke dag komt een
'rijtje vragen binnen van allerlei mensen,
die hulp of inlichtingen wensen Dan het
Kamerwerk buiten de openbare zittingen:
wetson'.wérpen en niet te vergeten de
Staatsbegroting bestuderen, als rap'
porteur de verslagen opmaken, vergade
ringen van de Kamerfractie en van hel
Seniorenconvent (de voorzitters der Ka
merfracties) het voorbereiden van de
speeches in de openbare zittingen, enz
Dus de avonduren
Als regel bezet. Vaak lezingen in»het
land, bijwonen van congressen, gezwegen
nog de vele vergaderingen in Haagse of
landelijke organisaties, bijv. als voorzit
ter van zes Chr. MULO-scholen in Den
Haag. van Chr. H.B.S. en Lyceum, e.d.
Houdt U nog tijd om te lezen?
Ja, dat óók nog. En ik lees langzaam.
Maar als ik het gelezen heb. dan zit het
goed-.
I Nu, dat is de morgen zeventig jaar
wordende heer Tilanus wel aan te zien
Met hem sprekende in het juiste klimaat:
een der vele zitjes in het gebouw der
Tweede Kamer, zien we nog een zeer
vitale heel gezellige en eenvoudige cau
seur voor ons, die naast het nu al 32-
jarige Kamerlidmaatschap tal van func
ties bekleedt ln het openbare leven
Zodat de tijdnood u niet onbekend Is?
In elk geval is elke dag vol. En als
Kamerlid zien ze in m\j een echte dienst
klopper; ik absenteer hier zelden. Det
moet ook wel, want als voorzitter van de
iC.H. Kamerfractie moet ik weten, wat
er gebeurt.
De buitenstaanders vinden dat Ka
merlidmaatschap vaak een lucratief
baantje.
Dan zijn ze abuis. Weet U, mijn mor-
gempost kost een uur lezen en dan nog
een paar uur beantwoorden. Kijk. voor
ons Kamerleden staan alle departemen-
Fabrieksbrand in Vaassen
Twee arbeiders gedood
bij ontploffing
In een chemisch pharmaceutische fa-
- briek in Vaassen heeft zich Vrijdagmiddag
een ontploffing voorgedaan, waarbij
.twee arbeiders zijn gedood.
Over de oorzaak van de ontploffing is
niets bekend. Men is 's middags bezig
geweest met het mengen van chemische
j producten, waarbij ook benzine gebruikt
wordt. De eigenaar van de fabriek, de
heer H. van Ommen, werd gewond naar
het Julianaziekenhuis te Apeldoorn
Iovergebracht De beide omgekomen ar
beiders zijn W. van Velzen (gehuwd en
I vader van een kind) en de 16-jarige
H. Vos.
Dodelijke ongelukken
Man door trein gegrepen
In de late avond van Donderdag is
op de spoorbaan dicht bij het station
Bodegraven de veehouder A. Hoogen-
doorn door een uit Utrecht komende
trein gegrepen en gedood.
In Zaandam kwam de 43-jarige brood-
I bakker J. van den Berg om het leven
na een botsing met zijn bakfiets tegen
j een üït.Beüningen afkomstige trailer.
Man na hondengevecht
doodgebleven
De 50-jarige C. Habets uit Maastricht,
Is Vrijdagmiddag omstreeks vijf uur in
de gang van zijn woning onwel gewor-
;den en vrijwel onmiddellijk daarna
overleden.
Toen de heer Habets met zijn hond
naar buiten ging, ontstond een vecht
partij tussen dit dier en een grote her
dershond van een der buurtbewoners.
De heer Habets beurde zijn hond op.
waarna de herdershond hem enkele ma
len omver liep. Toen de heer Habets
I zijn woning wilde binnengaan, zakte hij
i ln elkaar en overleed ter plaatse.
Ook zes procent in de
Textielindustrie
Advies voor militair personeel
J Ook in de textielindustrie is overeen-
stemming bereikt over de zes procent
i loonverhoging.
Voorts hebben de commissiën a (officle-
ren'en b (militairen beneden de rang
van tweede luitenant) van land- en lucht
macht de minister geadviseerd de wedden
van het gehele militaire personeel, als-
mede de pensioenen der gepensionneerden
met 6 pet te verhogen. Verder achten de
I commlssiën het juiste tijdstip gekomen
i om het maximum van f 200 der in 1951
verleende salarisveroging (5 pet) op te
heffen.
C. Kleywegi géén. lid van de
Tweede Kamer
De heer C. Kleywegt uit Nijmegen, die
tot lid van de Tweede Kamer was be
noemd ln de vacature-Berger (soc.) heeft
zijn benoeming niet aanvaard.
Dr J. G. H. Tans te Maastricht (R.K.)
zal vermoedelijk zijn benoeming aan-
1 nemen.
En zo zaten we dan al midden in de
practijk van een vol werkleven, dat de
zeventig-jarige nog lang niet pensioen
gerechtigd acht. Hoe dit alles gegroeid ii
uithet militaire leven?
Dan moeten we beginnen in Deven
ter. Daar was mijn vader officier bij d<
huzaren (en mijn schoonvader was kolo-
ten van dr Keuchenius. De een heette
Haan. de andere Kip. Jaren later ont
moette ik een der twee en groette hem:
ïeer Haan!" „Nee," zei hij, „ik
ben Kip"
Uw eerste candidatuur in 1918 voor
Kamerlid was het resultaat7
Ja. zo kunt U 't wel noemen. In 1907
as ilT tweede secretaris van de C.H
Unie geworden, later eerste en nu voor
zitter. Intussen was ook mijn liefde voor
het christelijk onderwijs groot geworden
in 1919 verliet ik de militaire dienst,
als secretaris van de Onderwijsraad
op te treden. Dit was tengevolge van een
wenk van minister De Visser: „net iets
voor U"
Van een merkwaardig leven werden al
lengs de hoofdlijnen zichtbaar: militair
militair onderwijs onderwijs poli
tiek. En hoewel de laatste nu de meest
eisende is. blijven de andere nog geheel
actief. De heer Tilanus bezet als voorzit
ter van Chr. Volksonderwijs, als voorzit
ter van de defensie-commissie
als leider der Chr. Hist- Unie
de posten, welke hem de gelegen
heid geven zijn volk in woord en daad te
dienen op de door aanleg en voorliefde
bepaalde plaats. En dat met de militaire
levenshouding van hoog plichtsbesef
een houding, die echter, als U met hem
spreekt, uiterlijk onherkenbaar verdwe
nen is onder het gemoedelijk woord.
En wat de d a a d betreft:
De 32 jaren van mijn Kamerlidmaat
schap waren onderbroken door vier oor'
logsjaren: van 1940—1944 heb ik gevan
gen gezeten in Essen, Cassel, Buohenwald,
Haren, concentratiekampen en boevenkle-
ren enz, maar wat wis het een rijke
leerschool voor het karakterleven. Hele
..groten", die heel klein bleken, „klei
nen". die groot waren.
Benijdenswaardig is de rust, waarmee
de heer Tilanus in een toch rusteloos lfe-
ven zijn oogmerken volgt, plannen maakt
Illegale organisatie ontdekt
Nederlanders zouden
worden vermoord
Het Biro Irian is dezer dagen verwit-
gd van het bestaan van illegale orga
nisaties in Indonesië, welke ten doel
hebben vooraanstaande Nederlanders te
vermoorden, indien zij er niet bij hun
regering in Nederland op aandringen
West-Iriao aan de republiek Indonesië
terug te geven, aldus heeft Zaterdag
aarnemend voorzitter van het Biro-
Irian, Sutomo (Bung Tomo) verklaard
In dit verband verzocht Tomo de samen
leving op haar hoede te zijn voor even
tuele provocaties. „Wij mogen niet eigen
machtig optreden, daardoor zou de ar
beid van de Indonesische regering, die
op het ogenblik deze kwestie langs
vreedzame weg en via diplomatieke ka
nalen, in casu de Verenigde Naties, tot
voordeel tracht af te wikkelen, wor
den bemoeilijkt". Bung Tomo zei voorts,
dat hij de „koppige Nederlandse hou
ding" slechts kon betreuren.
De Unesco zal van 12 November tot
11 December in Montevideo haar achtste
algemene vergadering houden. Het is de
eerste maal, dat de Sowjetunie hieraan
deelneemt.
Op weg naar ziekenhuis
Moeder van 9 kinderen
verdronk bij Staphorst
De 48-jarige mevrouw H. G. Emmers,
moeder van negen kinderen is met haar
rijwiel in de sloot geraakt en verdron
ken, toen zij van Staphorst op weg was
naar Balkbrug.
Zij wilde in deze plaats de bus nemen
naar Zwolle om daar in het ziekenhuis
haar zoontje te bezoeken.
Door de hevige wind is zij te water
geraakt en waarschijnlijk beklemd ge
raakt tussen de wielen van haar fiets.
Prof. ir G. H. Bast wordt
hoofddirecteur der P.T.T.
Bij Koninklijk besluit is de directeur
der PTT-laboratoria, prof. ir G. H. Bast
te 's-Gravenhage (hoofdbestuur) ingaan
de 1 October benoemd tot hoofddirec
teur der PTT. Hij is belast met de lei
ding van de hoofdafdeling der telegra
fie en telefonie, piet eervolle ontheffing
van zijn functie van hoofd van het Cen
traal Laboratorium.
Filmcongres sloot met een beroep op de
verantwoordelijkheid voor het kind
<4 (Van onze kunstredacteur)
DE JEUGD onverschillig in welk land heeft een ware hartstocht
voor de film. Als we het bioscoopbezoek vergelijken met theater- en
museumbezoek of met het lezen van romans en gedichten, dan blijkt maar
al te zeer de grote voorliefdé voor de film. Dat brengt natuurlijk een pro
bleem met zich mee, daar uitgemaakt dient te worden in hoeverre films
gemoed en ziel van het kind beïnvloeden."
Het onderwijs moet ingericht worden op
het totale leven van de jonge mensen.
De leraren moeten dan ook geschooid
worden ten aanzien van de filmkunde
Oe positieve waarden van de film moe
ten tot gelding komen en de negatieve
buiten werking worden gesteld. Dat kan
alleen als de kinderen leren een film
op de juiste wijze te zien, net zo goed
leren een gedicht op de juiste
te lezen.
Dinsdag hoopt de heer H. W. Tilanus, voorzitter van de Christelijk
Historische Unie en leider van de C.H. Tweede Kamerfractie, zijn
zeventigste verjaardag te vieren. Het vervoermiddel, waaraan deze
politicus zijn hart verpand heeft, is de fiets symbool van zijn een
voud en soberheid.
't Belgische kabinet
kraakt
Verschil van inzicht over
indexcijler
In de liberaal-socialistische Belgische
regeringscoalitie is een zekere spanning
ontstaan, omdat de liberale minister van
economische zaken. Jean Rey, voorne
mens is een indexcijfer van de kleinhan
delsprijzen over September j.L bekend te
maken, dat niet erkend wordt. Bij een
stijging tot 425 en vooral tot 430 komen er
nieuwe loonronden aan de orde. Volgens
de minister is de index gedaald, tot 422.7.
doch de indexcommissie is het hiermede
niet eens. De Katholieke Vakbond heeft
verklaard, dat het door de minister vast
gestelde indexcijfer geen maatstaf la voor
de levensduurte. Ook van de socialistische
vakbond ls een dergelijke verklaring op
komst.
Hoge functie voor
dr Oppenheimer
Atoomgeleerde Robert Oppenhei
mer, aan wie indertijd het inzien van
atoomgeheimen is ontzegd omdat hy
communistische relaties zou hebben,
is Vrijdag herkozen als directeur van
het instituut voor gevorderde studie
te Princeton in de Amerikaanse
I staat New Jersey.
nel), zodat ik al heel jong te paard zat.
Op 7-jarige leeftijd verhuisde ik naar Den
Haag, waar ik de school van Tesch be
zocht heb op de plek, waar nu in de Mo
lenstraat het Parkhotel (voorheen Porno-
staat. Daar werd o.a. opgeleid voor de
Alkmaarse Cadettenschool. Dan volgde de
Kon. Mil. Academie te Breda en in 1902
werd ik 2e luitenant bij de artillerie te
Gorcum.
Dus geen cavalerist, zoals Uw vader?
Nee. mij trok meer de techniek dan
het paard. En daar in Breda lag ook de
weg naar een breder vlak. Ik ben daar
Latyn en Grieks voor het Staats-
begonnen en allengs beheerste
mij de vraag: a 11 ij d militair blijven?
Zo bleef ik ook in Gorcum studeren en
daar ging ik met mijn schoonvader naar
de kerk in die tijd „erg gek" kreeg
door hem belangstelling voor de hogere
belangen van de militair, met name voor
de militaire tehuizen. Na drie jaren te
Utrecht als leraar aan de sahool voor ver-
lofs-officieren volgde Breda opnieuw als
leraar aan de K.M.A. Hier vooral is de
koerswending naar het politieke leven,
(volkenrecht, staatkunde) bevorderd. En
kwam ik in aanraking mbt de opvat
tingen van de mij zo sympathieke staats-
De Savornin Lohman. werd lid van
de Christ. Hist. Unie en al spoedig begon
politiek meeleven mij te boeien.
De gevolgen zijn blijkbaar niet uit
gebleven.
Neen. Maar ik had toen helemaal
geen idee van Kamerlid o.d. Wat mij eers'
trok was de in het R.K. klimaat zwakke
positie van het Protestantse leven in
Noordbrabant De zeer verspreid wonende
Protestanten hadden politieke bewust
wording nodig en de tijd daarvoor was
gunstig. Evenredige vertegenwoordiging,
algemeen kiesrecht, vrouwenkiesrecht
Toen lk aan de toenmalige secretaris
der C.H. Unie, mr Verkouteren vroeg, mij
daarbij te helpen, schreef hij terug: „Doe
zelf". Eerst was ik nijdig, maar ik
dacht al spoedig: goed, dan zkl ik het
zeil doen.
En dat is gelukt?
Jawel. Maar het begin viel niet mee
Mijn eerste „politieke rede" zou in Den
Bosch plaats hebben. En ik kneep 'm. In
het lokaal Bethel was het Tijdens de rede
zag ik twee heren vlijtig schrijven. Ik
dacht, dat het twee van mijn collega"
waren. Maar na mijn .speech stond ee;
van hen op en zei: „Ik ben dr Keuche
nius". Dat was de man van de Chr So
ciale party. En hij ging mij te lijf. Maar
Lk hoorde fouten en die wreef ik hem bij
de repliek onder de neus - en de zaal
bleef mij Op tournee reisden mij
èn bereikt, en, evenals in zijn spreken,
evenwicht 'bewaart. Dit is geen man van
dikke woorden of fel gebaar, maar deste-
bodemvast leven uit het be
ginsel, dat hem heilig is: het leven van
staat en volk onder de banier van Ko
ning Christus. Hiervan getuigt ook zijn
kijk op de jeugd in haar aandeel in het
staatkundig leven:
In 1919 al zag ik de noodzakelijkheid
in voorbereiding van onze jeugd in dit
verband; niet om haar te spannen voor
het karretje van de partij. Hoe sterkend
de aanraking met haar; in Friesland
vond ik sterk medeleven, soms lezingen-
500 jongeren. Thans zijn er ook cur-
n. schriftelijk en mondeling, en de
C.H. jeugd heeft haar adviserende leden
in het hoofdbestuur Ook heeft zij haar
maandblad. „De Jonge Nederlander".
- Uw kijk op de C.Hi Unie thans?
- Zij volgt een geestesrichting, die
ir mijn vaste overtuiging aanslaat bij
i groot deel van het Nederlandse volk
inzonderheid bij het Hervormde kerk
volk. Dat is ook bewezen. Bijv in 1946,
de kansen ongunstig waren (Krijger
met de Prot Unie tegen contact met anti-
kwam de C.H. Unie ongeschonden
uit de bus. In 1948 (grondwetsherziening)
kregen wij een zetel meer. Kijk, wij
heten geen partij, maar Unie. Dat weer
spiegelt ook onze positie t.o.v. de anti
revolutionairen. Ik ontken niet het b e-
der antithese, maar in aanslui
ting op art 7 van ons beginselprogram
zijn wij gekant tegen het forceren en
scherp stellen ten koste van bereikbare
samenwerking tegenover gemeen-
c h ap p e 1 ij k e vijanden.
Op deze lijn vindt U ook het ken
merkend verschil tussen Kuyper en Loh-
de eerste organisator, de andere
voorganger. Maar de verhouding tussen
volgers thans is goed, bewijst ook
mijn persoonlijke omgang met de heer
Schouten.
Maak het sober, vroaa mijn gastheer
i het geduldig doorstane vragenvuur.
En voor die vraag is reden: de heer
Tilanus verloor zeven jaar geleden zijn
vrouw, nadat hem in 1946 op tragische
wijze een 25-jarige zoon ontnomen was.
Destemeer zullen zijn vrienden en
geestverwanten zich beperken tot be
scheiden hulde.
Maar zij zullen hem precies dóir erer
en zijn hart verkwikken, waar zijn
ganse levenswerk voor de Unie gesymbo-
lylseerd kan worden: in 'n fonds voor een
Uniehuis. da; als centrum van leiding
De professor voor paedagogische psy
chologie aan de Universiteit van Ham
burg. prof. dr F. Stückrath, gaf Vrijdag
op de laatste dag van het filmcongres
in Utrecht zijn Inzichten betreffende
„Die Rolle des Films im Leben der
Jugend" (de betekenis van de film in
het leven van de jeugd). Die inzichten
zijn gebouwd op jarenlange ervaringen
)k op een bepaalde methode om de
filminvloed bij de jeugd te leren ken-
Aan een driehonderd kinderen van
3 tot 17 jaar heeft men een grote foto
laten zien van een bioscoopingang. Men-
dringen naar binnen, terwijl een
meisje en een jongen buiten de foto's
het reclamemateriaal bekijken. Die
van het thema waarover de kin
deren schriftelijk iets moesten vertel
len. De resultaten hiervan hebben prof
Stückrath en zijn assistenten tot bepaal
de conclusies gebracht.
In zijn betoog gaf prof. Stückrath al
lereerst een overzicht van de ontwik
kelingsgang bij het kind. Is het kind nog
geheel en al in beslag genomen door
gezin en familie, dan is er van bioscoop
nog helemaal geen sprake. In een grote
stad echter gaat reeds een vierjarig kind
esse krijgen voor dat grote -gebouw
die lichtjes en die plaatjes. Bij het
eerste schooljaar wordt die interesse nog
groter, gestimuleerd als ze wordt door
de kleuren en de ljdhten. Het kind weet
)g niet heen te mogen en neemt nu
die reclame en die foto's in de hal graag
als Ersatz Gaan de ouders regelmatig
naar de film dan wordt de bioscoop een
vast element in het gezinsleven.
Tot 10 jaar is de invloed van de
ouders nog heel belangrijk, maar door
schoolvriendjes en advertenties gaat het
kind al meer kennis krijgen van die
wondere wereld op het witte doek. Op
de lagere scholen wordt er over film
net zo gesproken als over voetballen en
motorrennen. De werking van de massa
laat zich hier reeds gelden. Het min of
1 sensationele werkt natuurlijk het
sterkst en het gevaar is niet denkbeel
dig, dat de vergroving van de werke
lijkheid in de film of in de filmreclame,
de kinderziel kan verbuigen.
In de voor-puberteit komen er hei
melijke of openlijke conflictsituaties ten
aanzien van de ouders. De band wordt
iets losser en het kind gaat jaloers wor
den op vriendjes, die wel naar de film
mogen. Het verlangen naar de film
brengt dan ook niet zelden een eerste
breuk met de ouders. Het kind ontkomt
eenmaal niet aan de film, omdat deze
zich overal opdringt in het leven. Met
het verbod alleen wordt niets bereikt
SPR. GAF VERVOLGENS een inzicht
ten aanzien van de laatste leeftijds
groepen van zy'n onderzoek. Die jeugd
zoekt in de film een soort „hoger" leven,
interpretatie van de wereld en een
model voor de eigen gedaante. Er wordt
niet eens bij gedacht dat het maar een
film is. Met gevoel en liefoe wordt er
als partner meegespeeld. De film be
werkt verslapping en nabootsing, ze in
spireert wensdromen. Er is dus zeer
zeker een schadelijke werKing van de
film te constateren, o.a. een verbreding
van het instinctsleven, een wennen aan
sensaties, vertekening van de levens-
aarden, enz. Welk beeld wordt er. al
dus prof. Stückrath, ons avond aan
avond, in de film, van de vrouw gege
ven? Het is veelal de erotische vrouw,
lange wimpers, gesluierde ogen en
zgn. edel profiel. Hier ligt dus een
gevaar. De film is nl. niet alleen een
amusement, maar een aanzienlijk en
integrerend element in het leven van
de jeugd. Vooral op de gevoeisvoorstel-
lingen werkt de film sterk.
Uit die psychologische onderzoekingen
komt de paedagogische opgave te voor
schijn. Er moet geestelijke hulp komen
leiden naar een critisch zien. Dat kan
door gesprekken en ook door vermin
dering van de filmconsumptie pn het
bepalen bij een meer vruchtbare inrich-
van de vrije tijd, b.v. wandelen,
sport, muziek, gezelligheid, enz. Hier
ligt dus de grote raak van het onderwys
op de scholen. Men leert de jeugd wel
van het oude theater, van gedichten
ran de natuur, maar de leraar gaat
de rug naar de film staan, alhoewel
hij weet dat er later aan die gedichten
'[ie natuur niets meer gedaan wordt
rel aan de film. Het probleem film
besproken worden en aan kweek
school en universiteit moet het onder
wijzend personeel worden voorbereid.
activiteit 'n blijvend
dorp tot dorp achterna twee geestverwan-1 ten voor de j
mag he- 1517 i
gedreven arbeid, door de jubilaris van
5 October verricht voor ons land en volk.
betreft: wij wensen de nog
zó vol van werklust en werkkracht zijnde
70-jarige nog menig jaar van „strijd
zegen", het tweetal woorden, dat geen
Christen zou kunnen en willen scheiden.
Zo men weet ls ln de kring der CHU
een comité gevormd om de heer Tilanus
een huldeblijk te overhandigen Om zijn
talrijke vrienden in de gelegenheid te
stellen hem persoonlijk te komen geluk
wensen, heeft het comité een receptie ge
organiseerd op Zaterdag 9 October,
en door warme liefde Dierentui
de Tuinzaal van de Haagse
Bij de beantwoording van vragen
klaarde prof, t Stückrath zich geen voor
stander van sprookjesfilms. Het sprook
je moet een verhaal blijven tussen m'oe-
?n kind en gespeeld worden op het
podium van de fantasie. Anders wordt
de fantasie van het kind geheel bedekt
door het beeld, blijft de voorstelling ge
fixeerd aan dat beeld. Een al te ruim
gebruik van natuurfilms voor onder
wijsdoeleinden stond spr. ook niet
Op deze laatste dag van de filmstu
dieweek van het Ned. Filminstituut wa-
i er weer. zeer veel belangstellenden
het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen in Utrecht. Des morgens had
de heer J. G. J Bosman een schets ge
geven van de filmsituatie in ons land
in de namiddag sprak de voorzitter
het Filminstituut, dr Ph. J. Iden-
burg een slotwoord. Des avonds w
de congressisten bijeen in het Camera
theater voor de vertoning van de Arthur
Rank-film „The Kidnappers".
Vrijdag en Zaterdag in Kaapstad
Aan banket kreeg de Prins een springbokhuid
aangeboden
Na zijn aankomst in Kaapstad, waar
hy door duizenden werd toegejuicht, en
in een open auto van het vliegveld naar
het regeringsgebouw reed. bezocht de
Prins in de middaguren de Tafelberg. Per
kabelbaan g:ng hij naar de top vanwaar
n een prachtig uitzicht op de stad
het zich in zuidelijke richting uitstrek
kende schiereiland heeft
een grote winkel ln de Adderley
Street, de hoofdstraat van Kaapstad,
kocht de Prins geschenken voor zyn
dochters. Later woonde hij een on
onofficiële ontvangst van de Nederlandse
club bij.
Aan de Prins is een grot* rose anjer
aangeboden. „Zuid-Afrika" genaamd, die
de Unie was gekweekt. De kweker
deze anjer, de heer A. Worth van
de Broadway Road in Belleville deelde
dat de bloem staat ingeschreven
bij de Britse anjelierenvereniging. „Ik
eet, dat de Prins van anjers houdt, en
ik wilde hem laten zien wat dit land op
dit gebied kan voortbrengen", aldus de
heer Worth.
In het kasteel van Kaapstad, waarvan
de eerste steen in 1666 door Jan van Kie-
beeck werd gelegd, heeft de administra
teur van de Kaapprovincie. Philllpus
Ollivier. Vrijdag aan Prins Bernhard
banket aangeboden. De Prins was
vergezeld door de leden van zijn gevolg-
De heer Ollivier verklaarde in een
toespraak tot de Prins: „lk verwelkom
vanavond Uwe Koninklijke Hoogheid op
de plaats waar Nederlanders ln een
vruchtbare bodem de eerste twijg voor
de Zuidafrikaanse natie plantten
Het verheugt mij. dat gedurende de
afgelopen paar jaren zoveel door onze
twee regeringen is gedaan om fle
rele banden tussen Nederland en Zuid-
Afrika te versterken.
Zuid-Afrika is een veelbesproken
land. Berichten geven echter somtijds
een verwrongen beeld en de daarop ge
gronde opvattingen en meningen zijn on
rijp en eveneens verwrongen. Wij zyn
daarom verheugd dat Uwe KomnkiijKe
Hoogheid met uw grote belangstelling
en bovenal uw practische zin de gele
genheid heeft om. hoe vluchtig dan ook.
uit de eerste hand kennis te maken met
de sfeer en de omstandigheden die in
Zuid-Afrika heersen". Spreker bood dc
Prins daarop een springbokhuid aan.
In antwoord op de welkomstrede van
de administrateur, zeide Prins Bernhard.
dat de ontvangst in de rustige sfeer van
een oud kasteel een byzondere beko
ring had. Niet alleen aan het kasteel en
Kaapstad, maar aan de gehele Kaappro
vincie zijn herinneringen verhonden aan
het werk van Nederlanders. „Kaapstad
imponeert mij als een stad, die zich door
en door bewust is van de eisen des tijds
en 'ezelfdertijd de sfeer van tradit*
de trots op haar geschiedenis heeft be
houden". aldus de Prins. Hij sprak zyn
beste wensen uit voor de welvaart van
de Kaap. waar zovelen van zyn lands
lieden een gelukkig bestaan heboen ge
vonden en hun beste krachten geven
voor de economische en culturele ont
wikkeling van. de provincie.
Standbeeld onlhuld
Prins Bernhard heeft Zaterdag te
Kaapstad het standbeeld van Maria van
Riebeeck, de echtgenot- van Jan v. Rie-
beeck, die in 1652 de Kaap stichtte, ont
huld.
De Prins zeide, dat Zuid-Afrika's her
denkingsfeesten in 1952 in Nederland
met grote belangstelling waren gevolgd.
„Het Nederlandse volk heeft overwogen
wat zyn passendste geschenk aan het
volk van Zuid-Afrika zou zijn en zijn
keuze viel op een standbeeld van Maria
van Riebeeck, niet alleen om deze voor
treffelijke vrouw zelf. maar ook om het
historisch werk van haar echtgenoot te
eren. Derhalve zijn wij hier bijeen om
Maria van Riebeeck eer te bewijzen, de
eerste vrouw die uit Europa naar dit
land is gekomen, die gedurende tien jaar
op ongeveer een mijl afstand van deze
plaats woonde en die. in de ogen van het
volk van Zuid-Afrika. een voorbeeld is
van geloof, moed. toewijding en trouw.
Zij bracht een edele traditie van Holland
en vestigde zich hier. Zy heeft vele
iven na haar geïnspireerd, die hun
echtgenoten in tijden van nood en be
proeving bijstonden en aanmoedigden.
Ik hoop. dat. wanneer dit standbeeld
tenslotte zijn vaste plaats in de poort van
Zuid-Afrika heeft gevonden, in de buurt
het standbeeld van haar echtgenoot,
beide het symbool van trouw en toe
wijding zullen blijven".
De Prins uitte de hoop. dat het stand
beeld de Zuidafrikanen zal herinneren
de vriendschap, die tussen Nederland
Zuid-Afrika bestaat. Het standbeeld
werd namens het volk van Zuid-Afrika
in ontvangst genomen door dr Eben
Doenges, de minister van Binnenlandse
Zaken.
Tegen N.E.S.B.-leiders
6 maanden geëist
..Hoe wagen een oud SS.-officier en
.en oud N.S.B.-vrederechter het zich te
richten tot de nationale krachten tn het
Nederlandse volk?" zo vroeg de procu-
-generaal bij het Haagse Gerechts-
mr R. J. G. baron' van Voorst tot
Voorst, toen hij in zijn requisitoir de
artikelen in het blad .Alarm" ci
teerde. Naar mjjn oordeel ls het Neder
landse volk getart door de N.E.S.B. Wie
het Nederlandse volk zo ln het hart
grypt, maakt aanspraak op een streng
aanpakken door de overheid. Het Am
sterdamse vonnis tegen deze N.E.S.B.-
leiders wilde de procureur-generaal be
vestigd zien, maar met een verhoging
van de strafmaat. Daarom eiste mr ba
ron van Voorst tot Voorst tegen ieder
een gevangenisstraf van 6 maanden, zon
der aftrek. En in verband met vrees op
herhaling of vlucht, vroeg de proc.-gene-
raal direct ha de uitspraak bevel tot ge
vangenneming.
Nadat des morgens verschillende ge
tuigen in deze zaak waren gehoord, heeft
de procureur-generaal bij het Haagse
Hof gistermiddag in een scherp omlijnd
betoog het nationaal-socialistisch ka
rakter van-de N.E.S B.. als in feite een
voortzetting van de N.S.B. aan de kaak
gesteld. „Het gaat niet om de N.S.B. op
papier, maar om de geestelijke werk
zaamheden van deze organisatie", aldus
spr., die er op wees, dat in artikelen
van de N.E.S.B de beruchte Himmler
als Mozcs cn Nietzsche als heraut van
deze eeuw werden gekenschetst. In het
program van deze beweging komen ty
pische nationaal-socialistische uitdruk
kingen naar voren. Voor het koning
schap is bij deze beweging geen plaats.
Een artikel van Paul van Tienen ci
terend zei spr.. dat dit stuk een omgeval
len boekenkast demonstreert, waaraan
geen touw is vast te knopen. De artike
len. die verdachten in het blad Alarm
hebben geschreven, zijn gelijk aan die,
welke destijds in Volk en Vaderland
verschenen. Wat is er anders te ver
wachten van een oud SS-officier en een
oud NSB-vrederechter. aldus de proc.-
generaal.
De verdediger mr E. F. J. Steyns be
pleitte clementie en verzocht de straf
niet hoger te bepalen, dan welke de
rechtbank te Amsterdam had uitge
sproken.
Uitspraak 15 October a s.
Kinderzegels op 15 Nov.
verkrijgbaar
Op 15 November zullen op alle post-
inrichtingen ln Nederland de kinder
zegels 1954 verkrijgbaar worden gesteld.
De verkoop van deze zegels zal duren
n met 14 Januari 1955. Het ontwerp
in de heer Sierk Schröder te Was-
ir. De tekst en de waardecijfers zyn
ontworpen door de heer P. J. J. van Trlgt
e 's-Gravenhage. De zegels zijn uitge
roerd in rotogravure (koperdiepdruk) en
wel elke zegel in één kleur. De zegels
leven beelden uit het leven van het kind
■erzorgd door de, met de opbrengst van
de toeslag te subsidiëren, Instellingen.
De waarden, bijslagen, voorstellingen en
kleuren zijn: 2 ct en 3 ct liggend zegel,
fröbelen (kinderen bezig met plakwerk)
sepia. 5 ct en 3 ct, staand zegel, hygiëne
(kindje dat tanden poetst) olijfgroen; 7 ct
5 ct, staand zegel openluchtspel (jon
getje met scheepje) grijs-blauw; 10 ct en
5 ct staand zegel, algemene verzorging
(kinderverzorgster met kleuter) bruin
rood; 25 ct en 8 ct, liggend zegel, tekenen
therapie (herstellend kind dat tekent)
blauw.
De zegels zijn geldig tot ultimo Decem
ber 1955. De afmetingen zijn 24.25 bij
31.55 m.m.
Twee doden, drie ernstig
gewonden in autorace
Twee deelnemers aan de Ronde van
Italië voor automobielen hebben tijdens
de derde, 955 kilometer lange, etappe van
Napels naar Bari de dood gevonden.
De Italianen Franco Simontacchl en
Lulza Rezzonico, die ln een Lancia Aure
lia reden, vlogen uit de bocht en sloegen
over de kop. Beiden waren op slag dood.
Drie andere coureurs werden eveneens
het slachtoffer van een ongeluk. Alle drie
moesten zij ln ernstige toestand naar het
ziekenhuis worden overgebracht.
Twee Xerxesspelers naar
profclub Den Haag
De profvoetbalclub Den Haag heeft er
twee spelers bijgekregen. Er zijn contrac
ten afgesloten met de Xerxesspelers C.
Rijshouwer en Koers.
Juris! op art. 8" gehuldigd
(Van een onzer verslaggevers)
„Jurist op art. 8", was de bijnaam, die
de voorzitter van de Chr. Bedrijfsgroepen
Centrale, de heer C. van Baren, Vrijdag
de zilveren secretaris, de heer C. van der
Wal, gaf. Warm is de jubilaris, die zich 25
jaar voor de Chr. vakbeweging zeer ver-
diensteiyk heelt gemaakt, genuldlgd. In
de vergadering van de verenigingsraad
sprak allereerst de heer Van Baren, die
de dag memoreerde, waarop de jubilaris
ln dienst trad. „Hij bezit een geest van
voortvarendheid", aldus de heer Van
Baren, die de jubilaris prees ais gezag
hebbende figuur op- het terrein van de
wetgeving betreffende de soc. verzekering.
„Hij is een vriend en collega ln de volle
zin des woords en heeft altyd een open
oog voor de menselijke verhoudingen in
de onderneming". Ook mevrouw Van der
Wal betrok spr. m de huldiging. Namens
het hoofdbestuur bood hij een gouden
armbandhorloge aan.
De heer J. Clemens, die namens de af
delingen sprak, wist, dat de heer Van der
Wal er weinig voor voelt, zich in
étalage geplaatst te zien. Niettemin
ook hy woorden van hulde. De jubilaris
is een goede bekende ln bijna alle afdelin
gen. omdat hij in tal van districten werk
zaam was. Spr. schilderde zOn leven als
een antwoord op de els van Jezus Chris
tus. Het geschenk van de afdelingen be
stond uit een tafel- en divankleed plus
bijpassende overgordijnen, een vulpen
voor de jubilaris persoonlijk en bovendien
het „overschot" van een in de afdelingen
gehouden inzameling aangeboden in een
Namens bestuurders en personeel van
het bureau bood de boekhouder, de beer
H. van Steenbrugge, aan de heer Van der
Wal een schilderij aan. De directie der
Verenigde glasfabrieken deed een prach
tige siervaas aanbieden.
Tijdens de receptie ln de middag in Den
Hout kwamen deputaties uit de vakbewe
ging en vele vrienden uit het bedrijfs
leven gelukwensen brengen. De woord
voerder namens het CNV was de heer K.
de Boer, die met de heer H. R. Plomp het
vakverbond representeerde. ZIJ overhan
digden enkele boeken, evenals de heer J.
Nooyen namens de RK Fabrieksarbeiders-
bond en de heer B. de Wit namens een
groep vrienden uit Voorburg. De heer Van
den Toorn, voorzitter van de Redersver
eniging gewaagde van de goede samen
werking. waaraan Van der Wal bouwde.
Van de verdere aanwezigen noemen wij
de heren Brandes, secretaris van de Stich
ting van de Arbeid. Pels en Ormel, secre
tarissen van de S.E.R.
De heer Holman krijgt zijn zin
Dir. A'damse tram
eervol ontslag
Blijft in genot van zijn
volle salaris
B. en W. van Amsterdam hebben nu
aan de raad een voorstel gezonden hierop
neerkomende, dat de directeur var. het
gemeentevervoerbedrijf, ir W. B. L Hof
man. met ingang van 1 November eervol
ontslag wordt gegeven, nadat hij een ver
zoek daartoe zal hebben Ingediend. De
heer Hofman had zelf deze suggestie ge
daan. Er zal zo spoedig mogelijk tot be
noeming van een nieuwe directeur wor
den overgegaan.
Het ligt in de. bedoeling, dat de heer
Hofman in het volledige genot van zijn
salaris blijft, met aftrek van loonbelas
ting en zijn bijdrage aan pensioenpremie.
Wat hij uit anderen hoofde aan inkom
sten verkrijgt, mag hij behouden. Boven
dien zal zijn salaris gelijke tred houden
met eventuele wijzigingen, die zijn salaris
zou ondergaan indien hU ln functie was
gebleven.
Ook komt er geen wijziging in de rege
ling van zyn pensioen.
B. en W. delen nog mede. dat ook de
heer Hofman zijn heengaan ziet als een
eerste stap tot oplossing van de moeilijk
heden. Hij zal eerst nog even by het ge
meentevervoerbedrijf terugkeren en dan
spoedig ontslag vragen.
