LEZERS
PELGRIMAGE
Anton Bruckner
Van de honderd Oost-Aziaten
behoren er drie tot een Chr. kerk
Nogmaalskanselrail
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
aiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
tegenwoordig een
JEDEREEN kent ze: de
boekjes in zakformaat in
kleurige slappe omslagen,
de ruggen veelal gelijmd, in
plaats van genaaid en de
snee in alle denkbare tinten.
We noemen ze pocket-
booksAlle boekhandelaren hebben
kleinere of grotere voorraad van en al
etalages in het algemeen nog een beseheiden plaatsje in,
ze worden toch al lang niet meer onder de toonbank
verstopt, want het pocket-book is er in gegaan. Het wordt
nu druk verkocht. Sterker uitgedrukt: het heeft de be
schaafde wereld stormenderhand veroverd in ongeveer
tien jaar tijds, zo snel zelfs, dat de taalzuiveraars geen kans
hebben gezien om een goede Nederlandse naam te lan
ceren voor het te laat was, d.w.z. voordat het woord
pocketbook een begrip
Schoonheid en wijsheid op
krantenpapier
geworden.
Met de intrede van het
pocketbook is het zo
P overrompelend gegaan,
dat er nog steeds heel
wat misverstand omtrent
(I deze boekjes heerst en
dat we ons ook nog nau-
I welijks realiseren, welke
betekenis aan deze soort
Kvan uitgaven moet wor
den toegekend. In brede
EJtringen vindt men het
pocket-book nog ver-
dacht, misschien door de
I erotisch getinte voorstel-
Blingen op de omslagen
van sommige buitenland
se uitgaven, misschien
IJ ook door de verrassend
lage prijzen, die herinne-
0 ringen wekken aan de
voor-oorlogse z.g. 'kwart-
Kjes-romans, die nu niet
bepaald in een goede
Sreuk stonden. Het is be
grijpelijk, dat men meent
voor de prijs van twee
gulden of minder geen
goed boek te kunnen
iC kopen.
En dat de prijs van deze
boekjes zo laag is, kan ons al
leen maar tot vreugde stemmen.
Voor de buitenlandse uitgaven
behoeft dit niet zo'n grote ver
wondering te wekken. De gro
te oplagen van het ruime taal
gebied maken een lage prijs
prijs mogelijk.
Dat Neder
land echter
werkelijk mee
blijkt te kun
nen doen
boek en een boek over het ge
bruik van de Nederlandse taal,
het volledige oeuvre van Dic
kens, bloemlezingen van serieu
ze en van kolder-poëzie, detec
tives en wat niet al meer. De
aanleiding tot het schrijven van
deze beschouwing was echter
de verschijning van een drietal
boekjes, die een waardevolle
aanvulling betekenen.
Bij de bede
vaartgangers
Daar zijn in de eerste plaats
de Canterbury Tales van Geof
frey Chaucer in een goede Ne
derlandse vertaling en herdich
ting van A. J. Barnouw. Het le
zen van deze „Vertellingen van
de pelgrims naar Kantelberg",
daterend van de veertiende
i nog i
ook
pocketbooks in
de Nederland
se taal ver
schijnen voor een prijs die men
ook voor één of twee 'pak
jes sigaretten uitgeeft,
aangename verrassing.
Cu hu red
venster
genot. De humor
schrijvingskunst
zowel wanneer 1
iddeleeuwse toe
standen betreft, zijn kostelijk.
Het kan haast niet anders of
Petrarca's verhaal van Grisel-
de bijv., zoals Chaucer het
door de student uit Oxford laat
vertellen, zal iemand die dit
eenmaal heeft gelezen zijn le
ven lang bijblijven. Ook van de
andere verhalen is het zonder
meer duidelijk, waardoor ze de
euwen hebben verduurd en nu
nog sterk aanspreken. Uit de
Canterbury Tales leert men de
middeleeuwen beter en gemak
kelijker kennen dan uit menig
lijvig cultuurhistorisch hand
boek.
En dan is daar de vijftiende
eeuwse Chinese roman „De
bruiden van
Soe Yeoe Pe",
Het
stemt tot dankbaarheid dat het
Nederlandse pocketbook op een
peil staat, dat voor het buiten
landse niet onderdoet.
Hogeschool aan
huis
Wat de betekenis van het ver
schijnsel pocketbook aangaat:
Die is tweeledig. In de eer
ste plaats is daar Je uitwis
seling van cultuurbezit tussen
de volken onderling. Was er
Ivoor de laatste wereldoorlog
slechts in de best gesorteerde
(boekhandels een beperkte keus
luit buitenlandse lectuur, nu kan
Imen te kust en te keur gaan,
look in de kleinere provincieste
lden. De invloed van de buiten
landse letterkunde op de Ne
derlandse doet zich dan ook
veel sterker gelden.
Maar veel belangrijker nog
dan de indirecte beïnvloeding
i. via de Nederlandse letterkunde
zijn de directe mogelijkheden
voor de beschaving en de ont-
Wikkeling van ons volk. Sinds
i kort is het immers zo, dat ieder
k zich in het bezit kan stellen van
de meesterwerken uit de we-
k jreldliteratuur en zich op de
hoogte kan stellen van al wat
- in de loop van de wereldgeschie-
- denis voor de ontwikkeling van
de culturen van belang is ge-
- Weest en wel uit eigen boeken-
- bezit.
i Vroeger was daarvoor veel
t geld en veel speurwerk nodig.
De openbare bibliotheken, voor
zover ze behoorlijk gesorteerd
e waren, vormden ook maar ge-
brekkige hulpmiddelen. Het in
r korte tijd doorgewerkte geleen-
de boek is voor de vorming
t van de smaak, van het karak-
-ter, van de eigen stijl, kortom,
Voor de hele vorming en ont-
wikkeling tot persoonlijkheid nu
eenmaal van veel geringer be
tekenis dan het boek, dat van
n tijd tot tijd op een rustig uur
>hog eens opnieuw ter hand
■e wordt genomen. Voor hen die
houden van schoonheid en ver
hangen naar kennis is het poc-
,r(ketbook, hoe goedkoop uitge-
voerd het ook moge zijn, van
onschatbare waarde. De invloed
van de confrontatie met de
ihieesterwerken van de grote
wereldculturen zal langzaam
■doorwerken. Maar dat die in-
'"vloed merkbaar zal zijn en een
'"Barricade zal gaan vormen te
lgen de vervlakking en verru
wing, waarover de laatste tien-
stallen jaren zo wordt geklaagd,
1X8 is wel zeer waarschijnlijk.
t« Van de Nederlandse uitgevers
s«van pocketbooks, maakt de Uit-
r-geverij „Het Spectrum"
eyUtrecht (en Antwerpen) zich
n-het bijzonder verdienstelijk. De
rjlprisma-reeks van de uitgeefster
e0 telt al een kleine honderd n
t#mers, w.o. de psalmberijming
Van Gabriël Smit, uitstekende
^Vertaalde en Nederlandse
tnans, een kruiswoordraadsel-
de
auteur liever
anoniem bleef,
omdat het
schrijven van
boeken in het
oude China
als een min
derwaardige bezigheid werd be
schouwd. De naam van de
schrijver doet er echter ook
niet toe; belangrijker dan zijn
naam is zijn werk, dat ons
liever is dan een menigte bio
grafische bijzonderheden.
Pearl Buck zal China goed
kennen. Toch krijgt men, na het
lezen van dit eeuwenoude boek
de indruk, China nog altijd door
een westerse bril te hebben be
schouwd en het eerst beter te
hebben leren begrijpen uit dit
boek van een auteur die zelf
Chinees was en die van een
westerse beschaving wellicht
nauwelijks had gehoord. De ro
man van de bruiden is een le
vendige geschiedenis, die zich
prettig laat lezen en vol zit van
tere humor. Ook dit boekje is
een kostbaar bezit.
En' tenslotte noemen we nog
de biografie „Jan Steen" van j
C. J. Kelk, al dartelen we, door
deze volgorde te kiezen dan ook
raar door de tijd en de wereld.
Felix Timmermans schreef
zijn levensbeschrijving van Pie
tier Bruechel onder het motto
„Ik heb u uit Uwe werken ge
roken". Inderdaad, bij het be
schouwen van schilderijen van
Bruechel waaien de geuren van
overvloedige en smakelijke
maaltijden ons als het ware te
gen. En Kelk zou iets soortge
lijks voor in zijn boek hebben
kunnen laten afdrukken, want
uit het werk van Jan Steen moet
hij zich een indruk hebben ge
vormd omtrent diens persoon
en karakter. En omgekeerd is
het zo, dat iemand die het boek
van Kelk heeft gelezen, wat op
zichzelf reeds een genoegen is,
voortaan de doeken van de oude
meester van het harde maar
goede leven nog beter zal be
grijpen en waarderen. Ter il
lustratie een fragmentje uit een
dialoog tussen Jan en Grietje,
tezamen in het grote bed ge
legen, uit het Hoofdstuk „Kom
Patertje, geef er uw non een
„Dus we hebben niet ter
stond weer lek en gebrek?"
„Wel neen, mijn liefjen, het
zal waarachtig wel gaan."
Toen lachte ze door haar snik
ken heen en kuste Jan eri zei
zachtjes: „Dan is het goed..,."
Het is erg verleidelijk om
meer te vertellen over en
meer te citeren uit deze
boekjes. Het bestek van deze
beschouwing laat dit echter
niet toe. Het is ook niet
nodig, wanneer het vooraf
gaande heeft beantwoord
aan de bedoelingen, n.l. op
te wekken tot het lezen en
kopen van die boeken, die
mede bepalend zijn geweest
voor de ontwikkeling van
de beschaving waarin wij
leven en die dus, ofschoon
wij ons daarvan onbewust
kunnen zijn, ook tot onze
eigen vorming hebben bij
gedragen. Maar is het weten
en het bewust genieten niet
ver te verkiezen boven het
voortleven in achteloosheid?
JAN E. NIEMEIJER
Pocketbooks: goede en goedkope lectuur
HJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIilllll>lll»ll>ll«llll>l»«i
Werp nu het net in zee
zodat de sterkste mazen sc
Dit noodgetij vol angsten,
doet zelfs de grofste rove
zult vangsten vang
de trek.
m gebrek,
iet net verlangen.
Zij joegen op elkaar met felle blik en bek,
met onomwonden haat en weggetrokken wangen.
O visser, blijf met macht aan lijn en takel hangen.
Grijp snoekbaars bij de kieuw en paling in de nek.
De kuipen lopen vol, de bun en ieder val
puilt van de vangst. Hoor, hoe de meeuwen krijsen.
En overal licht wit de zilverende via.
ll'ge boeg omspat,
Jan H. de Groot.
Uit „Vice Versa", (Vitg. Holland) |j
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Lykt het er niet op,
F ons bewustzijn tegen
woordig verveelvoudigd
■rouderde
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Slagzij naar
het eeuwige
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii
en ruiten te maken'
Maar dan ineens dii
onderlyke sensatie
klei
het
ogenblik-
Izame helderh
dt doorspoeld. Lat
niet langer in raat
vertellen.
-eg toch telden, gekwclden, ra-
en we delozen, maar ook pro
fiteurs, keiharde kerels
met in de mondhoek
:mde, hun eeuwige sigaar,
vrouwen lijdend aan
hun liefde, jonge man
nen, tot vertwijfeling
gebracht dt
ingelendt
de haven legt. Wat
lees, wat ik zie,
ik hoor, vloeit ergens
op een bepaalde plaat
in myn geest ineen
de drie geseheidei
u gen
derr
civilis
De
straatzijde
de ka-
,vand tot wand.
i slecht weer; de
warmte begint als
koude glas aan I
kruipen. Daarachter hi
donkere, hevig onrus- leven, l
tige boomgroen. Op Don Jui
de
oorlog.
Een tijd lang ligt dit
alles gescheiden. De
eigenlijke, dagelijkse
pelgrimage heeft een
istpunt bereikt. Het
tot de
mens in de tijd. Bij
dit punt van aandach
tigheid wordt het tydi
fostuum doorzichtig e
alle aardrijkskundige
afstanden vallen
Dit gaat
ring;
zeldzs
boek heeft
eigen.
honderdkoppige
Mozs
-adde
ko.
het hie
stilte komend autovi
keer, dat soms de rt
ten doet rinkelen
de
met op de ach- z
tergrond de slagvaar- r
digc en spitse instru- h
mentale begeleiding.
Nu en dan applaus by
doek. Wereldi
open boek leven, gestyleerd tol
:yn wy, mensen. Zo
ten de engelen het
n zien, zo voltrekt
zich het drama van de
wereldgeschiedenis. Ky-
Christe
elei
poppenspel:
stoel het levend con- netjes met pruik, steek springen
tact met de wereld en degen, vrouwtjes
buiten. Stemmen in met hoepelrokken en
Europese talen kondi- hoge kapsels; intrigue,
een een relais aan. En vertwijfeling, bravour.
•iumf, gevoeligheid.
lichtreclames
aan; frambo-
en giftig groen
donkerende scheeps-
Amerikaanse De lezer reist als het kykei
ing: daar zijn ware op drie wegen naam
ahbers, straat- tegelijk, die immers alleer
liften naar de onverenigbaar zyn. Wat mensi
verdieping, heeft dit grtcieus pop- daara
drinkgelegen- penspel met wolken- glasw
uurkamers, krabbers of met deze de et
ch de levens zwaar uiteenwaaiende De i
van mensen bomen achter de besla-
Groot man - groot kind
ZO was de Oostenrijkse componist Anton Bruck
ner, en uit de botsing van die tegenstrijdige
eigenschappen ontsproten slag op slag humoristische
situaties of uitspraken, die niet alleen grappig zijn,
doch bovendien een merkwaardig licht op deze
typische kunstenaarsfiguur werpen. Een vorige maal
vertelden we al een vermakelijk voorval uit Bruck-
ners practijk als koordirigent. Zeer karakteristiek
is ook de volgende geschiedenis, die Hans Commen-
da in zijn boekje „Geschichten um Bruckner" (uitg.
H. Muck, Linz) vertelt.
BIJ het vierde regiment dra
gonders in Wels was in de
zestiger jaren van de vorige
eeuw als officier ingedeeld
aartshertog Otto, de vader van
de latere en laatste Oostenrijkse
keizer Karei. Het was een mooie
man, voor wie alle vrouwen op de
knieën lagen en alle mannen zich
uitsloofden. De aartshertog was dan
ook bijzonder met zichzelf inge
nomen. Op een keer ging Bruckner
in Wels uit wandelen. Hij hield
daarbij naar zijn gewoonte
zijn hoed in de hand, omdat
hij altijd zo'n heet hoofd had.
Al voortgaande ontmoet hij
aartshertog Otto. Deze kijkt
hem aan en zegt met neer
buigende vriendelijkheid, die
iedereen in zijn omgeving
als een grote gunst zou heb
ben beschouwd: „Aber bitte,
setzen Sie doch auf!" Bruck
ner, kinderlijk verlegen,
antwoordt op de ongekun
stelde en dood-eerlij ke ma
nier, die hem eigen was, in
het onvervalste dialect van
zijn geboortestreek: „Aber,
kaiserliche Hoheit, wegen
Ihna hab i den Huat ja gar
net abgnumma, mir war ja
nur so hoass!" Maar, Kei
zerlijke Hoogheid, ik heb
m'n hoed helemaal niet voor
U afgenomen: ik had het
alleen maar zo verschrikke
lijk warm!
wigheid gcheidt.
ie pelgrimage!,
C. R.
EEN dergelijk voorval is
maar niet grappig al
leen, doch de humor daar
van is in wezen diepzinnig,
omdat hier een botsing
plaats vond tussen de rang
orde volgens maatschappe
lijke stand en die volgens
de wetten in het rijk van
de geest. In wezen was
Bruckner hier de vorst en
de aartshertog een onbedui
dendheid, wat Bruckner, bij
al zijn onderdanigheid, in
zijn naïevetèit voor een goed
verstaander duidelijk uit
sprak. Die verwisseling van
de rollen «geeft aan de humor
diepte, en het onbewuste
zelfbesef van Bruckner
maakte dat zijn antwoord
veel raker uitviel, dan wan
neer hij had geprobeerd een
hoge borst op te zetten.
Alleraardigst is ook het vol
gende verhaal. Op een keer
komt Bruckner de leskamer
van het conservatorium bin
nen. Daar bemerkt hij een
nieuwe leerling, een heel
tengere Joodse jongen, die
zich later zou ontwikkelen
tot lid van een belangrijk
Weens orkest. Bruckner gaat
op hem af, legt zijn hand
op de zwarte krullebol van
de jongen en zegt met iets
van medelijden in zijn stem:
„Liabs Büaberl, glaubst
denn wirkli, dass der Mes
sias noch nicht auf Erden
gwesen ist?" Beste jongen,
geloof je dan heus, dat de
Messias nog niet op aarde
is geweest? Krijgt de
humor hier niet iets roe
rends? Op deze wijze „naïef"
zijn kan alleèn een groot
en goed man.
C. R.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
APHORISMEN.
Wat zonder inspanning is geschre-
?n, wordt gewoonlijk zonder genoe-
'n gelezen.
Samuel Johnson
1709—1784
Het gebrek t
RAJAH MANIKAM VERTELT:
Meer dan de helft van de wereldbevolking is in Oost-
Azië verwikkeld in een reusachtige omwenteling, zoals de
mensheid in zo korte tijd! nog niet heeft meegemaakt.
Na de oorlog zijn er zes nieuwe staten gekomen. De indus
trialisatie vliegt over de landen. Het Aziatische collectivis
me wijkt voor het individualisme. Vrouwen-emancipatie en
opvoeding van de jeugd breiden uit. Radio en krant komen
tot in de dorpen. En de christelijke kerken
Dr. %ajah B. Manikam is secre- even gelukkig geslaagd. De oecu-
taris voor het Verre Oosten van menische verbcnfenheid groeit,
de Internationale Zendingsraad Het communisme heeft niet al-
de Wereldraad van Kerken, leen de Kerk in China geheel
Doopsgezinde
over
Remonstranten
Ds. A. L. Broer schrijft in het
Alg. Doopsgezind Weekblad veel
over andere kerken. Uit een arti-
de Remonstranten knip-
de overige kerken afgesneden, pen we het volgende
In Evanston heeft hij verteld c
zijn werk. Hij herinnerde er i
dat op de honderd Oostaziaten er leven van andere Oostaziatische stek vrijzinnig, de Doopsgezinden
ongeveer drie christenen zijn, van kerken. Zo zijn in India en China kan men beter ruim-zinnig
ook gedrongen
..Zijn de Remonstranten bij uit-
met immers ook een rechtse
...v. twee rooms-katholiëk. In de christenen door de troebelen ccli lcw„vac
ieder geval noemde hij het ,.het twee kampen verdeeld. In andere vleugel, die de Remonstranten, bij
„.„„Ho- „o„ Hat or in lonHon Tnalc TnHrmece en .Tanan glle verschil van schakering onde"
wonder van deze eeuw'r, dat er in landen, zoals Indone:
alle grote landen van Oost-Azié is er maar zelden een
een christelijke kerk is uitge- band tussen christenen en
zonderd Afghanistan, de Aziati- munisten. Maar in streken
sche gebieden van de Sowjet-Unie India, waar de communisten sterk ten bij
de Himalaya, zijn, komen ook vaak veel chris- contingent platteland. Dit maakte
°Ee Ben, in deze z'n to<b n'et ^en-
nen. De Remonstranten hebben
vrijwel uitsluitend stadsgemeen-
belangrijk
enige delen
is er dan in menig land een tenen voor. Manikam meende;
sterke oppositie tegen het chris- „Het is het „Gebot der Stunde pen gemeenteleden bij
«'orH* ♦o/av, ,.roi or. i.nnv christelijke gemeente
tendom. het wordt toch wel
als een blyvei
het algemeen
Alle klassen
mede, dat de schakering
pen gemeenteleden bij ons veel-
zijdiger is. De Remonstrantse
Broederschap heeft een wat een
zijdig overwicht van intellectuelen
en stedelijke middenstand. Zij heb
ben de kinderdoop, niet de doop
op belijdenis als wij. Voortgeko
men uit de Hervormde Kerk als
zij zijn, staan zij daar in wezen
ouroumi dichterbij dan wij. de kans op
vijf lof hereniging met deze kerk lijkt mij
het Evangelie n'et uitgesloten. Zodra daar de
Tenslotte: het christendom staat
Daarbii is de christelijke ge- Oorl-Aaië voor mh grote tuk.
meente bijv. in Calcutta niet min- Er sr°*8
der dan in Tokio een merkwaar- ™et e®". bevolking
g: tot haar millioen,
i christenen van alle klas- niet is dwv.9««.v;.3D,.. -
kasten. Lid zyn van deverhouding zyn weinig moham- z]scb tenjlle
Kerk betekent iedere dag weer medanen, boeddhisten of hopr
afstand doen van wat de wereld staande hindoes bekeerd,
biedt en gehoorzaamheid aan de «yeeste kerkgangers stai
Heer der Kerk. Altijd is er een d®.l8?er« bevolkmgskla
spanning in de verhouding tot de strijdlustig communismt
maatschappelijke, politieke en dat godsdienst opium
economische orde van Azië. Daar- volk is. Saecularisme en
om zijn de christelijke gemeenten winnen, samen met de ontwaken-
met haar boodschap op het hui- de 5 8 religies, steeds meer
dige Aziatische toneel van gewei- grond-
dige betekenis. En de kerken
Tegenover deze christelijke ge- geld en weinig arbei-
staat de uitdaging
ders. Toch wordt
grote religies en culturen:
linie erkend wordt, zal de moge-
*De lijkheid daartoe groter worden, te
nmen uit meer omdat verschillende gemeen-
isen. Een *en ontstaan zijn uit concentraties
predikt, van Vrijzinnig-Hervormden, wie
voor het het in de grote Hervormde, soms
atheïsme streng dogmatische volkskerk !n
de vorige eeuw te benauwd werd.
De sfeer is er over het geheel wat
„hóógkerkelijker", minder „ge
meentelijk" ingesteld, dan bij ons.
Oost-Azië heb- De Remonstrantse broederschap
arbei- telt ongeveer de helft van ons
dagen aantal leden en predikantsplaatsen.
HÏndoeïsma, Boeddhisme, Confu- zendingsgeschiedenis geschrevi...
cianisme en Islam. In de loop der Aziatische kerken sturen haar
laatste jaren hebben de oude re- eigen zonen en dochters als zen-
ligies weer aan betekenis toege- ,Y?n. ^et Kfuis
nomen, o.a. onder invloed van net
nationalisme. Christendom wordt
veelal gezien als aanhangsel
hoopvol hoofdstuk der Wat culturele instelling betreft.
dere Aziatische landen.
kunnen wij in sommige opzichten
van haar leren, in het biizonder
onder buitenkerkelijke intellectue
len tracht zij, vaak met succes,
haar aanhang uit te breiden."
heerschappij en bescha
ving. In menige Oostaziatische
staat worden slechts zendelingep
toegelaten, die bijv. in ziekenhui
zen werken, doch de verkondiging
van het evangelie aan inlanders
moeten overlaten. Slechts
Aziaten weten christendom
westerse beschaving
scheiden.
Verdeeldheid
Dr. Manikam moest tot zijn spijt
bekennen, dat de treurige ver- 111 de Hervormde synode gingen de meningen uiteen over
deeldheid van het protestantisme de vraag, wat de eigen plaats van de vrouw in de gemeente is.
Oost;-Azië veel schade doet. De meerderheid maakte zich schuldig aan rechtlijnigheid van
redenering, aldus dr. G. J. Streeder uit Den Haag in het week-
DR. G. J. STREEDER OORDEELT:
inlanders 1 11 1 f -i-i
»ndom*"»n Alleen in bijzondere gevallen
°"d"' T-l Tl
vrouwelijke predikanten
'irü-Crirtr-trtrtrirïvlrtrlrtrtrtrtrti-trteirti-ictririrtr'trti-t.
vraagt dr. hier doorgesef. Zo draagt
UI
Kerk
wereld
de
wachts te i
tevoren erkende, nl. dat predikambt,
Pastor Zeiss uit Frankfort aan de Main
liet by een motorwedstryd op Zondag,
die 200.000 toeschouwers trok, lsngs het
17 km lange circuit luidsprekers aan
brengen. Terwyl de mensen urenlang
wachtten tot de wedstrijd zou beginnen,
zond deze dominee een radiokerkdienst
uit.
Er zyn op 't ogenblik 40.000 christenen
in Israël: 17.000 Grieks-orthodoxen,
4000 rooms-katholieken, 1000 armeense
christenen, 1000 anglikanen en voorts
maronieten, koptische christenen e.a.
Van de 40.000 zyn 35.000 Arabieren.
Enige Amerikaanse oorlogsvliegers be
sloten tydens de oorlog, vliegende zen*
delingen te worden. Z\j hebben nu een
zcndingsveld in zeer afgelegen streken
van Centraal-Afrika.
In en na de oorlog heeft het Duitse
zendingswerk haast stilgestaan. Maar
nu zyn er alweer bijna 500 zendelingen,
deels op nieuwe terreinen, deels op
vroegere Duitse gebieden, die onder
toezicht staan van de Lutherse Wereld
bond.
De Catechismus mag in Polen weer
worden uitgegeven. De Staatsdrukkerij
heeft het monopolie van de nieuwe uit
gave gekregen. Er is een aanhangsel by:
,Jïcn gebed voor de Poolse Volksrepu
bliek".
man een zekere autoriteit
toekent?
Uitgangspunt voor de ge
hele bespreking was, dat
het bijbels getuigenis be-
„Het is Juist op het ter
rein van de verkondiging
het Evangelie, dat de
„mannelyks aan haar te
vindt dr. Streeder de re-
ac'ies van prol SnMjo z(jn heeft haar „vrouw-
sjfH t. kunnen laten
gelden.
„Aangezien het ambt ela
het persoonlijk Pla*'ts van gezag tegenover
til VkJ. aa.. „SJtWktJ 2ijn>
bevreemdend. Zij wijzen
de vrouwelijke ambtsdra
ger af, spreken van „kren
king van het persoonlijk
geloof van alle Schriftgelo
vigen", zonder met een -- ---
enkel woord een beroep te kom,B daar ^ee*t op dit
C1. punt aan de dag te treden,
de dat ,de e" "f1 OP
En dr. Streeder 5rond,G°ds Woord,
- - -dat ook de plaats van man
en vrouw m de gehele
clOK. menselijke orde Bepaalt,
voorgaat een autoriteit bezit, welke
doen op een ieder
tuigende uitspraak
Schrift. En dr.
moet als „Schriftgelovige"
toch erkennen, dat blijkens
de Schrift in de eerste ge
meente de vrouw voor
in gebed en profetie.
de vrouw krachtens haar
nu eenmaal „vrouw-zün"
niet toegekend is".
Dr. Streeder waarschuwt
lam voor voorbarige uitspraken
van en zou de conclusie van
de gemeente, het betreffende rapport al-
j Tï" dus willen wijzigen: „In
iedere plaats gelijk stelt, zeer bijzondere gevallen,
de naar het oordeel der kerk,
de kan de vrouw het ambt
van predikant bekleden."
Hiervoor komen uitslui-
n de dag heeft te tend zij in aanmerking, die
"f* J" -emeente
Geforceerd
trekt de orde Gods
gemeente scheef,
vraag, op welke wijze het
onderscheid t
treden, blijft men het ant-
woord schuldig. „Ondanks enige jaren hel
deze verlegenheid wordt diend.
ge-
„Leer.
zame
proef'
De discussie over eventuele
kanselruil van predikanten uit
verschillende kerken is. met
name in de pers der geref.
gezindte, nog niet ten einde.
Ds. W. Mejjnhout, Chr. Geref.
predikant te Franeker, schrijft
in Eenigheid des Geloofs o.m.:
„Is kanselruil in beginsel
aanvaardbaar tussen de Ge
reformeerde kerken (onder
houdende art. 31 K.O.) en de
Christelijke Gereformeerde ker
ken?
De samensprekingen tussen
wederzijdse synodale deputa-
ten wilden niet erg meer vlot
ten, en hoe op het ogenblik
de stand van zaken is, dat is
velen niet duidelijk. Wordt er
nog wel vergaderd door de
deputaten? Wordt er wel ern
stig moeite gedaan om elkaar
te vinden? Van beide zijden?
Maar goed. dit staat toch vast.
schil in belijdenis is tussen deze beide kerken- predikant
groepen. Geen van beide heeft officiële leeruit-
spraken, die voor een van beide onoverkomelijk
bezwaar opleveren. Tussen deze
beide moest er directe kerke
lijke gemeenschap kunnen be
staan. De predikanten van beide
kerkgemeenschappen behoorden
toegang te hebben tot de weder
zijdse kansels.
Werpt men tegen: maar er
zou dan wel duidelijk nog
heel wat verschil openbaar
komen. Er zouden aan beide
zijden heel wat mensen zijn,
die zouden zeggen: die en die
dominee van de „overkant"
hoor ik helemaal niet graag
preken. Maar dit bezwaar
geldt ook reeds de intern
kerkelijke samenleving, de ene
predikant is te licht en de
andere te zwaar. En toch blij
ven ze bijeen in hetzelfde
kerkverband.
Het zou best kunnen zijn,
dat kanselruil tussen deze
twee kerkgemeenschappen gro
tendeels een fiasco zou wor
den. Namelijk in deze zin, dat
veel vrijgemaakten van veel
christelijke gereformeerde pre
ken zouden zeggen: *t onder-
werpeiyke element wordt te
stérk beklemtoond, en dat veel
chr. gereformeerden van veel
„vrijgemaakte" preken zouden
zeggen: het onderwerpeiyke
element wordt te zeer ver-
er veel van afhangen, welke
er in een bepaalde gemeente zou
in elk geval een leerzame proef zyn
