rbeidstherapie groeide uit tot
kunstnijverheid
Engelse sportkleding heeft stijl
C.
Licht is belangrijk voor planten
ïg met open deuren-
issr-jfeM
qRoentesoep
met keRRie
NIEUWE LEIDSCHE COUHANT
I
In het Nederlands Studenlensanatorium
Onverflauwd enthousiasme van lerares
- bijzondere prestaties van patiënten
11/AT doet een mens als hij ziek is dat wil
zeggen langdurig ziek is? Hij leest kranten, tijd
schriften en boeken, vooral veel boeken. Hij leest zo
vaak en zo veel, dat hij af en toe gelooft sterretjes
te zien en de neiging in zich voelt opkomen en wel
eens uitvoering geeft ook aan dit voornemen! om
met die boeken te gaan smijten of iets geks te doen,
zomaar iets geks. Dan wordt
verveelt en ivellicht laat men
rukken.
Jaren geleden heeft een patiënt ïr
het Nederlands Studenten Sanatorium t<
Laren (NH) het eens zó uitgedrukt:
„Je leest maar en je leest maar je
moet steeds opnemen, maar iets uiten
kun je niet." Wellicht was dat een
de redenen, waarom de toegewijde
zitter van de Stichting „Het Nederlands
Studenten Sanatorium", prof. dr. C fi
Heringa contact opnam met mevi
C. EisenloeffelMacDonald uit Amster
dam en haar enthousiast wist te maken
voor de idee: les te geven in handen
arbeid aan deze patiënten.
Mevrouw Eisenloeffel, klein, kittig
kunstzinnig, kan zich, acht jaar
dat ze voor het eerst met dit werk
begon, nog goed herinneren met hoe
veel gemengde gevoelens ze de ka
mers in het oude N.S.S. aan de Naar-
derstraat in Laren betrad en met haar
voorstellen kwam. Een beetje scepti
cisme, een beetje achterdocht en die
gevoelens van „oh moet er weer zc
noodzakelijk iets voor de zieke jongens
gedaan worden" (gevoelens waar iede
re t.b.c,-patiënt vroeg eri laat mee
maken krijgt! dat waren zo
dingen waar mevrouw Eisenloeffel
kening mee moest houden.
Met
verwonderlijk gevoel
Een krijttekening van een pa
tiënt, die zich van zijn eigen
kunstzinnige gaven niet of
nauwelijks bewust was.
Om de kuurtijd
door te komen
is het niet goedt
uitsluitend te
lezen of te stu
deren. Creatief
werk verrich
ten is een
tact en humor heeft zij zich boven deze
problemen weten te 'stellen; eenvoudig
doordat zij niet van het standpunt
ging dat deze uit de maatschappij
ruggetrokken jonge mensen iets geleerd
moest worden. Zij praatte met ze over
kunst, kunstgeschièdenis, liet voorbeel
den zien van kunstnijverheid en atten
deerde er de patiënten bij wijze van
spreken'langs haar neus' wég'óp, hoe-
het vervaardigen van bepaalde kunst
voorwerpen in zijn Werk ging. Niets
werkt zo deprimerend en vernederend
als het: „probeer het nu maar eens, i
ga eens wat leuks maken, dan ga je
ook. minder piekeren en het komt je
kuur ten goede". Mevrouw Eisenloef
fel vermeed dit onderwerp, ging kalm
haar gang en kreeg niettemin enthousi
aste „volgelingen".
In het moderne en lichte- sanatorium,
dat aan het „oude huis" werd gebouwd
is een groot lokaal ter beschikking ge
steld van de arbeidstherapie. Het is zo
langzamerhand al van veel materiaal en
hulpmiddelen bij de handenarbeid vpor-
zien wel een heel verschil met die be
ginperiode, toen het boekbinden bijvoor
beeld een vrij ingewikkelde geschiede
nis was en het persen onder de poot
van een bed geschiedde.
Bezigheidstherapie het hulpmid
del om de in het nauw gedreven
mens los te maken van zichzelf. Men
noemt het ook gaarne: afreageren.
Misschien meer dan zich van dit
psychologische effect bewust te wor
den, kwamen vele patiënten (me
vrouw Eisenloeffel schat het zeker
op constant 20 pet. van de „vlotten
de bevolking") tot de ontdekking dat
zc konden tekenen, schetsen, schil
deren zelfs. De waarde van het zélf
iets creëren bleek verrassend groot,
ook al omdat hetgeen men zo spe
lenderwijs opstak ook op allerlei an
der gebied van positieve waarde
bleek te zijn. Gevoel voor kleur en
licht, voor verhoudingen en vormen,
het zich verrijkt weten door de ken
nis die men vergaarde op een ter
rein dat men voordien nooit had dur
ven of willen betreden dit alles
droeg bij tot lichtpunten in kuurpe
riodes die vaak moeilijker door te
komen zijn dan een buitenstaander
zich kan voorstellen.
vraag is mevrouw Eisenloeffel herhaal
de malen gesteld en zij geeft maar al
te gaarne toe, dat. zij onmogelijk kan
vaststellen in hoeverre hot schilderen,
boetseren, weven of leerwerk de kuur
versnelt of vertraagt. Maar zij is er
van overtuigd, dat het creatieve werk
voor mensen,; die verondersteld worden
de" hélé dag met hun-neus in de'boeken
te zitten (in dit geval dan: te liggen)
vafi niet té" onderschatten belarig is.
Veel van haar eigen opvattingen stem-
wat zij tegenkwam in
Gehoord
dat een glinsterend bijoux tegen
woordig vaak al* enige versiering
op een donkere japon gedragen
wordt in de buurt van de elle-
Gezien
een heer die een stropdas en een
pochette droeg van hetzelfde, het
rood-wit gestreepte materiaal.
Gelezen
in „Newsweek" dat een 12-jarige jon
gen in Boston vier dagen lang niet
thuis kwam en zijn ouders in grote on
gerustheid bracht. Toen hij weer kwam
opdagen vertelde hij dat hij naar
verschillende bioscopen was geweest
en in totaal 24 films gezien had.
het boekje van de Engelse kunstenaar
Adrian Hill, .die „Art versus illness"
(kunst contra ziekte) schreef. Een we
zensverschil is. dat Hill zijn mensen uit
sluitend laat tekenen of schilderen en dat
mevrouw Eisenloeffel andere uitingen
van productiviteit evengoed op haar
program neemt. Daarbij laat zij zich
niet leiden door.de. opvatting dat het
weven bijvoorbeeld een typisch werkje
voor een vrouwelijke patiënt is. Zij kan
zich oprecht, verheugen over het feit dat
een kleedje, in een eenvoudig sireepmo-
tief, de maker de voldoening schenkt
zelf iets vervaardigd te hebben, zelf de
kleuren te hebben gekozen en de een
voudige figuurtjes er in te hebben ver
werkt. Dat is het belangrijkste: het zelf
verzinnen, zelf ontwerpen en zelf fan
taseren over kleurencombinaties. Voor
beelden zijn zoal niet uit den boze bij
mevrouw Eisenloeffel. dan toch Uitslui
tend bedoeld als een middel om zich
een bepaalde techniek eigen te maken.
Samen schilderen
Men kan gerust zeggen dat het werk
van mevrouw Eisenloeffel in de loop
der jaren is uitgegroeid, verbreed, ver
diept. Niet alleen omdat het sanatorium
werd uitgebreid en het aantal patiënten
dat aan handenarbeid deed dus toenam,
maar ook in meer ideële zin. Mevrouw
Eisenloeffel behoort tot de mensen wie
„wilde fantasieën" worden toegeschre
ven, maar die er dan toch maar in sla
gen datgene wal onmogelijk leek, mo
gelijk te maken. Een van haar ideeën
is het „community-painting". Met
Kerstmis 1952 werd in de hall van het
sanatorium een „schilderij" van 6 bij
2.75 meter opgehangen, vervaardigd
door een tiental patiënten. Zo is er nog
eens een schilderij gemaakt voor een
van de eetzalen en het vorige jaar
gooide mevrouw Eisenloeffel het over
een andere boeg èn er kwam een
kerststal tot stand.
Een practische vraag is: hoe doen ze
dat dan allemaal, terwijl ze toch op
hun rug moeten blijven liggen? Het is
alles een kwestie van uitkienen en een
beetje manoeuvreren met de ter be
schikking staande hulpmiddelen. Door
het zg. bedtafeltje in verschillende stan
den te zetten, het papier er op vast te
klemmen of met punaises te bevestigen,
is de patiënt in staat liggend werkzaam
heden te verrichten.
Arbeidstherapie, bezigheidsthera
pie, kunsttherapic. Het z(jn woor
den, die toch slechts ten dele uit
drukken wat mevrouw Eisenloeffel
bedoelt te bereiken. Zelf ziet ze het
leven, een benadering van de kunst
door zelf op dat gebied Iets te pro
beren en te presteren.
Planten kunnen van licht,
lucht en water alleen niet leven,
wordt wel eens gezegd, maar het
zijn toch alle drie wel heel be
langrijke factoren! Het water, uit
de bodem opgenomen en het kool
zuur, dat uit de lucht door fijne
huidmondjes in de plant komt,
moeten samen een stof vormen, die
tot opbouw van het plantenlichaam
dient, tot de groei dus. En dat kan
alleen onder invloed van licht.
Over het algemeen kunnen kamer
planten wel met wat minder licht toe
dan buitenplanten. Men moet echter
niet vergeten, dat wat wij voldoende
licht achten voor de planten in wer
kelijkheid maar heel zwak is. Licht
meters wijzen uit, dat de lichtsterkte
i in de kamer, één meter van het raam
af, slechts ongeveer een derde
die van buiten is. Drie meter vat
i«=am is de lichtsterkte nog slechts
1/25 gedeelte. Het is te begrijpen dat
bij zuik een zwak licht de meeste
planten niet gedijen kunnen.
-#■ Planten dienen dus een enkele
I uitzondering daargelaten dicht bij
1 het raam te staan. Felle zon, zo tussen
elf en twaalf uur 's morgens, is wa'
te kras, zelfs voor geraniums, dit
overigens wel wat zon kunnen heb-
Staan uw planten dus
beeld met een stukje vitrage. Krant
staan lelijk en werken bovendien
averecht. Het best doen de planten
Zet de planten nooit vlak tegen het
raamdes zomers dus niet om de
felle zonnebrand en in de winter
vanwege de sterke afkoeling door
het g'J-is.
- Voor een regelmatige groei is het
nodig, dat de bladeren regelmatig
schoongemaakt worden. Het is in de
kamers meestal nogal stoffig en daar
door raken de fijne huidmondjes
gauw verstopt. Afspoelen is daarom
het beste, liefst met lauw water of bij
grote gladde bïaden door ze af te
nemen met een vochtige doek of
spons. Bloeiende planten mogen niet
afgespoeld worden, de bloemen lijden
er van. Denkt u er voorts vooral om,
dat tocht voor de planten even na
delig is als voor mensen en dieren.
vorige week hadden die ons allen verkwikt en maarbezitten wij "die
wij het over onze sterkt. Allerminst is het altijd en overal? Durft u
de bedoeling met deze aan te bellen bij Meneer
avonden onszelf alleen A en bij Mevrouw B en
maar geestelijk te „spek- .met hen over de Here
ken", maar (figuurlijk ge- Jezus, over hun zónden
sproken) de deuren staan
de wereld in
start (na de vacantie)
kerk, staat en maatschap
pij en daarin in het ko
ninkrijk Gods. Een var
de grote gevaren van on
ze tijd is, dat Wij onszelf °pen
in de massa verliezen.
Daarmee onttrekken ve
len zich aan de activi-
elkaar meeleven in vreug-
teil, die God van ieder
Van oud en jong,
en problemen, maar ként merking: „ja, zeker,
aeleerde een.. onzer een buitenker- zal daar m'n hele hebben
inoo.o-n *nl kelijke-in-nood, dan zoe- en houwen -aan twee van
ken we die persoonlijk op, die betrekkelijk vreemde
geven het adres door naar mannen gaan vertellen!"
de evangelisatie-commis- Fout hè? Zij zijn uw
sie en nemen zoeen ook broeders, die op dat mo-
eens mee naar onze ment als gezanten van
avonden. Christus bij u komen, 't
Zijn ook mede-zondaren,
VOOR jeugd-, vrouwen- van wie niemand mag
en mannenverenigin- verwachten, dat zij als
i ik ieder willen heiligen leven zullen,
houd de clubjes Wijst hen niet met de
arbeider
huisvrouw, dominee
kenmah persoonlijk vraagt.
Aan alle gelovigen is
het evangelie der genade
toevertrouwd en daar
hebben we mee te wer
ken. Wee, wie het in
een zweetdoek bewaart!
Waar deze activiteit niet
ontspringt aan de band gen
der liefde tussen Chris- raden:
tus en ons ieder persoon
lijk, waar de liefde tot
de naaste niet aanwezig
is, daar is alle woord en
werk voor God gespro
ken en gedaan een lui
dende schel.
Overpeinzingen van Margaritha
te Ëvanston gehouden Zoals met alle kerkewerk
i nog wel een ouder-
de Amerikaanse komt ook hier, splitsing ling! Zeg het hem dan
geestelijke dr. Th. Wedel, in kleine wijken (afdelin- liever onder
„Massa- gen) de intensiviteit
zijn levenswan-
schieten het werk ten goede. In del hindert. Mijn persoon-
J--'- [kleine kring van üjke mening is dat het
;ert men alle huisbezoek van een ouder-
valse schaam- iing meer kans op open
de dingen van heid. op een vertrouwelijk
geestelijk leven te gesprek geeft, dan dat
spreken, af te leggen. Er van twee.
openheid,
n grootgemaakt
het eigen hart geze-
steeds meer hun doel
voorbij, er zijn te weinig gelovigen leert
levende, openstaande ge- schroom
meenten en daardoor blij- te, om
ven belangstellende bui- het
tenkerkelijken toch gees
telijk dakloos. Onder deze komt
omstandigheden is het ge- Christus
boden, in alle lagen
de bevolking christelijke gend wordt. Deze open
cellen te vormen, om op heid wordt ook
deze manier de grondslag gedragen
te leggen voor een nieuw, kringen,
intensief kerkelijk leven", omgeving,
site's enz
Cel-vorming ja,
zegen van kan uitgaan.
Zo hebben wij in de vlakte blijven,
plaats mijner inwoning
sinds twee jaar buurtge
meenschappen i
kerk opgericht,
groepjes
in discrediet is geraakt,
dat het hele gezin mees-
mee- muilt als er gezegd
andere wordt: „vanavond ouder-
de dagelijkse ijngenbezoek" ligt zeer
- verjaarsvi- zcker ook aan het dikwijls
_j i. on_tactjsch optreden van
dka/n gelovigen "onderling, niet voorbh^dgrootsTea"erïenh
alleen
de opper- tage aan ons gemeente
leden. Want het is dan
Ook voor de ouderlingen blijkbaar zo met ons ge
er gemeenten is het steld, dat het ons geen
onze werkseizoen weer aange- vreugde is om te spreken
Kleine broken. Hoe moeilijk is over de dingen van het
(hoog- dat werk! Hebben wij ons koninkrijk Gods,
stens achttien) die in de- dat wel eens ingedacht? Jezus. onze Verlosse
zelfde buurt wonen
eenmaal per maand
menkomen,
kaar, of
Het ergste is. dat wijzelf Dat vinden
het deze broeders zo zwaar niet zo vroom!", smaalt
met el- maken. Door onze geslo- He een dan op de ander,
bijbelgedeel- tenheid allereerst. Salo- Fn hier raken wij de
te, of een actueel boek mo's wijsheid hebben deze, dige kern. Wij houden er
het zo een Zondags-geloof op
te be- na. Ons leven van iedere
dag is er niet van door
drenkt. 't Geloof is voor
si: ve- de Zondag en in de week
(geschrift) op geestelijk
gebied te bespreken en hart van i
daarover van gedachten te naderen,
wisselen. Er wordt een
stukje uit de bijbel gele- ik w
zen, we zingen samen en len
uit deze avonden
onderlinge band ontstaan, vaak
de nodige tact. gebed en ja. dan heten we
Christen. Maar zijn wé
het dan wel?
Bovengenoémde dr. We
del zei het ook te betreu
ren, dat de Christen zich
in de ogen van de fiiet-
Christen vaak slechts
onderscheidt door een
paar morele principes,
de Zondagse deelneming
aan een soort vrome
oefening en een ten toon
gespreide eigengereid
heid
Onderzoeke een ieder
zichzélf
Versterkt de gemeen
schap der heiligen en
zijn geloofsleven, mede
door het vormen van
cellen, maar houd de
deuren open om te roe
pen en te zoeken wat
verloren dreigt te gaan,
want wij hebben een
Woord, nee Hét Woord
voor de Wereld!"
MARGARITHA
Ds. J. W. K. te G. Als
anwoord op uw ingezon
den schrijven betreffende
myn handel en wandel
diene Mattheus 7:1 en 2.
Mijnheer H. v. L- te A.
Dat boekje „Brieven uit
de Hel" ken ik, ook. Dat
is inderdaad ontdekkend
om te lezen. Natuurlijk
kunnen wy in ons eigen
hart de werking van
Gods Geest en die
van Satan onderscheiden.
Maar er zijn situaties,
waarin de werking van
Goddelijke machten en
die van Satan voor de
mens niet precies zijn af
te bakenen. U herinnert
zich nog wel, hoe daar
over door theologen en
leken gediscussieerd" is
tijdens de jongste waters
nood. Denk ook aan Je
zus die de wind bestrafte.
Nee hoor. geen rubriek
erby in 't Zondagsblad!
Op iets anders uit uw
brief kom ik nog «ens in
een stukje terug.
Mevr. F. de W.den B.
te R. Zo'n brief van u,
als 90-jarig echtpaar is
een zonnestraal. Fyn, dat
u bij het bidden voor de
Wereldraad van kerken,
ook tot het werken en
het beurzen openen aan
spoort en ook zelf dit
„ora et labora" in prac-
tijk brengt. En dat op zo
hoge leeftijd! Omringe
God u beiden met Zijn
licht en liefde.
M.
Deux-pieces
nog steeds in trek
Aan de kleding van de Engelse vrouw heeft het nimmer
aan doelmatigheid ontbroken. Men kent ze, de verhalen van de
Engelse ladies, struis en flink, die op stevige schoenen, wollen
sportkousen en in tweed mantelpakken gekleed grote wande
lingen maken in de omgeving van hun landgoed.
Feit is. dat de sportkleding die in
Engeland vervaardigd wordt en
dan is DE naam op dit gebied die
van Harrods dat onmiskenbare
en typische accent heeft, dat alleen
maar als „Engels" kan worden be
stempeld. Toch is In die kleding de
laatste jaren ook iets van elegance
binnengeslopen en men kan thans
de truitjes en sweaters, de jumpers
en toppers die Harrods brengt, moeL
lijk alleen maar degelijk noemen.
Tweed en wollen jersey laten zich
uitstekend combineren. Wollen jer-
sey met een knobbelig tweed-effect is
zeer gewild voor sweaters, eveneens
voor wijd-klokkende rokken. Een bo
lero of omslagdoek van wollen stof
is eveneens zeer populair. Het wol-
ie" ifU1^e js daar°m zo practisch,
omdat de draagster het 's avonds
fTn i°Pe,.u ?n !s middags met geslo-
™ii bo°thals kan dragen. Een ge
tailleerde spencer van grove wollen
jersey voorziet Harrod* van een re-
borduurde rand. en een topper van
tweed knygt een gebreide pas. kraag
en manchetten. Zo"n jasje draeen
door ClSe meis'jes het hol€ jaar
£em™kfgdv°aenen worden bij voorkeur
gemaakt van cashemir, dat in alle
mogelijke kleuren wordt gebracht
<h'p èu i?1S hebben nauwe pijpen
.d e de enkels vrij laten. Een enkele
pullover vertoont de lijn die in h!
lw£U«" I-™> mod.m m de
Kerri., h« po^cnormi,. s„| „kl.UP
de mengsel van verschillende specerijen
(«.a. zyn er kruidnagelen, gember, ko-
nander en curcumawortel, welke laatsle
de gele kleur en de specifieke smaak
«n de kerrie geren, aan toegevoegd IJ
kennen velen eigenlijk uitslóitend als
ingredient by het bereiden van de spe
ciale kerrieschotel,. Maar in soep, en dan
spec.aal groentesoep smaakt deze krui-
dencombinatie ook voortreffelijk.
Voor dit recept hebt U nodig: 1 liter
water of bouillon, ongeveer 150 gr. ge-
mengde soepgroenten. 40 gr. (24 eet-
lepel boter of margarine, 40 gr. (4 eet-
lepels) bloem, 1 theelepel kerrie, peter-
selie of kervel, een scheutje melk. zont,
desgewenst bouillonblokjes of -pasta.
De groenten schoonmaken en snijden.
De boter of margarine smelten en de
kerrie er even in bakken. De groenten en
iets zout toevoegen, de pan sluiten en
het geheel ongeveer tien minuten zacht
verwarmen. De bloem erdoor mengen
en onder steeds roeren de bouillon of
het water toevoegen met kleine hoeveel
heden tegelijk. De soep aan de kook
brengen en tien minuten laien trekken.
Desgewenst aardappelmeel aanmengen
met koud water tot een glad papje en
dit onder roeren hij de soep voegen.
De soep op smaak afmaken met veel
fijngesneden peterselie of kervelgroen
en desgewenst bouillonblokjes of -pasta.
Het is een smaakvol en elegant
geheel, deze deux-pièces, waar
van het jasje op verschillende
manieren versierd kan worden.
Wie extra handig met de naald
is maakt op de opgestikte zakken
een garnering van bijvoorbeeld
ajourwerk, of pailletjes, of, wat
ook heel aardig en modern is,
van raffia.
Het jasje heeft een smal, aange
knipt kraagje en de J mouwen
worden op de gewone wijze i nge-
Ze-jPe ro'c ,s voor glad en heeft
midden achter een diepe halve
plooi. Voor dit patroon, nr. 174
heeft u 2.75 meter d 140 cm.
breed, nodig. De patronen zijn
verkrijgbaar in de maten 44. 46
en 48. Maat 42 kan besteld
worden.
Het patroon is d f 0,40 bij onze
bureaux verkrijgbaar. Bestellin
gen per post kunnen geschieden
door aan de voorzijde van een
briefkaart, naast de gewone fran
keerzegel. f 0J0 aan postzegels te
plakken. Na 18 September kunnen
geen bestellingen meer worden
aangenomen.
