Vergaan Triton bezorgde
Aler tranen in de ogen
Daling op modderbank een
raadsel voor Viruly
,Ik plonsde in het water en
stond er tot middel in"
MAANDAG G SEPTEMBER 1954
(Vervolg van pag. 1)
•teun, die de bevolking van de 25 km
van het vliegveld Shannon liggende
meente Limmerick de geredden gaf. Deze
werden van droge kleren voorzien.
De heer Aler deelde nog mee, dat de
machine duizend pond minder beladen
was dan toegestaan is.
Over de vraag, hoe het mogelijk
dat men op Shannon eerst uren n;
ramp iets van het gebeurde bemerkte
(dank zij de waarschuwing van een
bemanningsleden) wenste de heer
zich niet uit te laten. Men was op Shan
non verbijsterd geweest, toen daar opeens
die besmeurde vlieger (volgens de
lezing de eerste piloot, volgens andere
verklaringen de tweede vlieger Webbink,
volgens nog weer een derde lezing de
derde piloot Tieman) binnenkwam ei
hulp smeekte.
Onverwachte landing
De heer Aler deelde nog mee, vai
bemanning gehoord te hebben, dat de
chine om 3 uur 38 op normale wijze s
Het weer was helder en de gang
zaken was normaal. De snelheid i
geschat op 320 km per uur. Over de be
reikte hoogte bestaat geen zekerheid. Een
feit is, dat Viruly, die zelf startte, plot
seling de hoogtemeter terug zag vallen,
hoewel hij de machine optrok. Direct
daarop sleurde de staart door het water.
Even later stampte de „Triton" met de
vier motoren volop draaiend, in de mod
derbank, waar het toestel, sterk rem
mend, tot stilstand kwam.
Zo onverwacht geschiedde het ongeluk,
dat bijv. de boordwerktuigkundige, de
heer Rademaker, reeds bezig was met het
noteren van de gewone administratieve
gegevens der zgn. checklist!
Rademaker zei: „Ik meende dat ik
droomde. Iedereen dacht dat we hoog in
de lucht zaten en opeens stonden we, met
een schok stil midden in de rivier. Toen
een bemanningslid de deur van de cabine
opendeed en zag dat het water daar bin
nenstroomde, begreep hij de omvang van
de ramp. Direct werden de rubberboten
naar buiten gebracht en daardoor konden
veel passagiers worden gered, maar het
zou nog uren duren, voor men hen aan
land had.
De passagiers die niet naar buiten kon
den komen, zijn waarschijnlijk bewuste
loos geworden door de benzinedampen en
daarna in bewusteloze' staat verdronken
in het opkomende water.
berboten zat. hen te grijpen, maar he
bootje dreef af. Na vier uur werd éér
van dit tweetal gered. De tweede ver
dronk op het ogenblik, dat de reddings
boot nog slechts drie meter van hem ver
wijderd was.
Dit laatste sterfgeval was bijzonder tra
gisch. omdat deze man de antenne losliet
om de bemanning van de rubberboot
wijzen op een stuk hout, dat in de riv
dreef. „Pas op dat stuk hout," riep hij.
Hij kon toen de antennedraad niet meer
grijpen, zijn krachten begaven hem en
hij gleed direct onder water. Hoe men
ook poogde hem alsnog te grijpen, men
kreeg zijn lichaam niet meer boven water.
Zijn stoffelijk overschot is nog niet ge-
Wie gered werden
De geredde leden van de bemanning
zijn de gezagvoerder commodore A Vi
ruly; de le vlieger Edward Parfitt; de
2e vlieger Evert Webbink; de 3e vlieger
Johan Tieman; de radio-telegrafist Hen-
Oudshoorn; le boordwerktuigkundige
Hendrik Rademaker; de 2e boordwerk
tuigkundige Cornelis Kievits.
De geredde passagiers zijn:
F. de Brouwer uit Rotterdam (hij is
de enige van de 10 Nederlandse passa-
ers, die als gered is opgegeven).
Verder zijn gered: H. Soldln uit Jo
hannesburg, J. Marais uit Zuid-Afrika,
de Italiaan G. Croxatto; E. Haver, van
de plaats van herkomst nog niet be
kend is, het Amerikaanse echtpaar Swal
low dr Ch. Farrington uit Florida met
w en 2 kinderen, dr E. Bettmann uit
New-York, Albert Reinfeld uit New-
Jersey, E. Snijder uit New-York, Richard
Hart uit Chicago, de Amerikaan J. A
de Engelsman D K. Ellis en vlei
passagiers, die in Ierland waren Inge
stapt: mevrouw E. Carlin uit San Fran-
J. Larnmy, E. Lammy en C. L
De 7 geredde leden van de -bemanning
jn zowel lichamelijk als geestelijk in
goede conditie.
Tragische dood
Twee mannelijke passagiers klommen
door de ramen naar buiten. Aangezien zij
slecht zwemmen konden, waadden zij door
het water, dat hen tot de borst kwam,
naar de staart van het vliegtuig, waar zij
zich vastklemden aan de ratio-antenne.
Wel poogde Viruly, die in een der rub-
Zij die omkwamen
Onder de omgekomen passagiers
zijn 9 Nederlanders n.l.: A. J. L
Grondhoud, exportmanager van een
Weefgoederenfabriek in Hengelo;
J. Bakker en mevrouw H. Bak
ker-de Vries, immigranten uit de
Amerikaanse staat New-York, die
hun verlof in Nederland hadden
doorgebracht;
mevrouw A. Schaap uit Grand
Rapids;
de heer J A. Brongers van de
B P.M. uit Den Haag;
prof. dr G. O E. Lignac en zijn
echtgenote uit Oegstgeest;
prof. dr W. Kouwenaar en echt
genote uit Amsterdam.
De drie leden van de bemanning,
die omkwamen zij-n de 35-jarige le
steward W. van Buren,
de 26-jarige 2e steward Bob Wes-
tergaard,
de 24-jarige stewardess Helga
Loewenstein.
Verder de volgende buitenlandse
passagiers:
H. C.
H. W. Habig
Habig uit Olde (Westfale
r E. Ellis.
r L. Griffith.
r H. Hyde,
mej. G. D S Thompson,
H. H. K. H. Schultz,
E Cooper,
W. Hodson.
W. H Coultas,
F. J. Polak.
W G Tulles, allen uit de V S
De heer Bahan U Tin Pe uit Bir-
de heer G Ibrahim uit Egypte.
Mevrouw Carolyn Platz uit New-
York. die werd gered, maar later
bezweek.
Commodore Viruly heeft zich
hij de ramp, die zijn toestel de
Triton trofals een waardig ka
pitein gedragen. Urenlang was
hij bezig zijn passagiers te red
den, maar toen was ook hij hem
de uiterste grens van de licha
melijke inspanning bereikt.
Deze foto is genomen op het
moment, waarop de moedige
commodore uit een rubberboot
wordt geholpen.
Sober relaas van gezagvoerder
„ALS GEKKEN BEZIG GEWEEST MENSEN
UIT CABINE TE HALEN"
Viruly, de schrijvende
commodore
In een geleend burgerpak deed een
slagen Viruly het sobere relaas var
tragische ondergang. Volgens de gezag
voerder waren alle voorzorgsmaatregelen
bij het vertrek van bet vliegveld Shan
non op normale wijze getroffen. Nadat
het toestel los was, had Viruly op dt
daarvoor bestemde meter aan het rijzen
van de naald gezien, dat de Triton nor
maal steeg. Plotseling liep de naald te
rug. hoewel hy de stuurknuppel naai
zich toehaalde. „Ik had het nauwelijks
gezien of wij raakten reeds de modder
bank", zo verklaarde hy.
Viruly voelde in de cockpit in tegen
stelling tot de passagiers in de cabine -
hevige schok. „Ik moet een halve
ïut bewusteloos zyn geraakt'", zo
vertelde hij verder, „want toen ik bu
Ti zag ik, dat een van mjjn collega'»
de handle van de rubberboten al had
overgehaald. We dreven op het w
We zijn daarna als gekken bezig geweest
toveel mogelijk mensen uit de ma
chine te halen en in de boten te helpen
Driemaal ben ik het vliegtuig weer ii
geweest, maar toen kon ik niet meer..
Het toestel was bijna geheel in de mod
der weggezakt. In de cabine reikte het
water en de benzine uit de kapot geslagei
tanks tot manshoogte.
„Daarna hebben de inzittenden van d>
twee boten met de kleine roeispanen ge
tracht om het vliegtuig heen te vi
c door de sterke stroom mislukte
Er restte Viruly niets anders dan
alle hoop op redding van nog meer i
sen op te geven. Zo dreven de rubber
boten langzaam van de machine weg tot
zij bleven steken in de modder. De in
zittenden staken nood-vuursignalen af,
doch z(j bleven onopgemerkt. Dat
ongeveer vier uur in de morgen. Om
»n uur kwam de redding eindelijk
opdagen en werden de opvarenden veilij
in land gebracht.
Om vijf uur 's middags was het wate
door de eb weer zover gezakt, dat de
>n voor een groot gedeelte droog was
komen te staan. De vleugels staken bo
en water uit en in de cabine stond hel
ater nog slechts enkele decimeters hoog.
Op dit kaartje is aangegeven, waar
in Ierland de Triton van de KLM is
neergestort. De rivier de Shannon,
die 368 km lang is en een stroomge
bied heeft van 15.695 vierkante km.,
Is de belangrijkste rivier van Ier
land. Zij ontspringt in het Cuilcagh-
gebergte, aan de grens van Ulster,
stroomt dan in zuidelijke richting
door het Lough Allen en verbreedt
zich daarna tot het Lough tiee en
het Lough Derg. Aan de monding in
de Atlantische Oceaan is de Shannon
15 km breed. De rivier is van het
Lough Allen af bevaarbaar.
Een ongeluk komt
zelden alleen
Dit is de vijfde maal in de historie
de K.L.M., dat een vliegtuigramp gevolgd
wordt door een volgende, binnen
tijdsbestek van enkele weken.
De ouderen onder ons herinneren zich
nog de verschrikkelijke zomer van
toen in één maand tijds drie K.L.M.
stellen verongelukten: de Kwikstaart, de
Maraboe en de Gaal.
En in 1937 verongelukten vlak achter
elkaar de Kievit en de Flamingo, In 1938
volgden de IJsvogel en de Ekster.
Een zwart jaar was ook 1949: de Fra-
neker (bij Bombay) in Juli en 11 dagen
later de Roermond bij Bari.
In 1951 waren het de Koningin Juliana
en de Venlo. die een dag na elkaar ver
ongelukten. De laatste zonder persoonlijke
ongelukken.
Thans verongelukte 14 dagen geleden
de Willem Bontekoe en gisteren de Triton.
Dit tijdstip had men afgewacht voor he
bergen van de stoffelijke resten.
In een benauwende sfeer betraden de
redders de cabine en brachten de omge
komenen een voor een naar buiten Eei
aantal slachtoffers vertoonde lichte
brandwonden, die volgens deskundigen
moeten zijn veroorzaakt door het hogi
octaangehalte der benzinedampen. Eer>
werden 21 doden en later nog vier uit de
machine geborgen en op eep platte boot
gelegd. Toen werd de droeve last
de vlieghaven gebracht. Twee m
waren vermist.
Hijgend van inspanning kwam
deze passagier aan land, nadat hij
drie kilometer door de modder
van de Shannon-rivier had ge
waad. Het is Mr Waller. De hel
pers zijn niet vermeld.
Aler vanmiddag thuis
Vanmiddag verwachtte men de pres.-
irecteur van de K.L.M.de heer Aler,
terug op Schiphol.
zou vanmiddag aanzitten bij een
maaltijd van Britse vliegtuigbouwers, aLs
nleiding op de grote luchtvaarttentoon
stelling van Farnborough, doch heeft dat
fgezegd.
i de Triton behoort
Tot de gcr
commodore A. Viruly, een van de meest
bekende vliegers van de KLM. Sinds het
behalen van het vliegbrevet in 1927 heeft
hij meer dan 17.000 vlieguren gemaakt en
ongeveer 5 millioen km in de lucht afge
legd. Hij is dan ook een der oudste en
meest ervaren gezagvoerders van onze
nationale luchtvaartmaatschappij, waar hij
op 1 Mei 1931 in dienst trad. Tijdens de
oorlog week hij uit naar Zweden en ging
vervolgens naar Engeland, waar hij aan
vankelijk voor de lijn Bristol-Lissabon
vloog en later in Air Transport Command
verscheidene transatlantische vluchten
maakte. Na de bevrijding had hij een be
langrijk aandeel in de opbouw van het
KLM-net op Noordamerika. In 1953 werd
hij benoemd tot commodore en sedert 6
Februari van dat jaar is hij chef van de
Noordatlantische route van de KLM. Be
halve als piloot geniet hij grote bekend
heid als schrijver van boeken en artike
len. Aan het reddingswerk bij de Triton
gaf hij, tot afmattens toe, leiding.
filbert Schweitzer
oververmoeid
Toen de thans negenenzeventigjarige
Albert Schweitzer enige tijd geleden naar
Günsbach in de Elzas reisde, om daar de
zomermaanden door te brengen en wat te
rusten, wisten alleen de zeer ingewijden
hoe oververmoeid hij was.
Op het ogmblik bevindt hij zich nog
steeds in zijn gehoorteplaats en in een
ontroerend briefje heeft hij deze week
aan de Parijse correspondent van H V.V.
geschreven, hoe uiterst moe hij is en hoe
bezorgd hij is over het feit, dat deze moe
heid niet wijken wil.
„Zelfs nu nog", zo schrijft hij, „krijg
ik. geen rust, maar moet ik een manu
script afmaken, dat ik een uitgever schul
dig ben".
Albert Schweitzer heeft dan ook dit
maal alle gesprekken met journalisten
afgezegd en hij verontschuldigt zich over
het feit. dat hij op deze regel geen uitzon
dering kan maken.
„Maar dat kin ik niet en bovendien
zou men het mij verwijten".
Hij schrijft dan verder over zijn toe
komstplannen. die hij zelf „heel eenvou
dig" noemt. Voor een negen en zeventig
jarige zijn echter deze plannen inspan
nend genoeg.
Zolang hij in Europa vertoeft zal hij
druk werk hebben en in begin November
reist Albert Schweitzer terug naar Lam-
barene, waar hij het lepradorp wil af
maken. dat hij van het geld van de No
belprijs voor de vrede die hem dit jaar
in Januari toegewezen werd zal stich
ten.
„Ik hoop dan weer fris en moedig aan
het werk te kunnen gaan", schrijft hij.
Maar dat hij zeer teneergeslagen over
:ijn inzinking is, blijkt wel uit de wat
bedroefde woorden:
Zo mogelijk zal ik tijdens de zeereis
i maar wat rusten, hoewel ook dat niet
zal gaan, daar ik de achttien dagen op
zee zal moeten doorbrengen met het be
antwoorden van correspondentie".
Oveilevenden vertellen
Menigte passagiers verdrong zich
voor de uitgang
Hier ligt de enorme luchtreus van de K.L.M. in de modder van de
Shannon. Tijdens het maken van deze luchtfoto was het laag water
op de rivier. Vandaar, dat de machine van boven geheel zichtbaar is.
Triton
De eerste verongelukte
Super-Constellation
De Triton van de K LM. is de eerste
Super-ConsteHation ter wereld die is
erongelukt.
De L 1049 Super-Constellation, welke
nds vorig jaar door de K LM. wordt
gebruikt, is voorzien van vier motoren
van het mewste type Wright Compound
en is gebouwd door de Lockheedfabrie-
ken in Burbank (Californié) Het kan
met een kruissnelheid van 500 km per
uur een grote lading (ruim 80 passagiers
en 2000 kg vracht) over zeer grote af
standen meer dan 4000 km zonder tus
senlanding vervoeren. De K.L.M. heeft
thans elf Super-Constellations in dienst
Dit aantal wordt opgevoerd tot zestien
De namen van de constellations houden
alle verband met de kernphysica. Dit is
gedaan om de positieve mogelijkheden
van de atoomenergie te onderstrepen
AUle passagiers in deze vliegtuigen heb
ben de beschikking over een zwemvest,
terwijl voorts twee of drie rubberboten
(dinghies) aanwezig zijn, die vele men
sen kunnen bergen.
Doden naar land van
herkomst
De stoffelijke overschotten van de
slachtoffers van de ramp met de Triton
zullen, in overleg met de nabestaanden,
naar de diverse landen van herkomst
worden overgebracht. Een groot aantal
slachtoffers is echter nog niet geïdenti
ficeerd.
De bemanning van het vliegtuig blijft
waarschijnlijk ook vandaag nog op Shan
non ter beschikking vai
onderzoek.
Luchtmacht-telegram aan
de K.L.M.
Luitenant-generaal waarnemer Baret-
ta. chef van de Luchtmachtstaf, heef',
gist -morgen, kort na het bekend wor
den van het ongeluk, dat de KLM trof
in het neerstorten van de Triton het
volgende telegram gezonden aan de di
rectie van het burgerluchtvaartbedrijf
Ik moge U mijn oprechte deelneming
betuigen met he' ongeluk, dat U heden
in Shannon heeft getroffen en met grote
dankbaarheid gedenken, dat door het
optreden van Uw vliegend personeel zo
veel inzittenden zijn gered.
Radioprogramma's
gewijzigd
In verband met de ramp van de Triti
ebben de omroepverenigingen gisten
hun programma's gewijzigd. AVRO
KRO zonden, in plaats van luchtige m
ziek, ernstige programma's uit.
Unesco-funclionaris bij
Triton-ramp omgekomen
Een van de omgekomenen bij de vlieg
tuigramp. die de Triton trof, is William
Hudson, een hoge functionaris van de
Unesco, de onganisatie voor onderwijs
en opvoeding van de Verenigde Naties
Hij was uit Parijs op weg naar zijn ge
zin met een maand verlof Bij de Unes
co bekleedde hij de functie van hoofd
van de afdeling programma's en budget.
De ramp van de Triton heeft over het
vliegveld Shannon een sombere scha
duw geworpen. Ergens was in-
-haast een noodhospitaaltje in
gericht, waar de geredden lief
derijk werden opgenomen. Daar zaten zij,
totaal overstuur en vervuild. Zij vertel
den nog niet veel.
„Wij hadden er eigenlijk helemaal geen
erg in" zei een jonge Amerikaan. Be
drukt en op zachte toon ging hij verder:
„We voelden plotseling een schok, maar
die was niet zo hevig. Daarna gebeurde
alles in een verschrikkelijk snel tempo
Nauwelijks stonden we stil, of het water
drong de cabine binnen. De grond onder
voeten was gescheurd en ook hel
dak vertoonde een groot gat. Er ontstond
ontzettende benauwende benzine
damp. Van een paniek is naar mijn me
ning geen sprake geweest. Wij ontkwamen
door de nooduitgangen en door de ramen
Ik plonsde in het water en stond er tot
middel in."
Ernest Bettmann uit New York, her-
rt zich van het gebeurde niets anders,
dan dat hij zijn medepassagiers door het
•iiegtuig zag rennen.
..Daar er een grote menigte voor de
ntgang stond, heb ik een raam ingesla-
;en en mijzelf er door gewerkt. Met een
motorboot ben ik aan land gebracht."
De 24-jarlge Albert Reinfeld zei: ..We
stortten neer. dat is alles wat ik kan
ceggen. We schenen wel voldoende hoogte
te hebben maar ik kan het niet met zeker
heid zeggen. Twee minuten later lag ik
het water."
Vlej. E. Snijder van een advertentie
bureau in New York. wier zenuwen ge
schokt waren, heeft totaal geen idee wal
er met haar gebeurd is.
De advocaat Richard uit Chicago, die
ook een zenuwschok had, zei: „Ik had hel
gevoel, dat er bij de start iets niet ln
Een niet met name genoemde, nerveus lachende passagiere wordt door
personeel van de K.L.M. uit de rubberboot geholpen aan de oever van
de Shannon. Drie andere passagiers zitten apathisch achterin, wach
tend op hun beurt.
orde was, maar merkte verder niets tot
dat we neerstortten."
Andere overlevenden vertelden onge
veer in gelijke bewoordingen het sombere
relaas van hun redding. Een paar w
den. Niet te verwerken indrukken.
De heer Aler heeft gezegd, dat de KLM
al het mogelijke zal doen om de gereddei
die verzorging te geven, die zij behoever
De leden van de bemanning hebben zich
bij het reddingswerk dapper gedragen.
Verscheidene hunner bleven in touw tot
de krachten hen begaven.
Aan het ongeluk
ontsnapt
Ook Hetty Barnstijn, de 39-jarige
secretaresse van een Groningse
hoogleraar, had het slachtoffer van
de ramp met de „Triton" kunnen
zijn. Zij zou gedurende vijf weken
met vacantie naar Amerika gaan
en had reeds passage voor 't vlieg
tuig geboekt. Op het laatste ogen
blik heeft zij echter de reis met de
„Triton" geannuleerd en zij ver
trok vorige week per schip.
Prof. dr mr H. van Riessen
naar de Ver. Staten
Onderzoek naar menselijke
verhoudingen in bedrijven
Prof. ir H. van Riessen, buitengewoor
hoogleraar aan de Technische Hogeschool
te Delft, die een studiereis van twee
maanden door de V.S. gaat maken, ver
telde ons tijdens een kort onderhoud, dat
de menselijke verhoudingen ginds aan
een nauwgezet onderzoek zullen worden
onderworpen De horizontale en verticale
communicatie interesseerden hem het
meest. In veel opzichten is Amerika ons
in dit opzicht ver voor, aldus prof. Van
Riessen, die deze reis onderneemt op ver
zoek van het C.N.V., dat een uitnodiging
ontving om deel uit te maken van de
studiegroep.
Het team, dat Zaterdag per Rijndam
is vertrokken, heeft reeds een half jaar
zich voorbereid op het programma dai
het zal afwerken. Men zal bezoeken
brengen aan tal van fabrieken in New
York. Washington, Boston, Chicago, De
troit en Tennessee Valley, alsmede aan
de Cornall Universiteit te Eithala. Door
tal van oriënterende besprekingen en 't
bestuderen van vragenlijsten was het mo
gelijk zich behoorlijk in de materie in te
werken.
„De Amerikaanse aanpax op sociaal
gebied zal ons wel treffen", verklaard-
prof. Van Riessen, die echter betwyfelae
of deze Amerikaanse methode zonder
meer in Europa kan worden overgeno
men. „In de Verenigde Staten heeft men
een sterk ontwikkelde teamgeest, die ons
in Nederland en in het algemeen in Euro
pa, ten enenmale ontbreekt Wjj zijn te
Individualistisch daarvoor. Verder heb
ben de Amerikanen ten heel andeie
mentaliteit. Het verbluffende gemak om
met iedereen om te gaan, is voor een
Europeaan misschien wat verwonderiyk
op het eerste eezicht, maar het i(jn nu
eenmaal feient", al !us de Delftse hoog
leraar. die over ruim twee maanden
weer Iji Nederland zal terugkeren.
De omgekomen stewardess van
de Triton, mejuffrouw Helga
Loewenstein. Zij kalmeerde de
passagiers, direct na de cata
strophe door te zeggen: „Er is
geen brand uitgebroken, wij heb
ben een prima piloot, er kan U
niets gebeuren". Totdat de ben
zinedampen haar de adem bena
men, duwde zij zoveel mogelijk
passagiers door de noodluiken
naar buiten.
Steward W. van Burendie bij
de ramp van de Triton eveneens
het leven liet.
Het derde lid van de bemanning,
dat bij de ramp van de Triton
omkwam, was steward B. Wes
ter gaard.
De heer J. A. Brongers, de pers
chef van de B.P.M. in Den Haag,
die bij de ramp eveneens 't leven
liet.
Prof. dr W. Kouwenaar, buiten
gewoon hoogleraar in de tropi
sche hygiëne aan de Gemeente
lijke Universiteit van Amster
dam, verloor, evenals zijn echt
genote, bij de ramp van de Triton
het leven.
De Triton had vrij veel
post aan boord
Naar wij van de P TT. vernemen, had
de Triton vrij veel post aan boord Het
bekend, of men deze heeft
kunnen redden.
