Een dorstige muilezel bepaalde
plaats van klooster
Maulbronn in Wiirtemberg gymnasium
voor theologen in spe
Duitse
op
auto's rijden soms
linker-weahelft
lErs S7sEB
WE
Uitvinders van bliksemafleider
en gaskousje op postzegels
Atoomsplitsing
en wij
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1951
HADDEN Wil MAAR ELF VINGERS
(Van een onzer verslaggevers)
TJF7AAR eens de Cisterciënsermonniken aan miniaturen werkten, zitten
thans ongeveer vijftig knapen over hun thema's en wiskundeboeken
gebogen. Waar eens de Minderbroeders zwijgend dorsten en het vee ver
zorgden, klinken nu vrolijke jongensstemmen en rolt de voetbal. Het is
in en om het klooster Maulbronn, het oudste klooster in Europa, dat nog
geheel intact is, ook al werd het sinds de 16de eeuw niet meer als klooster
gebruikt. Hier genieten de laatste honderd jaar de jongelui, uit Wiirtem
berg. die van plan zijn thologie te studeren hun gymnasiale opleiding. Od
het ogenblik telt het internaat vijftig leerlingen.
Zij wonen in de oude kloostervertrek-
kerke in het oudste Ro-
plex. Hi
gedeelte van het gebouwencom-
ook komt de Evangelische ge
meente van Heilbronn des Zondags
men aan de voet van het grote crucifix.
Dit beeldhouwwerk, door een onbekende
meester gehouwen uit één blok steen, is
van een ontroerende schoonheid. De kou
de steen is zo bewerkt, dat het eerder de
Indruk van het zachtere hout geeft.
De muilezel
De legende wil, dat de Franse monni
kenorde der Cisterciënsers omstreeks 1140
het plan opvatte om in de bergachtige
woudstreek tussen Stuttgart en Karlsruhe
een klooster te stichten. Dagenlang trok
ken enige monniken op muilezels de bos
sen door zonder tot een besluit te komen.
Op de zevende dag besloten zij, dat er
een einde aan de tocht moest komen en
spraken af, dat de eerste bron waaruit
de grootste muilezel zou drinken, de plaats
van het klooster zou zijn.
10 Urenlang ging het weer door dennen-
,r wouden en over berghellingen tot men
H in een klein dal kwam, waar een heldere
■al bron uit de bemoste stenen opbruiste.
6 Het muildier stond stil, boog zijn kop-
>t| en leste zijn dorst. En bepaalde hiermee
i de plaats van het klooster, dat de naam
ij Maulbronn (bron van de muilezel) kreeg!
e' Nog heden ten dage spuit de bron zijn
heldere stralen op. Alleen zijn de bemoste
j stenen vervangen door een hoge fontein,
die via kleine muilezelbekken het water
in de brede schalen doet klateren.
s Drie eeuwen bouwde men aan het
klooster dat de Romaanse en Gothische
stijl in zich verenigt. De kerk werd streng
- van lijn gehouden, opdat niets de aan
dacht der monniken van de vervulling
hunner plichten zou afleiden. Was een
'i i der broeders desondanks niet voldoende
t bij de orde van de dienst, dan werd hij
tanschouwen van de ganse schare ge-
Door deze deur gaat de Evan
gelische gemeente van Maul
bronn ter kerke.
lovigen vóór het koor op een bepaalde
lis gezet. Die plavuis ligt er nog, uit
gesleten tot eeuwige schande der onop-
lettenden!
Ach ja, de monniken mochten dan stre-
ïn naar heiligheid, zij bleven menser
met de ondeugden, die daarbij behoren.
Daarvan spreekt een pilaar in de eet-
aal. Deze werd in vroeg-Gothische stijl
ipgetrokken omstreeks 1225. De zuil nu
droeg het wijnvat, waaruit de monniken
via een leiding langs de pilaar hun bo
kalen vulden. De Minderbroeders was
niet toegestaan om wijn te drinken, maar
daarom versmaadden zij het kostelijk
vocht niet. Tenslotte waren zij het, die
op de berghellingen de wijnstok ver
bouwd, de trossen gekrent en de vruchten
gestampt hadden. Ze doopten daarom, als
ze even de kans kregen, alle tien hun
vingers in de ondiepe lekrand rond de
pilaar en likten dan drop voor drop van
de toppen.
Eén jonge monnik moet daarbij eens
de verzuchting geslaakt hebben: „Hoe
jammer dat we maar tien vingers hebben,
het moesten er elf zijn!" Sindsdien hei
de wijn van de bergen om Maulbronn
Filmdécoi
Enige jaren geleden heeft het oude
klooster, dat na de hervorming betrekke
lijk spoedig door de Cisterciënsers verla-
tén wérd, gediend als décor voor de film
/er hei leven van Maarten Luther.
Helaas was het niet mogelijk regie en
historie volkomen te doen samengaan.
Men wilde namelijk het koor met de
schitterend uitgesneden banken, waarop
geschiedenissen van Saul en David, No-
nson in beeld gebracht zijn èn
'ix. tezamen hebben. Daarom
zorgvuldig nagemaakt crucifix
in het koor opgesteld vóór het beeld, dat
werkelijk staat van Maria met het
Kina.
Zo heeft de moderne techniek ook de
■eg gevonden naar dit verborgen plekje
issen wijnbergen en wouden, zoals eens
dr Faustus er een toevlucht vond om er
in de eenzaamheid van een verlaten to-
•ertrek zijn memoires te schrijven en
s nu de Würtemberger Evagelische
jongeren, die zich de theologische studie
doel hebben gesteld. Zij huizen in het
gedeelte, dat uit de twaalfde eeuw stamt
reeds Het Paradijs genoemd werd.
nu een vriendelijk gebouw, met
kleurrijke bloembakken voor
en voorzien van verwarming, licht
stromend water. Ten tijde van de moi
ken was er zelfs geen schoorsteen! Slechts
één vertrek in het kloostercomplex kon
verwarmd worden, d.w.z. dat de vloer
verhit werd vla een oven daaronder, dus
volgens het principe: „De voeten
het hoofd koel".
Neen die monniken behoeven v
te benijden, maar die jongéns, die thans
daar huizen in Het Paradijs hebben we'
egn uitgelezen oord gevonden om zie
voor te bereiden op hun levenstaak!
In Westerbork
CongTes van Molukse
christenjongeren
Vele vooraanstaande figuren uit de
Zuidmolukse republiek waren dezer da-
het Abonnezen-woonoord Schat
tenberg te Westerbork gekomen, om daar
het congres van de Molukse christen-
jeugd mee te maken. Dit congres stond
het teken van het vertrouwen, dal
steeds moet en kan gesteld worden ir
Jezus Christus, de Heer van ons leven
Woensdagavond werd een stijlvolle
kerkdienst gehouden onder leiding var
ds S. Metiary. pro: predikant der Am-
bonnezen. Deze richtte zich in een he
iende oproep tot de jongeren om vooi
Jezus te kiezen en te aanvaarden dat Hjj
alleen voor de hemel, n
de aarde is. Als we dit gedaan hebben
kunnen we het koninkrijk Gods verde
digen met de Bijbel in de hand. aldus
ds Metiary.
Hierna sprak minister Manusama
de plaats van de christenjeugd van
n het volk dat i
donesië is achtergebleven en daar ir
drukking leeft. Hij wekte op tot christe
lijke naastenliefde.
Het hoofd van de School met de Bij
bel te Westerbork, de heer Th. O. Kuhu-
wael, sprak over het doel van het con
gres, nl. te tonen dat wij van Christus
zijn.
Tot slot voerde het woord de heer N.
an der Veèn uit Assen, die namens de
Bond van Geref. J.V.'s en M.V.'s afd.
Drente, een kast voor het vaandel aan
bood. Het Nederlands comité Vrouwen-
ildgebedsdag gaf een twintigtal Bij
belverklaringen cadeau.
Drieledige koorbankrijk gebeeldhouwd door onbekend geblevei
monniken.
RUBRIEK MET REIZIGERS-V ARIA
(Van onze verkeersredacteur)
horen klagen, dat de Duitse autobestuurders op de grote wegen vaak
weigeren rechts te rijden, ondanks herhaald signaal vpn de achterrijders,
die willen inhalen. De A.N.W.B. heeft naar aanleiding hiervan contact ge
zocht met haar Duitse zusterorganisatie, de Allgemeiner Deutscher Auto-
mobil-Club, die als vermoedelijke oorzaak heeft aangegeven, dat de rech-
terweghelft van vele Duitse wegen door het zware verkeer cn door de
aanhoudende regen van de laatste tijd, ernstig verzakt is. Er komen daar
door hinderlijke richels in de weg voor, waarover het kwalijk rijden is.
De bevoegde organisaties werken echter met alle kracht aan het verhelpen
van deze euvelen. Dien wtfst er op, dat rechts inhalen in alle gevallen verboden
blijft, behalve wanneer het voorrijdende voertuig linksaf wil slaan.
JN HET DISTRICT Hofgelsmar (We- I Op 17 Augustus was het weer redelijk.
serberglandis dezer dagen een mo- gelijk men zich zal herinneren,
dern kampeerterrein geopend. Het ligt laatste ZondagNu maar hopen op het
aan de voet van de Krukenberg in een aanstaande weckend.
heerlijke omgeving: langs Bundesstrasse
en vooral vrienden van de waterspoi
zich bijzonder goed thuisvoelen,
Het bezoek aan het Kehlstemnaus
(1800 meter hong in het gebied van de
Obersalzbcrg bij Berchtesgaden) is zo
groot, dat diverse ingrijpende uxtbrei-
dingsmaatregelen zijn genomen
De Kehlsteinstrassc mag alleen worden
bereden door de Duitse postbussen en
daarom wordt nu aan het begin van
het kampeerterrein een parkeerplaats
van 30.000 m2 aangelegd. Ook een cate
zal worden afgebroken om vervangen
te worden door een modern koffiehuis
Tenslotte maakt men er melding van.
dat een nieuwe, 380 meter lange wandel
weg naar een der toppen van het Bereh-
tesgadener land onlangs is geopend. Deze
weg begint bij het bergstation van de
Jennerbahn en eindigt bij het onder het
bergkruis gelegen uitwijkplateau. dat op
1784 meter hoogte ligt.
van Austin Friars te Londen, dae
onlangs door prinses Irene werd ge
opend. worden voortaan iedere Zon
dagmorgen 11 uur diensten gehouden,
evenals op elke derde Zondag van
de maand om 18.30 uur plaatselijke
tijd. Men kan a-eze kerk het best
bereiken door de ondergrondse te ne
men tot het station Bank.
ingesteld voor hen. die zo snel mogelijk
in het gebied van de middernachtszon
willen zijn. Om tien uur 's morgens kat
men met S A S.-vliegtuigen uit Stock
holm vertrekken, binnen vier uur u
na zijn cn vandaar de trein nemei
een der Noordelijkste steden var
Zweden. Op de terugreis gaat alles weei
net zo snel Dus: middernachts-zon-der-
ln deze romantische toren in de
kloostertuin van Maulbronn zou
dr Faustus zijn memoires hebben
geschreven.
E ZULLEN niet teveel klagen, maar
:onder commentaar willen we dan
toch wel even opmerken, dat wc na Zon
dag 16 Mei tot Zondag 10 Augustus geen
droge Zondag hebben gehad.
Voorlopig de laatste
loerislenrubriek
Waar eens de muilezel zijn dorst leste aan de frisse bron.
Voor philalelisten
door G. J. PEELEN
E POSTDIRECTIES VAN VELE LANDEN zijn kennelijk ook me4,
acantie geweest, gezien de sobere oogst die in te halen viel na mijn
terugkomst. Maar nu loopt alles weer normaal en is er een ruime keuze
van nieuwtjes, die verdienen even onder de loupe genomen te worden.
D
Daar zijn allereerst twee Franse jubt-
leurnzegels: op afb. 1 wordt herdacht hoe
Napoleon 150 jaar geleden het Legiccn
van Eer instelde, de enige onderscheiding
door hem gesticht. We zien Napoleon Bo
naparte in het kamp van Boulogne de
eerste onderscheidingen van zijn nieuwe
orde uitreiken. Hierbij sluit afb 2 aan:
eveneens een instelling door Napoleon 150
jaar geleden: de militaire academie van
Saïnt-Cyr, een dorp bij Versailles. Wat
Westpoint is voor Amerika, en Breda voor
Nederland, is voor Frankrijk Saint-Cyr.
We zien op onze afb. een cadet met het
vaandel, in rood wit en blauw Waarop de
zinspreuk: Honneur et Patrie.
Het rommelt in de Portugese bezittin
gen in India; koloniën zijn geen rustig
bezit meer. Ze staan niet hoog genoteerd
in deze naoorlogse tijden. Portugal doet
al wat het kan om zijn historisch bezit
overzee intact te houden. Thans is de pre
sident. generaal Francisco Higino Cra-
veiro Lcpes, op inspectietocht langs alle
koloniale bezittingen. De Engelse Konin
gin deed het per boot, Lopes doet het per
vliegtuig. Ter gelegenheid van deze reis
verscheen een zegelreeks voor elke kolo-
een ennrme vraacrlnie; afb- 3- En landkaart, waarop in rood
If.-d TnHr, Ide Portugese koloniën zijn aangegeven:
bijbels. De opiager. va., het Indo- Azoren Madeira. Caap Verdische eilan-
nesisch Nieuw Testament zijn, b.Ukens den por( Guiné< st. Tomas. Angola, Mo-
olgende cijfers, aanzien.ijk ere' - 7ambique, Goa. (in India!) en Macao (in
n. Zo werden er uit Londen 22 50U. uit Rood China) Het opschrift luidt Viagem
Australië 10.000 en ^iit A'dam 113.500 precidencial (presidentsreis).
mplaren geleverd: voorts nog in afb. 4 en 5 eren twee uitvinders. Het
1952 30.000 stuks micro bijbels. In dat Warcn geen wereldhervormende dingen
jaar werden niet minder dan 130.500 die ze ontdekten, maar nuttige practische
exemplaren naar Indonesië verscheept. zaken. Oostenrijk eert op afb. 4 Carl
Deze vraag naar bijbels hangt samen metAuer-Weisbach, die het gloeikousje voor
feit, dat het analphabetisme sterk j gaslicht ontwikkelde. Hij stierf 25 jaar
afneemt. I geleden. Tsjechoslowakije brengt op afb.
Meer vraag naar bijbels
in Indonesië
deze
dit 1
ntreft. Wij hebben ge
meend dal het reisseizoen al-
thans de plannenmakerij ervoor
nu grotendeels voorbij is, waar
door het iedere iveek publiceren
van dit soort berichten zijn doel
voorbij zou schieten.
Dat neemt niet weg. dat wij.
ook de komende weken en maan
den. de nodige aandacht zullen
schenken aan berichten op toe
ristisch terrein. Deze zullen echter
dan weer een plaats vinden tussen
het
Za-
■rige nieuuis, me
irtc rubriek op 1
s onze bedoeling, deze ru-
het begin van het volgend
beginnen. Tot
Toch is liel zo
RIJKDOM DER DU FONTS
het portret van Prokop Divis, die 200
jaar geleden de bliksemafleider uitvond;
hij woonde in hel Moravische dorpje Pil-
meticc, en noemde zijn uitvinding die
plaatsje vond naast zijn portret (links):
eteorologische machine.
Ik heb op schooi geleerd, dat Benjamin
Franklin deze uitvinding op zijn 1
staan. Misschien volgen de Tsjechen
het voorbeeld van de Russen, die óók alle
uitvindingen voor zich opeisen?
Oost-Duitsland geeft eer. toeslagzegel
t ten bate van de slachtoffers van dt
overstromingsrampen, die Centraal Euro-
teisterden. Afb. 6, een zwak en wei
nig zeggend ontwerp, met „veel water".
Afb. 9, eveneens van Oost-Duitsland,
versaheen ter herinnering aan het feit
dat de communist Ernst Thielmann 10 jaar
geleden (10 Augustus 1944) in het concen
tratiekamp Buchenwald vermoord werd.
We herinneren ons nog wel de gekalkte
opschriften op muren en schuttingen even
de oorlog: Thalmann moet vrij.
werd reeds eerder op postzegels af
gebeeld en is het populairste communisti
sche slachtoffer van de Naziterreur. Pre
sident Heuss werd met overweldigende
meerderheid herkozen te Berlijn. Bij die
gelegenheid verscheen een zegelopdruk:
Wahl des Bundespresidenten in Berlin,
17 Juli 1954. die zich moeilijk voor repro
ductie leent. Daarom nemen we afb. 7 op.
met het portret van Heuss, de laatste
aarde die zo juist uitkwam om de fran-
keerserie van de Bondsrepubliek te com
pleteren.
Honderdvijftig jaar geleden trokken Le
is en Clark op hun beroemde expeditie
door de huidige staat Iowa, naar Sioux
City. Op afb. 8 is de landing vastgelegd
de oever van de Missouri. We zien
op de voorgrond van hun boot. de beide
onderzoekingsreizigers en achter hen het
Indianenmeisje Sacagawea, alsmede haar
man Charbonnau.
Mocht de toevloed van nieuwe zegels
wat traag geweest zijn, de laatste r
den in ieder geval is er voor gezorgd dat
de dierenverzamelaars wat te doen had
den. Een enorme serie van Zuidslavië,
aantrekkelijk door Courvoisier (Z\i
land) uitgevoerd, zorgde voor de aa
sten! (als voorb. afb. 10, pelikaan).
van gevaren voor de volksgezondheid,
ontstaan door mogelijke radio-activering
van het grondwater via radio-actieve
valstoffen.
Maar het probleem ligt veel breder;
ons is nog niet gebleken, dat zij..die o
ons gesteld zijn een onbegrijpelijke ona
doenlijkheid hebben doorbroken met
«rekking tot de bescherming tegen ile
mosferische vergiftiging.
Men schrijft ons van deskundige zijde:
De laatste tijd wordt met enige onge
rustheid gesproken over de door de
atoomexperimenten In de natuur vrijko
mende stralingsmaterie en de gevolgen
daarvan. Dit is zeer terecht een kwestie
van grote zorg. Zij die op dit terrein thuis
zijn weten dat op het ogenblik reeds
serieus in overweging ls genomen om deze
stralende, niet te gebruiken resten, in de
ereldrulmte te schieten om ze op deze
Weinig gebruikelijke wijze kwijt te raken.
In Amerika worden zeer speciale begraaf
plaatsen gebruikt om dit materiaal te be
graven op een wijze dat het niet opnieuw
de circulatie kan komen via bodem, en
grondwater.
Afgezien van de bekende gevaren en
onaangename gevolgen die deze stralende
producten in ongecontroleerde hoeveel
heden opleveren, kunnen andere ver-
rhijnselen optreden, die nog veel grotere
jnsequenties voor ons leven met zich
brengen, deze worden nooit genoemd of
ijn nog onbekend en wij willen hier een
poging doen U dit duidelijk te maken.
In wetenschappelijke kringen weet men
dat de lucht een aantal geladen deeltjes
per kubieke centimeter bevat. Wanneer
deze lucht in beweging komt door welke
reden dan ook worden electromagnetische
golven opgewekt waar de mensen in meer
minder sterke mate op reageren. Som-
igen zijn prikkelbaar, anderen krijgen
hoofdpijn en worden misselijk.
Wanneer het aantal geladen deeltjes in
de lucht vermeerdert nemen de verschijn
selen in hevigheid toe en welke Invloed
hiervan uitgaat kunnen we pas vertellen
ir medici komen die kunnen be
grijpen wat er gebeurt met het zenuwstel-
mens onder dergelijke omstan-
Een ander, in de officiële berichtgeving
niet genoemd verschijnsel is de niet homo
gene verspreiding van dit atoom materiaal
in de atmosfeer. Er wordt graag ge
schermd met het verhaal dat de energie
de atoomexplosie zo klein zou zijn in
vergelijking met bepaalde natuurver
schijnselen en dus daardoor geen invloed
zouden kunnen uitoefenen. Wij moeten
voorstelling van zaken als beslist on
juist van de hand wijzen. Deze, bij de
atoomexplosie vrijgekomen hoeveelheid
stralend materiaal verspreidt zich niet
homogeen, zij verspreidt zich in slierten
wolken omdat zij een electrische lading
heeft. Deze gesplitste atoommaterie vormt
bij uitstek gunstig aangrijpingspunt
de condensatie van de waterdamp in
de atmosfeer. Wij gebruiken deze conden
satie om de banen zichtbaar te maken in
de Wilson-camcra.
De bij de explosie in de lucht geslinger
de hoeveelheid water en de daardoor ont
stane waterdamp is niet bij benadering te
becijferen. Om nu te willen beweren dat
dit van geen invloed is op de atmosfëri-
sche omstandigheden kan slechts voort
spruiten uit een totale onwetendheid be
treffende de luchtelectrische evenwichten
in de natuur en de factoren die een rol
spelen om deze evenwichten te ver
schuiven.
Een hoogst belangrijke factor die nog
nooit is aangeroerd, ook niet in de weten
schappelijke litteratuur, is de kwestie:
Wat is de betekenis van de concentratie
van die deeltjes in de lucht voor ons
leven?
Deze betekenis 4s namelijk ontzaglijk
groot. Wanneer wij om een voorbeeld ad
abstractum te stellen, deze deeltjes uit de
atmosfeer zouden doen verdwijnen, zou
alles wat leeft ophouden te leven. Hier-
hebben wij wetenschappelijk verant
woorde bewijzen gevonden. Het zou dwaas
te veronderstellen dat een
van deze deeltjes in de atmosfeer
geen invloed zou hebben op alles wat leeft
dit zijn dingen die niet onder het oog
ien worden. Ons zijn methoden bekend
dit gehalte aan deeltjes op effectieve
ze te verminderen, indien nodig. Het is
ir onze mening noodzakelijk, dat zij die
de zorg hebben voor de gezondheid van de
bevolking hiervan óp de hoogte komen.
Wij koesteren de hoop. dat allen, die
daartoe de macht bezitten, zich met deze
zaken zullen bezighouden, voor er tien
tallen slachtoffers zijn gevallen. Dit is een
zaak die ons gehele volk regardeert en
niemand een uitzondering maakt,
ook niet voor hen die de verantwoording
hiervoor dragen. Als een verontrustend
voorbeeld vermelden wij, dat fotomate
riaal, vervaardigd door een van de groot-
Amerikaanse industrieën totaal ge
sluierd was. Na lang en moeizaam zoeken
bleek de gelatine radio-actief te zijn. De
oorzaak lag in het gebruik van beenderen
van koeien die gegraasd hadden in een
weide waarop radio-actieve wolken zich
in de vorm van regen hadden ontlast. Wat
zullen de gevolgen zijn geweest voor de
mensen die dit radio-actieve vlees hebben
geconsumeerd?
Het lijkt ons overbodig op te merken dat
wij in een atoom-tijdperk zijn gekomen en
zij die menen dit te kunnen negeren een
misdaad begaan ten opzichte van onze ge
hele bevolking.
Gelukkig is tijdens de behandeling van
het wetsontwerp Inzake de financiering
van de bouw en inrichting van een kern
reactor in Nederland door minister Cals
in zijdelings verband deze aangelegenheid
aangeroerd. Hij deelde mede. dat op zeer
korte termijn in samenwerking met de on
der het departement van Sociale Zaken cn
Volksgezondheid ressorterende deskundi
gen een onderzoek zal worden ingesteld
naar de mogelijkheid van de bestrijding
