Twee grote oratoria van
een zeventigjarige
In Hanoi rekent men op
communistische aanval
Muziek als wapen tegen
de beeldromans
Springende autoruiten zijn
géén mysterie
EEN WOLK SLANGENGIF
5
ZATERDAG 19 JUNI 1954
BH DE OUDE PAPPA HAYDN
Geschreven in
gastvrij
huisj
een klein, maar
is je in Wenen
WENEN, Juni 1954
heeft toch wel een bepaalde bekoring,
thans in Wenen nog in diezelfde zalen te
kunnen zitten. Vóór die openbare uit
voering echter ging „Die Jahreszelten'
nog aan het hof, waarbij Keizerin Maria
Theresia zelf de partij van Hanne zong.
Het kleine lage huis aan de Haydngasse,
verscholen tussen fabrieken en woonhuis-
complexen, doet die dingen allemaal weei
zijn
Schepper f
De grote
verhaald n
Jahreszelten".
is moriar
met door zijn scheppingen,
erken des Heren vindt ge
„Die Schöpfung" en in „Die
Zeldzame uitvoeringen
WORDT IN „DIE SCHÖPFUNG'
almac
TOEN JOSEF HAYDN van zijn tweede Engeland-reis naar Wenen terug
keerde, bracht hij niet alleen de herinnering aan onvergetelijke eer
bewijzen in Londen mee, maar ook de tekstboeken voor twee oratoria: „Die
Schöpfung" en „Die Jahreszeiten". De uitvoering van de Handel-oratoria
had diepe indruk op Haydn gemaakt. De 63-jarige Haydn zou zich ook nog
op het oratorium werpen en de directeur van de Weense Hofbibliotheek,
de Nederlander Gottfried van Swieten zoon van de beroemde lijfarts
van Keizerin Maria Theresia kon de Engelse teksten wel vertalen en ze ;klankingen geprezen, in „Die Jahres-
een echt Oostenrijks cachet seven zeiten" wordt het natuurgevoel in een
ecnt tJoscenrUKs cacnet ge\ en. meer lyrisch.beschouwende wjjze getrans-
Nog meer bracht Haydn mee uit Enge-!haalt hij in zijn oratoria nog steeds de iponeerd. Het is dan ook zeer juist gezien
land en wel 5000 gulden. Daarvoor kocht werken des Heren en verheerlijkt de na- i van de organisatoren om bij het Weense
Haydn zich een huis in de toenmalige I tuurliefhebber Haydn de Schepper van Haydn-feest voor elk werk de dirigent
Weense voorstad Gumpendorf, een klein de natuur. En in „Die Schöpfung", én in te kiezen, wiens instelling het meest har
huis slechts, maar voldoende voor de com-1 „Die Jahreszeiten". monieert met het karakter van elk
ponist om er zijn twee grote meester-1 Deze twee werken vórmden dan ook oratorium.
schrijven. Nu is Gumpendorf
geen voorstad meer, maar een wijk van
Wenen en het lage huis van Haydn staat
er nog in de Haydngasse 19. Eens lag deze
woning midden in het groen en had Haydn
er een prachtig uitzicht over de weiden.
Nu staat het midden tussen fabrieksge
bouwen, onopvallend, onbelangrijk schijn
baar, maar wie de kleine voorkamer be
zoekt, waar thans een interessant Haydn-
museum is ingericht, zal toch iets van een
stille intimiteit en vertrouwelijkheid er-
Het huis in Wenen, waar Joseph Haydn zijn „Die Schöpfung" t
Jahreszeiten" schreef en waar hij in 1809 overleed.
30 April 1798 vonden
varen. En hij zal eerbiedig zwijgen, om
dat de oude Haydn hier heeft gesproken
en hier zijn lofzangen „Singt dem Herm
alle Stimmen" en „Ehre, Lob und Prels
6ei dir, ewiger, güter, mSchtiger Gott"
en zijn gebed „Gott erhalte Franz, den
Kaiser" heeft geschreven. De lofzangen„Die Jahreszeiten"
werden de meest bewogen koorgedeelten j het succes, dat de?
Uit de genoemde oratoria, het gebed werd herhaald moest
de Oostenrijkse volkshymne.
In dit huis kwamen grote toondichters
Haydn opzoeken. In 1804 kwam hier de
jonge Carl Maria von Weber, die toen
in Wenen als componist van de opera
„De*- Freischütz" zeer geliefd was. Weber
6chreef later: „Het is onroerend volwas
sen mannen hier te zien komen, Haydn
Pappa te horen noemen en hem de hand
te zien kussen." Luigi Cherubini, die
Wenen zijn „Faniska" uitvoerde, bezocht
Pappa Haydn in 1805. En de jonge Beet
hoven betrad vele malen deze kamer.
En de oude Haydn ontving zijn gasten
steeds met de grootste nauwgezetheid.
Zijn pruik was altijd keurig gepoederd als
hij bezoek kreeg. Om de hals droeg hij
een witte band met gouden knopen. Ver
der bestond zijn kleding uit een bruin
Statiekleed, een rijkbestikt vest van zware
zijde, goud-bestikte manchetten, een fijn-
geplooide jabot, bovenbeenbedekking van
zwart-glanzende zijde, hoge wit-zijden
kousen en zilveren knopen aan de schoe
nen. Maar bij al deze uiterlijke statie,
die Haydn had overgehouden uit zijn vor
stelijke betrekking, was de oude Haydn
niet „weltfremd" geworden, maar vol
realiteitsbesef en vooral voor liefde voor
de jonge musici, die hij inderdaad als een
vader behandelde en aan wie hij zeer
levenswijze dingen kon zeggen. Nagelaten
brieven getuigen nog van deze eigen
schappen. Ook van het feit, dat Haydn
zijn bezoekers telkens weer het Kelzer-
lied „Gott erhalte Franz, den Kaiser"
voorspeelde. Dat lied zou zijn doodslied
worden, zijn laatste gebed voor het door
Napoleon bezette Oostenrijk, zijn laatste
bede om het behoud van zijn vaderland.
De Oostenrijkse Bundeshymne is nu
anders en heeft als woorden: „Brtlder
relcht die Hand zum Bunde", maar het
Keizerlied van Haydn leeft nog in de har
ten van alle Oostenrijkers, die een heim
wee hebben naar de terugkeer van de
monarchie. De herinnering aan een Kei
zerlijke regering, wordt nog als de schoon
ste, rijkste en zinvolste schat bewaard in
de oude Hofburg, in het schone slot
Schönbrunn, in het rijke Stift Kloster-
neuburg, in de oude burcht Kreuzenstein
en in de monumenten, beeldhouwwerken
en paleizen in Wenen. Aan die herinne
ring alleen heeft men niets, men wil wer
kelijkheid en met die werkelijkheid ook
de terugkeer van de vrijheid. En daarom
blijft dat Kaiserlled van Haydn leven bij
de bevolking.
Non omnis moriar
Geen spoor van paniek
De vraag is alleen: komt de slag vóór
of na de regenperiode?
HANOI (Vietnam)
HET BUITENLAND heeft de overtuiging, dat er in Hanoi een soort
paniekstemming heerst vanwege een dreigende communistische aan
val op de stad. Deze valse indruk is vooral ontstaan door de onverant
woordelijke berichtgeving van het Amerikaanse persbureau United Press
en haar ongemanierde Franse correspondent in Hanoi. In werkelijkheid is
hier echter evenveel sprake van een paniekstemming als in Amsterdam.
Het is hier volkomen rustig. Het leven van alledag rolt zich normaal af.
De overheidsdiensten functionneren gewoon. Er worden zaken gedaan.
De kinderen gaan naar school. De vrouwen winkelen. In de late middag
zitten de terrassen in het centrum van de stad vol. De restaurants en bio
scopen trekken evenveel belangstelling als altijd. De vele nachtclubs heb
ben geen enkele reden tot klagen. En de avondklok gaat eerst om één uur in.
Maar dat wil allemaal niet zeggen, dat naar hun bases ten Noorden en ten Zul-
hier niets van de oorlog merkt. De
DE WOORDEN op de grafsteen van
Haydn het Hundstumer Kerkhof,
bestaat niet meer, doch is thans het
Haydnpark geworden, waar de oude graf
steen bewaard wordt zijn waarheid
geworden, menselijke waarheid dan. „Non
omnis moriar sed vivam et narrabo opera
domini" Ik zal niet helemaal sterven,
maar leven en de werken des Heren ver
halen. Ook voor de aarde is de vroma
Haydn niet helemaal gestorven, maar ver-
Militairen werken bij
veevoederfabriek
Wegens het grote aantal orders en het
nijpend tekort aan arbeidskrachten is de
directie van de N V pluimvee-, vee- en
vogelvoederfabriek P. Sluis in Weesper-
karspel er toe overgegaan, militairen in
te schakelen bij het laden en lossen.
Tegen een vergoeding van een gulden
per uur werken de militairen gemid
deld een twintigtal 's avonds na half
zeven en op Zaterdag na half twee enige
uren in de fabriek. Het vaste personeel,
dat 130 man bedraagt, maakt reeds het
maximaal toegestane aantal overuren
De militaire commandant van het fort
Weesp heeft zijn mannen dit werk in
hun vrije tijd niet willen verbieden, om
dat zij weinig gelegenheid tot ontspan
ning hebben, aldus de Vkrt.
wel het hoogtepunt in het Haydn-feest, Zo werd „Die Schöpfung" gedirigeerd
dat de Gesellschaft der Musikfreunde in j door de Duitse Generalmusikdirektor uit
Wenen thans organiseerde ter gelegen- Hamburg. Joseph Keilberth, een heroïsche
heid van de reeds femelde overbrenging figuur onder de dirigenten, een drama
van de Haydn-schedel van Wenen naar tisch-geladen musicus, maar in dez«
Eisenstadt In het kleine huis aan de grootse en krachtige allure toch de mar
huidige Haydngasse werden deze oratoria: met de fijne beschaving en voorname cul-
geboren. Hier heeft Haydn geworsteld om tuur. Daardoor kreeg het monumentale
de juiste vorm te vinden, hier heeft hij min of meer dramatische karakter van
dagelijks God op de knieën gebeden om!dit oratorium het volle pond, maar werd
zegen voor zijn werk. Eerst werkte Haydn toch de pure klaarheid van de Haydn-
drie jaar lang aan „Die Schöpfung". Op geest nergens verwaarloosd. Dat was
grootse en ontroerende vertolking met
het Philharmonisch Staatsorkest uit Ham
burg en het gemengde koor van de Ge
sellschaft der Musikfreunde uit Wenen.
De koorgedeelten vooral waren overrom
pelend door zuiverheid van geest en door
de enorme zangtechnische beheersing.
Van de in ons land gebruikte solisten
bezetting met één sopraan, een tenor en
één bas, werd hier afgeweken en zeer
terecht overigens. De Engel Gabriël werd
gezongen door de sopraan Wilma Lipp
en Eva door de sopraan Sena Jurinac.
De tenor Ernst Haefliger in ons land
bekend door zijn onvolprezen Evangelis-
tenpartij in de Matthaus Passion zong
de Uriel-partij, de bas Gottlob Frick was
Raphael en de bas Walter Berry was
Adam.
Laatstgenoemde is nog een Jonge, maar
veelbelovende zanger, die qua 6tem en
muzikaliteit vér uitsteekt boven de grof
heid in vertolking van een Gottlob Frick.
De sopraan Wilma Lipp heeft een uit-
:onderlijk mooie stem, maar is eigenlijk
te veel coloratuur-sopraan om de Gabriël-
partij voldoende te beheersen.
Voor het oratorium „Die Jahreszeiten"
wal de Weense dirigent prof. Rudolf Mo
ral* uitgenodigd, een meer lyrisch inge
stelde figuur, wel werkend met grote
muzik.il? bewogenheid en spanning, maar
illuster en adellijk gezelschap onder; geheel overeenkomstig het werk zonder
Haydns leiding de eerste uitvoeringen grote dramatische ontladingen. Moralt is
plaats in het Paleis Schwarzenberg in de man van het fijne ciseleerwerk, dat
Wenen. En op 24 April 1801 was dezelfde beweeglijk is, maar waarvoor een grote
7aai uippr vol met muziekmlnnenden, om Innerlijke rust wordt vereist.
te horen. Zo groot was Die rust is noodzakelijk voor „Die
e uitvoering tweemaal Jahreszelten", omdat verschillende ge-
>rden en op 29 Mei deelten van dit oratorium gauw aanleiding
De Weense sopraan Sena Jurinac, die in de heide Haydn-oratoria, be
wees een der schoonste stemmen van de wereld te bezitten.
(Foto Fay er, Wenen)
Overwinning in de Vei. Staten
Geestelijke verheffing komt in de plaats van
gevaarlijke, pornografische lectuur
(Van onze correspondent)
AMERIKA'S SCHOOLWEZEN heeft met het „Wapen" der muziek de
in veler ogen zo dorre, klassikale muziekles een grote overwinning
geboekt. De practijk heeft uitgewezen, dat muziek, mits op de juiste wijze
toegepast, de gewenste uitwerking heeft als „tegengif" t.a.v. verderfelijke
invloeden, waaraan de Amerikaanse jeugd buiten de huiselijke kring en
buiten het schoollokaal vaak wordt blootgesteld.
In Houston, in de staat Texas, hebben gedurende het afgelopen jaar
650 kinderen van de lagere school strijkorkestjes gevormd buiten de
schooluren en bestaande uit 4 tot 60 leden die eenvoudige composities
kunnen spelen. In Needham, in de staat Massachussetts, behoort de prac-
tische muziekles nu tot het normale rooster van de scholen. Tal van ge
meenschappen over heel het land hebben deze voorbeelden gevolgd.
De intense belangstelling, die de vol-[bereidt waarlangs de argeloze jeugd kan
wassen Amerikaan gedurende de afgelo- afglijden tot het peil der even argeloze
pen tien jaar voor goede, klassieke of misdaad.
moderne concertmuziek aan de dag heeft j Ge zult misschien niet willen geloven,
gelegd, wordt thans geëvenaard door heti dat kinderen tussen de 6 en 10 zich heb-
enhousiasme voor muziek onder de ben kunnen verdiepen in de „Avonturen
jeugd. van Marie de Wreede". Dit leeftijds-
Deze muziekprogramma's zijn oor-1 genootje was de heldin in een (ulter-
spronkelijk niet uitsluitend opgezet
liefde voor de muziek aan te kweken.
Zij hadden een tweede doel: de jeugd
verre te houden van het toenemend
euvel der „beeldromans".
Vanzelfsprekend kon men niet voor
komen. dat kinderen zeker Ameri
kaanse kinderen, die in een zoveel losser
huiselijke discipline leven dan wij in om
land gewend zijn de kwalijke exem
plaren der beeldromans in handen krij
gen. „Maar wij konden althans probe
ren", zo stelde één der voormannen var
het moderne muziekonderwijs, George
Rushford, het probleem, „hun aandacht
af te leiden van het laag-bij-de-grondse
door hen in aanraking te brengen met
wat goed en melodieus is".
Er bestaat weinig twijfel, dat menige
beeldroman, gepubliceerd door onv<
antwoordelijke uitgevers, het pad voc
oorlogsomstandigheden drukken wel de
gelijk een stempel op het leven hier. In
de laatste zes maanden zijn de kosten
het levensonderhoud bijvoorbeeld
schrikbarend gestegen vanwege de moei
lijke aanvoer en de hoge verzekering.
Sommige artikelen zijn driemaal zo
dooi
Allied van Sprang
duur als een half jaar geleden. Een kilo
suiker kost nu twee gulden, een kilo
aardappelen één gulden vijftig en een
liter bakolie drie-vijf-en-zeventig.
De waarde van onroerende goederen
daarentegen enorm gezakt vanwege
de onzekere toekomst. Het is bijna on
mogelijk om een koper voor een huis
te vinden. Er is ook niemand, die nieuw
kapitaal wil investeren. De handelaren
weigeren verder om grote voorraden in
te slaan. En verschillende instellingen
overwegen, zich elders te gaan vestigen
Maar het is niet waar, dat er een ware
uittocht van angstige inwoners aan
de gang is. Er zijn enkele schatrijke
Chinezen vertrokken. Plus wat Vietna-
in, die het zich veroorloven kunnen
>r zijn ook Fransen, die hun vrou-
en kinderen voor alle zekerheid
naar Frankrijk teruggestuurd
hebben.
Maar dat is alles. En inplaats van een
paniekstemming kan men eerder spre-
van een stemming van onverschil
ligheid en volslagen apathie, in het bij
zonder van de zijde van de Vietnamezen
Men maakt zich hier overigens hele
maal geen illusies. Het is algemeen be
kend. dat Hanoi en do daarom gelegen
delta van de Rode Rivier het eerstvol
gende doel van Ho Chi Minh is.
t is eveneens een publiek geheim
dat de vier communistische divisies wel
ke Dien Bien Phoe veroverd hebben, on
getwijfeld ook voor deze operatie ge
bruikt zullen worden
Onmiddellijk na de val van deze on
fortuinlijke Franse voorpost zijn zijj
de delta getrokken om zich te
reorganiseren en zich voor te bereiden
op wat men de beslissende slag in dez»
oorlog kan noemen.
Het blijft nu de grote vraag, wanneer
deze slag zal komen. Het kan evengoed
over een week als over drie maanden
zijn. Sommige militaire deskundigen ver
wachten dat de communistische generaal
Giap zal wachten tot na de regentijd
welke op het punt staat te beginnen.
Hanoi heeft zijn eerste zware regen
bui al achter de rug. Het water in de
rivieren is belangrijk gestegen en de
rijstvelden staan bijna onder water.
Men geeft toe dat het niet genoeg is om
alle militaire activiteit tot een volledige
stilstand te* brengen, maar men betwij
felt of de communisten onder deze moei
lijke omstandigheden een grootscheepse
aanval met steun van zware artillerie
luchtafweer enz. zullen durven beginnen.
Anderen daarentegen rekenen niet te
vast op de bescherming van de regen
tijd. Zij geloven, dat Giap met het oog
op Genève ondanks alles toch in actie
zal komen. Tenslotte zijn de omstandig
heden nu in zijn voordeel.
Hoe langer hij wacht hoe beter de
Fransen zich van de zware verliezen in
Dien Bien Phoe zullen kunnen herstellen
En hoe meer nieuwe versterkingen zu
om Hanoi zullen kunnen inzetten.
Bovendien is er altijd nog de kans op
een wapenstilstand; iets waar weinig
Fransen hier meer op rekenen en wei
nig tot oordelen bevoegde Vietnamezen
naar verlangen Ma#tr als het niettemin
zover zou komen, is het natuurlijk van
belang zo gunstig mogelijke posities te
hebben als het sein voor: Staakt het Vu
ren gegeven wordt
Generaal René Cogny. de Franse op
perbevelhebber van de Frans-Vietname-
se strijdkrachten in Noord-Vietnam, ver
wacht nog steeds, dat de Vietminh tot
eind September, begin October zal
wachten met haar definitieve aanval op
Hanoi en de delta.
En in ieder geval hoopt hij dat. Maar
hoe het zij: Hanoi en haar driehonderd-
n-vijftig duizend inwoners wachten rus-
g en gelaten de toekomst af. Ondank?
de communistische legers. En ondank?
de alarmerende berichten in de buiten
landse pers.
Symphonie Orkest en het koor der Weense
Musikfreunde alles in een heldere, door
zichtige, lyrische en bovenal rustige be
weging. Een koor bijv. als „Komm, holder
Lenz", dat meestal te snel wordt gezon
gen, ging hier in een ideale rustige
toch levendige vertolking. Alles tintelde
deze uitvoering, en nergens werd de
glans verdrongen door onbeheerste tempi.
Het tweede deel „Der Sommer" was van
verzengende zonnegloed, maar
toch vol kleurschakeringen. En het Wijn
koor uit „Der Herbst" werd geen dronke
manslied. maar een echte beschaafde
vreugdezang.
De solistenbezetting was hier Sena Ju
rinac als Hanne, Ernst Haefliger ais Lukas
Otto Edelmann als Simon. Om
met de laatste te beginnen: zijn basstem
is inderdaad beschaafder dan die
rollega Gottlob Frick, maar mist elke
muzikale uitdrukking en zuiverheid. Met
de keuze van de baszangers is r
Wenen niet erg gelukkig geweest.
opzet hebben we de solisten Sena
Jurinac en Ernst Haefliger tot het laatst
bewaard. Zelden hebben we een zo schier
volmaakte sopraanstem gehoord als die
i de nog jonge Sena Jurinac. Reeds
•der schreven ve over haar bij haar
optreden in Holland en in Salzburg, i
hebben we de schoonheid
zo ervaren als nu in de beide
oratoria van Haydn. Dit is één der
schoonste sopraanstemmen der wereld, in
elk register volmaakt geëgaliseerd, ge
steund door een ideale ademtechniek en
gebouwd op een ondergrond van grote
muzikaliteit en cultuur. Aria's als „O wie
lieblich" en „Welche Labung für die Sin
ce" waren verrukkingen, de cavatine
„Licht und Leben sind geschwachet"
werd in doodse stilte aangehoord door de
talrijke luisteraars in de Musikvereins-
saal en in het Spinnerlied was er één en
al levendigheid en uitdrukking. Een zeer
begenadigd mensenkind, deze Sena Juri
nac, die beslist ook in ons land spoedig
haar kunst in het oratorium zal moeten
doen horen.
De Zwitserse tenor Ernst Haefliger deed
niet veel onder voor zijn vrouwelijke col
lega. Zoals hij met ongelofelijke stem-
beheersing en in een zeldzaam pianis
simo de cavatine „Dem Druck erlieget die
Natur" zong, en met een ongekende ex
pressie het eerste Lukas-recitatief
aria „Hier steht der Wand'
Haagse carrosseriebouwer meent
Kleinste steentje of puntje roest doet het
glas „wit" slaan
(Van een onzer verslaggevers)
„SPRINGENDE AUTORUITEN vormen geen mysterie" zo heeft de heer A.
Bout van de Z.O. Buitensingel 218 in Den Haag ons vanmorgen verteld.
Met meer dan normale belangstelling heeft deze carrossier de berichten
over het springen van autoruiten in de kranten gevolgd. „Heel normaal,
wanneer er eens een autoruit springt", is het oordeel van deze deskundige.
„Er rijden veel meer auto's dan een paar jaar geleden en dus zullen er
ook meer ruiten kapot gaan, zoals er helaas ook meer verkeersongelukken
langs de weg gebeuren".
„Der Winter" zong, behoort tot de vocale
uitzonderingen. Een zeer groot kunste
naar, die Ernst Haefliger.
Het Haydn-feest is nog niet voorbij, er
valt nog meer te leren en straks te
tellen.
De heer Bout vertelde ons, dat de
breekbaar glas moeten zijn. Onbreekbaar,
welk woord beter vervangen kan wor
den door onsplinterbaer en dit laatste
dan in die zin, dat er bij het springen
geen grote brokken en splinters weg
slingeren. Bij het onbreekbaar glas, dat
steeds meer ook voor winkelruiten wordt
gebruikt, is dit laatste niet het geval.
Bij de kleinste beschadiging slaat de
ruit „wit" en de bestuurder van de auto
dergelijke ruit rustig naar bui
ten duwen, zonder de risico te lopen,
dat hij zich ernstig verwondt.
Onbreekbare ruiten, normale spiegel
ruiten, die tot 700 graden verhit zijn en
daarna gelijkmatig worden afgekoeld,
worden sinds de dertiger jaren gebruikt.
Na verhitting en afkoeling zijn deze rui-
elastisch. Een ruit van 1 meter
lengte b.v. kan tot 6 cm doorbuigen. Dit
laatste liet de heer Bout zien door een
vrij grote voorruit van een auto op twee
blokken neer te leggen en er zelf op te
gaan staan. Met een niet verhitte en af
gekoelde spiegelruit zouden de scherven
in het rond zijn gesprongen.
Het springen van de autoruiten be
hoeft niet veroorzaakt te zijn door steen
slag, dat in vrij grote hoeveelheden voor
Slechts een enkel kiezelsteentje
weggeslingerd door een band van
een tegenligger kan een kleine be
schadiging op een voorruit van een
auto aanbrengen. Maar wanneer die
kleine beschadiging is ontstaan, kan
Corn. Basoskl. wegverbetering is gebruikt.
Toch is het zo
(74) (Fe weten dat sommige soor
ten slangen in de bovenkaak gif
klieren hebben die in een kanaaltje,
of in een groef, van de giftanden
uitmonden, zodat by een beet het
slachtoffer direct met gif geïnjecteerd
wordt. Vaak is dit gif betrekkelijk
zwak en dient in hoofdzaak voor het
verlammen van kleine dieren, zoals
kikkers .en muizen. Maar daarnaast
bestaan ook de echte gifslangen, bijv.
de cobra's, ratel
slangen en addei
wier vergif oi
dodelijk kat
verkt i
zenuwstelsel
wordt genoen
ort het bloed
nntast, zodat m
Ï"l de and<
Uloadvnitil^H
dit gif dr naam haemorrhagine heeft
gegeven. Het gif van de cobra valt
onder het neurotonine, verlamt het
sympathische zenuwstelsel, dat de
ademhaling regelt, zodat een beet van
dit dier soms een vrijwel ogenblikke
lijke dood bi
bek, r
yrdt das
zulke
icht, dat
hoeveelheden in dr wond gebr
deze soorten daardoor als ongevaarlijk
kunnen ivorden beschouwd.
Overigens behoeft het gil niet altijd
in een wond te worden gebracht, want
in Afrika komen de Urneusslang en
de Spuw slang voor. die in staat zijn
de adem 1 e?n zo gr°l* kracht uit
te stoten, dat het zich in de hek be
vindende gif ver weggeslingerd uordt.
Dit kunstje kennen de cobra's Ook, die
hun gil in een fijne wolk vel 5 meter
heeft welke van sterk ontwikkelde
uitsteeksels zjjn voorzien. Deze uit
steeksels zijn bovendien bekleed met
een lang émail en monden uit in
de slokdarm. Wanneer deze slang nu
een ei inslikt, wordt dit door de uit
steeksels opengebroken. de inhoud
er uit geperst en doorgeslikt, waarna
de lege schaal wordt uitgespuwd. Wat
zegt u van zo'n doelmatige blikopener
in de slokdarm
/Vu we iets over slangengiften heb-
hen gezegd, zal het u zeker verwon
deren te vernemen, dal het sterkste
vergif door de mens zelf wordt ver
vaardigd.
Maandag.
(Nadruk verboden)
aard in plastische tekeningen vervat) 1
laas waarin zij (a) haar stiefmoeder met
een strop de laatste adem doet uitbla
zen, (b) haar vader aanwijst als de schul
dige. (c) zich verlustigt in zijn doodvon
nis, (d) een dokter, die zich om het lot
van het tragisch achtergebleven meisje
wilde bekommeren, met een dolk om
zeep helpt.
Voor een dubbeltje kan ieder kind een
volslagen kannibalistisch relaas kopen,
waarin een Frankenstein-monster zijn
Heent
„Springende autorullen vormen oeen
mysterie", dat is de mening van de
Haagse carrosserie-bouwer, de heer
Ant. Bout van de Z.O. Buitensingel
218. Verharde autoruiten (verhit en
afgekoeld spiegelglas) zijn zeljs
elastisch." Om dit laatste te betoyzen
werd in de werkplaats, van de heer
Bout een autoruit op twee blokken
gelegd en namen twee man op het
glas plaats. De bekleders J de
Visset- (De la Reywcg 733) en llenk
Broekstra (van Faukenbergestraat
18, Voorburg) vonden het geval glas
helder, toen zij op de wel buigende,
maar niet brekende autoruit een
werkprobleem bespraken.
men de ruit afschrijven, omdat de
versplintering zich binnen enkele
ogenblikken voltrekt. Behalve het
simpele steentje kan ook roest aan
leiding voor de versplintering zijn. i
Wanneer aan de ijzeren sponning omdie redelijk een instrument bespeelden
de voorruit roest ontstaat, dan zal delen vooral iets van de gloed, die
min of meer scherpe roestpunl zich na1 van muziek kan uitgaan, in zich had-
kortere of langere tijd door de dunne j den opgenomen.
dringen, die de afscheiding Meer dan ooit tevoren gaat de belang-
intrek neemt in een hotelkamer en daar
stuk voor stuk zijn bezoekers verorbert.
De illustraties zijn daarbij onsmakelijk
gedetailleerd en beogen nimmer ook
maar enige moraal te stellen.
Andere publicaties van soortgelijke
aard maken „kleine Lucie" tot de hoofd
persoon van een echtscheidingsdrama,
waarbij het lieve kind zich tot een re
volverheldin ontpopt. En een hele reeks
uitgaven is van die aard, dat ze slechts
pornografie kan worden geken
schetst.
Het probleem van deze publicaties is,
dat zij vrijwel uitsluitend in handen van
kinderen terecht komen. De jeugd koopt
ze in het ijsco-winkeltje en wacht zich
er wel voor ze mee naar huls te nemen.
Het duurt derhalve geruime tijd voor de
ouders beseffen hoe er aan de „opvoe
ding" van hun spruiten wordt gewerkt.
Zelfs dan, in menig geval, is men ge
neigd deze literatuur over één kam te
scheren met de avonturen van ruimte-
vluchten én quasi-wetenschappelljke in
terplanetaire oorlogvoering, waarmee
beeldromans zich al evenzeer levendig
bezig houden.
Te langen leste is het echter tot een
uitbarsting gekomen. Dagbladen en psy
chiaters hebben het euvel aan de kaak
gesteld. Daai1 men juridisch machteloos
was de uitgevers van deze beeldromans
aan te spreken, trachtte men de weder
verkopers er toe te bewegen, een stren
gere censuur op de beeldromans uit to
oefenen. Gemeenteraden namen veror
deningen aan, waarin de politie gemach
tigd werd, als censor op te treden. Dit
kreupele wijze die door
de gerechtshoven ook vaak werd ver
worpen als in strijd met het principe
de vrijheid van de pers om het
kwaad te bezweren, maar men wilde
althans door positieve daden een voort
woekeren van het kwaad tegengaan.
Het verwijderen van de gewraakte
beeldromans uit de stalletjes was echter
een negatieve daad. ppvoeders waren er
zich van bewust dat men er voor de kin
deren iets positiefs tegenover zou moe
ten stellen.
In vele gemeenten zocht men dit door
het lntensifieren van de belangstelling
voor sport. Doch in Chicago begon men,
eerst aarzelend, ie pionieren op het ge
bied van muziek. De lessen waren facul
tatief.
George Rushford. de voorman In deze
beweging, streefde er naar de moeilijke
theorie van muziek-lezen te vervangen
door een betrekkelijk eenvoudige prac
tijk. Hij kalkte de noten van een een
voudig kinderliedje op het schoolbord en
concentreerde zich op kleine groepjes
kinderen, die nog nooit tevoren een mu
ziekinstrument in handen hadden gehad.
Hij gaf ze tijdens deze eerste les een
kinderformaat viool, viola cf violoncel
in handen. Eerst liet hij hen de noten
zingen. Daarop wees hij hen hoe zij deze
noten op hun Instrumenten konden tok
kelen. Zo ontstond de „massa-methode"
n muziek-lezen-in-de-practljk.
,Wat ons bijzonder heeft verrast", al
dus George Rus.imore, „is dat bij deze
opleiding bleek dat kinderen geen „aan
geboren talent" nodig hebben om een
muziek-instrument te kunnen bespelen".
Van deskundige opvoedkundige zijde
onderstreept men dat deze muziek-les-
Ide kinderen in sterke mate concen
tratie leren en hun het begrip voor het
ensemble, ook bulten het muzikale, hel
pen bijbrengen.
Menig doorgaans verlegen gewaand
Jochie of meisje ls gedurende een vrije
ddag gerapporteerd als „concerterend"
een zelf-bedieningswinkel of bracht
n onverwachte serenade aan mecani
ciens, die bezig waren een auto door te
ren. Dergelijk enthousiasme behoort
raard tot de uitzonderingen. Rush-
ford's trots geldt voornamelijk het feit,
dat op sommige scholen waar hij zijn
met 130 leerlingen begon, aan het
eind van het jaar er 100 kinderen waren.
rubberlaag
de voorruit en de Ijzei
sponning. Eén krasje van het roest op
voorruit is voldoende om een radicale
ersplintering te doen ontstaan.
De heer Bout. die dagelijks de „kneus-
s" van het wegverkeer in zijn bedrijf
krijgt, ziet in de versplintering van auto
ruiten geen zweem van geheimzinnig
heid en gelooft, dat de gelanceerde be
richten hierover onnodige ongerustheid
onder de automobilisten veroorzaken.
„En
die
stelling van Amerlka's opvoedkundigen
thans naar muziek uit. Musici ondersteu
nen dit streven, ook al omdat het strijk
instrument als de grondslag wordi be
schouwd van de Westerse muziekcultuur.
Het gevaar van een gebrek aan Instru
mentalisten in de nabije toekomst is
daarbij niet denkbeeldig. Dit zou op lan
gere termijn het voortbestaan van grote
orkesten kunnen bedreigen.
Inmiddels staat echter vast.
enkele reden" aldus i
