Het mandement en wij
SIR PERCY
KERK en SCHOOL
Nederlandse Lutheranen hadden goede
vergadering in Enkhuizen
2
MAANDAG 31 MEI 1954
]V"IET MEEDOEN met de doorbraak, maar eigen confessionele organisa-
ties versterken en aanpassen aan de eisen van deze tijd en zo 0112e
apostolische roeping vervullen: dit is wel de kern van het bisschoppelijk
amendement, dat gisteren in zeer groten getale onder onze r.k. landge
noten is verspreid.
Dat door deze duidelijke taal de positie van die r.k., die met de door
braak zijn meegegaan, opnieuw zeer is bemoeilijkt, kan een kind begrij
pen. Het lidmaatschap van de P.v.d.A. wordt zonder meer onverantwoor
delijk genoemd en de „dwalenden" wordt op het hart gebonden, thans
toch het bisschoppelijk woord te willen verstaan.
Een r.k. ochtendblad van vandaag wil al een bijzondere deur van de
K.V.P. voor de mensen van de doorbraak openzetten: „Zo menen wij,
dat het geheel in de lijn van het mandement ligt, wanneer de r.k. werk
gemeenschap (in de P.v.d.A.) zich in de K.V.P. voegt, maar daarin draag
ster blijft van de echte doorbraakgedachte door met apostolische bedoe
lingen het gesprek met de social istisch-denkende mensen voort te zetten
en te verstevigen".
TTET IS NAAR onze stellige overtuiging ook voor de protestant ver-
Al standig, van dit bisschoppelijk mandement kennis te nemen. Er liggen
heel wat verschillen tussen hen en ons, maar er zijn ook tal van punten
van overeenstemming. De problemen rondom de doorbraak zijn er voor
beide groepen en er is ook voor de protestant de vraag, hoe hij zijn orga
nisatieleven, zowel op maatschappelijk als op staatkundig gebied, zoveel
als doenlijk is op de behoeften van deze tijd kan doen aansluiten.
Wanneer wij in dit mandement lezen, dat er onder het r.k. volksdeel
bij velen een verblijdende bezinning is, maar dat er aan de andere kant
veruiterlijking en verwarring valt op te merken, dan zijn dat ook voor
ons geen onbekende klanken. Er is ook bij ons een begeerte om het echte
te onderscheiden van de schijn, het innerlijke van de vorm. en daarin
valt veel te waarderen, maar ook bij ons is enige voorzichtigheid geboden
„om geen afbreuk te doen aan vormen en instituten, welke met veel
moeite en offers zijn opgebouwd en waarin de mogelijkheid en een waar
borg is gelegen om verder te bouwen aan een christelijke gemeenschap".
"F1 EN CENTRALE GEDACHTE van het mandement is: samenwerking
A-* met anderen? graag, maar bij voorkeur in organisatorisch verband.
Dé bisschoppen willen het r.k. organisatieleven voor geen enkel onderdeel
loslaten. Er gaat van die organisaties een beschermende en tevens vor
mende werking uit. Het doel van deze katholieke verenigingen is niet
alleen geweest de zwakkeren en de zwaksten vooruit te helpen en hen te
bewaren in het heilig geloof. Van het begin af aan heeft de leiders voor
de geest gestaan, de leden te vormen in de christelijke leer en de katho
lieke beginselen, en daarop volgt dan de stelling, dat, wil men in ons
levensbeschouwelijk verdeelde land de r.k. opvattingen doen gelden, dit
in het algemeen alleen organisatorisch kan geschieden.
Er is, zo constateren de bisschoppen, in onze dagen een streven naar
meer persoonlijkheid, en zij zien daarin veel goeds, maar dit behoort,
zeggen zij, geen nadelige terugslag te hebben op het r.k. organisatieleven.
En voor die organisaties hebben zij al evenzeer een duidelijke boodschap:
..Op diepgang en innerlijke groei zal men evenzeer bedacht moeten zijn
als op ledental en uitwendige kracht. Dan zal er ook altijd voldoende
ruimte gelaten worden tot ontplooiing van persoonlijke gaven en zal het
gevaar vermeden kunnen worden van verstarring en exclusivisme".
DRINGEN deze r.k. kerkelijke leiders bij hun volgelingen op een
intense eenheid aan. Wij moeten onszelf zijn en één met elkaar, maar,
zo laten zij er dadelijk op volgen, dan moeten we ook tegelijk openstaan
voor samenwerking met allen, die werken voor het welzijn der mense
lijke gemeenschap.
Openheid en geslotenheid het zijn deze beide, die zij bepleitten:
„Daarom is de grote richtlijn, die wij geven: één in eigen verband en van
daaruit samenwerking met anderen, met behoud van eigen zelfstandig
heid". Dit deel van het betoog loopt op deze twee conclusies uit: „Van de
ene kant volgt hieruit immers, dat wij katholieken in het openbare leven
eerder en gemakkelijker zij het als eenheid aan de zijde gaan staan
van die medemensen, die ook in Christus geloven en met ons een christe
lijke maatschappij willen opbouwen, waarin de verheerlijking van God
en het eeuwig heil der mensen als eerste norm van al het menselijk han
delen en streven aanvaard wordt. Van de andere kant zal men echter
moeten begrijpen, dat de maatschappelijke consequenties, die wij uit het
Evangelie moeten trekken, ons ook doen openstaan voor sociale strevin
gen van andere zijde, zolang deze in de lijn liggen van hetgeen de men
selijke natuur en de sociale structuur van de gemeenschap vragen. Alleen
moeten wij bij deze laatste samenwerking met des te meer waakzaamheid
aan onze hogere beginselen en met des te meer kracht aan onze eenheid
vasthouden."
Deze conclusies doen een duidelijke voorkeur opmerken voor samen
werking met de protestanten op politiek en sociaal terrein. Zoals een r.k.
ochtendblad vanmorgen schreef: samenwerking tussen de organisaties,
eerst met de protestanten, daarna met de anderen.
TN HET BOVENSTAANDE hebben wij zo enkele gedachten gelicht uit
1 het mandement, dat onze r.k. landgenoten van hun kerkelijke leiders
voorgelegd gekregen hebben.
Het doet een protestant altijd wat wonderlijk aan, te lezen dat een
kerk, juist als kerk, zich zo duidelijk en onomwonden uitspreekt over
actuele politieke en sociale kwesties. Wat het mandement bijvoorbeeld
aahryft ten gunste van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie is al
evenmin als de rest voor tweeërlei uitleg vatbaar.
De protestant is dit niet gewend en hy zal het in deze vorm ook niet
wensen. Maar het zal ook hem niet ontgaan, dat in dit stuk onze r.k. land
genoten dan toch maar een duidelijk halt wordt toegeroepen op de weg
van de doorbraak. Op dit punt tonen de bisschoppen zich duidelijk bezorgd.
Een doorbraak naar de P.v.d.A. betekent een even grote afbraak van de
eigen r.k. partij, 20 schrijven zij ergens in dit omvangrijke stuk. En men
kan er van op aan, dat er naar dit woord zal worden geluisterd.
Wij als protestanten hebben alle reden, ons af te vragen, hoe wij
op deze steeds hechtere eenwording onder het r.k. volksdeel zullen rea
geren. Tegenover die r.k. eenheid maakt onze eigen verdeeldheid ons
alleen maar zwak. En in deze ontwikkeling ligt ook het een en ander,
dat wie nog altijd voorstander zijn van de doorbraak, wel zeer ernstig
ter harte mogen nemen.
nieuwe melange
Pure Virginia Cigarettes
Prof. Cleveringa voorzitter
Stichting Oranjehotel
In een Zaterdag te Den Haag gehouden
bijeenkomst van het bestuur en het cu
ratorium van de Stichting Oranjehotel
(de cellenbarakken) is prof. mr R- P.
Cleveringa, hoogleraar te Leiden, geïnstal
leerd als voorzitter. Hij neemt als zodanig
de plaats in, welke is opengevallen door
het overlijden van drs G. Bos. De vlce-
voorzitter, de heer H. C. Pieck, verrichtte
de installatie. Namens het curatorium
sprak de heer A. van Schendel. Tenslotte
heeft de nieuwe voorzitter, prof. Cleve
ringa. het woord gevoerd.
De jaarlijkse reünie van oud-gevange
nen en nabestaanden van oud-gevangenen,
die de dood hebben gevonden, zal op 25
September worden gehouden.
De Nederlandse Lutherse Bond: Maar
ten Lutlher. heeft Zaterdag zijn jaarver
gadering gehouden in Enkhuizen o.l.v
de heer M. Roepert. Het aantal aange
sloten verenigingen bedraagt 20. Nu op
de Grebbeberg een R.K. kerk zal
den gebouwd, die zeker een bedevaarts
plaats zal worden, werd aangedrongen
daar een kapel te doen bouwen vooi
Lutheranen, Hervormden en Gerefor
meerden.
Verrassend initiatiel van C.N.V.
Fusie van Houtbewerkersbond
met bouwbond voorgesteld
Kleine organisatie niet meer opgewassen
tegen taak in deze tijd?
(Van onze sociale redacteur)
TTOLKOMEN onverwacht kwam dezer
dagen op de jaarvergadering va
Chr. Houtbewerkersbond een ingrijpend
voorstel aan de orde. Öp de agenda had
een aantal voorstellen gestaan, waardoor
de bond in verband met de ontwikke
ling van de P.B.O. zou worden omgezet
in een bedrijfstaksgewljze organisatie
voor de houtindustrie en het meublle-
ringsbedrijf. Deze voorstellen werden
ROKEN DE OORZAAK
Aan longkanker sterven 6 maal
meer mannen dan vrouwen
Vereniging K.W.-fonds ontving vorig jaar
meer dan f 1,3 millioen
DE STERFTE onder de mannen aan longkanker is ongeveer zes keer zo
groot als onder vrouwen. Gezegd wordt nu: „daar zal het roken wel
een rol bij spelen". Met een dergelijke conclusie moeten we echter voor
zichtig zijn. Wél is er alle reden, het verband zeer ernstig te bestuderen.
Dit zei prof. dr J. H. Tuntler uit Groningen tijdens de algemene leden
vergadering van de Nederlandse Vereniging tot steun aan het Koningin
Wilhelmina Fonds voor de kankerbestrijding, die Zaterdag te Arnhem
is gehouden.
land jaarlijks gemid
deld ongeveer 14.000 personen aan kan
ker, of 1-6 van het aantal sterfgevallen,
ofwel 125 mannen en 135 vrouwen
100.000 mensen. Meer vrouwen dus dan
mannen. Zondert men de kankers aan spe
cifiek vrouwelijke organen uit, dan ko
men vormen als huidkanker, keelkanker,
blaaskanker enz. veel meer bij de man
Geografisch zijn er ook veel verschil
len aan te wijzen. Duldt dat op verschil
len in voeding en levenswijze? Opmerke
lijk is vooral ook, dat bepaalde vormer
van kanker meer voorkomen bij wel-
gestelden en andere vormen bij armeren
In dit verban&vi£es ,pi;of. T.UQtler ook op
de studie van stoffen, die ln staat zijn
kankers te verwekken. Dat zijn er tot
op heden ongeveer honderd.
De voorzitter, mr J. Th. Bonnerman,
deelde mee dat het aantal leden van de
vereniging in 1953 is gestegen van 46.030
tot 47.587. Er waren eind vorig jaar
427 afdelingsbesturen en 546 contactper
sonen. Er zijn ruim 90 000 deelnemers aan
de zgn. personeelsactle en het laat zich
aanzien dat dit aantal in de loop van 1954
nog aanzienlijk groter zal worden.
Het totaal aan ontvangsten heeft vorig
jaar bedragen f 1.318.886.13. Alle provin-
(Advertentie)
Is Uw maag ziek
Geen beter middel ^an^-^Cjoosl
BICATtPANÉSI
(Advertentie)
mw tm Krabhen «o peuteren maakt
Huid TTS.R
UltSlaQ d'mgtdleplndoporiendoor.
aulTMt. ontsmet en geneest
de huid.
CtNHSMIOOCL TEGEN B
HLHO AAN DOENINGEN MW' MW. MW'
Anti-tabak folder verschenen
voor de jeugd
De Ned. Anti-tabak Stichting heeft
een folder doen verschijnen ter vereprei-
ding onder de schoolgaande jeugd, waar
in met klem wordt aangedrongen om niet
te roken De Stichtiiyg hoopt, dat d« ver
spreiding van deze folder, waaraan de
heer R S ten Cate, arts te Wassenaar,
heeft medegewerkt, zal worden overge
nomen door het ministerie van O., K. en
Bedkruikje liep leeg:
baby overleden
Bij een gezin in de Mandarijnenstraat in
Amsterdam-Neord heeft een twee dagen
oude baby ernstige brandwonden opge
lopen toen een wermweterkruik ln het
wiegje van het kindje leegliep. Een dag
later is het kindje in het Wilhelmina
Gasthuis overleden.
De Generale Synode der N H. Kerk
tal van 28 Juni tot 3 Juli op Woudscho-
ten te Zeist bijeenkomen
Woensdag 16 Juni zal in Utreeht de
lartddag van Remonstrantse Vrouwen
worden gehouden.
Prot.-Chr. raadsfractie in
Utrecht valt uiteen
In Utrecht bestond sinds 1918 een sa
menwerking tussen de A.R. en de C.H.
raadsleden in een gemeenschappelijke
raadsfractie. Naar wij vernemen is deze
samenwerking eind vorige week verbro
ken. De verbreking houdt geen verband
met principiële verschillen, maar is uit
sluitend een gevolg van persoonlijke
Chr. Bond tegen R.D.V.
van Spoorwegen
(Van onze sociale redacteur)
In de Zaterdag gehouden buitengewone
vergadering van de Prot. Chr. Bond van
Vervoerspersoneel is. na zeer uitvoerige
besprekingen, waarbij het bondsbestuur
de bezwaren van de afgevaardigden zo
veel mogelijk trachtte te weerleggen, het
nieuwe voorgestelde Reglement Dlenst-
voorwaarden voor spoorwegpersoneel, dat
op 1 Juli a.s. ln werking zou treden en
waarin ook een nieuwe loonregeling was
vervat, verworpen.
Op 24 Mei was over dit R.D.V. over
eenstemming bereikt tussen de directie
en de personeelsleden der Ned. Spoor
wegen. Heden vergadert de socialistische
organisatie en morgen de R.K.
Met 1 Sept zal aan de Chr land-
bouwhuishoudschool te Bolsward een
•ehool voor de opleiding van leraressen
in de huishoudelijke vakken
Herdenking op Amerikaans
kerkhof Margiaten
Ter herdenking van Amerika's Memo
rial day is vanmiddag op de Amerikaan-
militaire begraafplaats te Margraten
(Limburg) waar ruim 8.000 Amerikanen
de tweede wereldoorlog hun laatste
rustplaats vonden, een herdenkingsplech
tigheid gehouden. Toespraken werden
gehouden door de Amerikaanse ambassa
deur in Den Haag, de heer H. Freeman
Matthews, en de commissaris der Konin
gin in Limburg, dr F. J. M. A. H. Houber.
Memorial Day werd ln de Verenigde
Staten voor het eerst 85 jaar geleden ge
houden. Het is een nationale herdenkings
dag, waarop eer bewezen kan worden aan
de doden van alle oorlogen, waaraan de
Verenigde Staten hebben deelgenomen.
cies behalve Gelderland, subsidiëren het
werk der vereniging, evenals 910 gemeen
ten in het land. Van deze zijde kwam er
aldus een totaal bedrag binnen van
f 92.375,09. De landelijke collecte Is wel
boven verwachting geslaagd. Met Inbegrip
van o.m. .de zgn. 1 pct-actie bedroeg de
opbrengst nl. f 591.723,56. Amsterdam'
spande de kroon met een bedrag van rond
f 75.000. De spaarbusjes hebben in nog
geen jaar tijd f 20.000 opgeleverd.
Nieuw object voor volkskunde
Nieuwe volksgewoonten
ook tot folklore
(Van een onzer verslaggevers)
De Zuidihollandse medewerker? van de
Centrale Commissie voor Onderzoek van
het Nederl Volkseigen van de Kon. Ned.
Academie van Wetenschappen hielden
Zaterdagmiddag in Puldhri Studio in
Den Haag een bijeenkomst. Na de ope
ning door de directeur, dr P. J. Meer-
tens, was het woord aan mevr. dr Jo
Daan, die vertelde over het eigene, dat
Zuid-Holland nog in zijn taal kent. Zon
der dat imen het rich bewust is, door
spekt men de cultuurtaal met streekuit-
druikikingen.
De heer O. VelUnan merkte op, dat
veel traditionele gebruiken op het plat
teland verdwenen zijn. Hij weet dit aan
de diepere inwerking van de stadsge-
woonten als gevolg van de toegenomen
communicatiemogelijkheden. Todh mag
de volkskunde zioh niet alleen met de
oude gebruiken bezig houden. Wij komen
thans immers allerlei nieuwe gewoonten
tegen, zoals bloemenf eesten, hohtweken,
telkenmale terugkerende bijzondere
markten, corso's en andere volkan an i-
festaties. die langzamerhand een vaste
plaats aan 't veroveren zijn. Het is de
vraag, in hoevere deze nieuwe perio
dieke gebeurtenissen tot de folkore ge
rekend mogen worden. In elk geval mag
de volkskunde hieraan niet maar zonder
meer voorbijgaan.
Het naamkundig bureau eveneens
een onderdeel van bovengenoemde com
missie verzamelt namenimateriaal en
tradht daarvan de herkomst te vinden.
De heer D P. Blok sprak erover. Hij
vertelde, dat dit onderzoek nut afwerpt
voor de geschiedkunde en de archeo
logie.
Tenslotte hield dr Tj. W R. de Haan
een lezing over volksliederen en het
verzamelen ervan, toegelicht met gramo-
foonplaten.
echter allemaal teruggenomen. In plaats
daarvan kwam het bestuur met de vraag,
of de bond niet beter doet, een samen
smelting aan te gaan met de Ned. Chr
Bouwbedrijf6bond.
Deze samensmelting is door het C.N.V.
voorgesteld. Bij een bespreking hierover
op 13 Mei bleek het C.N.V.-bestuur van
mening te zijn dat de fusie in het belang
van de hele christelijke vakbeweging ls.
Voorwaarde zou echter zijn, dat de hout
bewerkers ook in de nieuwe bond zelf
standig kunnen beslissen over hun eigen
beroepsaangelegenheden- Het voornemen
is, dat zo spoedig mogelijk afgevaardig
den der hoofdbesturen van „hout" en
„bouw" onder leiding van het veröonds-
bestuur van het C.N.V. samenkomen om
dit vraagstuk nader te bezien.
In zijn openingswoord op de jaarverga
dering van de Chr. Houtbewerkersbond
noemde de voorz. de heer P. A. Westdijk
als argument voor de samensmelting dat
in deze ingewikkelde tijd een bond met
4.000 leden, tenzij die een overzichtelijk
werkterrein heeft, geen voldoende basis
biedt voor de arbeid. Van de leiding wordt
veel meer dan vroeger centraal werk ge
vraagd en daardoor blijft er te w inig
tijd over vcor net contact met de afde-
Ook de voorzitter van het C.N.V., de
heer M. Ruppert, gaf nog een uitvoerige
toelichting op dc fusiekwestie.
Het ledental van de Chr. Houtbewer
kersbond is gedaald van 4212 op 1 Aug.
1951 tot 3753 op 1 October 1953. Sinds
dien is het weer met 112 gestegen. De
daling wordt o.a. veroorzaakt door de
vermindering van het aantal houtbewer
kers als gevolg van invoering van ander
verpakkingsmateriaal dan hout.
De vergadering aanvaardde de jaarver
slagen en keurde het beleid van het be
stuur goed.
Dr Van Veen thans directeur
van Kerk en Wereld
Dr J. M. van Veen. tdt 'voor kort stu
dentenpredikant te Amsterdam, is gister
avond in de Herv. kerk te Driebergen
bevestigd tot predikant in algemene
.dienst bij de Ned. Herv. Kerk. In deze
hoedanigheid zal dr.Van Veenrnet het
directeurschap van Kerk eh Wereld als
opvolger vaftprof, dr W Banning wor
den belast.
Als bevestiger trad op de praeses van
de generale synode van de Ned. Herv.
Kenk. ds H. J. F. Wesseldijk.
Met een preek over 1 Petrus 4 7 tot
11 aanivaardde dr Van Veen zijn nieuwe
taak.
Drie-landen-bijeenkomst
in Koepelkerk te A'dam
Op initiatief van de Nederlandse Zen
dingsraad heeft de interkerkelijke zen-
dingsoon'tactcomimissie te Amsterdam een
zendingssamenkomst belegd op Woens
dag 2 Juni in de Koepelkerk te Amster
dam. die verbonden zal zijn met de
Wichernhaüser-Kirohe in Barmen CDtsl.)
en de Martins Kirahe te Bazel (Zwits.).
Deze drie-landen-bijeenkomst, die tot
titel draagt: Gaat dan heen en verkon
digt het Evangelie, wordt door de N.C.
R.V. uitgezonden om 20 20 uur.
Prof. dr J. H. Bavinok uit Baarn, de
heer A. Th. Darnoud. creeools student
van de Surinaamse Theologische School
in Zeist, en dr E. Emmen, secr -gen. van
de generale synode der Ned. Herv. Kerk
zullen korte toespraken houden, evenals
enkele internationale zendingsfiguren uit
de kerken in Barmen en Bazel.
De Koepelkerk zal voor deze gelegen
heid met een telefoonlijn worden verbon
den met de Geref. KeizergraChtkerk te
Amsterdam, waar deze dienst ook kan
worden gevolgd.
De heer S. Blankert. rector van het
gymnasium te Sneek, is benoemd tot con
rector en tevens leraar in de Oude Ta
len aan het Stedelijk Gymnasium te
Schiedam.
Besloten werd de volgende jaarverga
dering in Bussum te houden. Daarna
sprak de heer Ruppert over: De nieuwe
Kerkorde en onze Bond. Spr. betreurde,
dat nog steeds niet duidelijk is. welke
beslissingen wel en welke niet door de
synode zijn genomen, terwijl de bespre
kingen geheel buiten de gemeenten om
zijn gevoerd. Is de kerk wel rijp voor
een nieuwe kerkorde? vroeg spr.
Vervolgens sprak ds W. J. Manger udt
Bussum over: Kentering der Tijden. Voor
1914 wist men beter, wat men wilde, dan
nu; veel zekerheden zijn weggespoeld.
Het IJzeren Gordijn moet worden opge
heven, zonder tot rampen aanleiding te
geven. Evenzo moet een oplossing wor
den gevonden voor „stuiptrekkend Azië",
het bevolkingsdeel, dat voorheen deel
nam aan de opbouw aldaar, was gering,
de grote massa had geen levensruimte
om actief te werken aan cultuurvor
ming.
Spr. stond stil bij de sterke ontkerste
ning, maar was er van overtuigd, dat de
herderloze kudde de weg naar de stal
deur zal hervinden, zoals aan het einde
van het Oude Testament valt te lezen.
De jeugd leeft bij filim en voetbaluitsla
gen, de ouderen bij kindertoeslag en
ouderdomspensioen. Zo zijn we met de
rug tegen de muur gedrongen, om de
laatste resten van de godsdienst te ver
dedigen. Wordt deze strijd verloren, dan
ontslaat een willoze massa, onderge
bracht ln een totalitaire staat, geregeerd
door een sdhijn-democratie en sint bu-
reaucratius. Europa heeft 3 erfenissen,
samengevat in een driehoek: scholastiek,
reformatie, humanisme met daarnaast
een driehoek van conservatieven, gema
tigden en revolutionnairen Deze twee
driehoeken zijn eahter niet congruent.
Vandaar ook het probleem van de door
braak.
De vergadering werd door ds Van der
Hagen gesloten.
Stichting Steun Kerkbouw
(Gerei.) opgericht
Dezer dagen is onder voorzitterschap
van prof. dr K. Dijk de Stichting Steun
Kerkbouw opgericht ten behoeve van de
Geref. Kerken in Nederland.
In verschillende centra van het land
is vanwege massale stadsuitbreiding en
woningbouw, waardoor tal van nieuwe
kerkgebouwen dringend moeten worden
gebouwd, de financiering van een der
gelijke kerkbouw in versneld tempo een
dusdanig probleem geworden voor ver
schillende plaatselijke kerken, dat van
een noodtoestand gesproken moet worden.
Zonder centraal geregelde landelijke
hulp is het voor die kerken onmogelijk
aan de haar gestelde verplichtingen te
voldoen.
De Stichting stelt zich ten doel het ver
lenen van steun aan die Geref. kerken,
die niet in staat zijn om zelf te voorzien
in de behoefte aan nieuwe kerkgebou
wen, pastorieën, vergader- en vereni
gingslokaliteiten, kosterswoningen enz.
Als secretaris van de Stichting Steun
Kerkbouw treedt op: de heer R. Krol,
Haanplein 2, Den Haag.
Beroepingsweik
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Paesens T. Ste-
houwer vic. te Krimpen a. d. IJssel (ver
beterd bericht).
Geref. Kerken
Beroepen te Schiplulden (bij accl.)
cand. C. Augustijn te Rotterdam; te Dom
burgWestkapelle O. van Noort te Nieu-
wendijk (N.B.).
Bedankt voor Rotterdam-Zuid en
voor Eindhoven C. H. Appelo te Nijkerk.
Voor Oosterend op Texel A. C. Kersten
te Opperdoes. Voor Overschie (2e pred.
pi.) H. H. Grosheyde te Rotterdam-Char-
lois.
Geref. Kerk (art. 31 k.o.)
Aangenomen naar Enschede J.
Kok te Leerdam.
Ned. Prot. Bond
Benoemd tot voorgangster te Laren
(N.H.), tevens van de Remonstrantse
Kring te Laren-Blaricum, da mr M. A.
Klomp te Utrecht.
Landelijke conferentie van
leden Geref. Kerken
De roeping van qnze Kerken in de
Samenleving van Vandaag, is het hoofd
thema van de landelijke conferentie van
leden der Geref. Kerken, die gehouden
zal worden op 1921 Juli in „Woud-
schoten" te Zeist.
Sprekers over de volgende onderwer
pen zijn: prof. dr J. H. Bavinck: Wat is
de Roeping van de Kerk naar Buiten?
Prof. mr I. A. Diepenhorst: In welke
Samenleving staan wij als Kerk? Ds G.
Lugtigheia: Realiseert ons kerkelijk
Leven deze Roeping in de Samenleving
van Vandaag?
Onderwijsbenoemingen
Benoemd tot lerares aan de Chr. Land-
bouwhuishoudschool te Fijnaart mej. L.
de Koning te Klaaswaal; tot onderwijzer
J. W. Gunningschool te Utrecht
G. J. ter Stege te Huizeru; Kon. Wilhel-
minaschool voor V.C.O. te Enschede-Gla-
nerbrug D. K. Hazebroek te Haarlo (Gld)
Chr. school te Klazinaveen mej. H. Bo
te Scheemda; Chr. Nat. school te
Naaldwijk mej. E. Venderbosch te Elim
(bij Hoogeveen).
Benoemd t<
school te Dokkui
Chr Lyceum te Doorr
lich. opv aan Chr. Ulo en
te Elburg T van Toeken te
J Wer.
i A Mater
onderwijzer aan de Prins Bernhard-
te Delft J Verhoeff te Leeraum.
ACADEMISCHE EXAMENS
UTRECHT, 29 Mei. Geslaagd voor semi-
rts; H C P Bloembergen, A A SollewUn
Gelpke, O Planten, J van Heuven, allen
Utrecht. Arts: H Th M van Noesel. Soestdijk,
mej. Chr L Zuidervaart, Utreeht, mevr.
L W P KeuterDe Ruiter, Utrecht, J J
Rombach, Utrecht. Doet. Indisch recht: J W
Masman. Utrecht, J A de Haan, Utrecht.
Doet. Spaanse taal en letterkunde; mej. M
Hoogveld. Utrecht. Cand sociologie: mej. A
n Thije, Utrecht, mej. P F van Over-
Utrecht. Cand. rechten: B J Kars-
dorp, Meppel.
12.30 Land- en tuinb. meded.
12.33 Pianoduo. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nws
kath. nieuws. 13.20 Amus. muz. 13.50
im. 14.00 Gevar. progr. 14.50 Maastrichts
d. ork. en soliste. 15.15 Gram. 15.30 Ben
zestig? 16.0 V. d. zieken 16.30 Ziekenlof
17.00 V. d. jeugd 17.45 Regerlngsuitj
door L. L. A. Maurenbrechi
leven", caus. 18.15 Gram. 16.ZO sporipraaije
18.30 R.V.U.: „De gevolgen van de indus
trialisatie op het platteland" door prof. dr
Sj. Groenman. 19.00 Nieuws 19.10 Act. 19.15
„Uit het Boek der Boeken". 19.30 Gram.
20.25 De gewone man 20.30 Kamerork en so
list. 21.15 Ken een haan een ei leggen? 21.30
Kamermuz. 22.00 „Ouders en kinderen",
caus. 22.15 Kamerkoor. 22.40 Gram. 22.45
Avondgebed en lit. kal. 23.00 Nieuws 23.15
Tweede bedrijf „Un Ballo in Maschera",
opera. 23.50—24.00 Gram.
Hilversum II 298 tn. AVRO 7.00 Nieuws
10 Gram. 7.15 Nieuws 7.30 Gram. (Interm:
ep.) VPRO: 7.50 Dagopening AVRO: 8.00
ïeuws 8.15 Gram. 8.45 Idem 9.00 Morgen
wijding 9.15 Gram. 9.30 V. d. vrouw 9 35
ram. 10 50 V. d. kleuters 11.00 R.V.U.: Me-
rouw Anna Blaman: ..Over eigen werk".
11.30 V. d. zieken 12.00 Viool en piano 12.30
Land- en tuinb meded. 12.33 V. h. platteland
12.40 Gram. 13.00 Nieuws 13.15 Meded. en
gram. 13.25 Hengelrep. 13.30 Amus. muz.
„Wij ontdekken Amerika", caus. 14.30
14.40 Schoolradio 15.00 gram. 15.15 V.
luw 15 45 Gram. 16.30 V. d. jeugd 17.30
17.50 Rep. of gram. 18.00 Ni<
t Guinea's orchidee
planosp. 18.30 Mil.
32.
Ze lopen naar de Vrouwenhof. Hij reikt haar
de hand. „Catherina. je weet nu hoe het staat.
Blijf maar rustig en opgewekt. Alles komt in orde.
We hebben niets te haasten. Ik heb de tijd."
XXVII. LICHT EN DONKER
„Wat kijk je ernstig, loopt het verkeerd?"
De portierster zit lui te soezen in een kreupe
le leuningstoel De nieuwgierigheid maakt haar
wakker.
Katrijntje staat, olsof ze iets onverklaarbaars
ervaren neefi. Dan zegt ze bedeesd; „Hij heeft
me ten huwelijk gevraagd."
De portierster schatert. „Gevrèagd? Gecom
mandeerd, bedoel je Vragen doen ze hier niet."
Ze staat op. Eensklaps ziet ze in Katrijntje de
toekomstige kapiteinsvrouw. Ze grijpt haar hand
en zegt: „Kind, ik wens je Gods zegen. Wat een
voorrecht, wat een geluk!"
Katrijntje zegt niet eens „Dank u."
„Ik vind het zo vreemd", klaagt ze.
„Het is met vreemd. Kom mee naar mijn ka
mertje."
In het rustige vertrekje zegt de vrouw: „Ik
ben blij voor jou. ik zag dadelijk dat jij een goed
meisje bent. Nu word je een dame. Je zult bij
de Gouverneur aan buis komen. Zie daar niet
tegen op, je zult een goed figuur maken. Er zijn
hier dames, die nog minder zijn dan een straat
slet in Amsterdam En er zijn heren, die zich
iedere dag bedrinken en hun vrouwen ranselen
met een zweep of een eind rotting. Maar kapi
tein De Bas is een prachtig heer. Kind, wat een
geluk."
Katrijntje komt in huis bij een Raad van Indië.
die met een Hollandse vrouw was getrouwd,
voordat hij in Indië aankwam.
Daar kan ze inburgeren, aanpassen en haar
huwelijksuitzet gereed maken Alexander heeft
voor alles gezorgd, zijn geld is ruim.
Twee maanden later is de plechtige grote dag
gekomen. Alles is gereed. De vrienden en zij die
riet graag willen worden, zenden prachtige ge
schenken Waaiers, beeldjes, porcelein, ivoor
bonder. Dit u dan de tweede Chr. op- j paarlmoer kleurige ziiden doeken, baaltjes Chi-
idingsschool voor deze acte in ons land. nese zijde in wit en gekleurd met fantastische
figuren, kisten vuurwerk voor het feest, sierlijke
flesjes met welriekende olieën, ringen, spelden
en oorsierselen met allerlei edelsteen, rood en
zwart fluweel, kant, koper, zilver.
Het bruidspaar is gekleed in zwart fluweel, de
sleep van de bruid meet ruim twee ellen. De
poort van de kerk is versierd met guirlandes van
groen en bloemen. Achter bruid en bruidegom
volgt een stoet van vrienden en vrouwen, fees
telijk aangedaan in zijde en fluweel. Het kerkje
is voi nieuwsgierige mensen.
De bruiloft wordt gevierd in de galerijen van
het huis van de gastvrije Raad van Indië. Scho-
K. JONKHEID
HET PORTRET
VAN DE
ERFLAATSTER
De romantische geschiedenis van een erfenis
tels met gerechten en kommen vol gekruide
saus, schalen lekkers in zoet en zuur worden in
grote verscheidenheid rondgediend. De kroezen
worden voortdurend volgeschonken met Franse
en Spaanse wijnen. Toespraken worden gehouden,
sommige saai en onbeduidend, andere geestig er.
sprankelend als de wijn, en 's avonds wordt er
gezongen bij vedel en fluit De kisten vuurwerk
worden geopend, vuurpijlen vliegen snorrend om
hoog, sterretjes vonken en knetteren, Bengaals
vuur tovert uitzichten te voorschijn die door de
duisternis bedekt waren. Chinese lampions lich
ten roerloos in de bladstille tropennacht.
De jongeren dansen bij muziek van bas en vi-
iol, de ouderen drinken en praten, sommigen
liggen snorkend van dronkenschap op de grond
Tegen de morgen gaan de feestgangers heen en
luipeii de Inlandse toeschouwers nader, even ge
luidloos als ze de ganse nacht geluisterd en ge
keken hebben, om nu te zoeken, of er iets van
hun gading achterbleef.
Catherina s huwelijk is gelukkig en niet geluk
kig. Ze heeft een goede man, een gemakkelijk le
ven, slaven en slavinnen. Maar haar eerste kind
sterft na drie maanden kwijnend bestaan. Haar
tweede eveneens. Dan komt er verademing. Een
zoontje wordt geboren en blijft leven. Dan nog
een zoontje en twee dochtertjes. Nu is het ergste
achter de rug, de kinderen groeien goed.
Alexander is veel van huis. Hij werkt voor zich
zelf en voor de Compagnie. Hij heeft een suiker-
tuin gekocht en een fabriekje gebouwd, sui
kermagnaat in opkomst. Van zijn reizen brengt
hij producten mee, kunstvoorwerpen en specerij
en, sterke slaven en mooie slavinnen. Hij werkt
hard en laat anderen vor zich werken, hij geniet
de resultaten van eigen arbeid en van die der
anderen. Hij wordt rijk.
Catherina is bevreesd, als ze dagen en nachten
alleen thuis is met kinderen en slaven. Ze is
goed voor haar inlands personeel, maar die men
sen zijn sluiperig, ondoorgrondelijk en onbetrouw
baar en op de bodem van hun ziel ligt de haat
tegen de blanke, die hen mishandelt en verdrukt.
Want de slaven worden wreed behandeld en
hebben een ellendig bestaan. Ze zwijgen en buk
ken, weerloos in de zwakheid van hun tenger
lichaam.
Maar ze voelen zich solidair en zijn lenig en
vlug als slangen Bij tnepjes vluchten ze weg.
De troepjes vormen zich tot benden, geheimzin
nig en ondergronds Ze leven van roof en dief
stal en in wreedheid overtreffen ze hun vroegere
meesters. Maar ze zijn primitief en slecht ge-
vapend. dus het gevaar blijft klein.
In een tijd van grote sterfte, ais De Bas op zee
is, worden in de voornacht al hun kinderen ziek.
De jongens komen het te boven, maar eer de
morgen aanlicht, zijn de meisjes dood. Dezelfde
dag worden ze begraven.
Caspar en Anthony groeien op tot flinke kerels.
Ze werken hard en verdienen veel geld Cathe
rina geniet mee in de glorie van haar man en
ïaar jongens. Maar Anihony trouwt met een Por
tugese Die Portugezen zijn halve heidenen. Hun
godsdienst bestaat alleen
van een houten Mariabeeld.
parle. 19.05 Harmonlc-ork. 19.30 Pianorecital
"".00 Nieuws. 20.05 Gevar. progr. 21.15 Me
idelingen 21.20 Uitslag radioprijsvraag Ere-
nds voor oud-verpleegsters. 21.30 Dansmuz.
.00 Buitenl. overz. 22.15 Gram. 23.00 Nws.
23.15 New York Calling. 23.20—24.00 Gram.
Engeland BBC Home service 330 m. 12.00
Gevj
13.00 Nieuv
14.00 V. d. sc
muz. 16.30 H<
15.00 Crit. 15.45 Lichte
17.00 V. d. kind. 17.55
18.00 Nieuws
Recital 22.15 Caus. 22.45 Pari. overz. 23.00—
23.08 Nieuws.
Engeland, BBC Home service 330.m. 12.00
Gevar. progr. 12.30 V. d. arb. 12 55 Weerber.
13.00 Nieuws 13.10 Discussie ""ij
13.55 Sport ui tsl.
i V~d7"scholen 15.00 Crit. 15.45 Lichte
16.30 Hoorsp. 17.00 V. d. _kind.
Nie
sr. 18.C
Sport 18.30 Gevai--
Caus. 20.30 Hoorsp. 21.00 Nieuws 21.15 Cau„.
21.45 Recital 22.15 Caus. 22.45 Pari. overz.
23.00—23.08 Nieuws.
Engeland, BBC Licht progr. 1500 en 247 m.
12.00 Dansmuz. 12.30 Schots ork. 13.30
Rhythm, muz. 13.45 V. d. kleuters 14.00 V.
ork. 16.45 1
17.00 Dari
18.45 Hoe
15.00 Salor
i solist 15.45 Mil.
16.00 Lichte muz. 19.00
Nieuws 19.15 Dansmuz. 20.30 Klankb. 21.45
Nieuws 22.10 Jazz-club 24.00 Nieuws 0.25—
1.00 Gevar. muz.
Frankrijk Nat. progr. 347 m. 12.30 Symph.
Conc. 13.00 Nieuws 13.55 Gram. 14.00 Nieuws
18.30 Amerlk. uitz. 19.00 Moderne muz. 19.58
Gram. 20.02 Kamermuz. 21.50 Klankb. 22.50
Arabische muz. 23.20 Gram. 23.45—24.00 Nws.
Brussel Vlaams 324 m. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 Gram. 13.00 Nieuw» 13.10
Tuinb. kron.' 13.15 Gevar. muz. 13.45 Gram.
19.50 Caus. 20.00 Verz. progr. 20.15 V. d.
vrouw 21.00 Gram. 22.00 Nieuws 22.15 Ka
mermuz. 22.5523.00 Nieuws.
Brussel Frans 484 m. 12.00 Omr. ork. 13.00
Nieuws 13.20 Gevar. muz,. 14.55 en 15.00
Gram. 16.05 Lichte muz., 17.00 Nieuws 17.15
Verz. progr. 18.30 Koorzang 18.45 en 19.15
Gram. 19.30 Nieuws 20.00 Gram. 20.45 idem.
22.00 Nieuws 22.15 Omr. ork. en sol. 22.55
Euro
rvice. Uitz.
Ned.
IPuzzle J|
Schijnalgebra
(A—B—C) (D—E—F) -f (G—H—I)
(KLMN) -f (O—P—R) (S—T—U)
iets, wat wij niet moeten doen.
Wat moeten wij niet doen, als is ge
geven:
A Zorgeloos, traag, B razend. C boom-
loot, D diep bedroefd, troosteloos, E
zangnood. F wilde haver. G beenwind
sels voor militairen H voorzetsel, I ver
iaegde toon, K zeeg goed waarneembaar
L einde. M bijwoord. N er goed uitzien,
O moedig onder ogen zien, P steenach
tige verhevenheid, R hulde bewijzen. 5
een bepaelde sport beoefenen, T muur
holte. U Japanse munt
Oplossing vorige puzzle
No. 74. A. Kanarie, B karbies. C be-
bijgelovig vereren velen, D pagadet. E tamboer, F citeren.
117 BAGATEL.
