y/z/eiméérln
Bedenkelijk verschijnsel
Mannen hadden hart op de
verkeerde plaats
KERK en SCHOOL
:,r,"roudfn ,n het Kurhaui ,e sH
roefodie en woord
blhaigolvaxj
L Pnzzle J
2
ZATERDAG 22 MEI 1954
/"VNZE LEZERS ZIJN door vragen, gesteld door het kamerlid Roosjen, op
de hoogte gekomen van een vervelende en pijnlijke ervaring, welke
wij hebben opgedaan met het departement van Oorlog en in het bijzonder
met de staatssecretaris mr Kranenburg. De situatie is, kort gezegd, dat de
vier Protestants-Christelijke dagbladen die tezamen het Rotterdammer
kwartet vormen (omvattende De Rotterdammer, Nieuwe Haagsche Cou
rant, Nieuwe Leidsche Courant en Dordtsch Dagblad), sinds enige tijd zijn
uitgesloten van alle wervingsadvertenties, die van het ministerie van Oor
log uitgaan.
Dit alles is zo gekomen, nadat onze bladen hunnerzijds een wervings
advertentie hadden geweigerd. Voor die weigering bestond naar onze stel
lige overtuiging alle reden. Er hadden ons betrouwbare gegevens bereikt
over geestelijke en morele gevaren, waaraan op dit ogenblik de militairen
in Korea en Japan blootstaan en onder deze omstandigheden achtten wij
ons bepaald niet verantwoord, door plaatsing van desbetreffende wer
vingsadvertenties er aan mede te werken, dat jongelui zich als vrijwilligers
naar deze streken zouden begeven.
TV IT ALLES hebben wij onder opgave van redenen aan het departement
-L* meegedeeld. De gevolgen waren zonderling. Want het departement zag
in onze weigering van deze advertentie voor Korea aanleiding, een oekase
te doen uitgaan, waarbij onze bladen van alle wervingsadvertenties wer
den uitgesloten, ook wanneer deze advertenties in de verste verte niets met
Korea uitstaande hadden.
Wij achten dit een ernstig verschijnsel. Niet dat wij het gemis van een
advertentie op zichzelf zo hoog opnemen. Het kan onze lezers bekend zijn,
dat wy ook op dit terrein de nodige keur aanleggen, hetgeen voor onze
bladen jaarlijks op de derving van enkele tonnen aan inkomsten neerkomt.
We maken daarover geen drukte, omdat het naar onze overtuiging vanzelf
spreekt, al mag het wel eens bij de lezerskring bekend worden.
Het zal de lezers echter duidelijk zijn, dat de wijze waarop het depar
tement van Oorlog en in het bijzonder de staatssecretaris, mr Kranenburg,
ons geheel en al van de wervingsadvertenties hebben uitgesloten, een ge
heel ander karakter draagt.
Wij achten deze uitsluiting een bedenkelijk verschijnsel. Zij is ook
daarom een bedenkelijk verschijnsel, omdat, zoals mr Roosjen het nu nog
vragenderwijze stelt, op deze wijze aan de werving voor de militaire dienst
uit een belangrijk en betrouwbaar deel van de bevolking wordt te kort
gedaan. Door deze weigering komen de wervingsadvertenties van het de
partement een honderdduizend gezinnen niet onder de ogen.
Bedenkelijker nog is intussen, dat van de kant van het departement
hier wel zeer willekeurig en met krenking van de democratische rechten
is gehandeld. Er is in het huidige staatsbestel op de departementen en
vooral op het departement van Oorlog een grote macht samengetrokken.
Dit behoort degenen, die met macht bekleed zijn, tot grote voorzichtigheid
te manen.
De socialistische staatssecretaris heeft in dezen getoond, het juiste de
mocratische inzicht niet te bezitten. Ons blad, dat op goede gronden en
om des gewetens wil een advertentie weigert, wordt rauwelings van alle
advertenties uitgesloten. Op hetzelfde ogenblik wordt ten aanzien van een
belangrijke volksgroep gediscrimineerd,
HEEFT HET DEPARTEMENT, heeft de staatssecretaris, voor deze uit
sluiting geen motivering gegeven
Ja, maar deze is wel bitter weinig steekhoudend. Zij komt hier op
neer, dat de werving van vrijwilligers voor de militaire dienst, of deze nu
betrekking heeft op de milva's, de marva's, de marine, de luchtvaartdienst,
het leger, Korea of wat ook, als één geheel dient te worden beschouwd.
Wie met een van de onderdelen der werving niet kan instemmen, sluit
zich van de gehele werving uit.
We zullen van deze motivering maar niet te veel zeggen. Is men op het
departement in gemoede van oordeel, dat men in militaire dienst overal
even grote geestelijke en morele gevaren loopt als in Korea en in Japan?
Zeker, men kan als matroos ook naar Korea worden uitgezonden.
Maar we zien toch nog wel enig verschil en kunnen niet
de staatssecretaris dat verschil niet ziet. Dan betreft het een bevel, terwijl
de wervingsadvertenties voor Korea betrekking hebben op vrijwilligers,
die uitsluitend voor Korea bestemd zijn. Zo liggen dan hier de zaken. In
een mondeling onderhoud, dat ons werd toegestaan, zowel als daarna in
correspondentie hebben wij gepoogd, de staatssecretaris van het onjuiste
van zijn standpunt te overtuigen. Het mocht niet baten. Voor ons was er
geen aanleiding, op ons besluit terug te komen, overtuigd als wij waren in
ons recht te staan.
JINTUSSEN de wereld is klein bleek het kamerlid Roosjen er van te
Congres over pastorale
zielszorg te Baarn
De Stichting Centrum voor Zielszorg
op Geref. grondslag heeft in het Zen
dingscentrum te Baarn haar eerste con
ferentie gehouden voor predikanten uit
alle delen des lands. De conferentie
stond onder leiding van de vice-voor-
zitter. ds W. Fijnvandraat van Amster
dam. en had tot doel zich te bezinnen
op de problemen van de zielszorg. Dr B.
Chr. Hamer, psychiater te Arnhem, re
fereerde over: De plaats van de pas-
';orale zielszorg in de psychische hygien-".
Tweede referent was dr van Loon, psy
chiater te 's-Gravenhage over: Het psy
chologisch aspect van het contact en
het gesprek, waarna prof. dr G. Brollen-
burg Wurth. hoogleraar te Kampen, het
zelfde vraagstuk behandelde van
pastorale zijde.
Na de discussie werden onder de
Pastorale ontmoetingen enkele situaties
besproken, waarin de ontmoeting u
pastorale zielszorg kan geschieden
de situatie van het ziekbed, van
biechtvertrek en het spreekuur
levensmoeilijkheden. Aan het slot
de conferentie deed dr J G. Fernhout
uit 's-Gravenhage enkele mededelingen
uit de practijk. Besloten werd op 6
7 Sept. opnieuw een conferentie te
leggen, aangezien tal van predikanten
thans verhinderd waren deze conferentie
bü te wonen.
Ruim 2000 Delitenaren weigerden
voor doorlichting
Drie mannen ln Delft hebben het hart
iet links, doch rechts in het lichaam.
En niet alleen het hart dragen zij op de
verkeerde plaats, ook alle andere inwen
dige organen bevinden zich op een
plaats, tegenovergesteld aan de normale.
Dit werd geconstateerd bij de tweede
doorlichting, die de Stichting Fotu te
Delft verrichtte tijdens het bevolkings
onderzoek op t.b.c
De andere onderzoeken (op fabrieken,
in militaire dienst enz.) meegerekend,
werden van de 67.758 inwoners, die Delft
op 1 Januari 1953 telde. 61.768 personen
doorgelicht. Dit betekent een percentage
van 91,3 pet. Van de onderzochte perso
nen hadden er 24 actieve long-t.b.c., 123
waren dubieus actief en 355 (195 mannen
én 160 vrouwen) inactief. Van de bijna
Pas afgestudeerde A'dammer
onder auto gedood
Op de Muiderstraatweg te Diemen u
gistermiddag de 30-j. pas afgestudeerde
arts dr S. "Crefeld uit Amsterdam,
doof" een auto. geladen met olievaten,
overreden en enkele ogenblikken later
aan zijn verwondingen overleden. De
vrachtauto reed door. doch werd later
door de rijkspolitie te Diemen op een
opslagterrein bij de Vinkenbrug aang"-
houden. De bestuurder, de 36-jange A
K. uit Amsterdam, verklaarde wel be-
hebben vernomen. Op zijn verzoek hebben wij hem gaarne nadere in- ^er^„te„h ^bb^n-ht a^f ie£?
formatie verstrekt, omdat nogmaals het hier een principiële kwestie
betreft.
Er kan op deze wereld gemakkelijk aanleiding bestaan tot misverstand.
Een mogelijkheid tot misverstand willen wy in elk geval wegnemen.
Uit het bovenstaande en trouwens uit de geest van ons blad zal het
duidelijk zyn, dat wij ons niet richten tegen de militaire dienst als zodanig.
Wij zijn ook niet gekant tegen de belangrijke taak. die Nederland met zijn
bondgenoten heeft in Korea.
Het is ons steeds een eer geweest, zo uitvoerig mogelijk van Korea
m ons blad te berichten, waarbij wij ons gelukkig oordeelden, herhaaldelijk
van hel moedige gedrag onzer jongens te kunnen gewagen. Om iets te
noemen: de zware financiële lasten, verbonden aan de uitzending naar
Korea van een eigen, zeer bekwaam oorlogsverslaggever, onze Alfred van
Sprang, hebben wy destijds volgaarne op ons genomen.
De jongens daar en onze lezers hadden hier recht op. De oorzaak
waarom wij de wervingsadvertentie voor Korea geweigerd hebben, ligt
dan ook alleen en uitsluitend in de morele en geestelijke gevaren, waaraan
met name een leger in rust blijkt bloot te staan. Wij hebben de staats
secretaris de verzekering gegeven, dat wij de weigering zullen intrekken,
wanneer die gevaren zyn gereduceerd.
Het antwoord is bekend: uitsluiting door het departement van ons blad
van alle wervingsadvertenties. Wij zullen het wel overleven. Maar die uit
sluiting is het, die wij op grond van onze democratische vrijheid zo vrij
zyn aan te merken als een bedenkelijk verschijnsel.
Het zal ons niet verwonderen, wanneer minister Staf, die de moeilijk
heden welke hier voor ons liggen zeker zal kunnen peilen, straks van een
beter inzicht zal blijk geven.
6 000 personen, die niet werden doorge
licht waren er 2.018 die botweg weiger
den^ terwijl 46 religieuze bezwaren aan
voerden.
Minder inkomsten voor
groep bij marine
Door de invoering van de nieuwe rege-
ing voor kostwinnersvergoeding voor
dienstplichtige militairen is sinds 1 April
voor een aantal dienstplichtigen van
zeemacht de som van kostwinnersvergoe
ding en militaire bezoldiging lager dan
vóór die datum. Deze verlaging betreft
groepen, die in vergelijking met de dienst
plichtigen van de landmacht tot dusver
een zeer bevoorrechte positie verkeer
den- Er was geen reden, deze ongelijk
heid bij de,invoering van de nieuwe voor
schriften te handhaven, zo heeft rr
ter Staf op schriftelijke vragen van het
Tweede-Kamerlid Haken (Comm-) ge
antwoord.
Met 14 April j.l. is de luitenant ter
zeè der lstè kl'V. R- IJ- Winkelman be
last met de functie van liaison-officier bij
het consulaat-generaal der Nederlanden
Singapore.
hoog ging. doch hij had de heer C.. d:
op een scooter reed. niet gezien.
Tijdens werkzaamheden in een geme
chaniseerde pijler op de 546-meterver-
dieping van de staatsmijn Emma te
Treebeek is de 22-jarige ongehuwde hulp
houwer N. J. Stevens uit Hoens-
broek onder vallend gesteente bedol
ven en op slag gedood
Banden-aflaire 2 Juni
voor de Krijgsraad
Voor de Krijgsraad te Velde-West te
Den Haag zullen Woensdag 2 Juni te
rechtstaan de gepensionneerde majoor
der Kon. landmacht Ch. F. A M.. de
sergt-maj. W. v. W en de sergt. J. H.,
alle drie gedetineerd. Majoor M., die
hoofd was van het bureau reparatie wa
pens en geschut, afd. materiaal van het
directoraat materiaal landmacht, in Den
Haag. zou volgens de tenlastelegging
de jaren. 1951 tot en met 1953 als tussen
persoon tussen de directeur materieel
landmacht en verschillende cover- en/of
vulcaniseerbedrijven giften en of belof
ten hebben aangenomen en hebben be
werkstelligd. dat coverbedrijven, die niet
aan het Rijk mochten leveren, toch or
ders kregen,. De sergt-maj. zou auto
banden hebben gestolen en giften heb
ben aangenomen. Ook sergt. H. wordt
het accepteren van giften ten laste ge
legd.
Vervaltermijn vorderingen
op Beheersinstituut
Rechtsvorderingen tegen het Neder
lands Beheersinstituut en tegen personen
door wie het zich heeft laten bijstaan,
vervallen twee jaar na het tijdstip waarop
desbetreffend wetsontwerp van kracht
wordt, dat minister Donker vorig jaar
bij de Tweede Kamer heeft ingediena-
Op aandrang van de Tweede Kamer
heeft de minister nu het wetsontwerp zo
gewijzigd, dat deze vervaltermijn ook zal
gelden voor dergelijke vorderingen te
gen de staat, de Raad voor het Rechtsher-
sn de afdeling beheer van deze raad-
Ook deze kunnen immers voor handelin
gen van het Beheersinstituut aansprake
lijk worden gesteld-
Kamervragen over fictieve
diensttijd onderwijzers
Het Tweede Kamerlid Roosjen (A.RA
heeft schriftelijk aan minister Cals ver
zocht, spoedig mee te delen wanneer de
salarisregeling van kracht wordt voor
bezitters van de onderwijsakte die naar
het lager onderwijs zijn overgegaan.
Tengevolge van de heersende onzeker
heid durven tal van schoolbesturen
niet toe overgaan bü de salarisbereke
ning de toegezegde fictieve diensttijd i
aanmerking te nemen.
Tegen jachtwedstnjd op duiven
Protest Dierenbescherming
bij Jagersvereniging
De Wereldfederatie ter bescherming
van Dieren, heeft in een telegram aan de
Kon. Ned. Jagersvereniging ernstig ge
protesteerd tegen „het onwaardige wed
strijdelement en tegen het premiestelsel
bij de actie tot bestrijding van dé voor de
landbouw schadelijke houtduiven en an
dere vogels". De Wereldfederatie ver
zoekt dringend onmtddellüke stopzettin;
van de wedstrüd.
Het telegram was ondertekend door de
voorzitter, dr mr W. Hugenholtz.
Deurnedorp der drielingen
Lees in Libelle van 29 Mei de hartver-
overende reportage van Scheherazade over
het unieke geval van het Brabantse dorp,
dat vier drielingen teltMaat neem voor
al kennis van de sensationele aankondiging:
Libelle adopteert de drielingen
De na 1 Juni 1954 in ons land ter wereld komende drie-,
vier- en vijflingen worden (op in het nummer van 29 Mei
te noemen voorwaarden) door LIBELLE geadopteerd! Ge
schenken voor moeders, spaarbankboekjes voor de kinderen
en nog een hele reeks verrassingen meer! Zo biedt Libelle
steeds wat nieuws. Want U weet het toch
Duitse Evang. Kerk
tegen atoomwapens
De Raad van de Evangelische Kerk in
Duitsland heeft gisteren in een op de
provinciale synode van Berlijn gepubli
ceerde verklaring bespoediging gevraagd
internationale overeenkomsten over
atoomwapens.
een door de bisschoppen Dibelius en
ondertekende verklaring wordt ge
zegd, dat de christenheid tegenover de
wikkeling van atoomwapens vooral
de proefnemingen met de waterstof
bom niet zwijgend en werkeloos kan blij-
en toezien.
De Raad doet een beroep op alle chris
telijke kerken in de wereld om er bij de
•geringen op aan te dringen, dat de
mensheid door desbetreffende overeen
komsten van haar vreselijke angst be-
ijd worde.
Prof. I. B. Cohen, Groningen
(86) overleden
Op 86-jarige leeftijd is in Groningen
overleden prof. mr dr I. B. Cohen.
Prof. Cohen werd 9 Augustus 1867 in
Groningen geboren, waar hij ook studeer-
1 zich als advocaat en procureur ves
tigde. In 1901 vertrok hij naar 's-Graven-
hage, waar hij met mr BlaupotTen Cate
adviesbureau voor staatsadr.iinistra-
tierecht oprichtte. In 1905 keerde hij naar
Groningen terug, waar hij tot 1913 secre-
is geweest van de Vereniging voor
Hoger Landbouwonderwijs. In 1910 werd
prof. Cohen buitengewoon hoogleraar in
het agrarisch recht aan de rijksuniversi
teit te Groningen, in 1913 gewoon hoog
leraar. Van 1915 tot 1931 is prof. Cohen
raadslid van Groningen geweest voor de
Vrijzinnig-Democratische Partij. Van 1935
tot 1939 was prof. Cohen lid van gedepu
teerde staten van Groningen.
Het stoffelijk overschot van prof. Cohen
zal Maandagmiddag op de Zuiderbegraaf
plaats in Groningen ter aarde worden be
steld.
Ook Bonifatiusherdenking
in Engeland
Zaterdag 19 en Zondag 20 Juni zal in
Buckfast Abbey en in Plymouth een
R.K. congres gehouden worden ter her
denking van het eeuwfeest van Bonifa-
tius' marteldood. Behalve de R.K.
aartsbisschop van Westminster, kardi
naal Griffin, zullen ook de kardinalen
van Keulen en München en het voltallig
R.K. episcopaat van Engeland, Wales en
Schotland aanwezig zijn, terwül ook de
aartsbisschop coadjutor van Utrecht,
mgr Alfrink, aan de herdenking zal
deelnemen.
Beroepingswerk
Chr. Geref. Kerken
roepbaar: de classis Groningen
heeft beroepbaar verklaard P. Westerloo,
Rabenhauptstraat 74 te Groningen, voor
heen predikant te Zwolle.
Geref- Gemeenten
vee tal: te Gouda F. J. Dieleman
te Verseke en A. van Stuyvenberg te
Nunspeet.
Doopsgezinde Broederschap
Seroepen: Heerenveen R. Hofman
Workum, die dit beroep ook aannam.
(Advertentie)
Sproeten? SPRUTOL
Bij weerbarstige: Sprutol-Sterk.
IN VOGELVLUCHT
In Noord-Beieren is een begraaf
plaats ontdekt uit de Halstadtperiode.
650 tot 600 voor Christus. Onder
is het graf van een edelman ont
dekt, die begraven is met strijdwagen,
zwaard en dolk.
Prof. dr D. B. J. Schouten zal 31
Mei zijn ambt aanvaarden van hoog
leraar in de algemene leer en geschie
denis van de economie aan de R.K.
Econ. Hogeschool te Tilburg.
De Ver. van Studenten in de Ned-
Letteren aan de Gemeentelijke Univer
siteit van Amsterdam: Helios heeft haar
zevende lustrum gewijd aan de schrijver
Arthur van Schendel (1874/1946).
Het Ned. Bijbelgenootschap besloot
25 pet van de jaarlijkse kosten van da
agentuur der samenwerkende Bijbelge
nootschappen in de Congo op zich te
nemen en als jubileumgave aan het
Britse genootschap 500 pond sterling (ca.
f5000) aan te bieden voor de kosten van
colportagewagen in de Congo.
Ook voor het nieuwe studiejaar
het Europa-college te Brugge zijn
r 2 beurzen beschikbaar gesteld voor
Nederlanders, die of hun studie vol
tooiden of minstens 4 jaar student zijn.
Inlichtingen: Europa College, Dyver IS
te Brugge. België).
Van 15 Juli—8 Sept. en van 10—30
Sept. worden aan de Weense universi
teit weer int. cursussen gehouden in
Duitse taal en Oostenrijkse cultuur en
economie. Inlichtingen: Sekretariat der
internationalen Hochschulkurse. Wien I.
Wallnerstrasse 8/H. östreich.
Indien, geen middelen gevonden
worden om uit de financiële nood te ge
raken zal de Herv. kerk te Wester-Nie-
land (Gr.) haar deuren moeten sluiten.
PROMOTIES
UTRECHT, 21 Mei. Gepromoveerd
tot doctor in de letteren en wijsbeeeen«
op proefschrift: Süd-Tirol, mej. Mathilde
de Block, geb. te 's-Gravenhage
GRONINGEN. 21 Mei Gepromoveerd
f echtsgelee
(cum laude) tot
held op proefschrift: Drie
politiek in Suriname, A J A Quintu
t te Pasoeroean.
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN, 22 Mei. Geslaagd voor het doc-
*~~men ethnologle de heer H O
Leiden. Geslaagd voor het can-
geneeskunde mej. P J M
Mönnig
Kruijf i
pslaagd voor het doctora_.
'e de dames G M J Toby, Den Haag
Bga Haae. en de heren W F Hofl
-- K K de Voogd, Utrecht, A
R v d Werff, Wassenaar. Geslaagd voör het
arts-examen le ged„ mevr. E Noordstj—Van
Eijbergen. Leiden, en de heren P F v Bazel
Haag. P A J v d Kaaden. Hillegom, G
mm |H f, G L Ongkiehong. Lel-
S Pel jak. Den 1
r Dam, BiH
Dierenbeulen veroordeeld)
tot 1 maand en 14 dagen
De 56-jarige 'landbouwer N. V. en zij
25-jarige zoon N- H. V.. beiden uit Nieu-
-Amstel. zijn in Amsterdam over
komstig de eis resp: tot 1 maand er
dagen gevangenistraf veroordeeld,
dat zij een"paard, dat weigerde te trek
ken met een strop om de nek aan
tractor hadden gebonden. Het dier had
na de mishandeling nog 5 dagen met
gekwetst ruggemerg op een bieten
veld laten liggen en het daarna voor de
slacht verkocht.
Eisenhower vermijdt
conflict
President Eisenhower is een conflict
met de protectionisten in zijn eigen par
tij uit de weg gegaan. Hy schort namelijk
zijn verzoek om de wet op de wederzijdse
handel met drie jaren te verlengen
hem de volmacht te verlenen de tarieven
elk jaar met vijf procent te verlagen, op
tot volgend jaar. De op 12 Juni a.s. af
lopende wet kan dan door het Congres
met een jaar worden verlengd.
Wereldfederatie van dieren
bescherming
De eerstvolgende vergadering var
raad van de Wereldfederatie van Dieren
bescherming zal op 24. 25 en 26 October c"
veningen. ien M Spiro> Hilversum.
ged., de here
AC Voorhorst,
ROTTERDAM, 21 Mei. -
Haag. H Kuipers. Den Haag. H Hamel. Schie
dam. J H Fentener van Vlissingen, Voorburg,
J H Zoon. Rotterdam. R R Brouwer Capelle
aan de IJssel.
GRONINGEN, 21 Mei. Geslaagd
voor artsex. Ie ged. J. Dijkstra, Leeu
warden-; C- E. M. Dinkla. Groningen; H.
H. Weller, Zwolle. Bevorderd tot arts:
mej. C. Veenhoven. H. D. de Jonge. W.
F- Nagelsmit. allen te Groningen.
AMSTERDAM. G.U. 21 Mei. Ge
slaagd voor cand. psychologie mevr. M.
Bos-v. d Hoeden en mej. H. C. Westra,
mej. C. M.
EXTRAltdtrt wetk bit hukt kinderblad
TOMBOLA of maandelijks een COMPLETE
ROMANBIJLAGE.
(Advertentie)
KNOBBELS
AAN DE GROTE TEEN
Hebt U een knobbel ofi
gezwel aan de voet? Hier'
is 'n middel dat de pijn
verjaagt, de ontsteking
opheft, de opzwelling ver
mindert en de misvormde
teen z(jn normale stand
doet hernemen. Dit goede
middel, de beroemde Franse „Dalet
Balsem" is nu ook weer in Nederland
bü apothekers en drogisten verkrügbaar
Honderd ton anthraciet per
uur gebroken
Aan de Waalhaven te Rotterdam it
gisteren een nieuwe anthracietbrekenj
van de N V. RoUerdamsche Kolencentrale
in gebruik gesteld.
Deze nieuwe anthracietbreker. eigen
ontwerp van het bedrijf, kan per uur
honderd ton anthraciet. dat in grote
stukken uit Engeland wordt aangevoe.e
breken tot de in ons land gebruikte
gangbare afmetingen-
De Rotterdamse Kolencentrale, dn
terreinen heeft aan de Waalhaven, n
tevens voornemens hier gebouwen er
woningen te bouwen.
Opheldering gevraagd over
eikenningsreglementen
Het Tweede-Kamerlid Peschar (P.v-d A
heeft schriftelijk aan minister Zijlstra
opheldering gevraagd over zijn uitspraak
van 8 April in de Eerste Kamer omtrent
het vestigingsbeleid- De minister ver
klaarde toen. dat alle erkenningsregie-
menten zullen moeten verdwijnen- De
heer Peschar informeert nu. welke er- 1
26.
Ook hij stond een ogenblik buiten de werkelijk
heid. Zuiver en passieloos nam hij haar in be
scherming, met beschroomde eerbied voor haar
argqloze zuiverheid, maar nu schrikt hij op. Wat
een dwaas figuur! ,,Je moet je beter kleden, het
is hier veel te koud", zegt hij, duwt haar zacht
terug en loopt zonder verdere aandacht de ka
mer uit. Het heeft niet langer geduurd dan een
minuut.
Katrijntje kan het niet vergeten. Ze denkt aan
het zalig vreemde, dat haar onbekend was
Maar ze verlangt geen herhaling, dat zou teleur
stelling worden.
Alles blijft bij het oude. er verandert niets.
De winter gaat voorbij, het wordt weer zo
mer, de bladeren worden geel en gaan straks
vallen. De jonge heer studeert vlijtig, zijn
vrienden zien hem zelden. Hun lichtvaardig ge
zwets gaat hem vervelen, hun dubbelzinnige
grappen wekken zijn weerzin, zijn liederboek
wordt hem een vervelend vod. Hij denkt aan zijn
zusters. Voor haar zyn hun woorden een bele
diging, is ook het liederboek een belediging. En
ook voor meisjes van lager stand, zelfs voor
een weesdochter als Katrijntje.
XXII DE EERSTE MOEILIJKHEID
Het gebeurt telkens, dat de jonge heer in
een vertrek moet ziin, om een boek te halen of
een kledingstuk of iets anders. En altijd is Ka
trijntje in dat vertrek Hij zegt haar niets, maar
kijkt in het voorbijgaan naar haar figuur. Hij
ziet graag mooie dingen, ook een aardig meis
jesfiguur. Anders niet
Op een morgen moet hij weer in diezelfde kast
zijn. Nu maakt hij een praatje. Die oude herin
nering! Hij zegt iets alledaags en zij antwoordt
verlegen.
Zo gaat het telkens. De gesprekken worden
langer. En Katrijntje is niet meer verlegen.
Maar dan krijgt hij zware beschuldiging.
..Speel niet met dat kind!" roept zijn geweten.
Het is maar spel. en hij weet het. Het zal ook
nooit iet? anders kunnen zijn Kort geleden
het meisje van zijn keus niet hebben mocht. Het
was een burgerdochter, geen weesdochter en
geen dienstbare zoals Katrijntje. Familietraditie
en standshoogheid zijn onverbiddelijk.
Hij wil niet naar Den Oost, het is maar spel,
het moet spel blijven.
In zijn vacantie gaat hij zes weken naar fa
milie op het land. Het stille landleven is anders
dan een stad. Geen scheepvaart, geen trafieken,
geen vertier, ieder aangewezen op zichzelf, af
gesloten van de wereld, de trekschuit en de dili
gence zijn de enige variatie. Maar alles is er zui-
K. JONKHEID
HET PORTRET
VAN DE
ERFLAATSTER
De romantische geschiedenis van een erfenis
ver. geen vervuilde straten, geen verpeste lucht.
Het achterbakse leven, dat ook daar in 't don
ker wegkruipt, vermoedt hij niet. Maar de lie
derboekjes ziet hij hier ook. Die kan men in de
stad bij iedere boekverkoper vinden in verschil
lende uitgaven en allen bevatten ze verborgen
toespelingen. Waarom zingt men zo iets overal,
zelfs in huis bij vader en moeder en bij andere
deftige burgers? Het staat hem tegen.
Na zes weken komt hij terug en alles gaat
weer als vroeger. Studeren, minder uitgaan met
vrinden, langer praten met Katrijntje.
Moeders haviksogen hebben het ontdekt. „Vuur
en stro. dient niet alzo", heeft ze tot haar man
gezegd, „die maerte moet ons huis uit".
Vader spreekt met zijn zoon, die met open blik
iedere verhouding ontkent. Hij meent zulks op
recht en vader gelooft het.
„Daar is dit kind trouwens te goed en te eer
lijk voor", zegt de zoon nog ten overvloede.
Dat had hij niet moeten zeggen, het wekt va
ders achterdocht. Als de jongen niets voor het
meisje voelt, zal hij zo niet over haar spreken.
Ze moet maar weg.
Hij vertelt zijn vrouw, dat hun zoon volstrekt
ontkent, maar hij nochtans beter vindt, de maerte
te laten heengaan.
„Hoe zullen we nu doen, vrouw? Ze heeft
trouw gediend, de schande, haar uit onze dienst
te sturen zonder goede reden, kunnen we niet
verantwoorden".
Vrouwenlist heeft haar plan al gereed.
„We moeten Sytsje van nicht Aeltgen hier
huis nemen".
Nicht Aeltgen is weduwvrouw en wordt door
de familie onderhouden. Sytsje kan geen dienst-
rr.aerte worden, maar bij familie in huis is iets
anders.
„Zal ze dat willen?"
„Ze moet. Wij blijven Aeltgen onze vaste hand
reiking schenken en ontlasten haar van Sytsje".
„En hoe dan met de maerte?" vraagt hij be
dachtzaam.
„Overmorgen is het de laatste van de maand.
Dan breng je Aeltgen onze gift en zegt, dat wij
Sytsje eind van de volgende maand hier ver
wachten. De maerte van Schepen Schellinckhout
gaat hijliken. Katrijntje kan daar dienen. Joffer
Schellinckhout zal ons dankbaar zijn".
Hoe kan een vrouw zo scherpzinnig wezen?
denkt hij verwonderd. Hij knikt toestemmend,
't Zal geschieden
Het wordt eerst meegedeeld aan nicht Aeltgen.
Die schrikt. Ze roept haar dochter en vertelt
wat neef wil. De vrouwen bedenken bezwaren,
die ze bedeesd en beverig uiten, maar
worstelen is geen denken.
Dan wordt het Katrijntje verteld met woorden
van waardering voor haar trouwe dienst. Ka
trijntje wordt vuurrood. Ze stottert: „Waarom...
„Wees maar gerust, we hebben goed voor je
gezorgd De maerte van Vrouwe Schellinckhout
gaat tot de huwelijkse staat. Jij komt in haar
plaats Met de Weesvader is het al besproken"
Zo. dat is uitgemaakt
In 't voorbijgaan, zo terloops, krijgt de jonge
heer het te horen.
^Hilversum I (((11 m): KRO 8 00 Nieuws; 8.1S
Kerkconcert; KRO- 12.13 Gram: is so Apologia;
1310 °reCl C" p,ano; 12 55 Rpp: 13 00 Nieuws;
W 00 v^d Jeugd; 14.30 Vlooi cn clo'vcc;' W^Het
Congres^ IKOR: 17.00° Jeugddienst; 18.wT Kerke'
19.30 Kerkhervormers; KRO^euwsf^O.OO
MAANDAG 24 MEI
^Hilversum I (402 m): NCRV: 7.00 Nws: 7.13
12.30 Land- en tulnb. 12,33 Orgelconcert 12-50
Klokgelui 13.00 Nieuws 13.15 Metropole-ork. 13.43
Gram. muziek 14.05 Schoolradio 14.30 Gram.muz.
14.45 v d Vrouw 15.15 Gram-muziek 15.30 Strijk
kwintet; 16.00 Bijbellezing; 18.30 Gram; 17.00 v d
Kleuters; 17.15 Kinderkoor; 17.30 v d Jeugd; 17.43
Ballo lil Maschcra; 22.25 Gram: 22.33 Actual! 22.45
HUvtnunII (298 m)UWVARA5 BAo"Nieuws; 8.18
8.45 Vacantlctlps; 9 00 Soprtmcded: 9.05 Gram;
AVRO: 12.00 Sportspirgcl; 12.05 Motr ork; 12.35
13.05 Medcd; 13.10 Gram; 14.00 Boekbespr; 14 20
Kamerorkest; 15.20 Fllmpraatje; 15.35 Orgelcone;
16.00 Dansmuziek; 16.30 Sportrevue; VARA: 17 00
18.15 Nws: VPRO: 18 30 Kerkdienst; IKOR: 19.00
Klnderdlenst; 19.35 „Gesprekken om de BUbel":
Hilversum II (298 m): VARA: 7.00 Nws; 7.10
Gram; 8.30 Weensi muziek; 9.00 Gymn v' d vr:
9.10 Gram: 9.30 Idem; VPRO: 10.00 „Voor de
oude^ dag"; 10.05^Morgenwijding: VARA: 10.20
12.00 Orgelspel; 15.30 Land- en tulnb; 12.33 v h
denstand: 13.20 Lichte muz; 13 50 Gram; 14.00 v
d Vrouw; 14.15^ Pianorecital; 14.45 Gram; 15.00
17.45 Gram; 17.50 Militair commentaar.
Engeland. BBC Home Service (330 m): 12.00
Interv; 13.45 Orkestconc; 16.43 Voordr; 17.00 d
Kinderen: 17.55 Weerber.
14.15 Tulnb.praatje: 14 43 Symph.ork (15 38-15.53
Caus.l; 16.45 Boekbespr: 17 00 v d Kind.; 17 50
Concert: 19.00 Vogelzang: 19 20 Pianorecital; 19 45
Kerkdenlst; 20.25 Llefdadlgheldsoproep; 20.30
Hoorsp: m muz: 21.00 Nws: 21.13 Caus: 21 30
Hoorsp: 22.15 Recital: 22 52 Epiloog; 23.00—23.08
Engeland. BBC Light Progr. (1500 en 247 m):
Boekbespr: 16 oo Dansmuz: 16 30 Twintig vragen:
Engeland. BBC Light Progr. (1500 en 247 m):
11.45 Schots ork; 12.30 Dansmuz: 13.00 Sport; 13.35
Gram: 13.45 v d Kinderen; 14.00 v d Vrouw; 13,00
Sport; 15.30 Gram; 15.45 Lichte muz; 16.15 Mrs
Pianorecital; 17.50 Gram.
17.00 Hoorsp. 17 45 Idem: 18.13 Sport; 19 15 Journ.
progr: 22 00 Nws: 22 13 Pianospel: 22.30 Muz caus;
22.45 Orgelsp; 23.15 Gevar muz: 23.50—24.00 Nws.
Brunei Vlaams (324 m): 12 00 Kinderliederen;
1743 Sportults'l: 17 50 Gram: 18 00 Planorecital:
18 22 Gram; 18 30 Godsd halfuur; 19.00 Nws: 19.30
Gevar progr: 21 30 Gram. 22.00 Nws; 22.13 Verz.-
MA - Raadsel
1 M A
3 MA.
4 M A
17 00—17.13 Engelse les voor beginnelingen (op
weekbladen: „Play and Players" op 224 49 en
5 M A
6MA.
7MA
1 Spaanse sluier, 2 erg lekker, 3 een
schip van de nodige manschappen voor
zien. 4 waarschuwend toespreken. 5
middagmaal. 6 plaats van herkomst, 7
fraai vergezicht.
Oplossing vorige puzzle
1 Patrijs, 2 tampon, 3 reppen, 4 sonnet.
