facte
Instituut voor
Geneeskunde
Tropische
40 jaar
i
1 MM
li
ia
KING S
IZE
Noordhollands cultuurbezit
met ondergang bedreigd
r£
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
DONDERDAG 13 MEI 1954
Gegroeid uit glorietijd van
de Republiek
Morgen zal het veertig jaar geleden zijn, dat te Leiden de vereniging
Instituut voor Tropische Geneeskunde werd opgericht. Het laboratorium
van de vereniging bevindt zich in pand Rapenburg 33, waarin het labo
ratorium voor Tropische Hygiëne en de afdeling Parasitologie zijn onder
gebracht.
Toen tijdens de gloriedagen van de Re
publiek der Verenigde Nederlanden onzt
schepen alle oceanen bevoeren en er eer
nauw contact ging ontstaan tussen haar
en de landen van het Nabije en Verre
Oosten, kwam er allengs behoefte om n
alleen een commerciële belangstelling
koesteren voor de landen van overz
maar om tevens van zuiver wetenschap
pelijke zijde de onbekende landen en
ken te benaderen. Het centrum vai
streven werd het knooppunt der toenma
lige cultuur van ons land: de Leids
Hogeschool.
Was die belangstelling aanvankelijk
gericht op geografisch, ethnografisch, na
tuurwetenschappelijk en linguïstisch ge
bied, bij het voortschrijden der jaren ging
men meer en meer aandacht schenken
aan de medische kant van de zaak.
was evenwel niet eerder dan in 1914, dat
men in Leiden geraakte tot de oprichting
van de vereniging Instituut voor Tropi
sche Geneeskunde, en wel op de veer
de Mei van dat jaar.
Instituut
Door samenwerking van regering
vereniging, waarbij uiteraard als belang
hebbenden niet alleen wetenschappelijke
kringen hun belangstelling toonden, i
men evenzeer van scheepvaart- en han
delsondernemingen de volle aandacht
kreeg, kon in het jaar 1923 het Instituut
voor Tropische Geneeskunde worden ge
opend, dat als zetel toegewezen kreeg het
laboratorium voor Tropische Hygiëne in
het zojuist genoemde pand aan het Ra
penburg, een oud, ruim patriciërshuis, dat
intussen een algehele verbouwing had on-
Gedurende de daarop volgende jaren
hebben het laboratorium en het Instituu
vele ingrijpende veranderingen meege
maakt. Zo werd onder meer voor de kli
nische afdeling samenwerking met Rot
terdam verkregen het huidige Haven
ziekenhuis en werd in 1947 een afzon
derlijke hoogleraar, dr P. H. van Thiel.
voor de parasitologie aangesteld, welki
afdeling in hetzelfde pand gevestigd bleeL
In de loop der jaren verkreeg het labo
ratorium een uitstekend instrumentarium,
een uitgebreide bibliotheek met ongeveer
3000 boekwerken, die betrekking hebben
op tropische geneeskunde en aanverw
vakken, en een blibliografische kaarten-
catalogus, waarin de gehele tropisch-
hygiënische en geneeskundige literatuui
verwerkt is.
In het Instituut worden door de vereni
ging geregeld cursussen gehouden vooi
naar de tropen vertrekkende artsen. De
docenten van deze cursussen zijn de hoog
leraren van het laboratorium en artsen
van het Havenziekenhuis te Rotterdam.
Wetenschappelijke onderzoekingen op het
gehele gebied der tropische geneeskunde
worden verricht in nauwe samenwerking
met het Havenziekenhuis.
De directeur van het laboratorium, prof.
dr J. E. Dinger, is tevens voorzitter van
Haagse economische
politierechter
Een tuinder uit Ter Aar had achteraf
gezien wel gelijk dat hij niet naar D<
Haag was gekomen, waar hij voor i
Haagse economische Politierechter w
gedagvaard, omdat hij de bescheid*
voor de landbouwtentoonstelling niet vol
gens voorschrift had ingeleverd. „Kenne
lijk vergeten", concludeerde de rechter
en hij veroordeelde K. conform de eis
tot een rijksdaalder boete. Hij mag er
ook een dag voor komen zitten.
Ontslag genomen
Het gaat oneerlijk, vond een timmer
man. die voor de Haagse Ec. Politierech
ter moest verschijnen, omdat hij te Oegst-
geest op 8 Augustus zonder toestemming
van het arbeidsbureau zijn dienstverband
had geëindigd. Hij betoogde, dat zijn baas
hem had toegezegd, een ontslagbewijs te
zullen geven. Conform de eis werd ver
dachte veroordeeld tot f 40 boete of 10
dagen.
Geen klare klare
Jenever moet aan bepaalde percentages
voldoen en daar dit bij haar niet het
geval was geweest', werd een handels
vrouw uit Leiderdorp bij verstek door de
Haagse Econ. Politierechter conform de
eis veroordeeld tot f 35 boete of zeven
dagen. Het scheen, dat een zoon van ver
dachte een beetje had zitten knoeien, zo
bleek de rechter uit de stukken.
Verboden handel
Zonder erkend te zijn had een veehan-
delaar uit Voorschoten een zwarte stier
gekocht en verkocht. Hiervoor moest hij
zich thans verantwoorden bij de Haagse
Econ. Politierechter. Hij betoogde wel
erkend te zijn als handelaar in schapen
en varkens, maar die waren er niet veel
geweest op de bewuste dag. „Ik heb er
verlies op geleden", voegde hij er nog
aan toe. Dat is altijd zo als de mensen
hier terecht staan, repliceerde de
rechter.
De officier van Justitie bracht in her
innering, dat verdachte al vaker beboet
was. Hij eiste nu f 40 boete of 10 dagen.
Conform de eis werd hij veroordeeld.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Jacobus z v J Bekooij en
J Matters; Rolina d v P Plug en A C M
Siertsema; Hendrik z v H Bakker en C
F S Ripken; Geertruida E H d v J J
Frankhuizen en G J v d Poel; Petronella
v J P N Uljee en M Kluivers; Abra
ham C z v J P Schuiling en P C Zwa
nenburg; Jozef W A z v W A v Tienen
en C M Ramb.
OVERLEDEN: A Noppen, wed v Ver
hoef, 70 j; M M v Arkel, vrouw, 43 j;
J den Os. dochter 18 j; C de Wolf. wed
v Pera, 68 j.
GEHUWD: P J v d Weijden en P Velt-
hujjzen; W Neutefooom en H A A v d
Geer; J v Heijn-ingen en A M Boom; C
J H Blokhuizen en P Faas; M v d Voord
en P W Groeneveld; P M Hoogduin en
S v d Berg; N Hoppers en C Kromhout;
C v d Ende en J A Beerens; J Bronsgeest
en A E de Leen; S Arenoldus en J M
Koenen: C Gans en H v Es; G Cuvelier
en A M Wagemaker; C Berger en H W
de Koning.
de vereniging Instituut voor Tropische
Geneeskunde Rotterdam—Leiden, terwijl
prof. Van Thiel secretaris is.
Laboratorium
Het laboratorium heeft de beschikking
over een practicumzaal, een collegezaal,
een bibliotheek en leeszaal voor de stu
denten, een kamer voor het bereiden van
voedingsbodems, diverse laboratoriumlo
kalen en een werkplaats voor instrumen
tenmakers. Dit wat het hoofdgebouw be
treft.
De bijgebouwen, die om een binnen
plaats aan de achterzijde van het hoofd
gebouw liggen en waarvan vroeger een
gedeelte als hospitaal was ingericht, zijn:
een pestlaboratorium, een fotografische
afdeling, de afdeling parasitologie, een
tropische kamer waar men tempera
tuur en vochtigheid kan regelen en zo
doende een „tropisch klimaat" kan schep
pen, en waar men zich onder meer bezig
houdt met het broeden van muskieten en
andere insecten een onderzoekkamer,
een kamer voor proefdieren, een museum
met modellen en praeparaten, en ten
slotte de dierenstallen.
Prof. Dinger deelde ons mede. dat de
vereniging aan haar veertigjarig jubileum
geen bijzondere aandacht zal schenken.
Agenda van Leiden
Stadsgehoorzaal, 8 uur: feestelijk con
cert van studenten-muziekgezelschap
Sempre Crescendo (steunfonds Diacones-
senhuis), solist John Pennink, piano.
Geref. Jeugdhuis, 8 uur: A.R. kiesver
eniging wijk IV, Chr. van den Heuvel
over de ouderdomsvoorziening.
Zuiderkerk, 8 uur: Iskar Aribo over de
Hohe Messe, met muzikale illustratie
van Toonkunstkoor, aan de vleugel: Henk
Briër.
Het Centrum, 7.45 uur: jongenswerk
„Phebe", feestelijke familie-avond 30-
jarig bestaan.
Antonlus-clubhuls, half 8: personeels
vereniging van de Leidse brandweer „De
Vlam" met „Boeven en madeliefjes" door
George Baïson.
Vrijdag
Burchtfestijn, 8 uur: Leidse avond met
optreden van de Zeeuwse Boertjes en de
acrobaten De Drie Willy's.
Universiteit, 4 uur: herdenking wijs
geer G. J. P. J. Bolland (geboren 9 Juni
1854).
Zaterdag
H.B.S. Burggravenlaan, 2.15 uur: Ned.
Chr. Reisvereniging, fietstocht door de
polders (Braassemermeer).
L.F.C.-terrein Haagweg, half 3: voetbal,
tournooi gemeentepersoneel.
Gulden Vlies, 3—4.30: Ned.
bond en patroonsbond voor de bouwbe
drijven, afdeling Leiden, receptie gouden
jubileum.
Kleine Burcht, hjilf 45 uur: Scheids-
rechtersgroep Leiden e.o., receptie zilve
ren jubileum; Burcht, 7.45 uur: feest-
Burchtfestijn, 8
„Eddy Christiani" -
Jan Boots, Jan vai
uur: Radio-orkest
l.v. Frans Poptie, me'
Herpen en Mieke.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: volleybalwed
strijd Nederland—België.
Schouwburg, 8 uur: „Tot Ieders Ge
noegen" met „Typhoon over Texel" dooi
J. J. W. Willemsen-
Zaal-Mekel, Hogewoerd 87. 8 uur
stichting „De Sleutelstad", wedstrijd vooi
amateurs muziek en cabaret.
Burchtfestjjn
Burcht, half 3—half 6 en half 8-
!1 uur: Oud- Hollands Centrum met mo
derne attracties (t.m. 29 Mei).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Herdingh en Blanken, Hoge-
woerd 171, tel. 20502 en apotheek Reijst,
Steenstraat 35. tel. 20136.
Tentoonstellingen
Boerhaavezalen, 2—5 en 7—9 uur: Lus-
trum'entoonstelling Leids Kunstcentrum
m. 30 Mei).
Prentenkabinet, 2—5 uur: Het portret
eeuw (t.m- 12 Juni).
In de t
Zo zag de spits van de toren van Schellinkhout er uit na de storm
ramp van 1953. Nog is ze zo slecht, dat niemand naar boven durft om
de bliksemafleiding, die er bij hangt, te herstellen.
Velleden - heden - toekomst
Chr. Geref. Kerk van Leiden
herdacht 50-jarig bestaan
De Leidse Christelijk Gereformeerde Kerk kwam gisteravond in het kerk
gebouw aan de Steenschuur bijeen om in een samenkomst het vijftigjarig
bestaan van de kerk te gedenken. Ds C. van der Weele, ds J. Jongeleen en
ds W. F. Laman spraken over de onderwerpen: Verleden, Heden en Toe
komst.
Leidse kunstschilder
vrijgesproken
Handelde geheel te
goeder trouw
De Leidse kunstschilder A. J. V., die
betrokken was bij de verduisteringszaak
tegen de Kaagse journalist W. en tegen
wie onlangs door de Haagse Rechtbank
tien maanden met aftrek werd geëist, is
vanmorgen geheel vrijgesproken. De ver
dediger van de heer V. was mr J. van
j der Plas te Katwijk aan Zee. In de moti-
vering werd verklaard, dat de onschuld
van V. duidelijk was gebleken en dat hij
geenszins de opzet heeft gehad derden
valselijk te benaden. Hij werd volledig
vrijgesproken van al hetgeen hem in een
dagvaarding van 34 regels ten laste was
gelegd.
Ds Van der Weele zei, sprekend over
het verleden, dat het hem niet te doen
was om de menselijke factor in de ge
schiedenis der Christelijk Gereformeerde
Kerk van Leiden. Spr. wilde vooral stil
staan bij de genade Gods. die zich in
ChrisituB aan zondaren ppenbaarde. En
zo past het te spreken van Jubileumroem.
waarvoor bij het licht van Gods Woord
zeker plaats is. Deze roem moet zich
richten op Gods eer, zo zei spr. Wie wer
kelijk de kerkgeschiedenis naspeurt stuit
op de glans van Gods verkiezende liefde,
op de wonderen van Zijn genade in de
geschiedenis.
We hebben ook een jubileumroeping,
zo vervolgde spr. We hebben deze won
deren van Gods genade aan het navol
gende geslacht te vertellen. De predikant
bond vooral de jeugd op het hart het haar
toevertrouwde pand te bewaren.
Men wachte zich voor drie gevaren:
voor het kerkisme, dat de catholiciteit
der kerk bedreigt, voor het indlvidualls-
Kunst en Genoegen
Het Chr. tamibour- en pijpercorps
Kunsit en Genoegen heeft een bescherm
heer: ir M. C. de Jong. directeur van de
Kon. Ned. Grofsmederij. Van K.N.G. naar
en G. dus!
Het corps zal Zaterdag deelnemen aan
e propagandamiddag in Alphen aan
den Rijn. Zoals men weet. wil de C.J.
M.V. in Alphen tot de oprichting van
tambour- en pijpercorps komen.
Amateurs op de Burcht
Het publiek, dat gisteravond de trappen
ïaar de Burcht besteeg, werd voor die
moeite beloond door een aangenaam op-
eden van amateurs, waarvan het zonder
kleumen kon genieten. Het luisterde eerst
ir een inleiding door Roland Wagter
daarna naar de Rhythme-club, die in
Eddy Christiani-stijl klanken uit alle
werelddelen bracht. Italiaanse en Spaanse
liederen werden gezongen door de heer
an Onzem en Los Amigos Latinos
besloten het programma voor de pauze
met Zuidamerikaanse muziek.
Men kon ook de nieuwste Amerikaanse
top-hits horen. De heer C. J. H. Bousie
liet de toehoorders daarvan genieten. Een
dame en de heer P. C. Beek voerden
fragmenten uit een operette van Adam uit.
Vanavond treedt het radio-orkest van
Martin Erich op. Conferencier is Cees
de Lange.
Niet alleen in de rotonde van de Burcht
zijn stands opgericht, ook in de omge-
van het plein, namelijk het plein
zelf, de garage en de Jacobazaal. In de
garage en de Jacobazaal hebben enkele
industrieën onderdak gevonden, die van
hun omgeving iets zeer aantrekkelijks
hebben weten te maken. Men kan er ook
allerlei inlichtingen over de tentoonge
stelde producten ontvangen.
me. dat de continuïteit der plaatselijke
kerk miskent, en ten slotte voor het ver-
bondsmethodisme. zowel naar de zijde
van de verobjectivering, als ook naar de
zijde van de versubjectivering van het
genadeverbond.
Ds Jongeleen. die over het heden sprak,
haalde eerst enkele persoonlijke herinne
ringen op, betrekking hebbend op de kerk
van Leiden. De kracht zal de kerk moe
ten blijven putten uit de goede prediking,
zo zei spr. Aan de ene kant zal men het
valse mysticisme hebben te mijden, aan
de andere kant de oppervlakkigheid. We
moeten gedenken en danken voor de
goedertierenheid, die tot vandaag werd
bewezen. Voor alles is er een kinderlijk
geloofsvertrouwen nodig. Die God, die u
vijftig jaar heeft geleid, zal het wél ma
ken, omdat het beginsel van onze Ker
ken uit Hem is, zo eindigde ds Jongeleen.
De toekomst komt met allerlei benau
wende vragen op de mensheid af, zo zei
ds Laman. Voor Christus' Kerk is de toe
komst echter geen onbekende zaak. De
Here Jezus zei precies wat Zijn bruids
gemeente aan verschrikkingen te wachten
staat. Hij echter heeft beloofd met haar
te zijn al de dagen tot aan de voleinding
der wereld. Ten slotte blijft dan slechts
de zeer persoonlijke vraag over of er
tussen een mensenhart en de Heilsvorst
een werkelijke gemeenschap kwam.
Ds G. H. Polman van Den Haag (Oost)
bracht de gelukwensen van de classis
Ds Van der Weele dankte ten slotte de
afgevaardigden van verscheidene zuster-
gemeenten voor hun aanwezigheid, spe
ciaal die uit Rijnsburg. waar de Gemeen
te een dochtergemeente is van Leiden.
door de originele - 84 mm. - Amerikaanse
King Size lengte
door de originele Amerikaanse vulling
elke sigaret nooit te slap, nooit te hard
door de originele Amerikaanse melange
van de fijnste en rijpste tabakken
door de originele Amerikaanse fabricage
volgens het authentieke recept van de
Wallbrook Tobacco Co. Inc., Goldsboro,
North Carolina, U.S.A.
U geniet langer
en intenser
Kerk te Schellinkhout toonbeeld van
jarenlange verwaarlozing
Wordt afgebroken kerk van Gralt begin
van nieuwe reeks
(Van een onzer verslaggevers)
Na het afbreken van de oude kerken van Koedijk en Graft (Noord-Hol
land) geeft het bericht van de sluiting wegens verval van de uit de veer
tiende eeuw daterende kruiskerk van Schellinkhout (bij Hoorn) reden tot
verontrusting. De minister heeft zich wel in principe bereid verklaard,
volgend jaar een subsidie te verlenen, en de burgerlijke gemeente mag
dan spoedig de toren willen herstellen, maar de vraag is, of de kerk het
houdt tot de restauratiewerkzaamheden eindelijk kunnen beginnen. Het
krakende bedehuis wordt nu inwendig zwaar gestut en aan het exterieur
zullen ook nog wel noodvoorzieningen moeten worden getroffen.
De kerksluiting te Schellinkhout plaatst
vraagstuk, dat
Noord-Holland grote afmetingen heeft
aangenomen. Het is nodig, ons er reken
schap van te geven, dat zich deze situatie
niet. alleen in dit dorpje bij Hoorn
doet. Aan kerken en andere
is de laatste tientallen jaren zo weinig ge
daan, dat van onderhoud nauwelijks of in
het geheel niet kan worden gesproken.
En wat gedaan is, werkte in vele gevallen
nog verdere verwaarlozing in de hand.
ïrgent geworden, wat
ïstandigheden nog kunnen be
houden van wat eens deel uitmaakte
een rijk cultuurbezit. Blijft deze vraag
voorlopig onbeantwoord, dan staat
vast. dat de enkele jaren geleden afge
broken kerk van Graft, die beslist niet
een onbetekenend gebouw
is van een nieuwe reeks.
i ontbinding e
lang de sporen dragen
ondergang.
Dat verwijt geldt niet slechts één gene>
ratie. Het is betreurenswaardig, dat het
juist nu zó ver moet komen. Het
minder erg. dat vorige geslachten
verval slechts aandacht in negatieve zin
hebben besteed. De kerk van Schellink
hout, waarvan de grote ramen van he
schip alle zijn dichtgemetseld en ver
vangen door kleine rechthoekige keuken
ramen (omdat men van dit kerkgedeelte
toch niet een donkere kelder kon maken),
legt daarvan afschrikwekkend getuige
nis af.
Haar geschiedenis vertoont
momenten van decadentie. Toen er elec-
triciteit moest worden aangelegd, werd
ingegaan op het voorstel om de aanleg
te leveren met gesloten beurs. Die ge
sloten beurs betekende echter, dat 4e ko
peren kronen (een met zestien er
twaalf blakers) uit de kerk verd'
er ijzeren imitatiekronen voor in de plaats
kwamen.
Wie de kerk van Warmenhuizen be
zoekt, krijgt tot zijn niet geringe verba
zing te horen, dat het beschilderde ton
gewelf indertijd is verwijderd om het on
der te brengen in het rijksmuseum te Am
sterdam. waar voor de tentoonstelling
Dualisme
Enkele weken geleden werd de Kruiskerk van Schellinkhout wegens
de bouwvalligheid gesloten. Het is nu maar de vraag, of ze de restau
ratie, waarvoor de minister in principe bereid is subsidie te verstrek
ken (1955), zal halen. Het gebouw kreunt aan alle kanten onder een
verwaarlozing van jaren.
Merkwaardig toch, dat er met onze kerk
tn alles en nog wat kan gebeuren. Een
gemeen protest kan worden verwacht,
als iemand het zou wagen, een gat in een
onbewoonbaar verklaarde woning met
leen waardevol paneel te blinderen. En als
in een museum van oudheden een onge
lukje is gebeurd met een historische vaas,
I wordt alles op alles gezet om het kostbare
voorwerp in z'n oude staat te herstellen.
Anderzijds schijnt er geen protest moge
lijk te zijn, wanneer in Beemster, War
menhuizen. Beets, Oosterblokker, Wad-
way, Monnikendam en Oosthuizen (alle
Noord-Holland) kerken, die stuk voor
stuk
gebouw werd opgetrokken. Mei
dat
vandalisme „op officiële grondslag" kun
nen noemen. Misschien wordt deze fout in
de toekomst nog eens ongedaan gemaakt,
maar dan mag de kerk zelf wel gauw
der handen worden genomen, want
stadium van onherstelbaarheid is reeds te
voorzien.
Het is dus evident, dat het vervallen
van monumenten, die representatief zijn
voor een bepaalde cultuurperiode en al
leen daarom al beschermd dienen te wor
den (afgezien nog van hun kerkelijke be
tekenis), niet uitsluitend is toe te schrij-
gebrek aan de nodige geldmid
delen. Men miste vaak het inzicht om een
degelijk onderhoud belangrijker te achten
uitgebreide restauratie -- zo deze
nog mogelijk was na jaren van onacht-
:aamheid en verknoeiing. Het veelsoor
tige lapwerk, waardoor de essentiële vor-
het object in tal van gevallen
radicaal teloor zijn gegaan, was voldoende
de wensen der betrokkenen tege-
deze culturele last.
nog levende uitdrukking zijn yet slopingsbevel is nog steeds mogelijk.
Verbeterde boutje-touwtje
Kindermodeshow van de
firma B. de Koning
Tijdens de feesten op de Leidse Burcht
houdt de firma De Koning, in samen
werking met de dansschool Tjemkanoff,
kindermodeshows. De show wordt afge
wisseld met dansen van de leerlingen.
Alles even kleurig en fleurig-
Als mannequins in de dbp spelen de
kinderen dit ernstige spel van buigen,
draalen, weer buigen en weg. Zo laten
ze de verschillende modellen zien van
leuke kinderjurken, blousjes, rokjes en
jongenskleding. alles was- en zonecht.
:t Tiroler modél domineert bij de
meisjeskleding. vlotte modellen meisjes-
manteL'? van flaushstoffen liet men zien,
diCTiij de moeders de bewondering, bij de
kinderen tevens het verlangen er naar
opwekten.
Voor de Jongens was er nog een ver
beterde uifgaaf van de houtje-touwtje,
een driekwart Jas van Leids zecduffel.
een speciaal Leids fabrikaat.
Het was allemaal mooi en zwierig, daar
zorgde de heer Tjemkanoff wel voor. zo
dat deze show- en dansmiddag een suc
ces werd. en als de ouders nu kans zien
om nog wat te kopen ook. dan is het suc
ces voor ondernemers en kinderen vol-
Eltaxbus nu ook in
Noorderkwartier
Met ingang van Vrydag 14 Mei (mor
gen dus) neemt de Eltax ook het Noorden
van Leiden in haar dienstregeling op- De
bussen S en K gaan namelijk rijden door
de Lusthoflaan, de Prins Bernhardlaan,
de Anna van Saksenstraat-en de Marnix-
eerbiedwaardige cultuur, reeds1
kunnen ontbreken. Lichtpunten zijn, dat
het Inzicht groeit, mede door het belang
rijke werk van hogere organen en par
ticulieren, en de bedragen voijr het be
houd van monumenten van geschiedenis
en kunst groter worden, al zijn ze niet
toereikend om ook maar in de eerste nood
te voorzien.
Beweging
Het spreekt vanzelf, dat het medeleven
van de kerkelijke Gemeente wanneer l^et
gaat om het behoud van een kerk als mo
nument. een voorname rol speelt. De ach
teruitgang van het kerkelijk leven in
Noord-Holland heeft ongetwijfeld een
sterke invloed gehad op deze ontwikke
ling. Een Noordhollands architect heeft
in een boekje de onkerkelijkheid zelfs
een van de grootste gevaren voor het be
houd van kerkelijke monumenten ge-
Dit geldt in zekere zin ook voor Schel-
linkhout, waar de bevolking voor negen
tig procent Hervormd is, de Hervormde
Gemeente ongeveer 150 lidmaten telt en
de gewone kerkdiensten slechts door een
dertig mensen worden bezocht. Al moet
r bij gezegd, dat de kerk voor deze klei-
e gemeenschap eigenlijk te groot is.
Thans worden alle zeilen bijgezet om
het kerkelijke en culturele peil van de
gemeerfte te verhogen en een van de on
derdelen van deze nieuwe activiteit is de
zorg voor de gebouwen. Er is een restau
ratiecommissie, bestaande uit enige be
langstellenden te Hoorn en een aantal
leden van de kerkvoogdij van Schellink-
hout. Buiten deze commissie heeft men
een aanbevellngscotnmissie gevormd,
burgemeester van Wijdenes en
Schellinkhout vertelde ons, dat het verlies
de gesloten kerk de bevolking ernstig
schokken en dat er beweging in de
dorpen is gekomen om dat te voorkomen.
Als de restauratiepercentages bekend zijn,
wil de gemeente zo spoedig mogelijk met
het herstel van de toren beginnen. Dit
vraagt een bedrag van 72.250. Drie jaar
geleden nog had de begroting een eind
cijfer van 56.000. De conclusie is der
halve, dat uitstel van herstel dagelijks
verlies oplevert. De kerkrestauratie werd
in 1951 begroot op 110.000, welk bedrag
ok niet toereikend meer is. De bur-
gemeester schat het aandeel van de ker
kelijke Gemeente op 15.000, waarvan
2.000 beschikbaar is. De kerkvoogdij is
bereid, voor 10.000 een stuk grond aan
de gemeente te verkopen, dat in het uit
breidingsplan ligt, zodat bij aanvaarding
het voorstel door de raad reeds
1 12.000 in de restauratiekas is.
Droeve balans
Het besluit tot sluiting van de kerk
werd genomen, nadat het zware houten
steunsel van een trekbint boven de preek
stoel van de Zuidmuur was losgeraakt en
boven het klankbord was gaan bungelen.
Dit gebefirde op een dag met stil weer!
De burgemeester heeft toen geen ogenblik
geaarzeld de kerk voor gebruik te sluiten.
Dat dit de enig-mogelijke beslissing
as, blijkt ook wel hieruit, dat de zwak
heid van de kerk sinds de sluiting op
verscheidene punten verbijsterend aan
het licht is getreden. En dit is niet alleen
met het houtwerk het geval, dat inwen
dig ernstig vermolmd bleek te zijn, maar
ook met het metselwerk, dat hier en daar
meterslange scheuren vertoont.
De meeste ramen van de kerk zijn
dichtgemetseld. In de ramen die nog licht
doorlaten, is geen stukje glas meer oor
spronkelijk. Verscheidene steunberen aan
muren worden aan de voet slechts ge-
eund door brokken steen. Er zijn muur-
scheuren, waarin men zijn vuist kan ste
ken. Een van de torenberen is waar
schijnlijk door de vorst geheel afge
brokkeld. Bij harde wind vliegen dak- en
torenleien in het rond, terwijl de toren
ook al stukken steen heeft losgelaten. De
bliksemafleider op de spits hangt er bU
niemand durft naar boven om hem te
herstellen.
De gevel van het Noordertransept, die
op de foto zichtbaar is, wijkt niet minder
dan zeventig centimeter naar binnen en
de gevel van het andere transept doet
hetzelfde, alleen niet zo sterk. Het ge
hele metselwerk heeft hiervan uiteraard
te lijden. De situatie laat aan duide
lijkheid niets meer te wensen over, als
de burgemeester zegt, dat het orgel niet
bespeeld mag worden, omdat men
niet kan weten, welke uitwerking de tril
lingen hebben op de zwakke punten van
het gebouw.
Het is een droevig relaas, waarbij
en zich haast niet kan voorstellen,
dat de kreunende kerk eens de trots
is geweest van deze kleine gemeen
schap aan het IJsselmeer. Zal zij er
weer de trots van worden? Er zijn
redenen om niet te wanhopen. Moge
het zijden draadje, waaraan de kerk
van Sohellinkhout thans hangt, ons
in ieder geval dit duidelijk voor ogen
stellen, dat de leuze „behouden gaat
vóór vernieuwen" geen betekenis
heeft, als we ons er in gewone om
standigheden geen rekenschap van
geven, dat onderhouden beter is dan
zowel het lnzichl als de contantenrestaureren.
