Overleed mevrouw O. door
cyaankali-vergiftiging
Tumor doodsoorzaak? Onmogelijk,
zeggen de deskundigen
Vandaag werd dr Purchase
als getuige gehoord
Bond van Oud-Onderofficieren
bestond 60 jaar
Ineenstorting van Duitsland stelde
christenen voor nieuwe vragen
NIEUWE LEIDSCHE COUHANT
7
MAANDAG 10 MEI 1954
DOCTOR PROEFDE VERGIF MEERMALEN
(Van een onzer verslaggevers)
KAN MEN NU MET ZEKERHEID ZEGGEN, dat de plotselinge dood van
de Berkelse mevrouw O. op 24 September 1952 het gevolg was van
cyaankalivergiftiging? Het lijkt er iedere dag meer op. Ook de getuigenis
sen, die Zaterdag door de deskundigen in het Berkelse strafproces werden
afgelegd, zouden die indruk kunnen onderstrepen.
De in dienst van de justitie vergrijsde politiedeskundige dr J. P. L
Hulst uit Leiden, op crimineel opsporingsgebied een schier legendarische
figuur in ons land geworden, heeft Zaterdag voor de Haagse rechtbank
daarop een uitvoerige toelichting gegeven.
De markante grijsaard, in pandjesjas
en ouderwets-smalle pantalon en met een
lange baard, had sectie op het stoffelijk
overschot verricht en vertelde de recht
bank, wat zijn conclusies waren.
Meteen al had hij gedacht aan de moge
lijkheid van vergiftiging door cyaankali.
Waarom? vroeg de president.
De bijzonder rode lijkvlekken wezen
in die richting.
Is er niets gevonden van een tumor
In de hersenen?
Nee, in het geheel niet.
Zijn de hersenen nog aan een micros
copisch onderzoek onderworpen?
Nee, dat niet, maar een microsco
pisch kleine tumor kan nooit de doods
oorzaak zijn.
Wat zijn de symptomen van cyaan
kali-vergiftiging?
Na het innemen van een voldoende
grote dosis cyaankali wordt de functie
van het ademhalingscentrum belemmerd.
Ademnood en verstikking zijn het gevolg.
Dr Hulst vertelde ook en dat was in
dit verband bijzonder van betekenis dat
het vrij lang is, als de dood twee uren na
het toedienen van cyaankali intreedt.
Toch komt het wel meer voor, was de
deskundige uit zes secties met dergelijke
symptomen duidelijk geworden. Vooral
het vermengen van het zware vergif met
suiker kan de dood vertragen.
Hierna kwam de internist, die
O. in observatie had gehad, dr J. A. G.
ten Berge, vertellen, wat de klachten van
de patiënt waren geweest: haar-uitval,
lusteloosheid, vermoeidheid en overmatige
transpiratie. Die kenmerken waren hem
door de echtgenoot van de dame verteld,
maar mevrouw O. had ze niet tegenge
sproken.
Stuip gehad
Slechts éénmaal had verdachte hem
verteld, dat zijn vrouw in het ziekenhuis
een stuip had gehad. Dr Ten Berge
hiervan niets bekend, maar de oorzaak
hiervan zou het feit kunnen zijn geweest,
dat een patiënt zich van een dergelijke
aanval zelden meer iets herinnert. Maai
ook het verplegend personeel had hem ei
niets van verteld. „Ik was zeer ontdaan,
toen ik van het overlijden van mevrouw
O. hoorde", besloot dr Ten Berge zijn ge
tuigenis. ,Het kwam voor mij totaal on
verwacht".
's Middags werd het horen van deze ge
tuige voortgezet, even nog door de presi
dent en daarna door de verdediging. Het
werd een eindeloze vragenstellerij
bijzonder ingewikkelde medische proble-
„Wilt U dat misschien even uit
leggen, meneer Huygens", inter
rumpeerde de president op een
bepaald moment, ,dan begrijp ik
tenminste ook, waar het over
gaat".
„Dat weet ik ook niet", zei de ver
dediger onder homerisch gelach.
„Maar dat is toch kolder. U weet
dus niet eens wat U vraagt."
„Ik weet het nét wel, maar het is
me te ingewikkeld om dat te gaan
uitleggen. Vraagt U 't de getuige-
deskundige: die is ervoor".
Adv.: Is er wel eens een eletrocardio-
gram van mevrouw O. gemaakt?
Get. (Ten B.): Nee.
Adv.: Zou dat, nader bekeken, niet goed
zijn geweest?
Get.: Dat was niet mijn taak.
Adv.: Een van de andere getuigen heeft
verklaard, dat zij dr O. eens in een tele
foongesprek met U heeft horen zeggen:
„Jaja, een hersentumortje. O ja. Ik kom
vanavond nog wel even aan." Is een der
gelijke populaire toespraak tot U moge
lijk?
Get.: Bepaald niet.
Pres.: Zijn er aanwijzingen, dat mevr.
O. morphiniste was?
Get.: Geen enkele
Lijdzaamheid
VUf kwartier duurde deze middag het
verhoor van dr Ten Berge nog. Hierna
was mr Huygens, wat hem betreft, vol
daan. „Ik dank U zeer, doctor, voor Uw
lijdzaamheid," zei de raadsman beminne-
daarmee had hij de lachers, ook
achter de groene tafel, alweer op ziji
Toen was het dr Nelemans, die zijn
medische kennis voor het gezelschap be
trekkelijke leken moest étaleren. Hij gaf
de verdediger toe, dat over het algemeen
kinine een uiterst onschuldig middel is.
Er bestaan echter mensen, d
voelig voor zijn. Daarom was deze moge
lijkheid na het verscheiden
O. nog even overwogen.
met behulp van cyaankali eiwit in
urine kon worden aangetoond, vroeg de
président. Want dat had de verdachte als
motief van de bestelling opgegeven.
Dr Nelemans, die deze vraag aanvanke
lijk in ontkennende zin had beantwoord,
later geneigd, om te zeggen, dat het
toch wel kon. „Maar dan moet men toch
uitgesproken scheikundige zijn," zei
hij erbij. „Ja, voor een medicus lijkt het
mij moeilijk," beaamde professor Froen-
tjes.
.Maar al héd U die cyaankali voor dit
proef nodig, die proef is toch nooit geno
men?" informeerde de president.
,Nee, mijnheer de president", antwoord
de dr O.
„Waarom had U dan zo'n haast?" ging
de president door.
,Ik had helemaal niet zo'n haast". Men
had de indruk, dat de verdachte voor het
eerst in deze drie dagen, even in verle
genheid was gebracht.
Ook dr Nelemans versterkte de mening,
at mevrouw O. wel tengevolge van
cyaankali-vergiftiging om het leven ge
komen zou kunnen zijn. Zij had, zoals
vorige getuigen reeds hadden verklaard,
geklaagd over de zoetigheid van 't drank
dat zij enkele uren voor haar marte
lend sterven innam. Maar is cyaankali
niet bitter?
,Nee, eerst overheerst de zoete smaak,
zoetig, nootachtig en loogachtig. Suiker
erbij doen accentueert 't zoete karakter,"
getuigde dr Nelemans. „Zoetig is het bij
het begin, later proef je pas iets bitters".
Oolc cyaan geproefd
Deze getuige kon het weten, want h(j
had cyaankali geproefd, om zich er geheel
vertrouwd mee te maken, hoe 't smaakte.
„Maar kan Uw smaak niet in de war
jn geweest door bijvoorbeeld verkoud
heid?" informeerde de president.
„Nee, want ik heb het op verschillende
tijdstippen en voor mij onder verschillen
de omstandigheden herhaald. Steeds had
ik dezelfde ervaringen."
„Dus later proefde U pas het bittci
„Ja, misschien kun je het wel beter
merken, als je blijft doorproeven. Maai
dat heb ik niet gedaan".
„Allicht niet," stemde de president ver
maakt hiermee in. Iedereen grinnikte.
„Ik ben ervan overtuigd, dat mevrouw
O. door cyaankali is overleden," zei dr
Nelemans ernstig.
De president keek even naar boven,
naar de strakblauwe lucht, die door de
ramen de binnen zittenden eraan herin
nerde, wat ze deze middag hadden gemist.
„Ik schors de zitting tot Maandag half
tien", zei hij.
Britse vergil-deskundige a décharge
(Van een onzer verslaggevers)
OOK DE ALS GETUIGE-DESKUNDIGE gehoorde patholoog-anatoom dr
J. Zeldenrust heeft vanmorgen voor de Haagse rechtbank verklaard, dat hij
de dood van mevrouw O. aan cyaankali wijt en dat hij dr Hulst's con
clusies onderschrijft. Voor het eerst sinds de aanvang van de Berkelse zaak
nam de officier van Justitie, mr G. J. de Lint, een belangrijk deel van de
ondervraging voor zijn rekening.
Medisch toezicht is ook
bij M.O. nodig
Prof. Muntendam voor Vereniging
voor Schoolgeneeskunde
De directeur-generaal van de Volks
gezondheid, prof. dr P. Muntendam heeft
dezer dagen in het Int. Acad. Instituut
Den Haag gesproken over geneeskun
dig schooltoezicht op scholen voor M.O.
V.H.M.O. Hij hield zijn voordracht voor
de Vereniging voor Schoolgeneeskunde.
zeer enkele uitzondering na ont
breekt tot nu toe in Nederland het ge
neeskundig schooltoezicht op de middel
bare scholen. De vraag wordt onder het
oog gezien, aldus prof. Muntendam, waar
de overheid hier tot nu toe geen aan
dacht aan heeft geschonken.
Het gemis aan geneeskundig schooltoe
zicht op de middelbare scholen komt In
land duidelijk tot uiting. Het feit,
dat 25 pet van de dienstplichtigen bij de
keuring voor de militie ongeschikt wordt
bevonden, dat bij de universitaire gezond
heidszorg de noodzaak van geneeskundig
toezicht evident is en de omstandigheid,
dat steeds meer in de bedrijven de bijzon
dere belangstelling ook uitgaat naar de
gezondheid van de jeugdige arbeider, be-
ijzen, dat het toch wel in hoge mate on
logisch is. dit geneeskundige toezicht niet
uit te oefenen op het kind in de puber-
de adolescent op de middelbare
scholen.
Spreker behandelde een aantal ziekten
1 afwijkingen, waaraan in het bijzonder
aandacht moet worden besteed. Hieronder
nemen de bezwaren van geestelijke aard
;n voorname plaats in.
Een tekort aan dierlijke eiwitten toont,
dat schoolmelkvoeding ook op de middel
bare scholen, zoals die in Engeland be
staat, geen luxe-voorziening is.
Wederopbouw voltooid
Becord voor Genootschap
Kinderkolonies
Het jaar 1953 is voor het Centraal Ge
nootschap voor Kinderherstellingsoorden
Gezondheidskoloniee een topjaar ge
weest wat betreft het aantal opgenomen
kinderen. In totaal zijn 7593 kinderen
:t 343.707 verpleegdagen in de kolonii
huizen en herstellingsoorden opgenome
Het jaar daarvoor bedroegen deze aar
tallen resp. 7163 en 329.548. Dit meldt het
jaarverslag over het werk van de ruim
600 landelijke afdelingen en van hel
hoofdbestuur.
In 1953 kon het wederopbouwpro-
gramma worden voltooid. Het genoot
schap heeft de beddencapaciteit op het
vooroorlogse peil kunnen brengen,
circa 1200 bedden, verdeeld over 13 in
richtingen.
De Roltterdarose schilder Quirijn
van Tiel zal voor de te restaureren kerk
di'glen voorstellende de Geboorti
te Lekkerkèrk 2 grote panelen
Christus en het Laatste Avondmaal.
Hij informeerde, of er bij de sectie te
weinig aandacht is besteed aan de mo
gelijkheid van een tumor in de hersens.
Get.: Nee, zeker niet, want dr Hulst is
uitgegaan van demog elijkheid van een
Pres.: Kan er geen microscopisch
kleine tumor zijn geweest?
Get.: jawel, maar dat kan niet de
doodsoorzaak zijn.
Off.: Is er nog gedacht aan de ziekte
an Sheehan of aan andere ziekten?
Get.: Daar is wel over gesproken. Maar
de cyaankalivergiftiging al tijdenns het
leven staat vast. Want niet alleen in de
maag, maar ook in het bloed en de her
senen werd een geringe hoeveelheid van
het vergif gevonden.
Off.: Hoeveel secties verricht u ge
woonlijk?
Get.: Vroeger 4 a 500 per Jaar. Nu, denk
ik ongeveer 170.
Adv.: Is voor het constateren van
cyaankalivergiftiging, ruiken noodzake
lijk?
Get.: Hoe meer symptonen, hoe beter.
Maar absoluut noodzakelijk is het niet.
Adv.: Bent u het met mij eens. dat de
lijkresten zo snel vernietigd zijn, dat
daardoor een contra-expertise van
verdediging onmogelijk werd?
Get.: Nee, de conclusie was duidelijk.
Adv.: Maar professor Muller vindt het
een ernstige nalatigheid. Ziet u nu dc
grote ernst van dit verzuim in?
Pres.: (toen het gelach bedaard was):
Meneer Huygens, u moet wat voorzich
tiger zijn met uw woorden.
Adv.; Is er onmiddellijk na het be
merken van cyaankalivergiftiging nog
Get.: Ja, zoals laten braken, maagspoe-
:n en toedienen van opwekkende mid-
Rechter: Daartoe behoort morfine zeker
niet?
Get.: Nee, zeker niet.
Het door de president voorgelezen »ap-
port van prof. dr A. J. Steenhauer, Wees
uit dat ook deze deskundige cyaankali
niet alleen in maag, maar ook elders
(bloed en hersenen) had gevonden, wat
op vergiftiging tijdens het leven zou wij-
n. Er was ook arsenicum in de darmen.
Het e'troepen van de volgende gatuige
veroorcaatele al wat gefluister: het was
déoherge gedagvaarde dT William
Bentley Purchase die een merkwaardig
tal capaciteiten en fumoties in één
persoon heeft verenigd.
De grote, brede, mi 63-jari-ge deskun
dige, werd in 1914 doctor in de medicij
nen en vijf jaar later jurist. In beide
takteen specialiseerde hij zich weer in
verschillende richtingen: hiij is scheikun
dige en hij kan voor de Engelse recht
bank volgens zijn bevoegdheid als
openbare aanklager en a'ls verdediger op
treden. Hij is ook lijkschouwer en hij
heeft het toezicht uitgeoefend op ruim
70.000 secties.
Dr Purohase kigde de Engelse eed af,
iet de Bijbel in zijn rechterhand.
„O, no sir" rei 'hij op de stereotiepe
vraag van de president, of hij familie
de verdachte was.
De deskundige bevestigde, dat er s
vergiif kan worden gevonden in organi
sche verbindingen, zonder dat bijvoor
beeld cyaankali is ingenomen. Maar dat
het aantreffen van cyaankali bij een sec.
tie twee en een halve dag nadat de dood
i ingetreden, vrijwel met zekerheid kan-
Een dag ieest in Den Haag
Drukke receptie en grote ieestavond
:iling
de giroente duur,
(Van een onzer verslaggevers.)
Zoals wij reeds in een deel onzer edities
meldden, is de voorzitter van de Eerste
Ned. Bond van Oud-Onderofficieren, dc
heer J. G. N. de Riemer, Zaterdagmorgen
In gebouw De Vereniging te Den Haag
onderscheiden met de zilveren ere
medaille verbonden aan de Orde van
Oranje-Nassau. Stond de bijeenkomst ter
gelegenheid van het 60-jarig bestaan van
de bond 's morgens nog in het teken der
huishoudelijke zaken, 's middags cn
's avonds overheerste het feestelijk ka
rakter. Op de receptie, die het jubileren
de hoofdbestuur van 45 uur hield, kwa
men velen hun gelukwensen aanbieden.
Glunderend namen steeds weer de be
stuursleden al die complimenten in ont
vangst. Op de receptie verschenen o.a.
hoofdcommies Tj. Feenstra, namens de
Haagse burgemeester, die zelf een schrif
telijke gelukwens had gezonden; kolonel
G. J. van Buuren, de garnizoenscomman
dant van Den Haag; dc heren J. H. A. K.
Gualthérie van Weezei, hoofdcommissa
ris van politie te Den Haag; H. Dies-
bergen. directeur van het Houtrustge-
bouw; dr P. van Rijn, dlrectcui
Gem. Slachthuis; mr M. Thoolen. advo-
legerpredikant; de gew. leger
aalmoezenier P. Schoonebeek; majoor K.
W. Mol namens de adjudant-generaal, en
vertegenwoordigers van verschillende
•crenigingen, zoals N.C.O.O.V., Madjoe.
Ons Belang, en de Kon. Bond van Oud-
Onderofficieren. De heer W. Stuut, voor
zitter van de Alg. Mil. Pensioenbond,
reikte de heer J. G. N. de Riemer, het
kruis van verdienste 2c klasse van zijn
bond uit. Schriftelijke gelukwensen wa-
3.a. nog binnengekomen van dc chef
Hospitaal, dc officier der Rijks
politie le klasse F. C. Offermans en de
Kon. Ned. Ver. Ons Leger, 's Avonds
•erd de dag besloten met een groot feest,
■aarop vooral de jongeren in groten ge
tale vertegenwoordigd waren en dat vele
uren duurde. Een keur van eerste klas
artlsten wedijverde met elkaar in het
vermaken van de stampvolle zaal met
muziek, conferences, imitaties en kunst-
wielrijden. Ook Nederlands jongste
goocheilaar, het Haagse jongetje Pim
Rola, en Nederlands jongste kunstfluiter,
de 14-jarige Wim Hoogclander, eveneens
uit Den Haag. gaven staaltjes van hun
kunnen. De algehele leiding van deze ge
slaagde avond was in handen van dc
ds A. W. T. Nijenhuis, heer K. Ni
worden -toegeschreven aan niet
ontstaan) blauwzuur, „is het slechts che
misch, maar niet microscopisch onder
zoeken van de maaginhoud, altijd
verziuim?" vroeg de pleiter.
„lik zou het hier liever onigelutaki'g
men", zei dr Purchase. „In Engeland zijn
er regels voor; daar maakt men precies
uit of het een verzuim is of niet".
Hij was het met de raadsman eens, dat
blijkens zijn ervaringen, vrouwen bij
moord eerder naar vergif grijpen, i-
tegenstel'ling tot mannen die het in gt
weldiplegiing zoeken.
Ontvoerd
Nu is ook mevr. Glaeske
verdwenen
Mevrouw Glaeske, echtgenote van de
Westberlijnse architect, is sinds enige
dagen spoorloos. Men vreest dat zij
Oost-Berlijn is ontvoerd.
Architect Glaeske, die aanvankelijk
(door de opzienbarende verdwijning van
dr Troestsjnovitsj) als communistisch
spion was aangemerkt, werd de vorige
week in Oost-Berlijn gearresteerd wegens
spionnage voor het Westen. Men
Glaeske dus verkeerd beoordeeld.
Het enige wat men omtrent me'
Glaeske weet is, dat zij de vorige week
met een Oostduitse vrouw is meegelopen,
die zei, een familielid van mevrou
Glaeske te zijn.
Speciale kerkdiensten
tijdens „Genève"
De Oecumenische Raad van Kerken
de Nationale Protestantse Kerk van
Genève hebben besloten, dat gedurende
de conferentie over het Verre Oosten en
Indo-China elke week een speciale kerk
dienst zal worden gehouden.
Wegens verraad na jaren
voorw. straf geëist
Opnieuw heeft de bijzondere strafka
mer van de Haarlemse rechtbank Zater
dag dc zaak behandeld tegen de thans
49-jarige mevr- C. van N.-van E., aan wie
het verraden in de bezettingsjaren van
een Joodse landgenoot, de heer Brille-
man, ten laste is gelegd.
Enige tijd geleden werd vrijspraak
legen haar geëist, maar op grond van
nieuwe getuigenverklaringen is nu een
jaar voorwaardelijk geëist.
Uitspraak op 20 Mei-
MARKT- EN VISSERIJBERICHTEN
SCHEVENINGEN. 10 Mei De bij Castle-
>aai vissende loggers meldden hedenmorgen
ROTTERDAM, 10 Mei Veemarkt
Vanvoer in totaal 1595 dieren, waarvan 913
zette koeien en ossen, 092 varkens. Prijzen
ler kg: vette koeien f 2,80—3- I 2 60—2.80-
2,10—2.50; Varkens (lev. gew.)' f 1.91. i 1 8o!
1,86. Overzicht. Vette koeien: aanvoer iets
cleiner. handel levendig, prijzen even hoger.
':ng. Varkens (lev. gew
het vertellen.
i-even
■artikelen als waspeen, prei
ook goed gevraagd i
f 25 tot f 35 per 100 kg. Bloemkool
i f 15 tot f 20
te lopen. Ze z(jn nog nim-
at geweest en als ze even boven de
men. maakt de nachtvorst er weer
aan. Dit heeft mede tot gevolg,
■interaardappelen geregeld in prijs
oplopen.
IJMUIDEN, 10 Mei Prijzen van gisteren
Heilbot 295—210 gr tong 194—176 grm tong
tong 176—165 kl tong I 163—144
kl tong II 152—137 tarbot I 166—127 alles
3024 gr schol 66 grm schol 71
70 kim schol 77—76 kl schol I 61—55 kl i
n 42—8 schar 16—8 bot 16—10 verse hi
12.50—670 makreel lö—10 gr schelvis 25—20
schelvis 24—22 kim schelvis 27—21
schelvis I 31—22 kl schelvis II 18—8 wijting
18—8 gr gul 27—23 mid gul 21—19 kl gul 15—
1 leng 22—20 ham
intjes 18—12
lolvls z
- 5430 kist.
10 M.
1 Trawler—19.300; VL 77—19.700;
3450 KW 138—960 YM 65—1430 KW 108—2040
KW 126—2700 KW 17—2440 KW 51—2390 KW
162—2400 KW 169—2300 KW 26—2200 KW
166—1860 KW 6—3340; kotters; KW 34—1880
KW 94—1540 KW 77—1490 KW 31—210 KW
133—2260 KW 210—1720 YM 230—150 YM 3—
78—1660 YM 11—2580 YM 52—1230
GRANEN VEEVOEDERS
Voorraden voedergra
oplopende prijzo
uitleggen
ingeboden.
erkelljk In prijs
van dc oude
•cld. Voor de
hoewel de prljsi
belangrijke plaats in d
>rn zijn afgesloten, bc-
kcl te woixicn dat een
le mengvoederindustrie
en Irak-gerst werden
een goede vraag. Het
veranderden dc prijzen
i hoegenaamd niet.
5 vast gestemd. Ook
spoedige boten
lehands posten
disponibele Lat
nen regelmatig zaken
Voor disponibele ro
:en premie worden be
.a Plata-rogge zijn nie
nog steeds
omzetten in
r groot. Ook
MIJLPALEN: 1918 en 1945
Alles-omvattende activering van protestantse deel op gang gekomen. Op
n i de ..evangelische academi-
VOlksdeel op gang gekomen ën" ontmoeten de protes-
tanten r. katholieke vrlen-
IN de bewuste medewerking van de protestantse christenen aan het ^"ni^-confeTsloneiT^reR
politieke leven van staat en volk vormen de gebeurtenissen van 1918 Zeker zuike ontmoetingen
en van 1945 twee mijlpalen. Het jaar 1918 in Duitsland werd gekenmerkt vergen een grote geloofs-
door de revolutie van November. Met deze revolutie eindigde ook de kracht, een diep gevoelde
nauwe verbinding van kerk en staat. Voordien was de monarch als sum- overtuiging, maar juist de
mus episcopus beschermheer en hoogste representant van de kerk. Het wrijving met d^e ^afwijzende
gevoel van het politiek geborgen zijn was in die dagen een kenmerk van dtferifiek scherpt°hetnchrisn-
de protestantse wereld. In overeenstemming daarmede stond de betrek- teüjk besef,
kelijke passiviteit van het protestantse volksdeel. stuiw/van^taat'va^socU-
le politiek blijkt vergaande
samenwerking mogelijk, ja.
gebeurtenissen
De catastrophe van de to- christenen sedert 1945 In c
het jaar 1918 brachten hier- tale ineenstorting van het gekende
ln
i wezenlijke verande- Derde Rijk stelde ook het
i de
Geen „vervolging", wél onverdraagzaamheid
zeiend, later meer bewust, nieuwe taken. Welke belan- Actieve protestanten stel- ufche^cademiln werkeüjk-
zette een ontwikkeling van gén had het protestantisme den daarop de „evangelische keid geworden. Daarmee
politieke volgroeiing in. die in het openbare leven? Hoe academie" in. een forum, vervullen de protestanten
het protestantse volksdeel was zijn verhouding tot de waar het christelijk gesprek j£*hteen maatschappelijke
zijn passiviteit deed verlie- verschillende figuren en ver- naar alle kanten en over ai- £en dubbele dienst wordt
zen. Deze vreedzame ont- schijningen van het openba- le problemen tot volle on:- verricht door de verbindinj
wikkeling werd echter ruw re leven? Welke is de hou- wikkeling is gekomen. Door
onderbroken door de heer- ding van het protestantse middel van deze ..academi- van de ethische
schappij van het Derde volksdeel ten aanzien van ën" is een hecht contact ge- opdracht, die het protes-
Rijk, de problemen der seculari- legd met andersdenkenden, tantisme inhoudt Hiermede
sering en rationalisering zijn er weer afgedwaalden regelt het protestantisme
In die moeilijke dagen van de wereld? Al deze teruggebracht en is een al- to^sfaaV'e^'volkf'ook be-
werd het christelijk besef vraagstukken beheersten het les-omvattende activering leeft het zijn volle ont-
op een zware proef gesteld, leven van de protestantse van het protestantse volks- plowing in zijn boodschap.
Velen zochten opnieuw dek
king in een passieve hou-
ding. sommigen treden met GRIEKENLAND:
volle kracht en gesterkt door
hun geloofsovertuiging in
het openbaar tegen de ge-
weldheerschappij op. Maar
nog was het gehele protes- Men kan Qjet van „vervolging" spreken, maar toch wel van onverdraag-
tantse volksdeel niet in be- zaamheid van de Grieks-Orthodoxe Kerk jegens de kleine Evangelische kerk in
weging gekomen. Dit bleef Griekenland. Zoals men weet, zal de laatste geen afgevaardigden naar de
de tijd voorbehouden, die Wereldraad in Evauston sturen, omdat de Orthodoxe Kerk, eveneens lid van
met het jaar 1945 begon. deze raad, haar zo kwalijk bejegent.
Deze onverdraagzaamheid uit zich in de
'wwwwvwi^^wvwvwvwwwws^w^N weigering om kerken te bouwen, van de
zijde van het ministerie van Onderwijs. En
dat, terwijl de Grieks-Orthodoxe kerk in
Amerika en andere landen gelden in-zamelt
voor de wederopbouw van duizend ver
woeste kerken. Omdat de orthodoxe aarts
bisschop van Athene geen gunstig advies
zou hebben gegeven, weigert de regering
toestemming voor de bouw van een
evangelische kerk voor vluchtelingen uit
Macedonië en een protestantse school in
Katerini.
In tal van kleinere plaatsen weigeren de
orthodoxe geestelijken toestemming voor
protestantse godsdienstoefeningen in parti
culiere woningen. Ook begrafenissen op de
openbare begraafplaatsen worden geweigerd.
De Wereldraad van Kerken heeft be
sprekingen over dit alles gevoerd. De kans
bestaat dat men nog tot een vergelijk
komt. Wellicht gaan de Griekse protestanten
dan toch naar Evanston.
Stanley overleed 50 j. geleden
Maandag a.s. is
het vijftig jaar ge
leden dat Sir
Henry Morton
Stanley, de grote
ontdekkingsreizi
ger, overleed. In
1871 vond hij de
beroemde zende
ling Livingstone
bij het Meer van
Tanganyiaka in
Centraal Afrika
terug. Niemand
heeft wellicht zo
veel bijgedragen
tot de ontsluiting
van Afrika als
Stanley, wiens
werk dan ook voor
de wereld en
mede voor de zen
ding van on
schatbare beteke
nis is.
Elia schutspatroon van
Griekse luchtmacht
Op grond van een besluit van de
Grieks-Orthodoxe synode heeft ko
ning Paul van Griekenland de pro
feet Elia tot schutspatroon van de
Griekse luchtmacht aangewezen. Van
deze profeet zegt n Koningen 2:11:
„En. terwijl zij voortgingen, al wan
delende en sprekende, zie, een vuri
ge wagen en vurige paarden! en die
maakten scheiding tussen hen bei
den. Alzo voer Elia in een storm ten
Verlanglijstjes van de
zendingspredikanten
Bovenal: macht van duivel wegbidden
Wanneer komt er nu eindelijk eens een einde aan het ver
hogen van de begrotingen voor de zending? Dat wordt nogal
eens gevraagd. Volgens ds. B. Richters is het enig juiste ant
woord: „Als God ophoudt met zegenen en kansen geven". In
het Zendingsblad der Geref. Kerken publiceert hij een aantal
verlanglijstjes van missionaire predikanten. Het volgende is
er een bloemlezing van.
Ds. A. Wind in Tjilatjap vraagt: 1
Javaanse predikant, 9 guru's Indjil en
1 colporteur; een school in de paaldor-
pen; cursussen voor ouderlingen en ge
meenteleden; oprichting van twee boe-
kenkiosken; uitdeling van gratis lec
tuur; kraamklinieken; een ziekenhuis;
cursussen voor zondagsschoolleiders;
tfAAST Moederde en Vaderdao, ,o e milt .toker. etcetera? Om
tuur voor het gevangenis-eiland Nusa naast de Dierendag,,hebben ook de domir maar te zwijgen van
Kembangan. En het daarvoor benodig- nêes hun dag. Naar hun aard om de zaken geklede jassen va-
de kapitaal, dat in de tienduizenden breed te zien, maken zij er twéé dagen van,
loopt. Geen luchtkasteel, maar werke- want de kerkeraden gunnen hun dat, in de aermooraers. tiam-
lijk nodige dingen... vriendelijke verwachting dat de wetenschap- bards en machtige
Ijy peljjke oriëntatie bij prediking en catechisatie manchetten!
\Ve rilaetl die schade ruimschoots zal vergoeden. H.H.
Dr. A. G. Honig in Poerworedjo predikanten, hoewel niets belovend, bestrijden
schrijft: dit optimisme niet, zo schrijft dr. J. C. A
„We hopen op meer scholen, meer van Loon in dc (Geref.)
Domineesdag in Utrecht
i eigen eerwaarden. Wat
van Loon
onderwijzers, meer geld om onderwij- Kerkbode.
zers op te leiden, meer boeken, meer
geld om ze goedkoper te maken betere Zo Mt dan plaatsclyke kerk en
vestigingvarteen* Chr^bo'elchandH in jaar de Jaarbeurshal emolumenten. Ook bij
elke stad; we wensen onze ziekenhui- weer vo] met Wel-
zen terug en we verlangen
dokters. Keboemen moet nodii
miss. predikant hebben. V> I
kapitaal om verwoeste gebouwen te samenbundeline van
kunnen herstellen, we wilden, dat elk samenounoeiing van
Christen-kind per jaar 1 Christelijk geestelyke krachten
schoolboekje spaarde voor 1 leerling op in ruim twintig jaar jTT
onze scholenwe wen»eu k.pite.1 ter Veranderd! Domineer, f11."! be?"rd' de. ,e
overbrugging van de wachttijd op sub-
.Idle voor onre «cholen en om er no« d« hc' dom.nees.wert
meer te kunnen stichten. We wilden eertijds, het is nu
wel, dat elke oud-leerling van een Chris- slechts een heel en-
telijke school in Nederland 1 Bijbel ®af keje emerjtu,. dje
Het ia nu een ver-
wj_vpL^. imeling van gewone
Dtijshavcntchè ".nnetjes met con-
fectiepakjes an! Het
lijken gewone mensen,
de meesten van die
dominees, en er zijn
er bij die dankbaar
zijn dat ze „nog bin-
rfe die ze binne
de consumpties is
behoudend gebleven
in vormen en manie
ren. De gratis aan
geboden koffie of
theewordt door
i 1 oud-leerling
■ondom de gemeenten hier weg-
betalen laferfis door
niet weinigen zielig
afgewezen: meer dan
twee kwartjes neer
leggen voor wat men
anders tot overver
zadiging opgedrongen
krygt!
va., uuki scholen. En
bovenal wensen we. dat de gemeenten Geurloos kleed draagt;
ln Nederland de macht van de duivel zag men toen bij en
kele ouderen een
mannelijke snor, nu
De andere predikanten vragen niet ziet men bij een piep-
vecl minder. En het lectuurwerk....: jong manrfeke een
;raurrata""ï~r' MMHTCtaT "«rwijld .how-sner- dc typen lijken uit.
behoorlijke huisvesting voor de mede- retje onder een
werkers, onbeperkt kapitaal voor goed- nelyk in vele
kope of gratis lectuur, een bedrijfslel- reidse zaken gesto-
En de medische dienst
ie de oude ..zendingsziekenhuizen'
/an de regering wii'e.
e gen ru - ken neusje pe brifl-
len bleven station-
'■•gX"r nair- vertonen bo°g-
stens in model en
gestorven. Waér zijn
de mannen met krul
len? De sprekers met
daverende en galmen
de stemmen? De bui
ken met zware ket
tingen, waaraan hor-
murften. tanden
We gingen op de
door onze goede ge
meenten betaalde
kaartjes weer naar de
plaatselijke kerken
terug. Blij die en die
gezien te hebben; mei
een spijtig gevoel dat
die andere er nooit
meer zyn zal; pieke
rend: 'k ben er zelf
ook al de meeste ke
ren geweest! Een
vlottende bevolking,
deze strijders in de
strijdende kerk; een
bonte verzameling
van mensen met „me
nigerlei" genade en
gebrek; bevoorrechte
mannen, die full-ti
mers zijn voor dat
-*t blijft!"
i nog te hoog.
