De economische opbloei
in West-Duitsland
KING
Zorg voor het individu helaas
vaak sluitpost
't Unie-voorzitterschap is onverenigbaar
met dat van de Unieraad
Samenwerking met de Anti -Rev. Partij
zal weer worden bestudeerd
Zwitsaletteir
2
DONDERDAG 8 APRIL 1954
ZIJ DIE THANS nog geen tien jaar geleden zich verdiepten in de vraag,
wat er na de nederlaag met Duitsland moest gebeuren, zullen weinig
vermoed hebben, hoezeer de loop der ontwikkeling in politiek en econo
misch opzicht van hun plannen zou verschillen. De gedachte werd immers
uitgesproken om de industriële kracht van Duitsland voorgoed te breken.
Met name zou dit moeten geschieden door van Duitsland een agrarische
staat te maken; de staalproductie, scheepsbouw e.d. zouden binnen enge
grenzen gehouden worden. Na de Duitse nederlaag vond een deel van
deze gedachten tijdelijk toepassing.
Het is niet nodig, uitvoerig de toestand te schetsen waarin Duitsland
zich na de nederlaag bevond. Volkomen chaos; het land bezet door vier
vijandelijke mogendheden, die er in economisch opzicht geheel verschillende
denkbeelden op na hielden; een voortdurend strengere scheiding van Oos
ten en Westen met een stroom van vluchtelingen uit de Oostzone (men
schat hun aantal in West-Duitsland thans op ongeveer 10 millioen); de
fabrieken en woonwijken gebombardeerd; Berlijn had een vierde. Hamburg
een vijfde van zijn bevolking verloren; het platteland overbevolkt. Op een
bevolking van 66 millioen in 1946 waren slechts 27 millioen mannen, van
wie een derde ouder dan 50 jaar.
- zelen gezond genoemd worden. Dit verschijnsel is op zichzelf al de aan
dacht waard; het is des te meer, daar West-Duitsland fungeert als school
voorbeeld voor 't neo-liberalisme, dat alle behaalde vooruitgang toeschrijft
aan de in West-Duitsland gevolgde economische politiek.
Een vergelijking van de situatie van thans met die van vóór de oorlog
is, wat betreft de economische ontwikkeling, niet eenvoudig, als gevolg
van de zeer ingrijpende veranderingen die in West-Duitsland hebben plaats
gehad.
Globaal kan echter worden gesteld, dat op het ogenblik het nationale
inkomen per hoofd van bevolking hoger ligt dan dat van 1936 en ongeveer
gelijk is aan dat van 1938.
Men vraagt zich nu af, wat de oorzaken zijn geweest van deze snélle
ontwikkeling van de Westduitse economie, en welke problemen er nog een
oplossing behoeven.
Een beroep op de natuurI
Geen tijd. geen tijd.. uitdrukking
van deze eeuw! Het werk stelt hoge
eisea Ontspanning en vermaak spelen
een steeds belangrijker roL Drukker
en jachtiger wordt het leven. Dat is
allemaal niet erg, zolang U maar een
middel hebt, dat de balans in even
wicht houdt Doe nü een beroep op
de Natuur: zij zal U helpen. Zij geeft
U het beste dagelijkse middel ter op
wekking en verkwikking: de natuur
zuivere KING-pcpcrmunt Het is aan
U om daar iedere dag dankbaar van
te profiteren!
PEPERMUNT
hal beste dagelijkse middel ter opwekking en verkwikking
De betekenis van de Provinciale Staten
Aldus de heer H.M. Gerbrandy op de Alge
mene Vergadering van de C. H. Unie
(Van onze Parlementsredacteur)
DE PROVINCIALE WET van Thorbecke is thans een eeuw oud en ter
wijl de ontwikkeling doorging, is de wet op principiële punten niet
gewijzigd. Wie echter dieper doordringt in de wetgeving en de practijk,
zal ervaren, dat de provincie in haar autonomie werd geremd, ten eerste
door de wettelijk vereiste preventieve goedkeuring van elke provinciale
verordening door de Kroon en ten tweede door het gebrek aan financiële
middelen. Aldus de Friese gedeputeerde H. M. Gerbrandy gistermiddag
op de Algemene Vergadering van de Christelijk Historische Unie, toen
hij sprak over de betekenis van de Provinciale Staten.
•entuele misverstanden over de plo'oiing van hun economische, sociale
door hem gewenste decentralisatie te
voorkomen wees hij er op, dat de een
heid en ondeelbaarheid van de Neder
landse Staat dient vast te 6taan, dat er
gelijke aanspraken van de burgers op
een aandeel in het gezag dienen te zijn
en dat het centrale gezag niet illusoir ge
maakt mag worden door de lagere pu
bliekrechtelijke lichamen. Een decentra
lisatie, die zou neerkomen op een soort
federatieve samenwerking van gewesten
wees de heer Gerbrandy dan ook positief
van de hand.
Doch, zo zelde hij, het moet mogelijk
zijn, met behoud van de eenheid van de
Nederlandse Staat, aan de gewesten d i e
ruimte te geven, die nodig is voor de
aard hunner inwoners en voor de ont-
mogelijk te maken, was in de allereerste plaats een drastische geld-
zuivering noodzakelijk. Deze vond plaats in 1948; gezegd kan worden dat
hiermee aan de eerste voorwaarde voldaan was voor een economische op
leving. De geldzuivering deed op eenmaal de normale verhoudingen van
vraag en aanbod, kosten en prijzen, van lonen en winsten herleven. Hier
door ging het economische proces weer functionneren, hetgeen tot dat
jaar onmogelijk was door de bestaande geldmassa, die allerlei onproduc
tieve bestedingen meebracht en de normale relaties geheel onder het opper
vlak had verdrongen. Doch hoewel deze geldzuivering op zeer doeltreffen
de wijze plaats vond, was zij op zichzelf nog niet de oorzaak voor de terug
keer naar een krachtig economisch leven.
'C'CHTER, de Duitse monetaire en financiële autoriteiten volgden na de
-tj geldzuivering een gezonde financiële politiek en waakten angstvallig
tegen geldbederf, waardoor er weer het gevaar van onproductieve beste
dingen zou kunnen zijn ohtstaan. Lopende uitgaven van de Overheids
instanties werden nagenoeg geheel gedekt door lopende inkomsten; zelfs
een belangrijk deel van de duurzame investeringen, uitgevoerd door de
overheid, kon uit lopende inkomsten worden bestreden. Er behoefde dus
geen belangrijk beroep op leningen te worden gedaan, of op voorschotten
van de Bank Deutser Lander.
Inflatie en begrotingstekorten zyn begrippen, waarvoor men in Duits
land, na lange, bittere ervaring, grote afschuw heeft gekregen; het ge
zonde beleid van de overheidsfinanciën vormt een factor, die de economi
sche bloei ten zeerste bevordert.
De belaptingpolrtiek werd er verder op ingesteld, het sparen door
particulieren en bedrijven en het verrichten van investeringen te bevor
deren. Het vraagstuk van het tekort aan kapitaal vormde en vormt nl. een
van de belangrijkste problemen. De grootscheepse Amerikaanse hulp, die
in de vorm van giften en leningen aan West-Duitsland werd verstrekt,
droeg er verder eveneens toe by, aan de vraag naar kapitaal te voldoen.
In totaal werd ongeveer een bedrag van vier milliard dollar ter beschikking
gesteld.
EEN VERDERE gunstige factor wordt gevormd door het feit, dat Duits
land geen belangrijke investeringen had te verrichten in overzeese
gebiedsdelen.
Als men denkt aan de grote offers, die Frankrijk zich moet getroosten
voor de stryd in Indo-China, is het duidelijk, dat dit een zaak van grote
betekenis is. Ook voor Engeland vormen de overzeese gebieden een wel
haast bodemloze put, waarin geld gestoken dient te worden om allerlei
economische en politieke redenen.
Een volgende factor, die bevorderlijk was voor een snelle economische
groei, was het feit, dat West-Duitsland geen belangrijke uitgaven voor
herbewapening behoefde te doen. Als men zich de offers realiseert, die
andere landen zich hiervoor moesten en moeten getroosten, dan blijkt ook
hier, hoe dit aspect van betekenis is.
Weliswaar moest West-Duitsland de kosten van de bezetting dragen;
echter vormen deze slechts 6%> van het nationale inkomen, hetgeen be
langrijk lager is dan de defensieuitgaven in de verschillende andere landen
van West-Europa en Amerika.
EEN LAATSTE PUNT, dat voor ogen gehouden moet worden bij de be
oordeling der Duitse prestaties, is, dat de productie en de consumptie
vóór het intreden van het herstel na 1948 tot een zeer laag peil waren ge
daald. Er was dus volop gelegenheid orfi weer snel op een hoger niveau
te komen: als een gevolg hiervan toont de productie in de eerste jaren na
de geldsanering een belangrijke toeneming.
Enige cijfers, ontleend aan de O.E.E.S., mogen dit laatste verduidelij
ken. Van 1949 op 1952 nam de productie in de landbouw toe met 10%, de
industriële productie steeg van 1949 op 1950 met 27%. Het nationale in
komen steeg in de jaren 1950, 1951 en 1952 met 201-4%, 18%> en 6%%.
Men schat de toeneming in 1953 op 4%.
De buitenlandse handel vertoont een dergelijke ontwikkeling. Het
tekort, dat in 1949 op de betalingsbalans optrad, was in 1952 verdwenen
en in 1953 was er een belangrijk overschot. In de Europese betalingsunie
heeft West-Duitsland met de regelmaat van een klok overschotten bij de
maandelijkse afrekeningen. De vordering, die West-Duitsland op de E.B.U.
heeft, is dan ook van grote omvang geworden en baart heel wat zorg. De
Duitse voorraad goud en buitenlandse deviezen bedraagt thans 7.8 milliard
Mark.
Besluit van de Algemene Vergadering van de C.H.U.:
(Van onze Parlementsredacteur)
VERGADERING van de Christelj
heeft gisteren besloten, dat het voorzitterschap van de Unie en dat
van de Unieraad onverenigbaar zijn. Dit betekent dus, dat de Unie-voorzit
ter, de heer H. W. Tilanus, zal moeten aftreden als voorzitter van de Unie
raad. Het voorstel hiertoe was uitgegaan van de kiesvereniging „Groen van
Prinsterer" te Schiedam. Het Hoofdbestuur had geprae-adviseeïd,' deze
zaak in handen te stellen van de commissie-Beernink, die zich bezighoudt
met een herziening van de statuten. De vergadering besloot echter, on
middellijk een beslissing te nemen.
it er zoveel mogelijk gehuwde vrou-
en lid worden!
Een viertal Haagse kiesverenigingen
:zamen met die uit Voorburg, hadden
voorgesteld, dat de vergadering zich op
nieuw zou uitspreken voor een nauwere
samenwerking met de Anti-Revolutio-
partij. Aan het Hoofdbestuur zou
moeten worden opgedragen, daartoe op
korte termijn stappen te ondernemen er
het daarheen te leiden, dat door ARP er
CHU tezamen een commissie wordt in
gesteld. wélke de mogélijkhedeh van sa-
werking nader zal bestuderen en zo mo
gelijk aan beide partijen aanbevelingen
zal doen. De aanwijzing van de CH-
leden van deze commissie zou aan hel
Hoofdbestuur worden overgelaten.
Het Hoofdbestuur had hierover geprae-
adviseerd in deze zin, dat het voorstel
ter nadere bestudering in handen
de Unieraad zou worden gesteld. Zonder
Grote caisson van haven
Kruiningen verwijderd
De grote caisson, die de Veerhaven te
Kruiningen sinds 24 Juli 1953 van het
zeewater afsloot, is gistermiddag gelicht,
en in de haven tot zinken gebracht. Het
logge gevaarte werd door zeven sleepbo
ten en twee drijvende kranen op de
plaats van bestemming gebracht, van
waar het te zijner tijd zal worden weg
gesleept.
Sinds 18 Maart is men bezig geweest
met het treffen van voorbereidingen voor
het verplaatsen van deze grote caisson.
Men neemt aan dat op 1 Mei de veer
dienst Kruiningen-Berkpolder hersteld
zal 7-ijn. Voor die datum moeten nog
worden verwijderd een BS.-caisson en
een stuk van de oude zeedijk.
Kol. G. Dijkstra bevorderd
tot brigade-generaal
Met ingang van 1 April 1954 is tijde
lijk benoemd en aangesteld bij de gene
rale staf tot brigade-generaal, de kolo
nel van de generale staf G. Dijkstra, ter
ritoriaal bevelhebber West. tevens be
velhebber le militaire afdeling.
Tegen KIESPIJN, ZENUWPIJN:A
Schiedam had het voorstel voorname
lijk gedaan, omdat de Unieraad ook
moet beslissen over klachten van kies
verenigingen tegen besluiten van het
Hoofdbestuur. De heer Tilanus was van
oordeel, dat een dergelijke combinatie
van ambten wel meer voorkomt, vond
de afbakening van bevoegdheden tussen
Hoofdbestuur en Unieraad in de statuten
te Vaag, waarom het beter zou zijn, deze
aangelegenheid in breder verband door
de statuten-commissie te'laten bekijken.
Bovendien, zo zeide hij. moet de positie
de voorzitter niet worden overschat:
de leden van het Hoofdbestuur en van
de Unieraad zijn heus geen doetjes. Het
voorstel-Schiedam werd met vuur ver
dedigd door de heren Jansen (Amster
dam! Kok (Schiedam) en Rademaker,
terwijl ds Van der Staay het met het
Hoofdbestuur-advies eens was. De stem
ming (met oranje en witte vlaggetjes)
wees echter uit, dat het Hoofdbestuur
ditmaal de slag verloor, al moet het ons
het hart, dat de uitslag zeer twijfel
achtig was: wij zouden zeggen, dat de
stemmen ongeveer staakten.
Ook besloot de vergadering, de statu
ten zodanig te wijzigen (op voorstel van
de kiesvereniging uit Barneveld) dat de
tweede voorzitter en de tweede penning
meester in den vervolge herkiesbaar
zijn.
Vrij langdurig werd ook gedebatteerd
over da vraag, of de Christelijk His
torische weekbladen niet kunnen wor
den gecombineerd. Het Hoofdbestuur
stemt in met deze gedachte, geuit door
de kiesvereniging Velsen. maar heeft in
deze zaak geen bevoegdheid. Er
zelfs een vrouwelijke afgevaardigde, die
wilde, dat de hoofdredacteuren in een ka
mer zouden worden opgesloten en ei
niet uit zouden mogen komen, vóór ei
een oplossing gevonden zou zijn. Als ul-
timum remedium stelde zij voor. allt
lezers voor de weekbladen te laten be
danken: dan zouden de heren wel moe
ten!
Op voorstel van de kiesvereniging
Krimpen aan de IJssel werd besloten, dat
gehuwde damesleden, wier echtgenoten
reeds lid zijn. slechts de helft van de
contributie voor Hoofdbestuur, Kamer-
en Statenkring verschuldigd zal zijn.
Het hoofdbestuur had hiertegen geen be
zwaar, maar, aldus de penningmeester,
in Brugghen, zorge er dan ook
debat ging de vergadering hiermee
coord.
Op voorstel van de kiesvereniging
Breda zal het hoofdbestuur, indien de fi
nanciële middelen daartoe beschikbaar
zijn medewerken aan de instelling
;n documentatidiensta.
Tenslotte werd de heer H. W. Tilanus
herkozen als lid van het hoofdbestuur
daarmee als voorzitter van de Unie.
Hij verenigde 644 van de 738 geldige
stemmen op zich. Prof. dr J. de Zwaan
uit Leiden werd eveneens herkozen (574
stemmen). In de vacature-Kikkert (niet
hierkiesbaar) werd gekozen de heer C.
J. van Mastricht te Utrecht en in de vaca
ture. ontstaan door het niet-aanvaarden
zijn benoeming door ds C. van Har-
te Delft, werd aangewezen drs D.
Schouten uit Waalwijk. De heren Van
Mastrigt en Schouten behaalden resp..
"1 en 585 stemmen.
De vergadering werd met gebed be
sloten door mr ds W. Kroese uit 's-Gra-
venhage. Voordien had de heer Tilanus
nog gelegenheid, voorlezing te doen van
telegram van dr J. Schouten, dat als
volgt luidde:
Namens Centraal Comité van Anti-Re
volutionaire kiesverenigingen betuig ik
u onze hartelijke dank voor gelukwen
sen. Mede namens dit Comité onze wel
gemeende felicitatie op deze dag. Onze
Minister met kruiser
in Portsmouth
De Nederlandse kruiser De Zeven Pro
vinciën is gisteren te Portsmouth
gekomen waar hü tot Zaterdag zal blij
ven. Aan boord van het schip ware
minister van Oorlog en Marine, ir C.
Staf, en de bevelhebber der zeestrijd-
krachten, vice-admiraal A. de Booy.
culturele behoeften. Laten wij in de pro
vincies als onderdeel van het rijk datgene
wat wortelt In het volksbesef tot ont
plooiing doen komen: bloeiende onder
delen en een levend, krachtig geheel.
Veel wensen van de provincies kunnen
overigens zonder wetswijziging verweze:
lijkt worden, indien de geldmiddeli
wat ruimer waren. Het eigen be
lastinggebied en de uitkeringen uit het
provinciefonds zijn echter te klein. Een
welwillende houding van de hogere
tegenover de lagere corporaties achtte hij
dan ook gewenst.
;es de heer Gerbrandy op de
taak van de provincie met betrekking tot
het individu. Deze taak is onbegrensd. Zij
heeft betrekking op de volksgezondheid,
de culturele belangen, de sociale belan
gen, onderwijs en ontwikkeling. Het is
in feite onverantwoordelijk,
dat de zorg voor deze aangelegenheden
vaak een sluitpost op de provinciale be
groting vormt.
De heer Gerbrandy vond de taak van de
provincie mooi, moeilijk en machtig. Hij
wekte op, er voor te zorgen, dat deskun
digen de zaken in de Statenzaal kunnen
behartigen. Het werk der Staten vond hij
machtig, wanneer het gedragen wordt
door het beginsel: bij denken, spreken
handelen Gods Woord nemen als richt-
toetssteen. Dan kan de verant
woordelijkheid wel eens bijna
worden. Gelukkig kan in de Statenzaal
Gods Woord en Wet nog doorklinken. De
provinciale politiek dient gevoerd te
uit de belijdenis, dat wij God
moeten liefhebben boven alles
zelf. Een zodanige politiek
is Christelijk-Historisch en een heilige
;aak.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM. G.U.. 7 April. Geslaagd
voor doet. Engels G Smit. Haart*
Engels mej. A Meijering (cumlaudi
Amsterdam.
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk
roepen: te Onstwedde, A. E. M.
Kolkert te 's Gravenmoer; te Heemstede,
(vac. H. Bartlema), J. C. H. Jörg, te Apel
doorn; te Alphen a. d. Rijn (o.a. vac.
Joh. Stehouwer), M. Hanemaayer te
Kampen.
k tvoor Wezep, C. v. <L
Bosch te Bruchem-Kerkwijk.
Aangenomen: naar Rotterdam
Delfshaven, J. J. Siezen te Peize. De
benoeming tot hulpprediker in de Evang.
Kerk in Westfalen, standplaats Siegen,
H. ten Boom, predikant voor buitenge
wone werkzaamheden te Espelkamp—
Mittwald.
Benoemd: tot hulpprediker te Mon
ster, J. Kruithof, catecheet aldaar.
Gercf. Kerken
Beroepen: te Breda (vac. B. Boe
lens), E. J. Nijhuis te Valkenburg (Z.H.)
bij accl.
Aangenomen: naar Koudum, J.
van Dijk te Nieuwleusen.
Bedankt: voor Amsterdam-West
(vac. F. Guillaume), A. Brouwer te Bar-
Beroepbaar: de classis Amster
dam heeft praeparatoir geëxamineerd en
beroepbaar verklaard cand. R. A. Akker
man, Riouwstraat 6211, Amsterdam, die
gaarne een beroep in overweging neemt.
Chr. Geref. Kerken
Geref. Gemeenten
Herv. dominees gaan
De Mantel zien
Predikanteiwergadering in Utrecht
van 26 t/m 28 April
De predikantenvergadering van de Ned.
Herv. Kerk zal te Utrecht gehouden wor
den op 26, 27 en 28 April onder auspiciën
van de Generale Synode der Ned. Herv.
Kerk, de Herv. Predikantenvereniging en
de Ver .van Vrijz. Hervormden.
Maandagavond is er in K. en W. een
ontmoetingssamenkomst: Dinsdagmorgen
om tien uur opent de praeses der Synode
de vergadering in de Handelsbeurs. Om
half elf houdt prof. dr M. A. Beek de tra
ditionele domineespreek. Die ochtend
spreekt prof. dr H. Kraemer over het the
ma van Evanston. Om 2 uur spreekt prof.
dr W. Banning in aansluiting daarop
over: Wij in Europa. Des avonds om half
acht spreekt dr G'. P. Klijn over: Aposto
laat in grijpbare vorm.
Woensdagmorgen om 9 uur is er mor
gengebed in de Janskerk. Om tien uur
spreekt dr P. A. Elderenbosch in de Han
delsbeurs over: De Volmacht van het
Ambt. De middag is gereserveerd voor
een excursie van de Herv. Stadszending
in Utrecht. Na een voorbespreking zullen'
de predikanten de vertoning bijwonen van
de film: De Mantel.
Op de algemene vergadering van de Chr. Hist. Unie in Krasnapolsky
te Amsterdam knipte de fotograaf deze vier heren, die in druk gesprek
waren gewikkeld. V.l.n.r. prof. dr W. J. A. Kernkamp, de heer H. W.
Tilanus, de heer Cornélus Wes, wethouder van Marken en mr W. F.
Schokking, lid van de Raad van State.
VRIJDAG 9 APRIL
Hilversum I 402 m. KRO: 7.00 Nieuws 7.10
Gram. 7.45 Morgengebed en lit. kal. 8.00
Nieuws 8.15 Gram. 9.00 V. d. huisvr. 9.35
Waterst. 9.40 Schoolradio 10.00 Kamermuz.
10.15 Gram. 10.25 Amui J g§
32.30 Land-
duo 12.55 Zon1...
en orgel 1.45 V. d.
ïgelus 12.03
inb. meded.
1.00 Nieuws
.55 „Hier vrij
muz. 4.00 V. d.
5.00 V. d. jeugd 5.15 Kinderkoor 5.40
tggespi ggg
iz. 6.00 Vr
muz. 6.40 Vragenbeai
7.10 Regeringsi
ting: 1. Het revalidi
gratiepraatje
geopend",
door H. A. van
8.25 De gewone
t. 7.00 Nws.
n toelich-
„De Hoog-
8.30 Pol.
_r9.50 „De actie voor
9.50 Luchtmachtkapel 10.35 Nat.
onflicten". lioorsp. 7.51
- - - -5 v
rbeldPHBW
jeugd 9.35 Lichte
10.10 Strykork. VPRO:
jus. 10.45 Avondwijding
VARA 11.00 Nieuws 11.15—12.00 Gram.
Engeland BBC 330 m. 12.00 Gram. 12.20
Hilversum II 298 m. VARA 7.00 Nieuws
7.10 Gram. 7.15 Gym. 7.30 Gram. 8.00 Nws.
8.18 Orgelspel 8.45 V. d. huisvr. 9 00 Gym
9.10 Gram. 9.35 Schoolradio VPRO: 10.00
„Thuis", caus. 10.05 Morgenwijding VARA:
10.20 V. d. kleuters 10.40 Viool en piano
„Misdadige" tandtechnici
kregen boeten
De kantonrechter te Venlo heeft de
tandtechnicus C. en zijn assistent H. uit
Venlo wegens het onbevoegd uitoefenen
van de tandheelkunde overeenkomstig
de eis veroordeeld tot resp. vijf maal
f 300 en tweemaal f 150 boete.
Een tandarts, die enige door C. en H.
behandelde patiënten later op zijn spreek
uur gekregen had. noemde het optreden
der technici „misdadig". De ambtenaar
O.M. gewaagde van ..beunhazen", die
veel brokken maken en een gevaar voor
de samenleving betekenen.
Minister Cals en mej. dr De
Waal naar Zeeland
De minister van Onderwijs. Kunsten
en Wetenschappen, mr J. M. L Th Cals
en de staatssecretaris van O.. K. en W.
mej. dr A de Waal. zullen op Donder
dag 6 en Vrijdag 7 Mei a.s. een bezoek
brengen aan Schouwen-Duiveland.
48.
Zij pakte het bekertje en haalde diep adem.
Zij staarde erin. Flauw en toch duidelijk kon
men de omtrekken zien, waar een soortgelijk pa
piertje gelegen had. De hoeken waren een beetje
aan de vochtige bodem van de beker blijven
kleven. Iemand had het er haastig en een beetje
onvoorzichtig uitgetrokken. Het was ander papier
dan zij in de hand hield. Haar ogen waren groot,
haar lippen strak opeengeklemd.
„Casey, heb jij dat gedaan?"
„Nee, ik niet."
Onwillekeurig liet ze haar stem dalen tot een
gefluister.
„Neem dan dat kopje en was het heel zorgvul
dig om. Droog het met een handdoek. Zorg, dat
er geen vingerafdrukken van je achterblijven. Ie
mand heeft het briefje weggenomen en er dit
voor in de plaats gelegd. Niemand anders mag
het merken."
„Ik vraag me af, wie dat gedaan kan hebben
",Daar moeten we achter zien te komen. Ca
sey" zei Sonja.
„Dat moeten we proberen vannacht nog.
Wie kan het eigenlijk gedaan hebben, Casey? Me
neer Moto niet. Die bedacht vanochtend pas
waar het kon zijn. Wie was er nog meer? Je
nam de fles mee, toen je in de rivier sprong."
Ik had nooit eerder geprobeerd, voor Sherlock
Holmes te spelen.
„Wel, laat eens kijken. Lees me dat briefje
eens voor, Sonja."
Zij bekeek het nogmaals. „Gunst, dat is
vreemd", vond ze.
„Wat is vreemd? Lees het liever voor."
„Er staat niet veel in" antwoordde zij, „maar
genoeg om te begrijpen Er staat „Het huis van
Ma F^i 'Shan in Fuyu." Dat staat er in het
briefje, maar dat is het vreemde niet. Ma Fu
'Shan is een oudere broer van onze bediende Ma,
Casey. Ik heb hem vaak genoeg ontmoet. Zijn
huis staat niet in Fuyu Ma heeft me dikwijls
genoeg verteld waar hij woont in een boeren
dorp in de heuvels, een paar mijlen buiten Chin-
Chow. Casey, dat briefje is veranderd."
„Laten we dat even buiten spel laten", zei ik
met een plotselinge ingeving. „Of het veranderd
is of niet, ik weet waar het ding is, Sonja.
In het huis van Ma's broer. Daar heeft Ma het
achtergelaten."
„Maar wie heeft het briefje dan veranderd?",
vroeg zij, „en waarom?"
En toen kreeg ik een tweede ingeving. Ineens
wist ik het en opgewonden greep ik naar haar
schouder.
DE JACHT NAAR HET
marine-document
Kort os eerste Wereldoorlog 1914—*18
„Luister, heb je al aan Wu Lai-fu gedacht?
Hoor eens, Sonja, hij is even slim als Moto, niet
waar? Waarom zou hij dit niet voor zichzelf wil
len hebben? Luister, Sonja. Ik kan je, geloof ik,
precies vertellen wat er gebeurd is."
Zij keek mij ongelovig aan, maar ik wist dat
ik het bij het rechte eind had. Ik herinnerde mij,
wat er in Wu Lai-fu's huis gebeurd was.
„Ik herinner mij. hoe zijn houding tegenover
mij ineens veranderde terwijl wij zaten te pra
ten. Hij heeft iemand gezonden, om in de beker
van deze veldfles te kijken. Sonja. zo waar ik
hier voor je sta. Terwijl we zaten te praten. Ik
weet het zeker. Snap je niet? Hij kwam op het
idee om de inhoud te veranderen. Hij wist, dat
Moto mij achterna zat. Hij wist, dat Moto vroeg
of laat aan die fles zou denken. Hij wilde Moto
met een kluitje in het riet sturen, Sonja, omdat
hij die formule zélf wil hebben."
Sonja keek bedenkelijk en toen begonnen haar
ogen te stralen. „Dat is slim van je, Casey. Ik
had nooit gedacht, dat je zo slim kon zijn."
„Dank je. Ik eigenlijk ook niet, om je de waar
heid te zeggen."
„Je hebt gelijk. Je hebt beslist gelijk. Het is
meneer Wu. Hij heeft er al iemand heenge
zonden, vermoedelijk met de middagtrein. Het
is voor ons nu te laat."
„Stil even", viel ik haar in de rede, want ik
kreeg een andere inval. „Ik ken dit land hele
maal niet. Hoe lang heb je nodig om dit oord,
waar het dan ook zijn mag, per trein te berei
ken?"
Sonja fronste de wenkbrauwen. „Een heel tijd
je, zou ik zeggen. Je zou over Tientsin moeten
reizen en dan door Shan-Hai-kwan."
„Dat maakt me niet veel wijzer. Zou iemand,
die vanochtend vertrokken was, er morgenmid
dag zijn?"
Sonja lachte.
„Je hebt al te westerse begrippen van een
treinreis in China, Casey. Het zou hem min
stens nog een dag kosten. Maar hij heeft een
voorsprong. Wij kunnen hem nu niet meer inha
len."
„Niet? Ben je vergeten, wat ik ben?"
„Neen", zei ze ernstig, „Ik vind je een kraan.
Casey."
„Dat niet! Maar ik ben vliegenier, Sonja. Ik
betwijfel of Wu eraan gedacht heeft, iemand per
vliegtuig te zenden."
Zij sprong haastig op.
„Casey, kan jij aan een vliegmachine komen?
„Ik weet, waar ik het proberen kan. En als je
dat dorp op de kaart kunt vinden, kan ik je
er morgenvroeg afzetten. Hoe ver denk je, dat
het hiervandaan is?"
„Vijfhonderd mijl", zei ze.
„In orde. Het heeft geen zin, nu op weg te
gaan. In het donker kunnen wij het niet vinden."
Haar opwinding bedaarde eensklaps.
1.05 Radiofeuilleton 11.25 Gram. AVRO:
2.00 Musette-ork. 12.30 Land- en tuinb.
leded. 12.3.'
i 1.15 Meded. 1.30
iraatle 2.20 Stryl
3.10 Planovoordr. 3.30 Or
el en plano VARA 4.00 Orgelspel 4.30 Muz.
jus. 5.10 V. d. kind. 5.45 Herii
Tilly Derby r
Filmprogr. 3.00 Gi
Hoorsp. 4.30 H<
5.30 Hoorsp.
serber. 2.00 Nieuws 2.10
4.40 Gram.
.00 V. d. kind. 6.55 Weerber.
7.15 Sport 7.30 Gevar. muz. 8.00
levar. progr. 9.30 Idem 10.00 i
aus. 10.45 Gevar. progr. 11.15 Pianorecit
1.45 Pari. overz. 12.00—1203 Nieuws.
Engeland BBC 1500 en 247 m. 1200 Mi
•ales dagb. 12.15 Orkestconc. 12.45 Pai
verz. 1.00 Fabrieksfanfare 1.45 Concert 2.'
V. d. kleuters 3.00 V. d.
4.45
6.00 1
5.15 I
•k. 6.4!
7.00
r. progr. 7.45 Hoorsp. 8.00 Niet
Sport 8.30 Gevar. progr. 9.00 Lichte muz.
9.15 Discussie 10.00 Concert 11.00 Nieuws
11.15 Act. 11.20 Dansmuz. 12.05 Voordr. 12.20
Dansmuz. 12.56—1.00 Nieuws.
Brussel 324 m. 11.45 Gram. 12.30 Weerber.
12.34 Gram. 1.00 Nieuws 1.15 Orgelsp.
3.00 V. d. jeugd 3.30 Omr.
-- t 5.00 Nieuws 5.10 Lichte n
1.00 Gram. 6,10 Voordr. 6.20 Gri
1.30 Conc
V.
Volkszang 7.50 Cal
8.00 Symph. ork. en sol. 8.55 Kunstkaleidos-
coop 9 10 Symph. ork. en sol. 9.45 Gram
10.00 Nieuws 10.15 Intern. Radio Universi
teit 10.30 Vlaamse liederen 10.55—11.00 Nws.
Brussel 484 m. 12.00 Gram. 1.00 Nieuws
1.20 Gram. 2.00 Concert 3.00 en 3.30 Gram.
4.05 Lichte muz. 5.00 Nieuws 5.15 Gram. 5.30
Pianorecital 7.15 en 7.25 Gram. 7.30 Nieuws
10.00 Idem 10.15 Jazz muz. 10.55 Nieuws.
BBC Ultz. voor Nederland. 10.00—10.30 N.
M. Nieuws. Hoe de weekbladen het zien.
Nieuwe films (op 224 m.).
TELEVISIEPROGRAMMA
VPRO: 8.15 „Een ton voor Triest", ge-
'htenwisscling over 't vluchtclingenvraag-
- van de
e 8.55
Puzzle ook eens met
ons mee
Letterraadsel
Het geheel vormt een gezegde van 41
letters: 29, 21, 15, 32, 28, 37, 41 Zangstukje,
lied; 30, 10, 33, 12 Hoofddeksel; 9, 5, 31, 8,
14, 28, 36. 16, 9 Fundament; 30, 10, 20. 24,
2, 26, 12 Telwoord, getal; 16. 23. 19, 8, 15,
28 Vrucht; 17, 4, 13, 8 Europeaan; 34. 7,
27, 6 Smekend verzoek; 38, 22, 5, 3 Ver
sterkte plaats, vesting; 40, 35, 18 Gelofte;
1, 22, 11, 39. 25, 20 Straf ondergaan.
Oplossing vorige puzzle
1. Donor, 2. rond, 3. dor, 4. do, 5. o,
6. op, 7. pot, 8. stop, 9. stoop.
