Waar in
hoe
de grond zit olie
komt ze er uit?
en
VITAMINEN
ACTIFRAL-10
Groot licht op auto als het zicht
hoogstens 200 meter is
Leg de kaarten op tafel,
vraagt Eerste Kamer
Het is nu alles A- en H-bom
wat de klok slaat
5
WOENSDAG 24 MAART 1954
VRAAG VAN EEN LEEK BEANTWOORD
Schoonzoon beschoten
33 dagen geëist
Voor de Roermondse rechtbank is gis
teren 33 dagen gevangenisstraf met ter
beschikkingstelling geëist tegen de
Hoensbroekse taxi-ondernemer A van Z.,
die in een vlaag van woede op 7 October
j.l. per auto naar Roermond reed en
daar in een café drie schoten uit een re
volver op zijn schoonzoon G. J. M. heeft
gelost. M. kreeg een schot door de lon
gen, één door zijn elleboog cn één door
zijn hand.
Verdachte had zich hevig opgewonden
toen zijn dochter hem kwam vertedien
dat zij klappen had gehad van M. Op
moment van zijn daad vertoefde
Van Z. in een hevige staat van opwin
ding. Bovendien was hij dronken. De of
ficier van Justitie, mr Moons, achtte
ondanks de opgewondenheid en de dron
kenschap toch een zekere toerekenbaar
heid aanwezig en ook de opzet om M.
te doden. Het psychiatrisch rapport was
ontlastend voor Van Z. De officier acht
te daarom een milde straf op zijn plaats.
Uitspraak over veertien dagen.
Bert Haanstra vervaardigde uitstekende
films in opdracht van B.P.M.
VAN „OLIE" wisten we tot voor gisteren niet meer, dan dat je deze, over
de gehele wereld zo gewilde en gewaardeerde vloeistof in alle soor
ten en mengsels voor alle mogelijke machinerieën kunt, ja zelfs moet ge
bruiken; dat je je handen er flink smerig mee kunt maken; dat de politieke
situatie er vaak ten nauwste verband mee heeft, getuige o.m. de beruchte
klank die het woord „Abadan" sinds kort heeft gekregen; dat een overmatig
gebruik van alcoholica je er „in" kan doen geraken en dat een bekende
maatschappij in ons land er sinds de vorige eeuw een kapitaal gebouw in
Den Haag voor heeft laten zetten.
heel verschrikkelijk zou zijn wat heb-
hoop mensen „überhaupt" met
Verder reikte onze keniis omtrent dit
vocht tot onze schande niet. Ja, toch, we
wisten er nog iets van, en wel dat het uit
de grond gehaald werd. Maar meer toch
niet. Hoe dat nou allemaal ging, wat er
allemaal aan te pas kwam, wie er voor
nodig waren, hoe men de olielagen op
spoorde, hoe de boring in zijn werk ging
dat alles bleef, hoe gaarne we hier
over bij tijd en wijle een boekje ter hand
namen, even duister als het aard-innerlijk
zelf, waar de boor zich indringt in de
hoop olie te ontmoeten. Want die materie
is voor een a-technisch iemand als wij
zijn, nogal „droog" (merkwaardig
contrast) en dan leg je zo'n boekje gauw
terzijde. Het boeit niet, zonder overigens
iets ten nadele van de kwaliteit dezer
lectuur te zeggen.
Van een film over dit onderwerp ver
wachten wij, persoonlijk, ook geen bijzon
der verlichtende werking t a v. onze be
trekkelijke onwetendheid in deze, en we
veronderstellen dan ook van de films,
voor de vertoning waarvan bovenver
melde maatsohappij (u moogt het wel
weten: de B.P.M.) ons uitnodigde, ook niet
veel wijzer te worden. Niet dat dit nu zo
geeft U precies
wat U nodig hebtI
Boekbespreking
G. H. S treur man. Inleiding tot
het denken van Goethe. Uit
geverij Born N.V., Assen-Am
sterdam. (54 blz. Prijs gebroch-
ƒ1.45.)
De voortreffelijke reeks Hoofdfiguren
van het menselijk Denken is uitgebreid
met een eveneens voortreffelijk boekje.
De heer G- H. Streurman, die reeds eer
der Goethe, de universeele Mensch (1936)
en Uren met Goethe (1941) publiceerde,
is er in geslaagd nu een duidelijke snel-
tekening van de geniale dichter en den
ker te geven. Sneltekening, niet omdat
deze schets oppervlakkig zou zijn, maar
omdat hier met enkele forse lijnen een
rake typering wordt gegeven. De grote
verdienste van dit boekje is dat het voor
al iets laat zien van de veelal verwaar
loosde of zelfs onvermoede kanten van
het veelzijdig genie. Goethes kleurenleer
en zijn ontdekking van het tussenkaaks-
been worden b.v. niet slechts als interes-
santigheden vermeld, maar geplaatst in
het groter geheel van zijn stoutmoedige
natuurwetenschappelijke theorieën-
Met enige inspanning kan de belang
stellende leek zich door dit boekje een
ruimer en dieper inzicht in de beteke
nis van een der grootste dragers van
onze Westelijke beschaving verwerven.
A. Hf.
te maken maar als je er dan toch
over gaat zien, hoop je er wat van oj
te steken instede van je anderhalf uur t<
itten vervelen en je technisch minder
waardigheidsgevoel te voelen groeien.
Als we eerlijk zijn, lezers, zijn we al!
-rkend oliekenner, om niet te zeggen olie-
nan, het Seinpost-theater, waar deze
'oorlichting voor een select gezelschap
plaats had, uitgestapt: uiteindelijk verrijkt
met het „hoe" en „waarom" inzake de
oliewinning.
Fascinerend
Dat is een verbazend interessant
indrukwekkend bedrijf, waarmee we dank
zij het vakmanschap van de cineast Bert
Haanstra en. zijn staf van medewerkers op
prettige .wijze hebben kennis gemaakt.
Haanstra c.s. hebben in opdracht van de
B.P.M. enkele films gemaakt, die duide
lijk en treffend en dit is vooral de ver
dienste: boeiend, de opsporing en pro
ductie van de olie over de gehele aardbol
althans waar de B.P.M. werkt in
beeld brengen. En bij het zien van deze,
uitstekend voorlichtende. rolprenten,
welke filmtechnisch ook bijzonder goed in
elkaar zitten, bemerkt men eerst
fascinerend door zijn avontuur, majestueus
door zijn worsteling met het inwendige
van de aarde en financieel-riskant door
de mislukkingen het winnen van de vloei-
stof is, welke volgens menselijke inzich
ten de wereld regeert. Deze films, „Dt
Opsporing van Aardolie" en „De Verken
ningsboring", waarvan de afwerking ge-
In een gemakkelijk manoeu-
vreerbaar roeibootje zakt de
geoloog met zijn helpers ergens
i het oerwoud een rivier af, op
zoek naar olie. Maanden duurt
het opsporingswerk
Nieuw hulpmiddel voor de pers
Foto's per draad naar de Ned.
krantenredacties
Compleet net tegen het einde van dit jaar
in ons land gereed
JN SAMENWERKING tussen de P.T.T. en de Ned. Siemens Maatschappij
is de inrichting van een Nederlands telefoto-net ten behoeve van
de foto-afdeling van het A.N.P. en de daarbij aangesloten dagbladen in
voorbereiding. Men verwacht dat dit net tegen het eind van dit jaar in
werking kan worden gesteld.
schiedde door Polygoon Profilti, zijn niet
ten onrechte door het ministerie van O. K.
W. uitgekozen voor het Film Festival
te Cannes.
Wat de inhoud betreft, men maakt ken
nis met het moeizame werk van de
geologen, die in oerwouden, woestijnen er
rivieren de bodem op haar olie-gesteld
heid onderzoeken; met het wetenschappe
lijk vorsen in de laboratoria, de transport
moeilijkheden en het overwinnen van de
obstakels die de natuur de oliezoekers in
de weg legt. En als dan na gespannen
speuren een vermoedelijke bron is ont
dekt dit is nimmer met zekerheid vast
te stellen de proefboring, een veel
arbeid, kennis en doorzetting vergend
experiment, het resultaat waarvan
maar in hoopvolle overgave moet
wachten. Dagen en nachten achtereen zijn
de boormeester en zijn helpers dan in de
weer. buis na buis wordt achter de boor
de bodem ingedreven, grondmonsters
worden regelmatig onderzocht, totdat na
koortsachtig zwoegen, waaraan millioenen
ten koste worden gelegd, de olie haar weg
naar de oppervlakte vindt ofniet
aanwezig of onbereikbaar blijkt te zijn.
Naar de statistieken uitwijzen, is dit
laatste in negen van de tien keren het
geval!
Naast de technische kwaliteiten, die in
deze film zijn gebracht o.a. door
Prosoer Dekeukeleire, camera. Ronnie
Erends, montage, Leo Fioole, geluid, er
Henk Vink, mixage hebben we bewon
dering voor de goed gekozen muziek var
Max Vredenburg, uitgevoerd door leden
van het Concerleebouw-orkest.
Om onze ontboezeming tn de aanhef
te besluiten: we zijn er geen aandelen
in de olie rijker door geworden,
toij kunnen een ieder aanbevelen deze
rolprenten. waar een jaar aan is ge
werkt en die als documentaire in 14 ver
schillende talen door de wereld zullen
gaan, te gaan zien wanneer de gelegen
heid zich voordoet.
Sw.
Tot dusverre levert de foto-afdeling
van het A-N.P- de voor de Nederlandse-
couranten bestemde foto's per post of
per trein door he.t gehele lano. Daai
deze wijze van verzending een aanmer
kelijk tijdverlies oplevert, vooral voor
de dagbladen- ver van Amsterdam, waar
A N-P.-Foto is gevestigd, werd reeds ge
ruime tijd gezocht naar een sneller ver-
bindi ngsm iddel
Overbrenging van foto's langs de draad
en zelfs door de aether is niets nieuws;
dat gebeurt al jaren. Maar een telefotonet,
waardoor de aangeslotenen gelijktijdig
het -beeldnieuws op hun redactie-kantoren
ontvangen, vereist een half-automatische
a-pparatuur, die na lang overleg door ir
Rudolf Hell te Kiel werd ontworpen en
UBtgevoerd- De enige meneelij-ke hande
lingen, die nodig zijn, zijn aan de zijde
van de zender het inzetten van de over
brengen foto en het in werking stel-
van de automatische synchronisatie,
aan de zijde van- de ontvangers het
inzetten van een cassette met fotopapier
et bedrijfsklaar int ellen van
WAT IS DICHTE MIST?
Automobilisten in Groningen veroordeeld
tot boeten van vijftien gulden
rpwEE DESKUNDIGEN, een verkeerstechnische en een meteorologische,
hebben gisteren voor de kantonrechter te Groningen moeten uitmaken
wat dichte mist is. Tegen een aantal automobilisten was namelijk een pro
ces aanhangig gemaakt wegens het overtreden van het wegenverkeers
reglement. Zoals men weet, zijn bestuurders van motorrijtuigen verplicht
overdag bij dichte mist „groot licht" te gebruiken.
Men zat evenwel met de vraag: „wat
is dichte mist?" Ir A. G. M. Boost, di
recteur wegen en verkeer van de
A.N.W.B., verklaarde dat men volgens
de internationale schaal voor de scheep-
•aart van zware mist spreekt als licht-
merken op 50 meter niet meer zicht
baar zijn. Bij een zicht van 50 tot 200
r spreekt men van dichte mist. Vol-
ir Boost zou in dat geval dus groot-
of dimlicht voorgeschreven zijn. Hij zou
iwel uit veiligheidsoverweging nog
dichte mist willen spreken wanneer
zicht niet meer dan 300 meter be
draagt. Ir Boost achtte het noodzakelijk
:eds dan vol licht te voeren.
Dr G. H. Klamer adjunct-directeur
m het K.N.M.I. in De Bilt, deelde deze
mening. Ook het K.N.M.I. spreekt van
dichte mist bij een zicht van 50 tot 200
meter. De ambtenaar van het O.M.
meende een grens van 200 meter te moe
ten aanhouden en eiste tegen alle ver
dachten boeten van 20 tot 25 gulden. De
kantonrechter tekende bij zijn vonnis
aan dat het begrip dichte mist misv<
stand heeft gewekt en verlaagde de boe
ten tot 15.
Grootste kustvaarder uit
het Noorden
Bij de Scheepswerf Hoogezand N V. te
Hoogezand is gistermiddag met goed ge
volg te water gelaten het grootste kust
vaartuig dat tot dusver in het Noorden
des lands is gebouwd. Het was het
torkustvaartuig Pateke dat in aanbouw is
voor Richardson and Company Ltd te
Napier in Nleuw-Zeeland. Het schip
meet 750 br.t.
apparaat. Daarna kom* dan nog het ont-
ikkelen van de ontvangen foto in de
donkere kamer-
Het Nederlandse telefoto-net zal be
ginnen met 16 aangeslotenen- in Amster
dam. Utrecht. Rotterdam. Groningen.
Arnhem, Enschede, Hilversum, Wilder-
ank. Winschoten. Nijmegen. Zwolle en
Leiden. In de regel zal van één vast
punt uit worden gezonden, nl. Amster
dam doch er zullen voorzieningen wor
den getroffen waardoor ook van andere
punten in het land kan worden gezon
den door middel van een draagbare zen
der.
Voeding op haringvloot
laat te wensen over
Zoals wij reeds eerder meldden zijn de
uitspraken in het rapport over de voe
ding op de Nederlandse haringvloot, uit
gebracht in opdracht van het College'
van Rijksbemiddelaars, weinig rooskleu
rig. Deze voeding sahiet calorisch be
langrijk te kort voor de noodzakelijke
zware arbeid. Er is voorts een tekort
aan koolhydraten, vitamine B, provita
mine A en waarschijnlijk ook aan cal
cium en vitamine C. Tot die conclusie
komen de twee artsen, dr R. F. H. Bon-
jer en dr J F. de Wijn van het Instituut
voor Praerventieve Geneeskunde
den. De samenstelling van het rantsoen
behoeft herziening ten aanzien van
verhouding vetten en koolhydraten,
zeggen zij in hun rapport. De voor;
ning der verse groenten blijft ten achter
bij de te stellen verwachtingen. Daaraan
zou medeschuldig zijn de onoordeelkun
dige wijze van inkopen voor het toch
reeds te lage totaal bedrag, dat
groenten wordt uitgetrokken. Er is ook
te weinig afwisseling in de broodbeleg
ging. Op vele schepen is geen speciale
kok aanwezig. Voeding en accomodate
op de haringvloot vormen geen voldoen
de tegenwicht tegen de ontberingen en
het langdurig en zware werk aan dek.
zo luidt de conclusie.
Het onderzoek is in 3 visnachten vol
tooid en beperkte zich tot één schip. Het
betreft hier dus een moment-opname
Een breder onderzoek wordt in visserij-
kringen algemeen gewenst geacht.
Ned. kustvaarder raakte in
moeilijkheden
Het Nederlandse kustvaartuig Arienol-
Lol en criliek voor minister Staf
Ontbreken van vuurleidingen op nieuwe
kruisers ernstig gelaakt
DE EERSTE KAMER heeft gisteren minister Staf duidelijk gemaakt dat
men graag iets meer wil weten over de plannen tot opbouw van vijf
divisies en over de resultaten van zijn besprekingen met de Amerikanen.
Over het algemeen was men niet erg tevreden met wat de minister tot
nu toe heeft losgelaten. In het kader van de behandeling der begrotingen
voor Oorlog en Marine deelde mr Wendelaar (V.V.D.) mee, dat hij per
soonlijk wel met de regering wil meegaan, maar dat zijn fractie een grote
reserve maakt. Namens de K.V.P. vroeg Jhr mr G. A. M. L. Ruijs de Bee-
renbrouck meer kaarten op tafel te leggen.
Sprekend over de territoriale verdedi
ging kwam deze KVP-spreker met een
nieuw idee. dat hij ook reeds aan gene
raal Gruenther had voorgelegd. Voor het
Westen achtte hij Duitse troepen onont
beerlijk. Hebber, de Fransen hiertegen
overwegende bezwaren. dan zou* spr.
Duitse troepen in de Engelse en Ame
rikaanse troepen willen opnemen, dus
een nieuwe vorm van vreemdelingen
legioen.
In de avondvergadering toonde de heer
Gerretson (CH) zich een tegenstander
van de mogelijkheid van spreiding van
troepen in EDG-verband Hij was van
mening dat de regering met het aanvaar
den hiervan een enorme verantwoording
op zich heeft genomen.
Zware taak
De heer Algra (AR) zag de taak
van de minister als zeer moeilijk. De
volksvertegenwoordiging moet daar re
kening mee houden.
Deze periode plaatst ons in militair-
technisch opzicht voor buitengewone
vraagstuken, vooral wat betreft de over
gang naar nieuwe wapens. Dan is er de
New Look, die spr. niet zo wilde zien,
dat de taak van de versohillende krijgs
machten wordt geconcentreerd op één
strategische luchtmacht. Tenslotte heeft
men de moeilijkheid van de verdeling
der lasten.
Het 5-divisieplan noemde de heer Al
gra logisch en efficiënt en het behoort
volgens hem te worden verwezenlijkt.
Komende op de marine vroeg spr. zich
af of het juist is de Tromp en haar zus
terschip de Heemskerck, als logement
schepen in te richten. Z. i. kunnen ze op
andere manier rendabel worden gemaakt.
Het tot 1955 ontbreken van vuurlei-
Churchillenorme problemen"
Afschaffing van A- en H-bom waarschijnlijk
moeilijker dan de ontwikkeling
T~\E ATOOMENERGIE en alles wat daarmee verband houdt, staat op het
-L' ogenblik wel zeer in het middelpunt der belangstelling. In Japan
worden de 21 vissers verpleegd, die na een Amerikaanse H-proef op Bikini
door radio-actieve as werden besmet; de Britse premier, Churchill, ver
klaarde, dat niets zijn regering zó bezighoudt als de A- en H-problemen
en ook in Argentinië houdt men zich actief met de kernphysica bezig.
Nadat een zorgvuldig onderzoeik is in
gesteld naar de mate van aansprakelijk
heid der Ver. Staten voor de gevolgen
van de waterstofbom-proef op Bikini (1
Maart), zal de Japanse regering Washing
ton om schadevergoeding vragen. Aldus
heeft de Japanse minister van Buiten
landse Zaken. Okazaki. na een kabinets
vergadering meegedeeld. De 21 visser®,
die wugens radio-actieve infecties worden
verpleegd, zullen spoedig naar het uni
versiteitsziekenhuis van Tokio worden
overgebracht
Volgens de Amerik. senator Pastore,
zijn de eerste berichten over de toestand
van de vissers ernstig overdreven. Als
zij genezen zijn en dat kan niet lang
meer duren dan zullen zij nimmer
mi;er gevolgen van deze ervaring onder
vinden, aldus Pastore.
Groot-Brittarmië zal in het komende'
belastingjaar 53675.000 pond uitgever-
voor de ontwikkeling van atoomenergie,
dat is ruim 70.000 gulden meer dan het
bedrag dat daar thans v«oor is uihgetrdk-
ken, aldus blijkt uit een Brits parlements-
overzichit.
Premier Churchill verklaarde in hel
parlement op vragen, dat hij geen ver
klaring kon afkggen over de regerings-
politiek ten aanzien van de H-bom. „Niets
ter wereld beheerst onze gedachten meer
dan de enorme problemen en gevaren die
zijn verbonden aan atoom- en. waterstof
bommen", aldus Churchill, die hieraan
toevoegde, dat afschaffing van „deze
verschrikkelijke wapens" waarschijnlijk
moeilijker zal blijken dan de ontwikke
ling er van.
Intussen heeft de Argentijnse regering
bekendgemaakt, dat de Oostenrijkse
atoomgeleerde Richard Pelc, die thans i.
Buenos Aires woont, werkzaam is voo
de Argentijnse Atoomcommissie. Het i
bekend, dat Argentinië koortsachtig
werkt aan grote atoomprojecten.
De V.S. hebben hedenmorgen besloten
de Japanse vissers, die als gevolg va
Amerikaanse waterstofbomontploffing
door radio-actieve as zijn gewond,
onmiddellijke vergoeding te betalen.
dingsapoaratuur op de De Ruyter en De
Zeven Provinciën achtte hij een laak
baar tekort aan planning.
De ontwikkeling waarin de tactische
luchtmacht zich thans beweegt, nl het
afhankelijk zijn van een centraal Euro
pees commando, achtte hij niet zonder
ar voor de verdediging van Neder
land.
Voorlichting
Bijzondere aandacht wijdde hij aan het
raagstuk der vrijwilligers. Deze vrijwil
ligers moeten er onvoorwaardelijk op
kunnen rekenen dat de regering op hun
dienstneming prijs stelt en dit moet men
hier ook laten blijken.
Dit is een zaak van voorlichting, waar-
ij men voorzichtig moet zijn met het
woord „militarisme".
Over de voorlichting aan de jeugd
sprekende, vroeg de heer Algra of in
dezen met de minister overleg is ge
pleegd. Hij was gevallen over het uitge
sproken militaire karakter van sommige
publicaties. Voorlichting moet een diepe
re en ideële betekenis hebben dan al
leen het bevorderen van de werving van
vrijwilligers.
Dreiging blijtt
De heer Vixseboxse (CH) sprak
rer de consequenties van het lidmaat
schap van de NAVO en constateerde dat
de verwachting dat de defensiekosten
zouden verminderen na 1955 illusoir is
geworden. De blijvende dreiging uit het
Oosten eist verdere defensie-inspanning
1956.
Het heeft geen enkele zin er over te
debatteren of het nu beter is 3 beweeg
lijke divisies te vormen dan wel de voor
genomen 5.
De deskundigen van de NAVO zouden
geen knip voor de neus waard zijn als
zij niet het beste probeerden tot stand te
brengen, zo betoogde spreker. Er is maar
één weg: het volgen van de defensielei
ding. zo lang deze ons vertrouwen waard
is. De beoordeling van zuiver militaire
aangelegenheden onttrekt zich, zo stelde
spr. het, aan de nationale parlementen.
Hij drong verder aan op verbetering
in het begrip der bevolking voor de ge
hele defensie en daarmee voor de be
scherming van de christelijke grondslagen
izer samenleving.
Tenslotte wijdde spr. aandacht aan de
marine, waarbij hij zeide te betreuren dat
er geen tweede vliegkampschip in de
plannen is vervat. Het Nederlandse volk
is altijd een zeevarende natie geweest en
moet dat blijven en het hebben van een
goede marine is hiervoor een eerste ver
eiste.
De heer Schipper (A.R vond dat op
het terrein van de maatschappelijke zorg
de vrije organisaties nog te veel naast
elkaar staan. Financieel is men niet in
staat meer leidende figuren aan te trek
ken- Spr- vroeg daarom een subsidie voor
de dr ie -zu.i 1 en-organisatieOnder de In-
Nederlanders heerst een stijgende
onrust over de toestand in Indonesië,
aldus spr. De Ambonnezen zouden in staat
gesteld moeten worden bij te dragen
hun kosten van levensonderhoud- Con
tact met de Stichting van de Arbeid leek
spr. op dit punt van. belang.
Ook de heer De Vos van Steenwijk
achtte de toestand' voor de Ambonnezen
nog allerminst bevredigend- ..Blijven zij
hier, dan zullen zij zich toch moeten aan
passen- Van de Indische Nederlanders
in Indonesië zouden nog te veel verzoe
ken voor overtocht naar Nederland wor
den afgewezen.
De zitting werd daarna geschorst tot
hedenmorgen half elf.
dus, dat met
van Bordeaux had verlaten, is
Bretonse kust in moeilijkheden geraakt.
Daar een van de motoren defect was,
hees men twee zeilen. Men slaagde er
in op deze wijze de haven van Brest
binnen te lopen. Door het noodweer is
een deel van de aan dek gestuwde la
ding over boor geslagen.
Mduertentie) t
Haar verloren, al verloren I
Roos is een teken dat Uw hoofdhuid
verschilfert Uw haar zal uitvallen in
dien U niet zéér snel ingrijpt! Want Uw
ondervoede hoofdhuid schilfert reeds en
verhoomt.
Daar moet U onmiddellijk iets tegen
doen. Wat? Dit is geen vraag meer
sedert Silvikrin, de wetenschappelijke
haarvoeding, is uitgevonden. Ga terstond
Silvikrin gebruiken. Silvikrin heeft reeds
talloze mensen over de gehele wereld
uitkomst gebracht. Silvikrin bevat n.l.
de 14 natuurlijke opbouwstoffen 1
h„rgro«, rol, Tryptofuin Ts-ro.ln,,
Cystine en de 11 overige uit de amino-
groep. De wetenschap heeft vastgesteld,
'dat Silvikrin al deze opbouwstoffen in
de juiste verhouding bevat
Hef gezicht
wil ook wat
Leidse geleerden zullen
mosasaurus prepareren
Prof. Van der Vlerk cn dr Kortenbout-
Van der Sluys van het Rijksmuseum te
Leiden hebben g'isteren met enige andere
palaeontologen de in de mergelgroeven
"t Rooth bij Cadier cn Keer (L.) gevon
den fossielen van de mosasaurus (voor
historische Maashagedis van reusachtige
afmetingen) onderzocht. Dit is de tweede
mosasaurus, die in ons land is ontdekt
De eerste werd in 1770 in de St Pieters
berg gevonden.
Het ligt in de bedoeling om alle been
deren van het monster naar Leiden over
te brengen en aldaar te komen tot een
reconstructie waarna een gipsafgietsel j
zal worden gemaakt. Men verwacht, dal
de complete mosasaurus vervolgens in -
het natuur-historische museum te Maas- j
tricht kan worden ondergebracht. De
bekende reptielendeskundige, dr Bron-
gersma uit Leiden heeft *lch reeds be
reid verklaard het prepareren uit te
Toch is het zo
ALLEEN VOOK MAUSOLOS
(3) In verschillende opzichten
de Romeinen destijds weinig origineel
geweest. Moesten wij onlangs consta
teren, dat zij in de oudheid elke
vuurtoren een pharus noemde,
de alom bekende vuurtoren vóór de
haven van Alexandria Pharos heette,
precies hetzelfde gebrek
hebben de Romeinen ten loon gespreid
bfj het gebruik van het woord ,jnau-
soleum", waarmede
praalgraf werd
aangeduid. De Ro
tan Hadrianus, het
mausoleum van
Caecillia Metella
aan de Via Appia,
kortom, zij ge
bruikten deze be
naming voor in
drukwekkende
praalgraven, zoals
ook wfj deze term
zijn gaan bezigen
voor het grafmo
nument van Ko
ningin Victorii
heid toch t
Friedrich Vilhelm lil
van l'ruisen en zijn echtgenote.
Maar hét Mausoleum u-as oorspron- I
kei ijk uitsluitend en alleen het praal
graf dat uerd opgericht voor Mausoloi,
die in de vierde eeuw vóór Chr. koning
was van Carië, het Z.Wdeel van
Klein-Azië, dat thans tot Turkije bc-
Dit Mausoleum werd gerekend
de
klass
misia huwde, waardoor alle
den voor een romantisch sprookje
aanwezig waren.
Ve moeten echter de sfeer even
onderbreken, door te vertellen dat Carië
in die dagen onder toezicht van Perzië
stond en dat Mausolos eigenlijk een
satraap was. Ten opzichte van het ver
haal doet dit weinig terzake, maar het
geeft ons het besef, dal de werkelijk-
zó sprookjesachtig kan
zijn dat de boos
heid van het leven
er geheel achter
Het huwelijk van
koning Mausolos
en koningin Arte
misia moet bijzon-
der gelukkig zijn
geweest, want toen
in het jaar 353 v.
Chr. de koning
op nog zeer jeug
dige leeftijd stierf,
gaf zijn treurende
weduwe opdracht
voor hem een graf-
richten dat in
pracht zijns gelijke niet had. De ver
vulling van deze wens was in de oud
heid, toen de vorstelijke graven met
vele kostbare zaken werden opgesierd,
geen kleinigheid en voor de uitvoering
hiervan moest dan ook een beroep wor
den gedaan op beroemde Griekse bouw
meesters, zoals Satyros en Pytheos,
terwijl het beeldhouwwerk werd ver-
aardigd door de grote kunstenaars
Time-
wereldwonde- Skopas, Bryaxis, Leochat
ren, maar omdat de naam niet wette- theos.
Ijjk beschermd was, heeft alle namaak Koningin Artemisia heeft de vol-
volgende eeuwen zich met dit tooiing van het grafmonument niet
merk kunnen sieren. Vandaar dat we
monumentale graven als mausolea be
titelen, hoewel ze met koning Mausolos
totaal niets uitstaande hebben.
Maar goed, laten we terugkeren tot
het bergachtige Carië, dat destijds rijk
aan wouden was, vruchtbare vlakten
telde die koren, wjjn en olie leverden,
en op welks bergweiden de schapen in
talrijke kudden graasden. Over dit ge
bied regeerde de jonge koning Mau-
solus, die de schone koningin irte-
jaren na de dood van Mausolos, waar-
schjjnljjk van verdriet. De kunstenaars
besloten echter de taak te voleindigen,
,Mit liefde voor het werk, ten be
hoeve van eigen roem, en als getuige
nis van hun kunde".
Nu, het werk dat zjj afleverden,
inderdaad zijn en heeft
twen getrotseerd I
Nadruk verboden
