Particulier initiatief en Overheid
VenhcJk
Minister van Landbouw ver
trouwt de grondkamers
ChefariRe4
Humanistisch Verbond geen
recht op overheidssubsidie
H°
2
WOENSDAG 24 MAART 1954
gelang ze uitgaat van het particulier initiatief (particuliere gezond
heidszorg) of van de Overheid (openbare gezondheidszorg).
Onder particuliere gezondheidszorg verstaat men, gelijk bekend, ge
zondheidszorg uitgaande van maatschappelijke instituten, van besturen
van verenigingen of van directies van bedrijven. Onder openbare gezond
heidszorg verstaat men gezondheidszorg, uitgaande van rijk, provincie of
gemeente.
Tot de eerste soort zijn te rekenen: gezondheidszorg uitgaande van
ziekenfondsen, kruisverenigingen, bedrijven, ondernemingen, verzekerings
maatschappijen, stichtingen en dergelijke particuliere organisaties.
Onder de tweede groep ressorteren: Inspectie Volksgezondheid, Cen
trale gezondheidsraad, staatstoezicht op de ziekenfondsen, Rijksinstituut
voor de Volksgezondheid, districts-schoolartsendiensten en de gemeente
lijke geneeskundige en gezondheidsdiensten.
TS DUS HET uitgangspunt van deze twee soorten van gezondheidszorg
zeer verschillend, ook het karakter van beide is zeer onderscheiden.
De particuliere gezondheidszorg toch is van gemengde aard, d.w.z. zowel
curatief (genezend) als praeventief (voorkómend), en draagt voorts een
sterk individueel karakter. De openbare gezondheidszorg daarentegen is
overwegend praeventief van aard en is bij uitstek sociaal gericht, hetzij
op de gehele bevolking, hetzij op enig onderdeel daarvan.
Aan de andere kant is er ook een overeenkomst tussen deze twee
soorten van gezondheidszorg. Zij dragen namelijk beide een collectief
karakter, hetgeen wil zeggen, dat zich een aantal leden van de gemeen
schap tot een groep vormt teneinde een taak uit te voeren, welke de
krachten van een enkeling te boven gaat.
IN VROEGER JAREN had men practisch alleen te maken met particuliere
gezondheidszorg. De ontwikkeling echter van het maatschappelijk
leven en speciaal leven en speciaal de sociale wetgeving hebben gezond
heidszorg door de overheid zeer in de hand gewerkt, zo niet noodzakelijk
gemaakt.
Het voordeel hiervan is o.a., dat bepaalde gedeelten van het land,
welke anders onvoldoende gezondheidszorg zouden genieten, nu ook dat
gene krijgen wat werkelijk en nuttig is voor de volksgezondheid. Er zijn
bovendien terreinen, waar het particulier initiatief weinig of niets kan
uitrichten, b.v. de bestrijding van besmettelijke ziekten (Inspectie Volks
gezondheid), het toezicht op de geneeskundige behandeling van personen,
wie een bedrijfsongeval is overkomen (Ongevallenwet) en dergelijke.
Aan de overheidszorg zijn echter ook nadelen verbonden, nl. stroef
heid, ambtenarij en bureaucratie, al dient hierbij dadelijk opgemerkt te
worden, dat deze bezwaren vaak te breed worden uitgemeten. Het is naar
onze overtuiging althans stellig onjuist te veronderstellen, dat bij de amb
tenaar altijd liefde voor zijn taak zou ontbreken.
OOK MAG NIET vergeten worden, dat aan het particulier initiatief wel
eens nadelen kleven, te weten: gebrek aan coördinatie, versnippering
van krachten, instabiliteit en gebrek aan de nodige geldmiddelen.
Hiertegenover staat echter het voordeel, dat het particulier initiatief
in de regel met een zeker enthousiasme bezield is. Daar komt dan, volgens
Brenkman. nog een andere, niet te verwaarlozen factor by, nL dat de
„gezondheidsgedachte" nooit beter tot zijn recht kan komen, dan wanneer
deze verankerd is in de bevolking zelf. En volgens velen is dit niet beter
te bereiken dan door deze bevolking zelf mede de taak te laten dragen,
by wier uitvoering zy het grootste belang heeft.
Over de verhouding nu tussen particuliere gezondheidszorg en open
bare gezondheidszorg is in het verleden veel gediscussieerd. Er waren er
en er zijn er nog, die van geen enkele overheidsbemoeiing in dezen iets
weten willen. Er waren er ook, en die zijn er heden ten dage nog, die niets
liever willen dan dat alles door de overheid wordt geregeld en uitgevoerd.
DE STRIJD, als wij het zo eens uitdrukken mogen, tussen particuliere
gezondheidszorg en openbare gezondheidszorg heeft in de laatste tijd
een zeer gelukkige oplossing gekregen in een meer innige samenwerking
tussen overheidsbemoeiing en particulier initiatief. Beide partyen staan
niet meer als onverzoenlijk tegenover elkander, omdat zij langzamerhand
begrepen hebben elkander nodig te hebben.
Iedereen, merkt Querido terecht op, is er tegenwoordig van overtuigd,
dat de bevolking zelf zoveel mogelijk moet delen in wat er voor de ge
zondheid gedaan wordt; men zal daarom niet licht een overheidsinitiatief
nemen zonder daarby rekening te houden met hetgeen er aan particuli'
initiatief is. Doch omgekeerd is een particulier initiatief tegenwoordig vrij
wel onmogelijk, althans zeer moeilijk uitvoerbaar, zonder krachtige steun
yan de overheid.
Door deze omstandigheden worden beide partijen tot een compromis
gebracht, dat echter tegelijk een goede oplossing van de tegenstelling in
houdt; het is een „mariage de raison", (een verstandshuwelijk) welke
toch een gelukkig huwelijk kan betekenen.
DE VORMEN van samenwerking tussen particulier initiatief en Over
heid zijn overigens heel verschillend. Een van deze vormen is bv. dat
de overheid particuliere instellingen, gesplitst in confessionele en niet-
godsdienstige, in federatief verband bij elkaar brengt. Een andere vorm is
dat de overheid een particuliere instelling mede bestuurt door een ge
delegeerde of vertrouwensman. En last but not least is hierbij te denken
aan de talrijke vormen van subsidiëring door de overheid. Maar hoe dit
samenspel van overtieid en particulier initiatief ook geregeld wordt, hetzij
op privaatrechtelijke, hetzij op publiekrechtelijke grondslag, voorop dient
te staan, dat deze samenwerking noodzakelijk is, willen wij althans op het
gebied van de gezondheidszorg de meest ideale toestand bereiken.
Muntendam heeft dan ook volkomen gelijk als hij opmerkt, dat alleen
door de samenwerking van de overheid en het particulier initiatief het
mogelijk zal zyn het ziekteverzuim in belangrijke mate te drukken, als
mede de sterftecijfers in ons land nog verder te doen dalen. Want men
vergete niet, dat sociale zekerheid, sociale verantwoordelijkheid en ar
beidsproductiviteit tot lege begrippen worden, als er niet de gezondheid
van een volk aan ten grondslag ligt.
INTUSSEN MAG deze samenwerking tussen particulier initiatief en
overheid niet leiden tot verflauwing der grenzen. Daarom is het goed
nog eens te releveren uit ons eerste artikel over volksgezondheidszorg, dat
wanneer er bij de particuliere gezondheidszorg van overheidsbemoeienis
sprake is, deze zorg altijd een secundair en bemiddelend karakter dient
te dragen.
Enerzyds betekent dit, dat de uit de burgerij opgekomen georgani
seerde art>eid ter bevordering van lichamelijke en/of geestelijke volks
gezondheid aanspraak heeft op aanmoediging en zo nodig steun van de
oveiheid. Anderzijds onthoude zich echter de overheid er van, deze arbeid
direct of indirect zelf ter hand te nemen.
Dr A. C. DROGENDIJK.
PRIMA HONING ONTBIJTKOEK
Koop en Pacht
Pachtprijzen zijn naar zijn mening niet te hoog
(Van onze Parlementsredacteur)
A VIER UUR gistermiddag kreeg de heer Engelbertink, lid van de
Tweede Kamer voor de K.V.P., gelegenheid, om de minister van
Landbouw te interpelleren over de ontwikkeling van koop- en pachtprijzen
van boerderijen. De heer Engelbertink betoogde, dat in tal van streken
het land pachtprijzen betaald en gevraagd worden, die een veelvoud
zijn van hetgeen direct na de bevrijding betaald werd. Hij noemde ver
schillen van 100 en 150 procent.
Hy vroeg de minister: De verhogingen zyn vrij redelyk ge-
1. Of deze bereid is normen voor de
grondkamers vast te stellen, volgens
welke de koop- en pachtprijzen zullen
worden vastgesteld
Naast de gemiddelde bedragen ook
maximum bedragen aan te geven
Of de pachtprijzen op de diverse
grondsoorten gebaseerd zijn op werke
lijke bedrijfsresultaten en de hierop ge
baseerde kooppryzen ook werkelijk be
taald kunnen worden
4 Op welke wUze de minister de
igengeërfde boerenstand wil bescher-
nen tegen de hoge successie- en vermo
gensheffingen.
5. Of de minister een verhoging met
soms 100 procent van de pachtprijs ver
antwoord vindt.
6. Of er zulke maatregelen te treffen
zijn voor arbeiders, die een stukje grond
pachrten. dat hun pachtsommen niet bo
ven de 41 procent van het vooroorlogse
peil uitgaan?
7. Of het landbouwkundig verant
woord is om landbouwers bU verkoop
van een boerderij de hoogst toelaatbare
tegenprestatie te laten betalen?
Tenslotte informeerde de heer Engel
bertink naar de pacht- en verkooppry-
zen van woeste gronden.
Minister Mansholt's antwoord kwam
In het kort hierop neer. dat hij het volste
vertrouwen heeft in de werkzaamheden
van de grondkamers. Zy zyn gebonden
aan gemiddelde pryzen en de min
vroeg zich af, of hy daarnaast nu
nog minimum- en maximum prijzen moet
vaststellen Wil de Kamer soms deze
pachtmaterie geheel aan zich trekken?
zo informeerde hij.
Als de grondkamers een prijs ..land
bouwkundig verantwoord achten", dan
sluit spr. zich daarby aan. Het ooi
van de grondkamers is de enige i
en moet dat ook zyn.
weest. De minister kan bezwaarüjk maat
regelen nemen tegen de autonomie van
de grondkamers.
Met de verhoging van de pachtprijzen
van arbeiderswoningen en de gronden
waarop ze staan, is het zaak uit te kyken
Spr. zal die aangelegenheid nauwlettend
in het oog houden.
De vragen over de woeste gronden
kunnen eerst worden beantwoord, als ook
deze gronden onder de pachtregelingen
vallen. Daartoe dienen eerst de bezet
tingsmaatregelen te worden opgeruimd.
- vergadering werd vervolgens ver
daagd tot Woensdagmiddag twee uur.
Vestigingswet Bedrijven
afgekondigd
Op een nader te bepalen
tijdstip in werking
In het Staatsblad van gisteren is de
Vestigingswet Bedrijven 1954 afgekon
digd. Zij zal op een nader door de Kroon
te bepalen tUdstip in werking treden.
Deze wet vervangt de Vestigingswet
Kleint-edryf 1937. Terwijl de oude wet
alleen betrekking heeft op detailhandel,
ambacht en kleine nUverheid, dan de
nieuwe vestigingswet van toepassing
worden vertelaard op alle bedrijven, mei
uitzondering van de landbouw, de vis
serij, het bankbedrijf, het verzekerings
bedrijf en het vervoerbedrijf. Op verzoek
van het bedrijfsleven kunnen bij een
vestiging9besluit eisen worden vastge
steld. Deze kunnen slechts betrekking
hebben op credietwaardigheid, handels
kennis en vakbekwaamheid.
Zodra de nieuwe wet in werking zal
zifci getreden, komt het besluit alge
meen vestigingsverbod kleinbedrijf 1941
terstond te vervallen. Voorlopig blijven
van kracht de op de vestigingswet klein
bedrijf 1937 gebaseerde vestgingsbeslui-
ten en de krachtens het organisatie-
besluit voedselvoorziening 1941 tot stand
gekomen erkenhingsregleimenten en
regelingen betreffende vestiging als
keiaar. betreffende het uitoefenen
het bedryf van tussenpersonen in or
rende goederen en dat van veilinghouder
het houden van veilingen.
Meer bevoegdheden bij
rampen gevraagd
Wet bescherming bevolking
van toepassing
Ook in geval van watersnood of andere
rampen en van dreigend gevaar daarvoor
moeten de wet bescherming bevolking en
de wet verplaatsing bevolking zo nodig
van toepassing kunnen worden verklaard,
zo meent de regering. Daarom heeft de
regering thans aan de Tweede Kamer
voorgesteld, haar hiertoe de bevoegdheid
te verlenen.
Voor het vorderen van woonruimte en
levensmiddelen en het oproepen van
mensen met de verplichting hun eigen
materitfen mee te nemen, moest tijdens
de Februariramp door de burgemeesters
veelal een beroep worden gedaan op be
palingen die geschreven waren voor an
dere omstandigheden. In andere gemeen
ten ia het gemis gevoeld, op eenvoudige
wijze inkwartiering te kunnen vorderen
voor geëvacueerden uit het rampgebied.
Hoewel deze leemten tijdens de overstro
mingsramp grotendeels werden onder
vangen door de spontane medewerking
van de bevolking, meent de regering dat
het toch nodig is hiervoor wettelijke
voorzieningen te treffen.
Advertentie)
4 doen méér dan één!
Ot werking van 4 geneesmiddelen
in één lablei verenigd is krachtiger
en weldadiger dan van alk middel
afzonderlijk. Cheferine „4" helpt ook
bij hovigt pijn en griep, wanneer
andere middelen falen.
TEGEN PIJNEN EN GRIEP 20 TABLETTEN 05 CT
Ministers bevestigen
Paspoorten worden
goedkoper
De legeskosten voor de afgifte van pas
poorten zullen inderdaad worden ver
laagd. Hoeveel deze verlaging zal bedra
gen. wordt nog overwogen, zo hebben de
ministers Luns en Beyen op schriftelijke
vragen van het Tweede-Kamerlid Goed
hart (PvdA) geantwoord.
Het invoeren van een unifom tarief
voor het hele land is voorlopig niet uit
voerbaar. Boven de rijksleges worden
namelijk nog leges geheven door de pro
vinciën en gemeenten. Deze organen
bepalen zelfstandig het bedrag van hun
leges, aldus de ministers.
Biografie van dr Nolens
Van de hand van de heer G. Widders-
hoven te Venlo, oud-inspecteur van het
lager onderwijs, zal binnenkort een bio
grafie in drie delen over het leven
het werk van de Rooms-katholieke
priester-staatsman dr W. H. Nolens
(18601931) verschUnen. Hierin zUn o.m.
verscheidene redevoeringen, die in de
Tweede Kamer door dr Nolens zijn ge
houden en tal van publicaties, gebundeld.
Controle op misbruik
dienstenveloppen
Misbruik van portvrije dienstenvelop
pen door ambtenaren voor particuliere
doeleinden wordt het doelmatigst bestre
den wanneer de geadresseerden het mis
bruik meedelen aan de postdirecteuren,
zodat deze proces-verbaal kunnen opma
ken. Minister Algera zegt dit in zijn
antwoord aan de Eerst Kamer over
begroting.
Ieder hoofd van dienst is bevoegd,
dienstenveloppen die gereed zijn voor
zending te openen. Minister Algera be
twijfelt echter of deze controle doeltref
fend is. Een frauderende ambtenaar zal
immers brieven die hij onrechtmatig
verzenden afzonderlijk in een brievenbus
van de posterijen werpen. Reeds in
is overigens opdracht gegeven de
tróle te verscherpen, aldus mir
Pokon.goed voor
alle kamerplanten,
cactussen, blad- en
bloeiende planten
Ltl op hel „mirk" Pelon
R.K. commissie zegt:
Godsdienst en levensbeschouwing niet
gelijkwaardig
OE MOET DE HOUDING van de burgerlijke overheid zijn tegenover
het Humanistisch Verbond en daarmede verbonden organisaties? Mag
de overheid de geestelijke verzorging van soldaten, D.U.W.-arbeiders en
gevangenen mogelijk maken of bevorderen? Op deze brandende vragen
heeft een commissie van het R.K. Centrum voor Staatkundige Vorming in
zojuist uitgekomen rapport antwoord gegeven.
De commissie bestond uit: lid en voor
zitter: prof. dr A. G. M. van Melsen te
Nijmegen, lid en secretaris; H. E. J. God
ding o.p. te Leeuwarden; leden: dr B. van
Bilsen o.f.m. te Maastridit; luitenant-kolo
nel J. B. van Croonenburg te 's-Graven-
F. G. van der Gun te Utrecht; dr
Leeuwen o.f.m. te Alverna, mr L.
P. M. Loeff te 's-Gravenhage; A. van Rix-
tel S.C.J. te 's Gravenhage; mr K. T. M.
Rijckevorsel te 's Gravenhage; mr H.
M. L. H. Sark te Wassenaar, dr P. Schoo-
nenberg S.J. te Nijmegen, mag dr J. G.
Stokman o.f.m. te Utrecht.
Op zichzelf genomen, aldus de commis
sie in haar conclusies, zijn het Godloos
uitgangspunt en de morele opvattingen
van het Humanistisch Verbond nog geen
reden voor een totaal afwijzend stand
punt van een overheidslichaam bij de
aanvragen van het Humanistisch Verbond
om officiële erkenning, faciliteiten
subsidies. Het standpunt van de overheid
dient bepaald te worden in het licht var
de concrete eisen van het algemeen wel
zijn der Nederlandse samenleving.
Tot deze concrete eisen behoort, dat de
overheid zich in het algemeen niet mengt
ln het recht van iedere Nederlander naar
eigen levensbeschouwing te leven. Doch
anderzijds geldt ook, dat de overheid op
haar wijze er over waakt, dat de erken
ning van God en godsdienst niet onder
mijnd wordt.
Daarom moet de overheid ten aanziet
van de eisen van het Humanistisch Ver
bond een gereserveerde houding aan-
Het Humanistisch Verbond zal uit
heeft ontdaan, mag de overheid in indi
viduele gevallen de verzorging van d«
zijde van het Humanistisch Verbond om
wille van de gewetensvrijheid weliswaar
niet onmogelijk maken, doch kan er geen
sprake zijn van een officieel opnemen
een daarmee corresponderende subsi
diëring van een verzorging van de zijde
van het Humanistisch Verbond in
organieke verbanden.
Te allen tijde moet echter de schijn
gelijkstelling tussen godsdienst en levens
beschouwing worden voorkomen, terwijl
tevens waarborgen moeten worden ge
geven, dat de activiteit van het Humanis
tisch Verbond niet ontaardt in anti
godsdienstige en anti-kerkelijke acti
Radiodistributie nog niet
duurder
Een verhoging van de tarieven
radiodistributie zou volgens minister Al
gera op dit ogenblik nog voorbarig zijn.
Mocht een verhoging echter voor het lo
nend maken van de draadomroep nodig
blijken nadat de onlangs geschapen defi
nitieve toestand is bevestigd, dan zal de
minister niet schromen die vast te stellen,
zo heeft hij aan de Eerste Kamer meege
deeld.
Het aanbrengen van abonné-geleidin-
gen in nieuwe stadsdelen gebeurt pas in
dien een aanvraag tot aansluiting is ont
vangen. Wel worden in alle stadsuitbrei
dingen reeds de nodige voedingskabels
aangebracht, omdat deze werkwij;
eigen kracht in de vrije sector van het aanzienlijke kostenbesparing betekent
maatschappelijk leven moeten aantonen,'
dat het een exponent is van een belang
rijke groep en in een door die groep wer
kelijk gevoelde behoefte aan humanisti
sche levensbeschouwelijke verzorging
metterdaad voorziet.
Zolang het Humanistisch Verbond zich
van de op hem rustende bewijslast niet
Van het erf van School en Kerk
Betoepingsweik
Geref. Kerken
jepen: te Oldemarkt. J. Henge-
veld cand. te Aalten; te Eist (Gld.), W.
A. J. Dalmayer te Waardhuizen (N.B.).
Ds Van Abcoude (Soemba)
met emeritaat
Ds F. N. M. van Abcoude, missionair
predikant op Soemba vanwege de Gere
formeerde Kerken van Groningen, Dren-
Overijssel, zal om gezondheids
redenen eervol emeritaat aanvragen en
repatriëren. Ds Van Abcoude is 59 jaar
werd te Djokjakarta geboren, waar
een chemische opleiding voor de sui
kerindustrie op Java ontving en ook
acht jaar in dit bedrijf werkzaam was.
Hij huwde met een dochter van een zen
deling en na diens overlijden was hij
zyn studie zover gevorderd, dat hij
de kleine gemeente kon verzorgen. Na
g jaar zendingsarbeid en 3'£ jaar
internering kwam hij naar ons land, waar
hij zijn theologische studie voltooide. In
1948 werd hij door de Geref. kerk ti
Assen uitgezonden naar Soemba.
Wetenschap van boek
en bibliografie
Mr H. de la Fontaine Verwey
hoogleraar te A'dam
Aan de dr P. A. Tiele-Stichting is door
de raad van de gemeente Amsterdam
stemming verleend tot het vestigen
bijzondere leerstoel in de wetenschap
het boek en de bibliografie
universiteit van Amsterdam. Het bestuur
der Stichting heeft thans tot bijzonder
hoogleraar benoemd mr H. de la Fontaine
Verwey. bibliothecaris van de universi
teitsbibliotheek.
In vogelvlucht
Deze week wordt in Bordeaux eer
Frans-Nederlandse universitaire week
gehouden, ter gelegenheid waai
zes Nederlandse professoren de gast zijn
van de universiteit van Bordeaux.
Aan de theologische faculteiten der
rijksuniversiteiten waren in 19521953
de volgende aantallen studenten inge
schreven Leiden 128 (13 vrouwelyke)
Utrecht 270 (10 vr.), Groningen 73 (1 vr.)
en de Gem. Universiteit te Amsterdam
135 (15 vr.). De verslagen van de hoog
leraren vanwege de Ned- Herv. Kerk rr
ken melding van een zekere matheid
de studentendisputen.
In verband met de dit jaar op
Woensdag na Pasen plaats hebbende
kiezingen voor de provinciale staten,
houdt de Schoolraad voor de Scholen
den Bybel zijn algemene vergadering niet
op deze traditionele datum maar op Vrij
dag 23 April in het gebouw voor
te Utrecht.
De Chr- Kleuterschool te Wissekerke
op Noord-Beveland vierde onder grote
belangstelling haar 100-jarig bestaan.
Er bestaan plannen tot oprichting
van een theologische faculteit in Indo
nesië. uitgaande van de gezamenlijke
kerken, aangesloten bii de raad
kerken.
De Nederlander dr W. A. Visser
't Hooft, seer.-gen. van de Wereldraad
van Kerken, krijgt naast zich als asso
ciate general secretary ds Francis House,
die volgend jaar zal aftreden als hoofd
van de afdeling godsdienstige uitzendin
gen van de B.B.C.
Ds. R. J. van Pagée, Ohr. Geref.
predikant te Maarssen, heeft het ver
zoek om een jaar als legerpredikant te
dienen, aangenomen en zal op 1 Mei in
dienst treden.
Universitair Asylfonds
helpt nog 27 studenten
Het Universitair Asylfonds, opgericht
n Maart 1948 om studenten te helpen,
Jie om der wille van de vrijheid zyn ge
vlucht heeft blijkens het jaarverslag
1952-1953 in vijf jaar ttjds ruim 80 uitge
weken studenten directe hulp geboden.
Eind October j.l. studeerden nog 27 ge
vluchte studenten onder auspiciën van
het U.A.F. Ln Nederland: twee Bulgaren,
tien Hongaren, drie Polen en twaalf
Tsjechoslowaken. De Nederlandse stu
denten brachten hiervoor in het verslag
jaar ruim f 57.000 bijeen, ofwel gemid
deld f 1.95 per persoon.
Dr E. J. Ariëns wordt hoogleraar
te Nijmegen
Het bestuur der Sint Radtooudstiehting
heeft dr E. J. Ariëns bevorderd tot ge
woon hoogleraar in de faculteit der ge
neeskunde aan de R.K. universiteit te
Nymegen om onderwijs te geven in de
pharmacologic.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Rotterdam-Noord,
am; Herv. school
rorcivnv Mr Groen
Harderwijk.
'ezep. A G Bos te Hilvei
Prlnstererschool (ULO)
A Soeters. te Schiedam; Chr. ULO-school
erwijk (tijd.), R van Dijk, te Lemmer;
ol met de Bijbel te Scherpenzeel (Gld),
M A Meydam, te Zwartsluis; Chr. Ulo
school te Amersfoort (tijd.). J H Grevers. te
Amsterdam.
UTRECHT.
doctor ln de geneeskunde op proefschrl
Bijdrage tot de kennis van de groei der
>1 daarbij door de Encoche
Ranvler gespeeld, J P W
te Terneuzen.
GRONINGEN. 23 Maart. Gepromoveerd
proefschrift: Sci
coincidence studies
.f HF 181 and OS 193 and the
odd proton nuclei, H de Waard
AMSTERDAM. G.U., 24 Maart. Gepro
moveerd met lof tot doctor ln de letteren en
wijsbegeerte op proefschrift; Le Vocabulaire
de Bifrun dans sa Traduction des quatre
Evangiles, mej. M H J Fermln, geb. te Den
Haag.
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het doet. examen Neder.
nej. A
Geslaagd
de dames E
te Leiden.
AMSTERDAM, G.U
H Huysse, beiden
Het lied dei
aethergolven
DONDERDAG 25 MAART
Hilversum I 402 m. AVRO 7.00 Nieuws 7.10
Gram. VPRO: 7.50 Dagopening AVRO 8 00
Nieuws 8.15 Gram.
Geestelijke liederen
Waterst. 9.35 Gram.
Gevar. muz. 11.40 IV
gebied. 12.00 Zang
1.15 Mcded. 1.20
Gram. 1.58 „De ring van de
spel 2.45 Sopr.
Opgraving in centrum
van Dokkum begonnen
De Rijksdienst voor het oudheidkundig
bodemonderzoek te Dokkum is gisteren
begonnen met het afgraven van een ge
deelte van het vermoedelijk oudste punt
van de terp, waarop de stad is gebouwd.
Op het marktplein is een gedeelte van
ongeveer 20 meter in het vierkant afge
zet. Hier heeft vroeger de beroemde Pre-
monstratenser Bonifatius-abdij gestaan.
In 1589 was deze abdij zo bouwvallig, dat
ze afgebroken moest worden. De abdij
toren heeft het nog tot 1831 uitgehouden.
In dat jaar viel dit laatste overblijfsel
onder slopershanden.
De opgravingen staan onder leiding van
dr P. Glazema, terwijl het toezicht is op
gedragen aan drs H. Halbertsma.
Door bodemvondsten hoopt men na
dere gegevens te krijgen over de ouder
dom van Dokkum.
Voor het eerst wordt nu een terp af
gegraven in een stad.
Niei
mis 9.45 Grat
NCRV: 10.00 Gewijde muz. 10.30 Morgei
KRO: 11.00 V. d. zieken 11.45 Schoo
12.00 Angelus 12.03 Lunchconc. (12.
Land- en tuinb. meded. 12.3312.40 V.
>eren). 12.55 Zonnewijzer 1.00 Nieuws 1.
ïg en piano 1.50 Gram. NCRV 2.00 Om
•k. 2.45 V. d. vrouw 3.15 Gram. 3.30 Zaï
i piano 4.00 Bijbellezing 4.30 Alt. hobo 4
orgel. 5.00 Hoorsp. v. d. jeugd 5.30 Grai
5.40 Voordr. 6.00 Politiekapel 6.35 Raadhui
raat 6.45 Leger des Heilskwi
.10 V. d. jeugd - -
opzichte van het aanbrengen
kabels op een later tijdstip.
In de omgeving van het Amstelstation
in Amsterdam bedraagt de lulsterdicht-1 te Bergen (L.). overleden
heid na drie jaar exploitatie thans 32 pet. wondingen, die hy vorige week had op-
In Amsterdam-West zijn 405 van de 2616 gelopen toen hy op de akker bij het aan-
sinds kort bewoonde nieuwe woningen leggen van een brandje viel, waardoor
aangesloten. I zyn kleren vlam vatten.
Bejaarde wielrijder door auto
gedood
Bij Uffelte (Dr.) is gistermiddag de 75-
Jarige wielrijder R. Tuin uit Uffelte door
een auto aangereden en op slag gedood.
De wagen reed tegen het muurtje langs
de Smlldervaart en sloeg over de kop.
De autobestuurder, afkomstig uit Amster
dam, liep een gebroken hand op.
„Vreemdelingen pochen altijd," verklaarde
hij. „Vreemdelingen worden altijd nijdig. U weet
niet hoe gelukkig u bent, meneer Lee, dat u zo
in vrede kunt vertrekken. En nu raad ik u met
een heen te gaar., voordat ik andere maatrege
len moet nemen
Ik keek Sonja aan. „Vaarwel", zei ik.
Door de beleefde bediende in het wit begeleid,
verliet ik de kamer. Ik was door de hele ge
schiedenis zo van mijn stuk gebracht, dat ik niet
oplette waarneen wij gingen. Ik voelde mij
door het gebeurde diep vernederd. Mr. Wu's
nauw verholen spot was mij niet ontgaan. Hij
hield mij voor een ongeneeslijke dronkaard,
door de zee aangespoeld. Op een gegeven ogen
blik ik kon niet met juistheid zeggen wan
neer was zijn belangstelling in mij plotseling
verdwenen. Er was iets onverklaarbaars ge
beurd. dat mij voor hem even waardeloos ge
maakt had als een uitgeknepen citroen. Hij had
iets uit mij gekregen, zonder dat ik zelf wist
wat. Hij was zo begerig naar die boodschap,
dat hij mij die desnoods met geweld had wil
len ontrukken en ineens was zijn opwinding ge
zakt nog voordat Sonja onverwacht was op
gedoken.
Het hele tafereel en de gehele omgeving sche
nen mij altijd een bladzijde uit een Oosterse
roman, zonder enig verband met de werkelijk
heid die ik kende Misschien is het hele Oosten
zo. In elke Oosterling schuilt blijkbaar een voor
liefde voor romantiek en fantastische drama's,
zoals wij ze in de bladzijden van de „Duizend
en Eén Nacht" vinden. Ik weet het niet en het
kan mij verder ook niets schelen; ik probeer
hier enkel de feiten weer te geven, zoals ze ge
beurd zijn.
Teruggekeerd in het vertrek, waar ik mij ver
kleed had. vond ik de bewijzen van mr. Wu's
rijkdom Een nieuw en uitstekend Europees cos-
tuum, met schoenen en ondergoed, lag op mij
te wachten en zelfs een koffer met een tweede
stel kleren. Een der bedienden gaf mij in het
Engels een verklaring hiervan, waardoor ik voor
het eerst merkte dat hij die taal machtig was.
„Voor u", zei hij. „Complimenten van me
neer Wu. Meneer Wu zegt, dat de auto voor
u klaar staat.'.'
Een kwartier later was ik uitgedost in een
grijs flanellen pak, dat mij vrij goed paste. Een
der mannen reikte mij een grijze vilthoed en een
wandelstok, de ander nam mijn koffer op en ik
draaide mij om, ten einde de kamer te verla
ten, toen een der bedienden het woord nam.
DE JACHT NAAR HET
marine-document
Kort na eerste Wereldoorlog 1914—'18
„Alstublieft", zei hij, „dit vergeet meneer. Zijn
geld en zijn fles."
En hij overhandigde mij mijn tabakszak, die
mijn Japanse bankpapièr bevatte en mijn met
leer beklede veldfles met de beker onderaan in
geschroefd. Ik was blij met de fles, mijn trou
we lotgenoot en de enige schakel, die mij nog
verbond met mijn vroeger bestaan een vrij
onzeker bestaan misschien, maar waarin ik
mijn eer nog niet verspeeld had
Ik plantte de hoed achter op mijn hoofd en
wierp de bedienden een tien-yen biljet toe.
„In orde, jongen, laten we gaan!"
Wij doorkruisten weer dat labyrinth van bin
nenplaatsen en ik trad uit de poort, waar de
zelfde auto, die mij gebracht had. stond te wach
ten. Ik werd erin gezet met mijn koffer en de
poort sloot zich achter mij.
De auto vertrok zonder dat ik iets had ge
zegd; de chauffeur had blijkbaar zijn orders ge
kregen. Achterovergeleund, zonder enige belang
stelling voor mijn omgeving, zat ik in gedach
ten verdiept en voor het eerst sedert jaren
dacht ik snel en logisch niet aan mijzelf maar
aan iets gewichtigers dan mijzelf. Als Driscoll
in de stad was en hij had gezegd dat hij
hierheen ging moest ik hem zoeken. Er was
iets gewichtigs aan de hand. Men handelde niet,
zoals Moto en Wu Lai-fu gehandeld hadden, zon
der gegronde reden. Ik kende de boodschap niet,
maar mijn avonturen bevatten misschien ge
wichtige aanwijzingen, welke iemand in Dris-
coll's positie begrijpen kon. De belangen van
mijn land schenen op het spel te staan, hoe
wel ik niet inzag hoe.
Buiten die gedachten is mij nog een ander ge
voel bijgebleven; een gevoel, dat in de auto
plotseling bij mij opkwam, zonder dat enig ge
zicht of geluid er speciaal aanleiding toe gaf. Ik
besefte, dat ik mij in een vreemde plaats be
vond, waar alles gebeuren kon en, geloof mij
ik had gelijk. Ik betwijfel, of enige stad ter
wereld wonderbaarlijker is dan Shanghai, waar
de beschaving van Oost en West elkaar ont
moet hebben en, zonderling genoeg, zijn sar
gesmolten tot iets heel anders dan Oost en West;
waar China's zilver en schatten veiligheidshalve
liggen opgestapeid; waar Oosterse millionnairs
in hun wagens langs de Bund rijden, waar de
belangen van Europa die van het Oosten ont
moeten en botsen in een fonkeling van unifor
men en juwelen: waar de praktische nuchter
heid van het Westen de Oosterse gelatenheid
ontmoet Ik verzeker u, dat ik dit alles voelde
sn ik noem het nu als verklaring van me:
Wu en van alles, wat er verder gebeurde. Ge
looft u me, in Shanghai is alles mogelijk, van
een gemene Westerse intrige tot de ontmoeting
met een prins)
Profeet", hoor-
^5 V. d. zieken
tot vijf" 5.00 V. d. Jeugd 5.45
legeringsuitz.: Drs F. J. A. Terwisscha
icheltinga: „De cafe-
ombo". 6.00 Nieuws
i.25 V. d. jeugd 6.40 F
(eunermuz^ 7.00, V. d. kl.
ïesproken brief uit Londen 7.20 Mil
.45 „Zes weken Australië", caus.
«euws 8.05 Radii
loliste. 9.10 Filmi
Philharm. ork.
iz. 10.00 Cabaret
11.00 Nieuws 11.15—12.00 Ja
rsum II 298 m. KRO 7.00 Nleu\
7.15 Gym. 7.30 Gram. 7.45 Morger
7.00 Nw.
9.50 „Ik den
.30 Gram
■MB9.45 Grar
r zo overen U?" 10.00 Am
).20 „De protestantse orgelkunst". 10.45
vondoverdenking 11.00 Nieuws 11.15—12.00
el 1.25 V. d. arb. 1.55 Weerber.
2.10 Meded. 2.20 Lichte muz.
4.00 Gram. 4 45 Hoorsp.
6.00 V. d. kind. t
.15 Caus. 7.25 Sport 7.30 Gra
Engeland BBC 1500 e
lale's Dagboek" 12.15 c
1.15 Di
2.45 V.
.10 Ra<
5.15 „Mn
-.45 Concert
kind. 3.00 V. d. vrouw 400 Gram.
gelspel 4.45 Lichte muz.
Mil. ork. 6.31
Idem 10.30 Gevj
Dagboek" 5.30 Caus
eert 7.15 V. d. jeugd 7.45
ws 8.25 Sport 8.30 Gevar.
ibeantw. 9.30 Hoorsp. 10.00
11.00 Nieuws 11.15
12.05 Voordr.
GeMBHHBB
jz. 12.56—1.00 Nie
n. 11.45 Gram. 12.00 Concert
12.34 Gram. 12.50 Koersen
0 Nieuws 1.15 Gram. 2.00 En-
ram. 3.00 Con
ram. 5.15 V.
sold. 7.00 Nieuws 7.40 Gi
kind. 6.15 Gra
V. d. i
8.00 Gram. 8.10 Klankb. 8.40 Gra
.00 Nieuws 10.15 Gram. 10.30 Electrise
i.05 Lichte
m 7.15 Gra
Nieuws 10.15 Gi
m. 12.00 Concert 12.40 Gram
ram. 3.00 Concert 3.45 Gram
iz. 5.00 Nieuws 5.15, 6 30. 6.4!
7,30 Nieuws 8.00 Hoorsp. 10.(X
10.55 Nieuws.
Nederland 10.00—10.31
laai". Engelse literatuur
Puzzle ook eens met
ons mee
Spiraalwoordraadsel
Omschreven woorden invullen. Daarna,
te beginnen bij 1 en steeds een zelfde
aantal vakJes overspringend, een verbor
gen vogelnaam zoeken.
Van 1 naar 2 Vorstelijke waardigheid,
23 aanzetten, 34 kleurling, 45 niet
toebereid, 56 frisse wind, 67 Euro
peaan, 78 vertragingstoestel, 89 zang-
noot, 910 pers- voorn, woord.
Oplossing vorige puzzle: Horizontaal:
1 fust, 3 bolk. 6 riem, 8 moes- 9 ra, 10
klont. 12 hal. 13 eek, 14 via, 15 fut, 16
reeks, 18 O T., 19 zeil, 20 peen, 21 tras.
22 eeuw.
Verticaal: 1 frak. 2 tronk. 3 bes. 4 om,
5 kwal, 7 iet. 8 moet, 9 raak, 11 leut. 12
hiel, 14 veine, 15 fort, 16 ree, 17 sluw, 19
zes, 20 pa.
