De Nijl bedwongen door een
enorm krachtstation
tj
FiRMAMlNT
j
jSp
JglL
SLOAN'S liniment-
3 i\ j> <s->
5
DONDERDAG 4 MAART 1954
CHURCHILL (TOEN 33 JAAR) VOORZAG HET
Koningin Elizabeth
stelt dam in bedrijf
Als koningin Elizabeth
in April 1954 Oeganda, het
Engelse protectoraat in Oost-
Af rika, bezoekt, zal zij daar de
grootste hydro-electrische in
stallatie van het gehele zwarte
werelddeel in bedrijf stellen.
Vier jaar lang reeds is er met
man en macht gewerkt aan de
geweldige stuwdam bij de
Owen-waterval, een dam op
het punt waar de Witte N\il uit
het Victoriameer treedt. Thans
naderen deze dam en het bijbe
horende krachtstation snel hun
voltooiing.
De grootste stuwdam van Afrika
nadert voltooiing
(Speciale correspondentie)
TN HET JAAR 1907 bezocht een journalist Oeganda in Oost-Afrika. Zijn
-* naam was Winston Churchill. Hij aanschouwde in dat Engelse pro
tectoraat vruchtbare valleien met een rijke vegetatie, maar ook dor en
ontoegankelijk struikgewas; reusachtige watervallen, maar ook uitge
strekte, levensgevaarlijke moerassen; met sneeuw bedekte bergtoppen,
maar ook oerwouden zo dicht, dat de tropenzon er niet in door kon dringen.
In het Westen, aan de grens van de Belgische Kongo, zag hij de Maanber
gen met hun gletschers en wolkenkransen om de hoge toppen, in het
Oosten het Elgon-gebergte, een uitgedoofde vulkaan met een krater van
acht kilometer middellijn, en in het Zuiden die geweldige binnenzee: het
Victoriameer. In dit land van de olifant en de buffel, de antilope en de
eland, het luipaard en de leeuw zag Churchill ook de Witte Nijl uit het
Victoriameer storten, op weg naar de Soedan, naar Egypte en naar de
Middellandse Zee. Na zijn bezoek aan Oeganda teruggekeerd in Engeland,
schreef de toen 33-jarige journalist: „Het zou niet veel moeite kosten de
Nijl te bedwingen en de rivier zijn lange en vruchtbare tocht naar de zee
te doen beginnen via een turbine. Nergens anders ter wereld dan hier,
kan een zo enorme hoeveelheid water worden tegengehouden door een
zo geringe hoeveelheid gemetselde stenen."
Dat waren profetische woorden, want
nog geen halve eeuw later komt tot
stand, wat Churchill voorzag: een gewel
dige hydro-electrische installatie bij de
Owen-waterval. De laatste hand wordt
aan dit enorme project thans gelegd,
want in het voorjaar van 1954 moet het
gereed zijn voor de officiële opening door
Koningin Elizabeth.
De stuwdam en het krachtstation bij de
Owen-waterval hebben tweeërlei doel.
Enerzijds zal de electrische installatie de
eleetrische stroom leveren voor de ont
wikkeling van nieuwe industrieën in
Oeganda en het aangrenzende Kenya. An
derzijds vormen zij een onderdeel van een
veel groter plan dat is geprojecteerd om
het water van de gehele Nijl aan ban
den te leggen en het lange Nijldal tot
ontwikkeling en bloei te brengen.
Eind 1949 werd te Jinja aan Afrika's
grootste meer dat werd genoemd naar
de Engelse Koningin Victoria, begonnen
met de bouw van de dam. Thans vier
jaar later, worden de eerste generatoren
geplaatst, die 150.000 kilowatt electriciteit
zullen leveren voor de groeiende industrie
van Oost-Afrika en voor de nieuwe jute-,
fosfaat- en andere fabrieken.
Churchill mag overigens al bijna vijf
tig jaar geleden een open oog hebben ge
had voor de grote mogelijkheden, die de
Owen-waterval bood voor de oprichting
van een krachtstation, hij overdreef wel
enigszins toen hij beweerde, „dat een
dergelijk reusachtig project niet veel
moeite kosten" zou. Denkt u zich maar
eens in: de bouw van een 820 meter
lange stuwdam in het bruisende water,
met een maximale hoogte van meer dan
24 meter boven de fundering. In het mid
den van de dam moesten zes sluizen ko
men, waardoor elke seconde veertig ku
bieke meter water met donderend ge
weld naar beneden zou storten.
De firma, die deze fantastisch lijkende
onderneming aandurfde, was een maat
schappij, waarin vier Nederlandse en viei
Engelse aannemers eendrachtig samen
werkten. Reeds vroeger hadden zij soort
gelijke. maar natuurlijk minder grote
projecten tezamen uitgevoerd. Voor dit
millioenenplan (er was niet minder dan
220 millioen gulden mee gemoeid!) 6loten
zij zich aaneen tot de „Owen Construction
Company", en begonnen de werkzaam-
Geweld aan banden
Het was een ontzaglijk werk. De onder
delen van de verschillende installaties
en al het overige materiaal moesten
worden geïmporteerd. Niet alleen buizen,
stalen platen en de electro-technische be
nodigdheden, maar zelfs de geweldige
hoeveelheden cement, die voor de bouw
van de stuwdam noodzakelijk waren,
bleken namelijk in geheet Oost-Afrika
niet te vinden. In Oeganda, in de nabij
heid van Tororo, dat ongeveer 125 kilo
meter van de Owen-waterval ligt, werd
tenslotte zelfs een gehele cementfabriek
opgericht, die in Maart 1953 in productie
Het grootste probleem was wel de
leiding van het water, dat de Witte Nijl
instroomt. Na rijpelijk overleg besloot
men eerst het water af te leiden naa
ene kant van de rivier door de bouw
een zogenaamde koffer- of kistdam
gpierpyn
De genezende warmte van SLOAN'S
LINIMENT dringt diep door en stuwt zui
verend bloed naar de pijnlijke plaatsen
Bij spierpijn, Jicht,spit en rheumatlek geelt
SLOAN'S daarom direct een langdurige
verlichting. SLOAN'S doodt de pijn.
Het gebied, waar het grote
krachtstation komt, lijkt op
deze plaat mooier, dan het in
werkelijkheid is. Onze foto
graaf staat echter voor niets en
leverde ons dit aardige ta-
freeltje: een paar ingenieurs,
die het gebied van de Owen-
waterval eens rustig opnemen
om. straks handelend te gaan
optreden.
geven bij de werkzaamheden. Voordat
met het eigenlijke werk kon worden be
gonnen, moesten dan ook flats, bungalows
en arbeiderskampen worden gebouwd.
Met grote voortvarendheid werd Jinja,
de plaats in de nabijheid waarvan het
werk tot stand zou komen, gereed ge
maakt voor de ontvangst van de blanke
en zwarte werkers. Het resultaat was dat
de Owen Falls Construction Company
reeds op het einde van 1950 onderdak
kon bieden aan 170 Europese technici van
verschillende nationaliteit, 34 geschoolde
Zuid-Aziatische arbeiders en ongeveer
1700 Afrikaanse employé's, waarvan er
slechts 500 uit de onmiddellijke omgeving
De meeste blanken, die er werken, heb
ben hun gezin meegebracht uit Engeland,
Denemarken, Noorwegen. Nederland,
Italië. Zuid-Afrika of welk ander land
ook. Zij werken nu al haast vier jaar in
het prachtige land van Oeganda en velen
zijn van plan er voor goed te blijven. De
industriële ontplooiing, die Oost-Afrika
weldra tegemoet gaat, dank zij de be
dwinging van de Owen-waterval zal hun
ongetwijfeld mogelijkheden genoeg bie
den om aan de kost te komen.
Gouden eeuw
Maar niet alleen op industrieel gebied
gaan Oeganda en geheel Oost-Afrika een
gouden tijd tegemoet. Gelijke tred metj
de economische exploitatie houdt de poli
tieke en culturele ontwikkeling van de
zwarte bevolking. Reeds nemen de negers
actief deel aan het bestuur van het
Britse protectoraat aan het Victoriameer,
en wel op het hoogste niveau. In de Uit
voerende Raad zitten reeds twee geboren
Oegandiërs en van 1 Januari 1954 af zul
len er niet minder dan veertien ln de
Wetgevende Raad zitting hebben.
Alles wordt in het werk gesteld om
steeds meer inboorlingen op te leiden
voor hoge gouvernementsfuncties. Voor
het onderwijs is voor de eerstvolgende
twee jaar 100 millioen gulden beschikbaar
waarvan er twintig millioen bestemd zijn
voor de opleiding in de technische vak
ken. Steeds meer negeronderwijzers ko
men voor de klas te staan. Steeds meer
geschoolde negerarbeiders werken aan het
Owen-waterval-project. Steeds meer land
wordt vruchtbaar gemaakt en bebouwd
Moeilijkheden bij
K.V.P. in Groningen
Kiescomité in strijd met
kringbestuur
In de provincie Groningen zijn moei
lijkheden gerezen rond het politiek ad
vies van de Kath. Volkspartij voor de
komende Statenverkiezingen. Vier ran
de acht krlng-bestnursleden zijn afge
treden en wensen geen enkele verant
woordelijkheid te aanvaarden voor de
thans ingediende candldatenlijst
Volgens net kringbestuur Groningen
heeft het kiescomité dezer dagen ernstig
gezondigd tegen het reglement. Met na
me in de Zuidoosthoek zou dit comité
met middelen en methoden hebben ge
werkt, die niet door de beugel konden.
Het ging hier om een referendum on
der de K.V.P.-leden ter vaststelling van
de candidatenlijst. Bij het geven van
adviezen heeft het kiescomité volgens
het kringbestuur een voorstelling van
zaken verstrekt aan kiezers, welke noch
als waar. nocb als waardig kon worden
gekwalificeerd.
In het kringbestuur heerste echter
geen eenstemmigheid over de te volgen
gang van zaken: de stemming in de
betrokken afdeling vernietigen. een
nieuw referendum in de gehele provin- i
cie houden? Steeds staakten de stem- I
men, totdat eveneens bij staking van
stemmen het gehouden referendum fei
telijk werd goedgekeurd. Daarop traden
de voorzitter, de secretaris, de penning
meester en een bestuurslid af.
De partijvoorzitter, mr H. W van
Doorn, en de partijsecretaris, dr L. A.
H. Albering, hadden geadviseerd, de
stemming te vernietigen.
Actie voor feestdag
op 5 Mei
Voormalig Verzet wenst een
volle vrije dag
Uit de krmyen van not voormalig ver
rei zijn bedcrikingen gerezen tegen liet
oeslui't van de volksvertegenwoordiging
oim 5 Mei niet lamfer fees.eiidc 'e her-
leniken- maar als nationale feestdag uit
sluitend 30 April aan te houden. Uit aeze
«ringen is in Amsterdam een commissie
van voorbereiding gevormd, dite zich te
gen diit besluit verzet.
noodzakelijk, aldiue' dit comité,
feest op 5 Mei voor het nage
dacht bewaard blijfl-
De commissie vertrouwt, dat de bewe
ging ta Amsterdam overal in het lano
cal worden nagevolgd.
Ertkele gemeentebesturen hebben op
sloten het gemeentepersoneel een halve
aag vrij ue geven, ivit-n wenu» ecmer ecu
volle vrije dag. ook in de particuliere
oedirijvien.
Reeds is besloten het verzoek tot de
«erkfonmaties te riohften om op 5 Mei
in de morgenuren dankdiensten te 'nou-
nen- Verder zijn enige feestelijkheden in
voorbereidn-g.
Adheesiebetuigingen en geldzendingen
woroen tegemoetgezien bij de heer c. j
de Komen», Bronckhorststraat 37 huis te
Amsterdam-Zuid-
Voorkom BESMETTING
De mond- en keewnisnictlende tabletten
Sierlijke schoenenmode voor
het komende seizoen
Van geheel platte „ballerina's" tot
zit-schoentjes met naaldhakjes
(Van e
t onzer verslaggeefsters)
houten stutten, die met steenblokken
werden verstevigd en met staal be
schermd. De helft van de stuwdam werd
vervolgens binnen die kistdam gebouwd,
waarbij er tijdelijk grote openingen wer
den ingelaten, opdat het rivierwater hier
door zou kunnen afvloeien, als de andere
helft van de stuwdam gebouwd werd.
De enorme kracht van het toestromende
water maakte het bovendien noodzakelijk
ongeveer drie kilometer stroomopwaarts
in de rivier een tijdelijke stuwdam,
voorzien van sluizen, te bouwen op de
plaats waar grote rotsen de bedding van
het uit het Victoriameer afvloeiende wa
ter vernauwen. Deze rotsen vormden de
bekende Ripon-waterval, die in 1862 door
de Engelse ontdekkingsreiziger Speke
werd ontdekt; wanneer de stuwdam bij
Jinja voltooid is, zullen zij door het water
worden overstroomd, terwijl dan ook de
tijdelijke dam buiten werking kan worden
gesteld.
Aibeidezspiobleem
Moeilijker misschien nog dan de aan
voer van het benodigde materiaal waj
de aanvoer van de geschoolde en onge
schoolde arbeiders, die voor de uitvoe
ring van het project nodig waren. In dit
afgelegen bergland van Oost-Afrika was
natuurlijk geen onderkomen voor
Europese technici, die leiding moesten
Het begint dl een beetje te
lijken op een hydro-electrische
installatie. Als de lezer goed
kijkt, ontwaart hij (of zij) op
de generator enkele mensen,
die daar aan het werk zijn.
Wat nietig zijn deze mensjes
in dit enorme bouwwerk.'
door inheemse krachten. Steeds meer we
gen en spoorlijnen worden aangelegd,
waarvan de belangrijkste die is van Kam
pala naar het Westen naar de rijke
koper- en cobalt-mijnen van de Ruwen-
zori, de geheimzinnige Maanbergen.
Deze prachtige toekomst van een land,
dat enige tientallen jaren geleden nog
een onbekend en onherbergzaam oord
was, Is mogelijk geworden, in de eerste
plaats dank zij het werk, dat thans bij
de Owen-waterval wordt voltooid, maar
in de tweede plaats dank zij het feit, dat
5000 Europeanen, 48.000 Aziaten en
dan 5 millioen negers hier samen 1
en samen werken, zonder dat het ra
schil tot vijandigheid leidt. Zo is Oeganda,
dat thans zijn gouden eeuw tegemoet
gaat, een vreedzame, gelukkige c
het overigens zo onrustige zwarte wereld
deel.
0I3MP
De hulp kwam
te laat
Cocrr—ghi P L B Bo« 6 Cowihofl,»
Br
S2W
Kinberg wordt niet
vervolgd
De 37-jarige Albert Kinberg, de
Zweedse zakenman die bij de jongste
vier-mogendhedenconferentie te Berlijn
met geweld het gebouw van de Rus
sische ambassade in Oost-Berlijn bin
nendrong, zal niet worden vervolgd.
Kinberg. die in Oost-Duitaland gevan
gen wordt gehouden, zal binnenkort
naar zijn land worden teruggezonden.
OP welke schoenen zullen wij deze zomer lopen? Kunnen die van ver
leden jaar nog mee of doet zich een heel nieuwe mode voor?
Willen wij de komende voorjaars- en zomermode m schoeisel toetsen aan
dat, wat te zien was op de show, in Amsterdam verzorgd door het Mode
centrum voor de schoen- en lederbranche, dan is er niet zóveel nieuws, dat
we ons straks voor de schoenwinkels moeten verdringen.
I bruin schoeisel als flatterend bovenstuk-
I je aangebracht, maar ook. in kleur, ge-
I heel gevlochten voorstukken vormend.
Zo'n schoentje van gevlochten nylon
of leerband herinnert nog eens aan de
i eenmaal zo geliefde opanken.
Nylon met lastex verwerkt doet het
goed als bovenstukje, voor de pump,
maar wordt ook veel toegepast bij he-
Voor de heren blijft de gemakkelijke
„instapschoen" zonder sluiting en vogue,
maar wij zagen ook soorten sandalen
met zeer brede a-symmetrische banden,
al of niet met glimmende gespen ge
sierd.
Deze zomer valt de nadruk in deze
schoenen op zeer licht bruin en naturel.
Garnering
Dit roodsatijnen muiltje met
hoge naaldhak durven wij
,^it-schoentje" te noemen
Laten we maar meteen vaststellen,
dames, dat al uw neus- en hielloze
schoentjes nog in de mode zijn, evenals
de flats.
Deze pantoffelachtige, zeer laaggehak
te schoentjes blijven maar in trek; zij
hebben echter dit laar een niehw zusje
meegebracht, de „ballerina"
eeft, zal we.
dit volkomen hak-
chiitingloze schoentje, dat voor doorzak
kende voeten beslist niet geschikt is.
Maar de flat kwam. zag en overwon,
ook al keek menige vrouw er eerst be
denkelijk naar, dus wie weet, hoe de
ballerina het zal „doen!"
De ballerina wordt gebracht in leer,
maar ook in (zeer voordelig geprijsd)
linnen, en wel in allerlei kleuren.
Over kleuren gesproken, beige, licht
bruin. allerlei tinten grijs en verder
kersrood zullen de grote tinten voor het
komende seizoen zijn.
Toch zagen wij ook de zwarte suède
dikwijls elegant opengewerkt, nog vol
op en daarnaast donkerblauw suède,
De felle tinten groen voor Ie open
zomerschoen zullen misschien niet iede
re vrouw bevallen.
Allerlei hakken
In de hak zijn variaties tot in uiter
sten. De ballerina zonder hak, de flat
met een plat sleehakje, de wandel
schoen met stevige halfhoge bak en dan
de middag- en avondschoentjes met
naalddunne, zeer boge hakjes, waarop
het moeizaam trippelen is.
Met een klein beetje ondeugendheid
zouden we zo'n samenstelling van teer
zooltje, zeer fijn gevlochten bandjes en
naaldhakje maar „zitschoentje" willen
Belangrijk is. dat de prijzen van de
schoenen niet zijn gestegen. Natuurlijk
kan men een duur schoentje kopen,
maar zeker ook een heel aardig in een
voudige prijzen.
Soepelheid
De Nederlandse schoenindustrie legt
zich steeds meer toe op het vervaardi
gen van soepel schoeisel en daardoor
wisselt ook het materiaal. Een soepele
schoen moet van goede kwaliteit zijn,
wil deze schoen blijven en geen slof
worden.
Goede resultaten bereikt men hierbij
met de toepassing van als stro gevloch
ten nylon, dikwijls in natureltint in b.v
Commissie muziekonderwijs
ingesteld
Minister Cals heeft een commissie be
noemd Inzake het vraagstuk van subsi
diëring van instellingen van muziekon
derwijs in zoverre deze zich de vakop
leiding van toonkunstenaars ten doel
stellen, alsmede Inzake de erkenning
van de examens van deze instellingen.
In deze commissie hebben o.a. zitting:
M. A. Reinalda te Utrecht (voorzitter),
prof. H. Andriessen te 's-Gravenhage, dr
P. Cronheim te Amsterdam, A. Jurres
te Amsterdam, dr A. M. H. Schepman
te Groningen, prof. dr A. A. Smijera te
Huis ter Heide. (Leden) en de heer B.
op Italiaanse en Spaanse modellen.
Dat komt ook uit in de garnering:
touw-ornamentjes. koper, glinsterende
steentjes en zelfs koperen muntjes, die
als klokjes tinkelen bij het lopen.
Ook ziet men het lak-biesje bij suède,
veelal in afstekende kleur en aan do
hiel van de ballerina, een grappig le
ren of lakleren lusje, ook in garnerende
tint.
Op de Italiaanse mode geïnspireerd
zijn ook de moccassinvormige, rondneu-
zige wandelschoenen met aardige stik
sels en de pastelkleurlge strandschoen
tjes. welke uit niet veel meer dan een
zooltje en drie bandjes bestaan. Geen
schoentje voor een zware voet en zé
ker geen schoentje om mee in een volle
tram te stappen...!
Over het geheel zouden we de
nieuwe schoenenmode wat sier
lijker en eleganter willen noemen
en daar zal geen'enkele vrouw iets
op tegen hebben!
Geen tekort ie vrezen
aan sinaasappelen
Voor een tekort aan sinaasappelen be
hoeft men niet bang te zijn, verzeker
den Importeurs ons. De geringere aan
voer uit Spanje zal door verschepingen
uit andere landen ruimschoots worden
goedgemaakt.
Zoals men weet, vaardigde de Spaan
se regering vorige maand een uitvoer
verbod van sinaasappelen o.a. naar Ne
derland uit. Als gevolg van protesten
van Importeurs mochten de schepen in
lading echter nog vertrekken. Vervol
gens werd het uitvoerverbod, dat op
20 Februari zou ingaan, een week opge
schort om ten slotte te worden vervan
gen door een definitief stelsel van con-
tingenterlng.
Er komen dus tot nader order wel
Spaanse sinaasappelen, alleen wat min
der dan vorige jaren, en men heeft dat
te wijten aan de minder goede oogst
in Spanje. Het Nederlandse aandeel be
draagt deze week 35.000 kisten. Op 17
Maart komt de eerste grote bootlading
in Rotterdam.
Van den Berghstichting
werkt te goed
Minister geeft geen bijdrage
voor uitbreiding
Ged. Staten van Zuid-Holland delen
aan Prov. Staten mee, dat de minister
van Sociale Zaken niet bereid Is, een
Rijksbijdrage te geveu voor de uitbrei
ding van bet hoofdgebouw der bekende
Prot. Chr. dr mr Willem van den
Berghstichting te Noordwijk. Deze
Rijksbijdrage was echter een voorwaar
de, waaronder de Staten op 16 Decem
ber jl. bereid waren, de vereniging, die
de stichtlnv exploiteert, een bijdrage
van 840.000 te geven, ten behoeve van
die uitbreiding.
wel een verhoging toelaten, achten Ged.
Staten verwerpelijk omdat de gunstige
verpleegprijt te danken is aan een ef
ficiënt beheer. Zij achten het onredelijk
dat de stichting om dat efflciente be
heer gestraft zou moeten worden met
het onmogelijk maken van een noodza
kelijke uitbreiding. Er is thans een
wachtlijst van niet minder dan 70 pa
tiënten.
Ged. Staten verzoeken Prov. Staten
thans de voorwaarde der ministeriële
goedkeuring in te trekken en het college
zonder meer te machtigen tot het ver
strekken van de levering.
Wefsonfwerp in Lagerhuis
Medisch onderzoek vóór
het huwelijk
Een Brits Lagerhuislid heeft gisteren
ln het Lagerhuis een wetsontwerp in
gediend, waarin medisch onderzoek vóór
het huwelijk verplicht wordt gesteld
Indien het ontwerp wordt aangenomen,
zullen de bruidsparen bij de huwelijks
voltrekking certificaten dienen te over
leggen. waaruit blijkt dat zij binnen da
zes daaraan voorafgaande weken medisch
zijn onderzocht en eveneens moeten ver
klaren, dat zij elkaar van de uitslag van
het onderzoek op de hoogte hebben ge
steld.
Het wetsontwerp houdt echter niet ln.
dat het huwelijk op medische gronden
kan worden verboden.
Toch is het zo!
Door bijzondere omstandigheden
konden we vandaag de rubriek ..Toch
Is het zo" niet meenemen.
