Restauratieplan voor Groene
Kerk gereed
CHR. rn W ACTIE
CASINO-THEATER
„EROICA"
NÜ'JWE LEID3CHE COURANT
3
DONDERDAG 4 MAART 1954
OPEN OGEN IN OEGSTGEEST
(Advertentie)
AFD. LEIDEN
Wilt U een goede film zien met -oede
muziek en spel?
Kom dan
HEDENAVOND
uur of om 9.15 uur naar het
vaar de film
lraait
(Het leven van Beethoven)
HOOFDROL: EWALD BALSER
Wiener-product.
Schip wordt 4,5 meter langer en
koor gaat weer open
Konden wij vorige week melding maken van de goedkeuring van een
restauratieplan voor het kerkje van Hoogmade, thans vraagt een nog veel
oudere kerk in onze omgeving de aandacht. Het is de Groene Kerk te
Oegstgeest, waarvoor het architectenbureau Dekker en Van der Sterre te
HazerswoudeLeiderdorp een nogal omvangrijk restauratieplan heeft
opgesteld, dat de kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente kortgeleden
bij de autoriteiten in Den Haag heeft ingediend. Wij vernamen, dat het
daar met instemming is ontvangen en dat wellicht binnen afzienbare tijd
met het herstel kan worden begonnen.
Het is nu ongeveer veertig jaar ge
leden. dat de Groene Kerk voor het
laatst werd gerestaureerd. De muren van
het gebouw hadden toen veel te lijden
gehad van verzakkingen van de vloer en
nadat het rijk de nodige steun had toe
gezegd. werd spoedig met de werkzaam
heden begonnen. Thans staat er weer een
restauratie van ongeveer twee ton voor
Het is wel duidelijk, dat onze oude
kerken een voortdurend onderhoud niet
kunnen ontberen. Het geld echter, dat
wordt uitgegeven tot behoud van monu-
verantwoord besteed. Als we er maar
voor zorgen, de zwakheden van die mo
menten van geschiedenis en kunst, is
numenten tijdig te ontdekken, want slui
ten we onze ogen er voor. dan is óf af
braak het gevolg óf een exorbitante uit
gave. Beide kunnen we voorkomen, als
we onze taak verstaan. En onze taak op
dit gebied is de wezenlijke erfenis
het voorgeslacht te bewaren, uit eerbied
voor het werk van dit voorgeslacht, voor
onszelf en voor allen, die na ons komen.
Gelukkig behoeft men wat dit betreft
aan Oegstgeest niet te twijfelen. Daarvan
legt ook het plan zelf voldoende ge
tuigenis af.
Geen onderscheid
Wie de kerkhofingang bij het Groene
Kerkje is gepasseerd en de Zuidgevel
van het gebouw voor zich ziet, merkt
stond op. dat het koor en het schip i
groot zijn; beide delen hebben drie
men. De conclusie is, dat op dit punt bij
de restauratie iets moet gebeuren, omdat
het schip in de regel langer is dan het
Vroeger zijn de afmetingen ook ander
geweest, want aan de Westkant heeft ee
voorname toren gestaan, die aan weeri
zijden een zijkapel had; deze toren met
kapellen, die dus het onderscheid tussen
de beide kerkdelen heeft aangegeven,
werd in 1830, wegens het ontbreken van
financiële middelen voor herstel, afge
broken.
Om nu dit onderscheid weer te
laten uitkomen, is in het plan het
schip met een travee verlengd. His
torisch is dit niet juist, maar het is
nu eenmaal uitgesloten, weer een
toren met kapellen te bouwen; die
toren zou toch moeten overeenkomen
met de oude en om te beginnen ont
breken daarvoor de nodige gegevens.
Er is hier dus alleen sprake van een
aesthetische factor en zo gezien is
verlenging van het schip der kerk de
enig-mogelijke en ook juiste winst
voor het exterieur.
„Het opnieuw bouwen van een verdwe
nen gedeelte van een gebouw is een
leugen tegen de geschiedenis. Waar een
stellige misstand is ontstaan en onbe
twistbare gegevens voor herstel in de
oorspronkelijke gedaante ontbreken, ont
werpt een bekwaam bouwmeester een
harmonische oplossing. Wijzigingen make
men zo, dat de harmonie van het geheel
zo min mogelijk worde verstoord". Aan
deze grondbeginselen van de Kon. Ned.
Oudheidkundige Bond (die dateren van
1917) moesten we denken, toen we van
deze belangrijke wijziging kennis namen.
Zonder de verlenging met een travee
had het schip toch 1.30 meter langer moe
ten worden om de laatste steunbeer, die
bij de afbraak van de toren mede ver
dween, te kunnen bouwen. Het schip
wordt nu vier en een halve meter ver
lengd en krijgt daardoor vier ramen. Bij
nauwkeurige beschouwing zal men kun
nen zien, dat het nieuwe gedeelte een
toevoeging is, al zal het met de kerk
zoals ze nu is, uiteraard een organisch
Handvormsteen
Aan de westelijke gevel wordt een
zeventiende-eeuws ingangsportaal ge
bouwd en in deze gevel komt een nis in
De Noordgevel wordt ook flink onder
banden genomen. De muur van het schip
aan deze kant bestaat nu uit machinale
baksteen, die moet worden vervangen
door handvormsteen. In dat stuk zullen
ongeveer tienduizend nieuwe stenen
worden verwerkt. Niet minder dan 62.000
stenen zijn nodig voor herstellingen aan
het overige metselwerk.
Verder worden de ramen opnieuw ge
metseld en moet ook het glas gedeelte
lijk worden vervangen. Het dak krijgt
leien, die gezamenlijk een opper
vlakte hebben van zevenhonderdvijftig
ierkante meter. Er komen koperen in de
laats van de houten, met lood beklede
Koor weer open
Ingrijpend mogen ook de veranderingen
i het interieur der kerk worden R>
noemd. Zijn schip en koor buiten gezic
van gelijke grootte, inwendig is het schip
zelfs kleiner dan het koorgedeelte door
de aanwezigheid van de orgelgalerij. In
het restauratieplan is het orgel in de
nieuwe travee geplaatst, boven de hoofd
ingang in de westelijke gevel. Onder de
orgelgalerij bevinden zich, aan weerskan
ten van het ingangsportaal, twee ver
trekjes, waarvan het ene dienst zou doen
als kerkeraadskamer en het andere bij
voorbeeld als wachtvertrekje voor doop-
Het achttiende-eeuwse koorhek is onder
het orgel aangebracht; dit wordt een
wand vóór de galerij en komt met een
nog niet vastgestelde lengte boven de
vloer van deze galerij uit.
De lezer heeft inmiddels begrepen,
dat het koor dus weer bij de kerk
wordt getrokken. Een honderd jaar
geleden zou het uit acoustische over
wegingen en omdat het gebouw moei
lijk te verwarmen was, van de kerk
zijn gescheiden. Het is een alleszins
gelukkig besluit, de oorspronkelijke
toestand te herstellen. Niet alleen
aesthetisch, maar ook liturgisch moet
deze als de juiste worden beschouwd.
Het is toch zo, dat in de Protestantse
eredienst aan het koor een eigen
functie kan worden gegeven, die
essentieel onderdeel is van de be
stemming van het gebouw als geheel.
Oegstgeest nu gaat de mogelijkheden
benutten. De preekstoel krijgt een plaats
aan de hoek van het koor en het Noor
dertransept en in het koor komt de
Avondmaalstafel te staan, vermoedelijk
ook het doopvont. De oude gerfkamer
wordt ook vernieuwd.
Overzien we het gehele plan, dan ligt
de conclusie voor de hand. dat het Groe
ne Kerkje een voorbeeld kan worden
van een geslaagde restauratie, die niet
alleen gericht was op het behoud
kerk, maar ook op een betere bestem
ming er van in het geheel van onze refor
matorische eredienst, zoals die zich tot
dusver heeft ontwikkeld.
Geschiedenis
Verdiept men zich in de geschiedenis
van het Groene Kerkje, dan voert deze de
onderzoeker terug naar de negende
toen op de plaats, waar thans de Groene
Kerk staat, een houten kerkje r
ben gestaan. Men had aan dit gebouw
de naam van de zendeling Willibrord
verbonden. Er wordt zelfs aangei
dat deze kerk omstreeks het jaar 740 moet
zijn gesticht. We zijn hier dus in ieder
geval op historische grond. Het is
schijnlijk, dat de Noormannen het bede
huis hebben vernield.
De volgende kerk was niet van hout,
maar van steen. Vóór het jaar 1000 was
deze klaar en zij was kleiner dan de te
genwoordige kerk. Het is zeker, dat op
de fundamenten van deze stenen kerk de
Groenè Kerk van thans is gebouwd,
dat men er toe zou kunnen komen,
deze eeuw het duizendjarig bestaan
het bedehuis te herdenken. Gedurende
het beleg van Leiden 1573 en
de kerk in vlammen opgegaan. Tegen het
einde van de zestiende eeuw
herbouw, van een gedeelte der kerk, zijn
voltooid. Het herstel betrof het gedeelte
aan de kant van de toren (Westen). In
Deze foto toont de Groene Kerk
aan de Noordzijde. Rechts is de
westelijke gevel, die met een
travee wordt verlengd. Aan
deze gevel zal een ingangspor
taal worden gebouwd. Het orgel
komt in de nieuwe travee te
staan. De machinale steen in de
Noord-muur van het schip (de
muur dus, die men op de foto
ziet), wordt vervangen door
bijpassende handvormsteen. We
vestigen er nog de aandacht op,
dat bij het afbreken van de to
ren en het recht afsluiten van
het schip de laatste steunbeer
bij de westelijke gevel niet
werd gebouwd. Het spreekt
derhalve vanzelf, dat bij het
opstellen van. het restauratie
plan dit deel van de kerk de
bijzondere aandacht had.
Foto N. van der Horst
het jaar 1600 ontvingen de Hervormden
van Oegstgeest hun eerste predikant.
Zes jaar later besloot men, het herstel
van de kerk voort te zetten. Het duurde
niet minder dan zeven-en-vijftig jaar.
voordat met het definitieve herstel werd
begonnen. Toen kreeg de kruiskerk haar
glorie van voorheen terug. De kosten
het 'herstel hebben ongeveer f 11.000
dragen.
In de loop der eeuwen heeft men
de kerk verschillende veranderingen i
gebracht. Aangenomen kan worden, dat
de huidige staat van de kerk uit het j
dateert. Een steen boven de ingang
de westelijke kant bevestigt dat.
Twintig jaar later vónd weer een ingrij
pende wijziging plaats. In verband met
de acoustiek en door het feit, dat de kerk-
Mr C. M. A. A. Mol
Bij K B. is met ingang van 1 Maart J.L
benoemd tot tweede secretaris bij de
raad van beroep voor de directe belas
tingen te Leiden mr C. M. A. A. Mol. ad
at en procureur te Leiden.
Wal doel de provincie
Forum gaf antwoord op vragen
van Leidenaars
De provincie, die allengs meer een vergeten onderdeel van ons staatsbestel dreigt
te worden, heeft gisteravond, daartoe door ce politieke jongeren-contactraad te
Leiden in gelegenheid gesteld, de nevel der onbekendheid gepoogd te doorbreken.
Deze poging, die in de vorm van een provincieforum was gegoten, zou zeker vol
ledig geslaagd zyn, als de Leidenaars en speciaal de jongere inwoners maar wat
meer belangstelling hadden getoond. Helaas kon nu de voortreffelijke voorlichting
over de provinciale staten slechts weinigen bereiken.
Nadat de voorzitter van de P.J.C.R.. de
heer J. A. M. van Zonneveld, de avond
had geopend, gaf prof. mr C. H. F. Polak
een algemeen technische uiteenzetting
over de betekenis der provinciale staten.
De provinciale staten kan men het best
bij het gemeentebestuur vergelijken, aldus
spr. Zoals de raadsleden de wethouders
kiezen, kiezen de leden van de provin
ciale staten de gedeputeerde stoten. De
leden van gedeputeerde staten vormen
onder leiding van de commissaris van de
Koningin het dagelijks bestuur, dat per
manent zitting heeft. De provinciale sta
ten kiezen tevens de leden van de Eerste
Kamer.
Marionetten- en schimmenspel
in China
Lezing en demonstratie in rijksmuseum
voor Volkenkunde
Als laatste in de serie lezingen, die het rijksmuseum voor Volkenkunde ook
dit winterseizoen weer organiseerde, sprak gisteravond de heer Gan Tjiang-
tek voor een groot auditorium over het „Chinees schimmenspel en mario
nettentheater", waarbij hij uitsluitend behandelde het amusementskarakter
van toneel en poppenspel.
Teneinde van marionetten-, poppen (bu-
rattini)- en schimmenspel een beter be
grip te verkrijgen besprak de heer Gan
eerst het mensentoncel. waarvan hij ln
het bijzonder wat nader inging op dc
Ching Hsi, het Pekingse drama, dat van
de verscheidene stijlen van het drama
in China het voornaamste is. Dit Pe
kingse drama lijkt, aldus spr., weinig op
wat wij hier in Europa onder drama
verstaan; het ls meer een harmonische
menging van opera, toneel, ballet en
circus, en zeer streng aan conventies ge
bonden.
In China spreekt men van „luisteren"
naar een stuk en niet van kijken. Mimiek
wordt voor een groot deel vervangen
door lyrische zang. De muziek speelt
bij het Chinese drama een belangrijke
rol. Zij volgt de handeling op de voet,
r blijft toch secundair. Alle stukken
het Chinese toneel hebben
raliserende strekking. Zij vertonen het
menselijk lijden, de strijd tussen deugd
plicht aan de ene kant tegenover
akheid en menselijke feilen aan
andere kant; zij brengen ten tonele
isselvallige van het noodlot en geven
voorbeelden van de vier hoogste deug-
ruimte niet gemakkelijk was te verwar
men, besloot men het koor door middel
van een wand aan de kerk te onttrekken.
De kansel werd toen naar deze wand ver
plaatst. Deze kansel is ongeveer drie
Omstreeks 1915 constateerde men, dat
de muren der kerk veel te lijden hadden
gehad van verzakkingen van de vloer.
Het herstel werd spoedig ter sprake ge
bracht en toen het rijk steun had toe
gezegd, werd in 1916 met de werk
zaamheden begonnen. De leiding van deze
restauratie berustte bij de heer J. van
der Voet. In Juni 1917 vond de her
opening plaats.
De grote kerktoren aan de West
zijde van de kerk werd in 1825 ge
deeltelijk afgebroken. Vijf jaar later
besloot men, nadat de torenkwestie
vele malen zowel bij de gemeenté^
raad als bij het college van kerkvoog
den aan de orde was geweest, tot af
braak van het hele bouwwerk ov®
te gaan. Men heeft in Oegstgeest ern
stige pogingen in het werk gesteld, de
toren te behouden, maar die pogin
gen werden aan de zijde van het rijk
niet gunstig beantwoord.
De Groene Kerk vraagt nu weer om
verschillende voorzieningen. Het feit, dat
de Hervormde Gemeente van Oegstgeest
deze tijdig onder ogen heeft gezien, is
er een bewijs van. dat zij het als een
voorrecht beschouwt dit mooie en een
voudige bedehuis haar eigendom te mo-
Wanneer het publiek bij het verscny-
nieuw drama daarop gun
stig reageert, dan kan ieder anaer con
currerend toneelgezelschap een copie
het manuscript krijgen tegen beta-
van een luttel bedrag. Op deze
er geraken toneelstukken ook ln
het repertoir van het marionetten-, pop
pen- en schimmenspel, zij het dat ln alle
gevallen de stukken vrijelijk worden
aangepast aan de technische eigenaardig
heden van elk soort speL Evenals b(!
het mensentoneel zijn bij het marionet-
poppen- en schimmenspel de
schillende rollen geclassificeerd naar
type, al zijn er bij deze laatste riet zo
veel specialisten.
Vervolgens vertelde de heer Gan nog
ts over de oorsprong van het schim
menspel. Hij zei hiervan o.m., dat
hoogstwaarschijnlijk in de populair Buu-
dhistische preken, geïllustreerd met af
beeldingen in de 7e tot de 11e eeuw ns
Chr. het begin kan zien van het tegen
woordige schimmenspel.
Tot slot van zijn betoog gaf de heer
Gan nog een interessante demonstratie
met poppen uit de museumverzameling,
welke vertoning muzikaal werd omlijst.
De provincie ls een min of meer zelf
standige eenheid, die orde stelt op eigen
zaken, zij het dan onder toezicht van het
hoogste gezag. De gedeputeerde staten
oefenen toezicht uit op de gemeentebe-
n en de waterschappen; bovendien
hebben ze een belangrijk deel van de ad-
inistratieve rechtspraak in handen. De
provinciale staten regelen de bevoegd
heden en taken van de waterschappen,
leggen wegen aan en bouwen bruggen,
zorgen voor de electriciteits-, gas- en
watervoorziening, voor zover dat niet
door de gemeenten gebeurt, ze bemoeien
zich met kwesties van de bestemming van
de grond en tenslotte heeft ook de volks
gezondheid hun voortdurende aandacht
Beantwoording
Na deze inleiding nam het forum plaats
achter de tafel. Het bestond uit mevrouw
Sjollemas'Jacob voor de WD, de heren
dr P. G. Knibbe voor de AR. D. var
der Kwaak voor de CHU en H. van Wou
denberg voor de PvdA. De KVP kon uit
zakelijke en organisatorische overwegln-
niet meewerken. Deze forumleden,
die allen zitting hebben in de provinciale
staten, hebben onder Jeiding van prof.
Polak, verschillende vragen beantwoord,
ver het algemeen betrekking hadden
op de taak van de provincie. De beant
woording van de vragen werd een duide
lijke illustratie van de inleiding van prof.
Polak.
Er kwam naar voren, dat de staten
nogal wat moeilijkheden ondervinden,
doordat er maar tweemaal 's jaars wordt
vergaderd (meestal heeft men ook nog
enkele buitengewone vergaderingen). De
incie doet het hare om de recreatie
ruimte te behouden en zo mogelijk te
vergroten. Toen het probleem annexatie
de orde werd gesteld. warei
forum-leden zeer voorzichtig met hun
antwoord. In elk geval heeft de kroon
hier het laatste woord. De inkomsten
de provincie zijn te klein en bijna elke
provincie zit met een tekort.
Tenslotte werd de suggestie gedaan, dat
de provinciale staten een brochure
den uitgeven, waarin zij wat bekendheid
hun werkzaamheden gaven. Alle
forum-leden voelden veel voor deze
suggestie.
Geen alastrim meer
in Leiden
Alle maatregelen zijn
opgeheven
Alle maatregelen, die ln Lelden onlangs
z(jn genomen In verband met een geval
van alastrim, z(jn thans opgeheven,
gezien er geen gevaar meer bestaat
verspreiding van deze ziekte.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Clemens W J J M
J C P Beenhakker en A D W J Strot-
mann; Arie. znvPvan der Kraats en
M E v Nieuwkoop: Frans, zn v F Feits-
M Hasel; Petrus A, zn v C J
Nieuwenhuizen en G C v Oostwaard; Al-
fons G, zn v L G Verhaegen en M A v d
Berg.
OVERLEDENH D Mieremet, wed.nr,
1 j; W T den Daae, m, 35 j; A iDurieux!
weduwnr, 67 j; J E van der Zwet, m.
48 j; J den Ouden, m, 89 j, C R Mulock
Houwer vr, 87 j.
GEHUWD; F Massaar en J M Sjardyn,
W H Lindeman en F E van der Kaart.
J Bekooy en C M Vink; E P Arts en M
Lent, G Raven bergen en B
Sprookjes- en lorrenshow
in Rehoboth
De sectie meisjeswerk van de centrale
Hervormde jeugdraad hield gisteravond
tn het wijkgebouw Rehoboth een .sprook
jes- en lorrenshow". De centrale jeugd
leider. de heer J. Roest, deelde mee. da(
deze dhow gezien moest worden' als eer
voortzetting van de enige maanden gele
den gehouden modeshow- Zodra hel
woord .show" er bij te ipas komt. schijnt
het om de een of andere redien er altijd
beter in te gaan, aldus de heer Roest.
Deze sprookjes- en lorrenshow w
eigenlijk min of meer een experiment Er
waren in het geheel geen rollen inge
studeerd en de meisjes speelden du6
voorbereid volgens het hun bekende
naaL Wel waren enkele repetities gehou
den, maar wat de speeltstertjes zouden
zeggen, werd niet gesouffleerd-
De clubs van diverse wijk/gemeenten
voerden bekende sprookjes op zoals
Roodkapje en Sneeuwwitje. Het is
tuurt ij'k moeilijk, vooral voor kinde
pen. om voor een volle zaal zomaar te
spelen wat je invalt- We geloven niet.
dat d'it experiment geslaagdi is. We kregen
-namelijk die indruk, dat de speelstertjes
tn het geheel niet buiten de hun toebe
dachte tekst, iets andlens naar voren
brachten- Ook was het in de zaal te rom-
r melig, wait erg storend werkte-
Agenda voor Leiden
Woensdag
Kleine stadszaal. 8 uur: Politieke Jonge-
en Contact Raad, Provincieforum o.l.v.
prof. mr C. H. F. Polak.
Rijksmuseum voor Volkenkunde. 8 uur:
Gan Tjiang Tek, Chinees schimmenspel
marionettentheater.
Plantsoen 43, 8 uur: algemene verga
dering vereniging „Tot Steun".
Zuiderkerk, 8 uur. samenkomst Youth
for Christ, spreker ds P. W. Spruijt van
Amsterdam over „Wilt U my veront
schuldigen?". Medewerking van Mara-
nathakoor o.l.v. mevrouw T. Massaar-
m Driel, samenzang met begel. van or-
?1 en trompetten.
Rehoboth Rapenburg, 7.45 uur: cen
trale Hervormde jeugdraad sectie
meisjeswerk: sprookjes- cn lorrenshow.
Donderdag
Casino, 7 en 9.15 uur: Chr. filmactie
met ..Eroica" (het leven van Beethoven).
Snouck Hurgronjehuis, 8 uur: Genoot
schap Ned.-Engeland. lezing over „Mo
dern tendencies in English literature"
door dr W. R. Matthews,
Stemkamer Stadsgehoorzaal. 2 uur tot
half 5 en 7 uur tot half 10: bevolkings
onderzoek tuberculose (laatste gelegen
heid).
Vr(jdag
Stemkamer Stadsgehoorzaal, 912 uur
en 2 uur tot half 5: bevolkingsonderzoek
tuberculose (laatste gelegenheid).
Schouwburg, 8 u.: Hoofdstad-Operette
met „Wiener Blut".
Hooglandse kerk, 8 uur: bijeenkomst in
kader van wereldgebedsdag Ida E. B. A.
Poortman en da M. H. van Everdlngen).
Stadsgehoorzaal, 8 uur: 36ste jaarfeest
„Nieuw Leven".
„De Doelen". 8 uur: wyk 4 A. R. kies
vereniging, onderwerp: De middenstands-
Pieterskerk, 7.157.45 uur: Avondge
bed.
Foyer Stadsgehoorzaal, 8 uur: K. en O -
causerie van dr P. H. Pott over „Op zoek
naar monniken en kloosters in Tibets
grensgebied" (met lichtbeelden en film).
Kleuterschool Damlaan, 8 uur: wijk
bijeenkomst van de vereniging voor pae-
dagogiek.
Zaterdag
Antonius-clubhuis, 3 uur: filmmiddag
voor jeugdleden van „De Watervrienden".
Volkshuis, 4 uur: „De moderne behan
deling van geesteszieken in de psychia
trische inrichtingen" (met film) d°°r zus-
tes F. Meyboom.
Oud-Poelgeestontmoetingsweekeinde
voor dichters en schrijvers.
Schouwburg. 8 uur: uitvoering Leldse
gymnasiastenbond (opvoering van „Jeugd"
van C. A. Puget).
Lakenhal, 3 uur: opening tentoonstel
ling „De Grafische" door jhr mr F. H.
van Kinschot.
Grote zaal Stadsgehoorzaal, 8 uur: K.
en O. populair concert door het Rott.
Philh. Orkest o.l.v. Eduard Flipse, solist:
Paul Nlessing (piano).
Tentoonstellingen
Lakenhal, 104 uur: werken van leden
Ars Aemula Naturae (t.m. 12 Maart).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Boekwijt, Breestraat 74, teL
20552, en de Haven-apotheek. Haven 18,
tel. 20085.
C T i
Vienzen, W B van Dorp en H C Boek
kooi, J L Kerkhoven en J H Willemse
Loef.
J Westerbeek e
Praeventieve geneeskunde
Eerste paal voor nieuw
bouw geslagen
In tegenwoordigheid van de waarne
mend directeur van het instituut voor
praeventieve geneeskunde, prof. J. Koe-
kebakker, en van het bijna voltallige per
soneel. is hedenochtend 11 uur de eerste
paal de grond ingegaan voor de uitbrei
ding van het instituut. Deze'zestien me
ter lange betonpaal was omhangen met
een krans. Het werk wordt uitgevoerd
door Werninks Betonbouw, waarvan de
directeur ook aanwezig was.
Onze tekenaar tekende enige tijd geleden het interieur van de Groene
Kerk naar de koorzijde. Bij een vorige restauratie heeft men het koor
helaas aan de kerkruimte onttrokken, zo men zei uit acoustische over
wegingen en omdat het gebouw slecht te verwarmen was. Een zeer
belangrijk punt in het restauratieplan is, dat het koor weer open gaat
en dat de preekstoel wordt verplaatst naar de hoek van het koor en
het Noordertransept. De avondmaalstafel komt in het koor te staan,
waarschijnlijk ook het doopvont. Er ontstaat dus een liturgisch cen
trum, zoals dat de laatste jaren in vele gerestaureerde en nieuwe ker
ken is ingericht. Het mooie koorhek krijgt een plaats onder het orgel.
Enquête voor bedrijfschap
Wie koopt eigenlijk bloemen
voor in huis?
VERKOOP VAN BLOEMBOLLEN KOMT
ACHTERAAN
Om een antwoord te vinden op de vraag, hoe de koopgewoonten zijn in ons
land voor bloemen en planten, heeft het bedrijfschap voor sierteeltproduc
ten verleden jaar April een enquête gehouden bij de handel en by het
publiek. Uit de resultaten blijkt duidelijk, dat de detaillisten, die geen
reclame maken, een duidelijke achterstand hebben bij hun meer vooruit
strevende collega's.
De hamdlel bliijikt over het algemeen'
te passief te zijn. De over teruglopen van
de afzet klagende handelaren in snij
bloemen en planten bleken over hert al
gemeen in hot geheel .geen post te heb
ben uitgetrokken voor recloitiedoeleinr
den- Een vooruitgang in de handel hebben
de enquêteurs alleen waargenomen bij
de detaillisten, die de klanten met dom
weg afwachtten, doch die een intensieve
reclame-actie voerden. Ook hier blijkt
de oude waarheid, dat de kost voor de
baat uitgaat, bewaarheid te worden.
Als opvallend feit komt uit dit onder
zoek naar voren, dot in een gezin het
aantal potplanten toeneemt, naar mate
de leeftijd van de gezinsleden stijgrL Zo
dra men dus meer tijd heeft voor het
verzorgen van planten gaat men doft ook
inderdaad doen- De verkoop van potplant-
ten aan mensen boven de 65 jaar is ge
ring. Blijikbaar slagen de ouderen er
goed io de planten Jarenlang over te
De meest gevraagde planten zijn de
conventionele soorten, zoals begonia's, cy
clamen, primula's en azalea's- Het is niet
overdreven te zeggen, dat dc gewoonte
hier een allre overheersende rol speelt.
Hit sortiment zou heel goed' kunmen war
den uitgebreid, maar de handel schiet
ook in dit opzicht, wat de propaganda
betreft, tekort-
De mensen met teleurstellende reeula-
tcn met potplanten zoeken in de regel
de oorzaak van de minder goede resulta
ten bij zichzelf. Ook hier is goede voor
lichting een gebiedende eis. Dc winkelier
en hondelaar kunnen hier uitstekend
werk verrichte»
Alle klassen
Volgens het rapport speelt de wel
stand bij het kepen van bloemen geen
rol- ln alle klassen zijn mensen te vinden,
die een bloemetje in huis gezellig vin
den staan en daarvoor ook geld over
hebben. Wat de snijbloemen betreft, zij©
Jonge gezinnen de voste klonten- Zevcn-
tsg procent van ae mensen beneden dertig
jaar koopt wekelijks snijbloemen. Dit per
centage is bij de oudste groep al gedoold
tot vyf-en-twintig. Gemiddeld wordt hier
voor 70 cent tot 1 gulden neergeteld- Voor
bloemen als geschenk geeft het publiek
gemiddeld 2maal zoveel uat als voor
bloemen in eigen hui*.
Opvallend is de achterstand, due bloem-
NOORDWIJK
Wereldgebedsdag
Te Noord wijk wordt door de plaatse
lijke afdelingen van de Christ. Vrouwen
bond aan de Wereldgebedsdag meege
daan in de Herv kerk te NoordwiJk-
Binnen, Vrijdagavond 8 uur.
SASSENHEIM
Geslaagd
Voor de algemene driejarige tuinbouw-
wintercursus te Leiden is „met zeer veel
vrucht" geslaagd onze plaatsgenoot B. J.
ZOETERWOUDK
Avond voor uitgaansdag
Het comité uitgaansdag ouden van da
gen heeft de donateurs, genodigden en
vele belangstellenden een vrolijke avond
aangeboden in Ons Huis aan de Dorps
straat Vóór de voorzitter van het ere-
comité, burgemeester Smeets, zijn wel
komstwoord sprak, was de zaal reeds ge
heel gevuld. Onder de aanwezigen be
vonden zich de wethouders en loden van
het erecomité met hun dames.
De burgemeester bracht de commissie
van beheer van Ons Huis dank voor het
gratis afstaan van het gebouw. De to
neelclub van de Z.M.V. onder leiding van
de heer J. Versteegen voerde het toneel
werk Willy's Vrouw van Max Reiman en
Otto Swarz op. De figuren werden goed
uitgebeeld en het applaus na ieder be
drijf bewees wel, hoezeer de aanwezigen
dit vlotte spel op prijs hebben gesteld.
De Rammclaaioband verzorgde de mu
ziek in de pauzes.
De burgemeester dankte aan het eind
van de avond de medewerkenden voor
hun prestaties. Een verloting zorgde er
voor, dat vele bezoekers met een aardige
prijs naar huis gingen. Deze uitstekend
geslaagde avond bracht f 302,70 op voor
de kas van de uitgaansdag ouden van
Voor restauratiefonds
De extra collecte voor het restauratie
fonds van de Hervormde Gemeente heeft
op 28 Februari f 124,58 opgebracht.
bollen boeken bij de verkoop. Van het
totale bedrog aan bloemen cn planten^
door de Nederlanders besteed. ging
slechts drie procent naar die bloembollen.
Voornamelijk mensen met een tuin ko
pen deze producten. Hier wTeeflot zich
duidelijk de verwaarlozing ven de bio-
ncntamidBe mankt door de bloemiboflle»-
hamdel.
In Amerika en andene streken op aards
schakelt men wel alle mogelijke winkel»
in voor dc verkoop van bollen, De klein©
zaken in stertee-ltprexkieten bleken in het
door de enquête bestreken gebied, de
Amsterdamse detaillisten niet een» over
bollen te beschikken. In Utrecht zijn de
koopgewoonten nagegaan en toen bleek,
dat het in zertig procent van de geval
len de vrouw is. d»e de bollen koopt. Het
rapport prijst de inschakeling van waren
huizen cn grootwinkelbedrijven bij de
verkoop, en ook propaganda onder da
jeugd. aan als middelen, diie de omzet
kunnen vergroten-
Wat de tuin betreft, alleen mensen met
een zeer behoorlijk inkomen bleken van
de düensten van een hoverweT gebruik
te maken. In zeer veel gevallen verzorgt
de vrouw de tuin Zij komt daarbij met
buiten de platgetreden paden om maar
eens een hier wel passende beeldspraak
te gebruiken. Het gezelligheidseleraent
verheerst ook in de keuze van de tuin
gewas»!. Die keus valt in de regel op
viooltjes, geraniums, dahlia's, rozen, be
gonia's en enkele aster-, leeuwenbekken -
en la-thyrussoorten. De tuin wordt als
bloementuin hot meeat gewaardeerd.
