Bakkerszoon uit Steenwijk
werd beeldhouwer
Kostbare verjaarsgeschenken
voor dr J. J. R. Schmal
Spit 0f{jicht
SLOAN'S liniment'
Nieuwe woningtelling is in
voorbereiding
Nourilax!
NIEUWE LEIDSCHE COUHANT
5
DONDERDAG 25 FEBRUARI 1954
HILDO KROP MORGEN ZEVENTIG JAAR
„lk ben wel beïnvloedmaar heb S.iriF
de vorm nooit losgelaten
(Van een onzer verslaggevers)
DE AMSTERDAMSE PLANTAGE, de stille buurt rond Artis, ademt nog
vooral op mistige winterdagen de sfeer van het eind der vorige
eeuw. Het is er rustig, heel rustig, en het kan er in bepaalde hoekjes lan
delijk zijn. En als er dan een schilderachtige zonnestraal door de wolken
breekt en een gepleisterde gevel van een burgerlijk huis doet oplichten
in het grijs en het bruin, verwacht je uit een dier huisdeuren twee heren
te zien komen, met hoge hoed en baard, gespannen broek en kleurige
overjas. Het zou je niets verwonderen, als ze voor je uitliepen en con
verseerden met veel Franse woorden. Ze zouden passen daar in die sfeer.
Op de Plantage Muidergracht, niet ver van de M.T.S., blaffen achter een
schutting enkele opgewonden honden: de geleiders van de blinden, die
in hun werkplaats aan de Middenlaan hun werk in de inrichting verrichten.
En naast die schutting is een kleine, verveloze deur met een klink. H. Krop
staat er op een klein bordje. Hier is het atelier van een van Nederlands
bekendste beeldhouwers: Hildo Krop, de man, die zijn naam zo nauw aan
die van Amsterdam verbond.,
Als het poortdeurtje achter je in het populier in de tuin. De grond was door
slot terugvalt, sta je od een klinkerpaad- alle paardemest, die er uit de stal op
je. Er groeit mos tussen de voegen, en gegooid, zo vruchtbaar als wat
over een gordijntje in het huisje links
gluurt het nieuwsgierige gezicht van een
vrouw. Je moet je werkelijk even met
de hand aan het voorhoofd bezinnen: je
bent hier in Amsterdam en de andere
deur, die je voor je ziet aan het einde
van het begroeide klinkerpaadje is de
toegang tot een atelier dat gehuisvest is
In de vroegere stal van de Amsterdamse
trampaarden.
Op klompen en in een besmeurd»? over
all loopt Hildo Krop. die morgen zijn
zeventigste verjaardag viert, door zijn
atelier, een afgeknipte vilthoed op het
hoofd, een houtsplinter als „gedachten-
afleider" tussen de gezonde tanden. Hij
omringt zich daar met de vruchten van
een werkzaam leven, met beelden en
gietsels, met reliefs en plastiek, met ge
reedschappen en reliquieën, met voor
werpen, die hem in zijn loopbaan lief
zijn geworden.
Achter het atelier is een apart kamer
tje, waar de salamander gezellig staat
te snorren. Er zijn rieten stoelen.
thee in grote witte kommen, er is
sigaret en er is het verhaal van een leven,
dat nog lang niet afgesloten is.
Bakkerszoon
„Toen ik veertien jaar was, was het
heel natuurlijk, dat ik van de school
banken in Steenwijk bij mijn vader ln
de bakkerij stapte. Ik heb het er mei
lang uitgehouden. Ik ging zwerven door
het land. als bakkers-leerling, als kok
Op mijn 22ste jaar zwaaide ik geheel om.
Ik nam een moedig besluit: ik ging
schilderen". De grijze wcnkbrouwplul-
losgelatennee. dèt nooit".
verschillende technieken
oordeel, dat hij goed weet
zeggen. ..Al doe je het met de rook
in je sigaret, het resultaat telt alleen
Hildo Krop is 69 jaar. Je zou het hem
et aanzien. Ik weet wel. dat dat een
phrase is. die wij, krantenschrijvers, ge
bruiken bii elk oudje dat dan ..opa" heet,
en bij elk jubileum, waarbij iemand
boven de zestig betrokken is. Maar als
deze gemeenplaats ergens geldt, is dat bij
Hildo Krop. Hij schenkt thee en geeft
iigaret. hij beent met
brede passen op zijn gele klompen door
het grote atelier, hij hakt in marmer en
graniet, hij versjouwt en tilt brokken
steen en goochelt met zware gereedschap
pen. En hij schuwt ook het grote formaat
iet. Toen hij vorige zomer in Antwer-
en van zijn grote vriend, de Belgische
estor-schilder Isidoor Opsomer met
rappe duimen in klei een actie-pose
kn-edde. nam hij dat charmante beeldje
de schilder, breeduit in al zijn zwaarte
zittend, de hand met de penseel geheven
voor een toets oo het doek. het hoofd
wat genegen op de zware hals. in diepe
concentratie op het werk mee naar
Amsterdam. Hij copieerde het op vijf
maal de grootte en werkt nu aan Isidoor
Een van de kleine, intieme wer
ken, die Hildo Krop maakte en
die zo wonderlijk goed in het
stadsbeeld passen: een beeldje
op de brug van de Beethoven-
straat in Amsterdam.
men gaan omlaag in een herinnerende
lach. „Lang heb ik dat niet volgehouden,
want op mijn 23ste jaar liet ik mij als
leerling beeldhouwen inschrijven op d©
Amsterdamse Academie. Van 1908 tot 1911
heb ik daar mijn leertijd gehad, en daar
na ben ik zoals weleer goede artisten
betaamde wat gaan rondkijken. Ber
lijn. Rome. Parijs...." Weer schittert ei
iets in de levendige ogen. „In 1913 kwam
ik in Amsterdam terug, en je kunt zeg
gen: toen kwam ik thuis, want ik ben de
hoofdstad nooit meer ontrouw geworden.
Ik ben verknocht aan deze mooie stad,
zo verknocht als een jongen uit Steenwijk
dat maar zijn kan.... Aan de Sloter-
straatweg huurde ik een ouwe keet als
atelier. Het was te klein, want ik had
grote plannen en toen ik dan ook in 1920
deze oude stal kon krijgen, was ik de
koning te rijk. Ik kreeg het kamertje
hier er later bij. ik kreeg weer later
lapje grond erbij en de ruimte hiernaast.
Hier heb ik mijn leven gewerkt, en hier
zal ik blijven werken tot ik niet
Een van zijn eerste daden in 1920, toen
hij met zijn hebben en houden ii
oude stal trok, was het planten vai
een heel, werkzaam leven lang. Maar
naast zijn werk vond hij altijd de tijd om
contact te houden met de collsga's en nu
met de jongeren. „Er wordt ernstig ge
werkt in Nederland en daar ben ik blij
om. De jongeren zijn me wel eens te
aggressief, maar dat was ik zelf ook.
We laten geen oud man alleen, als het
hekje achter ons dichtvalt en we uit de
beslotenheid van dat binnenplaatsje met
het groenbemoste klinkerpaadje weer in
de vreemd? landelijkheid van de Plan
tage stappen. Hildo Krop is vitaal en vol
ideeën. De beeldhouwer van Amsterdam,
een man, op wie Nederland trots kan zijn.
De man, die morgen in het Amsterdamse
Stedelijk Museum zal worden gehuldigd
door zijn opdrachtgevers en zijn publiek,
door het gemeentebestuur en stadgenoten.
En als de mens Hildo Krop vergeten
zal zijn. blijven ons de vele werken van
zijn hand. het monument op de Afsluit
dijk. een brug in Den Bosch, d? Rotter
damse Bank in Den Haag, twee koppen
in het Kröller-Müller Museum, monu
menten in Steenwijk, Kampen en Den
Haag.
Longkanker vooral
in industriesteden
Dr Richard Neuhold, een bekend Oos
tenrijks kankerspecialist, heeft verklaard,
r geen definitieve bewijzen bestaan
dat het roken longkanker veroorzaakt.
Hij zeide, dat longkanker ongetwijfeld
?t meest voorkomt in de industriesteden
t dat vooral mensen die in drukke stra-
n wonen, de ziekte gemakkelijk krijgen,
•aarbij mannen meer vatbaar zijn dan
De kritieke leeftijd ligt tussen 40 en
jaar. in het bijzonder voor schoor
steenvegers. machinisten en stokers,
vrachtauto-bestuurder, garagemonteurs
ïensen die met teer omgaan, aldus
dr Neuhold.
Wereldjamboree 1955
in Canada
Ned. padvinders betuigen dank
voor bevrijding
Voor de achtste Wereldjamboree der
Internationale padvindersbeweging, die
volgend jaar in Canada wordt gehoulen,
gekozen de plaats Niagara in Ontario.
Deze plaats ligt aan de monding van
Niagara-rivier. De wereldjamboree wo
gehouden van 18 tot 28 Augustus 1955.
In Nederland bestaat voor deze jam
boree bijzondere belangstelling. In 1955 Is
a.l. tien jaar geleden dat Nederland
door Canadese soldaten werd bevrijd. De
Nederlandse padvindersbeweging wil de
gevoelens van het Nederlandse volk. en
speciaal die van de Nederlandse jeugd,
jegens het Canadese volk op deze Jam
boree tot uitdrukking brengen. Er zullen
minstens honderd Nederlandse padvin
ders deelnemen.
Overslagbedrijf te A'dam
voor massagoederen
Enige Amsterdamse ondernemingen
hebben thans het initiatief genomen tot
het oprichten van een N.V., die ten doel
heeft het uitoefenen van een overslagbe
drijf voor massagoederen, dat wordt ge
vestigd in de Westhaven te Amsterdam
„Actie-Loesje" bracht reeds
bijna 110.000 op
Met de afgeknipte vilthoed op het hoofd werkt Hildo Krop dagelijks
in zijn atelier in de Amsterdamse Plantage.
populier schoot met ongekende snelheid
omhoog. „Of ik dat met een plian deed?
Daar ben ik het met mezelf niet over
Een feit is, dat het plan, dat ik
nog steeds koester, om uit de stam van
die populier een grote Güsbrecht ie hak-
me al heel lang voor de ogen heeft
gezweefd.
Richting
„Mijn richting, mijn sterkte, is me al
dadelijk na mijn vestiging in dl? hoofd
stad toegeschoven. Aan het te bouwen
fcheepvaarthuis moest ik de reliefs en
plastiek verzorgen. En in de loop dei-
jaren heb ik me daar veel aan gehouden
Ze vragen me wel eens: wat doe je lie-
vrije plastiek of bouw-beeldhouw-
werk? Daar heb ik maar een antwoord
voor de kunstenaar, die geestelijk
genoegen kam nemen met ds begrenzing
ruimte en formaat, h'em door het
deze twee soorten beeldhouwen. Neem
bouwwerk gesteld, is er geen verschil tus
ens de Boroboedocr. In zijn soort het
beste stuk bouwbeeldhouwwerk Haal
willekeurig stuk af. en het is vrije
plastiek. Pc moet een d'eel zijn van hen
e een gebouw als totaal gaan zetten.
Mijn voorkeur gaat om bepaalde rede-
?n uit naar het bouwbeeldhouwwerk.
Je werk komt dan onder het publiek, je
kunt er voor velen iets mee zeggen, ter
wijl vrije plastiek ergens in een tuin of
en verzameling terecht komt
raag je je afwie heeft er iets aan?"
Over de artistieke richting, die hij in
zijn werk gevolgd zou hebben, is de heer
Krop door zijn vaagheid duidelijk. „Tja.
dat weet ik eigenlijk nietIk ben wel
beïnvloed, maar ik heb de vorm nooit
losgelaten. Begrijp me goed, ik heb die
ren en verhoudingen wel gewijzigd,
?en speciale uitdrukking te verkrij-
in klei op tienmaal di? grootte. Een ver
uit meer dan levensgroot beeld, waarin
de charme van dat kleine, in klei ge
knede figuurtje ongerept is behouden.
„Ze noemen me wel eens de Amster
damse stadsbeeldhouwer. Dat is overdre
ven, ook al heb ik dan met Publieke
Werken jaren voor de oorlog een „los-
vaste" verbintenis gehad. Ik werkte veel
voor d? gemeente, en dat ging op de
basis van betaling voor halve arbeids
dagen. Ja. het klinkt wat prozaïsch, maar
het was en is een ideale toestand. Eigen
lijk móest elke stad een „stadsbeeldhou
wer" op los-vaste basis hebben. En wel
zo, dat naast zijn werk ook het werk
anderen aan bod kan komen. Dat wa
mij ook zo. Ik maakte voor P W. bijvoor
beeld het beeld van Erasmus voor
Vossius Gymnasium, de beeldengroep op
het hoofdbureau van politie, beelden
voor het Wilhelmina Gasthuis en de brug
bij het Stadion. Maar daartussendoor
kwamen er heus wel opdrachten
collega's".
De eerste n-a-oorlogse gemeente-op
dracht is binnen. Een groep beelden
het Spinoza Lyceum. Maar er zijn andere
plannen. Samen met Wim Schumacher,
die Zondag a.s. zestig jaar wordt, houdt
de bijna 70-jarige Hildo Krop een
positie in het Stedelijk Museum van Am
sterdam. En danRusten? Hoe kan
ik dat nu. Ik zou er niet mee kunnen
ophouden. En dat hoeft ook niet, geluk
kigVan dat plan om d»; Güsbrecht te
hakken uit die zelfgeplante populier heb
ik verteld. Welnu, dat is een van de grote
dingen, die nog op het programma staan.
Dan moet ik voor het provinciehuis in
Arnhem twee granieten kapitelen maken.
Ja, u ziet. stilzitten is er niet bij
Hildo Krop heeft veel geproduceerd.
Elke morgen om acht uur was hij op zijn
atelier om te werken, dag in, dag uit,
Vrienden van Binnenhof tot Finland
Vrijheid het grote ideaal van de jubilaris
(Van een onzer verslaggevers)
7ESTIG JAAR is dr J. J. R. Schmal, lid van de Tweede Kamer voor de
L* Chr. Hist. Unie, en lid van het College van Gedep. Staten van Zuid-
Holland gisteren geworden. Zijn vrienden bereidden hem in De Witte in
Den Haag een huldiging, die èn de jubilaris èn de organisatoren reden
tot grote tevredenheid zal hebben gegeven. Niet alleen waren zeer vele
politieke vrienden en tegenstanders van de jubilaris in de bovenzaal op de
eerste étage bijeen, er kwam ook zo'n stroom van geschenken, dat een
auto nodig was, om alles huiswaarts te brengen.
mans aile vrienden van <je jubilaris
heeft het Eerste Kamerlid, prof- dr F. C.
etson ezn red»? gehouden, die de
figuur vam» dr Schmil vam politiek- en
hie tonisch gezichtspunt belichtte.
De hoogjvraar-sciï .-'..or herinn?/rde ei
m. dat zijn leerling en medestander.
Schmal, in het jaar 1913 voor de eerste
maal op zijn levenspad kwam. Toen» her
kende hij in die jongeman, die geheel op
eigen benen moest lopen bij het zoeken
van een weg in het labyrinth dier poli
tiek, een felle hunkering naar vrijheid.
Wat hij nastreefde, was geen vrijheid
naar de mens, maar een, diie zich gewil
lig onderwierp aan Schrift, historie cn
geweten- Dat heeft Schmal gesterkt, cm
zich .een eigen carrière te bouwen in dit
end- dat minder naar rang of stand, dan
naar ïniteULgsmitie kijkt, ai'.dius prof. Ger-
Hij schetste in het bijzonder de plaats
(tie de heer Schmal thons in het interna
«orale leven inneemt Het beste, dat Ne
derland de wereld te bieden heeft, de
Oerwijevrijheid. verdedigde hij onlangs
nog in Brug.ge Nederland kan hem dear-
aor hechts dankbaar zijn-
De strijd voor de vrijheid vormde liet
w'tee'dubbele I tcar"lc'er va,rï heer Schmal. die al spoe-
De Actie-Loesje. dde door de Johanna
Stichting (tehuis voor gebrekkige kinde-
•n> te Arnhem wordt gevoerd met mede-
erking van de N C R V. heeft tot dus
ver bijna f 110 000 opgebracht. Het gaat
voor 1954 om dc bouw van wtee dubbele.
paviljoens, die tezamen ca f 500.000 kos- begreep en dat in zijn leven ook
ten. Het gehele plan tot nieuwbouw, na- een P^tij. die lor ge
melijk acht paviljoens voor 250 gehandl- sl'3f5ari IS h'3,ar historie, op een boom
eapte kinderen, alsmede een school, men losmaakte van» zijn' wcrrtei
werkplaatsen, administratiegebouw on D? heer Schmal, aldus dir Gerretson.
een orthopaedisohe kliniek vergt de som heeft ondervonid'ems dat er, ook in de eigen
van ca vier millioen gulden. partij, conflicten kunnen rijzen, d':
spierpijn, jicht
Bij spit,
SLOAN'S LINIMENT diep d.
geeft direct verlichting. In c
maat moet U altijd SLOAN'S
ebben. SLOAN'S doodt de pijn.
Zelfs minister kent het tekort niet
Zwarte lonen in het bouwbedrijf zijn onjuist,
zegt minister Witte
Hoe groot het woningtekort precies is.
kan op het ogènblik niet gezegd worden.
Om het tekort nauwkeurig te berekenen,
wordt echter met het Centraal Bureau
voor de Statistiek een rvieuwe woning
en gezinstelling voorbereid Dit ver
klaarde minister Witte gistermiddag in
de Eerste Kamer tijdens de verdediging
van de begroting 1954 van Wederop
bouw en Volkshuisvesting.
,,Ik heb nooit gezegd, dat'de woning
nood in 1960 zal zijn opgeheven", zei de
minister. „Ik verwacht alleen dat in dat
Bij een maaltijd buitenshuis hoort WIJN
Weet U, dat een glas wijn zo
Y gezond is? En bovendien zo
ft. gezellig, als U buitenshuis met
v)relaties, vrienden of familie gaat
eten? In vele restaurants kunt
C-5 U nu een karafje witte of rode
wijn bestellen. Vraag cr de
W- kellner naar, als U keus uit de
spijskaart hebt gemaakt. 'Zo'n
karafje wijn is niet kostbaar
en wijn verhoogt het genot van
Uw maaltijd.
0H0CJ®'
een hoedje
gekocht.
Hoe-la-di-ee I
jaar het aantal woningen gelijk zal zijn
aan het aantal wonmgbehoevende ge
zinnen. Er zal dus geen tekort meer zijn,
maar het gevoel van woningnood zal nog
bestaan omdat men dan nog niet vrij is,
de woning te huren die men wil hebbeh.
Pas als er een zeker overschot aan wo
ningen is, zal er in het geheel geen
sprake meer zijn van woningnood".
n voor een tijd van werkloosheid
reserve te hebben zal de uitvoering
gebouwen ten behoeve van rijk en
gemeenten binnen zekere grenzen wor
den gehouden. De bouw van scholen zal
echter niet teveel beperkt worden cn
het ligt evenmin in de bedoeling het
bouwen van gymnastieklokalen te ver
bieden.
Overheidsbemoeiing en overheidsbouw
blijven volgens de minister thans nog
nodig De particuliere bouw mag echter
principieel niet worden uitgesloten zo
lang de culturele en sociale waarde van
de woning niet wordt aangetast. Mede
om monopoliseren te ontgaan moet de
particuliere bouw van arbeiderswonin
gen zijn plaats hebben, ook al is het
wantrouwen ten opzichte van particuliere
exploitatie van arbeiderswoningen be
grijpelijk
A!s er over wonlngwetbouw wordt ge
sproken, stelt de minister de bouw door
verenigingen voorop. Gemeentelijke bouw
komt in de tweede plaats.
De status van de woningbouwvereniging
moet ernstig worden bekeken. De
enigingen zullen meer financiële t-
slag moeten krijgen. Daarover is reeds
contact opgenomen.
De schande van meer dan 100.000
volwaardige woningen moet zo spoedig
mogelijk worden uitgewist, zo zei de mi
nister im antwoord op een verzoek var
enkele Kamerleden om opheldering over
de kwestie van de krotwoningen
ellende van de krotten legt op onze
neratie een ereschuld die in grote visie
moet worden gedelgd. Na de oplossing
van het woningtekort zal duchtig aange
pakt moeten worden De krotwoningen
zijn echter geen probleem voor 1962/63,
maar reeds van dit ogenblik. Reeds nu
opgeruimd kunnen worden*, omdat zij de
het principe naken. Het iixAi vidua-
da', daardoor tot uiting zou kunnen
i- heeft zijn grote bezwaren, maar
tijd els die one? waarin hst zoek
raakt, heeft het dubbele waarde, omdat
allies, wat schaars v
handen blijkt te zijn!
Prof. Gerreison verheugde zich ere
at er in die CH Unie die vrijheid bestaat,
ie het mogelijk maakt, ven gedachten
verschillen, zonder dat men ophoudt,
elkaar •persoonlijk te waarderen.
Schmal heeft vrienden van het Binnen-
of tot Finland, zo besloot d»e hoogleraar
zijn feestrede. Namens 'hen allen bood» hij
achitereenvo laens een radiotoestel een
pick-up en een verzameling symjphomèn
op gram-ofoonplaten aan. Daarbij werden
ter nog vele boekgeschenken gevoegd.
Nadat de gezant van Finland, de heer
A. Wuorimaa. ds jubilaris had gedenkt
het «arme hart. dat hij Finland toe
draag'- sprak nog de heer J Moorman,
vice-voorzitter van de F it»-Nederlandse
verenging.
Tenslotte besteeg de jubilaris zélf de
ea'hedrr. Hij herin-orde aan het optre
den van de Haaese straatprediker Domei
Wilkar'3, 40 Jaar geleden in Den Haag.
Dat was een man. die, ondanks zijn
leeftijd, altijd hard» lep- Toen d»e jonge
Sohmal eens informeerde near die oorzaak
van d e haast, antwoordde hij..Dat had
je mosten weten- Ik loop a»Is die bl/rksem,
orndtat di? zaak van mijn Koning, d-ie li
dMcip, geen ui'titel duldt Die heeft haast
De heer Sehmail zieide. die opdracht graag
over te willen nemen- Toen barstte een
stroom van bezoekers over hem los.
Verschillende leden van de Tweede
Kamer, de Staten, het 8-mbtenarencorpe
der provincie, burgemeester Schok king,
voorzitter Kor'enhorst van de Tweede
Kamer, de heer Til anus. voorzatter van
de CH-Unie en vele anderen kwamen
telletteren-
Goedkope uitgave van
middenstandsnota
Gezien de grote vraag van middenstan
ders naar de midid'enstandsnota zal bin
nenkort van deze nota een goedkope
gave verschijnen togen een verkoopprijs
f 3.per exemplaar, naast de gewone
uitgave van f 6-75 per exemplaar,
heeft de steartssecretairis Veldkamp
gedeeld in zijn antwoord op schriftelijke
vragen van hot Tweede-Kamerlid Come-
liesen (VVD)-
A.R. jongeren houden een
studieconferentie
Het provinciaaJ-verband Zuid-Holland
•an de A.R. Jongerenstudieclubs houdt
Zaterdag in'de Chr. Geref. kerk aan de
dsingel te Rotterdam een studie
conferentie. De voorzitter van de r.&tlo-
ïale organisatie, dr mr A. Veerman,
preekt over: De A.R. Partij cn de Toe
komst. De bijeenkomst begint 's morgens
half elf.
Een grote schare verdrong zich
gisteren om de familie Schmal,
toen dr J. J. R. Schmal zijn
zestigste verjaardag vierde.
Deze foto werd gemaakt tijdens
de huldiging in de Witte Socic-
teit te Den Haag. V.l.n.r. op de
eerste rij: prof. dr F. C. Get-
retson, de Finse gezant, de heer
A. Vuorimai, de heer en mevr.
Schmal en hun veertienjarige
zoon. Staande de heren J. Moor
man, vice- voorzitter van de
Fins-Nederl. Vereniging en A.
Frank, voorzitter van het hul
digingscomité. In het midden
van de groep is nog juist het
nieuwe radiotoestel te zien, dat
de heer Schmal onder meer
werd aangeboden.
In het staatsblad is opgenomen het K.B.
van 16 Febr., houdende instelling van een
bedrijfschap voor de Landbouw. Dit in
stellingsbesluit Landbouwschap treedt in
werking op een bü K.B. te bepalen tijd
stip.
(Advertentie).
DAROSAL
TABLETTEN
DAROSAL helpt ook UI
Neem het nog heden tn huls.
BUISJES 30 TABLETTEN i
krot-opruiming worden
hoewel we de deskundigen
dit probleem nog
moet
zorgt,
oplossing
hebben.
Ovér dc vernieuwing en modernisering
an oude stadskernen zei de minister:
„Ik geloof dat er in Nederland steden
zijn die sterven aan eigen schoonheid".
Men zal soms dc morele kracht moe
ten hebben om terwille van het heden
afstand te doen van schoonheid uit het
verleden.
Een beetje boos was de minister, toen
de heer Tjalma (A.R.) nadere inlichtin
gen vroeg over de uitlatingen die minis
ter Witte tegenover vertegenwoordigers
uit de bouwwereld zou hebben gedaan
over de zwarte lonen in het bouwbedrijf.
„Als ik ook onvriendelijk zou willen zijn,
zou ik het onbevredigend willen noemen,
dat de heer Tjalma na het schriftelijk ant
woord. dat ik aan dc heer Stapelkamp
heb gegeven, nog op de zaak terugkomt",
zo luidde het wederwoord van de minis
ter. „Er is een indiscretie begaan en ik
acht het niet gewenst in het openbaar
in te gaan op hetgeen in een vertrouwe
lijke bespreking gezegd is". Intussen wil
de de minister wel verklaren, dat hij de
zwarte lonen niet bewondert en dat hij
die onjuist vindt. Er is nu overleg gaan
de met het ministerie van Sociale Zaken
Minister Witte zei te hopen, dat daaruit
een bevredigender regeling dan de thans
geldende zal voortvloeien.
Dfwerd nadien zonder
hoofdelijke stemming aangenomen, meti
de aantekening, dat de communistische'
fractie tegen was.
De Eerste Kamer zal op 2 Maart en
volgende dagen bijeen komen ter behan
deling van de begrotingen van financiën I r
Binnenlandse Zaken met bijbehoren
wetsontwerpen.
Toch is het zo
T-\E GETALLEN 3. 5, 7, 11, 13 enz
plegen we ondeelbare ge taille n te
noemen, maar werkelijk ondeelbaar
zijn ze toch niet. wamt bèhailve door
zichzelf, kunnen ze ook door 1 gedeeld
wondien. Gemakshalve worden de
deelbare getallen dan ook omschreven
als get allien die. behalve door zichzelf
alléén maar door 1 deelbaar zijn- De
rij van ondeelbare getallen kortweg
priemge tallen genoemd openit dus
met het getal 2. dat het kleinste e
tcvene het enige even priemgetal i
Alle andere prriemgetallen zijn alitijd
oneven
Achter de priemgertallem gaan enkele
van de grootste raadselen schuil, aan
gezien deze grillige getallen aan geen
enkele wet sdhijnen tc gehoorzamen.
Het geheim van hun onregelmatige e
onberekenbare verdeling heeft althans
geen enkele wiskundige nog kunnen
ontsluieren
Wanmc^r we een greep doen uit de
46 priemigetallen, die kleiner zijn den
200. komen we tot de optdekkinig, dot
henhaal-delijik 2 priemgetjftlen paars
gewijs bij elkaar staan, zoals bijv. 2
en 3. 5 en 7. 11 en 13. 17 cn 19. maar
ook 59 en 61. 149 en 151. of 191 en 193.
Tot im het oneindige voort tellende,
zouden we misschien tot de ontdek
king komen, dot er oneindig veel van
dergelijke paren bestaan- Deze me
ning wordt ook inderdaad uitgespro
ken in het postulaat van Goldbach.
maar bewezen heeft hij de stelling
met
Wel komen we bij de grote getallen
nog voortdurend dergelijke paarsge
wijs optredende pnemgetallen v
als 10 002 527 en 10.002 529 of 10.002 659
en 10 002 661 of 10 002.761 cn 10 002.763,
mear dvt bewijst op zichzelf niets-
Wanmeer we een dergelijk verschijn
sel zowel bij de honderdtallen, de dui
zend tauLen. als bij ge taille n boven
miillioen» aantreffen, schijnt het ge
rechtvaardigd1 te veronderstellen, dat
deze paarsgewijze rangschikking zich
blijft voortzetten', maar een steekhou
dend argument hiervoor ontbreekt.
Wamt wat betekenen nu d»ie luttele
tien milllcoen tegenover die oneindig
heid van de reeks getallen Volsla
gen niet*.
In elk geval is deze veronderstelling
van Goldbach niet bewezen kunnen
worden en zolang dit niet het geval
is. kan met evenveel recht worden
volgehouden, dat het paarsgewijs op
treden der priemgetallen op een g»ege-
ven ozenblik stopt, dus eindig Nóg
beter zou het echter zijn te verklaren:
we weten het niet.
Goldbach heeft overigens nog een
andere regel opgesteld. die door nie
mand bewezen is kunnen worden, on
danks de geweldige hoeveelheid denk-
ombeid. die hele veneraties van wis
kundigen daaraan hebben besteed. Dat
echter weer een hoofdstuk op zich
zelf.
Daarover dam morgen.
(Nadruk verboden)
