Amerikaanse problemen
SPRINGBOK
Op 30 April behoeft er de gehele
niet te worden gewerkt
Koninginnedag en bevrijding worden
tegelijk feestelijk gevierd
dag
n
AVONTURIERS
2
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1954
'C'EN ONDERWERP dat in kringen van zakenlieden en economen en
zeer speciaal van theoretische economen thans de volle, misschien
wel een overdreven aandacht heeft, is dat van de vooruitzichten der
Amerikaanse economische ontwikkeling.
Voor de vrije wereld is het van de grootste betekenis, of haar econo
misch centrum, de V.S. in bloei verkeert, dan wel in een economische
crisis zal geraken. In de huidige situatie van strijd tussen West en Oost
met hun verschillende economische stelsels is de economische situatie in
Amerika ook politiek van het allergrootste belang.
Wij willen nu aan de vele uitspraken, die thans betreffende de toekom
stige ontwikkeling der V.S. met een zekere vrijmoedigheid worden gedaan,
geen toevoegen. De tegenstrijdigheid in deze uitspraken is al voldoende
om ons daarvan te weerhouden.
De ene econoom verwacht een depressie als die van de dertiger jaren,
een tweede verwacht een zeer lichte achteruitgang, weer derden zien nog
helemaal geen ernstige moeilijkheden ontstaan. Anderen weer tonen aan,
dat de depressie reeds is begonnen!
TN DIT ARTIKEL willen wij drie punten naar voren brengen, die fun-
damenteel zijn voor de economische ontwikkeling in de V.S., zonder
daar een uitspraak aan vast te knopen, hoe de feitelijke ontwikkeling zal
zyn. Voor dit laatste zijn te veel factoren beslissend dan dat in een paar
woorden hier iets definitiefs over te zeggen valt.
In de eerste plaats dit. De Amerikaanse economie draagt in hoge mate
«en dynamisch karakter. Volgens de nieuwe berekeningsmethode van de
Federal Reserve Board, de hoogste Amerikaanse bankinstelling, is de
productie sinds 1919 verdrievoudigd. Deze enorme groei heeft zich echter
niet in een geleidelijke ontwikkeling voorgedaan.
Na perioden van snelle expansie deden zich tijden van teruggang voor;
de belangrijkste crisis was wel die van de .dertiger jaren. Men kan zelfs
de mening huldigen, dat de snelle groei de oorzaak was van de daarop
volgende teruggang, terwijl zonder de periode van snelle groei het uit
eindelijk resultaat niet in die mate zou zijn toegenomen. Wellicht kunnen
we derhalve de periodes van teruggang het beste zien als periodes van
vertraging van de economische groei.
"JV"U IS 1953 EEN VAN DE BESTE JAREN GEWEEST van de Ameri-
kaanse economie. Productie en consumptie van particulieren en van
bedrijven zowel als van de overheid bevonden zich op ongekend hoog
niveau, terwijl ook de voorafgaande jaren behoren tot de beste uit de
geschiedenis der Verenigde Staten.
Het is nu niet aannemelijk, dat deze expansie zich jaar na jaar zou
blijven voortzetten; we mogen wel aannemen dat er zich op zeker ogen
blik een vertraging in de groei zal voordoen, welke vertraging de indruk
zal geven, vergeleken met de vlak daaraan voorafgaande jaren, van een
economische teruggang.
In landen met een meer stabiele ontwikkeling doen deze verschijn
selen zich met een veel mindere hevigheid voor, zodat daar het econo
mische leven door een trager tempo wordt gekenmerkt.
Een voorbeeld hiervan is Frankrijk, dat zich tijdens de dertiger jaren
in een betrekkelijke bloei kon verheugen, toen andere landen te maken
hadden met een hevige crisis.
FR IS EEN TWEEDE PUNT. Geen democratische regering kan het zich
-L' tegenwoordig veroorloven, een economische crisis van ernstige af
metingen te laten ontstaan; bestrijding van werkloosheid en economische
malaise staan bovenaan als doeleinden der overheidspolitiek.
Indien in Engeland onder het huidige Conservatieve bewind zich ern
stige werkloosheid ontwikkelde, zou de volgende verkiezing zonder twijfel
een klinkende Labour-overwinning worden.
Ditzelfde geldt voor de V.S. Nu de Republikeinen na lange jaren weer
aan het bewind zijn, zou het voor deze party noodlottig zijn, indien zich
een crisis van enige betekenis zou voordoen. Het is dan ook reeds ge
bleken, dat de Republikeinse regering bereid is de noodzakelijke maat
regelen te nemen, al zouden deze ook indruisen tegen wat vroeger als het
beginsel van de Republikeinse partij werd beschouwd: particulier en vry
initiatief (free enterprise).
"piE DOOR EISENHOWER reeds aangekondigde maatregelen hebben alle
de strekking, het uitgavenpeil van particulieren, bedrijven en over
heid op peil te houden, zodat er voldoende vraag naar goederen blijft en
de ondernemers niet behoeven te vrezen, dat hun producten geen afzet
meer zullen vinden.
We noemen: belastingverlichting, soepeler credietverlening aan het
'n Genoegen
om te aohenken
'n Genot
om te drinken
'n moscate
geïmporteerd door:
OUD Haarlem
(Van onze Parlementsredacteur)
APRIL zal dit jaar een geheel vrij
zowel de bevrijding als de verjaardag van H.M. Koningin Juliana wor
den gevierd. Dit betekent niet, dat op de 5e Mei de bevrijding niet meer
zal worden herdacht: dan zullen de vlaggen worden uitgestoken, dan
zullen de radio-programma's gericht zijn op een terugblik op bezetting,
erzet en bevrijding, op de scholen (voorzover de leerlingen niet vrijaf
hebben) zal die dag aan dezelfde feiten aandacht worden besteed. Maar de
vijfde Mei zal voor het bedrijfsleven geen betaalde vrije dag zijn.
Koninginne-
Prijzen-interpellatie
op 24 Februari
(Van onze Parlementsredacteur)
ter (comm.) over de prijsverhogingen
van de laatste weken op de agenda ge
plaatst zal worden tegen Woensdag, 24
Februari a.s. des middags te 1 uur
De Kamer verenigde zich voorts,
;n kort debat, waaraan deelnamen de
heren Ankersmit (WD), Vondeling
(PvdA) en Van Rtjokevorsel (KVP> met
de Grondwaterwet Waterleidingbedrijven.
Deze wet bepaalt enerzijds, dat het op
richten, instandhouden en veranderen
openbare waterleidingbedrijven
bonden wordt aan een vergunning
de minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid. terwijl anderzijds de belan-
van degenen, aan wier grond water
wordt onttrokken, worden beschermd.
De Kamer komt pas weer bijeen op
23 Februari a.s.
Vragen over defensie
van Nieuw-Guinea
Onbevredigend debat in de Tweede Kamer
steld over advertenties, waarin vrijwilli
gers worden opgeroepen om in dienst te
treden bij de Kon. Landmacht, ten einde
te worden uitgezonden naar Nieuw-Gui
nea. Deze advertenties verschenen name
lijk twee dagen na de publicatie van het
parlementaire rapport over Nieuw-Gui
nea, waarin eenstemmig wordt uitgespro
ken. dat de verdediging van Nieuw-Gui-,
nea uitsluitend aan de Kon. Marine be
hoort te worden opgedragen. De heer
Tjalma is van mening, dat niet moet
worden vooruitgelopen op de behande
ling van dit rapport door de Staten-
Generaal.
Kolentoeslag oorlogs-
en rampslachtoffers
Minister Van Thiel heeft aan de ge
meenten meegedeeld, j(at. hij wegens de
uitzonderlijke koude kan goedvinden, dat,
over de week van 1 Februari tot en met
6 Februari, aan degenen, die volgens de
regeling hulpverlening oorlogsslachtoffers
(1940' 1945) een uitkering voor levensonder
houd ontvangen, of voor wie kwartier
vergoeding als rampslachtoffer wordt ver
strekt, een brandstoffenbijslag wordt ver
leend tot de hierna genoemde bedragen
gezinnen en alleenstaanden,
Dit is de conclusie die getrokken moet
worden uit het debat, dat de Tweede
Kamer gistermiddag gewijd heeft aan de
viering van de nationale feestdag. Het is
met de bevrijdingsdag helaas min of
lijdensgeschiedenis geweest. De
minister-president, dr Drees, heeft in zijn
aandeel in de beraadslagingen alles nog
opgehaald. De eerste maal werd de
jdingsdag gevl
1946, de eerste verjaardag van H.M. Ko
ningin Wilhelmina in herrezen Neder
land. Maar de vijfde Mei werd als eigen
lijke bevrijdingsdag bestand. Aanvanke
lijk kon. wegens de economische omstan
digheden, geen uur arbeid worden gemist.
Dit duurde tot 1948, zij het. dat wel vrijaf
werd van 's middags 4
Gedurende de jaren 19491952 werd het
mogelijk, op de vijfde Mei gedurende de
middag vrij af te geven met behoud
loon. De regering hééft getracht, hieraan
jt te houden, maar van het eerste jaai
dat bevrijdingsdag (5 Mei) en Konin
ginnedag (30 April) dicht bij elkaar kwa-
te liggen, kwamen er van alle kan-
bezwaren. Gemeentebesturen, ver
enigingen en feestcomité's vonden het
moeilijk feestelijkheden zil
elkaar te organiseren.
Allerlei op rossingen zijn
ken. Koninginnedag naar e
tum verschuiven strookt ni
derlandse opvattingen. Terugkeer
Augustus is welhaast uitgesloten, aarige-
Prinses Wilhelmina sedert Haar
kort achter
n andere da-
t de Ne-
bedrijfsleven, verstrekking van overheidssubsidies, ondersteuning van de' die in eigen huishouding voorzien.
landbouw, uitvoering van openbare werken.
Het vertrouwen van de ondernemers, dat hun zaken goed zullen blijven
gaan is hierbij een essentiële voorwaarde, zodat het van grote betekenis
is, dat Eisenhower reeds nu zijn plannen heeft openbaar gemaakt.
TN DE DERDE PLAATS is er het speciale karakter van de Amerikaanse
•*- samenleving, voor welke vooruitgang, vernieuwing een der vurigst
nagevolgde idealen is.
Nieuwe vindingen op technisch gebied worden hier snel toegepast.
Atoomenergie voor burgerlijk gebruik biedt hierbij wellicht ongekende
mogelijkheden. Grote bedragen worden jaarlijks uitgegeven voor tech
nisch en wetenschappelijk onderzoek en voor de industriële toepassing van
nieuwe vindingen.
Het streven naar vermeerdering van productie en productiviteit is
een wezenlijk onderdeel van de Amerikaanse volkshuishouding met haar
vertrouwen in de zegeningen van materiële vooruitgang. Aanpassings
vermogen en aanpassingsbereidheid aan nieuwe ontwikkelingen zijn er
groot.
ryo MENEN WIJ als volgt te mogen concluderen: Het is niet waar-
schijnlijk, dat ieder jaar in de V.S. beter zal zijn dan ieder vooraf
gaand jaar. Op periodes van snelle groei zullen ongetwijfeld periodes vól
gen, waarin deze groei vertraging ondervindt.
Regering en volk der V.S. zullen echter ongetwijfeld alles doen om
katastrophale situaties, zoels die zich na 1930 voordeden, te voorkomen.
Hierbij komt, dat de huidige situatie in belangrijke punten afwijkt
van die van 1930. De wilde beursspeculatie, die toen voorkwam, is nu af
wezig, evenals de ingewikkelde structuur van internationale schulden.
1.80 aan alleenstaanden, die niet in
éigen hulshouding voorzien (z.g. kost
gangers).
Spoedig F.M.-zender verzocht
Twente luistert naar Duitse
radio
Wegens de slechte ontvangst van beide
Nederlandse omroepzenders luistert men
in hèt Oosten van ons land sleeds meer
naar de Duitse radio. De Westduitse cul
turele overvleugeling schrijdt daardoor
met kracht voort.
De stichting Radio-omroep Oost heeft
nu bij minister Cals aangedrongen op on
verwijlde plaatsing van een F.M.-omroep-
zender te Hengelo (Ov.).
heeft
moeten overgaan en het besluit van 1948
te moeten handhaven.
Verleden jaar kwam de Stichting vi
de Arbeid met het verzoek, de vrije halve
dag te verplaatsen van de bevrijdingsdag
naar de Koninginnedag. Zij was hiertoe
gekomen omdat een onderzoek had
getoond, dat in grote delen van het land
de viering van de bevrijdingsdag niet tot
haar recht komt. In het Zuiden en Oosten
viert men veeleer de eigen bevrijdings
dag dan de nationale. De regering
de over deze aangelegenheid, die i
alleen een is van regeling der arbeids
verhoudingen, ook te moeten voorleggen
aan organisaties, die uit het verzet zijn
voortgekomen. Gesproken is met de Na
tionale Federatieve Raad van het Voor-
Comité Nationale Herdenking en de Ne
derlandse Jeugdgemeenschap. Behalve de
Federatieve Raad hebben allen zich
enigd met de gedachte: vrij geven op 30
April. Na al deze adviezen is de regering
er toe overgegaan, vorig jaar de halve
Koninginnedag betaald verlof te doen
geven, temeer daar zij vreesde, dat de
viering van de bevrijdingsdag toch
verlopen.
De werkgevers hebben zich thans be-
Na zoveel overweging, aldus mi
nister Drees, kan de regering be
zwaarlijk meer overstag gaan. Wan
neer echter bij de bevolking de wens
leeft, tóch de bevrijdingsdag niet al
leen te herdenken maar ook feestelijk
te vieren, kan daarvoor een snipper
dag worden gebruikt. Dan kan blij
ken, of de vrees voor het verlopen
de viering inderdaad ten on
rechte heeft geheerst.
Voor en legen
De standpunten, die in de Kamer wer
den gehuldigd, waren, kort samengevat,
de volgende:
De K.V.P., bij monde van de heer Koet-
in, achtte twee nationale feestdagen,
de bevrijdingsdag en de Koninginnedag
alleszins verantwoord, maar uit practische
gingen. Omdat het moeilijk is, twee
vrije dagen te geven, wilde tij zich
neerleggen, dat de bevrijding ook op Ko
ninginnedag wordt gevierd, mits het twee
ledige doel van de viering duidelijk tol
uiting komt en slechts voor zolang be
vrijdingsdag en Koninginnedag zo dicht
op elkaar vallen.
De heer Beernink, sprekende nai
de C.H.U., voelde feitelijk wel voor
dagen, maar was van oordeel, dat als
Koninginnedag behoorlijk viert,
daarbij tevens de bevrijding kan vieren.
De heer Scheps (P.v.d.A.) hield eer
uitvoerig pleidooi voor de viering van d<
bevrijdingsdag op de 5e Mei, onderstreep
te het verschil in karakter tussen be-
Koninginnedag, drong aar
'op ongerepte handhaving van de bevrij-
dingdsag als dag met betaald verlof. Maar
aangezien het hier gaat om een delicate
aangelegenheid, wilde hij geen motie
dienen, die verschil van opvatting in deze
bij uitstek nationale aangelegenheid
accentueren.
De heer Bruins Slot (A.R.) koos uit
volle overtuiging voor de Koninginnedag,
die geheel vrij zou moeten zijn. De vrij
heidsstrijd van Nederland is in Oranje
belichaamd. Scheiden van Koninginnedag
en bevrijdingsdag betekent een uiteen
halen van wat eigenlijk één is. Oranji
en fervent voorstander van de hand
having van de 5e Mei. Maar hij had eer
bijzonder lelijk argument, dat minister
Drees met verontwaardiging van de hand
ees: de regering wil liever de de 5e Mei
irgeten, omdat zij een bondgenootschap
et West-Duitsland wil aangaan.
Anders dan de heer Scheps, die on
nationaal karakter van de bevrijdingsdag
geen motie wilde indienen, temeer waa:
rist, dat die toch zou worden ver
worpen, diende de heer Gortzak er wé
n. Hierin zou de Kamer moeten uit
spreken, dat de 5e Mei als nationale feest
en herdenking van onze bevrijding
gevierd en behouden moet blijven,
in de regering verzocht werd, zelf
het voorbeeld te geven en op de onder-
mers enz. het beroep te doen, op die
l na 's middags 1 uur betaald verlof
verlenen. Deze motie werd verworpen
met 59 tegen 6 stemmen. Alleen de com
munsten stemden vóór.
Prof. Gerbrandy kwam afzonder
lijk verklaren, dat de heer Bruins
Slot niet namens al zijn politieke
vrienden had gesproken, aangezien
hij (prof, Gerbrandy) ditmaal niet
tot die politieke vrienden behoorde.
In deze zaak behoorde hij tot zijn
politieke vrienden ad hoe, nl. de
heren Weiter en Scheps. Hetgeen de
heer Scheps aanleiding gaf te zeggen,
dat hij zich over deze politieke
vriendschap verheugde: daar kon
misschien nog wel iets uit groeien.
troonsafstand buiten het publieke lev<
is gebleven en niet graag
die dag weer tot een nationale feestdag
wordt gemaakt.
Samentrekking
In 1949 kwam de gedachte aan samen-
trekking van bevrijdingsdag en Koningin- V"] "g „j
nedag. Er is ook nog aan gedacht de 5e
Mei te maken tot de dag der herdenking
van de gevallenen, gelijk
van de 4e Mei geschiedt. Dit denkbeeld
is losgelaten, omdat het toch niet
gaat op de eigenlijke bevrijdingsdag de
vlag halfstok te laten hangen. Adviezen
werden gevraagd aan de 11 grootste ge
meenten. Zeven van deze (n.l. Amster
dam, Rotterdam. Arnhem, Groningen, En
schede, Tilburg en Nijmegen) voelden
voor samentrekking, waarbij Amsterdam
de voorkeur gal aau 5 Mei. De reg.rlog 0ranje
gemeend, hiertoe nog niet te'.
h.t ,oa. geschiedenis doorkook
(Advertentie)
Achtergronden
Wèg die afvalstoffen
die Uw ingewanden verstoppen! j
Zacht en toch snel
TTTT
itoffen
rstoppen!
werken
De stemming over de motie-Gortzak
as uiteraard niet zuiver zij werd
worpen, omdat zij van communistische
zijde kwam. Uit de debatten is duidelijk
gebleken, dat een zeer sterke stroming
geporteerd is voor een meer aandacht
besteden aan de viering (ter onderschei
ding van herdenking) van de bevrijdings
dag op 5 Mei. Nu kunnen wij het van
harte eens zijn met de uitspraak van mi
nister Drees, dat niemand, na de geschie
denis van 19401945, toen het verzet tegen
de overweldiger werd aangewakkerd door
Koningin Wilhelmina (terecht de Moeder
vap het Verzet genoemd), in wier voet
sporen Koningin Juliana is voortgegaan,
de opvatting kan zijn toegedaan, dat men'
op Koninginnedag niet kan feestvieren
met een dubbele doelstelling: bevrijding
en verjaardag. Maar wanneer wij de gis
teren gehouden debatten beschouwen, dan
komt het ons voor dat zij weinig be
vredigend zijn. Op de achtergrond lag
toch de waardering voor beide dagen
daar weer achter een verschil in waar
dering voor bevrijding en koningshuis. De
socialisten en de communisten stelden
kennelijk de bevrijding hoger dan het
Oranjehuis. De K.V.P. stelde beide onge-
op één lijn, terwijl met name de
heer Bruins Slot (A.R.) en eigènlijk ook
de heer Beernink (C.H.) de herdenking
de bevrijding ondergeschikt zagen
de viering van de verjaardag van
de Koningin.
Nu zijn wij van oordeel, dat dr Bruins
Slot in zijn beschouwing te vér ging. Op
zijn standpunt ,eou de 5e Mei ook niet
gevierd behoeven te worden als een af
zonderlijke dag, wanneer de Koninginne
dag bijvoorbeeld in Juli of Augustus viel.
menen daarentegen, dat de viering
de bevrijdingsdag inhoudt het her
denken van een bepaald historisch feit,
.1. het herkrijgen van onze geestelijke
n nationale vrijheid op 5 Mei 1945. Ko
ninginnedag is voor ons de herdenking,
een historisch feit, maar van
de leiding Gods in de gehele geschie
denis van Nederland, ook die van vroeger
waarbij het Huis van Oranje, ge
personifieerd in onze Landsvorstin, niet
het symbool is van onze bevrijding, maar
het ontstaan van een vrij en onaf
hankelijk Nederland. In deze redenering
is inderdaad de Koninginnedag van „ho
ger orde" dan de bevrijdingsdag en uit
dien hoofde hebben wij geen bezwaar
tegen het juist op die dag vrijaf geven.
Wel atzonderlijk
Maar dat wil helemaal niet zeggen, dat
wij de bevrijdingsdag dan maar in de
Koninginnedag zouden willen doen op
gaan. Integendeel, wij menen, dat er alle
reden is, ook die dag afzonderlijk
te vieren. Koninginnedag kan een algg-
meen feest zijn. Op de bevrijdingsdag zou
de aandacht veel meer gericht moeten
worden op het verlevendigen van het be
sef van wat burgerschap betekent, wat
democratie eigenlijk is en wat de fun
dering van gezag en vrijheid behoort te
zijn. Hier ligt veel minder een taak voor
feestcomité's dan voor plaatselijke over
heid, politieke partijen e.d.
Wij hebben oog voor het feit, dat het
moeilijk is kort achter elkaar twee. be
taalde vrije dagen te geven. Iedere dag
die wel moet worden betaald, maar waar
op niet wordt gewerkt, kost het bedrijfs
leven millioenen guldens. Maar wij vra-
af, of een tweede vrije dag wer
kelijk door het bedrijfsleven moet worden
betaald. Het behoeft heus niet altijd van
één kant te komen. Ook de werknemers
mogen ten behoeve van een waarlijk na
tionale herdenkingsdag wel een offer
brengen. Dit gebeurt, wanneer wij we
ten niet of zulks mogelijk is, doch zeggen
dit slechts bij wijze van suggestie de
5e Mei^zou worden gemaakt tot een ver
plichte snipperdag.
Van het ert van School en Kerk
in de jongste oorlog, vooraangestaan in
de vrijheidsstrijd. Wij hebben geen dod<
symbolen, maar Oranje is een levend
symbool, zodat het Nederlandse volk
het Nederlandse verzet geen betere dag
als nationale feestdag en bevrijdingsdag
kan hebben dan Koninginnedag.
De heer Welter (K.N.P.) drong aan oj
handhaving van de bevrijdinsgdag en di
combinatie van deze dag met de bevrij
dingsdag achtte hij niet te verdedigen.
Hij vond het Memaal niet erg, als de
strenge winter Voorbij is, eens een paar
dagen feest te vjeren. Kerstmis en Nieuw
jaar vallen ook in één week. Hij hoopte,
dat de regering nog eens nader overleg
met de fractievoorzitters zou willen
plegen.
Ook de heer Ritmeester (V.V.D.) be
pleitte handhaving van de bevrijdingsdag
als feestdag: de vijfde Mei mag niet ver
wateren. De regering moet nader met
werkgevers en werknemers overleggen.
De heer Gortzak (comm.) ten slotte was
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Huizen (N.H.), (4e
pred.pl.) C. A. Korevaar te Rotterdam; te
Oldebroek, (toez. 2e pred.pl.) J. Verwe-
lius te Bodegraven.
Geref. Kerken (art. 31)
Beroepen: te Albany (Austr.) K.
Deddens te Hoek (Z.-Vl.).
Ds L. W. Erdman 50 jaar
predikant
Ds L. W. Erdman, sedert 1 Mei 1943
emeritus predikant van de Hervormde
gemeente te IJmuiden, viert Zondag zijn
gouden ambtsjubileum. In 1878 is ds Erd
man in Den Haag geboren. Na in Lei
den gestudeerd te hebben werd hij in
1904 beroepen in Spijkenisse, vertrok in
1908 naar Den Briel en in 1917 naar
IJmuiden. Na zijn emeritaat was ds Erd
man werkzaam als hulpprediker in
Lochem en Haarlem, waarna hij zich
metterwoon in Den Haag vestigde.
Het vormingscentrum der Ned. Herv.
Kerk Den Alerdinck te H e i n o (Ov,) be
staat dezer dagen 5 jaar.
Het lied der aethergolv^n
VRIJDAG 5 FEBRUARI
9.00 Gymnastiek 9.10 Gra
lubbelkwartet
11.00 Radiofeullleton 11.20 V d kleuters 11.35
Orgel en zang AVRO: 12.00 Promenade orkest
12.30 Land- en tuinbouw meded 12.33 Sport
en prognose 12.48 Gram 100 Nieuws 1.13
Meded 1.20 Amus muziek 2.00 Kookpraatje
2.20 Instr kwintet 2.55 Voordr met muziek
3.15 Pianoduo 3.30 Musette-orkest VARA:
4.00 Gram 4.30 Muz caus 5.10 V d jeugd 5.40
7.10 Gemengd koe
>ek progr
V d kl
7.30 ..Mens
DAROSAL
TABLETTEN
pijnen.
DAROS AL helpt ook UI
Neem het nog heden In huls.
BUISJES A SO TABLETTEN voor f *.45.
Films over de ramp en het
herstel vertoond
Tijdens een bijeenkomst van 650 leden
van de Dienst Zuiderzeewerken, welke
gisteren in Scheveningin is gehouden,
heeft minister Algera zijn waardering
uitgesproken voor he: werk van
„Thuisfront" in de strijd legen het water.
Ir A. Mans, directeur-generaal
Rijkswaterstaat, bracht de minister dank
voor aiens lottuitmgen. Daarna weru voo:
het eerst het filmje „Tegen tijd en getij'
vertoond, gevolgd door iwee andere rol
prenten o\er de ramp en het herstel. De
bijeenkomst werd bijgewoond door
D. W. G. Spitzen, secrdaris-generaal
Rijkswaterstaat, en ir. J. J. van de Wall,
directeur-generaal van de Dienst Zuider
zeewerken.
Rentmeester van het kroondomein
onderscheiden
H.M. de Koningin heeft benoemd tot
commandeur in de huisorde van Oranje
de heer H. R. Tutein Noltheniua, rent
meester van het kroondomein.
47.
,,Ik heb God iedere dag gebeden, dat ik je vin
den mocht. En toen ik dacht dat alles verloren
was. vond ik je. God zal ons verder helpen."
Dat ontroerde Adolf. Zulke woorden had hij in
jaren niet gehoord. Erf zyn ouders verlangden
naar hem? Hoe kon dat? O, als hij nog eens
thuis kon komen, als alles nog eens goed mocht
worden!
Was hij op jouw schip?"
..Neen, nooit gezien."
Een ogenblik dacht hy na. Dietrich, de slimme,
sterke Dietrich moest hem helpen. Samen zouden
ze allicht een weg ter ontkoming vinden.
..Ik moet nog even weg."
Hij riep een bejaarde christendienaar en droeg
hem op niemand binnen te laten, ook niet iemand
van de beste en bekendste vrienden, maar de
deur te sluiten en de blanke vrouw te voorzien
van voedsel en drank.
Toen stak hij zijn laatste geld bij zich en ijlde
weg. Hij moest zich haasten, anders kwam hij
zeker te laat. Misschien was Dietrich al verkocht
misschien ook wilde de lasthebber van de Sultan
hem kopen en kon hij die niet ontstemmen, door
de prijs van een slaaf omhoog te jagen. Ondanks
de hitte liep hij veel sneller dan de waardigheid
van een Admiraal van de Zee gedoogde.
Hij kwam nog juist oo tijd. Dietrich werd op
de verhoging geplaatst. Twee kerels grepen hem
aan en trokken de kleren van zijn bovenlijf. Nu
viel het Adolf pas op, hoe vermagerd Dietrich
was. Hij zag zware botten en grove ribben, maar
weinig vlees. Het viel de omstanders niet mee,
maar er werd zwak geboden. Adolf kocht zijn
voormalige kameraad voor een matig prijsje.
„Kom mee, Dietrich", zei Adolf, wat vriende
lijker
Dietrich keek onrustig en volgde zijn nieuwe
heer met gebogen hoofd en slepende tred als een
geranseld honiie Wat kon hij verwachten, nu hij
zich bevond in de macht van een vroegere vriend
die hij bedrogen had en die nu het beroep van
rover en slavenhouder uitoefende? Wat had hij
met hem voor en met het meisje, dat hij ge
kocht had? Dietrich huiverde als hij dacht aan
duistere holen en striemende zweepslagen en aan
wie weet welke andere ervaringen, die hem te
wachten stonden.
Zwijgend liepen ze voort tot ze aan Adolfs huis
kwamen, binnen gingen en de deur achter hen
gesloten werd.
,,Ik vraag vergeving," stamelde Dietrich, „het
was slecht van me,"
.•Ik wil het je vergeven, als je me helpt."
„Dat wil ik graag."
UIT HET LAND VAN
PRINS BERNHARD
door K. JONKHEID
„Daar zullen we straks over praten, je moet
nu naar de slaven Daar krijg je eten en over
een uur zal ik je laten roepen Laat vooral niet
blijken, dat je me kent, dat zou noodlottig kunrfen
.worden
De Christenslaven van Adolf waren meest Span
jaarden, dus het kostte Dietrich weinig moeite,
zich te houden alsof hy niets begreep.
Toen Dietrich binnen geroepen werd, zat Gre-
tel in hetzelfde vertrek.
..Je bent nu in slavernij", begon Adolf zake
lijk, „maar je kunt vrij komen als je de taak
volbrengt die ik je opleg.'
„Wat is dat? Zeg het me, ik zal het volbren
gen."
is in groot gevaar. Ze moet hier vandaan, terug
naar huis, naar Lippe, naar de boerderij waar
mijn ouders wonen Jij moet haar daarheen
brengen, veilig en wel. Kan ik jou dat toever
trouwen? Zul je ons niet bedriegen?"
„Ik zweer, dat ik mijn leven niet te duur zal
achten, om die opdracht goed uit te voeren."
„Dat doe ik niet, Adolf", zei Gretel kort en
beslist. „Ik ga niet weg, als jij niet meegaat.
Blijf jij hier, dan blijf ik ook tot we samen weg
kunnen. Jij moet ook mee."
„Dat is onmogelijk, ik zou niet weten hoe."
Ze zwegen alle drie en peinsden.
Toen zei Dietrich: „Misschien is het toch wel
mogelijk."
„Hoe dan?"
„Als we op zee kunnen komen, bij voorbeeld
op een galei. Ik weet, waar een oorlogsschip
komt te liggen om te loeren op galeien."
«,Hoe lang' blijft dat schip daar?"
„Het komt er volgende week en blijft daar
voor onbepaalde tijd. Het vaart alleen uit, als
een galei in de buurt komt die vernield moet
worden."
„Daar moet ik over denken",' zei Adolf, „dat
is zeer gevaarlijk. In elk geval moeten we zwij
gen, vooral zwijgen, de geringste verdenking'kan
ons aller dood zijn."
Adolf ging informeren bij de lastgevers,
neer de galei zou uitvaren. Hij verzocht zelf te
mogen meevaren als onderkapitein. Dit werd
goed gevonden en waarschijnlijk zou de oude
Hollander kapitein zijn.
Zou hij het wagen, verraad te plegen?
zou fataal worden voor de soldaten, die dan
in handen van vijanden zouden vallen. Fataal
ook voor de Hollander, die ongetwijfeld voor de
rechter en aan de galg zou komen. En zou hij
zelf wel de dans ontspringen? Voor hem dreigde
gevaar van beide kanten. Als het plan mislukte
of uitlekte! De Algerijnen behandelden hun sla
ven niet slecht, mits ze hard werkten en zich
goed gedroegen, maar wanneer iemand een po
ging tot ontvluchten waagde, was de straf wreed
En het lot van een verrader zou nog erger zijn!
conflicten", hoorspel m toelichting 7.50 Ber.
8.00 Nieuws 8.05 Boekbespreking 8.15 Studen
tenliederen 8.30 Benelux 8.40 ..De vrouwen
emancipatie", caus VARAj 9.00 V d jeugd
10.15 Dan
caus 10.45
11.1512.00 Omroep
Hilversum II 298
15 Gyi
:k 10.00
c VPRO:
-ijding Vt
NCRV: 7.00 Niei
Orge
.s 8.15 Gl
Iram 9.00 V
9.35 Gram
en sopraan 11.30 Gi
8.30 ..Tot Uw dienst
leken 9.30 V d huis
.30 Morgendienst 11.00
*2.10 Zang
„Met oog i
'oordracht 12.30 Land-
- ens 12.59 Klok-
ipole Ork<
door" 2.30 Om
roep orkest 3.16 Voordracht 3.35 Mozart
vleugel cn viool 4.00 Wenken voor de tulr
4.15 Fluit, clavecimbel en viola da gambi
4.40 Gram 5.15 Surinaamse volksmuziek 5.4!
„Fryslan Boppe?", caus 6.00 Gram 6.15 Mu
ziekcorps 6.40 Gram 6.45 Muz voor blazer;
7.00 Nieuws 7.10 Regerinesuitz: ..Verklarlni
en toelichtii
8.20 „Zar i
„Langs weg BBBBB
10.45 Avondoverdenking 11.00 Nieu'
8.00 Radii
n". opera 10.25
schoonheid'
12.00 Gi
Engeland BBC 330 m: 12.00 V d schol
1.00 Gram 1.25 Gevar muziek 1.55 Weert
2.00 Nieuws 2.10 Filmprogramma 3.00 V
Hoorspel 4.30 Schots orkest 5.45
6.55 Weerber
Voordracht 6.00 V d kindei
7.15 Sport 7.30 Lichte
progr 8.45 Klankbeeld 9.15 Caus
progr 10.00 Nieuws 10.15 Caus
progr 11.15 Rgcltal 11.
7.00 Nl«
8.00 Gevs
9.30 Gevi
10.45 Ge\
overzicht 12.00—12.03
Engeland BBC
Dale's Dagboek" 12.15 Lichte muziek 'l2.45
Voordracht 1,00 Parlements overzicht 1.15
Mijnwerkersorkest 1.45 Concert 2.45 V d kin-
4.00 Dat
Dale';
Verzoe
Sport 8.30 Gevi
9.15 Discussie
0.00 Gevar muziek 11.00
:t ,yaus 11.20 D;
1M0 Lichte muziek 12.56—
i 11.55
1 324 m: 11.45 Zang
2.00 Omroep orkest 12.30 Weerber
- 1.00 Nieuws 1.15 Orgelconci
jeugd 3.30 Grr
12.34 Gl
2.00 Schooln
4.05 Concert
6.00 Vlaamse
Nieuws 7.40 Gram '..50 Cl
met muziek 10.00 Nieuws 10.1
Universiteit 10.30 Gram 10.55—11.00 Nieui
Brussel 484 m: 12.00 Gevar muziek 1.00
3.00 V
.00 Nieuw:
6_30_V d soldaten
8.05 Hoorspel
*-*Radii
120. 2.00
muziek 5.00 Nieu
muziek 5.55 Grai
i 4.05 Lichte
5.15 Grai
U5 en 7.25 Gram
nieuws o.uO Variété progr 10.00 Nieuws
Jazzmuziek 10.45 Gram 10.55 Nieuws.
Engeland BBC uitz voor Nederland:
—10.30 nm Nieuws: Hoe de weekbladen het
zien; Nieuwe films; Op 224 m.
TELEVISIE-PROGRAMMA
15 Televizier; 8.35 „M.
8.55
lukkige huichelaa
Ds R. P. van der Kooij:
Zending onder Toradja's
groeit ondanks druk
(Van een onzer verslaggevers)
„Ondanks de moeilijkheden groeit het
Christendom onder het volk van de To
radja's met verheugende snelheid. Zoals
bij dc kinderen Israels het geloof in moei
lijke jaren toenam, groeit ook in Sadan-
Toradjaland de kerk sneller dan ooit te-
aldus vertelde ds A. P. van der
Kooij ons gisteren aan boord van de Wil
lem Ruys, waarmee hij na een verblijf
in jaar uit Indonesië teerugkeerde.
Deze predikant is werkzaam op het
Zendingsterrein van de Geref. Bond in de
Ned. Herv. Kerk op Zuid-Celebes, ln welk
gebied ongeveer 600.000 Toradja's wonen.
Ds Van der Kooij heeft zich in Rante
Pao speciaal bezig gehouden met de vor
ming van inheemse predikanten. Aan de
opleidingsschool zijn 12 studenten, die nu
tijdens het verlof van hun docent, prac-
tisch werken in de uitgestrekte Toradja-
landen. De Toradjakerk die sinds 1947
zelfstandig is, telt omstreeks 150.000 zielen.
Er zijn ongeveer 150 Christelijke scholen,
terwijl de invloed van de Zending steeds
toeneemt. Het ziekenhuis, waaraan tot
korte tijd dr J. J. J. Goslinga was
verbonden, heeft een aanzienlijke uitbrei
ding ondergaan, waardoor het aantal bed
den steeg tot 150.
Ds Van der Kooij is voor een klein jaar
aar Nederland gekomen en zal ver
delijk in de laatste maanden van dit jaar
naar zijn standplaats terugkeren. Binnen
kort zal ds Balke uit Baarn, naar he
Zendingsterrein van de Geref. Bond vpo
enige jaren vertrekken.
Ds P. Taekema overleden
De enige predikant, die het vijf ge
meenten tellende kerkgenootschap
de Zevende-dags Baptisten rijk is, ds P.
Taekema is op 73-jarige leeftijd in Haar
lem overleden.
Ds Taekema studeerde aan de V.U. te
Amsterdam en stond sinds 1937 in Haar-
wkundig'. inger
J Mam
R'df
P de Boer
■otechni
E D J
Arnhem. H G van der Ben IJsselmonde
S Bertrums Arnhem, P F Binkhorst Hai
P W Brouwers Leeuwarden. T J J
Bruggen Delfzijl, C L van Dam
Frankei
Luijperi
R'dam. D Nederlof Leiden.
Vught. J G Rietveld Schiedai
ma Hengelo O., J H M Scholten Tubbergi
C van Schooneveld R'dam, A J J M Ver-
swyveren Halsteren F J Wassink Schled:
Ingenieurs ex electro-technisch ingenieur
Alvlng Amsterdam, S L Anema Bussum, C
Bakker A'dam, M H T J Bergsma Leidei
A Bijl R'dam, H Brelmcr Hilversum, Z
Doetjes Hilversum, P Dubbeldam Waspik,
t lof. Haarlem, F N A Kei
I. T J van Kessel Deventer. J G T
Veil, A Maat R'dam. L_ M Mui
Paymans
Fluitei
C Groothof! I
1 Hoogeveen. E J H H<
!gen.
K Hoef
ik Almelo,
K Kem-
J Kaashoek.
per Bloemendaal. J A Kost<
J Kretftenberg Varsseveld. S Kukler
S T J Lu ij ben
Leiden. F LiefUnck
Bloemendaal. J E Meelhu;
P Neidig R'dam, E del Prado A'ds
Schilt A'dam. S W J Serlé Valthe Dl
M Warringa Oosterhout. L P M Wensing,
Leeuwen (cum la-ude); Doet
:hr F v Ralj. Artscx le' ged de
wierstra-Müller, E A Munncke. Amster-
ORhoff. Heemste
graaf. Amsterdan
Bevorderd tot
Middelburg;' cn M C
ie en de heren J W Ley-
i: H F G v Balen. Bussum.
arts: dc dames J C Hon-
Terborg; H Staalstra. Am.
Landsmeer; A Baas. Ara-
i de heren B Honhoff. Tcrborg;
