Op Nieuw-Guinea een reeks
van grote problemen
De eerste conferentieweek is
vandaag voorbij
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
5
ZATERDAG 30 JANUARI 1951
VERSLAG VAN DE PARLEMENTAIRE MISSIE
Defensie moet uitsluitend worden
opgedragen aan de marine
O
(Van onze Parlementsredacteur)
P ZONDAGAVOND, 9 Augustus 1953 vertrok een missie, samengesteld
uit leden van de Eerste en de Tweede Kamer, naar Nieuw-Guinea.
Op Maandag, 7 September d.a.v. zette zij weer voet op vaderlandse bodem:
daarmee was een reis van 42.000 km ten einde. In de tussentijd was een
reis gemaakt (per vliegtuig en per boot) van Hollandia naar Biak, de Wis
selmeren, Seroei, Manokwari, Fak-Fak, Sorong, Steenkool, Doom, Merauke
en weer terug naar Hollandia. Overal werd gesproken met de autochthone
bevolking, met Indische Nederlanders, met bestuursambtenaren. Met eigen
ogen hebben de leden der missie gezien, hoe de zaken er in dit wondere
land voor staan en zij hebben kunnen constateren, wat er allemaal nog
gedaan moet worden. En nu heeft de missie in een beredeneerd verslag
haar opdrachtgevers, de beide Kamers der Staten-Generaal, haar indruk
ken en conclusies meegedeeld.
Iets van die indrukken is onze lezers
reeds bekend uit de in ons blad gepubli
ceerde artikelen van de hand van het
Tweede Kamerlid de heer F. H van dc
Wetering, voorzitter van de parlemen
taire missie, die hij zo welwillend wai
te schrijven, heet van de naald, tijdens
de reis. Het thans uitgebrachte rapport
telt bijna 90 kolommen druks,
nog 27 bijlagen zijn gevoegd. Het spreekt
dan ook vanzelf, dat wij ons in
gave van het verslag moeten beperken
en hoofdzakelijk de conclusies kunr
weergeven.
Voorop gesteld z\j. dat het verslag rr
of meer een fotografische weergave v
de toestand geeft, waarmee wij m:
willen zeggen, dat het niet onmogelijk
dat deze toestand over enige jaren geheel
veranderd is. Men moet nL niet vergeten,
dat grote gebieden van Nieuw-Guinea
nog nauwelijks bekend zijn. Van de on
geveer 700.000 Papoea's (een schatting)
zijn er ongeveer 350.000 onder bestuur
gebradht Nieuw-Guinea is één van de
meest moeilijk binnen te dringen gebie
den van de wereld. De eniae mander van
vervoer naast het luchtverkeer is
die te water, hetzij over zee, hetzij over
de rivieren. Voor het grootste deel is de
autochthone bevolking verdeeld in kleine
•gemeenschappen, die vaak in voortduren
de oorlogstoestand met elkaar leven. Men
spreekt 70 80 verschillende talen. Zich
onderwerpen aan gezag doet men in het
algemeen niet
Het aantal politiek-bewuste Papoea'
is nog klein. Niettemin wordt als eei
vaststaand feit algemeen aangenomen, dat
de Nederlandse souvereiniteit over
Nieuw-Guinea gehandhaafd zal blijven.
Uitbreiding en intensivering van het
onderwijs acht de missie noodzakelijk,
maar men moet oppassen voor een kopij
van het Nederlandse onderwijssysteem:
de aandacht dient gericht te worden op
de uitoefening van een vak. Voor eer
land, dat van de grond af aan moet wor-
- den opgebouwd, dient men nl. in de eer-
ste plaats goede boeren, tuinders er
ambachtslieden te hebben
In de lagere bestuursfuncties in d(
gemeenschapsverbanden (bijv. dorps
hoofden) moeten personen geplaatst kun
nen worden, die hebben getoond, zich een
redelijke positie als vakman te hebben
verworven. Coöperatieve samenwerking
moet, ten voordele van de economische
ontwikkeling, worden bevorderd. Het is
nodig, hiervoor een speciale dienst in
het leven te roepen.
Dit alles geldt voor de Papoea's die
reeds geruime tijd met de Westerse be
schaving in aanraking zijn geweest. Men
moet zich echter ook bezig houden met
hen. die hiermee niet in aanraking zijn
geweest.
Een vaste gedragslijn is hiervoor niet
aan te bevelen: telkens zal 'n ethnoloog of
andere op dit terrein weteijschappelyk
gevormde mensen, tevoren moeten vast
stellen, op welke wijze het acculturatie
proces dient te worden aangepakt. Deze
studie moet plaats hebben in nauw con
tact met bestuur, missionarissen, zende
lingen en artsen. Het is van belang, dat
men komt tot dorpsgemeenschappen,
waarvoor streekplannen dienen te worden
opgesteld, on den duur gevolgd door de
instelling van adviesraden uit de be
volking.
Bevolkingsgroepen
De (Indo) Europese groep telt onge
veer 12.000 personen. Het is van belang,
dat de verschillende bevolkingsgroepen
in harmonie naast elikaar leven en waar
dering voor elkaar hebben. Hieraan ont
breekt wel een en ander. Vooral de Indo-
Europese groep is aggressief en militant
Voorkomen dient te worden, dat de drie
hoeksverhouding. die in Nederlandsch-
Indië bestond (tussen Europeaan. Indo-
Europeaan en inheemse) ontstaat. De
denkbeelden hieromtrent dient men te
ecarteren door een zeer vaste politiek,
waarbij uiteraard elke discriminatie moet
worden vermeden. Een goede voorlichting
is hiervoor noodzakelijk. Het opeenhopen
van uit Indonesië afkomstige Nederlan-
desr is funest. Spreiding is daarom nood.
zakelijk. In alle grotere plaatsen dienen
contact-centra te worden opgericht.
Het onderwijs
Wat het onderwijs betreft, is het nood
zakelijk. dat op korte termijn gestreefd
wordt naar een onderwijssysteem, dat
beter is afgestemd op de behoeften en de
positie van de autochthone bevolking.
Hiervan is nog te weinig studie gemaakt.
Veelal is. met name bij het volksonder
wijs, een copie gemaakt van het Indone
sische onderwijs. Vandaar ook, dat de
voertaal vaak Maleis is. Dit nu acht de
missie verkeerd, zij het, dat voorlopig
de onderwijsdeskundigen van oordeel
zijn, dat het Maleis nog niet gemist kan
worden. De missie acht het dan ook
noodzakelijk, dat het Nederlands een
bredere en betere plaats in het onder-
wjjs krijgt, zodat elke schijn wordt ver
meden. als zou er tweeërlei taal moeten
zyn, omdat er tweeërlei huidskleur is.
Niet vergeten moet worden, dat het
Maleis voor een Papoea evenzeer een
vreemde taal is als het Nederlands, ter
wijl daarnaast van een Papoease een
heidstaal niet kan worden gesproken.
Er is verschil van mening in de missie
over de organisatie van het onderwijs
De meerderheid meent, dat het juist is.
dat het onderwijs een autochthonem go-
heel is toevertrouwd aan zending en
missie. De overheid mag slechts moge
lijkheden voor de werkzaamheid schep
pen en financieel steunen. Zij mag slechts
dan actief optreden, wanneer zending en
missie in gebreke zouden (moeten) blij
ven». De minderheid van de missie (ken
nelijk de PvdA en WD-leden) daaren
tegen is van oord'eeL dat de opvattin?
van de meerderheid er 1o? zou leiden, da»
N'ieuw-Guinea in geestelijke zin. maat
ook organisatorisch tot een gebied van de
kerken zou worden. Er moet, aldus deze
minderheid, in Nieuw-Guinea een staats
gezag zijn, dat onafhankelijk is van ker
kelij'ke organisaties en er moet plaats zim
voor buitenkerkelijk (lees: openbaar)
onderwijs.
Arbeidsproblemen
Wat het arbeidspotentieel betreft meent
de missie, dat de grootste zong zal moeter
worden besleed aan de problemen, welke
het werven vam arbeidskrachten met zich
brenigit. Men zal een plan moeten oraiwer
pen volgens welk men te dezer zake tv
werk gaat Een te hooi en te gras werver
van mensen en die dan weer terugsturen
naar hun oorspronkelijke milieux brengt
wanneer dit op grotere schaal geschiedt
een grote desintegratie van de gemeen-
scnappen met zich mede.
De autochthone bevolking eet sago on
knollen. Dit menu moet noodzakelijk
worden uitgebreid Ook aan de Europese
land. en tuinbouw moet aandacht worden
besteed. Er ligt een grote taak voor de
L/andbouwvoorlichtumgsdJienst. döe echter
op Nieuw-Guinea èn onderbezet èn te
wednug gespecialiseerd is. Overigens gaa»
de missie niet diep op de agrarische pro
blemen in, omdat een ambtelijke aare-
nsche commissie zich hiermee tevens be
zighoudt
Het boswezen
Uitvoerig rapporteert de
over het boswezen. Bos is er genoeg op
Nieuw-Guinea: een aap kan van Soron?
naar Hollandia gaan, zonder ooi
grond te raken. Voor de bosbouw
groot tekort aan arbeidskrachten D*
;ie doet daarom de suggestie, dat milr
tairen. die nog op Nieuw-Guinea wilier
blijven, vrije overtocht gedurende dine
jaren na het aflopen van hun verband
behouden, opdat zij hun krachten
het bosbeheer kunnen wijden.
missie is van oordeel, dat het te
betreuren is, dat er nog steeds geen wet-
ijke regeling van de grondrechten
De burgerij weet nog steeds raet, wi
zij aantoe is, hetgeen de economische ont-
vikkelimg remt, Wat men de gemeenschap
enerzijds ontneemt aan jacht- en land
bouwgronden, dient men anderzijds te
lomipeneeren door die streken,
gemeenschappen zich vestigen, zodanig te
cultiveren, dat zij ook werkelijk
misch en anderszins voorui'zichlen heb-
De regeling van de rechten
•aigendom, pacht, opstal er. hypotheek zal
voorlopig voldoende zijn De rechten
toekomstmogelijkheden van de zwakste
'partij, de primitieve Papoea-gemeenschap
zullen moeten worden beschermd.
Soc. voorzieningen
Op het terrein vam de sociale voor
zieningen zal nog heel wat gedaan moe-
worden. Daarnaast zal gestreefd
moeten worden naar vertagimg van de
prijzen. Een wetgeving op hot gebied
ongevallen en medische verzorging
ontbreekt. Aandacht moet worden be
steed aan de burgerlijke welzijnsv erzor-
ging en de ontspanning. Het loon voor de
Papoea's moet voor een deel in voedings
middelen en gebruiksvoorwerpen worden
uitbetaald, opdat zij kunnen leren, welke
goederen van essentieel belang zijn On
nutte verbruiksgoederen dienen te woe
den geweerd.
De missie
de ontwikkeling
de initiatieven v;
drijfsleven een n
den toebedeeld
•ran overtuigd, dat bij
m Nieuw-Guinea aan
i het particuliere 'oe-
me plaats moet wor
dat die initiatieven
dienen te worden bevorderd, zonder be
voorrechting van bepaalde ondernemin
gen, ook niet in administratief opzient.
Daartegenover staat, dat het particuliere
bedrijfsleven bereid moet zijn, risico's te
aanvaarden en dat niet getracht moet
worden, deze op het Gouvernement af te
wentelen. Wel moet de Overheid thans
nog toezicht houden op de hoeveelheid
de aard der te importeren goederen
alsmede op de prijzen. Ook komt het de
missie gewenst voor, dat ten aanzien van
de verkoop van bepaalde artikelen, bijv
sterke drank, aan autochthonem belem
merende bepalingen zullen gelden. De
beschermende invoerrechten dienen te
vervallen en het belastingstelsel moet
worden vereenvoudigd. De geldsanerine
is noodzakelijk geweest, maar aan de
voorlichting heeft het ontbroken. Ook
is het doelhet verkrijgen van een harde
gulden, gevolgd door verlaging der prU-
De volksgezondheid
De gezondheidsdienst lijkt nog niet op
gewassen tegen de taak, Nieuw-Guinea
verantwoord te verzongen De personeels
voorziening deugt niet, de rechtspositie
onvoldoende, er is gebrek aan conti-1
nuïbeiit De bouwplannen voor een cen
traal ziekenhuis le Hollandia moeten
spoedig warden uitgevoerd. Grondige be
strijding van de lepra en tb.c. is drin
gend nodig
Ook op het gebied van de volksge
zondheid is de missie niet geheel een
stemmig. De meerderheid gaat accoord
met het beheer der ziekenhuizen ,door
de corporaties. Een minderheid ls van
oordeel, dat ook de overheid hier eer.
taak te vervullen heeft
Het probleem van de volkshuisvesline
is het grootst ln Hollandiia. Er is gebrek
deskundige ambtenaren. De missie
acht het voorthands uitgesloten, dat
overal deskundige ambtenaren geplaatst
kunnen worden om het probleem van de
volkshuisvesting aan te paikken. Het is
echter wel noodzakelijk, dat de schet
sen en tekeningen, benodigd voor het
bouwen, alsmede de plannen voor de
stedenbouw dusdanig worden opgesteld,
dat zij voor ontwikkelde leken begrijpe
lijk zyn, die dan leiding kunnen geven.
Voor een goede bestuursvoering zal
het noodzakelijk zijn, het aantal vlieg
velden en ook de frequentie van de lucht
lijnen op 'e voeren. Luchtkentering is
noodzakelijk, maar als de regering hier
voor niet meer den f25.000 wil uittrek
ken kan men deze taak beter achterwege
Ook dient te worden overwogen, op
welke wijze vacantie-verblijven. waar
een „koude neus" gehaald kan warden,
kunnen worden gesticht.
Te weinig ambtenaren
Er zijn op Nieuw-Guinea te weimg be
stuursambtenaren en die er zijn hebben
onvoldoende administratieve hulp. l>e
opbouw van het bestuurs-apparaat is te
veel afgesteld op toestanden in het vroe
gere Nederlandsch-Indië. Er moet 'n eigen
Nieuw-Guinese wetgeving worden opge
bouwd en de scheiding tussen bestuur en
rechtspraak moet zo ver mogelijk wor
den doorgevoerd. Het voorüch t ingsapp a -
werkt niet voldoende, hetgeen te be
denkelijker is, daar het correctief van
een» perswezen ot andere organen der
openbare mening ontbreekt
De rechtspositie van de ambtenaren en
hun toekomstmogelijkheden moeten ge
regeld worden op een andere wijze dan
voorheen in het voormalig Nederlandsch-
De opzet moet eenvoudig en zoda
nig zijn, dat selectie van personeel wer
kelijk mogelijk is De arbeidsvoorwaar
den zijn zonder meer slecht te noemen.
Een Nieuw-Giunees ambtenarencorps ra:
noodzakelijk zijn, gevormd uit hen. die
:ich voorgoed in dit land vestigen, dan
wel daar van origine thuis horen, Voor
lopig zullen bij dit nieuw op te bouwen
ambtenarencorps Nederlandse ambtena-
andere vakmensen moeten worden
gedetacheerd, die voor een bepaald aan
tal jaren dienen te worden uitgezonden
ln het ^Nederlandse
ambtenarencorps moeten kunnen wor
den opgenomen. Deze „ombouw" kan
natuurlijk niet op stel en sprong plaats
hebben, maar binnen een tijdsverloop
De verdediging
Tenslotte ls de missie algemeen vai
oordeel, dat de defensie van Nieuw
Guinea uitsluitend aan de marine be
hoort te worden toevertrouwd. Gezien
de onmogelijkheid van enige verplaatsing
land en het ontbreken van legervlieg
tuigen, zijn de legereenheden te statlon-
nair. Wanneer de defensie in landen
larine wordt gelegd, dient men
Nieuw-Guinea uiteraard een groot
tingent mariniers te legeren. Als hoofd
kwartier zou de marine gebruik kunnen
maken van het reeds bestaande kamp
Ifar.
larnaast dient echter begonnen te
worden met de oprichting van een Papoea
brigade. Deze manschappen dienen ln de
eerste plaats gerecruteerd te worden uit
de voormalige Papoea bataljons, welke
het einde van de tweede wereld
oorlog zeer verdienstelijk werk voor de
geallieerde zaak hebben verricht. De mis
sie breekt er de staf over, dat deze batal
jons op verkeerde wijze naar huis zijn
gestuurd.
De nieuwe Papoea brigade zou een
aparte status moeten verkrijgen, met
eigen vlag, naam, insignes en versierse
len, waarop deze militairen trots zouden
kunnen zijn. Nederlandse militairen zou
den bij deze brigade gedetacheerd moe-
worden. Tijdens de militaire dienst
(die op gemiddeld 3 Jaar wordt gedacht)
zouden de Papoea's tevens een vakoplei
ding kunnen ontvangen.
Vergifzaak in Wisch
weer aangehouden
De 54-Jarlge landbouwer D. J. L. uit
Wisch, die door de rechtbank wegens
drievoudige moord tot levenslang ls
oordeeld, stond gisteren voor de tweede
maal ln hoger beroep terecht vooi
Arnhems gerechtshof. De zaak werd op
nieuw aangehouden, ditmaal tot 8 Fe-
L. had indertijd zwaar vergif gemengd
ln de stamppot die ln de keuken stond
in het huis van zijn buren, de familie
Te Llndert. Drie personen zijn hierdoor
om het leven gekomen.
Vrijdag werd de Arnhemse psycholoog
dr J. G. Schnitzler gehoord, die zijn
deel gaf over de psychologische beweeg
redenen die verdachte tot zijn misdaad
hebben geleid. Dr Schnitzeler karakteri
seerde L. als een koud misdadiger. Dit
ln tegenstelling tot prof. dr mr P. A. H
Baan te Utrecht, die eveneens een rap
port over verd. heeft uitgebracht er
van mening is, dat verd. minder
rekeningsvatbaar is.
Daar verd. er op stond, dat prof. Baan
als „etuige-deskundige décharge
worden gehoord, werd de zaak tot 8 Fe
bruari aangehouden.
BERLUNSE KNOOP NOG NIET ONTWARD
Gelukkig ontbreekt ook in deze
stad de vrolijke noot niet
(Telefonisch uit Berlijn van onze correspondent Link van Bruggen)
BERLIJN. De eerste week der Berlijnse Conferentie loopt ten einde.
De journalisten, die de vier ministers slechts met een verrekijker
hebben kunnen volgen, heeft het over 't algemeen niet aan spanning ont
broken. Elke dag was er wel iets te beleven of zelfs iets sensationeels te
ondergaan. De volgende week wordt de conferentie voortgezet in Oost-
Berlijn en wel in de Russische ambassade aan Unter den Linden. Op het
programma staan Duitsland en Oostenrijk. Het is de vraag of beide onder
werpen binnen zes dagen afgehandeld kunnen worden. Sommige waar
nemers betwijfelen het zelfs of men vandaag over een week enige werke
lijke vordering ten aanzien van de Duitse kwestie zal hebben gemaakt.
De Berlijnse conferentie kan een lange conferentie worden. Eindeloos wordt
zij echter in geen geval, daar de Westelijke Geallieerden niet zullen toe
staan, dat van het gebouw van de Contróleraad een tweede Palais Rose
(Parijs 1951) zal worden gemaakt.
geleerd had, liep verheugd over de vlotte
In de etalage van een horlogerie
de Kurfürstendamm kan men een heel
dik touw bewonderen, waarin een ferme
knoop is gedraaid. „Wanneer wordt déze
knoop ontward?" staat er in het Duits,
Engels, Frans en Russisch op. Ja, wan-
Een gordiaanse knoop kan nog met een
zwaardhouw worden doorgehakt, maar de
Oost-West-knoop niet meer. Zij bestaat
en kluwen van uiterst Ingewikkelde
verstrengelingen, welke niet een, twee,
drie ontward kunnen worden. En als de
vooruitzichten niet bedriegen, dan komen
in de komende week nog heel wat
verstrengelingen bij.
Russen in 't voordeel
Men kan wel zeggen, dat Molotof ln de
eerste conferentieweek de meeste ronden
heeft gewonnen en de rest slechts op
punten heeft verloren. Zelfs zijn wens oir
op korte termijn een Vijfmogendheden-
conferentie te houden, zal de volgende
week opnieuw onder de ogen worden ge
zien, ook al hebben de Westerse afgevaar
digden zich duidelijk van dit lpan gedis-
tancieerd.
Voor ieder, die de waarde kent, welke
de Russen aan propaganda-prestige toe
kennen, moet het voorts duidelijk zijn,
ren zich in het Kremlin in de handen
wrijft, omdat het eerste feitelijke gesprek
de hereniging van Duitsland niet ln
de Westelijke, maar ln de Oostelijke si
an Berlijn gehouden zal worden.
Vrolijke noot
Bij alle zwaarwichtigheid, welke een
conferentie als die in Berlijn nu eenmaal
zich meebrengt, ontbreken de vrolijke
noten, de anecdotes en de bijzondere
voorvallen gelukkig niet. Zo arriveerde
dezer dagen een Russisch soldaat voor het
Pershuis met het verzoek, hem een be
wijs uit te reiken, dat hU met zijn Ame
rikaanse Jeep ongehinderd door West-
Berlljn kon rijden. De man moest even
wachten en kreeg toen van een grapjas
rood biljet uitgereikt, dat hij maar
op de voorruit plakken moest. Er werd
echter niet bij vermeld, dat het biljet
Westberlijns propagandaplakkaatje
waarop de zin: „Berlijn blijft toch
Berlijn" te lezen stond. De Rus, die blijk
baar op school alleen cyrillisch schrift rijk op te stellen.
bediening naar zijn Jeep, plakte
biljetje op de voorruit, gaf gas en reed
Snelle Molotof
Over auto's gesproken: Molotof zal mis
schien binnenkort een nieuw record kun
nen vestigen, want zijn grote zware Rus
sische „Ziss". waarvan de ramen en deu
ren tegen kogels bestand zijn, legt de af
stand tussen Unter den Linden en de
Potzdamerstrasse elke dag iets vlugger af.
Op de eerste conferentiedag deed hij
er vijf minuten over; de tweede dag werd
het vier minuten, de derde drie en giste
ren zelfs twee. De politiejeeps uit het
Westen staan zijn colonne met lopende
motoren op te wachten, ten einde net
hard te kunnen rijden als de Rus.
Opmerkelijk is, dat niemand van
voren weet ln welke wagen Molotof
heeft plaatsgenomen. De ene keer zit hij
ln de eerste, de andere keer ln de derde
auto en men heeft ook al geconstateerd,
dat hij in de tweede of laatste wagen zat.
John Peet
Een voorval, dat ons wel op bijzondere
ijze heeft getroffen, was'een ontmoeting
met John Peet, die in 1950 naar de Rus
overliep. Peet, die tegenwoordig twee-i
maal ln de maand een in het Engels
schijnend communistisch propaganda-
blaadje dirigeert, zat een paar tafeltjes
af in het in Oost-Berlijn gelegen
Russische persrestaurant.
in gesprek met een paar
munistische collega's, en het viel op, hoe
hij in de laatste Jaren veranderd was.
Zijn kleding, die vroeger typisch Engels
bleek nu geheel op de Russische te
zijn afgestemd. Op een blauw overhemd
prijkte een rode das. en op de revers van
zijn donkerblauwe pak een groot commu
nistisch partij-Insigne. Zijn haar was uit
zonderlijk lang en had grote overeen
komst met de pruiken, die vertegenwoor
digers van de communistische intelligen
tie tegenwoordig hebben.
De Berlijnse conferentie ls thans op zijn
keerpunt gekomen. Molotof zal ln de ko
mende dagen moeten laten zien in hoe-
het hem ernst is Berlijn te her
enigen en het vredesverdrag voor Oosten-
De Westers Duitse pers schrijft dat de
Rus volgende week zijn reeds veel in
practljk gebrachte vertragingstactiek zal
voortzetten, teneinde het eigenlijke thema
zo lang mogelijk te omzeilen. Volgens de
Oostduitse pers is al het gemanoeuvreer
van de laatste dagen in het belang van
de Duitse eenheid.
De met het communisme geïnfecteerde
journalisten in Oost-Duitsland moeten zo
schrijven. Zij weten, dat de hereniging
van Duitsland onherroepelijk het einde
van hun carrière betekent.
Financieel Overzicht ^yqn de weefej
Buitenlandse kopers brachten levendigheid
in afwachtend Amsterdam
In de eerste dagen van deze week
heerste er ter beurze wederom een af
wachtende stemming, welke verbroken
werd door het buitenland, dat kooporders
in de grote internationale fondsen plaat
ste. Opnieuw is gebleken in welke mate
onze effectenbeurs van het buitenland
afhankelijk is geworden. Telkens weer
is het buitenland de motor, die op onze
markt de levendigheid brengt, welke ln
het afgelopen jaar het zakcnvolume ter
beurze aanmerkelijk heeft doen toenemen.
De Internationale kooplust ging uit naar
Olies, Philips en Unilever. De tijdelijke
koersachterultgang van Philips werd
overwonnen; in het begin der week deden
n.l. winstnemingen zich gelden. Afge
wacht moet worden, of deze hernieuwde
buitenlandse belangstelling incidenteel Is
ls en of de locale markt er in belangrijke
mate door beïnvloed zal worden.
De nieuwe 3'.4 pet. staatslening, groot
300 mlllloen, heeft gemakkelijk plaat
sing gevonden en een tweemalige c
tekening ervan is gemeld. Ter beurze
heeft een en ander een gunstige indruk
gemaakt en het koerspeil der oudere
staatsobligaties was enigszins hoger. De
belangstelling voor deze 3V4 pet. lening
ls slechts in zeer beperkte mate vai
particuliere beleggers gekomen. Het ls ter
beurze gebleken, hoe opvallend gering de
inschrijvingen van deze zijde zijn geweest.
De hoofdmoot der Inschrijvingen is ge
komen van de institutionele beleggers, die
de rente van netto 3.35 pet. 'sjaars klaar
blijkelijk voldoende aantrekkelijk hebben
bevonden om op de lening in te tekenen.
De nieuwe lening ls overigens aanmer
kelijk minder overtekend dan de vorige,
de 3V4 pet. lening 1953. Toen kregen de
inschrijvers slechts 18 pet. van het bedrag
der intekening toegewezen.
Het resultaat van de Jongste emissie
wijst er op, dat de belegglngsvraag nog
zeer groot is en men bereid is met een
vrij povere rentevergoeding genoegen te
Deze week verscheen het prospectus
van een andere 3 Vi pet. obligatielening,
ten laste van de Vereniging Het Gemeen
schappelijk Administratiekantoor te Am
sterdam, groot ƒ6 millioen, uitgiftekoers
pet. Het betreft hier een obligatie
prima kwaliteit en de lening ls door
zakelijk onderpand gedekt.
Op de aandelenmarkt was Alg. Kunst
zijde Unie, ook een internationaal fonds,
niet beter gestemd, ondanks het feit, dat
de gepubliceerde resultatenrekening een
goede Indruk ter beurze heeft gemaakt.
Van Cultuurwaarden was Amsterdam
Sport en Wedstrijden
IJspret allerwege
Nederland schaatste
rustig voort
Kokkie v. d; Eist was weer
geweldig op dreef
In talrijke plaatsen van Nederland wer
den ook gisterèn weer schaatswedstrijden
gehouden. De Rotterdammer Kokkie
der Eist bleef bij lange-baanwedstrijden
Mlddelstum op de 500 meter net iets
beneden het Nederlands record van Teun
Hooftman. Hij maakte een tijd van
sec. Ook won hij de 1500 meter, n.l. in
2 min. 37,9 sec. Van der Eist kwam uit
op twee invitatienummers. De Middel-
stummer Kruger zegevierde in het eind
klassement door twee afstanden (1500,
"100 meter) te winnen.
Lucle Koops uit Uithuizen heeft op de
baan van de IJsclub Ezinge het provin
ciaal kampioenschap van Groningen korte
baan voor vrouwen gewonnen. Met e«
totaaltijd over de drie ritten van 47,9 se
werd zij eerste. Grietje Dieterman-
Schuur uit Reinerwolderpolder, die vorig
jaar de titel op haar naam bracht, ein
digde in 48,1 sec. op de tweede plaats.
Het provinciaal kampioenschap voor
Friesland korte baan voor vrouwen werd
gewonnen door Tlne de Vries uit Korte
Zwaag, die haar titel van vorig Jaar pro
longeerde, zij het na harde strijd tegen
haar rivale Martha Wleringa uit Baard.
Op de banen van de Steenwijker IJs
club werden wedstrijden gehouden'om het
provinciaal kampioenschap van Overijssel
lange baan voor heren. De titel ging naar
Lohuis uit Aalbergen.
De 60 km. toertocht op de schaats door
Het Bilt (Fr.), die voor vanmiddag was
uitgeschreven, is wegens de slechte toe
stand van het Ijs voorlopig uitgesteld.
Sportflitsen
De Oostenrijkse Voetbalbond heeft
de KNVB het verziek ontvangen be
middeling te verlenen bij het engageren
enkele bevoegde trainers ten behoeve
clubs ln Nederland.
De zwtmontmoeiing Frankrijk—Ne
derland, welke dit jaar zou worden ge
houden, gaat niet door. De ontmoeting
~il nu volgend Jaar plaatsvinden.
Geertje Wielema, Joke de Korte en
Rika Bruins hebben Nederland op inter
nationale zwemwedstrijden te Londen
vertegenwoordigd. Alle drie wisten zij
hun nummer te winnen. Rlka Bruins no
teerde op de 200 yards schoolslag een tijd
van 2 min. 42,1 sec., op een na de snelste
tijd ooit in Engeland gemaakt.
Dinsdag tien-dorpen-
tocht door Westland
Volgend© week merentochten
door Zuid-Holland
Het Hollands merendistrict van d
KNSB organiseert Maandag. Dinsdag
Woensdag de bekende merentochten,
groot 20. 40. 60 en 00 km. De startplaat
sen zijn van 10 uur af te Lelden, Oude
Wetering, Langeraar, Nieuwkoop
Zevenhoven. Dinsdag wordit tevens de
Viermerentocht als wedstrijd verreden
om de grote wisselbeker enz. Aan deze
wedstrijd is tevens het gewestelijk kam
pioenschap van Zuid-Holland voor lange
toertochten verbonden.
Dinsdag zal officieel de tien.dorpen-
tocht door het Westland worden ver
reden, nl. voor wedstrijd- en toerrijders
over een afstand van 60 km. Iedereen
kan zich in Maasland voor een routebe
schrijving melden bü de heer P. Boeke-
steyn. Maassluiseweg 1. De route is als
volgt: Maasland, Vlaardingen, Den Hoorn,
Wateringen. Kwintsheul, Naaldwijk, De
Lier. Schipluiden. Maasdijk, Maassluis en
Maasland.
De Elfstedentocht
gaal door
Woensdag 3 Februari zal de 9e
officiële Friese elfstedentocht wor
den gehouden. Deze verheugende
mededeling deed de voorzitter van
de Friese elfsteden vereniging, mr
A. Hannema. Het bestuur heeft niet
tot een vroegere datum durven be
slissen, omdat gisteren tijdens een
Inspectietocht is gebleken, dat het
Friese merengebried in het alge
meen en het Slotermeer ln het
bijzonder veel zorgen biedt van
wege de vele wakken. Ook op vele
andere plaatsen kwamen in het ijs
tal van wakken voor.
Gehoopt wordt dat met mede
werking van de diverse ijswegen-
centrales deze wakken tijdig kun
nen worden gedicht
Inzake de juiste plaats waar
voor deze tocht in Leeuwarden ge
start zal worden, heeft men nog
geen beslissing kunnen nemen.
Rubber beter gestemd, evenals Bandar
Rubber. Laatstgenoemde vennootschap
heeft een onveranderd dividend van 9 pet
aangekondigd, Bandar Oliepalmen ver
hoogde de uitkering van 9 op 10 pet. Men
heeft nu de verwachting, dat de Amster
dam Rubber eveneens een bevredigend
dividend zal betalen en hieromtrent zijn
reeds enkele weken geruchten In omloop.
Oude Deli moest zich een klein koers
verlies getroosten, terwijl ook H.V.A. niet
beter gestemd was.
Het verslag der rubber- en koffie-
onderneming De Veren. Majanglanden,
welke vennootschap een onveranderd di
vidend van 6 pet. uitkeert (koers incl. div.
65 pet.), deelde inzake de koffiemarkt
mede, dat ten gevolge van vorst de ko
mende oogst van Brazilië (het voornaam
ste productieland van koffie), schade zal
ondervinden. In verband hiermede zijn
de internationale kofflemarkten vast ge-
Scheepvaartwaarden waren deze week
een kleinigheid beter gestemd. Het eerste
verslag, dat van de rederijen zal komen,
wordt dat van de Kon. Ned. Stoomboot
Mij., welke onderneming de laatste jaren
reeds vroeg ln het Jaar met de resul
tatenrekening kwam. Ter beurze houdt
men rekening met de uitkering van een
onveranderd dividend (9 pet.), hoewel de
vrachtenmarkt ln het afgelopen jaar niet
onbelangrijk lager ls geweest. Men is ech
ter van mening, dat de laatste jaren door
de scheepvaartmaatschappijen slechts een
klein deel der winsten werd uitgekeerd
en dat een lagere winst ditmaal nog niet
behoeft te lelden tot een lager dividend.
Vermoedelijk vrij spoedig zal men weten,
ln hoeverre hier de wens de vader van
de gedachte is.
Sikkens Verffabrleken, tot dusver een
gesloten vennootschap, wordt „open" ge
maakt, d.w.z, de aandelen worden publiek
aangeboden, het bezit ervan wordt niet
langer beperkt tot de kring van de fami
lie en intieme relaties. Gezien het fraaie
verleden en de gunstige balansposltle zal
het aangeboden bedrag der aandelen on
getwijfeld gemakkelijk plaatsing vinden.
Op de Amerikaanse markt bleef het
„dooien en vriezen", pe bekende Britse
econoom. Colin Clark, die enige maanden
geleden een vrij belangrijke depressie ln
Amerika voorspelde, heeft ln een debat
met een Amerikaans econoom zijn pes
simisme enigszins gematigd. Toch ver
wacht hij. in tegenstelling met zijn Ame
rikaanse collega, een belangrijke toene
ming der werkloosheid, als de regering
niet spoedig en doeltreffend ingrijpt
Het feit, dat president Eisenhower,
overeenkomstig zijn eerder gelanceerde
aankondiging, thans ls overgegaan tot In
diening van een economisch plan. zou er
op kunnen wijzen, dat inderdaad sympto
men bemerkbaar zijn van een conjunc-
tuurs-achteruitgang, welke het noodzake
lijk maken, dat de overheid actief wordt
te dezer zake.
Handelsverdrag tussen
Engeland en Japan
Een Br lts-Japanse handels- en finan
ciële overeenkomst, welke voorziet ln de
uitwiseellng van goederen tot een bedrag
van ongeveer f 4460 millioen ln 1954 is te
Londen ondertekend.
In 'verband met zijn ernstige sterling-
tekort zal Japan voor het eerst slnts
de oorlog speelgoed, katoen en rayon,
electrische lampen en aardewerk ln Oroot-
Brittannië mogen Invoeren.
Eind vorige jaar bedroeg het Japanse
handelstekort met het sterling blok on
geveer f 1 milliard.
De Zuidairikaanse
troonrede
In zijn troonrede bij de opening van de
tweede zitting van het elfde parlement
heeft de gouverneur-generaal van de Unie
Zuid-Afrika, dr E. G. Jansen, mede
gedeeld, dat verschillende wetsontwerpen
zullen worden Ingediend, die verband
houden met het naturellenbeleld. Reeds
zijn wetsontwerpen Ingediend ter amen
dering van de communlstenwet en de
wetten op grondbewaring en watervoor-
Dr Jansen wees verder op de bevredi
gende economische positie van het land
en de vorderingen, gemaakt op agrarisch
en industrieel terrein.
De Zuidafrlkaanse Unie is voornemens
een delegatie te zenden naar de bespre
kingen over de defensie van West-Afrika
die ln Maart in Dakar worden gehouden.
Bruiloflsganger na
botsing overleden
Een van de vier personen die dezer
dagen bU Jlpslng-bourtange (Gr.) werden
gewond doordat twee auto's uit een brul-
loftss oet in botsing kwamen, is in het
Diaconessenhuts te Emmen overleden.
Het is de 27-j mevr. C G. Geertsema-
Kamjes uit Vledderveen. De toestand van
mevr. A. M. Th .B en van de heer H. J.
R. T., beiden uit Musselkanaal, is zeer
ernstig.
'3 -*ƒ-
.£n ik ben jager op handtekeningen."
Posities KLM-vliegtuigen
AMSTERDAM, 30 Jan. Thuisreis:
PH-TFD (Arnhem) gezagv. Gibson gis
termiddag half twee op Schiphol. PH-
TET (Tilburg) gezag. Creel jisteravond
kwart voor elf in Amsterdam. PH-TEi'
(Pontianak) gezagv. Tldeman vanochtend
kwart voor twaalf in Rome. PH-TES
(Soerabaya) gezagv. Moll vanochtend
kwart voor vijf In Rangoon. °H-TDi.'
(Vlaardingen) gejagv. Osborne vanoch
tend half acht ln Bangkok.
Uitreis: PH-TDK (Amsterdam) ge
zagv. Hammond negen uur vanochtend ln
Karachi; PH—TDO (Maastricht) gezagv.
Mc. Farlane vannacht twee uur uit Bang
kok naar Singapore; PH—TFG (Fries
land) gezagv. Gould vanochtend elf uur
ln Beiroet.
