„De weerfabriek" doet meer
dan alleen voorspellen
Spanning in Deventer om
50.000ste neemt toe
rtsr Tr
Hongaarse vluchtelingen-kerken
bijna geheel zonder dominees
nieuwe leidsche courant
6
zaterdag 23 januari 1954
HET K.N.M.l. EEN EEUW OUD
Verwachtingen zullen over tien
jaar volkomen anders zijn
V^ANNEER DOOR HET PUBLIEK gesproken wordt over „Het K.N.M.l."
of, zoals men het in populairder termen wel uitdrukt, over „de Bilt",
dan is het tien tegen één, dat men daarbij denkt aan het weerbericht,
weshalve het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut, dat 100 jaar bestaat,
schertsenderwijs ook wel eens wordt aangeduid als „de weerfabriek". De
oorzaak hiervan is, dat het publiek dagelijks met het werk van het K.N.M.l.
in contact wordt gebracht door de weerberichten, de weeroverzichfen en
de weerpraatjes die van dit instituut afkomstig zijn waardoor de
neiging ontstaat te veronderstellen, dat men zich in De Bilt eigenlijk alleen
maar bezig houdt met de „weersverwachtingen" in de ruimste betekenis
van het woord.
organisatie. Er wordt heel veel research
op dit terrein verricht en het KNMI heeft
dan ook de beschikking over een proef
tuin om ervaringen op te doen bijv. op
het gebied van microklimatologie (de
toestanden op 10 cm boven de grond zijn
nl. geheel anders dan bijv. op 1 meter
hoogte).
Door dit werk kan heel wat gedaan
worden op het terrein van de voorlich
ting van de landbouw en dit werk zo
verzekerde ir Warners groeit met
de dag.
Nu moge de weerdienst van het KNMI
inderdaad van zeer grote betekenis zijn,
in werkelijkheid vormt deze dienst toch
ook maar een onderdeel van het geheel
Want. het KNMI bestaat uit niet minder
dan vijf afdelingen, die de volgende
namen dragen:
1 Algemene dienst en algemene me
teorologie;
2. Weerdienst en luchtvaart meteoro
logie;
3. Klimatologie;
4. Oceanografie en maritieme meteoro-
5. Aardmagnetisme en seismologie.
Die eerste, dus goeddeels administra
tieve, afdeling omvat echter ook de zorg
voor de in gebruik zijnde instrumenten
en de verschillende laboratoria. De zorg
voor de instrumenten brengt echter tege
lijkertijd met zich mee de ontwikkeling
der instrumenten en het ijken er van. zo
dat de apparaten, die over het gehele
land en op de Nederlandse schepen ge
bruikt worden, onder gelijke omstandig
heden gelijke aanwijzingen geven. Voorts
behoort tot de zorg van de administra
tieve dienst mede de aanschaffing van
nieuwe instrumenten. In de laboratoria
verrichten verder de wetenschappelijke
staven hun arbeid.
Opperste weerman"
Var. afdeling 2 geniet dus de weerdienst
bekendheid. De directeur van deze afde
ling is tevens „de opperste weerman". Dit
eist enorme activiteit en daarom is de
dagelijkse directie van de weerdienst,
roulerend, steeds in handen van een
zelfde mans die vijf dagen achtereen deze
leiding uitoefent. Naast over-activiteit
moet de weerdienstleider beschikken
over zeer grote ervaring, over de nodige
zelfcritiek en moet hij elke zelfgenoeg
zaamheid- missen. Zijn ervaring moet
hem ervoor behoeden dat hij kleine afwij
kingen van een normale weersontwikke
ling ten onrechte aanziet voor een prin
cipiële wijziging in een normale weers-
situatie, maar er evenzeer voor
zorgen, dat hfj dergelijke kleine
wijzigingen in een normale weers
ontwikkeling ook weer eventueel onder
kent als een inderdaad wel principiële
verandering in het weerbeloop. Deze
varing en- een juist inzicht waren oorzaak
I dat bij de stormramp in het begin
het vorig jaar, het KNMI het komende
gevaar tijdig kon signaleren Op het ge-
bied van de weersverwachtingen wordt
enorm -veel research verricht en na de
oorlog zijn de verrichtingen op dit ter
rein met sprongen voorwaarts gegaan,
juist als gevolg van de ervaringen, die
in de oorlog werden opgedaan.
Over een jaar of tien
anders
Men vordert bij wijze van spreken da
gelijks cn ir C J. Warners, de hoofd
directeur van het KNMI. met wie eer
redacteur van het ANP een onderhoud
had. gaf als zijn mening te kennen dat de
weersverwachting over een jaar of tien
volkomen veranderd zal zijn.
Dit alles eist echter het bijhouden v
zeer veel litteratuur. Want, zo zeide
Warners, de dampkring is een ingewik
kelde machine met de zon als
langrijke factor, die het aardmagnetisme
beïnvloedt, ofschoon wij nog niet precies
weten welke rol de zon precies heeft.
Overigens bleek ir Warners van mening,
dat de weersverwachtingen voor het
overgrote deel juist zijn nl. van 8082
pet. Het zal volgens ir Warners echter
zeer moeilijk vallen de juistheid der ver
wachtingen op te voeren tot b.v. 90 pet,
want daarvoor zal iets revolutionnairs
moeten geschieden-; de mogelijkheid
daartoe ziet de hoofddirecteur van hel
KNMI in een, wat hij aanduidde als „Nu-
merische forecasting* waarbij elect ro-
nische rekenmachines ontzaglijk snel
ellerlei berekeningen zullen moeten uit
voeren* deze „numerische forecasting"
ontwikkelt zich op het ogenblik bij het
KNMI.
Ook de luchtvaart-meteorologie heeft
zich in en na de oorlog sterk ontwik
keld. In dit verband noemde ir Warners
het werk, dat thans door een staf van
60 man onder leiding van een adjunct
directeur. op Schiphol wordt verricht en
waar men zelf analyses maakt.
Het werk van de dienst voor de klima
tologie, die dus een onderdeel van de
derde afdeling vormt, is in beginsel
eigenlijk tegengesteld aan de arbeid van
de weerdienst. Zij houdt zich niet bezig
met het actuele weder, maar met het
weder in- het verleden Men is er daar dan
ook op uit, om het algemene weertype
vast te leggen. Hier dus geen jachtende
haast zoals bij de weerdienst. maar echt
het werk van- statistici. Het is een moei
lijke arbeid, waarbij het er om gaat,
periodiciteiten te ontdekken.
Op zee
Zeer belangrijk ook is de afdeling
ritieme meteorologie en oceanografie. Het
is nl. zo, dat het weer eigenlijk groten
deels op zee „gemaakt" wordt. Het aan-
rakingsvlak tussen water en lucht is im
mers bepalend voor wat er in de damp
kring gebeurt Er werken daarom geheel
vrijwillig waarnemers op een aantal zg.
lijk gemaakt kan worden. Dit alles ligt
mede in de sfeer van het aard-magne-
tisme, waarmede het station voor aard
magnetisme te Witteveen in Drenthe zich
bezig houdt. In dit verband kan opge
merkt worden, dat te dezer zake eer
hechte samenwerking met de PTT be
staat die immers bij de radiostoringen
uitermate veel belang heeft; het is
voor dit bedrijf van grote betekenis tijdig
maatregelen te kunnen nemen bij te
wachten radiomoeilijkheden.
Ten aanzien van het aardmagnetisme
worden alle afwijkingen onderzocht, zo
wel horizontaal als verticaal optredende
verschijnselen, ook houdt men zich bezig
met de verschijnselen, die zich periodiek
voordoen. Overigens wordt dit onderzoek
internationaal uitgevoerd (.het „global"
waarnemen).
Aardbevingen
De dienst voor de seismologie houdt
zich bezig met de trillingen in de aard
korst en de aardbevingen.
Dr J. Veldkamp, die belast is met de
leiding van de afdeling voor aardmagne-
en seismologie, heeft nog een en
r verleid over de seismologe. Men
heeft de besohikkin-g over een drietal
groepen seismografen. Aardtrillingen
kunnen nl. maar in een bepaalde richting
worden geconstateerd en daarom staan
steeds twee seismografen opgesteld,
resp. in.de richting N—Z en OW op
aardtrillingen reageren. Uit de beide re
gistraties is het mogelijk de richting te
bepalen, waarin aardtrillingen en aard
bevingen worden geconstateerd, terwijl
tevens berekend kan worden op welke
afstand van De Bilt dit geschiedt. De
drie stellen seismografen zijn van ver
schillende gevoeligheid. Het middelst-
gevoelige reageert zelfs al sterk op het
blazen van de mond, maar het derde
geeft nog nauwkeuriger zelfs zeer fijne
Het weer in de
laatste 100 jaar
In ieder geval kan deze dienst ant
woord geven op alle vragen omtrent het
weer in de laatste honderd jaar. Alle ge
gevens uit het verleden zijn op zg. pons
kaarten vastgelegd en deze kunnen dus
machinaal worden verwerkt.
De dienst voor de landbouwmeteorolo-
gie bestudeert de invloed van het weer
op de groei en de verdere ontwikkeling
van de verschillende gewassen. Van deze
dienst gaan ook Je waarschuwingen voor
nachtvorsten en aardappelziekte uit. Het
KNMI werkt reeds veertig jaar ir. deze
Irichting en deze arbeid is zo ingeslagen
dat de Britten Nederland ln deze zijn ge-
jvolgd. Het werk moet van veel belang
worden geacht, omdat ook gewaarschuwd
wordt tegen insectenplagen, ofschoon dit
gehele gebied van wetenschap nog be
trekkelijk jor.g is. De ervaringen op dit
gebied worden uitgewisseld met de we- door die storingen
Dit is de „weerkamer" van het K.N.M.I. Hier zijn verschillende instru
menten verenigd in een „paneel". Periodiek worden de op deze instru
menten automatisch geregistreerde gegevens door de ambtenaren van
ons „weerinstituut" afgelezen.
Zoals we reeds meldden, bestaat
het K.N.M.l. te De Bilt op 31
Januari 100 jaar. ln bijgaand ar
tikel vertelt ir C. J. Warners, de
hoofddirecteur, in een inter
view over het belangrijke werk
van het instituut, dat nog heel
wat meer is dan een „weer
fabriek" alleen.
trillingen aan. Dit gevoeligste seismoera-
fennaar registreert de trillingen foto
grafisch, msar dit heeft weer het nadeel
dat de registratie pas na ontwikkeling
van de opnamen kan worden afgelezen
De gevoeligheid van deze seismografen
zo groot, dat zij zelfs op de warmte
in het menselijk lichaam reageren.
Dr Veldkamp vertelde nog dat in- De
Bilt 300 a 500 aardbevingen per jaar wor
den geregistreerd, overigens wees hij
erop. dat aardbewegingeo moeilijk door
de mens zelve waargenomen worden Het
kan gebeuren dat lamoen in beweging
raken en dat water in bijv. een aouarium
begint te schommelen, zonder dat de
mens de trillingen persoon-lijk voelt. Dit
is vooral het geval, wanneer de aard-
beweging traag is.
er de ionosfeerpeiling vertelde dr
Veldkamp nog. dat de ionosfeer zich uit
strekt op meer dan 100 km van het aa'd-
oDperv'.ak. Er zijn eigen-lijk zeven lagen
De zesde laag draagt de naam van
kemelly-heavysidelaag, die de midden-
radiogolven reflecteert, terwijl de zeven
de laag de appletor.laag, de korte golven
weerkaatst De peilingen geschieden dus
door radiosignalen van verschillende
golfler.-Ie. Hierdoor kan o.a. de vorm
dè laag worden gemeten
Oplaten van ballons
zaamheden va
de radiosonde-ballons waardoor de
wind. de temperatuur en de vochtigheid
in de hogere luchtlagen kunnen worden
geregistreerd met behulp van een kleine
:ender. die met de ballon Pwelke met
waterstof is gevuld) wordt opgelaten. De
opstijging geschiedt tweemaal per dag,
nl. des nachts en des middags om kwart
Eigenlijk zouden- er vier opstijgingen
per dag moeten zijn, maa-r dit wordt na
gelaten om der kosten wille, daar iedere
opstijging ongeveer 150 gulden kost. Het
niet alleen in Nederland dat dit onder
zoek wordt verricht, vrijwel elk land
houdt zich ermee bezig. De kleine zender
zendt dus de gewenste gegevens regel
matig uit en de ballon stijgt op tot deze
uit elkaar soat, waarna de zender met
*n parachute neerdaalt.
Aan het apparaat is een kaart beves-
gd. waarop verzocht wordt apparaat en
parachute met aangifte van de vind
plaats. tegen vinderlooo terug te zenden
het KNMI. Ongeveer 60 pet van de
apparaten wordt inderdaad terugont-
Natuurlijk kunnen de apparaten ook
zee terecht komen en het is ook wel
?ns gebeurd dat een vliegtuig, wellicht
in de veronderstelling dat bet om eee
vliegende schotel ging. de ballon ramde
aardoor de signalering plotseling oo-
hield. omdat de antenne en de parachute
vernield werden, waarna het apparaat
tegen de aarde te pletter sloeg.
Vroeger geschiedde dit onderzoek met
behulp van vliegtuigen, die de benodig
de apparaten aan boord hadden, maar de
tegenwoordige methode wordt doeltref
fender geacht, omdat men onmiddellijk
gewenste gegevens radiografisch
ontvangt.
tenschappelijke commissie van de wereld-gehinderd maar zelfs volkomen onmoge- genomen.
.selected ships". Over de gehele wereld
i er 2000 van- zulke schepen waarvar
182 onder Nederlandse vlag varen
Deze laatste hebben alle een instrumen
tarium aan boord, beschikbaar gesteld
door het KNMI. Wanneer daartoe aanlei
ding bestaat, dus bij zeer bijzondere
waarnemingen, seinen deze schepen de
observatie naar de weerdiienst. Overigens
worden alle waarnemingen in een speci
aal journaal ingeschreven, dat later
het KNMI verder wordt bewerkt. Alle
gegevens worden op ponskaarten- gere
gistreerd. „Het aantal kaarten op dat ge
bied waarover het KNMI beschikt, be
loopt nu zo ongeveer 14 millioen" zo
zeide ir Warners, en hij voegde eraan toe,
dat de scheepvaartmaatschappijen aan dit
medewerking verlenen
Het spreekt vaneelf dat het KNMI daar-
erkentelijk is en de maat
schappijen de haar daarvoor toekomende
lof niet gaarne onthoudt. De gedane
waarnemingen worden vooral gebruikt
het samenstellen van zee-atlassen,
die de zeevaarders van dienst kunnen zijn
n aanzien van stromingen, windrichtin-
:n en windkracht.
De afdeling Oceanografie houdt zich ir
het bijzonder bezig met wat er op phy-
sisch gebied in de zee gebeurt. Dat ii
belangrijk omdat hier onder ook val
len de waterbewegingen, dus b v. op
en van het water cn als gevolg daar-
de slingerbewegingen der zee. Dit
is met name voor een- zee als de Noord-
grote betekenis. In dit op
zicht wordt ook samengewerkt met het
aterloopkundig laboratorium. De vijfde
afdeling houdt zich bezig met ionosfeer-
onderzoek. d.w.z. met het onderzoek der
geïoniseerde lagen der atmosfeer. Dit on
derzoek wordt verricht met behulp van
zend-installatie, die naar boven zendt
waarvan de signalen gereflecteerd
worden door de verschillende lagen in
de atmosfeer.
Dit kosmisch en geophysisch onderzoek
gaat met grote sprongen vooruit zo
zeide ir Warners en er blijken zich in
ionosfeer allerlei verschijnselen voor
te doen. waarvan men een 20 jaar geleden
nog geen vermoeden had.
Ooi de radio pro
fiteert
Er bestaat nu echter een redelijke ken-
is omtrent ce toestanden in de ionosfeer
t men kan daardoor reeds tevoren sto
ringen in de ionosfeer aankondigen, wat
belang is voor het radioverkeer, dat
niet alleen
Voor iedereen beschuit met muisjes
Maandag of kort daarna wordt het
„wenskind" verwacht
Na het bericht, dat Deventer de ge
boorte van de 50 000ste inwoner zal be
groeten door schenking van een gei
bileerd huis ten name van de verwachte
baby. nam de bevolking van de Koek-
stad nog sneller toe dan men had ge-
Vandaar dat wij gisteren in het kabi
net van de burgemeester getuige konden
zijn van een zeer snelle voorbereiding
van de feesten, die de Deventenaren
wachten, omdat men de aangifte van het
„wenskind" Maandag of zeer kort daar
na verwacht.
De burgemeester, mr H. W. Bloemers,
zal tezamen met zijn echtgenote, gezeten
ln een landauer, bespannen met twee
bepluimde schimmels, dc gelukkige moe
der en dc jonge wercldburger(es) gaan
begroeten, terwijl de kerkklokken van
Deventer luiden en het carillon van de
grijze Lebuinustoren wordt bespeeld.
De burgemeester biedt het gezin dat
door de geboorte wordt verblijd, een
door hem meegevoerde krentenwegge
(krentenbrood) aan die van de in het
Marine krijgt er drie
corvetten bij
De Nederlandse marine zal drie cor
vetten ontvangen van de aoht, die in
Italië worden gebouwd op grond van een
Amerikaanse „offshore" bestelling. Dit is
door de Amerikaanse ambassade te Rome
meegedeeld. Denemarken krijgt er twee
i de overige drie komen bij de Italiaan-
t marine. De vaartuigen meten onge-
;er 900 ton.
Een Nederlandse bemanning gaat in
Italië een opleiding van ongeveer een
maand volgen, alvorens de schepen door
de Nederlandse marine worden over-
Oosten des lands gebruikelijke geweldige
lengte en breedte zal zijn.
Er gaat op de Zaterdag na de geboorte
een optocht door de stad. alle Devente
naren worden op die dag ten stadhuize
verwacht bij een receptie, waar hun be
schuiten met muisjes worden aange
boden.
De schoolkinderen krijgen de muisjes
op de beschuiten in de stedelijke kleu
ren rood en wit.
Vanmiddag gingen herauten te paard
door de stad om met hun bazuingeschal
de burgerij een collecte aan te kondigen,
te houden door de in uniform gestoken
vrouwelijke en mannelijke leden va
Dienst Bescherming Bevolking
neemt reeds bij voorbaat aan dat Deven
ter zo in een ommezien het geschenk
en wat daarbij komt bij elkaar krijgt.
Door N.O. wind
Dijk op Texel over 100 m
weggezakt
Door de Noordoostenwind, die na de
storm van enige dagen geleden is komen
opzetten, zijn dc berm en de stortberm
de Wadden-Zeedijk bij het Horntje
op Texel in de buurt van de Mok over
ruim honderd meter weggezakt.
In het dijkgedeelte op de zeebodem is
;n groot trechtervormig gat geslagen
Tien meter uit de dijk is de diepte 7 tot
meter en 20 meter van de dijkvoet 12
meter. In totaal beslaat de verzakking
;n oppervlakte van 1 hectare.
In 1920 is een soortgelijke verzakking
voorgekomen.
In Amsterdam Noord is de tweede
Ohr. lagere landbouwschool in Noord-
Holland officieel geopend. De school is
voorlopig ondergebracht in de Oranje-
Nassau-school aan de Azaleastraat aldaar.
Protest tegen
katholieke uitiïigen
in
de
Nederlandse Hervormde kerk
WIJ moeten ditmaal, tot onze spijt, aan
dacht vragen voor een verschijnsel, dat
op de duur wel eens een ernstig gevaar kan
gaan betekenen voor een gezonde ontwikkeling
van de oecumenische beweging." Aldus begint
ds F. H. Landsman, (de tweede scriba van de
generale synode der Ned. Hervormde Kerk)
een artikel in het weekblad „De Hervormde
Kerk", waarvan hij hoofdredacteur is.
Ds. Landsman bedoelt hankelijk te stellen van
het verschijnsel dat van een, reeds uit historisch
bepaalde zijde, in toe- oogpunt, hoogst twijfel-
nemende mate. wordt ge- achtige zaak als de apos-
tracht de gedachte ingang tolische successie
te doen vinden, dat een
Kerk van gereformeerde Op oecumenisch niveau
stempel, als de Ned. Herv. mochten de presbyter,aal
Kerk eerst dsn echt f" episcopaal geordende
re binnen haar eisen beschouwd of beter ge.
h« biichopsambt. Dere «4». *e,
gedachte wordt vooral ge- *5" °Y?rstfai? het
propageerd door de Bond Evangelie gelijkelijk hun
voor Apostolisch Geloof onwaardigheid hadden te
en Apostolische Kerkorde. ^Ujden en te zamen had-
die in 1952 te Lund in den
Zweden is opgericht en mogelijkheid van een
ook enkele Ned. Herv. t^t"^
Kon» va" het ene Lichaam van
Christus in deze wereld".
„Het blijkt echter hoe
langer hoe duidelijker dat
de meergenoemde „Lea
gue" dit standpunt niet
deelt en dat ook de bij
haar aangesloten leden in
Nederland van oordeel
zijn, dat de Herv. Kerk
eerst dan waarlijk oecu
menisch gezind is, als het
„apostolisch ambt" door
haar in ere zou worden
hersteld".
Ds. Landsman meent
dat men zich voor het
gereformeerde belijden,
dat bezegeld is door het
bloed van vele martelaren,
niet behoeft te schamen.
De reformatie immers
stelde in plaats van de
apostoliciteit van de orde
de apostoliciteit van de
evangelische waarheid.
Niet de vraag naar de
wettigheid van de wijdin
gen was voor haar beslis
send. maar de vraag of
het Woord Gods wel werd
gepredikt naar de Schrif
ten. „Daarom is de refor
matie ook heden ten dage
nog hoogst actueel en kan
zij, door trouw te blijven
aan het haar eenmaal ge
schonken inzicht in de
waarheid Gods, een be
langrijke bijdrage geven
in de oecumenische be
weging!"
Geen moeite
Hervormden hebben er,
volgens ds. Landsman,
weinig of geen moeite
mee, in leden van andere
protestantse kerken, die
het bisschopsambt in ere
houden (sommige Luther
se kerken, de Anglikaanse
kerk. de Methodistenkerk,
de Zweedse kerk enz.)
broeders in Christus te
herkennen. Kerkorde is
ten slotte een bijkomstige
zaak, ook al menen de
Hervormden dat de pres-
byteriale of de presbyte-
riaal-synodale kerkorde
de voorkeur verdient.
Echter: met een op
vatting van ambt en
sacrament, zoals bijv. de
Anglikaan die huldigt,
zijn de gereformeerde
christenen het niet eens.
„Wü zijn van oordeel dat
het een onevangelische
leer is, de wettigheid van
een ambtsbediening af-
Oud en nieuw
„Het kan mij moeilijk
verweten worden, dat ik
niet zo èrg veel woorden
van Kuyper weet"
aldus ,Jn de Waagschaal".
En de schrijver vervolgt:
„Maar één van zijn slag
zinnen ken ik dan toch:
„Vier uw vierdagen".
Het artikel is getiteld:
„Het oude dat nieuw was
en het nieuwe dat oud
zal zijn."
Is het dddrom, dat „In
de Waagschaal" het oude
woord van de profeet
Nahum (Nah. 1 15) aan
dr. Kuyper toeschreef?
Émigranten in het Westen
hebben het moeilijk
honderdduizend Hongaren. Ruim
twee derde is R.K., vooral doordat
de Hongaarse Calvinisten altijd bij
zonder anti-Duits zijn geweest en
vaak niet wilden vluchten. Bijzon
der veel Jezuïeten vluchtten er, en
zij en anderen zijn belast met de
geestelijke verzorging. Er is in dit
werk een grote activiteit; bijna in
iedere Westeuropese grote stad
worden geregeld Hongaarse R.K.
diensten gehouden.
Hiertegenover verkeren de Protestantse
vluchtelingen in een minder gunstige si
tuatie. vertelt A. Komjathy in „De Pro
testant" In de landen waar de grote
groepen van vluchtelingen leven: Oosten
rijk. Zuid-Duitsland en Italië zijn de Pro
testantse kerken immers klein en arm.
Er is een geweldig gebrek aan predikan
ten. Tussen 1947 en 1953 vluchtten meet
dan honderd R.K. priesters uit Hongarije
Joch niet meer dan tien Prot. predi
kanten, als men de nog niet klaar geko
men theologische studenten daar nog bij-
Deze gevluchte predikanten worden niet
zo maar aangenomen door een zusterkerk,
zoals het met de R.-K geestelijken het
geval is. Ze ontvangen alleen maar een
(zeer schaarse) hulp van de Vluchtelin-
genafdelmg van de Wereldraad van Ker
ken en verder geen steun.
„Leken"-kerk
De vluchtelingen-kerken hebben dus een
merkwaardig karakter: ze zijn in meer
derheid helemaal geen dominé's-kerken.
De meer dan duizend Gereformeerden in
De gemeente in schip en
woonwagen
DE toch al op sommige ter- woonschepen rijn vooral te vin-
reinen wat achtergestelde den in Zuid-Holland en Fnes-
„mobiele bevolking" op de land. De schippersbevolking
wordt vooral de laatste personen,
jaren steeds intensiever door
de kerken bewerkt. Dit is een
belangrijk onderdeel van het bolland'
pastoraat, vooral
Zuid-
Komen de meeste leden van
deze bevolking uit Zuid-
de meeste
procent van de bevolking van
alle varende schepen is verbon
den aan kerken in Rotterdam;
daarna volgen Amsterdam,
Dordrecht, Hoogeveen. Gronin
gen, Leeuwarden. Bewoners van
Professor Geesink
Holland, de meeste woonwagen
mensen vindt men in Overtjsel,
Gelderland en Noord-Brabant.
Van de schippers zijn 11.300
hervormd, 7244 r.k., 3100 ge
reformeerd, 900 van andere ge
zindten en 4500 buitenkerkelijk.
Van de woonwagenbewoners
zijn 7600 f.k.. 900 herv., 56 ge-
reformeérd, 874 buitenkerkelijk..
Het landelijk percentage
buitenkerkelijken is 17 J; dat
van de schippers 16,5, dat van
de woonwagen-mensen 9,2.
G-CrtiiririrtrfrtoirtrtrirtrtrtrirtrCr-
Vorarlberg worden bv. door een
„leek", (vroeger leraar Duits) verzorgd.
Deze man moet wekelijks preken in
Innsbruck en in Kufstein en om de twee
weken :n Bregenz, daarbij huisbezoeken
afleggen op dermate grote afstanden, dat
in de grote Europese kerken niet één
goed opgeleide predikant dit aan zou dur
ven! In Wenen worden geregeld diensten
gehouden door een vroegere ouderling, in
Klagenfurt door een oud-generaal; in de
omgeving van Munchcn moet een vroege
re poljtie-inspecteur dagelijks huisbezoe
ken afleggen en iedere Zondag preken.
Er zijn thans in meer dan zes Westeuro
pese landen Prot. geestelijke verzorgers.
Aanvankelijk was er een goede verstand
houding tussen de R.-K.. de Lutherse en
de Gereformeerde Hongaren, maar daar
aan kwam officieel een einde door de te
rugtrekking van de R.-K. priesters op last
van de apostolische visitator. Dit staat
nauw in verband met de politieke visie
op de houding der Protestanten in Hon
garije.
Examenpreek voor
de Classis
Hoe ds. Teeutcen het
zou doen
AL eerder heeft ds Chr. W. J.
Teeuwen uit Diemen in De Bazuin
geklaagd over de z.i. onbevredigende
manier, waarop a.s. predikanten voor
de classis worden geëxamineerd. Hij
gaat daarop door, als hij nu de vraag
stelt: heeft de classis zelf wel een goed
begrip van de eisen, die aan deze
„examenpreek" gesteld dienen te
Hebben de deputaten voor de examina
het. die de tekst opgeven, de preek keu
ren, beneuzen. becritiseren en hun bevin
dingen in stijlvolle rapporten der verga
dering voorleggen? Bestaat er onder ons
in dit opzicht eigenlijk wel een communis
opinio? vraagt ds. Teeuwen. Hij waagt
:t te betwijfelen.
„Als ik nog eens verwaardigd mocht
worden tot de eer der altaren had ik bij
gezegd, maar ik bedoel tot de eer van
het cxaminatorschap in preekaangelegen-
hederi. hu. dan zou ik tot zo'n Candida at
zeggen:
.jtijk eris. Jan, hiér heb je nou je tekst.
Sfaat ie je aan. ja of nee? Nee? dan zoe-
wë samen een andere op want het is
gei aden je een preekjuk .op Je tere
schouders te leggen dat nog te zwaar is
te dragen. Maar hoor jij eens vrind:
preek je alsof Je voor een eenvoudige
plattelandsgemeente staat, zal ie? Er zit-
ke zielen hebben voor alles v
Dat hoort er nu eenmaal bij.'Deze
nnen hebben de kerk lief versta je?
En cok de toekomst der kerk. En daar
ben jij nu eenmaal in die vergadering het
symbool van. Ja, sticht ze zoveel als je
maar kunt. Maar doe het stichtelijk.
Naar de mate van je jaren wel te ver
staan. En vooral geen gewaagdheden,
geen ultra moderne stijlbloempjes. Een
Ëreek Jan, regelrecht uit je hart hoor.
at hart dat popelt om het evangelie van
je Meester te gaan verkondigen. En ver
der _geluk. d'r mee. We zullen 't wel ho-
,,ïk' geloof dat wij deze eis vooral moe
ten stelien bij elke proefpreek, dat de
classis luistert met de oren van Kee en
Bet: die goeie zielen, die zo graag naar
de kerif gaan om een hap geestelijk voed-
HET REGENT GELD...
Een van de meest benijdenswaardige dominees in Nederland is op
het ogenblik as. J. C. Jonkeis, Gereformeerd predikant in Delft. H\j is
n te zamelen voor een filmapparaat (voor het kerkelijk jeugd-
et zal niet in de laatste plaats aan zijn geestige stukjes in de
-." A*#"' dat }'V in korte tijd reeds een kleine f1700
HET was vandaag 25 jaar ge
leden. dat prof. dr G. H. J.
W. J. Geesink np 74-jarige leef
tijd overleed. Het zal op 27 Mei
a.s. een eeuw geleden zijn, dat
hij werd geboren. Professor
Geesink leidde met ds. Lion
Cachet in 1887 in Rotterdam de
Doleantie en trad drie jaar la
ter op als hoogleraar aan de
Vrije Universiteit, waar ni] sa-
i met Kuyper en Rutgers
bezig geld
kerkbode
bijeen heeft „gebedeld".
„Waar ik mensen zie daar regent het geld", schrijft hij. .En ik kan
met m n hand op m'n hart verklaren, dat ik heus deze week geen sterveling
iets gevraagd heb, niemand hebzuchtig heb aangezien, geen toespeling me
het ontvallen. Het ging alles maar zo!"
Motto: „Vinger in de hoed wie mee doet".
Doperse trekken in ons volk
gezind Weekblad" pu
bliceert een interview met
de Doopsgezinde hoofddi-
recteur van een onzer
theologische faculteit bouwde. Staatsbedrijven. Voor hem
Hij doceerde vooral de ethiek 70 ze} hU ,s het
(en populair werd zijn werk Doopsgezind-zijn voorna-
„Van -s Heeren Ordinantiën"). besloten In de vrij.
en voorts de elenctiek. Maar Y?.n ..gen, ïormde-
bovendien in de litterarische u1"®; »Hieru,t volgen aller-
faculteit ook geschiedenis der
wiisheceertp lncrira r-n opsgezinde is daarom
wijsbegeerte, logica en psycho
logie. Zes en dertig jaar heeft
hij de Vrije Universiteit mogen B111K vu
dienen, zeer geliefd bij de stu- positief,
denten. ja bij iedereen, om zijn
geestigheid, zijn vredelievend
heid. zijn menselijkheid, zijn
-roomheid.
binnenuit verdraag-
tegenover de overtui
ging van anderen: hij is
ïaar erkent de
aarde van wat een ander
voelt, ondanks allerlei af
wijkingen van zijn eigen
oordeel. Daaraan is het te
de functies bekleden, in
verhouding tot hun aantal
te midden van ons volk.
Dit komt zeker niet door
hun vroegere of tegen
woordige rijkdom al
wordt dit nog vaak ge
dacht maar door hun
innerlijke houding,
wordt Doopsgezind-zijn in
werkelijkheid: een zeer
speciale levenshouding be
zitten."
Moet dit in de wereld
gebeuren? werd gevraagd.
„Natuurlijk! en dan niet
met het gevoel beter te
zijn dan anderen, maar
met het bewustzijn, dat er
een typisch Doopsgezinde
culturele taak ligt, die
zich voornamelijk zal
uiten als bindend ele
ment." De ondervraagde
noemde het trouwens
merkwaardig, hoeveel Ne
derlanders internationaal
op vertrouwensposten
staan. „Elk Jaar wordt dit
aantal meer. Zeker komt
het, omdat wij geen poli
tieke wereldmacht vor
men, maar ook is er ver
trouwen in de Nederland
se bekwaamheid en de
Nederlandse openheid voor
de ander. Ik zie dit als
typisch doperse trek
is volk."
