^VDüllrath t+,. m m m m m m m m m m M m m m m m m m m ■m m m Plaats elke dag KAAS op het menu tec T niUAUUi ZONDAGSBLAD 23 JANUARI 1954 Kruiswoordraadsel 13. herdersgod, 14. kledingstuk, 16. in houdsmaat, 17. ijzerhoudende aardde, 18. geschiedk. vrijbuiter, 20. advocaat, 21. voegwoord, 22. boom, 24. plant, 26. cijns, 28. herkauwer, 29. onmeetbaar getal. 30. tropisch gewas, 32. rivier in Utrecht, 34. dichtbij, 35. teleurstellend, 36. verf, 38 geheel de uwe, 39. laatstleden, 40. voed sel, 41. gang, 43. tuk, gretig. VERTICAAL: 2. Sled*. 3. kolom. 4. nachtvogel. 5. bestaat, 6. voorwerp, 7. geboorte, 9. gezinslid. 11 draaiorgel, 13. vederbos, 15. bijwoord, 16. lidwoord, 18. aardgeest. 19. titel, 21. maat, 23. voor jaarssleutelbloem, 24. smetteloos, 25. boom 27. voorzetsel, 29. gehucht onder Reuzel op de Belgische grens, 31. zangnoot, 32. voegwoord, 33. niet goed doorbakken, 35. bommel, 37. tandeloos zoogdier, 38. hoogste punt, 41. zangnoot, 42. onmeet baar getal. Inzending per briefkaart uiterlijk Don derdagmorgen a s. aan het bureau van dit blad. In de linkerbovenhoek aan de adreszijde vermelden: „Puzzle-oplossing". Br zijn drie prijzen: 1. 5.2. f 2.50. 3. 2.50. HORIZONTAAL: 1. Roebel (roe bel), 5. pap, 6. katrol (kat rol), 7. ark (kar), 9. terreur (terre ur), 13. la (lakooi kooi), 14. laag (gala), 15. vaal (lava), 16. A.M. (ma), 17. klaroen (lak Nero), 21. tor (roti. 23 behang (bah eng), 24. ara, 25. stelen (nestel). Verticaal: 1 Raket (karet), 2. enter (rente), 3. eloge (logee, 4 kaar (arak), 7 ar (ra), 8. kaal (ka al), 13. lade (adel). 14. last (stal), 17. Kr (R.K.), 18. agent (gaten), 19 opaal (opa al), 20 negen (negenoog - oog), 22. oord (rood). „We hadden beter kunnen wach-- ten, tot de nevel wat was opge trokken". Dam-correspondentie oplossing correct. binnenkort te B. v. d. B. Wij voelen uw bezwaren en gaan met uw voorstel accoord. Bin nenkort krijgt u persoonlijk antwoord. IN DE KALKGROEVEN VAN Imponerende industrie in Duits provinciestadje fr OMELOOS en bonkend storten de kalkstenen zich in de grote schacht, die als een hongerig roofdier zijn muil openhoudt en nooit te verzadigen is. Al tijd, zonder ophouden vallen de brokkige stenen uit de omhooggetrokken kipkar- reljes naar beneden, onder een lawaai, dat praten onmogelijk maakt. Kalk is een van de grondstoffen voor het bouwen van huizen, kantoren, fabrie ken en kerken. Zonder die kalk zouden wij geen gebouwen kunnen optrekken. De binnenmuren worden immers gemet seld van stenen, die uit een mengsel van zand en kalk zijn gefabriceerd. Duitsland levert deze grondstof in grote mate. Het is een kalksoort, die in tegenstelling tot de kalk. die in de grotten van St. Pietersberg wordt ge wonnen, de juiste hoedanigheden bezit en prima van kwaliteit is. In de omgeving van Diisseldorf, Wup- pertal en Essen, ligt het kleine Wülfrath. Het is een provinciestadje, zoals er der tien in een dozijn gaan. Het glooiende landschap wordt daar onderbroken door diepe groeven, waar in de diepte mannen hun dagelijks brood verdienen met graven en sjouwen. Zij delven kalksteen in wolken van een alles doordringend stof. Van de rand af lijken zij dwergen en de vele kiptreintjes zo weggenomen uit een speelgoedkamer. Aanhoudend zwaai en de grijpers van vele hefkranen er op en neer; zij laten de stenen vallen in de karretjes, die gereed staan en steeds op en neer tuffen. Treinen, met stenen als pas sagiers. Het stof doet alles vervagen, de lucht is grijs gekleurd. De steen in die enorme kom is hard; harder dan een bikkel. Met een houweel kan men niet snel en efficiënt ge noeg werken. Hier verricht het dynamiet eens niet een oorlogstaak. Doffe klanken echoën regelmatig door het kunstmatige stenen dal. Brok ken steen vliegen door de lucht. Met kipkarretjes, welke voor een leek kris-kras door elkaar lopen, worden zij naar de geweldige brekers vervoerd. Kalksilo's en enorme ovens rijzen op. de laatsten slank als minaretten. Daaruit klin ken niet de oproepen voor gebed, maar het gedreun van machines en het ratelen van transportbanden. Daar in die ovens brandt dag en nacht een vuur, waarin de gezui verde en in stukken gehakte kalkstenen worden gebrand, totdat zij er uit komen als kalk met goed gehalte, die gebruikt kan worden voor velerlei doeleinden. Lang voordat Christus werd geboren speelde het zeewater reeds tegen de kust van het vasteland, ten noorden van Wülfrath. Koraalriffen omzoomden als een grillig borduurwerk die lijn. Zij voimden de grondslag voor de huidige ka lk groeve. Daar zijn twee punten waar de trein tjes telkens heen rijden. Dat zijn de in gemaakt. Daa reinigd en van alle zand daan. Pas dan kan de kalk worden vervoerd naar de ovens. Vroeger gebeurde het branden van de kalk alleen in de zgn. ringoven. Daar te werken is een moel- hard bestaan. Daar wordt ,,in het zweet i Kalktilo't met maalinstallatie. In een nauwe gang staan de mannen Sebukt om de stenen op te stapelen. oor enkele openingen in deze ringoven komen licht en lucht naar binnen. Zo dra de gang volgestuwd is en slechts een nauwe ruimte voor kolen is open gelaten, gaan de openingen dicht. Door kleine gaatjes ln het stenen dak kunnen kolen in de oven worden ge schoven. Zij voeden het inmiddels ont stoken vuur. De arbeiders die hier wer ken, weten precies hoelang zij de kalk moeten laten branden voordat deze goed is. Hoewel deze kalk zachter wordt stapt men van deze methode af. Door de voor uitgang van de techniek is men in staat, in schachten het verbrandings proces geheel automatisch te voeren. Daar worden de stenen eveneens auto matisch ingebracht. Hier kan men, als alles goed verloopt, volstaan met over halen van een handle. De kalk, die van goed gehalte is, wordt rechtstreeks in spoorwagons ge laden. die niet weggaan voordat er van elke lading eeri monster is genomen, voor onderzoek in het laboratorium. De trein brengt de lading naar fabrie ken in Duitsland of naar de havens, voor verder vervoer. Daar vindt over slag plaats op schepen, die de kalk o.m. naar ons land brengen. In de fabrieken wordt de kalk vermengd met zand voor de productie van de bekende kalkzand stenen. Correspondentie betreffende deze rubriek aan de heer W. Jurg, Jan Luykenlaan 12, Den Haag. Nieuwe opgaven Ditmaal beginnen we met een vrij eenvoudige constructie van v. d. El zen, bijzonder geschikt voor beginnen de oplossers De inmiddels naar Den Haag verhuisde v. d. Boogaard brengt, zoals we van hem gewend zijn, weer een elegant slagprobleem. Opgave 176 werd samengesteld tijdens een bezoek van Scheyen aan Den Haag en v/ordt opgedragen aan de Groninger proble mist v. Moggelen, de schepper van het motief, waarop dit probleem gebaseeid No- 174 A. v. d. Elzen, Rosmalen: Zwart: 1, 6, 8/11. 13, 17. 20. 24. 25. Wit: 23. 27. 28. 31. 33, 35, 37. 38, 40. 42. 1 p P si UB 'm> m m psf m Pt IJl B ma fltft JÉ 0 m H 0 1 24, 27. 31. 37, 39, 40. 44, 47, im. Si 1 w% i ■M M s «ZOM WA/SM JS üf 0 0; Q No. 176. J. II H. Scheyen en W. Jurg Zwart: 4. 8. 11. 13. 15. 17/19, 21, 26. 35- Wit: 20.22, 24, 28. 30. 33, 34, S7/3& 47. 50. Breekinstallatie, die per uur 600 ton kalksteen ve'werkt. Langs de transportbaan klimmen de kipwagentjes omhoog. gangen van de brekers. Een electromo tor van 460 kw. trekt met het grootste gemak een karretje omhoog. Grote ha mers slaan de stenen in stukken, die na gewassen te zijn, nog kleiner worden worden ze weer ge- leem ont- p m m SÊÊ tÊ ÉI M u si W. 0 fi' B i# m Pi i Hff w:» if ,~v §r p Voor alle opgaven geldt: wit begint en wint. Alle vraagstukken tellen voor de ladderwcdstrijd. Oplossingen inzenden binnen 3 weken na plaatsing. Oplossingen 30. 35. Wit; 20, 32. 33. 36/39. 43. 45, 49, 50 Opl.: 49-44, 33—29, 45—40, 36x9. 39— 34. 44x2, 2x16. Voor een betrekkelijk pas beginnend problemist een goede compositie. Wo schreven bij de aankondiging over Daarom nog een korte toelichting de 2e zet kan zwart slaan 23x34 (1 schijf) en 24x31 (3 schijven). Dit noemt men een oneconomische mcerslag. Economisch is de meerslag als de keuze gaat tussen een 1- en 2-slag, een 2- en 3-slag, enz. No. 169 (Joh. v. d. Boogaard.) Zwart: 6, 18/20. 22, 24, 27/30, 39 Wit: 11. 17. 33. 36/38, 42, 44. 47, 49 50. «pi. 36—31, 37—31. 49—43, 44—40.17x 28. 38—33. 47—41. 45—40. 40—34, 45x34- Een keurig verborgen ontleding. No. 170 (J. Viergever.) ZWART: 1. 5/7, 9, 13, 16. 19, 23/26, 28/30, Wit: 12. 15. 17. 21. 27. 31, 32. 37/39, 41/44. 48. 50. Opl.: 44—40. 39—33, 43x34, 32—28, 50 —44. 43x39, 37—32. 40—34, 34x3. 15—10, 3x2 (over 14, 24, 18. 11. 27. 28 en 13. Voor liefhebbers van vuurwerk om van te genieten! ZONDAGSBLAD 23 JANUARI 1954 3 VOOR VROUW Kannen wij wel feestvieren Qnlangs stelde iemand mij in zijn brief bovenstaande vraag en hij voegde daaraan toe: ,Jk bedoel niet, met een Psalm beginnen en eindigen met: van je hela hola, terwijl de vloer in elkaar zakt van 't hossen. Ook niet met schreeuwende uitnodigingen- LACHEN, BRULLEN GIEREN Hier ben ik eens over na gaan den ken, om tot de conclusie te komen, dat wij protestanten de kunst van het feestvieren over 't algemeenslecht verstaan. Dat strekt ons niet tot eer. Integendeel. Het bewijst een ontstel lend gebrek aan „geest" en aan humor. Wij kunnen de balans tussen heilige ernst en gezonde humor niet in even wicht houden. Onze feesten ontaarden zo gauw in flauwe banaliteiten, in zouteloos ge wauwel, in stom gelach. Een feestmuts èn een hos-partijtje moeten de stem ming er in brengen, een „mop" op 't randje van één, die „durft", een paar songs en schlagers, een jazz-plaat en... dat noemen wij: feest. Die schrceu- ivende demonstratie van innerlijke leegte: feest. Op onze bruiloften moet een confe rencier komen, omdat we 't zelf niet meer kunnen, er moeten „lollige" pla ten draaien op onze avondjes, ter ver hoging van de feestvreugde. De Rooms-katholieken verstaan de kunst van het feestvieren, en uun met name in het Zuiden van ons land, be ter dan wij, reformatorische Christe nen. Of wij er dan geen behoefte aan heb ben? Méér dan wij denken.' Wij leven veel in de sfeer van de heilige ernst. Zondags tweemaal intensief naar de preek luisteren vergt een behoorlijke dosis geestelijke inspanning. Een buitenkerkelijke, die psychiater was, zei mij eens, dat hij zijn petje daar diep voor af nam, omdat luisteren veel activiteit van onze hersenen vraagt. In de week hebben - v onze verga deringen van verenigingen, bijbel-clubs enz., een reeks dag-, week- en maand bladen, die zwaar verteerbare artike len bevatten. Alles op het niveau tan Meerder dan ons Hart 1 Joh. 3 20 'k Heb uit Uw dierbaar Woord een rijke troost ontvangen. Mijn God, ik prijs Uw naam U loven mijne zangen. Omdat Gij meerder zijt dan mijn onrustig harte, dat mij ter neder werpt in bange zondesmarte. Omdat Gij meerder zijt dan 's Satans boos begeren, om van Uw wil en wet mijn wank'le schreên te kerq/x. Omdat Gij meerder zijt dan 's werelds snood verleiden, om aan haar ijd'le göon mijn gave en kracht te wijden. Omdat Gij meerder zijt dan al mijn sterk verlangen, om liefde en geluk hier zonder maat te ontvangen. Omdat G\j meerder zijt dan mijn verborgenst denken, 't welk niets wat eindig is bevrediging kan schenken. Omdat G{j meerder zijt dan dood en helleschichten, waar mij tn Jozefs hof de morgenstond ging lichten. OmdatGij alles zijt wat ooit m\jn ziel kan lusten, en waar U w mond spreekt Stil! moet almjjn onrust rusten. NANCY de ernsf. Als tegenwicht is de ontspan ning, geboden in sport en spel, dan ook noodzakelijk. Maar evenzeer bij tijd en wijle eens echt blij feest vieren. We moeten eens lós komen, los van onszelf, van al die zwaarwichtige problemen. Heus. een mens kan van een avond écht blij la chen zo ongelooflijk opknappen! Dat hebben we af en toe nodig. Het hóórt bij ons, want we zijn kinderen des Lichts. Bruiloftskinderen! God verheugt zich als Zijn kinderen blij zijn. Echte humor is uit Hèm, is één van Zijn kostelijke gaven. Bij goedkope „gijn" is Zijn glimlach niet over ons. Dat bestaat niet. Laten we toch ons best doen, iets moois van onze feesten te maken. Pro beer zélf iets in elkaar te zetten, een revue of een lied, musiceer en zing en vergeet de gezelschapsspelen, de her sengymnastiek niet. Een beetje voor bereiding kan een avond voor. velen de zo nodige ontspanning geven. Wij kun nen een poosje teren op de herinnering en onder ons werk dóór, nog eens glimlachen. Van zingen gesproken, daar ziet het er bij velen óók maar droevig mee uit. Ik ontving eens een sympathieke brief van een Moeder, die graag met haar tijd mee toil gaan en de jeugd van harte haar plezier en ontspanning gunt, maar die zich toch bezorgd maak te over het peil, waarop die gezellige avondjes stonden. En met récht. Zij schreef over zo'n avond van jon gens en meisjes mét elkaar: „De songs waren niet van de lucht." Op haar vraag of ze nu niets anders konden zingen dan dat soort liedjes, het was toch Zondagavond? toerd er zuurzoet gelachen en gezegd: we kun nen toch moeilijk psalmen en geeste lijke liedies gaan zingen?" Dat hóéft ook niet altijd. Het kan er zelfs in een bepaalde sfeer glad naast zijn. Maar... érg is het, als de jeugd meer songs dan psalmen enz. kent, als zij zich genéért om geestelijke liederen te zingen. Een jeugd, die zich moedwillig dis tantieert van deze schat van liederen ter ere Gods, zal ook nóóit echt feest kunnen vieren. Eei jeugd, die zich vertrouwd maakt met honderden songs en schlagers, maar de machtige psal men Davids negeert, zal alleen nog n.aar banale prei k-nnen maken geestelijk verschrompelen. Waarom gebeurt het zo zelden meer in onze gezinnen, dat broers en russen om het orgel of om de piano psalmen en gezangen zingen? Vroeger zongen 'j daarnaast de 1 Ie Liederschatz en Liederkranz uit De liederen van Schubert de Nederlandse Volkshederenbundel, Stemmen des De Nederlandse kaas is wijd en zijd beroemd en gewaardeerd: ze wordt zelfs in het buitenland nagemaakt. En geen wonder. Onze boerinnen en kaas makers weten een goed en smakelijk product te bereiden. Is het niet zo. dat ieder de kaas van zijn smaak kan vin den: zij, die van jong en zacht houden en zij die aan pittig, zelfs scherp de voorkeur geven, de liefhebbers van de ronde Edammer 40+ en zij die de platte volvette Goudse het meest waarderen. Zoals U weet geven de stempels v.v., 40-1-, 20+ en dergelijke een idee van het vetgehalte van de kaas. Het stempel op de boven- of onderzijde van de kaas licht ons in over de streek waar ze ge maakt wordt. Let U maar eens op de provincielctters op de onderste rij. Wat de waarde van de kaas betreft: volvette kaas bestaat vanzelfsprekend niet alleen uit vet. maar bevat daar naast buitengewoon belangrijke bestand delen, zoals eiwitten, kalkzouten, vita mines. Dit geld' ook voor de 40+ en de magerder soorten. Eet daarom veel kaas. Laat kaas dagelijks op Uw tafel verschijnen: aan het ontbijt, bij de an dere broodmaaltijden of in de warme maaltijd. Een boterham met kaas is heus geen overbodige luxe. Van de tijd en het geld die U aan een warm kaas- gerecht besteedt zult U vast geen spijt hebben, /lóch wat voedzaamheid, nóch wat smaak en prijs betreft. Vooral voor kaasgerechten geldt dat de kooxster ..naar smaak" moet wer ken. De ene soort kaas heeft immers veel meer smaak dan de andere En van de smaak hangt de hoeveelheid af. Gebruik daarom niet ineens de gehele in een recept opgegeven hoeveelheid kaas. Soms zult U met minder kunnen vol staan. hoewel ook wel eens voor kan ko men, dat U wat extra moet nemen. hei Is, de bundel van Woensel Kooy, de geistliche lieder van Bach, de Kleen- gedichtjes van Guido Gezelle enz. enz. Dat was zingen! Dat was vreugde! De zegendie daarvan uitgaat, werkt tot onze laatste ademtocht toe, dóór. Als ik daarbij het holle zingen van zouteloze liedjes, waarmee de tijd „ge vuld" wordt, hoor, kan ik alleen maar denken: stakkerds! Wat moeten jullie hard schreeuwt, om je innerlijke ar moede te overstemmen! Als de kinderen Israels optrokken naar Jeruzalem, om hun feesten te vie7.1, :ongen zij onderweg hun lie deren hamaaloth, de psalmen 121 enz Ouders n kinderen, al'r*- ngen mee. En schamen ónze kinderen zich dan zelfs binnenskamers nog tegenover el kaar om God te loven in h- '-'«d? Zouden we niet beginnen met die goede, oude gewoonte weer in te voe ren, om na 't avond-eten een psalm of gezang met elkaar te zingen? En zouden we met t at inspanning en goede wil onze feesten niet op een wat hoger peil kunnen brengen? Fees ten, waarop we eens hartelijk lachen kunnen om gezonde humor? Kaas kan bijna bij alle groentesoor ten worden gebruikt. Uitzonderingen zijn de zoete groenten zoals worteltjes en winterpeen en .de zure, zoals bieten en rode kool. Toch zijn er velen, die ge nieten van zuurkool met een kaassaus. Hoe passen we kaas in de maaltijd toe? We kunnen haar als apart gerecht opdienen, mengen door stamppot van andijvie, spinazie, kool of koolraap. (We rekenen hiervoor een hoeveelheid van ongeveer 100 g per kg aardappelen) of door een macaroni- of rijstgerecht. Ook een kaassaus doet het bij groenten als lof. schorseneren, spruitjes, knolsel derij. prei goed. Prei met kaassaus. 1 kg dikke prei. 5 dl kooknat en melk. 40 g (3 eetlepels) bloem, ongeveer 100 g geraspte belegen kaas, zout. peper, boter of margarine. Van de prei de harde, donkergroene delen en het stronkje wegsnijden. De prei een «weemaal doorsnijden en goed wassen. De prei opzetten met een bodempje kokend water en zout en in eengjesloten pan vlug gaar koken in on geveer 20 minuten. De prei uit de pan nemen en laten uitlekken. Het kooknat met melk aanvullen tot 5 dl en aan de kook brengen. De bloem met koude melk aanmengen tot een elad papje. Dit onder roeren in de kokende vloei stof schenken. De saus even laten door koken. Van het vuur af de geraspte kaas en een paar klontjes boter of mar garine er door roeren. De saus op smaak afmaken met zout of peper. In een (vuurvaste) schaal een laagje saus schenken, hierop prei leggen en zo de schaal vullen met afwisselend groen te en saus; als laatste laag <aus n.men. Het gerecht in enkele minuten door cn Als wij, die door Christus tot eeu wige vreugde geroepen worden, niet echt blij kunnen zijn en van Gods ga ven in dit leven genieten (zie Prediker 8 15), wie dan wél?? MARGARITHA Mhr. A. A. v. d. A. te D. U zult in middels naar ik hoop, wel bemerkt hebben, dat ik uw brief niet zómaar naast mij neergelegd heb. Ik hoop zo, dat het spoedig wat lichter in uw leven wordt. Weet dit: dat God bij u is en u vasthoudt. Mhn. J. S. te den II. Hartelijk dank voor uw van daadwerkelijke naasten liefde getuigend aanbod. Het door u gevraagd adres is niet in Den Har.g of omstrekenDe betrokkene is inmiddels al opgezocht. Willen de alleenstaanden, die mij vroegen om adressen van soortgeno ten. nog even geduld hebben? Mij ont breekt de tijd, om allen met elkaar in verbinding te stellen en om verschil lende redenen is dat ook lang niet bij allen mogelijk. Ik zal doen wat ik kan. door warm laten worden en dan direct opdienen. Macaroni met tomatenpuree en kaas. 500 g macaroni, een kleine ul, twee eetlepels tomatenpuree, een klontje bo ter of margarine, plm 200 g geraspte kaas. zout. kruidnagel, laurierblad. De macaroni opzetten met ruim ko kend water met zout en desgewenst een kruidnagel en laurierblad. De ma caroni gaar koken in ongeveer 20 minu ten, afgieten en met koud water vlug afspoelen. De stccerijen verwijderen. De kaas door de macaroni mengen. De ui schoonmaken, snipperen cn in boter of margarine lichtbruin bakken. De tomatenpuree en een weinig water toevoegen, zodat een dikke S3us ont staat. De macaroni erdoor scheppen en vlug door en door verwarmen. Wordt dit gerecht als hoofdschotel ge bruikt. dan kunnen ter completering doperwten, boontjes of een sla van groene groenten worden gegeven. Kaasbroodjes. 4 sneden oud brood, ongeveer 150 g (korstloze) kaas in vier plukken gesne den, 50 g ontbijtspek, plm 2 eetlepels boter of margarine. Het spek zachtjes croquant nekken cn uit de pan nemen. De sneden brood aan één kant lichtbruin bakken, zonodig on der toevoeging van boter of margarine. Het brood keren en beleggen met de kaas De tweede kant nu langzaam in ongeveer 5 minuten bruin bakken mee een deksel op de pan. Zorgen dat het deksel niet op dc kaas ligt. Wanneer dc kaas gesmolten is. het spek over de broodjes verdelen en deze warm opdie-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1954 | | pagina 13