.Inlijving" van Nederlandsch-Indië bij
Japan was onrechtmatig
Overwinnaars ook schuldig tegenover
mede-geallieerde staat
Subsidie aan muziekscholen
wordt nader bezien
Burgemeester installeerde de
schouwburgcommissie
Hr"
Wijk
I hoorde over bezieling
in vroeger dagen
Student beledigde in Noordwijk
de Koningin
Theo Bruins soliëerde in een
concert door het R.Ph.O.
NIEUWE LE1DSCHE COURANT
3
DONDERDAG 21 JANUARI 1954
BELANGWEKKENDE DISSERTATIE AAN
LEIDSE UNIVERSITEIT
Gistermiddag is aan de Leidse universiteit gepromoveerd tot doctor in de
letteren en wijsbegeerte de heer A. A. Zorab, die een dissertatie schreef
over „De Japanse bezetting van Indonesië". Een proefschrift dat niet alleen
voor ons land van groot belang is, maar voor de gehele wereld, omdat hier
een gedetailleerde visie gegeven wordt op belangrijke onderwerpen als
bezettingsrecht en haar volkenrechtelijke zijde.
gingen de Japanners vooral op Java er
toe over, aanzienlijke voorraden wapens
uit te leveren aan de Indonesiërs en lie
ten zij het burgerlijk bestuur aan de
nieuwe machthebbers over. Wij zouden
concluderen, dat omstreeks midden Oc
tober 1945 het Japanse gezag op Java
nauwelijks meer effectief te noemen
was en dat de bezetting van het eiland
een einde genomen had; voorlopig
plaats makend voor een tijdperk van
chaos, daar de Britse herbezetting zich
tot enige grote steden beperkte en de
Het bij de Universitaire Pers te Lei
den verschenen en ruim 170 pagina's
tellende proefschrift begint met een
overzicht te geven van de administra
tieve indeling van het bezette grondge
bied van Nederlandsch Indië. Tokio's
politiek met betrekking tot, de status van
dit gebied, de inrichting van het bestuur
gedurende de bezetting, de rechtspraak
in die periode en het openbare leven ge
durende de tijd, dat Japan er de macht
Uitoefende.
Het tweede deel van de dissertatie be
handelt de Japanse bezetting in het licht
van het internationale recht. De schrij
ver begint met een algemene beschou
wing over de bezetting en zegt hierbij
ojng
Onrechtmatig
,.De heersdhappij van de bezetter is
slechts van feitelijken aard en draagt
een voorlopig karakter. Zolang de strijd
niet is beslist, is elke poging van de be
zetter inbreuk te maken op de souve-
reiniteit van de tegenstander over hel
bezette gebied, hetzij door annexatie
hetzij door onafhankelijkverklaring,
verboden. En al overtrad de bezetter
dat verbod, dan nog zou zulk een hande
ling volkenrechtelijk ieder gevolg missen.
Zou hij dus niettemin overgaan tot het
in leven roepen van een „onafhankelij-
ken staat", dan kan aan de met zijn me
dewerking tot stand gekomen regering
in het bezette gebied geen ander karakter
worden toegeschreven dan dat van ..or
gaan van de bezettende macht", zo
lang de bezetting voortduurt.
Wanneer de oorlog beslist is door de
volkomen overwinning van de bezetten
de mogendheid, dan kan er sprake zijn
van debellatio. Daartoe is echter ver
eist ,,das völlige Erlöschen jeglichen
Widerstandes des Gegnersund seiner
Verbündeten". Door debellatio houdt de
staat, die de nederlaag heeft geleden, op ie
bestaan en neemt de oorlogstoestand
een einde. De overwinnaar kan het on
derworpen gebied annexeren, tot pro
tectoraat maken of tot een onafhanke
lijke staat verheffen.
Gedurende de oorlogsjaren van 1942
tot 1945 is van debellatio van het Ko
ninkrijk der Nederlanden nimmer sprake
geweest. Gedeelten van het grondgebied
van het Koninkrijk. zoals Suriname,
Curacao en zelfs een deel van Neder
lands Nieuw-Guinea, zijn onbezet ge
bleven. De uitgeweken Nederlandse re
gering en strijdkrachten hebben aan de
zijde van machtige bondgenoten de strijd
tegen Japan voortgezet en neutralp mo
gendheden hebben deze regering in bal
lingschap steeds erkend. De oorlogstoe
stand tussen Nederland en Japan bleef
bestaan en Nederlandsch Indië was slechts
als bezet gebied aan te merken. Zowel
de „inlijving" van Nederlandsch Ipdie bij
het grondgebied van Japan, waartoe
Tokio in 1943 in het geheim zou hebben
besloten, als Japans latere medewerking
aan het totstandkomen van de „onafhan
kelijkheid" van Indonesië waren volken
rechtelijk onrechtmatig".
Dit is dan een vingeropheffing aan het
adres van Japan.
Overwinnaars
Doch de schrijver heeft eveneens een
appeltje te schillen met de overwinnaars
van dit land. Nadat de heer Zorab ér op
gewezen heeft, dat bij het beëindigen
van de oorlog in 1945 de Japanners een
tijdlang het gezag namens de geallieer
den hebben waargenomen, zegt hij: 1
„In strijd met hun taak in het bezette
gebied de orde en rust te handhaven
Afrikaanse studenten
naar Nederland
Onder auspiciën van het Ned. bureau
voor buitenlandse studentenbetrekkingen
zal een groep van ongeveer zeventig
Zuid-Afrikaanse studenten van 10 tot 15
Februari een bezoek aan ons land bren
gen.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Johannes P. H., zn van J.
P. A. van Benten en H. G. Houtveen;
Meeuwis L., zn v. C. van Rijswijk en K.
M. Crozet; Johanna W. M., dr van P. J.
Hartman en J. Spierings; Cornelia Th.
M.. dr v. C. G. A. M. Gerdes en H. C.
Houps: Johanna D. A. M., dr van J. van
der Heiden cn A. M. P. de Zwart;
Simone Jdr van O. Studhalter en E.
Steenvoorden.
GEHUWD: D. Paauw en W. J. van der
Born; C. J. Kraan en J. van der Tang;
M. Brossmann en M. Rietkerk; R. Za-
lewski cn M. W. Bonte; J. G. W Diebeis
en J. Robbers; G. J. van Galen en T. J.
P. Theunissen; E. A. T. Beij en C. Hen
zen; H. A. de Boer en J. Wielaard; J. L.
van Wolferen en A. C. Planje.
OVERLEDEN: W. van Beelen, m., 37
jaar; E. Plokker, vrouw, 71 jaar.
revolutionnaire, republikeinse regering
haar gezag nog niet had gevestigd.
Wat het eiland Sumatra betreft, het
is ons niet mogelijk, het einde van de
Japanse bezetting zelfs bij benadering
vast te stellen, maar in sommige gedeel
ten van dat grote eiland heeft zij tot het
voorjaar van 1946 voortgeduurd. Het op
treden van het 16de Leger op Java en
u» mindere mate vsfl het 25ste op Su
matra levert, naar ons oordeel, een schen
ding op van art. 43 Landoorlogsregle
ment, dat dc bezetter de verplichting
oplegt in het bezette gebied de rust en
orde zoveel mogelijk te herstellen en te
verzekeren.
Naar de opvatting, dat de Japanners
geen bezetters meer waren, maar last
hebbers van de geallieerden was het
Japanse optreden na de overgave niet
zo zeer een schending van het oorlogs
recht. De uitlevering van wapens en 't
abandonneren van het gezag aan Djok-
ja waren dan veeleer een ongehoorzaam
heid der Japanners aan hun opdracht.
En aangezien dat optreden door de op
drachtgevers de geallieerden niet
gewraakt is en ongedaan gemaakt, le
vert dan het geheel op; een volkenrech
telijk onrechtmatige daad der
naars, die per procuratie jegens
mede-geallieerde staat, Ned er Is
werd begaan.
Provinciale Stalen
Het vraagstuk heeft vele facetten
Gisteravond heeft de burgemeester van Leiden, jhr mr F. H. van Kinschot,
in het stadhuis de commissie van advies inzake het schouwburgvraagstuk
officieel geïnstalleerd. Deze commissie bestaat uit de dames J. Hageman-
Verhagen en O. F. G. P. Prins-Clarion en de heren A. M. P. van Aelst, J. C.
Bartelsman, ir D. Boogerd, mr J. Bool, A. C. Bouwman, drs A. L. Demenint,
J. W. E. H. Grefe, J. A. van Haaren, A. P. A. Hosman, ir M. C. de Jong,
prof. dr D. J. Kuenen, rector L. van Vugt en H. de Wilde. De heer De Wilde
werd het voorzitterschap in handen gegeven.
In zijn Installatie-toespraak wees de
burgemeester er op, dat het schouwburg-
vraagstuk in Leiden niet gemakkelijk tot
een oplossing kan worden gebracht. Het
probleem vertoont tal van facetten, die
nauwgezette en deskundige bestudering
vereisen. Daarom heeft van het begin af
bij B. en W. de gedachte voorgezeten ad
vies te vragen aan een speciaal voor dit
doel samengestelde commissie uit de bur
gerij. Het gaat hier immers om het tot
stand brengen van een instelling, die
voor de gehele bevolking van grote be
tekenis zal zijn voor een. naar men hoopt,
lange reeks van jaren.
Daar is eerst de belangrijke vraag, hoe
groot de nieuwe schouwburg zal moeten
zijn. Verder: de plaats en de wijze van
exploitatie. B. en W. achten het niet doel-
Agenda voor Leider
c/èltijxi faóïie&A/esis
Zó verkoop ik ROXY, direct uit het F.S. Pack. Elk pakje
100% fabriekvers. Dat merkt u aan de heerlijke geur en
smaak. Dank zij deze patent-verpakking rookt u de
beste Amerikaan in de beste conditie I
Geen wonder dat mijn klanten zeggen:
R(M>
Provinciale Staten van Zutf-Holland
hebben gisteren onder meer gesproken
de subsidies aan de muziekscholen
te Leiden en Dordrecht en aan de volks-
iekschool in Den Haag. Ged. Staten
hadden voorgesteld, de verzoeken voor dit
af wijzen en bij de begroting voor
1955 opnieuw te bezien. Mevr. Van Gelder
(Arb.) diende een voorstel in, waarin G.S.
'werd verzocht de gevraagde subsidies als-
|nog voor dit jaar te verlenen. Dit voor
stel was mede ondertekend door de heren
j Van der Kwaak (C.H.), Welter (K.N.P.)
en Van Praag (Comm.).
De heer Van Eijbergen (C.H.) wees op
het prachtige culturele werk, door de
muziekscholen verricht. Er is een schrij
nende tegenstelling, zoals het in het adres
van de Leidse muziekschool wordt ge
noemd, tussen de bezoldiging van leer
krachten van het lager onderwijs en
de docenten aan de muziekscholen, wier
bevoegdheid op grond van hun studie met
een middelbare moet worden vergeleken.
Hieruit blijkt een grote wanverhouding.
Nadat verschillende sprekers over dit
voorstel nog het woord hadden gevoerd,
zeide gedeputeerde mr Schmal, het goed
keuren van het voorstel ernstig te ont
raden. Mevrouw Van Gelder diende
voorstel van minder vérgaande strekking
in en ten slotte werd een motie van mr
De Monchy (V.V.D.) in stemming gebracht
waarin aan G.S. werd verzocht het ver
lenen van subsidie aan de muziekscholen
Verdere punten
matig, dat de commissie het gehele com
plex van vragen achter elkaar zou gaan
behandelen en tenslotte met een volledig
afgerond rapport bij het college zou ko
men. De mogelijkheid is dan niet uitge
sloten, dat de denkbeelden van de com
missie op bepaalde onderdelen door B. en
W. of door de raad niet worden gedeeld,
zodat wellicht veel werk voor niets zou
zijn gedaan.
Het college is daarom van oordeel, dat
een zodanige werkwijze door de commis
sie moet worden gevolgd, dat zij over be
langrijke. op zichzelf staande vragen, af-
«Mderlijk rapport uitbrengt. Ook kan in BEGINNEN HET VERSLAG van de jaarvergadering van Wijk I
bepaalde, gevallen mondeling overleg met i \V D ,T
B. en w. wenselijk zijn. Wanneer zo ge-! der AR- kiesvereniging Nederland en Oranje met wat ontegenzeg-
werkt wordt. zal. naar het inzicht van j lijk het beste deel was van de avond, de door de heer Mulder gehouden
het gemeentebestuur, de meeste waar-1 lezing over de verkiezingsstrijd van de A.R. partij vroeger en nu. Deze
GEMEENTE LEIDEN
Otticiële publicaties
INENTING TEGEN
DIPHTHERIE
A.R. Kiesvereniging
Gebouw sociale zaken, Steenschuur 21.
half 8—half 9: zitting voorlichtingscom
missie prijzen en huren.
Vrüdag
Gulden Vlies, 8 uur: Vereniging voor
Paedagogiek, prof. dr R. Verbist (Gent)
over de aesthetische opvoeding.
Turk, 8 uur: Leidse smalfilmliga, huis
houdelijke zaken en vier films.
Wijkgebouw Levendaal, 8 uur: Chr.
Hist. Unie, jaarvergadering met geva
rieerd programma, D. van der Kwaak
over de provinciale staten.
Stadsgehoorzaal 8 uur: dames-gymnas
tiekvereniging Concordia, herhaling ju
bileum-uitvoering.
Zaterdag
Zomerzorg. 3 uur: Kamerkringvereni-
ging C.H. Unie, ledenvergadering, S. H.
van Eijbergen uit Katwijk aan Zee over
de politieke situatie en de aanstaande
verkiezingen.
Volkshuis. 4 uur: Junius Ingerman
over het Negervraagstuk in Afrika, met
lichtbeelden.
Schouwburg. 8 uur: Prinsessen-avond
Leidse Chr. Oranjevereniging. Timdeler-
club met .Maskerade" van Rie Knegt
Foyer stadsgehoorzaal. 810 uur
mannenkoor „Kunst na Arbeid", receptie
60-jarig bestaan.
Tentoonstellingen
Lakenhal: Tussen Romantiek en Haag
se School (landschappen uit het midden
der vorige eeuw) 104 uur, (tot 25 Jan.).
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat la, zeven eeuwen Ch'nese
calligraphic en schilderkunst (collectie
dr R. H. van Gulik). 10—4 uur (tot 14
Februari).
Prentenkabinet, Kloksteeg 25, 2—5
Het landschap ln de Noord-Ned. prent
kunst (eerste helft 17de eeuw) (tc
Januari).
H. B. G.-gebouw, 922
tweede Bloemlust-tentoonstelling (t.n
Januari.)
Alphen aan den Rijn, Museum
Rijnkade 11, 2—9 uur: werken van Paul
Citroen. Diana en Johfra (tot 23 Jan.).
Nachtdienst apotheken
Apotheek Kok. Rapenburg 9, tel. 24807,
en apotheek „Tot hulp der Menschheid".
Hooigracht 48. tel. 21060.
Haags gerechtshof
De procureur-generaal bij het Haagse gerechtshof heeft gisterochtend
bevestiging geëist van het in eerste instantie opgelegde vonnis, namelijk
een week gevangenisstraf, tegen een eerstejaarsstudent in de medicijnen.
Verdachte was ten laste gelegd, dat hij zich op 9 Augustus van het vorige
jaar te Noordwijk beledigend ten opzichte van de Koningin zóu hebben
uitgelaten.
Hij was die avond met een medestudent I aanraking was gekomen met het zitvlak
naar Noordwijk getrokken, waar het van de student, die daarop de voor de
tweetal zich tegoed had gedaan aan geest-1 Koningin beledigende woorden uitte,
rijk vocht. In Huis ter Duin werd hun de v.„,„hlt v,rkiaar<,,, d. op„,
toegang geweigerd, maar rij «»!hebben gehad, de Koningin ie beledigen:
kelder binnen. De politie verwilderde de „,chu wi„en k„„.
.V.'. I*"- D« raadsman bepleitte een geldboe-
nn te en wees er op, dat zijn cliënt behoor-
c I lijk „onder invloed" was geweest
wisten te doen dan hun bivak op te slaan L
in een lege, geparkeerde autobus. Ook|,
daar haalde de sterke arm hen weg,
bij de laars van een der politiemannen in
Uitspraak op 2 Februari.
Belang van Leiden
De heer De Wilde betuigde namens de
commissie aan B. en W. erkentelijkheid
voor het in haar gestelde vertrouwen.
Leiden heeft sinds 1705 een eigen schouw
burg, ofschoon deze nooit stedelijk bezit
ls geweest. Van het oorspronkelijke ge
bouw is niet veel meer overgebleven; er
ls èn door particuliere eigenaren èn door
de Leidse schouwburgvereniging voort
durend aan getimmerd en gedokterd. Het
zou dan ook ondankbaar zijn, als wij
niet met erkentelijkheid constateerden, dat
het particuliere Initiatief ons gedurende
twee en een halve eeuw in staat heeft
gesteld naar een schouwburg te gaan om
daar te genieten of te gruwen van
wat ons aan echte of vermeende
kunstuitingen werd voorgezet, aldus spr.
Maar de Leidse schouwburg heeft zich
niet geheel kunnen aanpassen aan de
moderne eisen. Er is geen geld voor en
geen ruimte om hieraan te voldoen, ter
wijl belangrijke verbeteringen dringend
geboden zijn. Het gaat niet alleen over de
veiligheid en de vermindering van brand
gevaar, maar ook over de technische
outillage.
Tenslotte verklaarde de heer De Wilde,
dat in de commissie het belang van Lei
den zal prevaleren boven alle andere,
kleinere en wellicht soms tegenstrijdige
belangen.
Er zal nog gelegenheid worden gegeven
tot kosteloze inenting of herinenting
tegen diphterle voor kinderen vanaf 5
maanden op;
Vrijdag, 22 Januari 1954 van 9—12 en
14—17 uur. en
Zaterdag 23 Januari 1954 van 9—12 uur.
In het gebouw van de G. G. cn G. D.,
Nieuwe Mare 13a.
De geleiders of de kinderen zelf moeten
het trouwboekje meebrengen.
Dringend wordt aangeraden voor alle
kinderen, die nog niet op voorgaande in
entingszittingen zijn geweest en niet via
de scholen voor inenting zijn aangemeld,
van deze gelegenheid gebruik te maken.
Voor een volledige inenting, bestaande
uit twee inspuitingen met een tussen-
1,j ruimte van pl.m. 4 weken, komen in aan-
jammer, dat er geen jeugd op deze vergadering te bekennen viel, want merklrlk ,u. kindmn. dl, no, nooit t,|rn
diphterie zijn ingeënt en alle kinderen, die
langer dan 3 jaar geleden tegen diphterie
zijn ingeënt.
Het is van groot belang om kinderen,
die zijn ingeënt in 1951 of 1952, ter ver
hoging van de beschutting, te laten her
inenten; deze kinderen krijgen dan één
inspuiting.
De Directeur van de G.G. en G.D.
C. R. ZUerveld
algemeenr aan-die door spreker zelf maar een gezellig babbeltje werd genoemd,
j heeft voor de oudere anti-revolutionairen de heilige bezieling van de
borg aanwezig zijn
van een uitvoerbaar
vaardbaar resultaat.
Dat de financiële zijde van het vraag- j partijleden bij verkiezingsgevechten in vroeger dagen doen herleven. En
nrererf—rf,.. istuk tenslotte een grote rol zal spelen,1
ïionaeraag spreekt vanzelf. Ongetwijfeld zal de stich-
Schouwburg, 8 uur: K. en O., vierdeting van een nieuwe schouwburg een zeer de jeugd zou er misschien inspiratie uit hebben geput voor meer en be-
uitvoering amateur-festival (Tot Ieders belangrijke uitgave voor de gemeente be- zielder politieke belangstelling.
Genoegen, Sempre Avanti en Rijnlandse j tekenen, ook al zou een mogelijkheid wor-
Rederijkerskamer met één-acters). j den gevonden, dat niet het volle bedrag
Zomerzorg, 8 uur: kynologenvereniging der kosten uit de gemeentekas moet wor-
„Rijnland", mevrouw Jetske Pieterse—den betaald.
Kalkman over: Honden houden
honden houden.
werden opgehaald. Dat was omstreeks de
eeuwwisseling. In de meelevende A. R.
gezinnen werd er toen over de partij ge
praat, er werd voor gebeden en gestreden.
En het vuur van de politieke belangstel
ling werd steeds feller aangeblazen door
de driestarren van dr A. Kuyper in De
Standaard, die de vijand striemden en de
vrienden tot enthousiasme brachten.
De geestdrift en de bezieling uit die
dagen zijn nooit in even sterke mate her
leefd. Mede aan de hand van gegevens
van de heer C. H. van Ulden, die door
de heer Muidei de onbezoldigde archivaris
van de A.R. partij werd genoemd, schetste
spreker de heftige verkiezingsstrijd van
1897, toen de liberale posities onder het
geweld van Kuypers strijdvaardigheid be
gonnen te wankelen. Dat was de tijd van
Troelstra, Schaepman en Kuyper. Anti
revolutionairen werden opgeleid in het
kiezers maken. Toentertijd bestond het
welstandskiesrecht nog. Iedereen, tot en
met de winkeliers toe, spande zich in om
stemmen voor de partij te winnen.
Karstens' naam blijft aan die acties
altijd verbonden.
zich af, toen hij die oude tijd vergeleek
met de tegenwoordige. Het is bitter jam
mer, dat de geestdrift verschaald is, zei
hij. maar geve God, dat die trouw, dat
gebed en die liefde eenmaal zullen her-
Schuld
De jaarverslagen van de secretaris, de
heer A. van Hoven Jr en van de penning
meester, de heer J. C. Sleyser, waren in
mineur geschreven. De paar vergaderin
gen van het afgelopen jaar werden slecht
bezocht en de penningmeester had de
trieste mededeling te doen, dat wijk I een
zware schuldenlast torst.
Bij de bestuursverkiezing werd de heer
Leiden, 21 Januari 1954.
Sleyser als penningmeester herkozen. Er
werd hem voor de vervulling van zij]
aangename taak veel dank gebracht. Het
voorzitterschap van de vergadering werd
gisteravond waargenomen door mr dl
P. G. Knibbe. Het bestuur zal maatregeler
treffen om in de slechte opkomst verbete
ring te brengen.
Bezieling
In heilige bezieling werd in 1902 op
nieuw een felle verkiezingscampagne ge
voerd. Een dominese zat met een pook in
haar rok verborgen in de Gehoorzaal
haar man bij te staan, als hü eventi
onderhanden dreigde te worden genomen
bij z(jn debat met een socialist.
Uitvoering van Bartóks derde pianoconcert
een evenement
Ook ditmaal dirigeerde Eduard Flipse het Rotterdams Philharmonisch
Orkest in een programma, bestaande uit werken van Beethoven, Bartók en
Bruckner. Hoewel deze combinatie ietwat verbaast, kan men toch niet ont
kennen dat deze programmakeuze van oorspronkelijkheid getuigde: zelfs
de meest getrouwe concertbezoeker werd hier bekend gemaakt met weinig
gespeelde werken en Bartóks derde pianoconcert werd hier, voor zover wij
ons kunnen herinneren, nog nooit uitgevoerd.
Beethovens ouverture „Zur Weihe des
Hauses", behoort stellig niet tot zijn be
kendste werken, en niet geheel ten on
rechte; deze is aanmerkelijk minder
waardevol dan de meeste andere werken,
ontstaan in dezelfde periode. Intussen
Flipse deze ouverture gerust nog
degelijk in studie kunnen nemen; er
nog veel aan te schaven, voordat de uit
voering boven het niveau van een repe
titie zal uitkomen. Het werk zal dan ook
acceptabeler zijn.
Na dit niet al te gelukkige debuut
de avond was Bartóks pianoconcert in de
vertolking van de ondanks zijn jeugdige
leeftijd reeds zo succesrijke pianist Then
Bruins, die naar wij menen voor
het eerst te Leiden optrad, een verras
sing. Dit prachtige derde concert, waarin
een geheel andere Bartók aan het woord
is dan bijvoorbeeld in de sonate voor twee
piano's met slagwerk, die onlangs in Lei
den werd uitgevoerd, stelt aan de toe
hoorder veel minder eisen dan een groot
deel van het oeuvre van Bartók; het '.oer
lyrische middendeel verraadt, met zijn
sterk tonale accoordvorming, neo-classi-
cistische invloeden. Bartók toont in dit
werk, hoe men eenvoudige samenklanken
In nieuwe relaties kan maken tot geheel
onvermoede expressiemogelijkheden.
De uitvoering van dit in rhythmisch op
zicht zeer gecompliceerde concert, dat met
eisen stelt, werd gedragen door het dyna
mische, feilloze spel van Theo Bruins, die
zich in de geest van deze muziek tot in
alle détails schijnt te hebben ingeleefd.
Zijn verfijnd toucher, heldere en ener
gieke klank droegen er belangrijk toe
bij, het luisteren naar dit werk tot
meebeleven te maken. De prestaties
het door Flipse zeer degelijk ingestudeer
de orkest schenen door het spel van de
solist op een hoger niveau te komen.
Een warmer pleidooi voor Bartóks oeuvre
Is nauwelijks denkbaar. Wij hopen, dat
wij spoedig Theo Bruins eens
recital kunnen beluisteren; het
in staat stellen zijn spel op een bredere
basis te beoordelen en zijn mogelijkheden
ook in andere muzikale stijlen te over-
Na de pauze wachtte Flipse de zware
taak Bruckners zesde symphonie, in A,
uit te voeren. Geen geringe opgave on
getwijfeld, doch zij werd in menig op
zicht op prijzenswaardige wijze volbracht;
met name het adagio, stellig het mooiste
gedeelte van dit in zijn geheel wat egale
oeuvre, en het scherzo waren vaak prach
tig van klank. Het koper blijft een zwakke
zijde van di' orkest, terwijl ook de klank,
kwaliteit van de strijkers nog niet vol
doende afgerond lijkt.
Wij menen, dat dit ensemble, hoe voor
treffelijk dan ook in vele opzichten,
Van tuin naar tafel
Huisvrouwen hielden een vak-
gesprek
De causerie, die mevrouw P. Zadoks van het voorlichtingsbureau van
de voedingsraad gistermiddag voor de Leidse huisvrouwen hield, was wel
bij uitstek een „vakgesprek". Mevrouw Zadoks sprak namelijk over ge
zonde voeding voor het gezin en zij deed dit ook in de vorm van een
gesprek door de in het Vlies aanwezige dames niet alleen gelegenheid
te geven tot het ftellen van vragen, maar zelf ook vragen te stéllen.
Waarop dan een roezemoezig antwoord volgde, dat van belangstelling en
gezelligheid getuigde.
Mevrouw Zadoks begon haar gesprek
met iets te vertellen over ontdekkingen
en naspeuringen op dit gebied, te begin
nen met de opsporing van de oorzaak
van de Beri-beri in 1900. Inderdaad: de
leeftijdsgrens van 1870 (ongeveer 39 jaar)
spreekt in vergelijking met die van de
jaren tussen 1930 en 1940 (plusminus 66
jaar) boekdelen, óók met betrekking tot
de verbetering van onze voeding.
Vervolgens vertelde mevrouw Zadoks.
welke levensmiddelen speciaal belangrijk
zijn. Zij gebruikte geen geleerde ter
minologie maar duidelijke beelden, die
bovendien zichtbaar werden weerge
geven op een vilt-toord. Zo was de op
bouw van onze celweefsels, 't onderhou
den van onze lichaamstemperatuur, het
in stan-d houden van ons arbeidsvermo
gen en de bescherming tegen ziekten geen
geleerdentaal meer, maar werden deze
begrippen duidelijke aanwijzingen voor
de te volgen weg inzake voeding. Vooral
het „melk is goed voor elk" stond ir
middelpunt van de belangstelling.
Na de pauze werd „Van tuin
tafel" een kleurenfdlmpje met geluids
band. vertoond over de bereiding
aardappelen, groenten en fruit op de
meest efficiënte manier. Daar de geluids
band tijdens de voorstelling weigerde,
ook aan de pianist de allerhoogste Bruckner nog niet ten volle toe is, of
wellicht is Flipse's muzikaliteit teveel
Frans georiënteerd om voor dit moeilijke
oeuvre voldoende affiniteit te hebben. De
hoekdelcn. met hun wijdse en breedvoe
rige constructies, bleven wat rommelig en
kleurloos. Het werk van Bruckner ver
dient intussen zeker grotere belangstel
ling en wij kunnen Flipse dan ook slechts
dankbaar zijn, dat hij de moed had deze
symphonie uit te voeren, temeer daar
juist deze zesde wat verwaarloosd wordt.
Over het geheel genomen was deze
avond zeer boeiend; Bartók kon men
haast een evenement noemen, en dat is
van het grootste gewicht. De zeer talrijke
toehoorders loonden zich dan ook zeer
geestdriftig, en zowel solist als dirigent
moesten langdurige ovaties in ontvangst
J. van der Veen.
moest spr. ook dit onderdeel van, het pro
gramma met haar stem verzorgen. Het
geen echter niet als een bezwaar werd
Mevrouw Hageman-Verhagen dankte
spr. namens de aanwezigen. De belang
stelling was goed.
Gezellige avond van het
Haagwegkwarlier
De buurtvereniging Haagwegkwartier
heeft gisteravond voor de ouden
dagen en invaliden in het clubhuis
„Westerkwartier", Ten Katestraat
gezellige avond aangeboden. Meegedeeld
werd, dat het bestuur besloten had' dit
jaar niet een halve, maar een hele dag
met de ouden van dagen en invaliden uit
De toneelvereniging Sketch voerde
deze avond, onder leiding van de heer
A. Polanen, aardige stukjes op.
veel animo werd ook geluisterd
twee jeugdige spelers van de mondaccor-
deonvereniging Accelerando.
Tuinbouw en Plantkunde
hield jaarvergadering
De afdeling Leiden van de Kon. Ncd.
Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde hield
gisteravond in het Vlies de jaarvergade
ring. De heer J. Jonker merkte in zijn
openingswpord op. dat het de tuinbouw
in 1953 over het algemeen goed is ge
gaan. De heer J. Entrop herinnerde ln
zijn jaarverslag onder meer aan de her
denking van het 75-jarig bestaan der af
deling en aan de Kerstshow. De vergade
ringen worden matig bezocht Hij wekte
op tot activiteit der leden. De heer A.
Lagendijk meldde, dat zich in het tcn-
toonstellingsfonds een bedrag van t 895
bevindt. Over 1953 was er een saldo van
f 670. Als bestuurslid werden herkozen
de heren Jonker. J. H. Smit. M. J. Esse-
veld en C. van Egmond.
Na de pauze hield de beer Smit een
causerie over de wijze, waarop men be
paalde gewassen kan vermenigvuldigen-
Enfcele subsidies in de ko9ten van her
stel van monumenten werden verleend,
ln 1955 zal de Oude Kerk te Delft voor
rang verkrijgen. De provincie heeft reeds
f 50.000 bijgedragen voor het gedeeltelijk
herstel van deze kerk De totale kosten
worden geraamd op bijna 2'.i millioen
gulden.
Voor het herstel van de romp van de
Jacobstoren in Den Haag werd vijftien
procent van de kosten, ofwel f 775.000
bijgedragen. Een bijdrage voor de nieu
we spits zal later ter sprake komen. De
vergadering besloot f 1000 te geven voor
een standbeeld van dr ir C. Lcly. Op 23
September 1954 zal het honderd jaar ge
leden zijn, dat dr Lcly, aan wie de tot
standkoming van de Zuiderzeewerken
voor een groot deel te danken is, werd
geboren. Bij de afsluitdijk wil men nu
een standbeeld plaatsen.
Subsidies werden ook verstrekt aan
Het Zuidihollands Landschap, de Federa
tie tot het bevorderen van agrarische
tentoonstellings- en aanverwante belan
gen voor Zuid-Holland (Fegra) en aan
de nog op te richten Stichting waarborg-
instituut voor de tuinbouw in Zuid-Hol
land.
Afgewezen werden de subsidie-aanvra
gen van de stichting De Nederlandse
Opera, het Zuid-Hollands Orkest, het
Ned. Gesprek Centrum en de Stichting
Filmcentrum. Bij de laatste aanvrage
pleitte de heer Van Eijbergen (C.H.)
voor steun aan het bevorderen van de
vertoningen van goede films, o.a. door
het Filmcentrum der Herv. Kerk en door
de Chr. Filmactie. Over een subsidie aan
de diergaarde Blljdorp te Rotterdam werd
nog geen beslissing genomen: met 42
20 stemmen werd een voorstel tot
uitstel aangenomen
Het bevolkingsonderzoek
in Leiden
Men meldt ons:
Nadat met het oog op Kerstmis en
Nieuwjaar het onderzoek veertien dagen
onderbroken, is in de eerste volle week
in Januari het onderzoek In de vierde
wijk geëindigd. Gedurende de vorige
week is in een zestal grote bedrijven het
daar werkzame personeel in het bedrijf
onderzocht.
Dinsdag j.l. is begonnen met het on
derzoek van de bevolking van wijk V
(de laatste wijk); deze wijk wordt be
grensd door het water van de Rijn van
de Vink tot de Witte Singel de Witte Sin
gel en de Vliet tot de grens der gemeente.
Plaats van onderzoek is voor deze wijl»
tot en met Woensdag 27 Januari de kleine
zaal van de Stadsgehoorzaal, ingang Aal
markt 7, en daarna, omdat in de Stadsge
hoorzaal geen avondzittingen kunnen
worden gehouden, nog enige dagen in
het gebouw van het weeshuis. Hoogland-
Kerkgracht 17.
In alle wijken werd uitsluitend onder
zocht gedurende de eerste vijf dagen van
de week. Met het oog op hen. die alleen
gedurende het weekeinde in de stad zijn,
ral as. Zaterdag. 23 Januari, éénmaal een
zitting worden gehouden op Zaterdag
middag van 14 tot 16 uur in de kleine
de Stadsgehoorzaal, ingang Aal
markt "7. Hiervoor zijn opgeroepen al die
genen, die bij huisbezoek hebben opge
geven. dat zij op andere dagen verhinderd
zijn.
Alle anderen, die verhinderd waren te
verschijnen op het tijdstip, waarop zij
opgeroepen, kunnen ook van deze
gelegenheid1 gebruik maken om zich te
laten onderzoeken.
Ook zij, die aanvankelijk zich niet voor
het onderzoek hadden opgegeven, maar
daaraan alsnog willen deelnemen, kun
nen op bovengenoemde tijd en plaats
voor ondenzoek terecht.
Ds J. Jongeleen morgen
7C jaar
Onze oud-stadgenoot ds J. Jongeleen,
hoopt morgen de leeftijd van 75 jaar te
bereiken. Zijn eerste gemeente was
Noordeloos, waar hij 18 Oct. 1914 zijn
Intrede deed. In 1920 vertrok hij naar
Maarssen. in 1923 naar Hilversum, in
1930 naar Groningen, in 1932 naar Apel
doorn, in 1946 opnieuw naar Noordeloos
en sinds 1947 is hij aan de kerk van
Bussum verbonden. Voordat ds Jonge
leen predikant in de Chr. Geref. Kerk
werd. had hij een bakkerij aan de Pie-
terskerkkoorsteeg.
Voor emigranten
Adspirant-emigranten wordt er op ge
wezen, dat de administrateur van de Chr.
emigratiecentrale te Leiden, de heer M.
Hecmsbergen, Valdezstraat 11, telefoon
heeft gekregen. Het nummer is 24213.
Korf en Klein
President Eisenhower is gisteren zijn
tweede ambtsjaar begonnen. Het perso
neel van 't Witte Huis, de leden van het
kabinet en het bestuur van de republi
keinse partij boden hem geschenken aan.
■N „Het is niet waar", zo zeide minister
Dulles dezer dagen ..dat leden der Ame
rikaanse buitenlandse dienst dubbelzin
nige rapporten indienen, omdat zij critick
van de veiligheidsdienst vrezen, -fr Nog
vóór de zomer begint, omstreeks eind
April, begint ln Londen eindelijk de in
ternationale conferentie over de veront-
niging van zeewater en stranden door
afgewerkte olie van zeeschepen. Het
aantal vluchtelingen uit de Russische
Duitsland was gisteren aanzien
lijk groter dan gewoonlijk n.l. 500. De
commissie van binnenlandse zaken van
de Amerikaanse Senaat heeft het voor
stel aanvaard, Hawaii en Alaska de po
sitie van staat te geven. Nieuw op de
Duitse markt: zakdicteermachine, 980
gram, kan in de zak worden meegedragen
maakt opnamen van twee uur. -fa De
begroting van het Belgische ministerie
onderwijs ls op de voornaamste pos
ten als volgt verdeeld (ln francs): Lager:
314 milliard; middelbaar. 19 milliard,
hoger: 758 millioen; technisch; 1»,4 mil
liard; kunst: 105 millioen. Uit Zwit
serland Ls aan de Westduitse bondsdag
borstbeeld van Bismarck ten ge
schenke gezonden, -fr Bertrand Russel,
bekend Brits wijsgeer, is voor een liohte
operatie in een Londens ziekenhuis opge-
tV In de Amerikaanse staat
Bridgeport heeft de Sikorsky-vliegtuig-
fabriek een helicopter gedemonstreerd,
die drie zware jeeps kan vervoeren, even
groot is als een Dakota-vliegtuig en een
snelheid kan bereiken vsn 240 km per
-fr De hertog van Montrose, uitvin-
;n constructeur van het eerste vlieg-
tuigfnoederschip (dat was in 1912), is op
75-jarige leeftijd in Schotland overleden.
De vergadering te Cairo der poluirke
commissie van de Arabische Liga is ge
ëindigd. Aan de raad van de Liga werden
enige aanbevelingen gedaan.
