Zeer snelle ontwikkeling
in de staat Alberta
Ondanks gedeeltelijke
drankmisbruik
drooglegging toch
in Canada
y
Duitsland heeft nog genoeg
kolen voor 1000 jaar
IDEEËNBUS BRACHT BESPARING VAN
VELE MILLIOENEN DOLLARS
Boekbesprekingen
4
5
ZATERDAG 16 JANUARI 1954
NAAR HET DERDE LAND VAN DE WERELD (VU)
JN ALBERTA ZIJN FEITELIJK alle steden en plaatsen, fabrieken, in
stallaties enz. niet meer dan een mensenleeftijd oud. Alles is hier even
jong. Hoe snel deze jeugdige provincie uit z'n kleren gegroeid is, moge
blijken uit het feit, dat het getal inwoners in 1891 nog niet bekend was,
dat het in 1901 drieënzeventigduizend bedroeg, terwijl nu alleen Edmon
ton, de hoofdstad, al tweehonderdduizend inwoners telt. Hier is een wereld
uit de grond gestampt. Behalve landbouw en veeteelt zijn hier onafzien
bare rijkdommen aan olie, kolen en natuurgas.
Youth of Christ opging, zegt dit toch
De Canadian Pacific, die het devies
voert, dat hij de wereld omspant, in te
genstelling tot de slagzin van de Canadian
National, dat deze heel Canada bedient.
I bracht mij verder door de gloeiende
prairies. Een zit zonder eind!
Op vele plaatsen zag ik naast de baan
i telefoonpalen staan, die niet veel meer
dan een meter hoog waren. De draden
i liepen dicht over de grond. Mocht ik
daaruit afleiden, dat de sneeuw hier
's winters niet zo hoog komt?
Na een tweede nacht in mijn slaap
wagen, onder het plafond in het bovenste
bed te hebben doorgebracht, zag ik hoe
de mensen 's morgens vroeg erg bleek
I en wit weggetrokken in hun stoelen in
I de coach zaten. Ondanks de gemakkelijke
stoelen en het kussen en de deken, die
gehuurd werden van de „newspaper
man" viel het toch blijkbaar niet mede.
l Een bed is toch maar je ware!
Bij een „stop" stroomde de trein weer
j leeg.
Voordat men uitstapt maakt de neger
portier de handvaten schoon met een
papieren handdoek, zodat men geen
zwarte handen krijgt. Telkens wordt de
j tréin onderweg ook schoongemaakt. Om
te. kunnen uitstappen wordt er op de
grond een „opstandje" geplaatst, want
I perrons, die verhoogd zijn, ziet u in Ca-
i nada vrijwel nergens. Ende neger-
I portier biedt vriendelijk de helpende
I Er komen wagentjes aanrijden met
grote ijsblokken. Van onderen en van
boven gaan er luiken open in de wagen,
waarin deze ijsblokken verdwijnen. Dit
is blijkbaar voor de airconditioning.
Mijn tijd in de trein gebruik ik om aan
tekeningen te maken en nog eens aan
tekeningen, om wat te lezen, om brieven
te schrijven, eerst naar hüis vanzelf.
Waarom kon mijn vrouw deze geweldige
reis niet met mij mee maken, en zat zij
nu thuis, juist in de vacantietijd, met
onze zes kinderen? Een hele job! Tel
kens dacht ik weer onderweg: dat had
Verder waren er de gesprekken met
mijn medepassagiers,
j Den Engelse dame genoot met haar
man erg van deze tocht door Canada.
Een negerportier, met wie ik een praat-
Je maakte de negers zijn hier niet ge
diskwalificeerd zoals in de Verenigde
Staten! bleek uit Alabama te komen.
I Hij was Methodist, zoals velen van z'n
I kleurgenoten. Wij spraken over de een
heid, die er toch in het geloof in Christus
is.
Een Canadese dame vroeg mij hoe het
j weer in Holland was. Ik vertelde haar,
dat het bij ons altijd regent, behalve wan-
I neer de zon schijnt, waarop zij hartelijk
I begon te lachen.
Koit oponthoud in
Winnipeg
TEN DAG OPONTHOUD in Winnipeg.
de metropolis van de prairie, ook
wel het Canadese Chicago genoemd, waar
I 40 talen gesproken worden, kon ik mij
niet veroorloven. Het reisplan liet het
niet toe. Toch wilde ik daar zo graag
Martlen Baanen, een vroeger gemeente
lid, met zijn jong vrouwtje, ontmoeten.
Overigens behoefde ik hun helemaal
niet te vragen of zij weer naar Holland
terug wilden.
lors. Daarbij is dan nog deze bepaling,
dat de mannen en de vrouwen* in een
apart verblijf moeten drinken, behalve
wanneer een heer een dame begeleidt.
Enin dat mannenverblijf wordt er
dan ook gedronken, dat het niet mooi
meer is. Zo'n tien biertjes achter elkaar
bijvoorbeeld. Men hoeft zich daar voor
geen dame te generen!
Whisky
Ondanks deze maatregelen of juist
daardoor? beliep in 1949 de rekening
van de drank in Canada gebruikt zes
honderd millioen dollar. Dat is gelijk
Canada (en met name Zuid-Alberta) heeft veel te danken aan de irri
gatie, die droge gebieden vruchtbaar maakte. Hierdoor worden de be
staansmogelijkheden voor de emigranten vergroot. Weliswaar zullen
zij veelal zelf voor de irrigatie moeten zorgen. Daarbij passen zij dan
het Swift Currentsysteem toe, waarvoor zij de aanwijzingen krijgen bij
het Teen-Age Recreational Centre. Op de foto zien we twee boeren
arbeiders bezig met het leggen van een dam.
Onder 'n kopje koffie, dat Martien per se
wilde betalen (wij kregen hier bijna ruzie
over), spraken wij over de moeilijkheden
om van een dubbel inkomen, dat zij nu
hadden, terug te vallen op een enkel,
wanneer de omstandigheden in het ge
zin dat vereisten.
Hoe zij woonden?
Wel, in zo'n prettig fris Canadees huis.
's Zomers met de horren voor de ramen
en 's winters met dubbele ramen tegen
de koude. De prijzen van de levensmid
delen zijn in deze grote handelsstad erg
laag. „Men leeft hier practisch het goed
koopst".
De tijd draaide met een verbazende
snelheid. In een ommezien was het uur
tje om, aan het eind waarvan nog enkele
ernstige woorden 'gewisseld werden. Zij
brachten mij in de trein, 'k Voelde In
mijn zak. Daar zat een doosje sigaren in,
vijf van die pittige Marguerites. Die
Martien toch!
De schrijver van dit artikel, ds Spier (midden achter) op bezoek bij
de familie Beekman, die we hier zien op de trap voor haar woning
aan de West Mount Road in Calgary.
Dan moest het maar in dat uur gebeuren,
dat de trein in Winnipeg stilstond,
schreef hun van te vor
vroeg ze aan het station
kaart en
willen komen.
In"dë hal beneden in het station ont
dekte ik al spoedig de twee stralende ge
zichten van Martien en Ankie. Wat fijn,
elkaar te mogen zien, al is het maar
^nT een ommezien waren wij het station
uit en in een restaurant aan een breede
straat met hoge gebouwen, om even
rustig te kunnen spreken.
als secretaresse op een kantoor, beiden
goed met hun Engels, verdienden flink
I wat dollars. En wat veel mooier was:
I zij leefden met God, in het
op Hem.
Martien was op 23-Jarige leeftijd
Portage la Prairei al ouderling geweest
Dat is in Canada mogelijk!
Van hem hoorde ik de verzuchting:
„Ik zou wel weer eens een echte zware
Hollandse preek willen horen!" Zwaar,
dan gerekend in vergelijking met de
Engelse preken, die soms wat erg vlot
kunnen zijn.... Wanneer u een dergelijke
opmerking hoort van een jongeman, die
in ons land geheel In het werk
toe:
Vooral de hartelijke groeten aan de
familie en aan alle vrienden van de Youth
for Christl
Run naar een hofel
iEN DE TREIN na een aantal
rijden weer eens een keer stopte,
ik ineens een aantal reizigers de weg
overhollen naar een hotel aan de ov
kant. Wat was er aan de hand? Ik
achterna. De sensatie, die hier te beleven
viel, wasdat er hier een biertje
koop was. Is dat iets bijzonders? Neen
niet in Nederland, maar wel in Canada,
dat- tot op zekere hoogte „drooggelegd"
is. In de trein is niets van alcoholica te
krijgen. Geen wijn en geen bier! En in
gewoon restaurant vindt u het ook
niet.
Wie iets van wijn of sterke drank wil
kopen, kan daarvoor in een regerings
winkel terecht, die op bepaalde uren v
de dag geopend is. Dan moet men e
vergunning hebben, die tegen betaling
verkrijgen is. Wat men dan krijgt moet
onaangebroken langs de kortste weg
naar huis vervoerd worden. Men mag het
alleen in huis gebruiken. Zelfs niet in
de tuin! Dat is nog strafbaar.... Verder
speciale gelegenheden,
een derde van alle uitgaven, die de
centrale regering In dat jaar deed.
Voor Kerstfeest beleggen ook zaken
mensen een Christmasparty voor hun
personeel, welke „Kerstfeestviering"
vaak in een dronkemansboel eindigt.
Geen wonder dat de kerk zich daartegen
Bepaald zielig was dat geval van het
Hollandse meisje van 16 jaar, dat als
of hulp in een ziekenhuis- werkt.
Er werd een advocaat daar verpleegd.
Hij vroeg haar en haar vriendin, wanneer
avonds vrij waren van dienst, nog
bij hem op de kamer te komen.
Toen presenteerde hij hun een glas limo
nade waarin een flinke scheut whisky
gedaan was.
Maardat ene glas was voor onze
jeugdige vriendin te veel. Zij moest naar
haar kamer gedragen worden. En.... zij
kreeg op staande voet ontslag wegens
dronkenschap. Of die advocaat dat niet
had kunnen verhinderen? 'k Weet het
niet. Hij mocht in ieder geval geen sterke
drank medenemen in het ziekenhuis en
zoiets is toch in één woord: .gemeen.
Buiten in Alberta
de treinreis al twee maal een uur terug
moeten zetten.
Zo was ik in het verre Westen van
Canada gekomen, enhet was hier
werkelijk geen primitieve toestand, van
mensen, die in blokhutten moeten wonen
in een slechts zeer gedeeltelijk ontgonnen
land. Ook het buitenleven in Alberta
staat in het teken
wikkeling, die mi
voortgegaan.
De cowboys kunt u rustig op een Zater
dagavond door de hoofdstraat van een
provinciestadje zien lopen, of in een
restaurant aantreffen, zonder moord en
doodslag met de bekende Wild Weststem-
De hoofdwegen zijn nog vaak grind
wegen met kuilen, en de zijwegen zijn
maar doodgewone kleiwegen, die soms
na enige regenval zo glad kunnen wor
den, dat de beste chauffeur er met zijn
car afglibbert en in de droge sloot te
recht komt.
Ik zag ergens een totaal in elkaar ge
deukte wagen staan, waarmede de eige
naar met een vaart van 85 mijl (een mijl
is 1,6 km!) in een grindhoop gereden was.
Oorzaak: dronkenschap! Gevolg: de man
Het lijkt heel wat gemakkelijker te
zijn de droge prairie van Canada nat te
maken door irrigatie, dan de mensen
hier droog te leggen.
Door de uitgebreide irrigatie is er In
Zuid-Alberta een grote bietenteelt ont
staan, en levert deze provincie verder
voor honderden millioenen landbouwpro
ducten op, waarbij ook de reusachtige
veeteelt moet genoemd worden.
Landbouwvoorlichting heeft er op grote
schaal plaats door de landbouwproef
stations. die zeer veel lectuur verschaffen
met aanwijzingen en illustraties hoe men
in de prairie fruit kan telen, bomen moet
planten, irrigatie moet toepassen voor
aardappels, enz.
Er zijn al duizenden Nederlanders
werkzaam in deze streken. Zij worden
ook in het algemeen als emigranten goed
gewaardeerd, zoals mij bleek uit een
gesprek met een directeur van een lan '-
bouwproefstation. En.... er is nog voor
zeer velen plaats.
Men kan niet alleen landbouwers, maar
ook mijnwerkers in Alberta gebruiken.
Hier bevinden zich n.l. de grootste kolen-
lagen van Canada. Het verrassende feit
doet zich hierbij voor, dat op verschillen
de plaatsen de kolenlagen vlak onder de
grond liggen, zodat men dit zwarte goud
hier maar voor het afgraven heeft.
Zo dankt. Lethbridge, in Zuid-Alberta,
z'n ontstaan aan de kolenvoorraden, die
daar in de boomloze prairi- worden aan
getroffen.
In Calgary
TJET GING WAT OP z'n Amerikaans.
-*-Anog iets sterker dan in Winnipeg.
's Morgens om kwart over zes zou mijn
trein van het Noorden in Calgary aan
komen, en om kwart over negen ging
mijn trein weer weg naar het Oosten. Ik
mocht deze aansluiting niet missen. Hoe
moest ik de familie Beekhof dan berei
ken, die zich in Calgary gevestigd had?
Weer een kaartje schrijven, een paar
dagenvan tevoren.
En ja, daar stand hij 's morgens vroeg
aan de trein te wachten om mij af te
halen!
Wij waren beiden nog pas wakker maar
toch blij met het weerzien.
Met een taxi ging het naar zijn huls
op de West Mount road.
Mrs Beekhof was al bij de hand, en
Tot de velen, die ds Spier een
groet voor hun familie meegaven,
toen hij terugkeerde naar het va
derland, behoorde ook het gezin
Baanen. Hier zien we Martin
Baanen en z'n vrouw op de trap
voor hun huis. Martin groet
vooral zjjn vrienden bij de Youth
for Christ.
zorgde voor het breakfast, dat letterlijk
van alles voorzien was. zodat ik het er
wel de hele dag mede kon doen.
De eerste tijd in de bieten was niet
meegevallen. Dat was moeilijk en soms
hard. De huisvesting was niet te best
en door de toestanden van de wegen kon
mr Beekhof vaak niet thuiskomen.-
Maarnu voelden zij zich rijk ge
zegend in Calgary, deze oliestad. die in
minder dan geen tijd uit de grond gere
zen is en een 135.000 inwoners telt.
Hij was werkzaam bij de Hudson Bay
Company, wat hem als textielhandelaar
veel beter lag. De ene promotie volgde
na de andere. Nu is hij al salesman met
een goed inkomen.
Jan werkt met plezier op een drukkerij.
Hem smaakt het Canadese eten veel te
goed, al gaat hij heus no| wel door de
deur. De andere kinderen van de
zes zijn nog op school.
Mr Beekhof is oudeding en voorzitter
van de kerkeraad.
Het huis was werkelijk keurig. Vrien
delijk. Een goed ingei^hte badkamer.
Behalve de salon een peel practisch en
mooi ingerichte keukenkamer en vier
slaapkamers. Envanzelf met centrale
verwarming.
■Wat het kost?
Oh, slechts honderd dollar (f 380) per
maand aan huur!
En daar is het basement, de kelderver
dieping niet bij, want deze wordt weer
apart verhuurd, met z'n kamers voor een
slordige zeventig dollar per maand.
U ziet, het is daar een Eldorado voor
huiseigenaars!
Wel is er na' de oorlog even een huur-
prijzenstop in Canada geweest, maar deze
allang weer opgeheven. Doordat de
bevolking in Alberta zo snel toeneemt,
an men het niet vlug genoeg bij-bouwen.
Daarom waren zij dolblij, dat zij dit
Hoe dieper hoe warmer
Milliarden tonnen zwarte diamant zitter er
nog in de grond
(Van onze correspondent in Bonn, Willy Bekaar)
BONN, Januari 1954.
TAL VAN GELEERDEN in West-Duitsland hebben zich in de laatste
tijd vaak met een bezorgd gezicht met de vraag bezig gehouden
hoe lang het nog zou kunnen duren voordat de voorraad kolen, die hier
nog in de grond verborgen zit, opgeraakt zal zijn. Het is een kwestie, die
bij ons natuurlijk ook de volle aandacht verdient, want er bestaat ongetwij
feld wel enig verband tussen de kolenbekkens in ons land en die in het
Westen van Duitsland. Duitse pessimisten geboren zwartkijkers dus
gaven al als hun mening te kennen, dat er over driehonderd sommige
zeiden zelfs al over tweehonderd jaar in Duitsland niet veel zwarts
meer onder de grond te ontdekken zal zijn.
geologen zijn in de afgelopen daarbij tot de slotsom gekomen, dat de
jaren druk aan het boren gegaan en heb
ben op tal van plaatsen diep onder de
oude korst van Moeder Aarde met aller
lei ingewikkelde instrumenten een
nauwkeurig onderzoek ingesteld. Zy zyn
huis. dat feitelijk te duur was. konden
krijgen. Men kan daar niet hard genoeg
voor lopen, omdat er zovele liefhebbers
klaar staan, en men heeft in Canada
geen huisvestingscommissie van de ge
meente, zoals bij ons.
Ds Hoekstra komt
OM ACHT UUR. toen wy met het ont-
byt klaar waren kwam ds Hoekstra,
de man. die zoveel voo
voor de uitbouw van t
Church gedaan heeft.
Uit het interessante gesprek, dat wij
hadden, kwam duidelijk, naar voren, dat
de kerk in Canada en Amerika, gezien hei
hoogst oppervlakkige leven van velen,
het lijntje wel strak moest houden.
Vandaar de afkeurende uitspraken van
de Chr. Reformed Church over kaarten,
dansen en bioscoopgang.
Toch was Rev. Hoekstra zeer belang
stellend naar het werk van de Christelijke
Film Actie in Nederland,
graag wat meer wilde horen.
Ook vond hü. dat de emigranten niet
voldoende beseften welke offers zy in
Canada voor de kerk moesten brengen.
„Jullie moet de mensen in Holland
beter leren geven", was tyn opmerking.
In Canada laat men soms de auto en de
yskast voor de kerk gaan.
Wy kunnen deze opmerking verstaan.
Er is in Canada zo heel veel nodig
de kerk. Alles moet daar van het begin
af worden opgebouwd. In Holland hebben
wij het vaak zo gemakkelyk, door alles
wat \^y van onze vaderen geërfd hebben.
Enal wordt er by ons heel wat
gegeven, elke gave is nog lang geen offer.
Dat moet in Canada wel zo zijn.
Ds Hoekstra rekende het voor ,my uit,
dat ik door een andere trein uit Van
couver te* nemen, toch nog even op de
terugreis in Calgary kon komen om eer
lezing te houden.
Dat moest dan in een hurry gebeuren,
van half acht tot kwart voor negen, om
dat om vijf voor negen de trein weer
vertrok. U ziet, alles op z'n Amerikaans!
Hoe snel 't gegaan is
Toen kon ik nog iets langer met de
familie Beekhof spreken en va
gastvrijheid gebruik maken.
Ook zag ik hoe snel deze stad,
Bousrivier gelegen, gegroeid
we wyken zyn zo snel
nog geen tijd gehad heeft om vol-
MILLIOENEN dollars en een jaar 1942 reeds
niet te schatten aantal taald i
werkuren worden jaarlyks in dollar
de Verenigde Staten bij de re-
geringsbureaux en de handels
totaal van 650.000 inge-
diende voorstellen voor toe-
industrie-ondernemingen passing in aanmerking kon-
bespaard door de toepassing den komen,
van ideeën, die door de amb- De Amerikaanse Rekenka- nigheden
tenaren en employé's aan de mer schat, dat over een perio- oplopen,
hand zyn gedaan. Daarvan de van slech.s 3 jaar de bespa- jju mo
wordt van beide kanten ge- ringen van de Federale Rege- dat er m
profiteerd, want indien zulke ring door toepassing
ideeën goede resultaten ople- stelsel meer dan 50 millioei
veren, wordt de „auctor intel- dollar hebben bedragen
lectualis" ervan beloond en het ministerie van Verdedi
het bureau of de onderneming ging zelfs in totaal 166 mil- vüld'
een bedrag be- kundigen in dienst om vast te hy al jarenlang verrichtte
dan 5 millioen stellen of en op welke wyze overbodig was.
150.000 ideeën, die besparingen verkregen kun- Zoals zo vaalc is eenvoud het
nen worden en al gaat het kenmerk van hat war* an
hierby soms slechts ma
lioen dollar kon
spaard. Dit zyn nog
zichtige ramingen ei
een voorstel waa:
productiekosten va
rden be- de I
de bedryfs- of fabricage-
kosten verlagen, een verbete
ring in het fabrikaat aanbren
gen en meestal de productie
verhogen.
Op handels- en regerings-
bureaux wordt een goed denk
beeld in de regel met een be
paald bedrag gehonoreerd,
terwyl op fabrieken doorgaans
de grootte van de beloning af-
hankeiyk is van de bereikte
resultaten. Het is merkt
dig te bedenken, dat al
ideeën' van zo verschillende
aard een steentje bydragen tot
de ontwikkeling van de tech
niek en als gevolg daarvan tot
de verhoging van de levens
standaard.
By de General Motors Cor- kunde tot
poration is sinds' de invoering wikkelde
van dé ideeënbus in alle. af- groeid. Zowel de regering als
in" daarover kan Nina Vincent uit
fracties daarvan, het is New Brunswick meespreken.
Zij had al 20 jaar op een grote
pharmaceutische fabriek ge
werkt toen het haar opviel,
denken, dat bij de verpakking van
hechtpleister twee stroken
waspapier werden gebruikt,
om te voorkomen, dat de
pleister vochtig zou worden.
Zy zag in, dat met één lang
UIC stuk waspapier hetzelfde be
en. rejfct kon worden. Zij probeer
sel de het en het bleek goed te
ildoen; haar idee kwam nog
ezelfde dag In de bus. Na
langdurige proefnemingen
gleuf aan de muur behoeft te
worden gehangen en dat deze
dan de volgende dag met
n frisse ideeën ge-
De denkbeelden, die
resultaten ople'
eer voor- zijn meestal niet in een
alleen al helder ogenblik geboren,
armede de hebben jaren van zorgvuldig
-an een 40 onderzoek en voortdurende in- J-Ilguliri#e
6PannmK gekost, waarbij vaak ging de fabriek
worden verlaagd, le- de steun van superieuren er
1942 reeds een bespa- directie niet kon worden ge-
konden
ring van 23 millioen dollar op. mistZelfs "besVaat
Dit kwam echter niet alleen sommige bureaux e
de belastingbetaler ten goede,
,aar_ maar de productii
deze ho°8d worden
toe i
door het
inbrengen van deze verbete
ring kon de vuursnelheid van
het geschut bijna verdubbeld
worden.
In deze tyd van massapro- toe. een r
ductie is de bedrijfshuishoud- te brengen. Zo was
Ford Motor Company
■hap uitge- ployé. die een beloning kreeg
bier kan kragen, in hotels of beer-par- delingen en bedrijven in het het bedrijfsleven
irde de fabi
21.000 dollar uit aan mate;
len en lonen en Nina
ideeën jaarlyks 1? procent
uitgespaarde bedrag.
Niet van alle aanvaarde
Ideeën kunnen de resultaten
in cyfers worden uitgedrukt,
maar er kan niet aan getwij-
persoonlijke moed feld worden, dat het zeer de
uw idee naar voren moeite waard is het licht niet
ier de korenmaat te houden
degenen, die dat licht kun-
i doen schijnen aan te
omdat hij had moedigen er mee voor de dag
komen.
wordt een tydschrift
dat geheel gewijd
ideeën om tot meer en
betere ideeën te komen.
Een kijkje op de stad Calgary
en de Centre Street Bridge.
Calgary gelegen in de staat
Alberta, is een centrum in een
gebied met veeteelt, graan
bouw en oliewinning. De stad
wordt doorsneden door de ri
vieren Bow en Elbow en fyee/t
85.000 inwoners.
bij de
doende bruggen over de rivier te bouwen,
waardoor de verbinding soms moeilyk is.
Met drie verschillende busiynen moesten
y naar de kerk.
Dit kerkgebouw is voor 22.000 dollar
gekocht van de Baptist Church. HierbU
hoort een flinke „lot" grond.
Doordat het centraal ligt is de grond
ondertussen in enkele jaren weer In
aarde gestegen. Daardoor zal men alles
eer met winst kunnen verkopen, wan
eer het kerkgebouw te kie n wordt.
Vele oliemaatschappyen hebben In deze
stad, waar duizenden aandelen verhan
deld worden, hun kantoren gebouwd. De
ae bank na de andere heeft er zich ge-
estigd.
Met de olie komt een stroom dollars
Alberta produceert 96 procent van alle
olie. in Canada gewonnen.
De 1800 km lange pypleiding voor olie
an Edmonton naar Lake Superior kwam
in 1951 klaar. Vandaar wordt de olie over
de grgte meren verscheept. En men
spreekt in Alberta al over een andere
pypleiding naar het Oosten via de Ver
enigde Staten, maar men is bang, dat men
dan in de States clandestien teveel olie
zal aftappen onderweg.
Rijswijk (Z.H.) Ds H. J. SPIER
P.S. Het instrument, waarin een
baby kan schommelen, in het vorig ar
tikel vermeld, heet geen switch maar een
toestand tóch nog niet zo zorgwekkend
is als die zwartkykers aanvar.keiyk had
den vermoed.
Op een diepte van 1200 meter zitter»
alléén al in het Ruhr-gebied méér dan 65
milliard tonnen steenkool in de grond.
Daarby komen nog twee andere milliar
den in de omgeving van Aken dus vlak
by de Belgische en de Nederlandse
grens! en in Neder-Saksen.
Verder zyn de aardkundigen ervan
overtuigd, dat er in het noordeiyke ge
deelte van de Ruhr-streek nóg circa 148
milliard tonnen liggen te sluimeren, iets
dieper in de grond. nl. 2000 meter.
De geologen en andere geleerden, die
meer vermaak in huishoudelyke reken-
kunstjes scheppen, verklaren, dat Duits
land door die reusachtige voorraden voor
lopig. d.w.z. gedurende de eerstvolgende
duizend jaar r.og wel geen kolenzorgen
zal hoeven te hebben tenzy er natuur-
lyk weer een verschrikkelyke oorlog
komt'. en wie dia (over 1000 jaarU
leeft, wie dan zorgt!
Maar wèl doet zich hierby een andere
moeiiykheid voor, waarmee men in de
toekomst in het mynbedryf trouwens
ook in andere landen wel degelyk re
kening zal moeten houden. Want hoe die
per men onder de oppervlakte van de
aarde komt, hoe warmer het er wordt.
Elke dertig of vyfendertig meter lager
gaat de temperatuur één graad Celsius
omhoog. Wanneer men op een diepte van
tweeduizend meter naar kolen zou gaan
delven, zou men dit in een hitte van meer
dan 60 graden Celsius moeten doen. Reus
achtige koelmachines zouden aan het
werk moeten worden gezet om het opont
houd van de werkende mensen daar be
neden in die diepte wat draagUJker te
maken.
„A.B. C. van de bouw-
sty len in de Neder
landen" door dr Frans
Vermeulen. Uitg. Boek en
Periodiek, Den Haag. (304
blz. 6.50).
De schryver van het bekende „Hand
boek tot de geschiedenis der Ned. bouw
kunst", dr Frans Vermeulen, heeft onder
de titel „A.B.C. der bouwstijlen in de Ne
derlanden" een nieuw boek geschreven,
dat bedoeld is als leidraad tot de kennis
van de voornaamste kenmerken der op
eenvolgende bouwstijlen. Wie het Hand
boek van dr Vermeulen kent, weet dat hij
zeer instructief en onderhoudend kan
schrijven. Het nieuwe boek bewyst dat
ook en geeft op zeer pakkende wijze een
overzicht van de tyd van Karei de Grote
tot het begin van de 19e eeuw, toen, zo
als de schryver zelf opmerkt, „aan alle
styi, zowel in de kunst als in het leven,
een einde kwam". Ondanks het enorm
vele feitenmateriaal, dat dr Vermeulen in
dit boek moest verwerken, is het geen
dorre opsomming geworden. Hij maakt
met zijn lezers een zeer interessante wan
deling door de bouwstijlen en men kan
zich rustig aan zyn leiding toevertrouwen.
Het is alles verantwoord wat hij zegt en
het getuigt van een* heldere kijk op ver
schillende problemen. Een boek dat de
vakman graag zal hebben, maar ook
prachtig is voor de leek. Een uitgebreid
register geeft de verklaring van vele
woorden op het gebied van de bouwkunst
en de schrijver zelf illustreerde zijn uit
eenzettingen met ruim 150 pentekeningen.
Corn. B.
Prof. G. GonggrUp: De sociale
betekenis der Tien Geboden.
Uitg. N.V. Servlre, Den Haag.
104 bladz. f 2,90.
De Tien Geboden als richtsnoer voor
het burgerlijke o£ politieke leven. de
Reformatorische theologie noemde dit
van oudsher altijd: het eerste gebruik
van dc Wet des Heren. Men was er altijd
gauw over uitgepraat. Want men vond
het in die dagen vanzelfsprekend, dat er
im staat en maatschappij wetten waren
en dat deze wetten geïnspireerd waren
door dc Tien Geboden, die op hun beurt
door God aan de men6 gegeven waren.
Men richtte liever zijn aandacht op het
tweede en derde gebruik van de wet: de
wet als ontdekker der zonde cn de wet
als leidraad der dankbaarheid. M a w. de
theologische zijde der wet: kennis der el
lende en dankbaarheid voor de verlossing
in Christus vond men veel cn veel be-
langryker dan de sociale betekenis der
Tien Geboden. En zo is het ook Toch
deed het ons goed het boekje van prof.
Gonggrijp te lezen. In onze tyd toch ziet
de sociale betekenis der Tien Ge
boden maar al te vaak over het hoofd en
menig gebod tracht men juist in het
maatschappelijk leven beentje te lichten.
Trouwens velen menen geen wet meer
nodig te hebben, cn als zij er nog een
op na willen houden, dan eentje van
eigen maaksel: b.v. de wet van het ras
by de Nazi's, de wet van de klasse by
de Communisten, de wet der eigen keu
ze. (meestal wetteloosheid geheten
by de existentialisten en individualis
ten Neen, niet alzo. roept prof. Gong
grijp. willen wy tegenwoordig nog iets
van onze cultuur overhouden, dan terug
tot de Tien Geboden!" De schrijver is
geen theoloog en een theologisch betoog
wil hy niet geven. Hy wil de wet des
Keren alleen bezien naar haar soclaie
functie, meer niet! Zijn boekje gaat daar
om vaak niet diep. De decaloog krijgt pas
haar volle betekenis, als zij wordt aan
gewend om God en mens tc confronteren
cn om God te danken. Toch deed het
ons, zoals gezegd, goed dit boekje te le
zen, omdat hier van een geheel onver
wachte zijde aandacht wordt gevraagd
voor Tien Geboden uit Gods Heilig
Woord. Bovendien geeft de schrijver een
beknopte, doch niettemin interessante
uiteenzetting over het cultuurbegrip. Dit
alles bij elkaar in zo'n kort bestek le
erde een lezenswaardig werkje op.
E. H. G.
