De Leidse Sterrewacht
^YYlynkeer ^^impelmanó
q<tat „en pension"
Ylieuwjaar
DOOR G. TH. ROTMAN
82. Gelukkig echter lukte het toch, en
de volgende dag was alles alweer ver
geten. Mijnheer Pimpelmans rook die
dag heerlijke geuren, die uit de keuken
kwamen. Daar hij een echte lekkerbek
was. ging hij eens kijken. Er werden
pannekoeken gebakken ,,Ik krijg er ze
ker wel eentje extra?" vroeg mijnheer
Pimpelmans, want hij was dol op pan-
oekoeken.
83. „Weet u wat?" zei de pensionhoud
ster. ..Tinus. de kellner. is vandaag ziek.
Als u nu de pannekoeken naar de tuin
brengt, en uitdeelt, krijgt u er als be
loning een paar extra!" Mijnheer Pim
pelmans nam het dadelijk aan. waarop
hij een grote schaal vol pannekoeken
kreeg. Mijnheer Pimpelmans was ech
ter bang. zich vet te zullen maken, waar
om hij de schaal even neerzette, om zijn
mouwen op te stropen.
84. Daar de schaal nog al zwaar was,
gebeurde dat neerzetten echter een beet
je hardhandig. Er kwam een barst in
de schaal. Mijnheer Pimpelmans be
merkte er echter niets van en stapte
met de schotel de tuin in, niet vermoe
dende wat hem nu weer boven z'n hoofd
ongeluk. Bij het afstappen
laatste trede van 't bordes viel de ge
barsten schaal opeens in twee stukken
uit elkaar, terwijl de gloeiende panne
koeken op mijnheer Pimpclmans' blote
arm bleven hangen!
86. „Au! Au!" schreeuwde mijnheer
Pimpelmans; z'n hele arm werd vuur
rood. en z'n gezicht nog erger. Daar hij
geen lust had, zijn arm gaar te laten
bakken, nam hij een kloek besluit en
slingerde met één armzwaai de panne
koeken de tuin in, zo ver hij kon.
87. De pensiongasten keken lelijk op
hun neus, toen ze plotseling hun panne-
koKkenfuif zagen mislukken. Alleen mijn
heer Spikkel en zijn vrouw, die op de
huwelijksreis waren, schenen vreselijk
veel plezier in het geval te hebben; „hi-
hi. ha-ha", ze schaterden het gewoon
uitt
88. Maar opeens was het lachen uit
Een paar van de pannekoeken, die mijn
heer Pimpelmans wegslingerde, en die
nog flink warm waren, kwamen precies
op hun hoofd terecht. Nu was het hun
beurt om benauwd te kijken. Ze vlogen
van hun stoel op, regelrecht naar de
pens lonhouds ter.
89. De pensionhoudster was woedend,
toen ze hoorde, wat er weer gebeurd
was Nu was het uit Voor goed uit.
Mijnheer Pimpelmans moest de volgen
de ochtend vertrekken, zonder pardon,
en maar zien. dat hij ergens anders te
rechtkwam. Daar er. zoals we al gezien
hebben, te Zomerdorp nergens meer een
kamer vrij was. besloot mijnheer Pim
pelmans maar eens in de dorpen in de
omtrek te gaan zoeken, tot welk doel
hij een fiets huurde.
90. Toen hij op de fiets zat. vrolijkte
de arme man weèr spoedig op. Hij had
het windje in de rug en de weg was
lekker glad. Maar het duurde helaas
niet lang of de tegenspoed dook weer
op, in de vorm van een hoge heuvel,
waar hij tegenop moest. Mijnheer Pim
pelmans hijgde als een paard, dat het
op zijn luchtpijpen heeft, en hoe meer
hij de top naderde, hoe meer hij be
vreesd werd, dat hij het niet hélen zou...
Wekelijkse bijlage Zaterdag 2 Januari 1954
Dit nieuwe jaar, dat ik dit mag beleven.
O God, hoe innig dank ik U hiervoor,
dat Gij mij nog opnieuw een kans wilt geven
tot overdoen en beter dan hiervoor.
O vul mijn hart en lichaam elke morgen
met nieuwe liefde en geduld en kracht,
en ledig mij van moeheid en van zorgen
en mijn tekort voor elke nieuwe nacht.
Gij houdt de voorhang reeds terzij gebogen,
ik zie slechts duister maar de drempel straalt
goud, in de weerschijn van Uw ogen:
de lamp die in het duister nimmer faalt.
AGATHA SEGER.
'Burcht der Nederlandse astronomen
SLECHTS VEERTIG NACHTEN IS ER „WAT TE ZIEN"!
■pRECIES op de plaats, waar
tijdens de Tachtigjarige Oor
log na het ontzet van Leiden de
eerste haringen en het eerste
wittebrood aan de hongerige be
volking uitgedeeld werden, staat
aan de Witte Singel een grote
„burcht" der Nederlandse astro
nomen: de Sterrewachit.
Gemakkelijke rolstoel voor nach
telijke waarnemingen.
Wij hebben laatst eens horen
zeggen, dat deze „burcht" even
als die andere beroemde oude
Leidse Burcht toegevoegd dient
te worden aan de voor vreemde
lingen geopende bezienswaardig
heden, en dat men er ook 's avonds
of 's nachts bezoekers moest toe
laten.
Degene, die dit verkondigde, gaf
toe, dat hij er zelf nooit geweest
was, en dat hij van de astronomie
niet erg veel verstand had. Had
hij dat wèl gehad, dan zou hij
ongetwijfeld een andere mening
toegedaan zijn.
In het algemeen hebben leken
weinig begrip van het wetenschap
pelijke werk, dat op een Sterre
wacht verricht wordt, en vooral
van de zeer aanzienlijke theoreti
sche studie, die tot de voornaamste
taken van zulk een instelling be
hoort.
Dit theoretische werk vult voor
een zeer groot deel de dag. Er is
voor buitenstaanders niets specta
culairs aan; en afgezien daarvan:
hoe gastvrij men op de Sterre
wacht ook is, het zou storend
voor het werk zijn, als er steeds
maar nieuwsgierigen door de ge
bouwen van de Sterrewacht zou
den dwalen!
A LS de weersomstandigheden
gunstig zijn, is men 's avonds
een en al actie op de Leidse
Sterrewacht.
Met enkele hoogst eenvoudige
handgrepen kunnen de koepels
T^N 's avonds dan?
Onze man, die met het voor
stel kwam de Sterrewacht elke
avond net als een soort planeta
rium voor het publiek open te
stellen, wist niet, dat daar aan
de Witte Singel in Leiden wer
kelijk niet elke avond en elke
nacht „doorgewerkt" wordt. Hij
wist ook niet, dat ons land eigen
lijk nogal ongunstig ligt voor de
wetenschappelijke waarneming
van het firmament.
In Nederland is het namelijk
door de ongunstige weersomstan
digheden jaarlijks slechts gedu
rende gemiddeld veertig nachten
mogelijk de sterren op de juiste
wijze te observeren! De onder
zoekers moeten daaruit zoveel
mogelijk profijt trachten te
trekken.
Dat is dan ook de reden, dat in
Nederland nimmer zulke formi
dabele en kostbare kijkers ge
plaatst zullen worden als er bij
voorbeeld in Californië staan.
Want zelfs de grootste spiegel-
telescopen kunnen niet als radar
toestellen door mist, wolken en
nevels boren.
Desniettemin heeft ons land een
grote naam op het gebied van de
bestudering van de nachtelijke
hemel. Snellius, en in later tijden
Kaiser, Kapteyn en De Sitter
hebben belangrijke bijdragen ge
leverd voor de ontwikkeling van
de sberrekur.de.
geopend worden om de
kijkers op het wijde uit
spansel te richten. Het
observeren van de ver
anderlijke sterren behoort
tot het voornaamste werk.
Hiervoor treden de Hol
landse wolkenluchten niet
te veel als spel breek-,
sters op.
Er kan gezegd worden,
dat de vijf kijkers, waar
over men op het ogenblik
beschikt, voldoen aan alle
hoge eisen, die men in onze tijd
aan zulke instrumenten kan
stellen.
Hoewel ze betrekkelijk klein
zijn, zijn ze ten volle bruikbaar
voor de meting van de helderheid
en het fotograferen van de ster
renbeelden.
Welk een enorm hulpmiddel de
fotografie is, blijkt wel uit het
reusachtige negatieven-archief,
waarin zich duizenden foto's be
vinden van de hemel, zoals die in
de loop der jaren boven de Sleutel
stad zichtbaar was.
Een vernuftig toestel maakt het
mogelijk gelijktijdig de opnamen
van verschillende tijdstippen te
bekijken en te vergelijken. Tussen
duizenden microscopisch kleine
punten op de glasplaat kunnen er
enkele, die tijdens het onderzoek
ontdekt worden, van het aller
grootste belang zijn.
De beperkingen, die de weers
omstandigheden in ons land aan
de astronomische waarnemingen
opleggen, noodzaakten reeds lang
geleden de Nederlandse sterren
kundigen hun werkterrein naar
het buitenland te verleggen. Zo
staat te Johannesburg op het ter
rein van de Unie-Sterrewag even
eens een kijker van de Leidse
Sterrewacht Men kan daar altijd
Nederlanders aantreffen!
J. VAN RHIJN.
