Jlieutoe £citerl)t> GTmiranl
Dr A. Plesman, bouwer KLM,
stierf oudejaarsavond
Tolhekken aan de
ketting
Volksbruinbrood wordt één
cent goedkoper
Hardnekkige scheepsbrand
in Rotterdam
ZATERDAG 2 JANUARI 1954
BUREAUX: Steenitraat 37
T irectie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel. 31441.
Postrekening: 58936.
ABONNEMENTEN (vanaf 1 Jan. 1954):
6.40 per kwartaal; 2.15 per maand;
0.50 per week.
ADVERTENTIËN: ƒ0,18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
CHRISTELI1R-NATIONAAL DAGBLAD
Voot Leiden en OmsfreJcen
Vier en dertigste jaargang No 9929
kgMtma
man hert (a legfjeospocf"
zijn bedrijf en toen op 2 April 1945
dit gebied door de geallieerden werd
bevrijd, vertrok hij terstond via Zuid-
Nederland en Engeland naar de Ver.
Staten, waar hij tot ieders verbazing
de oorlog was toen nog niet beëin
digd veertien „Skymasters" wist
te kopen voor zijn bedrijf.
Een jaar later vlogen zijn vlieg
tuigen reeds naar vele delen der
wereld.
In de acht jaren, die sinds de bevrijding
van Nederland zijn verstreken, heeft dr
Plesman, sinds 1946 president-directeur
van de K.L.M., zijn schepping gemaakt
tot één der grootste internationale lucht
vaartondernemingen met vertakkingen
over de gehele wereld. De K.L.M., die
In 1919 begon met een staf van twaalf
man is onder zijn bezielende leiding uit
gegroeid tot een concern, dat 13.545 em
ploye's telt, dat een luchtnet exploiteert
van 212.156 km, waarin 102 steden In
67 landen zijn opgenomen. Haar lucht
vloot is bijna 90 moderne vliegtuigen
Met dr Albert Plesman is een groot
Nederlander en een groot wereldburger
heengegaan. Zijn gezag in de internatio
nale wereld van de luchtmacht
zienlijk. Zijn krachtige persoonlijkheid
wist op alles wat hij ondernam
pel te drukken. Hij was een Godvruchtig
eerlijk man, rijk aan ervaring
zicht, wiens kort maar kernachtig woord
altijd veel belangstelling en gehoor onder
vond. Hij heeft gedurende meer dan 34
jaar van het begin af 's werelds oudste
luchtvaartmaatschappij geleid met 'n on
verzettelijke energie, ongelooflijke werk
kracht en een onverflauwd vertrouwen
in de zaak van de burgerluchtvaart. Hoe
groot de achting was, die men dr Ples-
toedroeg, blijkt wel hieruit, dat hij
uit binnen- en buitenland vele hoge on
derscheidingen ontving, waaronder het
commandeurschap in de Orde van Oranje
Nassau, en die van het ere-doctoraat in
Een zeldzaam mooie foto van
de familie Plesman. Van l.n.r.:
de voormalige echtgenote van
wijlen Hans Plesman zoon
van dr A. Plesman die in
1949 b{j Bari (Italië) met de
yjloermond" in zee stortte; Pia,
dochter van dr A. Plesman,
getrouwd met de heer H. Smit-
huijzen; een zoontje van wij
len Hans Plesman; dr A. Ples
man; diens echtgenote; daar
achter de heer Smithuijzen; en
geheel rechts de enige nog in
leven zijnde zoon van dr A.
Plesman, Albert Plesman, die
in Italië woont. De derde zoon
van dr A. Plesman verongeluk
te als oorlogsvlieger tijdens de
tweede wereldoorlog.
Een foto uit de beginperiode
van de K.L.M., genomen op
Schiphol. Links Plesman, in
zijn zo karakteristieke houding;
rechts een lid van de K.L.M.-
politie.
Met ingang van Maandag
In provinciesteden ook volkswitbrood;
bezorging op platteland duurder
DE REGERING heeft besloten de kostenstijging van het volksbrood,
die wordt veroorzaakt door de loonsverhoging in het bakkerij bedrijf,
op te vangen door een verlaging van de prijs van de tarwe en daardoor
van de meel- en bloemprijzen voor het brood. De bestaande maximum-
en minimumprijzen van het volksbrood zullen daardoor in het algemeen
niet worden verhoogd. Alleen de prijzen van volkswitbrood, geldend voor
bezorgd brood op het platteland, gaan één cent omhoog, als gevolg van
het feit, dat de loonsverhoging op het platteland groter is dan in de steden,
wegens verdere aanpassing in de loonclassificatie op het platteland.
letters volkskropbrood In het gehele land zelfs
„Uw Proefschrift," zo zeide men bij de jmet één cent per brood van
erepromotie in 1947, bestaat uit drie let- j worden verlaagd. In
ters: K.L.M." 'steden zullen de maximum
Maar de belangstelling van dr Plesman j ff^Zen .Van \?'ks^itbr°on«
bleef niet tot zijn bedrijf beperkt. Zijn IWn, oenper brood van 800 gram
interesse was breed en onbegrensd als de]v"oaaJot'
luchtvaart zelf. Hij stond positief tegen-
de dingen en zocht daarin altijd
het goede. Hij was ook een practisch
idealist. Daarom heeft hij ook met en
thousiasme zijn leven aan de luchtvaart
gewijd, die, zoals hij placht te zeggen,
door het luchtruim alle volkeren ver
bindt. Ook zijn „plan voor internationale
samenwerking", dat in zijn ballingschap
in Twente gedurende de oorlogsjaren is
ontstaan en waarin hij aandringt om door
internationale samenwerking te komen
tot uitvoering van grote technische mens
heid nuttige projecten, getuigde van zijn
practische en idealistische geest.
Door zijn menselijk karakter was
hij alom zeer gezien en werd hij door
zijn medewerkers altijd betiteld als
„De Baas".
De getroffen maatregelen hebben con
creet het volgende resultaat: in de grote
steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag,
Utrecht, Haarlem en in de aangrenzende
gemeenten Diemen, Schiedam, Vlaardin-
gen, Rijswijk en Voorburg) blijven de
volkswitbroodprijzen onveranderd.
In de provinciesteden met 40.000 of
meer inwoners worden de bezorgprij;
Door het overlijden van Albert
Plesman verliest de wereld en in het
bijzonder Nederland, één van haar
voornaamste luchtvaartpioniers: de
man, die tijdens zijn leven geschiede
nis maakte, en die de legende van „De
Vliegende Hollander" verwerkelijkte.
(Zie vervolg pag. 4)
voor volkswitbrood en, behoudens enkele
uitzonderingen, ook de prijzen voor
gehaald volkswitbrood, met 1 cent per 800
gram verlaagd.
In de overige gemeenten blijft de prijs
van het volkswitbrood afgehaald onver
anderd en wordt de prijs van dat brood
als het wordt bezorgd met 1 cent per
800 gram verhoogd.
Bij de van 4 Januari 1954 af geldende
nieuwe prijzen zijn de prijzen van volks
bruinbrood overal één cent per brood van
800 gram lager dan die voor het volks
witbrood.
Voor de bakkerij geldt, dat de richt
prijs voor de soort tarwebloem, die voor
het bakken van volkswitbrood kan wor
den gebruikt, eveneens Ingaande 4 Jan.
1954, op 35.95 per 100 kg franco wal of
stations zal worden gesteld en die van
ongebuild tarwemeel op ƒ33 per 100 kg.
Premier Malenkof zond
zijn handtekening
In Moskou is vernomen, dat pre
mier Malenkof op verzoek van de
Zweedse ambassadeur, deze zijn
handtekening heeft gezonden om
bij opbod te worden verkocht ten
bate van de Zweedse organisatie
ter bestrijding van kinderverlam
ming. Ook zond Malenkof de
Zweedse ambassade het bedrag
ran één Zweedse kroon als bij
drage.
Zoals gemeld, heeft enige tijd
geleden Sir Winston Churchill
eveneens één kroon gestort, de
maximum bijdrage voor het fonds.
MAN VAN WERELDFORMAAT PLOTSELING HEENGEGAAN
Zijn verscheiden verwekte diepe ontsteltenis in
Nederland en ver daarbuiten
DE OUDEJAARSAVOND heeft Nederland, enkele
uren voor het nieuwe jaar begon, nog een zeer
ernstig verlies gebracht. Om kwart voor tien is toen
namelijk in het Diaconessenhuis Bronovo in Den Haag
overleden de president-directeur van de K.L.M.,
dr A. Plesman.
Hij was Donderdagochtend in zijn woning onwel
geworden en terstond naar het ziekenhuis vervoerd.
Daar zag zijn behandelende arts de toestand uiterst
ernstig in. De gehele Donderdag heeft de familie aan
dr Plesmans bed vertoefd; om kwart voor tien kwam
het einde. De gevolgen van een slagaderlijke bloe
ding waren niet af te wenden geweest.
Over het verloop van de plotseling opgekomen en
ernstige ziekte van dr Plesman vernamen wij nog, dat
hij zich in de nacht van Woensdag op Donderdag niet
honderd procent gevoelde. Donderdagmorgen stelde
hij zich in verbinding met zijn kantoor en deelde mee,
dat, wanneer de andere directieleden het plan had
den de voor die morgen vastgestelde directievergade
ring doorgang te laten vinden, hij zou proberen aan'-
wezig te zijn.
Kort daarna is zijn toestand verergerd. De genees
heer, dr J. A. Bos, achtte onmiddellijke opneming in
Bronovo noodzakelijk.
Met het toestel uit Rome arriveerde 's avonds om
kwart voor acht de zoon van de president-directeur,
de heer A. Plesman jr, die de K.L.M. in Italië vertegen
woordigt. Hij is met spoed naar Den Haag doorgereisd
om zijn vader nog te kunnen bezoeken.
Dinsdagavond j.l. had dr Plesman nog met vrijwel
alle leden van het vliegend personeel der K.L.M. een
groot kerstdiner gehad.
Dr Albert Plesman werd op 7 Sep
tember 1889 in Den Haag geboren als
zevende kind van een eenvoudig za
kenman. Na beëindiging van de HBS-
noemd en enige tijd later tot directeur.
Reeds terstond wist de jonge directeur
door zijn inzicht, organisatievermogen en
werkkracht de aandacht van de wereld
luchtvaart op zich te vestigen. Zijn maat-
't Was algemeen bekend, dat achter het stuurse uiterlijk van Plesman
toch een warm hart klopte, vol menselijkheid. Vooral met zijn klein
kinderen was hij zeer ingenomen. Hier een treffend bewijs.
opleiding, was het z'n bedoeling om
beroepsmilitair te worden. Hij be
zocht daartoe de Cadettenschool te
Alkmaar en de Koninklijke Militaire
Academie te Breda. In Augustus 1911
werd hij beëdigd als 2de luitenant.
Daarna werd hij ingedeeld bij het 5e
regiment infanterie te Amersfoort.
In datzelfde jaar maakte hij kennis met
het vliegtuig en sindsdien heeft de ge
dachte aan de luchtvaart hem niet meer
los gelaten. In het voorjaar van 1914 werd
hij bevorderd tot 1ste luitenant en van
April tot October 1915 was hij ingedeeld
bij het Regiment Wielrijders te Gouda.
Hier ontmoette hij Suze van Eijk, die hem
later als echtgenote bij al zijn onder
nemingen een grote steun zou zijn.
In October 1915 kreeg hij de gelegenheid
zijn hartewens te vervullen en werd hij
officier-waarnemer bij de luchtvaartafde
ling te Soesterberg. Een half jaar later,
in April 1916 werd hij echter weer over
geplaatst naar het Regiment Wielrijders
te Roosendaal. Een jaar daarna, in April
1917, werd hij op zijn verzoek toegelaten
tot de vliegeropleiding te Soesterberg,
waar hij in November 1918 zijn militair
brevet behaalde.
Het idee
In deze Soesterbergtijd werd zijn idee
geboren het vliegtuig, dat tot dan toe
alleen voor oorlogsdoeleinden was ge
bruikt, te gaan aanwenden voor het ver
voer van passagiers, vracht en post. Uit
deze tijd stammen ook aijn woorden „Dit
vliegen dat een hel was, kan een hemel
worden."
Ondanks tegenstand en onbegrip, wist
hij enkele collega's en later ook belang
rijke personen voor zijn idee te winnen
en werd met de organisatie van de Eerste
Luchtvaart Tentoonstelling Amsterdam
(ELTA) begonnen. Deze expositie open
de in Augustus 1919 haar poorten en trok
twee maanden lang de belangstelling van
heel Nederland. Nederland was daardoor
voor de luchtvaart gewonnen en het suc
ces van dc E.L.T.A. heeft de oprichting
van de K.L.M. op 7 October 1919 ten
zeerste bespoedigd.
Luit.-vlieger Plesman, die bij de tot
standkoming van deze Nederlandse lucht
vaartmaatschappij een bijzonder aandeel
had gehad, werd tot administrateur be-
schappij wist zich reeds spoedig een lei
dende positie te verwerven.
Successen
De Jaren tussen de beide wereldoor
logen werden gekarakteriseerd door een
aantal opmerkelijke initiatieven, waarin
Plesmans leiderscapaciteiten zich ten
volle konden ontplooien, zoals de
pioniersvluchten van Nederland naar In
donesië in de twintiger jaren en de
prestatievluchten van de Fokker-vlieg
tuigen „Pelikaan" en „Snip", resp. naar
Indonesië en West-Indië en de DC-2
„Uiver" in de Londen—Melbourne-race in
de jaren 19331934.
In technisch opzicht was de K.L.M.,
dank zij het inzicht en de kennis van de
heer Plesman, in die dagen toonaange
vend in luchtvaartkringen. Uit die tijd
stamt ook een nauwe persoonlijke samen
werking met de bekende vliegtuigbouwer
Anthony Fokker en na 1934 ook met de
leiders van de Amerikaanse vliegtuig
industrie, die toen het geheel metalen
vliegtuig op de markt hadden gebracht.
Het was ook door zijn toedoen dat bijv.
de K.L.M. de eerste luchtvaartmaatschap
pij ter wereld was, die in 1922 een lucht-
vaartpassagekantoor opende, n.l. op het
Leidseplein te Amsterdam en die in 1925
watergekoelde motoren en metalen pro
pellers in gebruik nam. Zijn inzicht en
intuïtie bij het bepalen der keuze van
het juiste vliegtuigtype was bijna spreek
woordelijk.
Toen de oorlog in Mei 1940 ook over
Nederland kwam, werd Plesmans levens
werk voor een groot deel vernietigd. Zijn
bedrijf had zich tot op dat ogenblik uit
gebreid tot vele landen in Europa en in
West-Indië, en exploiteerde de toender-
tijd langste intercontinentale luchtlijn van
Amsterdam naar Djakarta, terwijl in In
donesië de K.N.I.L.M., een zustermaat
schappij van de K.L.M., werd opgericht,
waarvan dr Plesman eveneens één der
oprichters en directeur was.
Reeds in de oorlog
Gedurende de oorlog was dr Ples
man van Mei 1941 tot April 1942 te
Scheveningen gevangene der bezet
ters, waarna hij naar Twente werd
verbannen. Hier werkte hij de plan
nen uit voor de wederopbouw van
Broeiing in sisal?
EM s
De vlag aan de mast op Schiphol,
die Dinsdagavond nog hoog in
top waperde ter ere van het
Kerstdiner, waarop dr Plesman
zijn laatste kernachtige redevoe
ring tot het vliegend personeel
hield, ging Donderdagavond kort
voor middernacht halfstok. De
bouwer van de K.L.M. was niet
meer. En in Den Haag verzamel
de zich de raad van bestuur der
K.L.M. voor het door Marianne
Gobius vervaardigde borstbeeld
van de overleden president-di
recteur. Een krans van witte
tulpen getuigde van de diepe eer
bied, die men voor hem koestert.
Negentien uur lang was men in prikkelende
rook bezig met blussingswerk
NAUWELIJKS ENIGE UREN was het jaar oud, toen een hardnekkige
brand uitbrak in een der ruimen van het Duitse motorschip Hildegard
Z. Nimitz (3.664 b.r.t.), gelegen in de Waalhaven te Rotterdam. De brand
is vermoedelijk ontstaan door broeiing in een lading sisal. Boten van de
havendienst en autospuiten hebben urenlang getracht het vuur te be
dwingen. Inderhaast opgeroepen havenarbeiders poogden zoveel mogelijk
van de lading te lossen, teneinde de vuurhaard, die geheel onderin scheen
te zitten, te bereiken.
Na niet minder dan negentien uur in
tensief werken in de prikkelende rook is
men er eindelijk in mogen slagen de
brand te blussen. Nadat men aanvankelijk
met 10 stralen was begonnen, kwam men
er in de loop van de dag toe nog meer
blussingsmateriaal te laten aanrukken en
eindelijk om 11 uur *s avonds kon men
zeggen, dat men het vuur onder de knie
had. Het gehele ruim was toen bijna door
havenarbeiders leeggehaald en er res
teerde alleen nog een smeulende onder
laag, die men op de kant zou brengen en
uiteenhalen.
In het geheel zijn 300 balen sisal verlo
ren gegaan of zwaar beschadigd. Ook
enig stuwhout werd een prooi der vlam
men. Omtrent de omvang van de schade
kon men ons nog niet inlichten, maar zij
wordt door deskundigen vrij aanzienlijk
geacht. Vermoedelijk heeft het schip zelf
niet zo veel geleden, dat het onmiddellijk
ln reparatie ral moeten gaan.
Nog precies op de laatate dag van het
Jaar heeft de Eindhovense brandweer
haar enige brand van belang in 1953 te
verwerken gekregen. Even vóór vier uur
brak door onbekende oorzaak brand uit
ln een werkplaats van het buiten de atad
gelegen huize Sint Jozefdal van de Broe
ders van Liefde, aan de Eckartseweg.
In deze werkplaats is een 60-tal debiele
arbeidskrachten te werk gesteld, die daar
eenvoudige fabrieksarbeid voor de N.V.
Philips verrichten. Toen de brand uit
brak, hadden de ipannen Juist schafttijd,
zodat zij niet in het gebouw aanwezig
waren. De brand werd door een der broe
ders ontdekt, maar was toen al niet meer
te stuiten.
Het vuur woedde vooral in de phillte-
voorraad, die voor bewerking daar aan
wezig was. De werkplaats, die groten
deels van hout was opgetrokken, was vrij
wel weggebrand toen de brandweer met
twee wagens arriveerde. Er kon zo goed
als niets gered worden.
