Jlicutue geih&cffe (i'oiiraiil Kranslegging in Pieterskerk e Veiligheidsraad komt morgen bijeen over brandende kwestie-Triëst pussen halen oud plan tevoorschijn uit politieke porseleinkast ls lil l 5,|" Ruggespraak te Londen van „Grote Drie" Wist U Met P.B.0. niet op de goede weg? 14 OCTOBER 1953 BUREAUX: Steenstraat 37. Directie, Redactie, Abonnementen- Advertentie-afdelmg: Tel. 31441. Postrekening: 58936. Vier en dertigste jaargang No 98S3 Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-Red.: H. W. J. ENSERINK CHRISTELUK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken .Stantf asffctj h gfjfHteen «fin bert ia tegfjcnspcrt" Amerikaanse burgers verlaten gevaarlijk gebied USLAND heeft een officieel verzoek ingediend voor het bijeenkomen van de Veiligheidsraad inzake de kwestie-Triëst. Prompt daarop ;d bekend gemaakt, dat de Veiligheidsraad morgen zal bijeenkomen, verzoek van de Sowjet-Unie volgde op het protest tegen het besluit Engeland en Amerika om zone A aan Italië over te dragen. In de reffende resolutie, ingediend door de Rus Wisjinsky, wordt het vol- ide voorstel gedaan: 1. De Zwitserse kolonel Flucldger te benoemen gouverneur over Triest. 2.-Een voorlopige raad te vormen, teneinde n te assisteren bij zijn bestuurstaak. 3. Binnen drie maanden na de Doeming, het gehele vrije gebied van Triest „onafhankelijk" te ver- iren. Wij herinneren er aan, dat de Veiligheidsraad een soortgelijke wjet-resolutie op 10 Mei 1949 heeft afgewezen. De Veiligheidsraad lagt, krachtens het Italiaanse vredesverdrag, de verantwoordelijkheid Dr de onafhankelijkheid van Triëst. Inmiddels duurt de spanning voort, de partijen versterken zich langs de grens en in Belgrado vonden uwe felle demonstraties plaats. Het Geallieerde militaire bestuur heeft e openbare vergaderingen en demonstraties in Triëst verboden. i diplomatieke zijde wordt hard ge- om het dreigende gevaar van on- ja zelfs van een oorlogsconflict bezweren- Zo heeft deambassadeur Zuid-Slavië. Wladimir Velebit. op Foreign Office te Londen, een be- gebracht aan Eden. Het Britse ka ft heeft urenlang over de ontstane ind beraadslaagd. De Zuidslavische >adeur heeft er bij Engeland op [edrongen het voorstel van een „vier- uidheden-conferentie" (zoals Tito te aanvaarden. De Zuidslavische lister van Buit. Zaken. Popovic. con- irde met Foster Dulles en deze be- dat het Zuidslavische verzoek n „viermogendheden-conferentie" Triëst met de grootste aandacht en zal worden behandeld, ligszins in tegenspraak hiermede het Reuterbericht, dat de jongste lestnota's betreffende het Brits-Ame- beslult om zone A van Triëst Italië over te dragen (dus afkomstig Zuidslavische en Russische zijde, niet de minste wijziging in het idpunt der Britse regering hebben ge- "ït. Een Britse woordvoerder legde nadruk op, dat de getroffen beslis- ..de facto"-regeling van het grfagstuk Triëst moet worden be huwd. Ook gaan er geruchten, dat ïkrijk als bemidelaar tussen partijen optreden. Nog steeds vinden er en plaats in Belgrado, en demon zijn voornamelijk gericht tegen imerikaanse en Britse informatie- i deel onzer edities hebben wij s vermeld, dat de betogers zich toe- 5 verschaften tot de Britse leeszaal. e ravage werd aangericht. WEER IN EUROPA J"Jrrapportcn van ledenmorgen 7 uur: li n 2 "linki 74p"" gehbew. half bew. ZO 3 windstil Z 2 OZO 5 6 0 6 0.3 9 0 nevel086" nevel geh.bew. ZZW 4 WZW 2 W 2 N 5 NW 1 14 0.1 13 0 13 0.6 14 0.2 16 7 pijn nevel ZO 2 ZO 2 NO 2 7 0 6 0 10 0 nevel geh. bew. ZW 2 windstil O 1 8 0 6 0A 8 0 17 1 *tr Noordelijke wind morgenavond verwacht De Bilt: Aanvankelijk nog zwaar be- walkt met plaatselijk regen T of motregen. Morgen overdag yLJf droog weer en enkele ver- Hl spreide opklaringen. Matige Hf en vooral langs de kust nu W* en dan krachtige Noordelijke L wind. Vrij koud. (Opgemaakt om tien uur), idewiag: Zon 7.04 u tot 17 47 u; 14.?u u tot 22.33 u. Morgen E.K. tingsdienst bij herhaling het object ge weest van betogingen en aanvallen. Demonstranten, voor het merendeel Zuidslavische studenten, trekken door de stad. in spreekkoor roepende ,.weg met Italië." ,.weg met Pella. wij zullen geen duimbreed grond van Triëst prijsgeven"- Tito in verlegenheid Zo is dus de aandacht der wereld ge richt op de bijeenkomst van de Veilig heidsraad. die morgen plaats vindt. Wederom hebben de Russen kans gezien de kwestie-Triëst als een hoge troef uit te spelen. Het Italiaanse vredesverdx-ag voorziet in het instellen van een vrij ge bied Triëst, dus een oplossing in de geest van Wisjinsky is mogelijk. Eerder heb ben wij er de aandacht op gevestigd, dat de grote mogendheden het nooit eens hebben kunnen worden over de benoe ming van een gouverneur. De Veilig heidsraad aanvaarddde de verantwoorde lijkheid voor de onafhankelijkheid van Triëst in 1947. doch Amerika. Engeland, Frankrijk en Rusland konden geen ac- coord bereiken over de verschillende candidaten voor de post van gouverneur. Immers de Sowjet-Unie had toen zelf bezwaar tegen ongeveer alle candidaten die het Westen op de proppen bracht. De Russen halen nu kolonel Hermann Fluckiger weer uit de politieke porse leinkast van het Kremlin, maar deze candidaat. een voormalig Zwitsers ge zant in Moskou, was indertijd door Enge land reeds voorgesteld. In 1949 poogde Rusland de kwestie van een benoeming van een gouverneur, om dat het in de Sowjet-kraam te pas kwam. weer aan de orde te stellen. Fluckiger. was hun man! Maar de Westelijken ant woordden toen, dat door het lange uit stel. Zuid-Slavië in staat was geweest, in de zone B van Triëst een vorm van politiestaat in te voeren. Juist dit maak te de instelling van een onafhankelijk vrij gebied onmogelijk. Vanzelfsprekend werd toen de Russische resolutie ver worpen. De kwestie die morgen aan de orde komt, is dus buitengewoon interes- V.S. steunen Frankrijk inzake „Marokko" Amerika is voorstander van geleidelijk zelfbestuur voor Frans-Marokko. r zulks kan niet verwezenlijkt worden de middelen, waarover de Ver. Naties beschikken. De toestand in Marokko vormt (nog) geen bedreiging voor de In ternationale vrede, zoals het Aziatisch- Arabische blok beweert. Dit is het Amerikaanse standpunt i kwestie-Mai-okko. dat vertolkt werd door het hoofd van de Amerikaanse delegatie bij de V.N. Cabot Lodge. De „Politieke Commissie" van de Alg. Vergadering is geen rechtbank om uit spraak te doen over de eisen, die het „Aziatische-Arabische" blok heeft gesteld Een zestal landen in de sociale raad van de VN. heeft voorgesteld, het mandaat van het Hoge commissariaat voor de vluchtelingen, met vijf jaar te verlengen. Het mandaat van de huidige commissaris, de Nederlander Van Heuven Goedhart, loopt eind van dit jaar af- Men neemt aan. dat dit voorstel later in de Assem- blée zal worden aanvaard. Deze foto toont ons de enorme menigte, die zelfs geschat werd op 250.000 personen, tijdens de vurige rede van Tito over het probleem-Triest, die hij hield te Skoplje. Exclusieve opname) sant en vormt een internationale aange legenheid. die op het allerhoogste niveau wordt aangesneden. Wij wijzen er nog op, dat hoe de be slissing ook uitvalt, in de Veiligheids raad het recht van veto geldt. Dit was de politieke kant van het vraagstuk be treft. Psychologisch is merkwaardig, dat de positie van Tito wederom die gewor den is van ..noch vlees, noch vis". Wel heeft de Zuidslavische regering ver klaard. dat de Russische protestnota's ge richt tot Londen en Washington, abso luut geen „uitkomst betekenen van Rus- sisch-Zuidslavische samenwerking". Niet te ontkennen valt, dat Tito in verlegen heid wordt gebracht door de steun van de Sowjet-Unie in de kwestie-Triëst. Ove rigens zal hier alles van afhangen, hoe de debatten in de Veiligheidsraad ver lopen. De kwestie-Triëst is mede van groot belang, in verband met het Balkan verdrag tussen Zuid-Slavië, Turkije en Griekenland, waarvoor een permanent secretariaat „in wording" is. De vice-president van Zuid-Sla vië voor de microfoon sprekend over Triëst, laat de woorden knal len. .1 (Exclusieve opname) Later ontvingen wij nog het bericht, dat met het Amerikaanse schip ..Geiger", 200 Amerikaanse burgers, employé's bij het Geallieerde militaire bestuur, als mede vrouwen en kinderen van in Triëst gelegerde officieren en onderofficieren, naar de Ver. Staten zijn vertrokken. De Geiger was in de omstreden stad aange komen met 460 Amerikaanse militairen aan boord, die in Triëst zijn onderge bracht. Tragedie in Coevorden Moeder doodde kind in vlaag van waanzin Indien vlaag van waanzin heeft van nacht omstreeks één uur de echtgenote van de heer J. G. F. K. te Coevorden haar drie maanden oude dochtertje met een bijl van het leven beroofd. Daarna poogde zij ook haar driejarig zoontje te doden, maar dit werd juist op tijd door de gezinshulp voorkomen. Zwaar ge wond werd het kindje naar het zieken huis vervoerd. De heer K, die werkzaam is bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij, was niet thuis. Hij verbleef bij de boringen te Delfzijl. Reeds eerder was geconstateerd dat de vrouw af en toe abnormaal was ten ge volge van haar verblijf "in Japanse ge vangenschap. Géén tweede ontvoering in de Ver. Staten Het lijkje van de 3-jarige Anna Mr- sher, die sedert Zondagmiddag werd vermist, is gevonden in een zandput op korte afstand van het ouderlijk huis. Het meisje was door het zand bedolven. Amsterdams meisje liep weg Liever naar Sowjets dan naar kostschool Het 16-jarige meisje Katherina Joham na Guitneau, dat van haar ouderlijk huis te Amsterdam is weggelopen, heeft aan de Westduitse politie' te Passau verklaard liever achter het IJzeren Gordijn vluchten dan naar kostschool te gaan. Zij werd door de Duitse politie opge pakt, nadat zij in het grensgebied de kortste weg naar Tsjechoslowakije had gevraagd. Zij verklaarde weggelopen te zijn omdat zij naar kostschool moest. De politie heeft zich met het Neder landse consulaat te Frankfort in verbin ding gesteld. Aardolieprijzen verlaagd Naar wij vernemen worden ingaande morgen de prijzen van lichtpetroleum tractorpetroleum met 0.5 en 0.3 cent per liter verlaagd. Verder worden de prijzen van gasolie. autogasolie en huisbrandolie gelijktijdig met 40 cent per 100 liter en die x dunne stookolie met 30 cent per 100 li verlaagd. Deze verlagingen houden v_ band met wijzigingen, die zich hebben voortgedaan in de wereldmarktnoteringen van deze verschillende producten en in de zeevrachten. Meisje doodgeredeneis 10 maanden Toen de 40-jarige winkelier P. J. uit Weert 15 Mei met een bestelauto door TungeLroy £L.) reed, nam hij een bocht zo roekeloos, dat een daar rechts van de weg fietsend 10-jarig meisje gegrepen werd en op slag dood was In Roermond werd dezer dagen tegen hem 10 maanden geëist met intrekking van het rijbewijs voor de tijd van een jaar, wegens het veroorzaken van een dodelijke aanrijding ten gevolge van drankmisbruik. Op 27 October wordt uitspraak gedaan. In Belgrado kwam het na het bericht, dat Britten en Amerikanen zone A. van Triëst aan Italië willen geven, tot ernstige betogingen. De monstranten voerden zelfs een galg mée waaraan een pop, die de Ita liaanse premier Pella moest voorstellen. (Exclusieve opname) Dulles en Bidault gaan naar Eden De conferentie begint reeds Vrijdag en zal twee dagen duren OP INITIATIEF van de Britse regering, zullen de ministers van Buit. Zaken van de „Grote Drie" Vrijdag en Zaterdag a.s. in het Lancaster House te Londen bijeenkomen, om te beraadslagen over vraagstukken van gemeenschappelijk belang. Hieronder vallen o.a. de kwesties Duitsland, Oostenrijk, Triëst, de Westerse garanties aan de Sowjet-Unie, en de mo gelijkheid van een bijeenkomst van de „Grote Vier" te Lugano. tieke conferentie, waarvan sprake is in de bestandsovereenkomst. Ten slotte meent men in Londense krin gen, zo meldt Reuter, dat Molotof, de Rus- komende conferentie te Londen wordt beschreven, als een voortzetting het overleg van de ministers der e Drie, dat met tussenpozen in de hoofdsteden van Amerika, Frankrijk en Engeland gehouden wordt. Het laatst heb ben de ministers in Juli te Washington vergaderd, waarbij Lord Salisbury Enge land vertegenwoordigde. Dulles vertrekt vanavond per vliegtuig it Washington naar Londen, waar hij it Zondag denkt te blijven. Bidault ver trekt pas morgenavond uit Parijs. Het ligt voor de hand, dat voornamelijk :al worden gediscussieerd over de nota wisseling tussen Oost en West over de problemen Duitsland en Oostenrijk. De deelneming van communistisch China zouden de „Grote Drie" niet in be ginsel willen verwerpen. Zij blijven echter op staan, dat eerst de Koreaanse kwestie moet worden geregeld op de poli- Blijkbaar wordt velen de grond in Triëst te heet onder de voeten. Met het Amerikaanse schip „Geiger" keren honderden Amerikaanse bur gers naar de Ver. Staten terug. Op de foto wuift men hen ten af scheid toe. (Exclusieve opname) Voorlopig besluit Nobelprijs literatuur voor Churchill De Zweedse Academie heeft voor lopig besloten, Sir Winston Churchill dit jaar de Nobelprijs voor letterkunde toe te kennen. Na de officiële vergade ring van de Academie, die morgen zal plaats hebben, zal officieel de toeken ning van de prijs worden bekendgemaakt. De leden van de Academie hopen, dat Sir Winston in December in staat zal zijn, naar Stockholm te komen om de prijs uit handen van koning Gustaaf Adolf'in ontvangst te nemen. Churohill's voornaamste mededinger oor deze prijs was de 51-jarige IJsland- schrijver Halldor Laxness. Ook de aam van de Amerikaan Hemingway >u zijn genoemd. Minister Mansholt naar Suriname De minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening, de heer S. L. Mansholt. zal zich binnenkort naar Suriname bege ven voor een bestudering van de land bouw daar. De minister vertrekt a.s. Za terdag, maar begeeft zich eerst voor een kortstondig bezoek met de Noordam naar de Verenigde Staten. De directeur van de cultuur-technische dienst, ir F. P. Mesu, zal minister Mans holt bx; het bezoek aan Suriname verge zellen, maar daartoe rechtstreeks naar Suriname reizen. Minister Mansholt hoopt omstreeks 12 November in Nederland terug te zijn. De koopkracht van de Amerikaanse dol lar is in Augustus JJ. gedaald tot een laagterecord in de 168 jaar van zijn be staan. Als de koopkracht van 1939 op 100 gesteld wordt, is zij thans 54,4 tegen 54,8 een jaar tevoren en 276 in het record jaar 1849. DAT de wijzigingen van de grenzen der gemeente Utrecht en randgemeenten thans in het Staatsblad zijn afgekondigd. DAT de grootste fruit/veiling in Neder land, Bangert en Omstreken, te Zwaag (N.H.) woi-dt uitgebreid met een koel huis van 1000 ton (kosten ƒ500.000). DAT het nieuwe plaatskaartenkantoor en de nieuwe rijwielstalling van het sta tion Haarlem Maandag in gebruik wor den genomen DAT tegen de 38-J. A'damse huisvrouw R. F. E. S.-F., echtgenote van een aan drank verslaafde voddenman, die haar huis in brand stak 6 mnd. met aftrek ls geëist en zij licht verminderd toereken baar wordt geacht. DAT de Zuidveluwse jaohtvereniging het voorstel om in Arnhem een rijcen- trum te stichten heeft aangenomen. DAT de begroting van Breda voor '54 een tekort vermeldt van f 1.514.000 en dit ruim f 600.000 meer is dan vorig jaar. DAT de Middelburgse commissionnair M. S. gearresteerd is als verdacht van economische delicten. DAT de dienstplichtig soldaat L. W. Swaan bU een avondoefening van het be wakingskorps landmacht te Nieuwpoort (Z.H.) door een losse patroon in de borst is getroffen en hü de volgende week het Utrechtse hospitaal weer kan verlaten. DAT dr ir H. C. Meno Lissauer, pres.- mm. van Oxyde-(ertshandel te A'dam) IS Oct. 50 jaar in zaken is en de Ameri kaanse zustermaatschappij hem dan een diner in New York aanbiedt. DAT de Duitse stad Dortmundt aan de getroffen Noordbrabantse gemeente Nieuw-Vossemeer een kleuterschool voor plm. 65 kinderen zal schenken. DAT hef echtpaar A. Derksen-Braam te Elten Maandag 60 jaar getrouwd ls. DAT het monument voor de gevallenen op het Zuldpleln te R'dam i.v.m. een nieuw bouwplan 150 m. moet worden verplaatst en daar t.z.t. het definitieve monument wordt opgericht. DAT de werkcommissic personeels organen van het Centraal Sociaal Werk geversverbond Vrijdagmiddag 13 Nov. in Utrecht een landelijke bijeenkomst houdt. DAT ongeveer 40 lndxistriêlen uit Westfalen (Did) morgen Maastricht be zoeken en Vrijdag naar Eindhoven gaan voor een bezoek aan Philips. sische minister van Buit. Zaken, in de nieuwe Westerse nota zal worden uitge nodigd, op 9 November naar Lugano te komen, ter bijwoning van een conferen tie van de „Grote Vier". Golf van arrestaties in Oost-Duitsland In Oost-Duitsland zijn naar aanleiding van de ongeregeldheden in Juni j.l. 6000 Duitsers gevangen genomen, aldus heeft het „17 Juni Comité" in West-Berlijn be kendgemaakt. Volgens dezelfde bron heeft het ver scherpte bewind van de Oostduitse mi nister van Justitie, Hilde Benjamin, in de laatste weken geleid tot een golf van arrestaties, die op het ogenblik het hoogtepunt zou hebben bereikt. Het „17 Juni Comité" is indertijd door gevluchte stakingsleiders en deelnemers aan de ongeregeldheden opgericht. TTET GAAT NIET VLOT met de ont- wikkeling in de richting van de pu bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie. Het omstandig overleg, dat in verschillende sectoren van het bedrijfsleven plaats heeft, heeft wel voortgang, doch er is nog geen enkele P.B.O. op grond van de wet op de bedrijfsorganisatie inge steld. Het is niet onze bedoeling, in dit artikel aan iemand verwijten te doen. Er is slechts één gedachtengang. waar voor we in dit verband enige aandacht willen vragen. Telkens hoort men de vrees uitspre ken. dat de P.B.O. uiteindelijk zal leiden tot aantasting van de eigen verantwoor delijkheid der individuele ondernemers. Sommigen leggen nog meer de nadruk op de inperking van het eigen initiatief, dat moet worden gevreesd, dan op de verkleining van de sfeer van de indivi duele verantwoordelijkheid. Daar wij deze eigen verantwoordelijk heid en vrijheid van de individuele on dernemer een groot goed achten, ook voor de toekomstige maatschappelijke verhoudingen, is het nodig, ons steeds weer op dit probleem te bezinnen. On willekeurig grijpt men dan naar het geen andere cn wijzere mannen uit onze kring over dit vraagstuk hebben gezegd of geschreven. yO IS HET TE VERKLAREN, dat wij het boek van prof. dr ir H. van Ries- sen, De Maatschappij der Toekomst, er nog eens op nageslagen hebben om te zien wat deze schrijver over het hier aan geroerde probleem heeft op te merken. Prof. Van Riessen is een man, die zich ernstig op de maatschappelijke proble men heeft bezonnen. Wie zou bij zo iemand niet gaarne in de leer gaan? Wij kunnen er echter niet aan denken, enigszins uitgebreid de gedachtengang van prof. Van Riessen over de P.B.O. en de eigen verantwoordelijkheid hier uit de doeken te doen. Het zal in verband met de plaatsruimte noodzakelijk zijn slechts zeer in 't kort zijn visie weer te geven. Daarna zouden wij gaarne zo als leergierige leerlingen plegen te doen enige nadere inlichtingen van prof. Van Riessen ontvangen. De conclusie van zijn betoog is ons niet helemaal duidelijk. Dat ligt onge twijfeld aan ons. Dochdoor vragen wordt men wijs. En omdat het niet uit gesloten is. dat dezelfde vragen, die bij ons gerezen zijn. ook bij onze lezers zul len leven, stellen wij die vragen in het openbaar in dit blad. TTOEWEL PROF. VAN RIESSEN in zijn boek op verschillende plaatsen over de P.B.O. spreekt, gebeurt dit toch het uitgebreidst in een gedeelte van hoofd stuk 6. waar hij handelt over de maat schappij der toekomst In dit hoofdstuk wordt in den brede gesproken over de collectivistische ten- denzen in de huidige maatschappelijke ontwikkeling en worden de verschillen de bezwaren daartegen nog eens opge somd. Wij gaan daarop thans niet in. Op blz. 233 komt de geleerde schrijver dan op ons terrein, waar hij gaat spre ken over de verantwoordelijkheden in het economische leven. Nadat we de aanhef van deze paragraaf gelezen hadden, hebben we even geaar zeld, of we wel enkele practische vragen prof. Van Riessen mochten stellen. Hy zegt daai immers het volgende: „Men stelle zijn verwachtingen niet verkeerd. Een uitputtende bespreking en een con crete uitwerking van de problemen, die het economisch leven thans aan de (Zie ook pagina 2.) Weltevree, je krijgt er slag van, dacht ik vanmorgen in het zwembad. Ach, U weet hoe dat gaat, in badpak zijn alle mensen gelijk en het standsver schil spoelt er blijkbaar onder de douche al af. Zo kwam ik aan de praat met een sportieve notaris in roste. Hij stond juist zijn nood te klagen, dat het leven voor een man van zijn stand zo dunr was, toen ik een goede in val kreeg. „Notaris," zeg ik, „zullen we eens zien wie het langst onder water kan blijven?" „Accoord," zegt-ie (want het was, zoals U weet, een sportieve notaris). Wij in het water. Na 47 tellen zag ik hem boven komen met een blauwe, maar desalniettemin trotse glimlach. Ik had juist adem genoeg om hem te kunnen toeroepen: „Notaris, da's een reuze prestatie; en over prestaties gesprokenweet U dat U voor 47 cent de Nienwe Leidsche een week lang in hnis hebt?" Het water wat blijkbaar al nit zijn oren, want even later stond hjj mij op de kant de hand te tchndden. Ja, de notaris was een sportief, maar ook een schrander man.... Aan de slag, wat ik kan, kunt U ook. Hier is de bon, want U weet het: VOLGT HET IDEE VAN WELTEVREE EN ZENDT EEN NIEUWE ABONNE.' Weltevree, Ik doe mee aan de wervingsactie. Noteer de volgende week/maand/ kwartaal abonné als mijn aandeel. Naam: Adres: Woonplaats: S.v.p. doorhalen wat niet joist is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1953 | | pagina 1