MaSÈ/o De Heer C. J. A. Begeer op 15 October 70 jaar 'Leidse veiling opende gistermiddag de nieuwe hal Con Amore wist traditie hoog te houden Was hoogleraar te Leiden en directeur van de sterrenwacht IER 1JEUWE LEIDSCHE COURANT 3 VRIJDAG 9 OCTOBER 1953 Met veel vreugde is gistermiddag de grote neerzethal op het terrein van de Leidse veiling, waarover wij vorige week al uitvoerig schreven, ge opend. Er waren voor deze plechtigheid enige honderden mensen uitge nodigd, van wie de meesten ook waren opgekomen om mede vreugde te bedrijven. We noemen de burgemeester, wethouder Jongeleen, wethouder Van der Kwaak en de heer Weima, directeur van de marktr en havendienst. De hal was voor deze gelegenheid gezellig ingericht. Het spreekgestoelte ging schuil achter een groot aantal imposante bloemstukken. De eerste spreker was vanzelfsprekend de heer C. van Vliet, de voorzitter Probeer dan morgen eens Die sig (CONSTANTE KWALITEIT) Die sigaret is anders, die is beter! de veilingsvereniging. Ilij gaf ginnen een historisch overzicht en her innerde aan het veilen aan de Oude Vest, de Waag en aan de Boommarkt In werd het terrein aan de Zoeter- voudse weg in gebruik genomen. De veiling heeft zich steeds sterk ont wikkeld, ofschoon er ook wel tijden var malaise zijn geweest. Omstreeks 1930 bij voorbeeld liep de handel aanmerkelijk lerug. Vorig jaar bedroeg de omzet van de Leidse veiling miro ze* millioen gulden. Ook stond de heer Van Vliet stil bij de plaats van de veiling in Lei den. Kon men aan het begin de vleu gels voldoepde uitslaan, thans moeten we vaststellen, aldus de heer Van Vliet, dat ruimtegebrek in de toe komst niet denkbeeldig is. Waar moeten we heen? We zijn haast in gebouwd. Spr. hoopte, dat het ge meentebestuur zal meewerken om de veiling niet al te zeer in de klem te zetten. Verder wees de heer Van Vliet op de betekenis van de tuinbouw voor onze export. Niets blijft achterwege om de groente-export te bevorderen. Het Neder landse product kan zich handhaven, maar laat toch nog steeds ruimte open voor verbetering. Na deze openingsrede nam de heer W. Slootweg, tweede voorzitter, de leiding van de heer Van Vliet over. Hij gaf eerst de heer P. J. Kolderman het woord. Deze sprak namens de coöperatieve boeren leenbank Leiden-Oegstgeest. „Het bestuur van de veiling heeft met het bouwen deze hal getoond, het vertrouwen de leden waard te zyn", aldus spr. }^iet is een verheugend teken, dat te Leiden de diverse koorverenigingen v bijzondere bloei vertonen en dat er bovendien voor de manifestaties oratoriumkunst zoveel belangstelling bestaat. De Chr. oratorium- m vereniging >,Con Amore" legt. de laatste jaren een opmerkelijke activiteit na Mn de dag, waarbij de zorg voor een hoog muzikaal peil nimmer in het Wrang komt. De bekwame en inspirerende directie van Simon C. Jansen al daarbij wel van groot gewicht zijn. Het waren twee belangrijke werken, 1 yjj'elke „Con Amore" gisteravond op haar 'ri.Tprogramma gezet had Brahms' Deut- ehes Requiem en Bach's 56ste cantate ,Ich will den Kreuzstab gerne tragen". Solistische medewerking werd daarbij 'erleend door Dora van Doorn-Lindeman, opraan, en Hprman Schey, bas, terwijl Noordhollands Philharmonisch Orkest w voorheen de H.O.V.) het instrumentale j edeelte verzorgde; Valentijn Schoonder- oeek vervulde in Bach's cantate nr 56 de vntinuo-partij aan het clavecimbel. Brahms' Deutsches Requiem, dat in igenlijke zin met de R.-Kath. Requiem ',urëie niets uitstaande heeft, is in lezen veeleer een uitvoerige koor- op bijbelse of pseudo-bijbelse ndi ^sten, welke in meerdere of mindere Jütnate op de dood en op het Eeuwige betrekking hebben. Het werd ge in in protestantse geest, ter her denking van dierbare betrekkingen van e componist. De zwaarmoedige Brahms, die zich veelvuldig met doodsgedachten bezig hield, heeft in dit opus een zeer zuiver ge- im voeld en op nobele wijze geconcipieerd Monument van romantische religiositeit t j nagelaten, waarin niet zelden de diepste zijn wezen meetrillen. Men kan evenwel niet ontkennen, dat dit koorwerk een tekort aan stemmings- >ntrasten vertoont, ten gevolge wellicht *n het overwegend lyrische karakter van de teksten, waardoor een indruk van 'egaliteit niet steeds wordt vermeden. In e,k geval is de dirigent er niet in geslaagd dit tekort op te vangen door een zeer fijn genuanceerde, naar binnen gekeerde voordracht; er werden prachtige momen ten bereikt, zoals in nr 2, „Denn alle Fleisch. est ist wie Gras" en in nr 6. waar het geloof van de wederopstanding toch tot een zekere wending in de zwaar moedige stemming leidt. Het koor tyad geen gemakkelijke taak, de sopranen moesten zich tot het uiterste inspannen om de voorgeschreven hoge noten te halen, de tenoren bleken zwak in aantal, doch het resultaat was vaak zeer fraai, al bleef een zekere ver dieping mogelijk. De keuze der solisten was zeer gelukkig geweest; zowel Dora van Doorn-Llinde- rnan als Herman Schey bleek zeer goed gedisponeerd te zijn en zong de solopar tijen met meesterschap en zuiver begrip. Beide solisten bewezen tot onze beste vo calisten te behoren. Vooral Dora van Doorn-Lindeman wist zich met haar prachtig-beheerste, parelend-zuivere or gaan bij de sfeer van dit werk aan te passen. Herman Schey wekte onze be wondering vooral in Bach's cantate nr 56, waarin hij de aria's en recitatieven op voortreffelijke wijze vertolkte; Schey paart een prachtig, waarlijk glanzend timbre en een verbazingwekkend volume aan een zeer fijne zangtechniek, kwali teiten die hem voor het zingen van Bach- aria's bijzonder geschikt maken. Vooral in de eerste aria, waaraan de cantate haar' titel ontleent, was hij bewonderenswaar-i dig. In het sottovoce is hij wellicht min-1 der sterk dan in het brede forte, hij bij Bach's vocale stijl, Italiaanse elementen zo talrijk aanwezig zijn, ruimschoots gelegenheid krijgt. 1 Het Noordhollands Philharmonisch Or kest vervulde zijn rol redelijk, doch het contact tussen dirigent en orkest was nogal eens afwezig, zodat een indruk van slordigheid en gebrek aan discipline niet werd vermeden, ondanks hier en daar opmerkelijke solistische prestaties in Bach's cantate. Valentijn Schoonderbeek vervulde zijn partij stijlvol en met groot begrip voor Bach's oeuvre. Gelukkig bleef het ap plaus overeenkomstig het verzoek in de programma's achterwege. De voorzitter der vereniging had de avond met gebed geopend; het was ds J. Groot, die aan het einde van deze mooie avond in gebed voorging. „Con Amore" heeft ook ditmaal haar traditie ten volle weten hoog te houden. J. van der Veen Burgemeester Van Kinschot zei, dat deze dag voor allen een heel prettige dag moest zijn. Wij prijzen ons gelukkig, dat we in Leiden een grote en bloeiende tuin bouwveiling hebben, aldus de burgemees ter. Het gemeentebestuur komt in de regel voor heel wat moeilijkheden te staan. Ook de uitbreiding van de stad en de daarmee samengaande aanraking van de tuinbouwgebieden baren ons de nodige zorgen. Het is steeds weer de grote lijkheid om de belangen van de stad voor ALLEN goed te behandelen. „We zijn u erkentelijk voor wat u hebt gedaan in het belang van onze stad", zei de burgemeester tot het bestuur, in het bijzonder tot de voor zitter', de heer Van Vliet, „en zullen het op hoge prijs stellen, als het pret tige contact tussen de veiling gemeentebestuur onverzwakt wordt gehandhaafd". Namens de grossiers en de commission- nairs sprak de heer M Mosselman. Hij bood een klok aan. Namens de leden sprak de heer C. van der Eijk uit Wou- brugge. De nieuwe hal noemde hij de kroon op het werk van de heer Van Vliet. (Het is geen geheim meer, dat deze bin nen afzienbare tijd zijn functie van voor zitter van de Leidse veiling hoopt neer te leggen. Redactie.) De leden kwamen met een telefooncel voor de dag. De laatste spreker was de heer K. Cebol, die als vertegenwoordiger van het personeel een geestige toespraak hield. Het personeel had gelden verzameld een lessenaar. Dit geschenk werd op ginele wijze aange/boden. Vraagteken Aardig was ook de wijze, waarop de hal officieel werd geopend. Toen voor zitter Van Vliet klaar was met zijn ope ningsrede, werden twee deuren in de voorgevel van de hal opzij geschoven. De aanwezigen keken toen niet naar buiten, tegen een groot stuk carton aan. waarop een gigantisch vraagteken was geschilderd. Het vraagstuk werd spoedig opgelost. Nadat de claxon zich nogal vreesaanjagend had doen horen, reed een vrachtauto, versierd met vlaggetjes, het >nnen scherm aan stukken. Aan de waterkant gingen enkele opschuifdeuren omhoog en begonnen tuinders met het lossen van een paar schuiten. Na de opening werd een rondwandeling /er het veilingterrein gemaakt, waar verscheidene prachtig opgemaakte stands De Koninklijke Fabriek van Gouden en Zilveren Werken, Medailles en Zilfa-Pleet, de zilverfabriek te Voorschoten. Nóg een vraagteken: in de veilinghal pleegt het wel eens te „regenen" en 's winters soms zelfs te „sneeuwen". Zij, die rond de veilingklok zitten, hebben daar zo hun klachten over. Hun vraag is: Kan ook hier wat plastic de oplossing brengen? Misschien is het dan tevens wat minder donker. Red. N.L.C. Agenda voor Leiden VrUdag Lakenhal, 8 uur: Oud-Leiden, kolonel V7. H. Schukking over vestingbouw in de Rijnstreek. Zaterdag Doelen, 3 uur: Chr. onderwijzers, P. van Duyvendijk over de daling van het imitelligenitiepeil der leerlingen. Volkshuis, 4 uur: Simon de Waard, kampeer-zwerftocht door Joegoslavië, Burcht, volkstuinvereniging Ons Be lang, 35-jarig bestaan, 3 uur: receptie, half 8: feestavond. Maandag Mare: opening winkelweek ter gele genheid van de demping. Steenschuur 6. 8 uur: De Natuurvriend, J. Gijzenij over winterzorgen. Doelen, 8 uur: Amateur-fotografen, voorz. Gompelman over: Van prullen mand tot tentoonstellingswand. Nachtdienst apotheken Apotheek Herdingh en Blanken, Hoge- woerd 171, teL 20502, en apotheek Reijst, Steenstraat 35, teL 20136. Advertentie Het wemelt van de mensen Die PRONONCE wensen Lichtweek in December Naar wij vernemen, worden in verschil lende kringen in Leiden plannen gesmeed om omstreeks begin December (in de Sin- terklaasweek) een zogenaamde „licht week" te houden, waarbij de gehele „oude" stad zou worden betrokken. Het initiatief zou zijn uitgegaan van het ac tiecomité „Leiden Leeft", dat in het voor jaar van dit jaar ook de braderie heeft georganiseerd. Concrete gegevens over deze lichtweek konden ons nog niet worden verstrekt. Er moeten nog verschillende onderhandelin gen worden gevoerd. Raad van Leiden De eerstvolgende vergadering van de Leidse raad wordt Maandag 19 October gehouden. PUZZLE PROMINENTEN 1. W. van den Haak, zaal 171, Acade misch Ziekenhuis, Leiden; 2. J. Bak ker, Middenweg 17, Lisse; 3. Mevr. H. J. Jongsma, Rapenburg 31, Leiden. Zangdienst op Zondag 8 November Men zal zich herinneren, dat ten tijde van ds M. W. J. Geursen in de Hoog landse kerk op Zondagmiddag verschei dene zangdiensten zijn gehouden, die door het I K.O.R. werden uitgezonden. Na het vertrek van ds Geursen. naar Australië geraakte deze vorm van ere dienst geheel buiten gebruik, tot veler leedwezen. De commissie voor het bijzondere Kerkewerk van de Hervormde Gemeente heeft echter besloten de zangdienst op nieuw in te voeren, er van overtuigd zijnde, dat dit middel van Evangeliever kondiging niet ongebruikt mag worden gelaten. De zangdiensten van voorheen werden toch door gemiddeld achthon derd mensen bezocht. De eerste zangdienst wordt nu weer ln de Hooglandse kerk gehouden op Zondag 8 November, waarschijnlijk van 6 uur tot kwart voor 7. Het zal wel weer zo zijn, dat de Gemeente reeds om 5 uur bijeenkomt, om tot 6 uur onder leiding van de heer A. Blankenstein tê repete ren ,want de dienst wordt door het I.K.O.R. uitgezonden. Het Hervormd kerkkoor verleent medewerking. Dit is al met het instuderen van enige liederen voor deze dienst begonnen. Prof. Heitzsprung tachtig jaar Gisteren is prof. dr E. Hertzsprung, oud-hoogleraar in de astronomie aan de Leidse universiteit, tachtig jaar geworden. Hij was tevens directeur van de Leidse sterrenwacht, als opvolger van prof. dr W. de Sitter, Prof. Hertz sprung is Deen van geboorte en is nooit Nederlands staatsburger geweest. jaar tot buitengewoon hoogleraar in de sterrekunde aan de Leidse Universiteit. Toen de toenmalige directeur, prof. dr W de Sitter, in 1925 overleed, werd hem Enjar Hertzsprung werd in Kopenha gen geboren en werd. na de middelbare school doorlopen te hebben, student in de scheikunde aan de technische hoge school aldaar. Als ingenieur was werkzaam in Leningrad en Berlijn keerde hierna (1902) terug naar zijn ge boortestad. Hier boog zich zijn loopbaan af in de richting, die de definitieve zou blijken: die der sterrenkunde. Aan he' particuliere observatorium Urania hield hij zich goeddeels bezig met het fotogra feren en classificeren van sterren. Na in 1909 slechts korte tijd buitenge woon hoogleraar in Göttingen te zijn ge weest, werd hij medewerker aan he' astrophysische observatorium te Potsdam Tien jaar later werd prof. Hertzsprung benoemd tot adjunct-directeur va: Leidse sterrenwacht en het daaropvogend Zilverlabriek te Voorschoten Directeur-generaal van de N.V. Kon. Ned. Edelmetaal-Bedrijven De heer C. J. A. Begeer te Voorschoten sinds 1924 directeur-generaal van de N.V. Kon. Ned. Edelmetaal-Bedrijven Van Kempen, Begeer en Vos die op 15 October zeventig jaar hoopt te worden, is een veelzijdig ont wikkeld man. Er is bij hem een vruchtbare harmonie aanwezig tussen een kunstzinnige ontwikkeling en een aangeboren handelsgeest. Zijn activiteiten op velerlei gebied zijn schier onbegrensd; naast zijn positie in de eigen be drijven was en is de heer Begeer bestuurslid van vele nationale en inter nationale organisaties en verenigingen. Vóór 1S35 hield de familie Begeer zich Gouda bezig met het vervaardigen van pijpen, totdat de grootvader van de heer C. A. J. Begeer, wijlen de heer Bast. Be geer, met de edelsmeedkunst begon. Zijn zoon, de heer Anth. Begeer (1856-1910) volgde dit voetspoor. De heer C. A. J. Begeer werd in 1908 s vennoot in het bedrijf van zijn vader opgenomen en werd, na het overlijden van zijn vader in 1910, met zijn broer, de heer' A. C. J. Begeer, eigenaar der Kon. Utrechtse fabriek van zilverwer ken, fa C. J. Begeer. Aan deze functie was voor de heer C. J. A. Begeer een uitgebreide opleiding voorafgegaan: handelsschool, een beeld- houwkundige opleiding van prof. Bart van Hove te Amsterdam, studie aan de Kon. tekenacademie te Hannau in Duits land, kunsthistorische studie in binnen- buitenland; werktuigkundige studie te Parijs, studies in de musea te Parijs, Londen. München en Berlijn en een stu die in Italië. Na het overlijden van zijn vader stond de heer Begeer met zijn broer voor de keus de zaken voort te zetten, of een andere loopbaan bijvoorbeeld in het museum te kiezen De heer Begeer vond de handel echter levendiger, en per slot van rekening kon hij in dit bedrijf met zijn artistieke werk doorgaan. Het jaar 1912 kreeg voor het bedrijf historische betekenis: H.M. de Koningin en Z.K.H. de Prins der Nederlanden be zochten de fabriek te Utrecht, de zaken werden uitgebreid in het toenmalige Ned, Indië, en de firma werd in een naamloze vennootschap omgezet. De heer C. J. A. Begeer werd voorzitter van de raad van beheer, terwijl luitenant-gene raal J. J. G. Baron van Voorst tot Voorst (voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal) president-commissaris werd. Vele functies Tot 1919 woonde de heer Begeer Utrecht, vervolgens tot 1937 in Wasse naar en thans woont de zeventigjarige met zijn gezin in Voorschoten. Leidsi weg 221 huize Berbice. Een volledige opsomming geven van de vele functies, die de heer Begeer bekleedde en bekleedt, zou ondoenlijk zijn. We doen slechts een greep. In Utrecht: voorzitter van het bestuur van het museum „Kunstliefde", voorzit ter van het Utrechts Kunstverbond, voor zitter van het museum en de school voor kunstnijverheid in deze functies was de heer Begeer één der oprichters van het centraal museum te Utrecht en voor zitter van de commissie voor de geldin zameling van 't steuncomité Utrecht 1914. In bedrijfs- en vakorganisaties: voor zitter van de raad van bestuur der N.V. Kon. Ned. Edelmetaal-Bedrijven Van Kempen, Begeer en Vos, na 1924 is de heer Begeer directeur-generaal hiervan, voorzitter van vele vakorganisaties, één der oprichters en sinds 1926 president van de internationale organisatie voor edel steen- en edelsmeedwerk, de B.I.B.O.A.H. lid van de staatscommissie belast met het ontwerpen van een nieuwe wet omtrent de waarborg en de belasting van gouden en zilveren werken, lid van het hoofdbe stuur der Ned. Mij voor Nijverheid er Handel, algemeen voorzitter van de Ned. Kamer van Koophandel voor Duitsland en lid van het curatorium van het Duits- Nederlands instituut aan de univesiteit t€ De heer Begeer stelde een boekwerk samen, waarin de edelsmeedkunst wordt behandeld en voorts verscheen van zijn hand een plaatwerk „Holland" - Ned. Bouwkunde en kunstnijverheid van 1900 tot 1925. Verscheidene malen werd de heer Be geer onderscheiden. Zo is hij officier in de orde van Oranje Nassau, officier ln de orde van de Kroon van België en com mandeur in de orde van Leopold II. Voorts ontving de heer Begeer onder scheidingen van Italië, Spanje. Portugal, Duitsland, Hongarije, Polen, Joego-Slavië en Malta. Vooruitzichten De huidige situatie en de vooruitzichten van de edelsmeedkunst acht de heer geer niet ongunstig. Wat het zilver be treft: Nederland staat internationaal goed aangeschreven door het hoge gehalte hiervan. De industrialisatie heeft uiter aard ook in de edelsmeedkunst een wenteling teweeggebracht en voorts deden de oorlogstoestanden van de laatste vijftien jaren de bereidheid om grote artistieke dingen te maken verminderen. Maar de mogelijkheid is er gelukkig nog om voorwerpen te maken, die in alle opzichten de vergelijking met vroeger kunnen doorstaan. En ook na de in dustrialisatie kunnen producten worden gemaakt, waarvan de vormgeving artis tiek verantwoord is. De grote moeilijk heid in het vak van de edelsmeedkunst is altijd het aantrekken van goede kunste- het directeurschap van de sterrewacht op de schouders gelegd, terwijl zijn bui tengewoon hoogleraarschap veranderd werd in een gewoon. Dr J. H. Oort, thans directeur van de sterrenwacht, werd zijn opvolger als buitengewoon hoog leraar. Vele publicaties heeft prof. Hertzsprung vooral in zijn Leidse periode, het licht doen zien. Öok hierin bewoog hij zich hoofdzakelijk evenals in het begin van zijn sterrenkundige loopbaan op het gebied der astrofotogralie en astro- physica. Waardering De belangrijkheid van de wetenschap pelijke arbeid van prof. Hertzsprung valt af te meten naar de waardering, die hem zowel uit binnen- als uit buitenland ten deel mocht vallen. De rijksuniversiteit te Utrecht verleende hem het doctoraat honoris causa (1923) en enkele jaren (1927) viel hem de eer te beurt benoemd te worden tot „foreign honorary mem ber" van de American Academy of Arts and Sciences. Vervolgens (1929) werd hem de gouden medaille van de Royal Astronomical Society te Londen uitge reikt voor zijn buitengewoon verdien stelijke arbeid. De Berkeley university in Californië schonk hem de Bruce medaille (1937) en de Deense en Koninklijke Nederland se Akademie van Wetenschappen, even als de Zweedse en de Vlaamse, benoem den hem tot lid. Van de Academie Francaise was hij corresponderend lid. Veel van zijn wetenschappelijke arbeid verrichtte prof. Hertzsprung in het bui tenland. In 1912 verrichtte hij onderzoekingen in het beroemde Mount-Wilson-observa- törium, en in 1923 en 1931 verbleef hij geruime tyd. tot het maken van belang rijke waarnemingen, aan de sterrenwacht te Johannesburg. Collecte te Leiden voor kinderhuis Prinses Beatrix In het kinderhuis Prinses Beatrix, één van de zeven tehuizen van de Centrale voor practische hulp aan alleenstaanden van iedere leeftijd en gezindte te Grocs- beek, worden kinderen opgenomen, die de ouderzorg missen en toch wel een beetje zonneschijn en vreugde in hun leven behoeven. Zoals gewoonlijk, wordt er een openbare collecte voor steun aan dit mooie doel gehouden, te Leiden van 12 tot 17 October. Het plaat selijk comité is er van overtuigd, dat de inzameling een even groot succes zal worden als verleden jaar. Mochten de collectanten u niet thuis treffen, dan bijdrage storten op giro 182788 ten name van de Centrale P. H. te Groesbeek. Geref. Bond te Leiden veertig jaar Tijdens een gisteravond gehouden le denvergadering van de afdeling Leiden van de Geref. Bond deelde de voorzit ter, ds M. Ottevanger mede, dat op 8 December het veertigjarig bestaan der afdeling in het gebouw Prediker wordt gevjerd. Men zal trachten één der leden van het hoofdbestuur bijv. prof. dr J. Severijn uit te nodigen om de ju bileumrede uit te spreken. Tokheim op 15 October open Naar. wij vernemen wordt de aan de Trekvlietweg gebouwde fabriek van de N.V. Tokheim (waarover wij in onze serie Leiden groeit uit de kluiten" uitvoerig schreven) op Donderdag 15 October offi cieel in gebruik gesteld. Een door de beeldhouwer Toon Dupuis vervaardigde portret buste van de heet C. J. A. Be geer, directeur-generaal van de N.V. Kon. Ned. Edelmetaal-Be drijven te Voorschoten. ZILVERFABRIEK De N.V. Kon. Ned. Edelme taal-Bedrijven Van Kempen, Begeer en Vos, directeur-gene raal de heer C. J. A. Begeer, is een voornamelijk administra tieve overkoepeling voor de volgende bedrijven: de N.V. Zilverfabriek „Voorschoten", de N.V. Hollandse Kettingfabriek „Dutch Chain Works", waarin goudwerken worden vervaar digd, de N.V. „Koninklijke Be geer" (ateliers voor edelsmeed- en penningkunst), de N.V. Ned. Mij tot exploitatie van juweliersmagazijnen, de N.V. Hofjuweliers Begeer, Van Kempen en Vos in Indonesië en voorts nog wat kleinere be drijven. Zo is het officieel. In de volksmond is het echter altijd eenvoudig de Zilver- fabriek, ook al vanwege de halte van de „blauwe tram", die zo genoemd is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1953 | | pagina 3