Samen op zoek naar bronnen van recht,
wanneer de wet zwijgt
Leden van Hoge Raad in Tweede Kamer
als „mummies" ten tonele
Toch is het zo
Conflict tussen ziekenfondsen
en specialisten ter tafel
2
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1953
Prof. Gerbiandy contra prof. Meijers
Hier
(Van onze Parlementsredacteurj
.MER heeft zich gistermiddag verei
conclusies van de nog overgebleven 26 waarmee prof. Meyers rekening
zal houden bij het samenstellen van een nieuw burgerlijk wetboek. Zij
hadden betrekking op algemene bepalingen van wetgeving. De eerste
gaf aan, welke bronnen van recht er zijn, wanneer de wet zwijgt, de
tweede handelde over standaardregelingen en de derde gaf aan, hoe de
verhouding tussen wet en gewoonte moet zijn. De eerste -twee conclusies
vonden een tegenstander in prof. Gerbrandy (A.R.), die op z'n eentje dan
ook aantekening kreeg, dat hij tegen was.
De drie conclusies werden tegelijkertijd
behandeld. Aan het debat met prof.
Meijers werd deelgenomen door prof.
Gerbrandy (AR), mej. mr Zeelenberg
<PvdA). mr Van Rijckevorsel (KVP). de
heer Haken (Comm.) en mr Van Leeu
wen (WD).
In de eerste conclusie wordt uitgespro
ken, dat de wet dient aan te geven, hoe
het recht moet worden gevonden bij het
zwijgen der wet. Hierdoor moet de volg
orde worden aangewezen: in de eerste
plaats de aan de wet ten grondslag lig
gende rechtsbeginselen, vervolgens het
gebruik en tenslotte de billijkheid.
Voor de aanwijzing in de wet zelf
voelde prof. Gerbrandy al niet zo bijzon
der veel, maar vooral tegen de hiërarchi
sche volgorde van de rechtsbronnen
richtte hij zijn betoog. In het kort kwam
het hierop neer, dat naar zijn mening het
in het volk gewortelde gewoonterecht
eigenlijk voorrang moet hebben bover
het gecodificeerde recht. Hiertegen merk
te prof. Meijers op, dat het steeds zó i;
geweest, dat gewoonte geen rechtskracht
heeft, tenzij de wet ernaar verwijst
Onverkwikkelijk
Bij de replieken ging prof. Gerbrandy
nogmaals uitvoerig op een en ander In.
Hierbij ontspon zich een min of meer
onverkwikkelijk aflopend de&at. Op
daan toen u in Theresiënstadt zat',
vond de voorzitter het welletjes
hamerde prof. Gerbrandy af. Waardig
dde prof. Meijers toen: Jk zal
mij tot het aan de orde zijnde onderwerp
bepalen".
Ook wij keren tot ons onderwerp terug.
Ook mr Van Rijckevorsel was het niet
heel erg met de hiërarchische volgorde
der rechtsbronnen eens en graag zou hij
de drie bronnen nevengeschikt zien. Mej
mr Zeelenberg wilde eveneens graag
met name gebruik en billijkheid op éón
lijn gesteld zien. Prof. Meijers voerde
hiertegen aan. dat het juist zo goed
dat de wet een bepaalde volgorde gaat
voorschrijven, omdat de huidige prac-
tijk in de rechtspraak min of meer chao
tisch is. Wat de verhouding gebruik—
billijkheid betreft was hij van oordeel,
dat bij een kennelijk onredelijk gebruik
de billijkheid moet vooropgaan.
Standaardregelingen
De tweede conclusie bepleit de ope
ning van de mogelijkheid, standaardrege
lingen vast te stellen door de Kroon of
een andere overheidsinstantie voor be
paalde contracten. Deze standaardrege
lingen zullen dan slechts bepalingen var
aanvullend recht mogen bevatten.
Prof. Gerbrandy was hiertegen, omdat
hij dit veel liever geheel
tegen prof. Gerbrandy opmerken, dat de - --
Ttnnd nnt een rerhter ..Dat ziin de wet. op de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie is_ overgelaten aan de be-
Hoge Raad ook een rechter is. „Dat zijn
mummies", interrumpeerde daarop vrof.
Gerbrandy. Het wederwoord luidde: Ik
schaar mij onder die mummies, want
mijn leeftijd is hoger dan de maximum
leeftijd voor de leden van de Hoge Raad",
waarop prof. Gerbrandy, die vaker blijk
heeft gegeven van niet bijzonder hoge
achting voor dc Hoge Raad, vervolgde:
„Wat heeft de Hoge Raad voor u ge-
drijfsorganen. Prof. Meijers zag ook bui
ten het terrein van de PBO nog wel
reden voor een dergelijke bepaling,
vooral omdat de PBO-organen alleen tot
(Advertentie).
Chefarine „4"
doet wonderen j
J ZICH „LANDERIG" VOELT i
'"POEN DE verlichte Mongoolse des-
poot Kublai Chan, wiens machtsge
bied zich tenslotte over geheel Oost-
Azië uitstrekte, in 1263 de gebroeders
Polo met brieven naar de Paus stuurde,
waarin hij vroeg hem geleerde man
nen uit het Westen te zenden, die de
Christelijke godsdienst, de kunsten en
de wetenschappen aan zijn volk zouden
kunnen onderwijzen, heeft hij onge
twijfeld ernstige bedoelingen gehad.
Hij zelf was weliswaar Boeddhist,
maar hij stond zeer zeker open voor
hoog gestemde andere richtingen.
Uiteraard is het niet uitgesloten dat
hij de godsdienst als politiek instru
ment heeft willen misbruiken, maar
uit het feit, dat onder zijn regering
de (Nestoriaanse) Christenen vrijelijk
hun godsdienst in Mongolië en China
konden belijden, moeten we tenzij
het tegenbewijs wordt getoond aan
nemen, dat het hem ernst was met
zijn verzoek aan de Paus.
Het Westen was er echter in de
Middeleeuwen allerminst op berekend
in groten getale missionarissen naar
het Oosten te zenden. De reis door het
binnenland van Azië, waar talloze ge
varen loerden, duurde vele jaren, zo
dat de bereidwilligheid van velen om
een dergelijke tocht te ondernemen,
uiterst gering was. Bovendien en
dat was het ergste werd de pause
lijke stoel in die jaren voortdurend
betwist, waardoor het pauselijk gezag
geschaad werd en een straffe leiding
ontbrak.
Toen de gebroeders Polo, na een
reis van vele jaren, met hun geloofs
brieven van Kublai Chan arriveerden,
vernamen zij dat Paus Clemens IV
juist het vorig jaar was gestorven en
dat er nog geen nieuwe Paus was ge
kozen. Zij legden het verzoek van de
Opper-Chan derhalve voor aan Theo-
baldus Visconti, aartsdiaken van Luik,
die hun in overweging gaf rustig af te
wachten. De gebroeders Polo deden
zulks, maar toen dit rustige wachten
twee volle jaren had geduurd, beslo
ten zij onverrichter zake maar weer
naar het Oosten terug te keren (op
welke tocht zij Marco Polo meenamen).
Vóór hun vertrek vroegen zij Theo-
baldus Visconti een bewijsstuk, waar
uit Kublai Chan zou kunnen zien dat
zij buiten hun schuld hun opdracht
niet hadden kunnen uitvoeren. Nauwe
lijks echter waren zij enige maanden
op reis, toen het bericht hun bereikte,
dat Theobaldus Visconti zelf tot Paus
was gekozen (Gregorius X).
De nieuwe Paus was echter niet in
staat aan het verzoek in zo'n korte
tijd uitvoering te geven en in plaats
van de gevraagde 100 geleerden ver
trokken er slechts twee Dominicanen,
die echter overhaast terug keerden
toen de eerste moeilijkheden van de
reis zich voordeden.
Inmiddels had Kublai Chan het
lange wachten gedurende meer dan
zes jaar moe, in 1270 een verzoek tot
het hoofd van het Sokija klooster in
Thibet gericht. Hij nodigde deze hoog
waardigheidsbekleder aan zijn hof,
teneinde zich te laten zegenen en
wat nog nimmer was voorgeko
men hij behandelde hem als zijn
gelijke. Hiermede waren de kansen
voor het officiële Christendom ver
keken en namen de Boeddhistische
geestelijken een blijvende plaats aan
het hof in.
We zullen dit thans laten rusten, en
ons bezig houden met het merkwaar
dige verschijnsel dat, ondanks een
aanzienlijke verhoging van de gemid
delde leeftijd, oude mensen niet noe
menswaard ouder worden.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden.)
hun kring behorende personen kunnen
binden. Mr Van Rijckevorsel bepleitte
voorts het openlaten' van de mogelijk
heid. in de standaardregelingen ook be
palingen van dwingend recht op te ne-
gelijk bij de PBO ook mogelijk is.
Mr Van Leeuwen vroeg, het bedrijfs
leven niet al te veel regelingen op te
leggen.
Tegen de derde conclusie, waarin wordt
uitgesproken, dat de regel, dat een wet
niet door in onbruik geraken, doch
slechts door een volgende wet kracht kan
verliezen, dient te worden gehandhaafd,
bestonden geen bezwaren. Evenmin het
voorbehoud, dat wettelijke voorschriften
regelend recht door een afwijkende
gewoonte kunnen worden op zij gezet.
Scheppende mens
Aan het slot van de vergadering be
sloot de Kamer gisteren de behandeling
van de vier volgende conclusies, die han
delen over „rechten van de scheppende
mens" (bescherming van modellen en
merken) nog even uit te stellen. Mr Van
Rijckevorsel bond de kat de bel aan:
het is een moeilijke materie en toege
zonden waren een serie prae-adviezen
van de vereniging „Handelsrecht", uit
gebracht door uitermate ter zake kun-
digen, nadat het overleg met minister
Donker en prof. Meijers was afgelopen
Daarom wilde hij graag, dat de Vaste
Commissie voor Privaat- en Strafrecht
nog eens met de minister overleg kon
plegen. Mej. mr Tendeloo (P.v.d.A.) vond
uitstel niet nodig, maar mr Van Rijcke
vorsel kreeg steun van mr Beernink
(C.H.), mr Van Leeuwen (V.V.D.)
prof. Gerbrandy (A.R.). Minister Donker
had tegen hernieuwd overleg geen be
zwaar, mits de openbare behandeling toch
nog in September zou kunnen plaats
vinden. De voorzitter kon alleen garan
tie geven voor behandeling ih de tweede
'helft van October, maar de meeste Ka
merleden dachten, dat de behandeling
hog deze week wel ten einde gebracht
kunnen worden. Hoe het ook zij: eerst
zal in ieder geval nader binnenskamers
overleg worden gepleegd.
Vanmiddag ging de Kamer dan ook
verder met de behandeling van de vraag
punten over rechtspersonen, waarna he'
handelsrecht, het erfrecht en het familie
recht aan de beurt zijn. Wat het familie
recht betreft ligt er reeds een socialis
tisch amendement, dat verplicht genees
kundig onderzoek voor het huwelijk in
de wet opgenomen wil zien, zonder hier
aan echter consequenties te verbinden.
Eerste Kamer sloot zittingsjaar at
Critiek op gebruik van prijsopdrijvingswet
voor ingrijpen van regering
TN ZIJN VIJFTIGSTE en tevens laatste--vergadering-in-het zittingsjaar
1952-1953 heeft de Eerste Kamer zich-gisteren-aceoord-verklaard met
de hernieuwde inwerkingtreding van-enige artikelen der distributiewet
en der prijsopdrijvings- en hamsterwet. Hierdoor wordt het ingrijpen van
de regering in het conflict tussen specialisten en ziekenfondsen stilzwij
gend goedgekeurd. De wetsverlenging geldt tot uiterlijk 26 September
1954. Alleen de heer Geugjes (Comm.) stemde tegen, wat echter niet wil
zeggen, dat de andere leden geen critisch geluid lieten horen.
Mr R. H. de Vos van Steenwij k (VVD)
zei dat hier sprakè is van de onjuiste
toepassing van een wet. die voor een
ander doel gegeven is. Hier wordt de
wet toegepast voor de bescherming van
het budget van een bepaalde groep. In
dien de prijzen te hoog zouden zijn. dan
dient de beschikking ook van toepas
sing te zijn op de specialisten, die een
overeenkomst met een ziekenfonds heb
ben. en op die van de particuliere prac-
tijk.
Mr H. J. Hellema (AR) zei, dat bui
tengewone omstandigheden in oorzake
lijk verband moeten staan met het
euvel, dat men bestrijdt. Hij acht dat
hier niet het geval. Want dan zou de
regeling betrekking moeten hebben zo
wel op de ziekenfondsen als op de par
ticulieren en dus algemeen moeten zqn.
Het beroep op het algemeen belang
komt hem wel ongelukkig voor. Op die
grond is er in de loop der eeuwen al
veel onrécht gedaan. Indien de minister
een regeling nodig zou achten, zou hU
met een afzonderlijke wet moeten
kernen.
Minister Zijlstrgj handhaafde zijn
mening, dat bij* aanneming van een
verlenging van de wet wordt uitge-.
sproken, dat in buitengewone omstan
digheden het beleidsinstrument der
prijsbe'heersing wordt verschaft,
minister is zioh er van bewust, dat
■duurzame regeling van de zaak
specialisten en de ziekenfondsen
door deze wet mogelijk is. Maar het is
goed mogelijk, dat men acuut tot
tijdelijke maatregel zijn toevlucht ne
Hij doet de kamer het dringend
zoek ,de verlenging te aanvaarden. De
kamer wéét. dat hij niet enthousiast
over die verlenging en dat hij niet wil
ingrijpen in het conflict tussen zieken
fondsen en specialisten. Hij zegt toe zc
spoedig als zulks mogelijk is, tot intrek
king over te gaan.
De beide wetsontwerpen werden hier
na aangenomen.
Minister Luns naar
New York
De minister zonder portefeuille,
L. M. A. H. Luns, zal Woensdagavond
16 September naar New York vertrek
ken ter bijwoning van een deel van d<
achtste algemene vergadering der Ver
enigde Naties,, als voorzitter van de Ne
derlandse delegatie. De minister wordt
op 17 October In Den Haag terug ver-
Weekstaat Ned. Bank
Stijging tegoed Rijk,
goud vermeerderd
Zoals te verwachten was. is het tegoed
•a-n het Rijk by dV Ned. Bank in de af
gelopen week gestegen en wel met bijna
f282 min tot f973 min. Naar bekend, is
ddt veroorzaakt door de storting op de
nieuwe staatslening per 1 September jl.
Deze 'lening was groot f 400 min, doch
bovendien is met de Rijksfondsen en in
stellingen een aanvullende lening aange
gaan ter grootte van f 140 ml-n, hetgeen
tezamen f 510 min betekent. Uit anderen
hoofde heeft het Rijk d-us betalingen
en verrichten, waarvan het grootste
deel, naar men aanneemt, betrekking
heeft op vervallen schatkistpapier. Het
tegoed der handelsbanken is, eveneens
volgens verwachting, aanzienlijk gedaald
"et bedraagt thans f 105 min tegen
188 min de vorige'wéék.
De Ned. Bank blijft voortgaan haar
goudvoorraad te versterken. Deze week
werd voor ruim f32 rilln aangekocht,
waardoor de post gouden munt en mate
riaal thans f2620 min bedraagt. De netto
deviezenreserve onderging echter een
vermindering met ca f 15 min. De resul
taten van een en ander worden weerspie
geld in een stijging met f 17 ml-n tot
f4273 ml-n dezer beide posten tezamen.
Van de overige veranderingen springt
het oog een veunindering van de
bankbiljettenomloop Tnet f 56 min tot
f3120 min» hetgeen wijst op een ontspan
ning na de ultimo. Incidentele geldbe
hoeften hebben er waarschijnlijk toe ge
leid. dat ondanks deze ontspanning, voor
schotten in rekening courant met f 3 min
gestegen zijn tot f35 min. De geldmarkt
is niet noemenswaardig verstoord door
de betaling van de nieuwe lening. Dag
geld doet nog steeds Vz pot en blijft over
vloedig beschikbaar.
De voornaamste posten van de verkorte
ba-lans zijn:
(in milldoenen guldens)
7/9 31/8
Activ
d.
Schatk.pap. overgen.
staat
Voorsch in rek. ert
Waarvan aan Indonesië
Boekvord. op de staat 1.000.0 1.000.0
Gouden munt en mat. 2.620.0 2.587.7
Zi-lv. munt en mat
Void. en pap. in buitL
geld 1.531.6 1.557.3
Buitenl. betaalm1.3
Vord. in gld uit betal.
ace279.5
Div. rek32-3
Passiva:
Ban-kbilj. (oude) 31.7
Bankbilj. (nieuwe) 3.120.3 3.176.0
Rek. ert saldo schatk. 973.2 691.3
ld. bijz. rek1.194.6 1.194.6
Saldo's v. banken in Ned. 105.4
Saldo's ui-t betal. acc. 57.5
And. saldo's n. ingez. 33.2
Andere saldo's 128.0 142.7
Saldo's in buit. -geld
Div. rek
Circul. muntbilj144.8 145.2
Schatk. pap., w.i. gld-
saldo's uit bet.acc. zijn
belegd 13-3
Mislukte kluistorcering
Twee broers veroordeeld
tot twee jaar
Het Amsterdams gerechtshof heeft gis
teren twee broers, de 22-jarige W. A. en
de 20-jarige lompensorteerder P. A., bei
den afkomstig uit Amsterdam, ieder ver
oordeeld 'tot twèe jaar gevangenisstraf
et aftrek.
De rechtbank had hun. .drie jaar op
gelegd.
De broers moesten terecht staan, om
dat zij" er van verdacht werden in Augus
tus 1952 een poging te hebbc-i gedaan,
de kluis te forceren in het veilinggebouw
van de coöperatieve marktverenigirrg Dé
Volharding te Wognum (H.-H.).
Mutaties bij de Milva
De ontwikkeling en ontplooiing van de
Militaire Vrouwen Afdeling (Milva) heb
ben er toe geleid, dat sinds 15 Juli j.l.
een reorganisatie tot stand is gekomen.
De reserve luit.-kol. A. Halbertsma is
sedert die datum inspecteur der Milva,
zulks onder gelijktijdige eervolle onthef
fing uit haar functie van commandant
van de Milva.
Met ingang van gelijke datum is
mandant groep landmacht van de Milva,
de res.-kap. M. Korevaar; commandant
van de (interservice)-groep geneeskun
dige dienst van de Milva de res.-majoor
A. A. M. van Roosmalen en com:
dant van de compagnie luchtdoelartillerie
van de Milva de res. Ie luit. G. Helder.
Allen onder gelijktijdige eervolle onthef
fing uit haar vroegere functie.
Als commandant van de groep lucht
macht van de Milva is per 15 Juli 1953
benoemd de luit.-kol.-waarnemer der
Koninklijke Luchtmacht A. J. M. Groot.
Het stafbureau van de Milva blijft ge
vestigd aan dc Nassaulaan 21 te
Haag. De inspecteur van de Milva heeft
haar bureau op het ministerie "van
log te Den Haag.
Met VELPON zie je er geen barst van!
ZO GOED LIJMT VELPON
VRAAG DE JUISTE SOORT
Duitse moordenaar
in Den Haag?
Illegaal bij Venlo over de
grens gekomen
De Nederlandse politie heeft opspo
ring verzocht van een Duitse moorde-
die illegaal ons land is binnenge
komen en zich op weg naar Den Haag
iu hebben begeven.
In de avond van 23 Augustus jl. werd
te Weeze Kalfoech, een Duits plaatsje in
de omgeving van Kleef, de 15-jarige
Kathe Gerritzma door een tot nogtoe
onbekende man vermoord. Het meisje,
van haar werk terugkeerde, werd
haar rijwiel in een bos gesleurd,
•na zij met een mes op afschuwe
lijke wijze om het leven is gebracht.
Van deze moord wordt een 25 a 30-jarige
verdacht. Hij is lang plm. 1.75
r, heeft kort geknipt rood haar en
lang smal gezicht. Hij droeg een beige
met ceintuur en leren knopen, zo
goed als nieuwe bruine lage schoenen,
donkerblauw trainingspak, waarover
een lichtgrijze broek en zwart-wit ge
blokte colbertjas Verder droeg hij een
donker bruine hoed en bruine glacé
handschoenen.
De man was in het bezit van een
blauw geverfd Duits herenrijwiel en ls
op Zaterdag 29 Augustus jl. illegaal van
Duitsland naar Venlo gekomen waar
hij tot Maandag 31 Augustus heeft ver
toefd. Hij gaf toen voor. op weg naar
Den Haag te zijn, waar hij een expedi
teur zeide te willen bezoeken. De man
vertelt, dat hij uit de Oostzone is ge
vlucht en vijf jaar in de gevangenis ln
Pommeren heeft doorgebracht.
Militair gedood door
straaljager
De 22-jarige sergeant-vlieger C. Holm
uit Utrecht is op een der startbanen van
de vliegbasis Twente door de vleugeltip
van een voorbij-taxiënde straaljager ge
raakt. Hij werd daarbij vermoedelijk aan
een der nekwervels zo ernstig gewond,
dat hij vrijwel onmiddellijk na het ongeval
is overleden. Het stoffelijk overschot is
naar het ziekenhuis in Utrecht overge
bracht.
100ste Lijst
Aantal rampslachtoffers
thans 1795
Nog 164 personen worden vermist
Volgens het informatiebureau van het
Nederlandse Rode Kruis bedraagt het
totale aantal slachtoffers van
stromingsrëmp thans 1795. Het is zeker dat
hierbij geen doublures voorkomen. Het
informatiebureau heeft de 100ste lijst
slachtoffers uitgegeven. Nog 164 perso
nen worden vermist.
Een aantal van hen zal waarschijnlijk
nog wel gevonden worden, maar groot
de kans. dat velen van deze slacht
offers door de zee naar buiten zijn ge-
oerd of onder het door de storm, de
stromingen of de herstelwerkzaamheden
opgeworpen zand zijn bedolven.
Van de 164 nog vermisten zijn inmid
dels 32 slachtoffers geborgen, doch dezen
konden nog niet geïdentificeerd worden.
De rijkspolitie verricht de identificaties.
Na 1 Februari heeft het informatie
bureau, zo vertelde ons de directeur de
heer J. van de Vosse, ongeveer 55.000
ragen over de Inwoners van het ramp
gebied ter beantwoording gehad. In de
e weken na de overstroming werk
er 80 mensen overdag en 75 des
avonds.
De 100ste lijst van geborgen en ge-
identificeerde slachtoffers luidt als volgt:
Nieuwerkerk: Van Strien—Legemaate,
Tannetje, geb. 15-2-1906 te Kcrkwerve.
Laatste adres: Loenswegje 435.
Schipper van reddingboot Brandaris
Stoffelijk overschot van
Klaas Tot gevonden
In de Blauwe Slink, tussen Vlieland
en Terschelling, is gistermiddag het stof
felijk overschot gevonden van de schip
per van de reddingboot Brandaris, Klaas
Tot. die Zondag 16 Augustus jl. bij
zeiltochtje in het Schuitegat overboord
was geslagen on sindsdien werd vermist.
Het lijk is door de Harlingen 92 opge
haald en naar Harlingen gebracht,
waar het door de reddingboot Brandaris
naar Térschelling werd vervoerd.
De teraardebestelling zal geschieden
morgenmiddag 2 u. te West-Terschelling.
Van het ert van School en Kerk
Beioepingsweik
Ned. Herv. Kerk
roepen: te Zalk en Veecaten, H.
K. Stauttener. cand. te Den Haag.
dankt: voor Vinkeveen J. G.
Abbimgh te Oosterwolde (Gld.); -voor
Dirksland W. van Tuyl te Lopi*.
Geref. Kerken
roepen: te Castricum. M. F. v.
Heesen te Oosthem (Fr.): te Krimpen
Lek-Krimpen a.d. IJssel. J. P. Don-
dorp, cand. te Heemstede: te Nieuwlande.
H. K. Poelman Azn te Andel (N.B.); te
Hiilaard en te Wateringen, C. Klapwijk,
cand. te Den Haag; te Valkermond, H.
Bade, cand. te Sneek.
Synode Chr. Geref.
Kerken begon haar
arbeid
Contact gewenst tussen Ker
ken en rechtse partijen
inz. crematie
(Van onze kerknieuws-redacteur)
De gisteren geopende generale synode
der Chr. Geref. Kerken te Apeldoorn is
haar eigenlijke arbeid aangevangen. Aan
het begin van de middagzitting werden
telegrammen gezonden, o.a. aan H.M. de
Koningin en H.K.H. Prinses Wiihelmi
de synodeleden het Wilhelmus
aanhieven. Een telegram werd ontvangen
ds M. Geleynse. de
dikant op Midden-Celebes.
i der vorige synoden werden
zonder discussie goedgekeurd. Na bespre
king nam de afvaardiging van de par
ticuliere synode van het Westen het ge
deelte van een instructie terug, waarir
zij toestemming vroeg om de gemeente
de classis Amsterdam te doen
overgaan naar de classis Zwolle; het
moderamèn zal nog een voorstel formu
leren over het beslissingsrecht in zulke
gevallen.
De synode sprak uit dat de kerkeraad
niet mag overgaan tot het beroepen
candidaat tot de H. Dienst, voordat
de beroepbaarstelling officieel door het
curatorium is bekend gemaakt.
De particuliere synode van het Westen
had de wenselijkheid uitgesproken, dat
de generale synode in het vervolg
plaats van om de drie jaar, om de t
samenkomt, bij voorkeur in het
centrum des lands. In de discussie bleek
het financiële bezwaar zwaar te wegen.
De synode besloot de huidige toestand te
handhaven.
Prof. J. Hovius bracht rapport uit var
deputaten voor correspondentie met di
Hoge Overheid. Daaruit bleek de institu-
:es gemeenten en de uittreding
Deputaten hebben bij de
heid de overwegende bezwaren der Chr.
Geref. Kerken tegen de lijkverbranding
kenbaar gemaakt en als hun mening uit
gesproken, dat de overheid crematie moet
verbieden en tegenstaan. Tijdens de dis-
>r dit rapport wees prof. Hovi
op de noodzaak van meer contact tus-
de Kerken en de rechtse Kamer
fracties. Het rapport werd goedgekeurd.
Het deputaatschap voor overleg tussen
Kerken van Geref. belijdenis betreffende
gemeenschappelijke belangen werd op
geheven; andere deputaatschappen kon
den deze zaken voldoende behartigen.
De synode zal stukken die tot en n
Zaterdag bij haar binnenkomen, nog be
handelen. Zij vergadert van 912
en indien er avondvergaderin
gen zijn, van 7—9 uur. Vrijdagmorgen
wordt niet vergaderd. Ook volgende
week worden de zittingen voortgezet.
Ter synode merkten wij o.a. op ds J.
Tammlnga en ds G. A. Zijderveld, beiden
vroeger predikant in de Chr. Geref. Ker
ken en thans resp. te Chatham (Canada)
en Grand Rapids (V.S.).
Ds J. W. Eggink met
emeritaat
Ds J. W. Eggink, Geref. predikant
Zweelo (Dr.), is per 1 September met
emeritaat gegaan. Hij diende de kerken
van Willemstad en Geldermalsen. Vèrvol-
gens was hij werkzaam als geestelijk v<
zorger van politieke delinquenten en
1947 aanvaardde hij de ambtsbediening
Zweelo. Zijn adres blijft voorlopig:
Zweelo, B 43.
Het lied der aethergolven
DONDERDAG 10 SEPTEMBER
versum I. 402 m. KRO: 7.00
i. 7.15 Gymni
10.30 Morgein
n 11.45 Gra
Gram. 7.45 Mor-
8.15 Gram. 9.00 Voor
NCRV: 10.00 Kamer-
enst KRO; 11.00 Voor
.50 „Als de ziele
vconcert
iedeltn-
12 00 Angelus 12.03 Lunohi
(12.30—12.33 Land- en tuinbouwmed
gen) 12.55 Zonnewijzer 1.00 Nieuws
Piano en bariton 1.50 Gram. NCRV; 2.00
Gram. 2.45 Voor de vrouw 3.15 Gram. .30
-.00 Bijbellezing -,ft
4.50 Gra
5,00 „O ja, dat ook
68.
„Ja., ja" zegt hij „Wat moet jij., jij zon
der.." Zijn stem is dof. Het is de vraag of hij
weet wat hij zegt. Maar Lotte grijpt deze ge
legenheid met beide handen aan. En half hui
lend zegt ze: „Als jij me loslaat, kan niets me
meer schelen. Stoot me niet terug in hèt mi
lieu, waar ik niet in pas. Ik zal alles voor je
doen, Rick. Alles."
Ze wint., ze wint! Hij denkt na. Ja, ze wint
toch nog! Nu moet ze haar hoofd tegen zijn
borst leggen en snikken. Haar hulpeloosheid zal
hem treffen. Zijn zwakke plek is gevonden!
Maar Lotte ziet niet de weerzin in de ogen
boven haar tegen zijn schouder rustende hóófd.
Zijn trage hersenen vatten de betekenis van
haar woorden niet. Ze bonken er slechts in na
als een echo uit het verleden, die herinneringen
oproept aan een paar donkere vrouwenogen op
een afscheidsavond. Maar hij weet niet meer
wie die vrouw was. Hij weet slechts dit ene: dat
tegen hem geleunde hoofd houdt hem tegen, dit
snikkende wezen dwarsboomt hem in zijn wil
naar huis te gaan. En hij zèl naar huis. Hij zal!
Zó ruw werpt hij haar van zich af, dat hij
zelf bijna valt. „Weg jij!"
Maar nu is het ook uit met Lotte's zelfverne
dering. Als ze dan toch verloren heeft, zal ze
in elk geval de eer aan zichzelf houden. Zij ont
wijkt zijn steunzoekende greep, en woedend 6ist
zij hem toe: „Wat denk jij wel, stomdronken
zatlap! Dat je met Lotte alles kunt doen? Hui
ben jij helemaal niet beter dan andere kerels.
Slaap je roes uit, schijnheilige domineeszoon. Ik
moet je niet langer."
Ze keert zich om en loopt zo snel weg, dat
Rick haar niet kan volgen. Hij beproeft het ook
niet. Langzaam gaat hij terug, vermoeid en ziek.
En alleen.
Hij heeft immers niemand?
Dc Nieuwjaarsmorgen was zonloos en koud.- Er
stond een scherpe wind en soms dwarrelde een
sneeuwvlok omlaag.
Rick zat aan zijn laat ontbijt. Een weldoend
bad had zijn gevoel van lichamelijk onbehagen
weggenomen en nu trachtte hij met lange tan
den nog enige eer te bewijzen aan de enigszins
feestelijk gedekte tafel. Hij was echter ver van
een feeststemming. Hoe geheel anders had hij zich
deze morgen nog gisteren voorgesteld. Voor een
kerkgang was het al veel te laat. En uit de
wirwar van zijn vage herinnering was hem ook
nog duidelijk, dat hij geen Lotte meer had. Op
DEZE KINDEREN
HEBBEN GEEN VADER
door
CAREL VAN DER HOEK
de een of andere wijze had hij haar van zich
verwijderd, waarop zij hem voor huichelaar had
gescholden. En... ze had gelijk. Zij moest wel
denken, dat hij het met zijn godsdienstigheid
niet meende. Met een kerkgang beginnen en
met een dronkemanspartij eindigen... Ach, waar
om zou hij er nog over nadenken? Hij was haar
kwijt en het speet hem niet eens Had hij
dan niet echt van haar gehouden? Ze- was toch
wel aardig geweest. En mooi ook. Toch leek het
wel of hij zich opgelucht voelde, nu zij hem zijn
congé had gegeven Of had hij haar het eerst
haar afscheid gegeven? Cch, wat deed het ter
zake?
Hij zette zich in een crapaud voor het ven
ster en keek de grauwe morgen in. De sneeuw
vlokjes werden groter, vielen dichter. Soms zette
zich een pluisje tégen het glas, waar het ver
smolt tot een vochtig plekje. Hij glimlachte bit
ter ineens. Die vlokjes waren als Lotte. Een
glanzende schijn-schoonheid. De werkelijkheid
was water. Hij had zich laten vangen door een
paar bruine schitterogen, dié hem hadden ver
leid tot dronkenschap.
Rick stond geërgerd op, ijsbeerde dc kamer
door. Het was wel diep beschamend, dat hij zich
zelf deze bekentenis moest doen. Maar het erg
ste was dat hij Lotte alleen de schuld niet kon
geven. Hij had zichzelf bedrogen met zijn goede
voornemens, en het zelfs gewaagd God in zijn
plannen te* betrekken. Door hém, Rick, zou mis
schien een geheel gfezin tot het geloof kunnen
worden gebracht. En nu waren zijn opgedrongen
diensten definitief afgewezen.
Hij zette zich weer. Het sneeuwde nu zo dicht,
dat de bomen van de laan niet meer zichtbaar
waren. Maar hij had er géén aandacht voor. Te
bitter was dit ontwaken uit eèn schone droom.
Geen woqrd van al wat Lotte hem verweten
mocht hebben, was gelogen geweest. Hij had
zichzelf willen dienen met haar te dwingen naar
de kerk te gaan. En daarom was hij overgege
ven aan de schande van een gedrag, waarvoor hij
zich zijn leven lang zou blijven schamen. Hij
had het beter willen weten dan God, terwijl hij
heel goed wist, dat hij geen juk mocht aantrek
ken met de ongelovige. Het gevolg was geweest,
dat hij al dadelijk was begonnen met het doen
van concessies: als zij hem in zijn godsdienst
tegemoet wilde komen en met hem meegaan,
welnu, dan wilde hij daarna wel naar haar tem
pel en zich verzadigen aan haar godsdienst. Het
moest wel verkeerd gaan. Gehoorzamen is be
ter dan offérande. Die waarheid had koning Saul
alles gekost: zijn troon en zijn zielevrede. Daar
aan had zelfs Samuels offer niets meer kunnen
veranderen. En zo had hij, Rick, met zijn zonde
zelfs zijn God verloren.
Rick sprong opnieuw op. De gedachte daaraan
was verschrikkelijk Maar op hetzelfde ogenblik
dwong hem een klopje op de deur zich een hou
ding te geven
orkest 10.15 Piai
irdén.
Nieuws 11.45—12.00 Gram.
n II, 298 m. AVRO: 7.00 Nieuws
VPRO: 7.50 Dagopening AVRO:
lieuws 8.15 Gra
lederen 9.30 Voor
10.47 Voor
leven" 1.00 Nieuw
Licntc muziek 1.50 Amuse
Cabaret 2 30 Sopraan en p:
zieken 4.00 Voordracht 4.4
5.30 Militaire reportage 5.4
gerlngsuitzending: ..Technis
nr'wikkelde gebieden", doe
- Morgenwijding
hulsvrouw 9.40
10.50 Voor de
lededelingen 1.20
itsmuziek 2.05
3.00 Voor di
s 6.15 Sportproblemen 6.25 Repoi
tage 6,30 Amusementsmuziek 7.00 Voor d
kleuters 7.05 Gesproken brief uit Londe
7.10 West-Fries programma 7.50 Gram. 8.C
Nieuws 8.05 Radio Philh. Orkest en solii
9.00 Penelope". hoorspel 10.20 Twee piano
10.35 Dansmuziek 11.00 Nieuws 11.15 Sport
11 30 -12.00 Gramofoonmuziek.
Engeland. BBC. 330 m. 12,00 Gram. 12.15
:ert 3.00 Hoorspel 4.30 Gev
gramma 7.30 Klankbeeld 8.00 Lit
8.30 Twintig vragen 9.C0 Nieuws 9.15 T(
spraak 9.30 Pianokwartet 10.20 Hoorspel 11.00
—11.03 Nieuws.
Engeland. BBC. 1500 en 247 m. 12.00 Dans
muziek 12.45 Orkestconcert 1 45 Voor de k"
deren 2.00 Voor de vrouw 3.00 Gev muzi
3.25 Sport 3.40 Gram. 3.45 Lichte muziek 4
Mrs Dale's dagboek 4.30 Hoorspel 4 45 Mi
tair orkest 5.30 Orgelspel 6.00 Variété-ork...
en solist 6,45 Hoorspel 7.00 Nieuws en jour
naal 7.25 Sport 7 30 Gev. muziek 8 00 Hooi
spel 8.30 Gev. programma 9.00 Lichte muzie
10.00 Nieuws 10.15 Actualiteiten 10 20 Dans
:iok 11.05 Voordracht 1120 Orgelspel 11 56
-12.00 Ni
-.2 ff'
c-orkes
list 12.34 Gram 100 Nic_.
Engelse les 2.15 Gram. 2.2
Grai.i. 5.00 Nieuws 5.10 Gram. 5 15 Voor de
kinderen 6.15 Gram. 6.30 Voor de soldatei
7.00 Nieuws 7.40 Vlaamse liederen 7 50 Cau-
--- Klankbeeld 8.40 Ver-
9.15 „Wat ls
9.45
sol. 10.
Brussel. 484 m. 12.1
1.20 Gram. 4.00 Lichte muziek 5.00 Nieuws
i. 7.45 Nii
schiedcnis (op 234 e
teland"; Eng. lit.
Dr A. Kuyper-Stichting
(van 19491952)
Steeds meer verzoeken om
advies en toezending
van literatuur
T~)E Dr Abraham Kuyper-Stichting mag
zich in den lande over een groeiende
belangstelling verheugen. Dat blijkt wel
uit het thans gepubliceerde verslag
de jaren 1949—1952. Het aantal adviezen,
dat gevraagd wordt, neemt sterk toe en
;eer het gebruik, dat gemaakt
wordt van de nog steeds in omvang
betekenis groeiende bibliotheek.
Het jaarverslag geeft wel een indruk
an de veelzijdigheid der adviezen, die
de heren van de Kuyper-Stichting heb
ben uit te brengen. Geen onderwerp op
het terrein der politiek vaak mc
en zelfs buiten dit terrein treden
en vindt het in de adviezen terug.
Van de bibliotheek (er is een plan
haar voor het grootste deel naar het
souterrain over te brengen) werd een
snel stijgende hoeveelheid literatuurzen
dingen gevraagd. Het blijkt, dat de bi-
bliotheek in het land steeds meer be-
kendheid krijgt.
Voor velen, zo lezen we in het ver-
ag, is het een verrassing, te vernemen,
dat ieder lid van een kiesvereniging ofi
studieclub gebruik mag maken van de
boekenschat der Kuyper-Stichting. Maar
wordt meer gestudeerd en voor-
al de belangstelling voor de zgn. prin
cipiële problemen groeit.
Toch zijn er nog altijd onderwerpen,
die stellig groter aandacht verdienen. Zo
blijkt er uit de aanvragen nog weinig, al
te weinig belangstelling voor het huma-
t naar de mening van de schrij-
het verslag, directeur mr K.
Groen, met de Tweede Wereldoorlog een
nieuwe, voor het Christendom zeer ge-
vaarlijke fase is ingetreden.
In het verslag wordt dank gebracht
in dr J. J. C. van Dijk, die de Kuyper-
Stichting zovele jaren, met name als
penningmeester, „met stalen ijver geheel
belangeloos" grote diensten heeft bewe
zen. Men denke ook aan hetgeen hü
heeft verricht voor het rechtsherstel van
de Kuyper-Stichting.
Voorts wordt met ere vermeld mr P.
E. Briët, die, nog lid van het dagelijks
bestuur, altijd op de bres stond vooi
buitenlands contact Door de dood
mr J. Terpstra leed de Kuyper-Stich
ting een gevoelig verlies.
Wat het gebouw betreft, lezen we in
het verslag, dat nog voortdurend ge-|
restaureerd en verbeterd werd, hetgeeri
na de lange verwaarlozing gedurende de'
oorlogsjaren, toen tevens meubilair en|
stoffering werden geroofd, ook wel zeer!
Ds R. v. Reenen te Ermelo
overleden
In de ouderdom van bijna 80 jaar li
te Ermelo overleden ds R. van Reenenj
emeritus predikant van de Geref. Kerk
Sleeuwijk. In 1900 ving ds Van Ree
zijn ambtelijke loopbaan aan t*
Tzummarum. Later diende hij de kerken1
1927 tot 1938 die van Sleeuwijk.
van Reitsum, Wons en Putten en vaml
Na zijn emeritaat vestigde ds van Ree-]
nen zich te Ermelo, waar hij tot vooij
enige jaren nog versohillende hulpdien-j
sten verrichtte.
Vrijdagmiddag kwart voor twee zal d«
begrafenis te Ermelo plaats hebben, naj
een rouwdienst in de Geref. Kerk, due te
12 uur aanvangt.
Men verwacht:
Uitroeping van 1954 tot
Mariaal jaar
Wordt Pius IX heilig- en Pius X
zalig-verklaard?
Verwacht wordt, dat de Paus binnên
enige dagen, genoemd wordt: Zaterdag,
1954 zal uitroepen tót een Mariaal jaar,
waarin de Roomsen in de gehele wereld
het bijzonder zullen bidden voor de bi
kering van Sowjet-Rusland. Op 8 Dec. 19^
zal het namelijk honderd jaar geleden
zijn, dat Paus Pius IX het dogma van de
onbevlekte ontvangenis van Maria afkon
digde, hetgeen inhoudt, dat ook de H
Maagd zonder erfzonde ontvangen is.
Het Mariale jaar zal 8 Dec. 1953 begin
nen en voortduren tot dezelfde dag eer
jaar later. Er zullen bijzondere aflaten
verleend worden voor het zeggen van de
voorgeschreven gebeden en het bezoeken
van kerken en genade-oorden.
Verwacht wordt, dat één van de hoogte
punten van het jaar zal zijn de heiligver
klaring van Paus Pius IX, die het dogma
van de onbevlekte ontvangenis afgekon
digd heeft en verder vrijwel zeker
de zaligverklaring van Paus Pius X.
De Paus heeft in 1942 de R.K. wereld
en het vorig jaar eveneens het Russische
volk aan het hart van Maria toegewijd.
V.U. hield zomercursus 1953
Tijdens de zomercursus 1953 der Vrije
Universiteit, die vorige week te Amster
dam gehouden werd. hield prof. dr S. U,
Zuidema een referaat over De vlucht uit
de cultuur in de moderne tijd! en prof.
G. H. J. v. d. Molen over De persoonlijke
verantwoordelijkheid in de oorlog. Prof.
dr R. Hooijkaas sprak over De verhou
ding- theologie-natuurwetenschappen. In
de samenkomst van Zondag heeft prof
dr G. C. Berkouwer een causerie gehou-'
den over crisisverschijnselen in het theo
logische denken.
Gedurende deze cursus werd een rond
vaart gemaakt door de Amsterdamse
grachten en ook een excursie naar Ken-
nemerland. Gisteravond gaf het Studen
tencorps van de V.U. een artistieke
avond.
Meer inzicht dan kennis
bij M.T.O.
..Meer inzicht dan parate kennis'
de bedoeling van het experiment dat
wordt ingeluid bij het middelbaar tech
nisch onderwijs Dc inspecteur-generaal
van het nijverheidsonderwijs, mr ir M.
Goote, heeft gistermiddag te Rotterdam
voor een gezelschap besturen, directeu
ren en léraren van de technische scholen
een uiteenzetting gegeven van dit expe
riment, dat op verscheidene scholen in
ons land wordt toegepast met ingang
van de nieuwe cursus, die 1 Sept. j.l.
begon.
In Den Bosch en Rotterdam betreft
het experiment het vak werktuigkunde,
In Eindhoven en Rotterdam het vak
eleetrotechniek, en Amsterdam (Plan
tage Muidergraoht) en Dordrecht de
scheikunde.
Daalderop in Tiel ontslaat
vijftig man personeel
De' Kon. Metaalwaren Fabrieken v.h
J. N. Daalderop en zonen te Tiel zijn
moeten overgaan tot het ontslag tegen
eind September van vijftig man. In ver
band met het uitblijven van grote mili
taire orders heeft Daalderop de produc
tie moeten inkrimpen. De personeels
sterkte van twee ploegen heeft men nu
térug moeten brengen tot één ploeg.
