^ACANTIEUITSTAPJES
in het buitenland50 jaar geleden
48. Beneden In het knusse bleekje
Hangt juffrouw Sientje van der Tuit
Om 't in de zon te laten drogen,
Haar pas-gespoelde wasje uit,
Totdat z'opeens van kleur verschiet,
Als zij de dienders vallen ziet!
19. Het regent, ja het hagelt dienders!
En of je 't al of niet gelooft,
Ze schieten elk, precies op 't rijtje,
In een stul? wasgoed met hun hoofd!
Een hemd, een rok, een broek, een vest.
En alles past hen opperbest!
50. Door 't wasgoed is hun val gebroken.
Ze zijn dus gauw weer op de been,
En 6tromp"len, half verdoofd door
't vallen.
Versuft de bleek uit, één voor één.
De stakkers snappen zeker niet.
Dat elk hen uitlacht, die hen ziet!
51. Sam vliegt terwijl met grote sprongen
Gelijk een Fokker door de lucht.
De beide dienders met hun lasso
Meeslepend in zyn woeste vlucht;
Helaas! Hij neemt zijn sprong tekort.
Zodat hij naar beneden stort!
52. Juist kijkt vriend Meijer uit zijn
dakraam,
Nieuwsgierig wat er toch geschiedt
Hij komt het gauw genoeg te weten,
Gelijk men op dit plaatje ziet!
Een hevig luchtgevecht ontstaat
Nu tegen Sambo en zijn maat.
53. De dienders hakken met hun sabels,
Ook Sambo slaat er duchtig op;
Vriend Meijer briest en snuift en kokhalst.
Hij denkt: „Dat kost me straks mijn kop!
Een mens is nergens veilig meer!
Au-au! Wat doet mijn nekspier zeer!"
54. Maar Janus Duit hakt in zijn ijver
Per ongeluk het touw in twee.
En heel het clubje dapp're strijders
Schiet met een vaartje naar bcneé!.
Ze buitelen met veel kabaal
Door 't glazen dak van 't hospitaal.
55. Wip, wip, Daar vliegen al de zieken
Hun bedden uit, want door 't gevaar
Zijn ze van schrik inééns genezen,
Ze hollen weg met groot misbaar.
En nemen in hun nachtgewaad
Luid gillende de vlucht op straat!
58. Maar door de stomverbaasde blikken
Van het publiek begreep hij ras.
Dat iets daar achter in de wagen
Niet helemaal in orde was.
Ach, wat een schrik! De arme man
wordt bleek en akelig er van!
Van J eviezen en paspoorten wist men niet
MAAR HET REIZEN WAS ERG DUUR5)
Er was toen al genoeg te zien in
de wereld! Een ritje op de (open)
imperiaal van een Londense pa ar
den-omnibus was al minstens zo inte
ressant als een bezoek aan de beziens
waardigheden van Berlijn per
..droschke". Door Moskou reed men
in een met drie paarden bespannen
troika", de Alpen zag men achter de
ramen van een postwagen. Tot in
Parijs omstreeks 1905 de eerste hoog-
gcwielde touringcars gingen rijden,
og twee dagen en dan is Augustus
al weer voorbij. Dat wil zeggen,
dat voor verreweg de meeste Neder
landers de vacantie voor dit jaar er
We hopen, dat 't voor U prettige
dagen of weken zijn geweest, ook al
waren de weersomstandigheden wel
licht niet bijzonder gunstig. Er valt
in ons land veel te genieten, hetzij
men zijn vacantie aan zee of bij bos
landen en voor alle geldsoorten, de
Russische roebels niet uitgezonderd.
Mogelijkheden?... Hoewel het reis-
wezen nog lang niet op de voet van
thans georganiseerd was, ontbrak het
niet aan bijzondere attractieve aan
biedingen en speciale „cruises".
Al in het midden der negentiende
eeuw organiseerde de oude Thomas
Cook, die een handig zakenman was,
de tochten per stoomboot over de Nijl.
en heide doorbrengt. Zoals steeds zijn
ook dit jaar velen de Nederlandse
grenzen overgetrokken voor een kor
ter of langer verblijf in 't buitenland.
Zo'n buitenlands uitstapje eist in
onze tijd een grondige voorbereiding,
wil men niet telkens voor teleurstel
lingen staan.
Een halve eeuw terug ging dat heel
wat gemoedelijker.
HET was werkelijk een feest om
veertig of vijftig jaar geleden een
vacantiereis te ondernemen in het
buitenland; door het vrolijke, onbe
zorgde Europa, waaraan voorgoed
een einde kwam op die zomerdag in
1914, toen de diplomaten uitgepraat
waren en verder het woord lieten aan
de kanonnen...
Paspoorten?. Men had ze bijna
niet nodig in die tijd vóór de eerste
wereldoorlog. Alleen Spanje en het
Rusland der Tzaren verlangden, dat
de reizigers in het bezit van zulk een
document waren. Het was toen nog
niet het bekende blauwe boekje,
maar een groot vel papier met het
Rijkswapen er boven op, dat door de
minister van Buitenlandse Zaken
persoonlijk ondertekend was!
Toen mej. H. S. S. Kuyper in 1904
reisherinneringen uit Rusland .publi
ceerde, schreef ze over haar pas
poort: „Het geheel maakt, niet al
leen wat taal en stijl betreft, maar
ook wat druk aangaat, een ouderwet-
schen indruk, een document uit ver
vlogen tijden, en doet eer denken
aan een illustratie van boeken als
de Camera Obscura, dan aan een
stuk, waarmee ge nog in de 20ste
eeuw op reis moet gaan!"...
...Deviezen?... Wie kende dat
woord in die tijd? Wie buitenlands
geld nodig had, stapte een wissel
kantoor of een bank binnen en wis
selde zoveel als hij of zij nodig dacht
te hebben. Dat gold dan voor allo
leidde men de talloze toe
risten irf de Franse hoofd
stad rond in landauers.
MAAR het reizen was
verre van goedkoop
in die dagen. Als men er
rekening mee houdt, dat
het geld toen ongeveer
drie maal zoveel waard
was als thans, is f 150,
voor een gezelschapsreis
van een week naar Parijs
beslist aan de dure kant!
Dat komt dan overeen
met een bedrag van
450,— in onze tijd!...
Beslist erg duur vinden wij ook die
475 harde guldens voor een reisje van
nog geen drie weken naar de Rivièra.
Dat zou dan overeenkomen met een
kleine 1500 guldens van nu! Neen, van
„sociaal toerisme" was toen nog geen
sprake!
Het reisgenot was dan ook 'n halve
eeuw geleden vrijwel alleen wegge
legd voor de „meer gegoeden". In
veel hotels verscheen men 's avonds
in het zwart aan tafel. Wie extra-
weelderig wilde reizen kon op dc
boten van de Maatschappij „Zeeland"
tegen betaling van een extra bedrag
de beschikking krijgen over de „ko
ninklijke" hut. Electrische verlich
ting en electrische liften waren be
langrijke punten van aanbeveling
voor hotels en restaurants, maar zij
verhoogden ook de prijzen.
De douane stelde enigszins andere
eisen dan thans. In verschillende lan
den (o.a. in Frankrijk) mocht men lu
cifers en speelkaarten niet invoeren.
Sigaren werden gewogen, want het
invoerrecht moest meestal per kg be
taald worden. Wie Oostenrijk binnen
kwam moest b.v. voor een kilo siga
ren 12 gulden accijns aan de doua
ne-ambtenaren afstaan. De Russische
douane was berucht om haar streng
heid.
De reisgidsen herinnerden er aan,
dat men in Italië altijd goed op z'n
koffers moest passen. Die koffers
mochten overigens in dat land, in
dien zij als handbagage meegenomen
werden, niet groter zijn dan 50 x 25
x 30 centimeter. Wie per postwagen
moest reizen hetgeen in Zwitser-
H
land veelvuldig voorkwam, zolang
niet alle tunnels gereed waren
moest bij voorkeur plaatsnemen in da
coupé. Het was enige francs duurder,
doch men had een vrijer uitzicht. Rei
zigers naar het (in die tijd toeris
tisch zeer interessante) Rusland wer
den overstroomd met goede raad;
men moest o.a. meenemen: een gum
mi wasbekken, insectenpoeder, schone
lakens, een gummikussen, en in de
winter flanellen ondergoed, een pels
jas en gevoerde gummi-overschoenen!
ET reizen per trein naar het bui
tenland was omstreeks 1900 wer
kelijk al geriefelijk. Er waren reeds
D-treinen, die men „Harmonicatrei-
nen" noemde, en er waren ruime
restauratiewagens. Maar wat reden
die treinen langzaam! En er was
geen land waar ze zo traag voort
sukkelden als... Nederland!
Van toerisme per auto was eigen
lijk eerst sprake na de eerste we
reldoorlog. Vóór die tijd waren er te
veel slechte wegen en te veel onpret
tige wetten. De laatste waren in elk
land weer anders, maar Noorwegen
spande toch wel de kroon. Wie zich
omstreeks 1910 per „tuf tuf" naar dit
land begaf, moest aan de grens een
bedrag storten, dat gelijk was aan de
helft van de koopprijs van de auto.
Dit was dan een garantiesom voor
eventuele beschadigingen aan Noorse
eigendommen. Bij het verlaten van
Noorwegen kregen de automobilisten
het bedrag terug met aftrek van de
herstelkosten voor alle vernielde hek
ken, heggen, en wat dies meer zij!
En
dit
1905 te Parijs een uitstapje met Cook
touringcar
gezelschap maakte 't
