Een spreker, die steeds het oor
van de Tweede Kamer heeft
In Oost-Duitsland zijn handel
en industrie onrendabel
VOLBLOED PARLEMENTARIËR:
Aanzienlijke plaats
in Tweede Kamer
Zeelieden en Regentenfiguren
in het voorgeslacht
Al zijn tijd en toewijding voor
Volk en Maatschappij
Verpersoonlijking van het type
der gedegen politici
met
in
gevangenschap
Prins Bernhard hield
schoeneninspectie
NIEUWE 1ETDSCHE COURANT
DINSDAG 11 AUGUSTUS 1953
Van „fractie-dwang" geen sprake
want alles wordt vooraf besproken
WAT de zee is voor een varens
gast is de Kamer voor de
thans 70-jarige dr Schouten; daar
is hij in zijn element, daar open
baart hij zich in zijn volle kracht.
Een volbloed parlementariër, zoals
de Kamer er slechts weinigen
kent.
De jubilaris van 12 Augustus is bijna
i gedurende de helft van zijn levensjai
j lid van de Tweede Kamer geweest;
October van het revolutiejaar 1918 deed
hij zijn intrede op het Haagse Binnen
hof. In 1933, toen dr Colijn als minis-
ter-president optrad, werd hij tot voor
zitter van de Anti-revolutionaire kamer
fractie gekozen, een functie welke hij
na 20 jaren nog steeds bekleedt.
Bij zijn benoeming tot voorzitter van
1 het Centraal Comité van A.R.-kiesvere
nigingen in 1946 meende dè heer Schou
ten niet op één rij geplaatst 'e kunnen
worden met de beide grote mannen, dr
Kuyper en dr Colijn, aan wie vóór hem
de leiding der A.R,-Partij was toever
trouwd. De practijk heeft deze opvat-
i ting van de heer Schouten niet alleen
gelogenstraft, maar tevens is gebleken
dat hij als parlementariër door zijn bei
de voorgangers allerminst in de scha
duw wordt gesteld. Was het Kamerwerk
voor Kuyper en Colijn in feite neven-
arbeid, Schouten geeft zich vrijwel ge
heel en al voor het parlementaire werk.
Dit vindt zijn oorzaak niet in het feit
dat hij minder werk kan verzetten, doch
moet voornamelijk toegeschreven wor
den aan de omstandigheid, dat de par
lementaire arbeid in omvang belang
rijk is toegencmen, vooral na de laat
ste wereldoorlog.
Als de Kamer vergadert is dr Schou
ten tenzij ziekte of zeer bijzondere om
standigheden dit verhinderen, op zijn
post. Zijn naam kwam, met die van
Terpstra, een tweetal jaren geleden voor
op het lijstje van kamerleden, die de
kamerzittingen voor 100 procent hadden
bijgewoond. De tweede voorzitter van
de afdeling, welke door hem gepresideerd
wordt, behoeft zijn functie vrijwel nooit
want dr Schouten
Allerminst van gaven
ontbloot
Bij de vele gelukwensen, welke dr
Schouten óftgetwljfeld ter 'gelegenheid
van zijn zeventigste verjaardag op 12
Augustus zal ontvangen, wensen wij bij
alle verschil van beginsel ook de onze
hém te doen toekomen.
Daar is toch alle reden voor zulk een
gelukwens. Het iS immers volstrekt niet
aan allen gegeven zulk een hoge leef
tijd te bereiken als de jubilaris nu be
reikt heeft. Een voorrecht dat des te
groter is, daar hij nog zo sterk en ge
zond is, dat hij nog in staat is om zo
veel werk te verrichten, als welke de
waarneming van tal van functies van
hem vraagt.
Die vele functies getuigen er van. dat
g er een werkzaam leven achter hem ligt
i en dat hij allerminst van gaven ontbloot
is. Oorspronkelijk toch in de bloemisterij
h werkzaam, is hij, om van zijn vele an
dere eervolle en verantwoordelijke func-
1- ties maar te zwijgen, niet alleen lid van
.i de Raad van Rotterdam, wethouder in
die stad. lid van de Provinciale Staten
g van Zuid-Holland geweest, maar heeft
hij ook als lid van de Tweede Kamer
j daarin een aanzienlijke plaats mogen in-
n nemen, getuige het feit, dat hij als op-
volger van dr
11 Colijn. voor- rp
ritter van de tUtuii
A. R. Tweede
Kamerfractie
I Is geworden.
zuimt niet, ook geen afdelingsonderzoek.
Dat de toewijding, waarmede hij zijn
taak opvat, bij ieder respect afdwingt,
behoeft nauwelijks enig betoog. Zijn
redevoeringen in de Kamer getuigen van
een degelijke voorbereiding en openba
ren een grote kennis van zaken. Hij is
een der sprekers, die het oor van de
Kamer heeft, niet alleen omdat hij spre
kerstalenten bezit maar bovenal omdat
hij iets zegt. Wie het parlement op prijs
stelt als een der essentiële instellingen
onzer staatsorde, moet dank gevoelen
jegens deze 70-;arige parlementariër, die
door zijn optreden de gezonde function-
nering van onze volksvertegenwoordi
ging bevordert.
De ernst waarmede hij zich voor het
Kamerwerk voorbereidt openbaart zich
vanzelfsprekend ook in de samenspre-
kingen met zijn politieke vrienden in de
Kamer. Vóór de aanvang van de open
bare zittingen op Dinsdag komt de A.R.
kamerfractie des morgens bijeen ter be
spreking van de agenda. Geen belang
rijk wetsontwerp komt hetzij in de afde
lingen hetzij in dé openbare zitting in
behandeling of het is van tevoren schrif
telijk door de fractie voorbereid en onder
leiding van dr Schouten in een fractie
vergadering doorgesproken. Als resultaat
-»-* voorafgaand onderling overleg
resultaat wordt bevorderd door de uit
stekende leiding welke van de fractie-
vooczitter uitgaat. Van „fractie-dwang'
is geen sprake; elk lid stemt naar ee
en geweten.
In 1946 besloot dr Schouten zijn depu-
taten-rede met de woorden: ..Moge in
ons optreden één alles beheersende
drijfveer openbaar worden, nl. deze:
God. en de zaak van ons volk in a
zijne geledingen, te dienen naar de wet-
van het recht." Het optreden
Schouten in ons parlement laat
mand in onzekerheid wat de drijfveer is
zijn han
delen. En zou /7r~v—x
hij juist da&r- /VS**?.
brede kring
'orden gewaardeerd?
MR A. B. ROOSJEN
Bij de kwartierstaat ran dr Schouten
en ondergetekende een genealo
gisch onderzoek naar het voorge
slacht van dr Johannes (Jan)
Schouten.
Daarbij beperkten wij ons niet tot
de voorouders in de rechte mannelij
ke linie. Neen. ons streven was van
meet af aan, alle voorouders op te
sporen en dezen onder te brengen in
een zogenaamde kwartierstaat.
Zulk een staat heeft de vorm van
een gelijkbenige driehoek, waarvan
de top naar beneden wijst.'Deze top
wordt gevormd door de naam van de voorrecht, dat hem thans de gelegen- geslacht van notabelen en burge
persoon, wie de kwartierstaat aan- heid wordt geboden nogmaals bij de meesters, doch dat deze een broer
gaat. In dit geval dus de naam van kwartierstaat van Dr Schouten stil te was van Hendrich Huygen Storm, in
dr Schouten (le generatie). De vol- staan. In zijn vorig artikel merkte de Roos te Delft en een zoon van
gende rij bevat de namen van de hij reeds op, dat het maatschappelijk Huych Cornelisz, geb.
Het voorlopig resultaat
derzoek werd neergelegd in een arti
kel. dat verscheen in Nederlandsche
Gedachten van October 1950, het zo
genaamde Dr Jan Schouten-i
De conclusie, 'ïff
had geleid, v
van leiding het voorgeslacht van
Schouten in het bloed zat en dat er
behalve zeer vele zeelieden (in de
eerste vijf generaties bevoeren van
de zestien daarin voorkomende man
nen niet minder dan twaalf de woes
te baren), ook bindingen waren met
andere bevolkingsgroepen. Ja. dat j
1461, bur-
j-Gravenzande, de
het adellijke geslacht
drie eeuwen Storm van 's Gravesande. daarover
/as. Een huwe- leest men in het proefschrift geen
(d.i. gezagvoer- woord. Ook difrvalt niet te verwon
der, tevens ondernemer op een vis- deren zo men weet, dat de weten-
sersschip) met een predikantsdochter schappelijke genealogen omstreeks
werd toen geenszins als een mésalli- 1880 begonnen waren de naam van
ance gezien. Als voorbeeld werd ge- ds Arent Cornelisz uit de genealogie
nomen het huwelijk van een dochter Storm van 's Gravesande, tot welke
van ds George Nolthenius, predikant familie ook de bekende natuurkundi-
te Brielle. de stamvader van de thans ge behoort, te schrappen, om reden,
dat het bewijs van verwantschap ont-
ouders, de daaropvolgende die van aanzien der vissende zeemansbevol- gemeester
de grootouders en zo vervolgens. Het king in de loop der jaren sterk is ge- stamvader
aantal personen in elke rij is dus het wijzigd en dat dit i J g
dubbele van het aantal van de voor- geleden veel hoger
afgaande 1-2-4-8 4e generatie)-16 lijk
5e generatie).
1 dit c
nog bloeiende gelijknamige famili
h'pt'nndërznek Naar onlangs is gebleken zijn soort- brak.
deze" dat het geven gelijke interessante relaties ook in de
deze, dat net geven kwartierstaat van dr Schouten te ont
dekken. Als bijkomend verschijnsel
is het dan bovendien nog aardig, dat
deze binding juist loopt over de wei-
nige Maassluisse voorouders, die dre ffpn dan w
verder teruggaande,
element steeds minder werd en dat
in de oudere generaties naast dragers
van het scheepsgezag typische regen
tenfiguren verschenen.
Schrijver dezes acht het een groot
Schouten in zijn kwartierstaat telt.
Schouten mag in Maassluis zijn ge
boren, naar den bloede is hij voor al-
Vlaardinger.
Grote waardering voor 70-jarige collega
In bijna iedere Commissiekameren
iedere afdelingskamer van het ge
bouw van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal vindt men op tafel
bak gevuld met de Nederlandse
Wetboeken en Wetten; men vindt er
de Grondwet, het Reglement van Orde
der Kamer en ook een Jaarboekje,
dat heet: „Parlement en Kiezer", een
onmisbaar boekwerk, dat telkens en
door velen wordt geraadpleegd. In
dat Jaarboekje kan men ook kort en
zakelijk een beschrijving vinden van
de leden der Kamer. Zo vond ik van
J. Schouten de volgende be
schrijving:
Geb. 12 Augustus 1883. Bezocht
de lagere school, behaalde in 1908 de
akte middelbaar onderwijs boekhou
den, is doctor honoris causa in de
rechtswetenschappen. Was tot zijn
19e jaar werkzaam in een bloemiste
rij. Was lid van de Gemeenteraad en
•wethouder van Rotterdam en lid van
de Provinciale Staten van Zuid-Hol
land. Was dirècteur van de N.V. Rot
terdamse Boaz-Bank. Is directeur van
de Vereniging voor hoger onderwijs op
Gereformeerde grondslag (Vrije Uni
versiteit), voorzitter van het Centraal
Comité van Anti-revolutionaire Kies
verenigingen. Is ridder in de orde van
de Nederlandse Leeuw en comman
deur in de orde van Oranje-Nassau.
Uit deze sobere opsomming blijkt al
lereerst, dat de Voorzitter van de Anti
revolutionaire Tweede Kamerfractie op
12 Augustus a.s. de zeventigjarige leef
tijd bereikt. Daarmede wil ik hem gaar-
e van harte gelukwensen.
Wie deze sobere opsomming iets nauw
keuriger beziet, constateert dat dr
Schouten, die reeds van 22 October 1918
af lid van de Tweede Kamer is, in zijn
leven heel wat belangrijke functies heeft
bekleed en nog bekleedt. Reeds meer
dan 30 jaar heb ik het voorrecht met
hem zitting te hebben In de Tweede
Kamer. In dit College leert men elkaar
wel terdege kennen; daar ziet men da
gelijks eikaars werk; daar leert men
bovenal karakters kennen. De buiten
staander hoort of leest een enkele maal
een redevoering, de insider ziet
iemand in zijn werkwijze, spreekt en
beluistert hem in de Commissieverga
deringen, die niet voor de publieke be
oordeling open staan.
Op grond van zovele jaren van sa
menwerking wil ik gaarne uiting geven
mijn grote waardering voor mijn
zeventigjarige collega; wie hem kent
gadeslaat, weet, hoe hij al zijn tijd, al
zijn toewijding, al de gaven die God
hem heeft geschonken, besteedt aan de
behartiging van de belangen van Volk en
Maatschappij, vroeger in de Raad der
Gemeente Rotterdam, in de Staten van
de Provincie Zuid-Holland, en r.cg bij
voortduring in de Staten-Generaal.
Zijn algemene beschouwingen op po
litiek terrein, in en buiten de Staten-
Generaal, getuigen steeds van een on
wankelbaar geloof en vertrouwen in
Hem, Die tot in Eeuwigheid regeert.
Dit is zijn kracht, en dit dwingt eer-
Een buurman uit de groene banken:
•O- I
KOSTBAAR BEZIT VOOR LAND EN VOLK
heb ik het voorrecht
,?pj met dr Schouten als collega-
Kamerlid in nauwe betrekking te
het staan. Wij waren vele jaren buren
er; op de achterste rij der groene
banken ter rechterzijde.
!nd- In die lange periode hoe kan
3J het anders? is in mij een diep
respect gegroeid voor zijn persoon
er' en voor de wijze, waarop hij zijn
°ne mandaat als volksvertegenwoor-
gè- diger vervulde. De rust en de
zekerheid, die van hem uitgaan,
lut- laten de vergelijking met een rots
ge- in de branding toe. Wanneer wijs-
teD heid, voorzichtigheid en eerlijk
en- heid als hoofddeugden van een
0 i staatsman mogen gelden, dan
dr Schouten de verpersoonlijking
°P van dat type der gedegen politici,
!ni waamsar elk volk verlangt en
waarop elk parlement groot
Hoewel dr Schoutens figuur het best
pw. hi het kader van de Christelijke
coalitie kan van hem niet worden ge
zegd dat hll een scherpalljper is. Dat
h,ëf. hij wei bewezen door bij de laat-
s-'e kabinetsformatie zich niet te verzet
ten tegen het «ming-oerr.en van twee
A.R. en in het Mlnisterte-Drees. Dat
neemt echter niet weg, dat de 70-jarige
geneigd la gebleven, zijn voorkeur voor
een ChriaUUJk Kabinet te her-halen, zo-
ala hij deed bij gelegenheid van de al
gemene beschouwingen over de Staats
begroting in het najaar 1936, zeggende:
.Met betrekking tot de oorsprong
van het levaa. it grondoorzaak van
de ellende in het leven; ten aanzien
van de bron van het gezag, de ge
bondenheid van het gezag, de alge
mene taak van het gezag; betreffende
de grondslag van het recht, het huwe
lijk en het gezin, het onderwijs en de
opvoeding; met betrekking tot 's
lands defensie en het volkenrecht etc.
is er dan (bij het optreden van een
Christelijk Kabinet) eenheid in alge
mene overtuiging, in ieder geval een
grotere eenheid dan anders net geval
kan zijn. Groen van Prinsterer. Kuy
per en Lohman hebben het steeds zo
gesteld, en daaraan vastgehouden, hoe
zij ook zijn bestreden, soms bespot
en beschimpt."
Dr Schouten is aan zijn beginselen,
tan zijn partij en aan zijn Vaderland
onder alle omstandigheden trouw ge
weest. Toen in Februari 1943 het eerste
het illegale blad ..Trouw'
mijn handen kwam en ik het hoofd
artikel las. bestond er bij mij geen en
kele twijfel wie dat geschreven had:
„Trouw" zijn betekent: stipt, nauwkeu
rig. eerlijk, standvastig, zeer gehecht,
innig verbonden zijn''; „Trouw en waar
heid zijn nauw met elkaar verbon
den", ,,Wie waar is in zijn handelen,
is tevens trouw in zijn daad."
Dr Schouten leverde hiermede een ge
schreven zelfportret. Mannen als hij zijn
voor land en volk een kostbaar bezit,
waarvoor wij de Allerhoogste dankbaar
dienen te zijn.
Nog vele goede en vruchtbare jaren,
collega.
bied af, ook van hen, die het principieel
niet met hem
Als voorzitter van een principieel
zeer na-verwante groep in ons volks
leven en in onze Tweede Kamer, wil
ik Dr Schouten gaarne mijn harte
lijke gelukwensen aanbieden met zijn
70ste verjaardag en hem toebidden,
dat God hem nog vele jaren de krach
ten moge
schenken zijn
arbeid in het
belang van
Staat en
Maatschappij
voort te zetten
(Van een correspondent)
ET was een merkwaardige sen
satie, opgesloten te worden in
het Oranjehotel te Scheveningen.
Dacht men aanvankelijk, dat daar
in alleen .„Hollands Glorie" door
de Duitsers werd verzameld, al
spoedig deed men de ontstellende
ontdekking, dat het merendeel der
aldaar opgesloten individuen be
stond uit zwarthandelaren en die
ven en helers van Duitse oorlogs
goederen.
En toch kon het gebeuren, dat
men tijdens het luchten plotseling
een bekend gezicht zag en men
behoefde zich niet te verwonderen
op een goede of kwade dag tijdens
de wandeling eensklaps voor of
achter een bekende Nederlander
te lopen.
Zo gebeurde het in April 1943, dat
ik opeens de heer Schouten zag wan
delen, cie twee cellen van mij verwij
derd zijn tijdelijke domicilie had. Het
een klein kunstje het de volgende
zo te organiseren, dat ik dicht in
zijn nabijheid was tijdens het feest van
het luchten, weliswaar ommuurd door
vijf meter hoge stenen barricade,
boven ons het blauw van Hol
lands luchten.
De kennismaking, zeer voorzichtig
onder het speurend oog der Duitse be
waking, was spoedig hernieuwd. Wel
moest het gesprek op gedempte toon
gevoerd worden, in telegramstijl, maar
het werd al heel gauw duidelijk, dat
de heer Schouten ons optimisme, wat
i spoedige vrede betrof, niet deelde.
Was wel een teleurstelling, vooral
omdat de flarden van schreeuwende
mededelingen, die des avonds tussen
de verschillende celbewoners heen en
flitsten, wel eens anders deden
vermoeden.
Soms ontmoetten we elkander bij de
gevangeniskapper en bestond de mo
gelijkheid enkele woorden méér te
wisselen dan tijdens het luchten. On
der dilt luchten cteed ook de heer
Schouten tuchtig mee aan de ge
zamenlijke bewegingsoefeningen: han
den omhoog, knieën buigen en „gc-
trennt marschieren".
In Sachsenhausen
een goede morgen verscheen de
heer Schouten niet op het appèl.
Vrijgelaten? Vervoerd naar Haaien of
Duitsland? We wisten het niet, totdat
hem zestien maanden later weer
aantroffen. Nu in het concentratiekamp
Sachsenhausen, waar hij een onderkomen
had gevonden in de bau-ak voor de „di
plomaten", waarin ook de predikanten
geherbergd waren.
„Gedeelde
smart is halve smart", zegt hét spreek
woord, maar er zit veel waars in. Hoe
genoeglijk konden wij het als eensgezin,
de Nedevlanders met elkaar hebben, on.
danks de ellende, waarin we allemaal
verkeerden. Des avonds hielden we dik
wijls een kleine reünie in zijn barak
gaf de heer Schouten ons zijn visie o
de ontwikkeling der krijgskansen. Niet
dat hij ooit twijfelde aan de uiteindelijke
zegepraal der geallieerden, maar hi
heeft ons dikwijls bewaard voor mis>
plaatst optimisme.
Heit „ging zo best" in Januari en Fe>
bruari 1945. dat we nauwelijks verwacht
ten nog lang in Sachsenhausen te moeten
blijven, maar de meest optimistische
Had dr Jaanus de moeite genomen
dieper in de genealogie door te drin
gen. dan was het hem. met de indi
ces op de notariële archieven van
Delft, zeker gelukt dit bewijs te vin
den. Dat dit niet is geschied, is juist
daarom te betreuren, dat hierdoor
een door hem gestelde belangrijke
vraag: „Wanneer en langs welke we
gen zijn de reformatorische denkbeel
den hart en woning van mr Cornelia
Huygensz binnengedrongen".', beter
zou zijn beantwoord. Hij zou dan ge
vonden hebben, dat de vader van ds
Arent Cornelisz behalve de reeds ge
noemde broer Hendrick ook nog een
zuster Maritgen Huygen heeft gehad.
Deze Maritgen Huygen. een voormoe-
Genoemde Fijtje Joosten werd te d" vamdr Jan Schouten - de eer-
Maassluis gedoopt op 26 Februari d« deeltje Jacobs waa
1698. als dochter van Joost Abra- £aa"\ achterkleindochter
hamsz. van der Lee, stierman aldaar. Vuwd. met,d? schepen
Naar de geest is hij in de geslach
ten Calvinist in merg en been. Daar
van zijn de bewijzen in zijn geboorte
plaats voorhanden. Eén van Schoutens
overgrootmoeders van moederszijde
was Fijtje Wapenaar. Deze was zo ge
doopt naar haar grootmoeder van
moederszijde: Fijtje Joosten van der
der Lee was eveneens stierman. Bo
vendien was hij ook gecommitteerde
de visserij,
Sandam-
Gravenzande) Doe
„Als weduwe verhuisde zij naar
welke qualiteit Delft- waar haar dne broers reeds
De Lier, waar zij, evenals broer mr
Cornells Huygen, land en eigendom
men bezat. In deze parochie stond
mr Arent Dircxsz Vos, een pastoor
met gereformeerde gevoelens. Diens
parochiaan werd zij dus.
Is het nu gewaagd geestelijk con
tact te zoeken tussen de pastoor. Ma
ritgen Huygen en haar broer mr Cor-
nelis Huygen? Het komt ondergete
kende voor van niet. mmers, jaar
lijks ging de pastoor met zijn „jonc-
wijf" ter kermis, naar Wees. haar
geboorteplaats. En passant bezocht
hij Wezel. In die stad was hij de gast
van zijn oude vriend, „van kindsbeen
af" Hi eer?) Hermen, eertijds kape
laan in Den Haag. doch sedert pre
dikant bii de gereformeerde kerk on
der het kruis", aldaar. En wat ge
beurde er in 1566. toen mr Cornells
Huygen. als gevolg van de beelden
storm moest vluchten?. Hij ging,
niet, zijn andere stadgenoten volgend,
die vertrokken naar Embden, naar...
Wezel.
Zijn zoon was toen al sedert hel
voorgaande jaar in Heidelberg. Daar
studeerde hij bij Ursinius. tot 1568,
om vervolgens zijn studie te Geneve,
bij Beza. vriend en opvolger van Cal-
vijn, voort te zetten. In 1571 werd hij
predikant te Frankenthal. Gedurende
twee jaren heeft hij daar, als opvol
ger in Dathenus, gearbeid. In 1573
werd hij in Delft, zijn geboorteplaats,
beroepen. Het is hier niet de plaats
uitvoerig op diens werk in te gaan.
In dit artikel, dat geschreven is ter
gelegenheid van de zeventigste ver
jaardag van dr Schouten mag echter
niet onvermeld blijven, dat zijn „Wel
Eerwaarde Heer en Neef" Arent Cor
nelisz jon^elingsverenigingen aan zijn
ook Hendrick
vóór of i:
V d 11 UC vioacilj, UI weme quaincn
zijn portret werd geschilderd. Deze woonden. Eén i
Abraham Leendertsz. was een zeer geheten, was daar priester. De vader
geacht man, die in vele commissies J'a" Arent Cornells/ was jurist. Hij
de belangen van de visserij van *ad VsJTaïI,s, *e,studeerf ™ort het
Maassluis heeft voorgestaan en met Jaar 15-9. In 1557 woonde Maritgen
de voornaamsten in den lande heeft Huygen nog
moeten confereren. Zijn vader was
een korenmolenaar en zijn broer
pachter van diverse imposten (o.a.
het gemaal) óver Delft en Delfland.
Diens zoon, dus een neef (oomzegger)
van Abraham Leendertsz., was pre
dikant. laatstelijk te Leiden, Ds
Theodorus van der Lee.
De gemeenschappelijke stamvader
van deze Van der Lee's, de koren
molenaar Lenert Fransz., stond in
1610 op de nominatie voor welgebo
ren man van Delfland. Hij woonde
toen nog in Maasland. Daar was pre
dikant een zekere Abraham van Vliet.
Laatstgenoemde was remonstrants ge
zind. Met anderen, w.o. een Maas
sluisse voorvader van het lid van de
Tweede Kamer der Staten Generaal,
Mr K. T. M. van Rijckevorsel, be
hoorde Lenert Fransz tot de be
zwaarden. naar blijkt uit de acte van
20 Nov. 1618. Dat Lenert Fransz. on
der de bezwaarden was. behoeft geen
verwondering te wekken, indien wij
er op letten tot welke familie hij be
hoor dè.
klaring, die onze leidsman, ook in
kamp, wilde afleggen, was: ,,Ik h
met mijn verjaardag thuis te zijn". Dat
duurde ons veel te lang. Stel je
Augustus!
Maar al spoedig rees de vraag: „Kó-
en we nog wel thuis?"
De Russen kwamen opzetten. Er ging
nrusrt komen in het kamp. We gingen
rekenen met transporten en nog ergere
dingen.
was in deze tijd, dat de heer
Schouten, die er nimmer iets om gaf, hoe
zijn kleding er uit zag, zich verontrust
toonde over zijn niet meer feilloze pan
talon, die zeer ernstige tekenen van ver
val vertoonde en niet meer in overeen
stemming was met de „waardigheid" var
onze ..Eh-i-en-Haftling" Schouten. Geluk
kig kon een uitstekende zo goed als
nieuwe broek worden „georganiseerd"
Weliswaar moest er nog een wit lapje
met het gevangenisnummer opgenaaid
worden, maar met vereende krachten
was ook dit mankement spoedig
holpen en was hij, ook wat zijn kleding
betreft, gereed voor de gebeurtenissen
die zouden komen.
De reis naar huis
TN E rust, die hem in deze spannings-
U volle dagen kenmerkte, kwam dui
delijk uit in zijn avondindeling. De
avond ging hij met ons wandelen op de
kampstraat; de andere liet hij verstek
gaan, want dan moest hij zich scheren en
deze bezigheid hield hem te lang bezig
dan dat er tijd voor ontspanning op
andere wijze overbleef. Met zorg, be
daard, consciëntieus werd dan toilet ge
maakt, alsof een tocht naar het Parle
ment elk ogenblik gewenst kon zijn.
De reis ging niet naar huis. De Duit
sers hadden nog iets anders met ons voor.
Opnièuw werden we gescheiden. Medio
Februari kwam Schouten in het afgeslo
ten „Russenkamp" terecht, vanwaar hij
enkele dagen afreisde naar Mauthau-
een kamp. dat aan verschrikking en
ellende zijn weerga nauwelijks heeft
gehad.
Hier heeft Schouten zijn ergste tijd,
zij het slechts een "tweetal maanden, door
gebracht. Er over praten doet hü niet.
Maar hij beleefde de capitulatie, kwam,
dank zij de medewerking der Amerika-
I. spoedig op verhaal, reisde per vlieg
tuig naar Nederland, en zag nog kans.
aleer hij zich naar Rotterdam begaf, in
Breda een zeer gewichtige conferentie bij
te wonen, waardoor hij weer zo goed als
bij was, wat zijn kennis van de feitelijke
politieke toestand betrof.
Was het een wonder, dat Schouten, die
twee dagen na zijn aankomst in Rotter
dam reeds weer ..meespeelde" in een be
langrijke vergadering, waarin het ging
over de vraag wat er thans op het poli
tieke erf van Nederland moest gebeuren,
ieder verbaasd deed staan over zijn
geestkracht cn feitenkennis die tal van
in het vaderland ondergedoken politici
moesten ontberen?
Brazilië legt K.L.M.
beperkingen op
De Braziliaanse regering heeft be
perkende maatregelen afgekondigd ten
aanzien van het vervoer door buiten
landse maatschappijen van passagiers
uit landen tussen Brazilië en o.a. Ne
derland gelegen. Door dit besluit Is
o.a. de KLM. in zekere zin gedwon
gen het vervoer tussen derde landen
en Brazilië in te perken.
Neeltje Jacobs,
n de commissaris
oorlog Huygh
Arent Cornelisz. De bekende ds Arent
Cornelisz. predikant te Delft van 1573
- 1605, jarenlang de hoofdspil, waar
om de hervormde kerk in Holland en
ook buiten dat gewest zich had bewo
gen.
Deze figuur was drie jaren geleden
de hoofdpersoon in de dissertatie van
dr Ha J. Jaanus: Hervormd Delft ten
tijde van Arent Cornelisz. In een
hoofdstuk gewijd aan diens afkomst
slaagde de promovendus er niet in
twee belangrijke vragen duidelijk tot
een oplossing te brengen. Wat betreft
de afkomst wist hij wel te vermelden,
dat de vader van ds Arent Cornelisz.
ene mr Cornelis Huygensz. van
's Gravesande was, gesproten uit een
Prins Bernhard heeft bij zijn bezoek aan Curaqao de schoenen
van de mariniers geïnspecteerd. De mariniers op Curasao raken
nl. snel door hun schoenen heen. Men wijt dat aan de terrein
omstandigheden. De Prins bekijkt hier nauwgezet de schoen van
kapitein Piauta. Commandeur Hessing en overste Geertsema
adjudant van de Prins) kijken toe.
(Van onze sociale redacteur)
EEN H.O.-winkel mag geen goederen bestellen, als de leider er
niet zeker van is, dat deze binnen een maand worden verkocht.
Dus bestelt h(j byv. in Mei badpakken bij dc groothandel. Maar ook
voor de groothandel geldt dezelfde bepaling. Dus wacht deze, tot hy
voldoende bestellingen heeft, om die door te geven naar de fabriek.
Maar ook die mag niet op voorraad werken en kan dus pas grond
stoffen bestellen, als zij voldoende bestellingen heeft voor een lonen
de productie. Het gevolg is, dat de badpakken in September komen-
Dan kan men weer beginnen met de winterkleding, die dan mis
schien in het voorjaar arriveert.
De vijf opstandleiders uit de Oostzone
van Duitsland vertelden ons het één en
ander over de economische practijk ach
ter het ijzeren gordijn. Daarbij krijgt
men soms de wonderlijkste gevallèn. om
dat niemand enig risico of verantwoor
delijkheid wil nemen, daar deze op zijn
eigen hoofd verhaald worden en elk mis
grijpen gevangenisstraf, zo niet erger,
ten gevolge heeft.
De particuliere industrie en handel zijn
voor het grootste deel verdwenen. De
grote fabrieksbedrijven zijn voor 30 pet.
in Russische handen overgebracht en dit
gedeelte van de industrie werkt voor
Rusland. De andere fabrieken zijn in
handen van de staat. Zij dragen de
mooie naam: Volkeigene" bedrijven. Ze
zijn dus van de mensen zelf. Deze be
drijven kunnen voor de Oost-Duitse
markt en de export werken. Maar ook
de export wordt voor een belangrijk deel
beheerst door bestellingen uit Rusland cn
de daarmee verbonden landen. Merk
waardig genoeg hoorden we in dit ver
band meermalen het woord China noe-
De Russische bestellingen moeten af
geleverd worden voor de maximumprij
zen, die in 1941 onder het Hilterregime
zijn vastgesteld. „Leveranties u i t Rus
land e.d. moeten echter de volle prijs kos
ten." Daarbij komt, dat nog wel eens
een bepaalde bestelling ineens geweigerd
wordt. Dan moeten de winkels deze pro
ducten verkopen en worden plotseling
overstroomd bijv. met ketels. Maar em
mers zijn met geen mogelijkheid te krij
gen. De winkels bevelen de klanten dan
bijv. in plaats daarvan een aarden pot
Ja. die winkels.
Particuliere handel is er heel weinig.
De handel is ondergebracht bij de H.O
de Handels-Organisation, die winkel aan
winkel trekt en bij de Konsum-vereine.
de coöperaties, die zogenaamd van de
vakbeweging uitgaan.
Vooral H.O.-winkels heeft men voor
alle takken. Men kan daar ook vrij
kopen en daardoor het rantsoen op de
toewijzingen aanvullen. De prijzen zijn
echter zeer hoog. Zo van 500 tot 800 pet.
van de normale prijzen. Feitelijk zijn
in die prijzen zeer hoge indirecte be
lastingen verwerkt en de regering ge
bruikt de opbrengst daarvan voor de
opbouw van de industrie, of liever, om
het gat. dat in de industriële kassen zit.
te stoppen.
In dit licht geilen, betekende dan ook
de uitreiking van voedselpakketten in de
Weat-sector van Berlijn een grote strop
voor de Oost-Duitse overheid. Want niet
alleen degenen, die geen extra voedsel
konden betalen, haalden die. maar ook
velen die anders wellicht het geld In
een H.O.-winkel besteed zouden hebben.
De Oost-Duitse industrie werkt zeer
onrendabel. Zij moet allerlei kosten ma
ken. die met het eigenlijke bedrijf, noch
met de sociale verzorging in het raam
daarvan iets te maken hebben.
Zo is er in elk groot bedrijf naast de
economische directeur ook een ..Kultu-
relle" met een eigen „Kulturabteilung".
Het werk daarvan neeft met cultuur heel
weinig te maken en bestaat voornamelijk
uit partijpropaganda. De kosten daarvan
en van de vele opschriften in en op de
fabriek moet het bedrijf dragen. Dat
zelfde geldt voor het uitzenden van af
gevaardigden en deputaties naar allerlei
bijeenkomsten en demonstraties.
De lonen zijn over het algemeen laag.
De arbeiders kunnen een loon van 350
Mark per maand bereiken. Velen en
vooral de vrouwelijke arbeiders, verdie
nen belangrijk minder. Ook de kantoor
bedienden hebben het slechter. Een zeer
bekwaam boekhouder kan misschien 320
Mark halen.
Daarentegen de „Intelligentsia." de
bedrijfsleiders, de ingenieurs en de spe
cialisten, hebben heel hoge salarissen en
daarbij nog allerlei voorrechten doordat
zij allerlei goederen van goede kwali
teit en tegen vrij lage prijzen kunnen
kopen.
Feitelijk wordt hier een sterke klas
sentegenstelling in het leven geroepen.
De bedoeling is hiervan kennelijk, dat er
geen verbondenheid tussen deie groepen
ontstaat, zodat arbeiders en leiding zich
niet gemakkelijk verenigen in een strijd
tegen het regiem.
Een specialist kan zich ook wel ver
oorloven. geen lid te zyn van de zgn.
Freie Deutsche Gewerkschaftsbewegung,
de vakbeweging, die overigens alleen
vakbeweging in naam is. Zij doet prac-
tisch niets voor de arbeiders. Vragen
deze om loonsverhoging, dan zegt zij:
ja. maar het is jullie eigen bedrijf;
loonsverhoging kunnen jullie niet krijgen,
tenzij jullie die zelf verdient, door de nor
men hoger te stellen.
Verder is de vakbeweging een volko
men politiek apparaat, dat vooral dient,
om de arbeiders te controleren Ze zitn
ingedeeld in groepen van 10 en 25 en
het hoofd van elke groep heeft te rap
porteren over de gezindheid der arbei
ders. Voorts heeft hij met hen politiek®
onderwerpen te bespreken. Hij beoor
deelt ook de premies en de extra-levens
middelen. De arbeider moet daarom met
hem op goede voet blijven, want het eer
ste punt voor deze verdeling is niet de
gepresteerde arbeid, maar de politieke
gezindheid, daarna de collegialiteit en
tenslotte pas de prestatie.
Vele groepshoofden ziin echter ook niet
geïnteresseerd in het regiem en als »U
rapporten doorgeven, kleuren zii die
maar. om een goede indruk te wekken.
Die rapporten worden weer naar boven
doorgegeven. Daardoor moeten de com
munisten wel de indruk hebben, dat do
arbeiders niet zo afwijzend tegenover heè
regiem stonden.
De staking op 16—17 Juni en de mas
sale .mars naar Berlijn." om voedsel te
halen, waren daardoor zware debacles
voor het Oost-Duitse regiem.
