Zondagmiddag
de beruchte
in één van
„Lokasies
Zes dochters leveren 48
als bruidsschat op
E
K.L.M. vloog ruim 1000 maal
de aarde rond
Delfts studentenspektakel
officieel begonnen
Nieuw Nederlands voorstel
aan de West
13
- NIEUWE IEIDSCHE COUBANT5 DINSDAG 30 JUNI 19S3
ONTDEKKINGSTOCHT DOOR AFRIKA
(Van onze correspondent Alfred van Sprang)
JOHANNESBURG, Juni 1953.
EN ZWARTE MAN met eên klein, dun baardje om een innemend ge
zicht en een wit voorschoot staat in de keuken van een moderne wol
kenkrabberflat in de deftige woonwijk Hillbrow de koffiekopjes om te
wassen. De vrouw des huizes wijst me hem aan door het open serveerluikje.
„Dat is Piet, de evangelist.
„Evangelist.van wat?"
„De Apostolische kerk, geloof ik
Piet Radzuma is zijn volle naam. Hij stamt van de Mvenda. Doorde-
I weeks reist hij met een vertegenwoordiger van een uitgeverij door Trans-
vaal om de zware monsterkoffers van en naar de auto te dragen, 's Zater
dagsmorgens helpt hij de vrouw van de vertegenwoordiger een beetje in
het huishouden. En Zondags treedt hij op als evangelist van de Apostolische
Kerk van Zion in een van de oude en onrusrtige kafferwijken in de omgeving
i van Johannesburg. Met graagte vertelt hij daarover als ik hem er naar vraag.
„Baas moet naar ons kerk kom.
„Kan dat, Piet.
„Ja, baas.kan."
„En waar is die kerk dan.
„In Tuckerstraat, baasin Sophiatown."
1 delijk met elkaar te overleggen hoe
frnPIPtl der te Saan- maar men blijft toch
eenen tot vijven in de kerk. En niemand
laat zich afleiden door de herrie welke
van de rumoerige lokasie in de armzalige
schuur doordringt.
Bigamie toegestaan
Piet woont vlak bij de kerk.
Na de dienst loop ik even met hem
mee naar de kale kamer waarin hij alleen
leeft, hoewel hij twee vrouwen en zeven
dochters heeft. Die bevinden zich echter
in de kraal op het platteland en Piet
wil haar niet aan de verderfelijke in
vloed van de grote stad bloot stellen.
Uiteindelijk wil hij zelf ook weer naar
zijn kraal op de grens van Portugees-
Oost-Afrika. Hij wacht slechts tot zijn
zes dochters oud genoeg zijn om te trou
wen. Dat levert elk minstens acht
koeien aan bruidschat op en met echt-
--i-veertig koeien kan hij rustig rente-
I Sophiatown is een slechte buurt. Het'
1 is een van de oude, overvolle kaffer-
wijken, waarin het krioelt van de
tsotsis: jonge nietsnutters, die bestaan
I van diefstal en zakkenrollen en er even
min hun hand voor omdraaien iemand te
1 vermoorden als ze vermoeden, dat h\j
geld bij zich heeft. Minstens twintig-
I duizend van deze individuen maken de
stad en omgeving onveilig. Velen van
hen leven in Sophiatown waar ze zelfs
hun eigen mensen lastig vallen. Er is
I echter weinig tegen hen te doen. Nu en
dan houdt de politie wel een razzia en
arresteert dan een aantal van hen, maar
i ze beschikken meestal over de nodige
papieren, echt of vals. En zolang men
hun niet op heterdaad kan betrappen
moet men hun weer loslaten. Blanken
j wagen zich bü voorkeur niet in deze
I geving, speciaal niet na zonsondergang,
j Ook op Zondag is het niet gewenst de
lokasie binnen te gaan. Er wordt dan
véél gedronken en een goed geklede
j blanke werkt dikwijls als een rode lap
op een stier. Daarom heb ik oude kleren
I en een overhemd zonder das aangetrok-
I 'ken. Mjjn armbandhorloge, vulpen en
I portefeuille heb ik in het hotel gelaten,
Ik heb niet meer dan een paar shillings
I bij me. En om op alles voorbereid te zijn
héb ik een automatische revolver van
een kennis geleend.
De Tuckerstraat is lang.
IEr is asfalt in het midden. Aan w
kanten staan kleine, verveloze woningen
van steen op kale erven. Daar zitten
vrouwen op haar hurken te koken op
I rokende houtvuurtjes. Honderden kin
deren scharrelen maar een beetje rond.
Voor sommige huizen staan glimmende
fietsen met op het stuur allerlei prullen
j tot antennes, zoals auto's die gebruiken,
I toe. In deze armoedige wjjk valt het grote
aantel auto's op. Sommige behoren
Chinese en Indische winkeliers. De rr
I ten zjjn echter van tsotsis, die er natuur-
Hik niet op eerlijke wijze aangekomen
zijn. Een paar van deze types leunen
tegen een groentenwinkel op de hoek
van een zijstraat. Ze vallen onmiddellijk
op door hun opzichtig uiterlijk: costuums
met overdreven lange jasjes en heel
I nauwe pantalons, kleurige overhemden
en schreeuwende, Amerikaanse dassen,
breedgerande gleufhoeden en gouden
armbandhorloges. Met een schuine blik
uit hun ooghoeken nemen zij me op,
maar ik loop zo onverschillig mogelijk
met mijn handen diep in de zakken van
mijn ongèperste broek langs hen heen.
„Hallo, masterroepen een paar
kinderen.
„Jij bent dus
Hij lacht.
„Maar mag je tw
ben..
rijk man. Piet..
heb-
Jawel, baas
..Wat is dit eigenlijk voor kerk
Uit een portefeuille haalt hij een stuk
papier. Het is zijn doopbewijs. United
Africa Federation Apostolic Church in
Zion of South-Africa staat er boven èn
verder A 262 D en Matthew 3 5, Lukas
7 27.
„Waar dopen jullie
..In de rivier, baas
Als er dopelingen zijn trekt
Zondagsmiddags in processie naar de
dichtsbijzijnde rivier, waar de nieuwelin
gen zevenmaal achter elkaar onderge
dompeld worden. En daarmee beloven
tegelijk niet te zullen roken, dansen,
dobbelen of sterke drank gebruiken
elk jaar vijftien gulden aan de kerk te
zullen betalen* En hoewel de kerk in
principe tegen veelwijverij is laat
Piet Radzuma is een eerlijk en
gelovig mens, die bij alles wat
hij doet aan God denkt.
Familieberichten uit andere
bladen
ONDERTROUWD: mr J I
Randwijk, Utrecht-Dordrect-
cn R Heyman, Amstelveen-/8
er. litt.
GETROUWD: G X
CMC van I
BEVALLEN
Lulofs Umbgrov
r, tandarts en
Lochem.
r Lely-Bodde
In dè lokasies hebben de niet-blanken hun eigen winkels, dikwijls
gedreven door handige Chinese of Indiase zakenlieden.
„Hallogroet ik terug.
Het is druk op straat. Velen flaneren
In hun Zondagse kleren een beetje heen
en weer. Men probeert er daarbij
Europees mogelijk uit te zien. Er worden
kapitalen besteed aan kleren. Men koopt
geen rommel, maar eist dikwijls de beste
importortikêlen in de dure modezaken
in de binnenstad. En men let vooral op
bonte kleuren. Sportoverhemden in felle,
Schotse ruiten. Knalgele of steenrode
golfpetten. Dassen in Amerikaanse stijl.
Lichtgrijze of oranje schoen met c
meters-dikke crèpezolen. En de t
kopen nylonkousen en hoeden met
voiles, lange oorbellen en halssnoeren
grote, imitatie-parels. Evenals de
blanke vrouwen geven ze veel geld uit
schoonheidsmiddelen zoals lippen
stift en speciale crèmes, die de donkere
huid heten op te bleken. Maar geen
schoonheidsmiddel kan iets veranderen
de grote gaten welke sommige i
in hun oren hebben op de plaats
r ze in hun kraal houten sierschjjven
plachten te dragen.
Meest vrouwen
Niemand weet de kerk.
Het blijkt een verschrikkelijk armoedig
bouwsel van platen roestig golfjjzer te
zjjn op het achtererf van een paar woon
huizen. Het schemerachtige interieur
ziet er niet veel beter uit dan de buiten
kant. Er staan een paar rijen leuning-
loze banken. Een oude schoolbank doet
dienst als kansel. Aan weerskanten er-
staan enkele stoelen. Een stallan
taarn bengelt van het dak. Twee reli
gieuze platen versieren de wanden. De
dienst is in volle gang, maar er zijn niet
veel kerkgangers. Links zitten een stuk
of vijftien vrouwen in witte gewaden
met witte hoofddoeken. Sommige hebben
een kind in kafferstijl op de rug gebon
den. De rechterkant van het gebouwtje
blijkt voor de mannen te zijn. Er zijn
er echter maar drie. Een van hen is Piet
Radzuma in een goorwitte slagersjas als
teken van zijn waardigheid. Iedereen
heeft zijn schoenen uitgetrokken. Ook de
predikant met koorden in verschillende
kleuren om zijn middel en een groene
cape over zijn schouder. Met een schorre
stem en veel plastische armzwaaien om
alles te verduidelijken vertelt hij uit de
Bijbel. Aan het eind van elke zin zegt
hij Halleluja en dan antwoord de ge
meente met Amen. Dat zijn de enige
twee woorden welke ik kan verstaan.
De rest is in een of andere kaffertaai.
Het valt me echter op met hoeveel over
gave vooral de vrouwen alles in zich
opnemen. Ze beleven intens het bijbelver
haal. Sommigen vallen zelfs in een soort
trance. De preek wordt afgewisseld met
gezang. De vrouwen zingen uit volle
borst, maar het klinkt schel en vals. Het
bidden geschiedt knielend met de rug
naar de kansel en hardop. Soms stokt de
dienst even en dan schijnt men gemoe-
het voorlopig maar toe. Piet als evange
list moet natuurlijk een voorbeeld geven.
Daarom leeft hü streng volgens de voor
schriften van de kerk. In zijn vrije tijd.
bezoekt hij de zieken in de buurt en bidt
voor hun genezing Maar toch gelooft hij
ook nog een beetje aan andere boven
aardse machten.
Sinds men in het ziekenhuis van Jo
hannesburg echter zijn bü een ongeluk,
half-verbrijzelde been weer helemaal ge
nezen heeft, heeft hij minstens evenveel
vertrouwen in de blanke dokters als in
zijn eigen medicijnmannen.
Alleen het vest
Piet brengt
Nu ik hem
gezocht heb, voelt hij zich
verantwoordelijk voor mijn veiligheid.
Tenslotte weet hy beter dan ik dat het
Zondagsmiddags nog wel eens onrustig
kan zijn. Daarom trekt hij ook zijn witte
kerkjas aan,
„Dan zijn ze bangzegt hij.
„De tsotsis
„Ja, baasze zijn bang-dat God boos
zal worden als ze o*s kerkmensen iets
Toen Piet nog geen functie in de kerk
had, heeft hij ook meer dan eens last
van de tsotsis gehad. Eens hebben ze zijn
fiets gestolen en het onmisbare bewijs
van intellectualiteit: een actetas van
lichtbruin leer. En toen Piet voor de
eerste keer een splinternieuw costuum
van negentig gulden aan had hebben ze
hem in een huis geduwd en hem dat
costuum uitgetrokken. Het vest alleen
heeft hij mogen houden omdat de tsotsis
daar geen belangstelling voor hadden.
Maar nu heeft hij geen last meer van
hen. Hij groet links en rechts en beant
woordt onder het passeren vragen in zjjn
eigen taal, waarvan ik weer alleen het
woord amen kan verstaan. Met Piet in
zijn opzichtige witte slagersjas naast me
trek ik natuurlijk meer aandacht dan
ooit. Een paar aangeschoten mannen
komen in onze richting, maar er gebeurt
niets. Zo lopen we dwars door de lokasie
zijn gesloten winkels en spelende
kinderen, met in Zondagse kleren wan
delende kaffers en dobbelende tsotsis.
Sophiatown is een doorn in het oog
van de autoriteiten. Er zijn plannen om
de hele wijk te ontruimen en met de
grond gelijk te maken. De bewoners (en
blanke zendelingen en missionarissen)
protesteren heftig. In het licht ven de
apartheidspolitiek beschouwt de regering
een kafferlokasie zo dicht bü de woon-
wüken van de blanken echter absoluut
ongewenst. Weinig blanken in deze om
geving zün het daar niet mee eens. Ten
slotte zün zü in eerste instantie de dupe
als er moeilü'kheden ontstaan. En dat
gebeurt nog al eens in Sophiatown.
Nederlandsche
Handelmaatschappij
Het jaar '52 was bevredigend,
1953 wordt iets minder
Het jaarverslag der Nederlandsche
Handelmij noemt 1952 bevredigend met
ƒ66,9 (v. j. 70.1) millioen aan baten.
ƒ35,1 (30,8) min kantooronkosten in ver
band met hoge personeelslasten, en na
verschillende voorzieningen 8.3 (9.2)
min winst. Voorgesteld wordt 10 pet di
vidend in contanten (v. j. 12% pet, waar
van 10 pet in aandelen). Vooral de bui
tenkantoren, behalve Indonesië en New
York, hebben in mindere mate tot de
winst bijgedragen. Het bankbedrijf in
Indonesië handhaafde zün vooraanstaan
de positie in de financiering van im- en
exporten. Het Nederlands bedrijf ont
wikkelde zich normaal, het agentschap
te New York heeft zich een belangrijke
plaats onder de vestigingen verworven.
Het verslag betwyfelt het of de Neder
landse voorraden .abnormaal laag zouden
zijn en alsof zo doende onze deviezen-
positie thans een byzonder geflatteerd
beeld vertoont, ook al zal de invoer om
vangrijker worden, zodat men de uit
voer moet uitbreiden. Een moeilykheid
hierby is, dat de vraag naar betrekkelijk
langlopende credietgelegenhèid toeneemt.
Hier ligt een taak voor de Exportfinan-
cieringsmy. De belastingvoorstellen wor
den met voldoening, zy het laat. ont
vangen, doch de directie acht een alge
menere belastingverlaging noodzakelijk.
De ongunstige factoren uit 1952 blijven
voortduren. Concurrentie van jonge lan
den op bankterrein doet zich gevoelen.
De winst zal by een deel der vestigingen
achterblyven by die van 1952, doch men
hoopt ook voor 1953 op bevredigende
resultaten in verband met de uitgebreid
heid van het net van kantoren en hun
verschillend karakter.
Belgische actie tegen
onze sigaren
De voorzitter van de Belgische tabaks
federatie, Verellen, heeft op een pers
conferentie verklaard, dat de Belgische
sigarenfabrieken op 30 Juni as. hun
poorten zullen sluiten uit protest tegen
de Nederlandse concurrentie. Hü be
weerde, dat het vérschil tussen de Ne
derlandse en Belgische lonen 73 pet be
draagt en dat dè Nederlanders zelf het
verschil op 40 pet schatten. Weliswaar
heeft de Belgische sigarenindustrie door
de accünsverlaging het verbruik kunnen
verhogen van 90.7 millioen stuks in 1951
tot 122.7 min stuks in 1952, doch de Ne
derlandse industrie vergrootte de invoer
19.2 min tot 38 min stuks. De Belgen
sen thans, dat de Nederlanders de
overeenkomst, waarbü de uitvoer voor
de eerste helft van 1953 beperkt was tot
14 min stuks, zullen verlengen voor het
tweede halfjaar, waarbü de Belgen een
verruiming tot 17 min willen toestaan.
De Belgen willen deze overeenkomst op
de lange duur echter vervangen door
heffing.
Zo zien de nieuwe kafferfoka-
sies er uitmaar er zijn er
lang niet genoeg van voor de
steeds groeiende bevolking van
Johannesburg met zijn meer
dan een half millioen
niet-blanken.
Amerika laat activa vrij
De Amerikaanse regering heeft alle in
de oorlog geblokkeerde activa in de Ver
enigde Staten van staatsburgers van Bel
gië, Denemarken, Frankryk, Grieken
land, Italië, Luxemburg, Nederland, Oos
tenrijk, Lichtenstein, Noorwegen, Zwe
den, Zwitserland. West-Duitsland en Ja
pan vrügelaten, voorts alle geblokkeerde
rekeningen van 100 dollar of minder, on
geacht de nationaliteit. Het betreft hier
15 millioen dollar aan activa. Activa van
ingezetene staatsburgers van het commu
nistische blok blüven geblokkeerd. Deze
belopen 10 millioen dollar.
De aandeelhoudersvergadering der
N.V. Koninklyke Paketvaartmy heeft het
dividend bepaald op 10 pet. De heer M.
C. Koning trad wegens hoge leeftyd af
als lid van de raad van bestuur.
Grepen uit het jaarverslag
Een hali millioen passagiers werd vervoerd
ienlyk toenemen en na afleve-
de K.L.M. gereed aan deze uit-
De vliegtuigen - van de Koninklyke
Luchtvaart Maatschappü hebben in 1952
meer dan 1100 maal de omtrek van de
darde afgelegd. Zy vlogen namelijk 44.6
millioen kilometer tegen 42,7 millioen in
1951. Er werden meer dan een half mil
lioen passagiers vervoerd, waarvan ieder
gemiddeld 2221 (v.j. 2270) kilometer
heeft afgelegd. Het passagiersvervoer tus
sen Nederland en de Verenigde Staten
steeg met 45 procent.
De volgende cüfers geven een beeld
van de groei van het bedrüf: Vlieguren
134.338 (v.j. 128.485). tonkilometerproduc-
tle 240,8 (225,3) millioen, tkm verkoop
158,8 (152,9) min, beladingsgraad 66 (67)
pet, passagiers-kilometers 1148.6 (1131,5)
min, plaatsbezetting 65,4 (68,7) pet, vracht
36,8 (32,7) min tkm, post 7,7 (6,4) min
tkm, gemiddelde snelheid 332 (333) km
per uur, gemiddeld laadvermogen per
vliegtuig 5393 5274) kg, Inkomsten, pas
sage cn bagage f 181 (155) min, goederen
f 35,6 (28,9) min, post f 25 9 (21,8) min,
byzondere vluchten f 12,9 (24,8) min, di
versen f 2.9 (2.9) min, totaal f 258.6 (233,6)
min, exploitatiekosten f 252,9 223,1) min,
winst f 5.7 (10,5) min, gemiddelde op
brengst per geproduceerde tkm f 1,05
(0.99), per verkochte tkm f 1,61 (1,51),
gemiddeld aantal employé's 11.425
(11.385), inkomsten per employé f 20.800
(20.500).
Positie versterkt
Door de voorzieningen tegen risico's
is de positie der maatschappij versterkt.
De beschikbare middelen daalden hoofd-
zakelük door betalingen van nieuwe
vliegtuigen, doch kunnen aan de om
vangrijke aanspraken voldoen. De winst
maakt het mogelük van de uitstaande
amortisatiebewljzen f 5 min af te lossen.
Het zou van groot belang zün als de fis
cus ae afsehrüving baseerde op de be-
dryfseconomie. Het charter- en emigran-
tenvervoer verminderd door het tekort
aan materiaal. De K.L.M. vervoerde 905
(4008) landverhuizers naar Australië, 716
(107) naar Nieuw-Zeeland, 3964 (2310)
naar Canada, 96 naar Rhodesia. In
West-Indië steeg bü een met 4 pet ge
daalde productie de omvang van het
voer 11 pet
Het aan Nederland opgeleverde net'to-
overschot van deviezen is f 24 min.
Het verslag wüst er op dat internatio
nale vrijmaking van de luchtvaart
noodzakelükheid is.
De N.V. heeft nu 20 Douglas C-47,fDC
3. 10 Douglas C-54/DC4, 6 Douglas DC-6
7 Douglas DC-6B, 15 Lockheed L-749, 12
Convair CV240. In bestelling zijn 2
Douglas DC-N-A, 13 Lockheed L-1049, 6
Convair CV 340.
Groef ondanks remmingen
Indien zich geen schokkende wereld
gebeurtenissen voordoen, mag men ver
wachten dat in het verdere verloop van
1953 het vervoer zich naar wens zal ont
wikkelen al zal de situatie enige
komst hebben met vorig jaar, omdat ook
ie capaciteitsuitbreiding door
traging in de aflevering van bestelde
vliegtuigen eerst zal plaats hebben nadat
het gunstige seizoen zyn top heeft be
keer aanzienlijk
ring staat
breiding deel
vrachtvervoer.
Op de cum. pref. aandelen wordt 4 pet
dividend uitgekeerd.
Eerste hellt 1953
ongunstig
Op een persconferentie naar aanleiding
van het jaarverslag deelde dr Plesman
mee. dat de eerste helft van 1953 in finan.
cieel opzicht niet bepaald gunstig is ge
weest Op dit ogenblik is de KLM. 7.5
millioen ten achter ten opzichte van de
zelfde tyd in het jaar 1952.
Vorig jaar is voor ƒ31 millioen afge
schreven. In 1953 moet dat bedrag groter
zyn. want de in 1953 en 1954 te verwach
ten nieuwe vliegtuigen kosten ƒ123 mil
lioen. Dr Plesman acht het zeer gewenst,
dat de KLM. mettertijd nieuwe aandelen
uitgeeft, die van particuliere züde wor
den opgenomen
De Sikorsky S55 hefschroefvliegtuigen.
waarmee de Belgische Sabena in overleg
met de KL.M. een internationale helicop-
terdienst zal openen, zy'n nog zeer onren.
dabei. Het kan nog wel tot 1957, 1958
duren voordat een rendabele helicopti
beschikbaar is.
De A.V.R.O. Atlantic, de ontworpen
De hele burgerij viert tien dagen lang
het 21ste lustrum mee
Zo is dan gisteren het 21ste lustrum van het Delftsch Studenten Corps
officieel begonnen. Tien dagen lang zal de stad daveren van het studen
tenfeest. Ontelbare keren (omdat wel niemand zo dwaas zal zijn een
poging te doen het officieel vast te stellen) zal het Io Vivat, nu hier, dan
daar, opklinken. De stad heeft zich voor deze gelegenheid een feestelijk
ja^je aangemeten. Het gemeentebestuur, de middenstand en de studenten
hebben in gezamenlijk overleg tal van straten en grachten fraai versierd
en verlicht. In het feestprogramma, dat de Delftse burgerij wordt aange
boden, is letterlijk aan iedere groep van de bevolking gedacht. De ouden
van dagen krijgen hun uitstapjes, de schakers hun wedstrijden, de mu-
ziekminnenden hun concert en de jeugd haar spelen.
Hoewel de officiële opening pas gister
avond plaats had, begonnen de feestelijk
heden gistermorgen al met wedstrijden
in blokjes-rapen, hindernislopen, tonnetje
vringen, enz. voor de schooljeugd. Ge
durende de sportweek zullen 8500 kin
deren aan deze wedstrijden deelnemen.
Middags werd een autorallye gehouden
n een voetbalwedstrijd, waarbij het,
Is gebruikelijk by studenten, echt Spaans
toeging.
In de avonduren zijn vele honderden
Delvenaren naar de binnenstad gekomen
om getuige te zijn van de paradi
140 medewerkenden aan het spektakel
„Tizzeniggi", dat in de komende dagen
op het feestterrein aan de Jaffalaan zal
worden opgevoerd. De parade gaf al
getrouw beeld van wat men te zien krijgt.
Haremdames op kamelen, die kushandjes
uitdeelden aan de autoriteiten op het
bordes van het stadhuis en heren die
spektakel maakten van jewelste.
Op de Markt dreigde het spektakel
ogenblik in een janboel te ontaarden,
maar dank zij de stuurmanswijsheid var
de mannen aan het wiel met de meege-
burgerly'ke uitvoering van de Vulcan-
bommenwerper met driehoeksvleugel, zal
in 1957 in vyf a zes uur van Londen naar
New York kunnen vliegen en nog dezelf
de dag terug zyn. Volgens de verhalen
zouden de vliegkosten dan slechts 3
per km bedragen.
Met de mensen, die de nieuwe Duitse
Lufthansa willen oprichten, houdt de
K.L.M. goed contact. Er zün echter geen
afspraken gemaakt over opleiding
vliegers, onderhoud van vliegtuigen
Het plan schijnt te zün, het hoofdkantoor
van de Duitse maatschappy in Keuien te
vèstigen èn de werkplaatsen in Hamburg.
Op de conferentie van de LA.T.A. in
November zullen luchtvaartma^tschap-
PÜen trachten de door haar aanvaarde
vrachttarieven verlaagd te krygen, nu
vrachtvliegtuigen een dergelijke verande.
ring wettigen.
Suriname's afscheiding wordt nu gemakkelijk
gemaakt
Fet door de Nederlandse regering op
gestelde en met de Westindische commis-
der Tweede Kamer en de commissie
r Uniezaken en O -erzeese Ryksdelen
der Eerste Kamer besproken voorstel
aan de Nederlandse en Suriname inzake
het zelfbeschikkingsrecht, heeft volgens
officiële mededeling de volgende
inhoud:
Het nrincipe van het zelfbeschikkings
recht wordt opgenomen in de preambule
het statuut, dat de staatkundige
verhouding zal regelen tussen Neder
land. Suriname en de Ned. An.illen.
Hiermede is voldaan aan het ter con
ferentie, zowel door de Surinaamse als
door de Antiliaanse delegatie krachtig
voorgestande desideratum. Daaruit blijkt,
dat de drie landen het statuut vrijwillig
aanvaarden.
Het recht van secessie is volgens het
voorstel in het begrip zelfbeschikkings
recht niet inbegrepen. In het voorstel
wordt echter de nadruk gelegd op de
uitwerking van punt 4 van het New
orkse memorandum om herziening
het statuut op niet te moeilyke wyze te
vekrrijgen door combinatie van drie
maatregelen:
1. Een vqorstel tot wijziging van het
statuut komt tot stand by rijkswet, welke
door de Koning niet wordt goedgekeurd,
alvorens het voorstel door Suriname en
de Ned. Antillen bij landsverordening is
aanvaard. De beslissing over de rykswet
de landsverordeningen geschiedt met
gewone meerderheid van stemmen, als
zy geen afwyking van de Grondwet in-
Indien het voorstel tot wüziging
het statuut afwijkt van de Grond
wet. is in Nederland het volgen van de
procedure voor grondwetswijziging ver
eist. met dien verstande, dat in tweede
lezing niet twee derde, maar gewone
meerderheid van stemmen wordt voor
geschreven.
3. Om de kans op afwüking van de
Grondwet te verminderen, zegt de rege
ring toe by de eerstvolgende voorstellen
tot wijziging van de Grondwet NA. tot
standkoming van het statuut, te zullen
opnemen een voorstel om de artikelen
62—64 (welke nog altijd aan de staat
kundige verhouding ten grondslag lig
gen) en het XlVde hoofdstuk van dt
Grondwet (betreffende de overgang naai
de nieuwe verhoudingen) voor wat be
treft Suriname en de Ned. Antillen t«
doen vervallen. Dit laatste in de geest
van punt 3 van het memorandum
New York. Indien Suriname en de Ned.
Antillen met deze uitwerking var.
punten 35 van het memorandum kun
nen instemmen, kan het overleg, naar
de Nederlandse regering zich voorstelt,
omstreeks October worden hervat in de
g. kleine commissie. De regering neemt
aan, dat daarby zal worden uitgegaan
van het ontwerp-statuut van 13 Mei
1952, waaromtrent ter conferentie reeds
voerde wagens kon men de spektakel
gedachte levendig houden.
De enigen, die niets van een spektakel
hadden, waren het gemeentebestuur, de
rector-magnificus van de Technische Ho
geschool. prof. dr O. Bottema, de secre
taris van de Senaat der T.H., prof. Bone
bakker en de Senaat en lustrumcommissie
het D.S.C. die voor het stadhuis de
parade in ontvangst namen. Na afloop
van de parade sprak de president van de
Senaat van het D.S.C., de heer J. Tiche
laar, enige vriendelijke woorden aan het
adres van rector-magnificus en gemeente
bestuur en verklaarde daarna het mu
ziekfestival voor geopend, dat vervolgens
door de „T H.-personeel" werd ingezet
met het ..Wilhelmus".
Inmiddels had de parade zich naar het
feestterrein begeven, waar bij aankomst
van de autoriteiten een grote wagen met
een klein nagelschaartje kwam aanrijden
met behulp waarvan prof. Bottema het
rcod-witte koord voor dè ingang zou
doorknippen.
Men zag echter wel in, dat dit een
onmogelijkheid was en daarom kwam er
uit het dak van de toegangspoort een
combinatietang. waarmee de versperring
kon worden verbroken. Onder luide toe
juichingen en het „Io Vivat" stormde men
het terrein op, nadat prof. Bottema de
wens had uitgesproken, dat het lustrum
feest een succes zou worden.
Militair oefenterrein op
De Witte Bergen
Het ontspanningscentrum en natuur
monument De Witte Bergen schynt be
dreigd te worden door vorderingsplannen
van het ministerie van oorlog De burge
meester van Oirschot. de heer E. A. M A.
Steger, heeft zich althans met een schrij
ven tot het ministerie gewend met het
doel de autoriteiten eventueel tot ander»
gedachten te brengen.
In De witte Bergen is een groot kam
peerterrein en de Don Boscostichting
heeft er om barakken, een kapel en een
irsushuis gebouwd.
Van de zijde van het ministerie van
Oorlog deelde men hierover mee dat on.
derhandelingen over deze 'kwestie al
enige jaren gaande zijn Het eventueel in
gebruik nemen van dit terrein als mili
tair oefengebied houdt echter geenszins
in. dat het voor het toerisme zal worden
gesloten.
en grote mate van overeenstemming
vas Verkregen.
Tot goed begrip van het bovenstaande
'olgen hieronder nogmaals de punten 3.
I cn 5 van het memorandum van New
York.
In aansluiting op het reeds ge
pleegd overleg heeft net statuut hoofd
stuk XIV van de Grondwet in acht te
:n. Het moet dus uitgaan van de
verbondenheid der drie rijksdelen. Daar
mede is evenwel niet gezegd, dat dit
statuut het eindpunt van de ontwikke
ling der verhouding tussen de drie rüks-
delen behoeft te zyn.
4. Wanneer het statuut tot stand is
gekomen, is daarmede het bestaande
hoofdstuk XIV van de Grondwet uitge
werkt. Wijzigingen in de verhouding
tussen de drie rijksdelen kunnen daama
worden aangebracht door herziening van
het statuut, welke in onderling overleg
op niet te moeilüke wüze zal moeten
kunnen tot standkomen.
5. In de preambule van het stltuut zal
het zelfbeschikkingsrecht tot uitdruk
king komen.
Artilleriemonument in
Oldebroek onthuld
Minister S;af heeft vanmorgen in Olde
broek het artilleriemonument onthuld
dat is opgericht ter ere van alle gevallen
artilleristen.
Het monument is ontworpen door re-
rve-majoor Boellaard. Het bestaat uit
twee vuurmonden, die door Je artillerii
inrichting De Hembrug in een bronzen
kleed zyn gestoken. Op het gedenkteken
zyn de vier emblemen van veld-, lucht
doel-, pantserdoel- en kustartillerie aan
gebracht en worden alle gevechtsperio
den aangeduid, waarin verliezen vielen
te betreurena.
Behalve door minister Staf werd by de
onthulling het woord gevoerd door bri
gade-generaal J. F. M. Steenmetser, in
specteur der artillerie en voorzitter van
de commissie tot oprichting van he* mo
nument.
Ruimer subsidiepolitiek
voor gezinszorg
In afwachting van een nieuwe subsidie
regeling voor gezineverzorging die de
regering op 1 Januari 1955 wil laten in
gaan zal binnenkort aan de gemeente,
besturen een wüziging van de geldend»
regeling worden bekendgemaakt Dit
heeft minister Van Thiel aan de Eerste
Kamer meegedeeld.
Het voorschrift, dat slechts overheids
subsidie wordt verleend tot maximaal het
bedrag van het nadelige saldo, komt te
vervallen Er zal een overheidssubsidie
worden verleend in de kosten, verbonden
aan de tewerkstelling van een maatschap-
pelyk werkster, die leiding geeft aan ge.
zinsverzorging De mogelykheid voor pro
vincie en gemeente tot het verstrekken
een exira-subsidie wordt in bepaalde
uen uitgebreid.
