Prof. P. C. T. van der Hoeven Zaterdag overleden Veel wetenschappelijke vondsten van blijvende waarde Modaliteit bepaalt meer bij kern en wezen NIEUWE LETOSCHE COURANT 3 MAANDAG 1 JUNI 1953 Prol. Holmer: „Een man met wijde blik" In Zundert (N.-B.) is Zaterdagmorgen te zynen huize overleden prof. dr P. C. T. van der Hoeven, oud-hoogleraar In de gynaecologie en obstetrie aan de Leidse uni versiteit. Woensdag zou het juist vijftig jaar geleden zijn, dat de overledene de benoeming ontving om bovengenoemde belangrijke leerstoel te bezetten. Het heen gaan van prof. Van der Hoeven betekent niet alleen een afscheid van een groot en algemeen geacht medicus, doch tevens van een strijdbaar wetenschapsmens, die door zijn wetenschappelijke arbeid en de daardoor verkregen eigen Inzichten één van de twee partijen vormde in de toentertijd bestaande grote controverse tussen Leiden en Utrecht op verloskundig gebied. Een controverse, die in die dagen hoog oplaaide, doch thans, gezien de ontwikkeling der obstetrie, geen reden van bestaan meer heeft. Vruchtbare pen De 28ste Augustus van het jaar 1870 werd Pieter Cornelis Tobias v. d. Hoeven in Den Briel geboren. Hij doorliep aldaar de lagere school en studeerde vervolgens aan het gymnasium te Leiden. Van de Doezastraat (alwaar het oude gymna sium indertijd was ondergebracht) naai het Rapenburg, waar zich de aloude academie bevindt. \yas slechts een kleine stap. In 1888 liet hij zich inschrijven als student in de medicijnen en behaalde ir 1895 zijn artsendiploma. Reeds het daar opvolgende jaar promoveerde hy tot doctor in de geneeskunde op een proef schrift over „De aetiologie der eclamp- sie" (De aetiologie is de wetenschap, die zich bezighoudt met de studie der ziek makende factoren; eclampsie is de met krampaanvallen gepaarde eindtoestand van zwangerschapsvergiftiging). En met deze dissertatie toonde de jonge Van der Hoeven, welke richting hij had ge kozen op het wel zeer uitgebreide ter rein der medische wetenschap. In de daaropvolgende jaren, tot 1903, was hij in de gelegenheid zich verder te bekwamen onder leiding van prof. Treub, wiens assistent hij werd. Aan deze werk zaamheden kwam een einde doordat hij aangezocht werd, de leerstoel der ver loskunde en gynaecologie van de Leidse universiteit te bezetten. Prof. Van der Hoeven heeft een zeer vruchtbare pen gehad. Zijn publicaties, die alle vrucht zijn van eigen studie en onderzoekingswerk, zijn van grote invloed geweest op de ontwikkeling van de leer der vrouwenziekten en der verloskunde. Wij noemen: „De invloed van het zenuw stelsel op de afwijkingen der genitalia" (1905), „De betekenis van het breken der vliezen bij de baring" (1907), „Leer boek der verloskunde", vier delen. „Leer boek der gynaecologie van Treub", „Kraamvrouwenverpleging" (1925), „Gy naecologie voor de internist" (1927), „Viif en twintig jaar verloskundige arbeid" (1928) en „Operatieve verloskunde" ('36). Bovendien verschenen van zijn hand tal loze bijdragen in wetenschappelijke vak bladen. In 1940, toen hij de leeftijd bereikt had, 70 jaar. waarop hoogleraren met pen sioen gaan, moest hij zijn werk neer leggen, dochrdoor het uitbreken van de oorlog, toen nog geen opvolger voor hem aangewezen, heeft hij geruime tijd bleef nogal lang weg. en op een gegeven ogenblik pakte Van der Hoeven z'n fiets, nam 'm op z'n nek en sjouwde 'm over de luchtbrug naar de andere kant. Want z'n werk wachtte. Maar een stelletje studenten, ook met fiets en óók op weg naar het ziekenhuis, prefereerde de ge makkelijke weg, en wachtte tot de spoor bomen weer naar boven zouden gaan. Dat was nu Van der Hoeven. U weet, een bevalling kan soms lang duren. Van der Hoeven was er dan de vliezen door te brek< zodat alles vlugger verliep. Maar Utrecht vond, dat je op die manier de scl epen achter je verbrandde. Wanneer de vliezen doorge broken zijn, staat de weg voor allerlei infectie open, en is het dus zaak, dat de bevalling ook inderdaad vlug ver loopt, wat niet altijd het geval is. Tegenwoordig, nu we alweer zo veel verder zijn, zijn w* niet meer zo bang voor infectie, maar in die dagen lag alles toch wel even anders. Hoe het ook zij: Van der Hoeven heeft on dit gebied vol komen gelijk gekregen". Prof. Holmer praat dan nog even door over de Leidse en Utrechtse school. Thans bestaan ze niet meer. Alle vier de leerstoelen in de gynaecologie en obste- 'n Nederland zyn bezet door „Utrech tenaren". Dynamisch Terugkomend op het werk en de per ion van Van der Hoeven, zegt prof. Holmer: „Hij was een zeer dynamische figuur. Wat hij ter hand nam, deed hij in de perfectie. Ik denk bijvoorbeeld de inrichting van zijn verloskundige Prof. dr P. C. T. van der Hoeven t kliniek, die in gebruik genomen werd in hetzelfde jaar, waarin hij zijn zilveren hoogleraarschap vierde. Ik denk voorts aan het verloskundig museum, dat uit sluitend zijn werk is en over de hele wereld bekendheid geniet. Hij was een man van grote originali teit. met dikwijls zeer sterk afwijkende opvattingen. Hy had daarbij een wijde blik, want veel van zijn opvattingen, die indertijd voor fantastisch en erger werden uitgekreten, bleken naderhand juist te zijn en worden thans door zijn vakgenoten gedeeld. Veel van zijn tenschappelijke vondsten zyn van vende waarde gebleken. Die kwamen hem ook niet toegewaaid, maar hij wierf deze door zorgvuldige observatie stoutmoedig deduceren. In om tot slot nog een voorbeeld te geven van de dynamiek, waarvan hij (in de goede zin des woords) bezeten :en van zijn bekende uitspraken ,Wie een keizersnede niet in dertien minuten kan verrichten, moet er i et aan beginnen". Een op vele punten groot man. Zijn werken èn zijn verloskundig um zijn een waardige, blijvende herinnering". Agenda voor Leiden Doelen, denvergadering. Turk, 8 uur: Ned. vereniging van pleeg ouders; E. Hoogland over het adoptie- vraagstuk; oprichting afdeling Leiden. Hoogl. Kerk. half 9: Avondmuzick, Adr. Blankenstein. Dinsdag 5 uur: Vereniging tot de bouw van werk- Rapenburg 3! bevordering y manswoningen. De Valk. 8 uur: voetbalvereniging „Leiden", jaarvergadering. Woensdag Stationsplein, half 9: afdeling Leiden Ned. vereniging van huisvrouwen, excur sie naar Kaatsheuvel. Anthoniusclubhuis, 8 uur: toneelgroep „Euripides" met „Het Zeilschip De Zwarte Zwaan". Steenschuur 6, 8 uur: Bond van ouders van spastische kinderen en Mytylstich- ting films „Het recht om te leven" en „Life the baby". L.F.C.-terrein, 8 uur: zilveren-molen- tournooi, finale CoalVCS. Hoogl. Kerk, half 8: Avondstilte. Steenschuur 21, half 8—half 9: zitting pry zencommissie. Tentoonstellingen De Lakenhal: tentoonstelling van teke ningen van Leidse Kinderen (t.m. 7 Juni) Prentenkabinet, 2—5 uur: „Een eeuw fotografie" (tm. 20 Juni). Boerhaavezalen: voorjaarstentoonstel ling L.K.C. (tot 11 Juni). Nachtdienst apotheken Apotheek Van Driesum, Mare 110, tel. 20406, en de Zuider-apotheek Lammen- schansweg 4, teL 23553. Uit de kerkelijke pers Juni-nummer van Witte Velden in feestgewaad Wat ls „het Christelijk leven" toch gecompliceerd geworden! schrijft W. H(emmes) in zyn kroniek Dia kon maandblad ten dienste van het diaco naat in de Ned. Hervormde Kerk dit aanleiding van een gesprek met iemand, die zich onvoldaan voelde dat in hetgeen hU beschikbaar stelt „liefdadige doeleinden", geen kele lyn zit. ,Hij betaalt zijn kerkelijke aanslag, bedenkt de diaconiecollecte, steunt ver der alle mogelijke kerkelijke en inter kerkelijke arbeid, maar heeft geen over zicht. Hij draagt bij omdat hij zich vaak niet onttrekken kan. het zal ook wel goed zijn; wie het dringendst op zyn gemoed werkt, mondeling of schrifte lijk, heeft de meeste kans, maar echt medeleven en van afwegen vai belangen is eigenlijk geen sprake." De betrokken persoon vroeg de heer H. of deze een schema kon verstrekken, wat hij eigenlijk zou moeten geven (en hoe het te verdelen) bij een bepaald in komen. Doch de heer H. bedankte; het voordeel zou zijn dat het geld dan in derdaad met oordeel besteed wordt en dat men er zelf geen drukte mee heeft. ,Het nadeel is echter dat het persoon- Uitstekend geslaagd weekeinde Geref. jongeren uit Dordrecht naar de Sleutelstad Cijfers die niet liegen Officiële uitslag van Leidse raadsverkiezing De „dramatische vergissing" van vele Leldenaars, die op Ijjst 1B in plaats van op 1st Z stemden, heeft de gemoederen de laatste dagen flink bezig gehouden. In alle kringen ziet men in, dat het Leidse stembiljet voor verbetering vatbaar is geweest. Maar er is niets aan te doen, zo delen wfl ten overvloede nog eens mee, omdat tal daar naar vroegen. Inmiddels is het ook interessant, het spel van zijn werk, zij het niet op volle kracht, j voorfeeurstemmen gade te slaan. Hieronder volgen de officiële cijfers, met een voortgezet. Leidse school Lysf IA (P.v.d.A.) De opvolger van prof. Van der Hoeven, prof. dr A. J. M. Holmer, was zo v: delijk ons zijn gedachten weer te geven over de persoon en de arbeid van d( overledene. „Als medewerker", aldus prof. Hol mer, „heb ik Van der Hoeven niet ge kend, omdat ik namelijk niet uit zijn (de Leidse) school kom, maar uit de Utrechtse. De controverse tussen deze beide scholen waren in die dagen uiterst fel. Zó fel, dat de beide „aanvoerders" van die school, Van der Hoeven van Lei den en Kouwer van Utrecht, elkaar veel mogelijk misliepen. Als de een een vergadering of congres kwam, kon men er zeker van zyn, dat de ander niet verscheen". „Kunt u in 't kort zeggen, professor, waarover die controverse eigenlijk liep?" „De controverse tussen Leiden en Utrecht handelde hoofdzakelijk over verloskunde. Utrecht was de mening toegedaan, dat een bevalling een zuiver natuurlijke aangelegenheid is en daarom de natuur zélf zoveel mogelijk alles moet doen. In Leiden daarentegen was men van oordeel, dat je de natuur een handje moest helpen; vooral als de natuur niet al te vlug opschoot. „Hoe vlugger hoe beter", was Van der Hoevens motto. „Een Leidenaar doet altijd wat". Dat typeerde hem ook volkomen. Ik heb Van der Hoeven eens zien staan voor de overweg bij de Rijnsburgerweg. De trein Jubileum-feestavond s™. Hartogs Co Zaterdagavond vond in de Burcht eer feestavond voor personeel van de confec- tiefabriek Hartogs en Co. plaats. Na eer inleidend woord van de heer P. C. Har togs werd een amusant programma afge- l werkt Ab van 't Zelfde (de vroegere helft a?r van Scholten en Van 't Zelfde) had de 10 artistieke leiding, Suus de Wekker oogst- aan veej en verdiend applaus met de bal- ka, jetrevue en na het toneelstukje „Een kod den dig misverstand", uitstekend gespeeld door dames van het personeel, waren er nse nog diverse „beroepsnummers", die er ijl, mochten zijn. Het orkest van Lauw Boel- ■ro- laard verzorgde het muzikale gedeelte, mi- De opmerkelijk goede decors waren van s- de heer H. P. de Haas. Bevorderingen bij N.Z.H.V.M. nen De directie der N.Z.H.V.M. heeft de l0CJ heer C. A. Burggraaf, commies der ste klasse te Leiden bevorderd tot bureau- di- referent en de heer C. F. J. Hollants, un- opzichter A, tot hoofdopzichter der 2de enJ klasse. ge- da. Burgerlijke stand van Leiden °d" GEBOREN: Wilhelmus J. z. van W. J. Smits en C. Pouw; Cornelia d. van A. nej Sloot en J. Hartevelt; Petrus W. J. z. y van C. N. M. Halvemaan en P. J. Brandt; Tineke, d. van D. J. van der Nat en oorl C. M. de Vink; Nelly d. van R. Bouman ride en C. W. Richter; Johnny, z. van P. D. van Zeist en J. Tegelaar. r°', GEBOREN: Leendert J. z. van J. Prevoo en A. G. Vollenga; René z. van J. Prevo ,aB en A. G. Vollenga; Magdalena, d. van R. én» Beekema en M. Ranzinger. OVERLEDEN: J. Laven, man, 60 jaar; H. J. van Dijk, man, 74 jaar; N. C. Over- A. devest, man, 62 jaar; L. van Rijn, huisvr. van Schuitemaker, 70 jaar; C. van der Wik. wedn., 84 jaar. ie- OVERLEDEN: M. Lagerman, m., 47 j.; A. van Kins, huisvr. van Langver, 67 j.; D. Dubbelaar, huisvr. van Haasnoot, 47 j. Van Scha-ik. J. C. 16958, Jongeleen, A. J. 205, Goslings dr J. 76, Braggaar geb. de Does, C. P. 125. Schüller. J. H. 30, Van Stralen, J. M. 42, Piena, C. J. 25. Meester, E. 8, Van der Burgh, W. F. 14, Van Nienes, mej. A. J. 50, Zunderman Jr. H.4, Van der Hoeven, H. C. 8, Sommeling, M. 13, Lardee, C. F. 13, Baart, C. 2, Lanige- zaal Jr, N. 4, Mokkenstorm, K. 15, Van Aken, M. 3, Hutte, P. E. 9, De Meijer geb. de Wal R. A. 9. (Wetihouder Jongeleen kreeg dus 205 voorkeurstemmen. De dames Braggaar de Does en Van Nienes bleken eniger mate favoriet bij de kiezeressen van dé .v.d.A.). Lijst IB (P.v.d.A.) Van der Horst, J. A. 1041, Weideman, E. ,J, Haneveld, B. 10, De Cler geb. de Bruin, J. C. 10. LLgtvoet, C. D. 8, Carton, A. 8, Vitters. A. W. 1. De Vos, J. 0. Piket. A. 5, Galjaard, A. 18. De heer Van der Horst haalde dus 1041 stemmen binnen en niet 1150 zoals eerder werd gemeld; 1150 is het totaal- cijfer van lijst 1B. Dit verandert overi gens niets aan de zaak. Lijst 2 had im mers nog slechts 140 stemmen nodig voor de tiende zetel. De Prot.-Christelijken deden dus inderdaad, in veelvoudige mate een zetel cadeau aan de P.v.dA.) Lijst 2 (Pxot.-Chr.) Van der Kwaak, D. 11815. Woudstra, mr C. J. 97, Van Iterson, J. 40, Knetsoh, A. 15, Questroo. L. 20, Knol, mr dr H. D. M. 24. De Kier, B. 13. Stolp, S. M. 16, Huur man, B. J. 15, Ravestein, J. 17, Elsgeest, J. C. 65, Prins, prof. dr J. 4. Sin-gerling geb Stokhuyzen, F. W. 38, Lamers, J. G. 7. Van Cittejt, H. 16, Kuypers. G. 11, Voorzaat, F. 1, De Greef, H. C. F. 9, Van der Vliet, G. 2, Van Hoek, A. 6. (Mr Woudstra, J. van Iterson en J. C. Elsgeest verwierven de meeste voorkeur stemmen. Mevrouw Singerling heeft 'ken nelijk wat dames aangetrokken.) Lijst 3 (K.V.P.) Menken, S. 10040. De Hosson, F. C. 47. Van Dijk, A. 42. Ten Broek, P. C. A. 16. Aalders, J. A. E. 18, Kortmann, H. M. J. W. J. 84, Noordman, mej. M. M. J. 132, De Bree, K. F. 13, Dirks, mr H. J. 12, Wiertz, J. W. J. 1, Prins, E S. 5, Oostdam, P. B. H. 9, Sdhdnck, C. P. W. 5, Goddojn, Th 32, Nicolaï, W. A. M. 14. (Ook hier is 't opmerkelijk, dat een candidate stem-men tot zidh trok: 132 voor mej. Noordman. Dokter Kortmann heeft een groep „getrouwen" achter zich. Die zorgden bij de groslyststemming ook voor zijn candidatuur.) Lijst 4 (V.V.D.) Hagens, J. G. 3208, Goudswaard geb. Knipscheer. S. A. Th. 222, Drijber, Mr J. 207, De Wilde, H. 214, Portheine, mr F. 110, Modderman, A. E. J. 18, Van der Toneeluitvoering van „De Stalen Band" „De Stalen Band" hield Zaterdag ee toneelavond in de cantine aan de Zoeter- woudseweg, waar een opvoering werd ge geven van „De dorpsdokter" van Jan Fa- bricius. Het stuk werd onder regie van de heer A. C. van der Woerd niet onver dienstelijk gespeeld; vooral de heer W. Brugman had als de dorpsdokter een moeilijke taak te vervullen. In zijn ope ningswoord kon de voorzitter, de heer De Graaf, o.a. de heer W. F. Pardoen met echtgenote als vertegenwoordiger va directie welkom heten. Kloot, J. H. 8, De Clercq geb. wn Dam, F. J. C. 19. Van Houwinge Graftdijk, C. J. 135, Boersema, dr K. H. 15, Böttcher, prof. dr C. J. F. 76, Ubbels geb van der Sluis, D. 3, Cleveringa, prof. mr R. P. 258. Schreuder, J. 7. (Een interessante lijst. De VVD heeft het uitbrengen van voorkeurstemmen aangemoedigd; hier ziet men de resul taten. Tal van factoren -blijken mee te spreken, maar kennelijk vooral de uni versitaire gemeenschap, de middenstand en... de keus der Lijst 5 (C.P.N.) Ven Weizen, H. 3378, Vijlbrief, mevr. J. M. 33, Schoor. G. 29, Van Riet, J. 9, Van Gelleoum geb. Uyttemboogaart, J. 4, Van Oosten, R. J. 7, Stij-laart, A. R. 1, Van Putten, J. 6, Van der Blom, J. 3, Van Pijlen geb. Plu, E. H. 6, Pet, R. 11, Vol kers, J. 3, Marek, S. H. 1, Van Gellecum, W. 0. Van Pijlen, D. 16. (Enkele voorkeurstemmen voor mevr. Vijlbrief en de „partijloze" G. Schoor.) Het Gereformeerde jeugdverband te Leiden heeft de gewoonte, elk voorjaar de Gereformeerde jeugd uit een andere plaats voor een weekeinde uit te nodigen. Zaterdagmiddag waren het Dordtenaren, die door hun Leidse gastvrouwen en gast heren op het Stationsplein werden opge wacht. Nadat de ongeveer zestig Merwe- stedelingen per bus waren gearriveerd, begaf het gezelschap zich naar de Mors singel, waar gepavoiseerde veilingschui ten klaar lagen om voor verder vervoer te zorgen. Gevaren werd via de Zoeterwoudse singel en de Vliet naar 't Rapenburg. Bij de De Gijselaarsbank werd gedebarkeerd en, zonder dat men aan douaneformalitei ten hoefde te voldoen, werd het Jeugd huis aan de Breestraat opgezocht. Hier werden de gasten over hun verschillende hospites verdeeld. Per extra tram ging het Zaterdagavond naar Oegstgeest. waar in het gebouw Irene een gezellige begroetingssamen komst werd gehouden. Gijs den Heeten Wzn opende de avond en heette naast de Dordtse gasten enkele Leidse predikanten, fgevaardigden van de jeugdhuiscommis- Je en van het Gereformeerd jeugdver band apart welkom. Namens de Dordtse jeugd sprak de heer W. Wetselaar, die het Leidse G.J.V. een ets van de Grote Kerk te Dordrecht aanbood. Ds K. Dronkert, voorzitter van het G.J.V.toonde zich byzonder dankbaar en zei, dat deze ets zeker een plaats in het jeugdhuis zal vinden. Hierna volgde een bont programma muziek van de Manquibanti's. pianospel van Nico Westra en liedjes van de heer W. Laman. Fantastisch was de drie dimensionale negerdans. De opvoering van het blijspel van Godfried Bomans: Een eeuw achter, geregisseerd door P. A. Kouwenhoven, viel byzonder in de smaak. Ook de Dordtenaren lieten zich niet onbetuigd en kwamen met zang en schetsjes op de proppen. De avond werd door ds Dronkert gesloten. Gisteravond werd in het kader van hel weekeinde een bijzondere bijeenkomst ge houden in de Zuiderkerk. Hier werd ge sproken door ds H. Volten, studenten predikant te Wageningen, over het onder werp: Wij verwachten Gods Koninkrijk. We staan tussen de tijden, zo zei de pre dikant o.m., we leven tussen de eerste en de tweede komst van het Koninkrijk. Dit betekent, dat we ons telkens weer moeten bekeren. Uit onlesbaar heimwee naar dat Koninkrijk moeten we dan ook dagelijks om de komst er van bidden. We hebben afstand te doen van alles, wat van God probeert af te trekken en strijdend uit een overwinningsbesef wordt er dienst van ons gevraagd, op de plaats, waar God ons roept, zo eindigde ds Volten. De samenzang werd geleid door de heer Chr. Hanegraaff. Organist was de heer Wim v. d. Reyden. Mej. Dicky Kraan zong enkele soli. Nadat de heer Wetselaar namens de Dordtenaren bedankt had, sloot ds Dronkert deze uitstekend bezoch te bijeenkomst. GEMEENTE LEIDEN Officiële publicaties INENTING TEGEN POKKEN Er zal op Woensdag 3 Juni 1953, de jeugdhuiscommis- i heidsdienst, in het gebouw Nieuwe Mare 13a, kosteloos kinderen, jonger dan twee jaar, te laten inenten tegen pokken. Identiteitspapieren (b.v. trouw<boekje) medebrengen. De Directeur van de G.G. G.D. C. R. ZIJERVELD. Leiden, 30 Mei 1953. VERKIEZING GEMEENTERAAD De voorzitter van het centraal stem bureau ter verkiezing van de leden van de Gemeenteraad brengt ter openbare kennis, dat het besluit, waarbij de uit slag der verkiezing van de leden van de Gemeenteraad is vastgesteld, ter gemeen tesecretarie, afdeling Bevolking c.a„ voor een ieder ter inzage is neergelegd. Leiden, 30 Mei 1953 De voorzitter voornoemd, F. H. van Kinschot Gevestigde en vertrokken personen In de week van 26 t/m 30 Mei Te Leiden vestigden zich: P. Barteling, 11 verpleegster, Rijnsb.weg 10; C. A. Bierhuizen, banketbakker, Kai- serstr 38; J. Soeters-van der Blom en Fam., De L. de Kanterstr. 39; T. van den Bos, timmerman, Koolhof 27; J. A. Zon- jee-Bouwmeester II. Rijndijk 140a; W. G. Braams, ass. RU, Boshuizerkade 18; G. Dijk, Kaarsenm.str. 7; C. A. P. Straathof-v. Elswijk, kantoorbed., St Jacobsgrt 2 b; E. Roozen, Boshof 52; H. J. Es, metaalarb., Oosterstr. 42; J. H. M. van Gils, handweefster, Nwe Rijn 17; W. A. van Haaren, ploegbaas grofsmid. Schelpenkade 41; B. Haringsma en Fam., civ. ingenieur, Boshuizerkade 20; M. G. Hellman, Duinhof 11; M. J. Hendriks, dienstbode, Lorentzkade 30; A. T. Hoger, vorst, vertegenwoordiger, Raamstr. 20; K. A. Hopma echtg. van Smelik, Steen- str. 55a; A. J. E. Jansen, Noordeinde 50; A. Janssen, fabr. arb. G. Brandtstr. 28; A. Roke-van Kampen, Boshof 50; J. M. Dool-Kooreman, 11 verpleegster, Heren- grt 25; A. H. J. Koppers, kok, O Vest 85; M. W. S. Bor-Leenheer, Boshof 53; P. M. Leeuwen, huishoudster, Hooigrt 58; J. E. M. de Lestrieux Hendrichs, secreta resse, Rapenburg 105; A. M. J. Leyten, arts, Rijnsb.weg 177; W. Mulder-Luijben, A. Paulownastr. 36; J. F. van der Meij- den, dienstbode, Lombokstr. 92; J. P. Mol- Fam., schipper a/b „Vrachtzoeker" p/a Haagweg 7; L. P. Mollers, vuurwerk maker. HaarLstr. 251; M. Neef, werkster, Nne Rijn 8; L. A. Neels, tuinder, Gasstr, Wed. M. v. Arkel-Neels en Fam., Gas-' Uit Leiden vertrokken: P. P. Belt, Soeboldstr. 2; 's-Gravenhage, Noorapolderkade 414; J. M. C. van Bethraij, H. Rijndijk 56, 's-Gravenhage, Celebesstr. 38 M. C. Blok, Rynsb.weg 10, Katwijk, Boulevard 26; wed. E. C. Ver. gunst-Buis, L. Mare 54, Zeist, Pr. Hen drik-laan 43; M. C. A. Bijleveld, Lange- brug 19, 's-Gravenhage, van der Aastr. 14; C. C. H. M. Coenen, Bloemistenlaan 40, 's-Gravenhage, Deimanstr. 11; J. Coolen, Varkenmarkt 7, Alphen a/d Rijn. Pr. Hendxikstr. 69; A. M. F. B. Crousen, Bree- str. 39, Kerkrade, Markt 61; W. J. Dick- hoff, Sophiastr. 70, Haarlemmermeer, Venneperweg 441; A. van Duijvenbode, Poelgeeststr. 6a, Sassenheim, a/b woon wagen, Woonwagenkamp; A. J. van Dijck, Nachtegaallaan 6, Rotterdam, Beukelsdijk 80a; W. Dijkshoorn en fam., W. Rozenstr 57, Wageningen, Tarthorsterweg 68; J. P. H. Emanuels, Roodenb.str. 53, Voorhout, Kievitspark 14; L. van Gorkum en fam., Vrouwenkerkstg 9, Hazerswoude, Zonne- veldstr. 18; A. Groeneveld, J. v. Goyen- kade 28, Haarlemmermeer, Venneperweg 559; T. J. Hagen, W. Singel 96, 's-Grave- land 163; F. Hardam, H. Rijndijk 56, ''s-Gravenhage. Celebesstr. 38; J. Helsdin- gen en fam., Boerh.laan 29, Sint Pancrds, Achterweg 1; B. Henssen, Noordeinde 50, Roermond, F. Douvenstr. 4; R. P. Her mans, Klokstg 12, Wassenaar, Witten- •burgerweg 5; H. den Hertog en fam., Poel geeststr. 10a, 's-Gravenhage. Hackfort- str. 7; H. Hildering, Boerhaavelaan 29, Amsterdam, Saxen Weimarlaan 42; W. G. str. 3; F. S. van Oostendorp, 11 verpleeg- J. Hoffmann, Rijnsb.weg 10, Coevorden, ster, Rynsb.weg 10; P. T. Pennekamp, radio-monteur, H. de Vriesstr. 74; G. C. Blok-Potman, Fr. van Eedenlaan 21; C. H. P. Sprey-Ris, Fr. van Eedenlaan 19; J. A. Somerwil, architect, Hogewoerd 118; J. A. Sijbrandij, verpleegster, Rynsb.weg 10; J. C. F. Tjeriks, technicus, Van Olden- barneveltstr. 36; C. F. W. Mollers-van Veen, Pr. Wilhelminastr. 47; L. Vermeu len, kok. Vestestr. 1 b; Jhr G. W. Ver- spijck, Rijnsb. weg 153; F. J. de Vos, civ. ing. rijkswaterstraat. Rijnkade 16; E. de Vries, matroos grt vrt, Nwe Rijn 8; J. D. van Wingerden, arts, Boshuizerkade 4; G, Wijdoogen en Fam., werkvoorbereider, C. C. Geyer-van der Zande, Botermarkt 27. Linthorst Homanlaan 2; M. Hoorn, Rijnsb.weg 90, Nieuwveen, Jaag pad 12; L. Houweling, Lusthoflaan 36, Alphen a/d Rijn, Oudsh.weg 156; A. J. Bergselaan 229c; J. Koolmoes en fam., Klouwens, Lammensweg 23, Rotterdam, Waard 5, Leiderdorp, Hoofdstr. 256; J. Nagtegaal-Kranenburg, Haagweg 116, Ca nada; A. Schrama-Lepelaar en Fam., Groenestg 16. Sassenheim, Hoofdstr. 234; M. Levarht, Schoolstr. 2, Duitsland; Th. J. van Loo, R. Visscherstr. 57, Rotterdam, Beukelsdijk 44b; J. G. A. van Lubeek en fam., Morsweg 146a, Canada; A. van Maa. nen, Mezenstr. 2, Lisse, Grachtweg 11; Martono, Cobetstr. 34, Indonesië; T. Meul- man Rijnsb.weg 10, Canada; J. C. A. Beursnotering Electrolasch te Leiden in studie In de vergadering van aandeelhouders der Nederlandsche Electrolasch Maat schappij is o.m. het aanvragen van beurs notering voor de aandelen ter sprake ge komen. De voorzitter deelde mede, dat dit punt in studie is, en las een uitgebreid rapport hierover voor van de bankier der vennootschap. De mening van de direc teur om het aanvragen van een officiële beursnotering nog enige tijd uit te stellen, kon na een korte discussie door de ver gadering worden gedeeld. Het bestuur blijft echter diligent. De uitgebrachte jaarcijfers werden goedgekeurd en het dividend werd be paald op 10 procent. Desgevraagd werd beaamd, dat dit afgeronde percentage het maximaal toelaatbare is. De in de balans 'oorkomende post onafgehaald dividend •an 82.000 heeft betrekking op kering aan de N.V. Hollandsche Con structiewerkplaatsen. Op de balansdatum had deze vennootschap de desbetreffende dividendbewijzen nog niet aangeboden. De aan de beurt van aftreden zijnde com missaris, Z.Exc. L. Ch. J. Nemry, werd met algemene stemmen herbenoemd. In de vacature van wijlen mr E. J. M. H. Bolsius is voorzien door de benoeming mr J. v. d. Hagen. Meursing, Oude Vest 199a, Oegstgeest, Regentesselaan 8; wed. G. W. van Omme- Meijerink en fam., HaarLstr. 85, Haar lem, Gr. Houtstr. 73; C. J. A. Mulders, Rynsb.weg 10. Utrecht, Mgr v. d. Wete- ringstr. 5 hs; M. van Nood, Rapenburg 97, Canada: A. A. W. M. Nyzam, St Jacobs grt 1, België; A. J. A. M. Omtzigt, Rijnsb weg 189, MaasnieL Elmpterweg 36; E. N. Parabirsing, W. Rozenstr. 26, Suriname; W. M. Pors, Marislaan 43, Rhoon, Rho. denstr. 2; A. Th. Arnold-Redeker, H. Rijn dijk 128, 's-Gravenhage, Herengrt 42; A. Th. Remmers, Lorentzkade 30, 's-Graven hage, Herengrt 14; C. J. M. Bemelman- Rooijakkers, Korevaarstr. II, Noordwij- kerhout. Herenweg 16; C. C. van de Ruit fam., Burgsteeg 5, Egypte; A. M. de Rijk, Oranjegrt 19, Oegstgeest Pr. Hen driklaan 17; J. C. Salman, Balistr. 62, Groot Brittannië; C. A. Sasburg, Vree- wijkstr. y2. Voorburg, Waalh off laan 4. H. G. Schermers, R. en Schiekade 5, Epe, Vaassen, Dorpsstr. 71; J. Schwartz, Lam. lyke er geheel en al afgaat en dat de verantwoordelijkheid voor de tussenper soon, de uitdeler, al te zwaar wordt. Hij van alle instellingen de rekeningen begrotingen moeten z:en en uitma- of minder geholpen dient te worden." Toch heeft de schrijver begrip deze moeilijkheden: aan spontaan geven komt men zo weinig toe, hoeveel mag men zichzelf permitteren en waar gint het particulier initiatief? Modem weiken Het Juni-nummer van Witte Velden, maandblad voor de Geref. evangelisatie- arbeid, is in feestgewaad; het verband van evangelisatie-commissies bestaat 25 jaar. Op uitstekende wijze worden in dit nummer vele facetten van de arbeid belicht. Prof. dr G. Brillenburg Wurth bijv. schrijft over de bezinning op de tuatie van vandaag. „Terwijl men in sommige meer r thodistische evangelisatiekringen weinig of niets schynt te begrijpen van reële vragen, die in onze moderne tijd menleving in verband met dit werk zich aan ons opdringen, zien wij elders zo nieuwe, zq moderne aanpak, dat wy soms ons gaan afvragen: loopt hierbij de oude boodschap van het Evangelie geen gevaar om schade te lijden Daarom is het zo nodig, dat wy thans oor onze gereformeerde evangelisatie ;n eigen koers blyven volgen." Prof. Wurth schrijft dan dat men moet open staan voor nieuwe methoden en in de goede zin van het woord „modern" moet zyn, d.w.z. op de hoogte van c ,En toch zullen wy hebben te waken mor een modernisering van onze arbeid, waarbij die, door een ongeoorloofde a. passing, aan het al-oude Evangelie i Jezus Christus in zijn radicale ernst zijn meedogenloze intolerantie tekort doen. Want zo ooit, dan is nu alleen een onverkort Evangelie heil voor de enkeling en voor onze samenleving te wachten." De straatprediker In hetzelfde nummer schrijft de be kende Amsterdamse evangelist N. Baas zijn geliefde werk: de straatpredi- king. Daar zit nogal wat aan vast, zo blijkt duidelijk uit zijn opmerkingen: ,Ais wij in dit werkprogramma ook straatprediking hebben opgenomen, pak ken wij een dominee en enige andere broeders in hun kraag, sleuren hen naar markt en poten hen daar op een kist Hierby veronderstelt men. dat de bekwaamheid vanzelf komen zal. Dit is van objectivisme, die mij niet geheel juist voorkomt." De heer Baas schrijft dat ook zeer middelmatige mensen dit werk voor treffelijk kunnen doen, doch slechts op één voorwaarde: dat zij er zich zeer spe ciaal aan toewijden. „Men wordt geen volksman door een half uur per week onder het volk te verkerenManus- jes-van-alles worden nimmer goede straatpredikers." De schrijver geeft en kele tips: zoek het volk op („Waar het volk is, is de nering!"), wees er van doordrongen dat „wij en al deze straat typen: baliekluivers, ijscoventers, „jen- ners" enz. enz. „van één lap zijn ge scheurd!" Dat wij de rooklucht van „de stad Verderf" nog aan onze klederen hebben! Bovenal dat wy vastelijk gelo- De heer J. van Anken om het leven gekomen Daaz auto aangereden op de Hoge Rijndijk Zaterdagmiddag om ongeveer vijf uur is de heer J. van Anken, gepensionneerd leraar bij het Chr. ULO, door een droe vig ongeval om het leven gekomen. Hij reed op zijn fiets op de Hoge Rijndijk en heeft blijkbaar, zonder voldoende acht te geven op het verkeer, bij de HBS de rijweg willen oversteken. De heer Van Anken werd aangereden door de auto van burgemeester mr Schokking van Den Haag, die een deel van de Hollan- dia-roeiwedstrijden in zijn oude gemeen te ALphen aan den Rijn had bijgewoond. De chauffeur van mr Schokking treft zeer vermoedelijk geen schuld. De heer aVn Anken werd door EHD naai: het Academisch Ziekenhuis over gebracht Hij werd waarschijnlijk op slag gedood. De overledene was in Leidse onderwijskringen een bekende figuur. Op 19 December 1952 werd hem in de Geref. ULO-kopschool een hartelijk af scheid bereid. Hij had toen 49 jaar het onderwijs gediend, ach teenvolgens te Kamperveen, in Brusel en sinds 1931 te Leiden. ven dat God vlak bij zijn wereld, vlak bij zijn mensenkinderen is." Toch moet volgens de heer Baas een straatprediker een zeer dogmatisch mens zijn, een zeer confessioneel mens. „Het zich in-leven in het volksleven mag er nooit toe leiden dat wij de gedachten- gang der mensen of zelfs maar hun pro bleemstelling overnemen. Integendeel, wij moeten daar fel op reageren. De ge reformeerde grondslag van dit werk moet onbetwistbaar zijnVal niet in de stomme fout alleen dat te willen zeggen, wat de mensen kunnen begrij pen. Als mijn oude meester dit stand punt had ingenomen, kende ik nu het A-B.C. en de Tafel van Eén niet. Als mijn catecheet (het was Willem Breu kelaar, de zendingsman!) er zo over ge dacht had, wist ik nu van Gods verbond woorden geen cent!" Richting Waar komt in Het kerkelijk spraakge bruik het woord „richting" vandaan? (Prof. dr) J. Lindeboom uit Groningen neigt er, in Woord en Dienst, toe het eerste optreden van dit woord op \m. 1860 te stellen. J)an opent, in 1862. de Utrechtse hoogleraar Opzoomer zijn colleges met voordracht over „De geest der mo derne richting", en in hetzelfde jaar schrijft Allard Pierson zijn „De oor sprong der moderne richting", een ge schrift, voornamelijk gericht tegen Doe- des' verdediging van het wonder. Een jaar later verschijnt zijn grotere werk „Rigting en leven"D. Chantepie de la Saussaye beantwoordde het in 1865 met „Leven en rigting", en hiermede het woord langzamerhand tot een onderscheidend kenmerk geworden. Een jaar daarna schreef de latere hoogleraar Matthes het veel gelezen leesboek „De richting". Sedert had het woord officieuze geldigheid. Hoewel alle kerkelijke groeperingen gingen spreken van hun en anderer richtingen, heeft, aldus prof. Lindeboom, het woord als zodanig typisch moderne trekken. „In richting zit iets dat naar buiten wijst, iets centrifugaals, ook iets dynamisch: het woord wijst af van het centrum: Schrift, Kerk, belijdenis al worden deze krachtcentra daarom nog niet ontkend maar bevat iets van „het geloof dat ginds een wereld ligt". Daar- wekt het woord richting ook zo licht de gedachte aan een naar verschillende kanten uiteengaanAls richting naar buiten wjjst. dan bepaalt modaliteit meer bij kern en wezen. In zoverre is dat woord modaliteit ook al geen toevallig heid, maar gevolg van omstandigheden innerlijke noodzakelijkheid". bij RUNSBURG Financiële moeilijkheden Het Spinozahuis Inkomsten moeten worden vergroot In de raadzaal van Rijnsburg werd Zaterdagmiddag een ledenvergade ring gehouden van de vereniging Het Spinozahuis. Deze bijeenkomst stond onder leiding van mr Kesper, Comissaris der Koningin in Zuid-Holland. Burgemeester Höweler heette het gezelschap namens het gemeentebestuur welkom. De voorzitter constateerde met vreug de, dat de opkomst zeer bevredigend was. In zijn jaarverslag memoreerde de secretaris, mr W. G. van der Tak, dat in het bestuur geen mutaties waren getreden. Het aantal contribuerende le is gelijk gebleven. Het spinozahuis verkeert in goede staat en de inventaris heeft geen wijziging ondergaan. Hy gaf een overzicht van de in het afgelopen jaar verschenen literaire wer ken, die met he< doel van de vereniging iets uitstaande hebben, o.a. van de schrij* Het veyftigjarig bestaan van de orgel- fabriek G. van Leeuwen te Leiderdorp werd Zaterdag in intieme kring her dacht. Het personeel bood hierbU mensweg 69, V.S. van Noord Amerika; plaquette aan met de beeltenis van de N. W. Sickler, Breestr. 33a, Amsterdam, J J Viottastr. 33 hs; W. Smit, Rijnsto.weg 14, Rotterdam, K. v. d. Bergelaan 86; H. Steenbergen en fam.. Langegrt 38a, Vlij men, Burg v. d. Venstr. 11; J. F. Suvee en fam., du Rieustr. 21, Doesburg. Koepoort- dijk 8; G. J. J. van Tol en fam„ Rijnsb. weg 62b, Rynsburg, Narcissenstr. 6; J. Verhoog, Hansenstr. 37, 's-Gravenhage. Engelenburgstr. 99; P. J. Westerbeek. Langebrug lb, Beverwijk, Koningstr. 164; A. M. Wichmann, Hooigrt 13/27, Bussum, Beerensteinerlaan 59; A. P. van Wyk, 3 Octoberstr. 52, 's-Gravenhage, Huigens. str. 20; D. Zellenrath. Roodenb.str. 56, Rotterdam, Rodenrijsestr. 69b. oprichter, de heer G. van Leeuwen. Te vens werd Zaterdag het zilveren jubi leum van de heer K. van Koojj gevierd. De directie van de fabriek stelde er prijs op, dat we met deze enkele vermelding volstaan. Foto N. van der Horst. LEIDERDORP Burgerlijke stand GEBOREN: Gerardina Hendrina, d. v J. E. Roggeveen en G. J. P. van den Broek. ONDERTROUWD: A. G. ven Osna- brugge, 33 j. en P. Tamminga, 29 j.; K. Kruijer, 26 j. en H. Chr. Krijgsman, 22 j. ver Grotius, wiens vertaling van 't recht van oorlog en vrede spr. zeer verdien stelijk noemde. Het was hem gebleken, dat de laatste jaren in Rusland veel ge schriften zijn verschenen over het Spl- nozaïsme, welke in kwaliteit en kwan titeit ver uitgaan boven wat in de Wes terse wereld hierover is verschenen. Volgens de penningmeester, de heer Mees. is de financiële toestand van de vereniging niet zo gunstig. Wel kon hij nog een batig saldo van f 150 melden, maar de onderhoudskosten van het Spi nozahuis doen voor het volgend jaar een negatief saldo vrezen. Men zal nu trach ten door vrijwillige verhoging van de contributies en door subsidies de inkom sten op te voeren. Het periodiek aftredende bestuurslid, professor Sassen, werd bij acclamatie herkozen. In de pauze trad mevrouw Höweler als gastvrouw op. Na de pauze bracht de kascommissie een gunstig rap port uit. Mevrouw dr C. L. Thijssen-Schoute uit Utrecht hield een causerie over Lode- wijk Meijer en diens verhouding tot Descartes en Spinoza. Deze letterkun- dige had, zowel in woord als geschrift, contact met beide figuren. Hij leefde in de tweede helft van de zeventiende eeuw. In 1680 begon een tijdperk van letterkundig verval en het is de grote verdienste van Meijer geweest, dat hij het Nederlandse volk de grote waarde voorhield van het gebruik van de eigen moedertaal zonder vreemde vermengin gen. Spreekster stond uitvoerig stil bU de godsdienstige vragen van die tijd. Het standpunt van Meijer ging vierkant in tegen de Calvinistische opvattingen, dat Schrift met Schrift moet worden ver- k.aard. Zij besloot met een korte biolo gie van Meijer. De voorzitter bood de inleidster een kleine attentie aan. Het gezelschap be gaf zich nu naar het Spinozahuis. De bijeenkomst werd met een gemeenschap pelijke maaltijd in de Turk te Leiden gesloten. 55 Jaar getrouwd H,t Mhlpsir T. d, Mooy-Hofewontni. wonend, Lengevaart 80. hoopt op 9 Juni xün 55-jarig huwelijltifeert ta vieren. Burgerlijke Stand GEBOREN: Teun W. x. van J. W Stiz- T en J. M. Vos. ONDERTROUWD: J. Heemskerk 44 j i N. van Egmond. 44 jaar. GEHUWD: J. A. Heemskerk. 27 J. en ÏT\«Vaü,(!en EUkel' 23 Jaar: w- H. van Duijn 27 J., en T. van Beekum, 25 jaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1953 | | pagina 3