llirutwr gei&sdft (founml
Hele voorschip brak af en dreef
toch slechts enkele doden
weg;
Oslo omgetoverd in een
fleurige residentie
Wist U
DONDERDAG 7 MEI 1953
BUREAUX: Steen6traat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: TeL 31441
Postrekening: 58936
ABONNEMENTEN: 6.per kwartaal;
2.— per maand; 0.47 per week.
ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Vier en dertigste jaargang No 9729
Directie: F. DIE MER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. J, ENSERINK
CHRISTELUK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Staatoasticfi is ghebfevea
tnfln hert to tegfjenspoct"
Taak voor
opvoeders
Aanvaring Duke of York blijkt ernstig
Onder de meer dan 400 opvarenden
bevonden zich 72 Nederlanders
IN DE VROEGE ochtendschemering heeft gisteren op de Noordzee een
ernstig ongeluk plaats gehad. De Britse nachtboot Duke of York, die
een dienst onderhoudt tussen Hoek van Holland en Harwich, werd door
het Amerikaanse vrachtschip Haiti Victory geramd, op slechts korte
afstand van haar bestemming. Het voorschip brak juist voor de brug af
en dreef weg. Deze ramp heeft wonder boven wonder aan slechts drie of
vier mensen het leven gekost, aldus Reuter. Ass. Press weet te melden,
dat in het voorschip nog een vijfde slachtoffer is waargenomen. Eén van
de omgekomenen is de 54-jarige mevrouw Margo Ansdell. die korte tijd
nadat zij was gered, in een Brits ziekenhuis overleed. Zij was, na een
week vacantie te Delft, op de terugreis naar haar woning in het Engelse
graafschap Buckinghamshire. De namen van de andere slachtoffers zijn
'nog niet bekend gemaakt. Ten gevolge van een misverstand maken wij
er eerst heden melding van.
Honderden passagiers zijn gisteren
aan een gewisse dood ontsnapt dor de
snelheid waarmede de bemanningen
van enkele Amerikaanse schepen het
reddingswerk hebben uitgevoerd. Hier
door werd een grote scheepsramp voor
komen. De zwaar beschadigde Duke of
York is gisteravond de haven van Har-
Een Amsterdamse zakenman, de heer
J. Blokker, zeide dat hy en zijn reisge
noot, de heer C. J. Haye, de avond voor
de ramp instructies voor de sloepenrol
hadden gelezen, maar zij hadden ge
lachen en gezegd, dat er op deze reis
niets zou gebeuren. „Even na vier uur
voelden we echter twee klappen", aldus
Nooit weer.
Een andere dame. mevrouw Van Ussel-
muiden uit Den Haag. zeide dat zij al
haar kleren en drie brillen heeft verloren.
„Ik heb er nooit van gehouden, op nacht
boten te reizen en ik zal het nooit weer
doen", aldius verklaarde zij bij aankomst
in Engeland. De Nederlandse dokter Hau
wen heeft aan 'boord van de Duke of
York een ernstig gewonde vrouw behan
deld. Deze vrouw is later overleden.
De heer J. Altes, een Amsterdams za
kenman. vertelde nog: „Ik sliep in mijn
kooi. Uit een aangrenzende cabine zag
Ik stoom en rook opstijgen. De beman
ning bracht iedereen naar het dek. De
mensen werden snel in de boten gebracht.
Anderen probeerden het Amerikaanse
schip met ladders te bereiken, roaa
was onmogelijk. Later kwam de Ameri
kaan langszij en veel mensen konden
toen van de „Duke" overspringen. Toen
de reddingboten afdreven, namen de
andere schepen die ter plaatse gearri
veerd waren, hen aan boord".
Don Bellamy van de R.A.F. zeide: „Er
was veel lawaai en een paar rruenser
op het nippertje aan de dood ontsnapt,
maar alles verliep tamelijk ordelijk. Een
man raakte zonder kleren bij de botsing
beklemd. Wij moesten de staalplaten die
hem gevangen hielden, wegbranden.
Toen het voorste deel van de Duke of
York brak, dacht iedereen dat zich
niemand in dat deel van het schip be
vond. We zagen echter plotseling
een kleine jongen van vijftien jaar
nog in was. Hij viel van het wrakstuk
het water en hij kon niet zwemmen,
hoorde dat hy voor het eerst op zee w
maar ik weet niet wie hy is. Hij is n
niet aan land gekomen. Een van de
leden der bemanning sprong echter
zee en redde hem juist op het ogenblik
dat hij sohecn te zullen verdrinken."
Een Amerikaanse luitenant, Ferrar,
zond na zijn aankomst te Dover het vol
gende telegram aan zijn commandant:
„Schipbreuk geleden Ben zonder
form of kleding"
Ooggetuigeverslag
Ook de A.P.-correspondent, Olivier G.
Clausen, die op een vacantiereis
Engeland was, bevond zich aan boord
van de Duke of York. Hij schreef het
volgende ooggetuigeverslag.
„Ik was een van de geschrokken pas
sagiers die aan boord van de geramde
lijnboot een zonsopgang als een nacht
merrie meemaakten, één van de ongeveer
39 verkleumde overlevenden in een h
peloos ronddrijvende reddingboot, die
door een krachtige golfslag voor gespaard
werd, tussen de Duke of York en de
Haiti Victory verpletterd te worden. Het
Met welk een kracht de Britse veerboot Duke of York gisterochtend
tussen Hoek van Holland en Harwich door het Amerikaanse vracht
schip Haiti Victory is geramd, toont deze foto. Het gehele voorschip
is juist voor de brug weggeslagen.
Rich binnengesleept. Het schip bleef
ïannacht op 300 meter van de Parke-
itonekade liggen, sleepboten lagen
angszij.
Volgens de officiële berichten bevon-
len zich aan boord van de Duke of
fork 422 passagiers en 72 bemannings-
eden. De passagiers bestonden uit 72
Britten, 75
hiitsers, 45 Amerikanen en 36 staten-
personen van andere nationa-
iteit. De meeste Engelsen waren ver-
ofgangers met hun gezinnen. Ook een
iroep van de Britse Bond van Oud-
rtrijders, die een bezoek aan de oor-
ogsgraven in Nederland had gebracht,
tevond zich op het schip. Onder de
gewonden bevinden zich de twee
federlanders H. J. Hoogkamp en J.
leid.
De Zaanse houthandelaar W. J. Rote,
lie al zijn bagage en kleding verloor,
rerd te Dover ontscheept. Hy vertelde,
loor de aanvaring te zijn ontwaakt. Zijn
lag midden in het schip. Toen hij
ajn hut verliet zag hij in de gang het
rijzen en zakken en stoom ont-
nappen uit gebroken buizen. De Haiti
Victory, het Amerikaanse schip dat de
anvaring veroorzaakte, had zich juist
gemaakt van de Duke of York en
ing langszij liggen. De reddingboot
waarin de heer Rote had plaatsgeno
de schepen naar de an-
lere zijde van de Haiti Victory. Andere
lassagiers klauterden over de railing en
prongen over de tussenruimte tussen
de heer Blokker. „We sprongen uit
bedden en herinnerden ons de instruc
ties, trokken snel onze kleren aai
deden de reddingsgordel om. Toen wij
in de gangen kwamen hing er rook ei
stoom en wij dachten dat het schip ii
brand stond. Pas toen we op het sloe
pendék kwamen wisten we, wat er ge
beurd was. Voorts zeide Blokker dat
op zijn verzoek een jong lid van d<
bemanning mee aan boord van de red
dingboot was gegaan. Twee uur later
werden de inzittenden van de redding
boot door een Amerikaans schip aan
boord genomen.
Mevrouw Weisga-Melsen uit Bergen
op Zoom wist slechts met een koffertje
met tijdschriften te ontkomen. Zij droeg
een gele mantel en een blauwe pyama.
Mevrouw Weisga-Melsen was op weg
naar Schotland waar zij een week
vacantie zou doorbrengen. Zij vertelde,
dat de dame met wie zij de hut deelde,
haar om vier uur had gewekt om te
vragen hoe laat het was. „Ongeveer tien
minuten later voelden we twee klappen.
Het licht ging uit en er kwam water in
de hut We forceerden de deur en snel
den door de gang om op het sloependek
te komen. Toen we daar kwamen be
merkten we, dat de trap weggeslagen
was en dat er slechts twee treden wa
ren overgebleven. De beide dames wer
den door twee heren naar boven getrok
ken. Was dit niet gebeurd, dan zouden
de vrouwen de reis waarschijnlijk niet
overleefd hebben.
Eensgezindheid te Panmoedjon
Roden komen aan de Westerse
wensen tegemoet
'e gevangenen die niet willen repatriëren, kunnen
voorlopig in Korea blijven
Bij de bestandsbeeprekmgen te Fam-
jendjon zijn vandaag belangrijke vor
deringen gemaakt. De communisten Qcwa-
nen nl. tegemoet aan de wensen van de
yj^.-onderhandelaars en stemden in met
■voorstel, na het sluiten van een
Wapenstilstand, d« gevangenen die niet
lillen repatriëren, dn Korea te houden
i hen niet naar een neutraal land te
jenden. De Verbondenen hebbenen de
i verzocht, het nieuwe plan,
bt uit acht punten bestaat, te mogen be-
De onderhandelingen werden
rap tot Zaterdag as. verdaagd.
De communisten hebben volgens de
(ew Yorkse radio voorgesteld, een repa.
riëringscommissie te •vormen, bestaande
lit vertegenwoordigers van Tsjechoslo-
ifakije. Polen, Zweden, Zwitserland en
ndia, teneinde de terugkeer van de ge
hangenen die niet binnen twee maanden
na het sluiten van een 'bestand zijn gere
patrieerd, te vergemakkelijken.
Elk der genoemde landen moet eenzelf
de aantal militairen zenden, teneinde de
-gevangenen geheel onder controle te
hebben. Voorts zouden de landen waar
uit de gevangenen afkomstig zijn de ge
legenheid moeten 'krijgen, vertegenwoor
digers te Sturen die de .bezorgdheid van
deze gevangenen moeten wegnemen".
Aangifte oorlogsschade
in Duitsland
Ook Nederlandse onderdanen kunnen
thans aangifte doen van in Duitsland ge
leden materiële oorlogsschade, ten einde
te zijner tijd in aanmerking te komen
voor een schadevergoeding. De aangifte
regeling is gepubliceerd in de Staats
courant van 6 Mei.
De rechtse heer op deze foto is
een Nederlander, wiens naam
niet werd bekend gemaakt. Gis
teravond kwam hij met vele an
dere geredden van de Duke of
York in Harwich aan.
begon met een gekraak en een naargees
tig scheurend geluid. Nog maar half
wakker rolde ik op de vloer van myn
hut, diep in het schip. Overal ontsnapte
hete stoom. Vervolgens drong olie-achtig.
stinkend water de hut binnen. Het begon
als het ware als een muur op my af te
komen. Mijn bed begon te schuiven en
weer hoorde ik dat scheurende geluid.
Opeens spoelde er een golf olieachtig
water in mijn mond. Ik was opeens klaar
wakker en begon de trap op te stomme-
Aan de treden kleefde bloed en half
naakte mensen ploeterden door het stij
gende water. Ergens riep iemand: „Help,
Godswil help me. Ik verdrink in de
olie". Niemand scheen te weten wat er
gebeurd was. De meeste lampen waren
uitgegaan, het electrische alarmsysteem
werkte niet. „Het is vermoedelijk niets
anders dan een nare grap", zei een koele
Britse stem. Maar toen we aan dek kwa
men kregen we de schrik eerst goed te
pakken. We zagen toen het gedeeltelijk
afgerukte voorschip overhellen, terwijl
de rest van het schip waarop we
stonden, scheen te zinken.
was geen paniekstemming. Niets
anders dan stilte en doodsangst. De
ste reddingboot zat vol met vrouwe
kinderen. Daarna stapten nog een
bs in, daar hoorde ik ook bij. Toen
de boot neergelaten werd, sloegen
telkens tegen de scheepswand. In het
water gekomen begonnen we hard
het wrak weg te roeien. Onze pogingen
leken op niets. Er waren te weinig
nen aan de riemen en we zaten zo dicht
opeengedrongen, dat wij ons haast niet
konden bewegen. Het leek onmogelijk,
het schip weg te komen. Op een ge
geven ogenblik begonnen de beide
schepen, die torenhoog boven ons uit
staken, onverwacht van elkaar weg te
dryven. Er ontstond een nauwe doorgang,
de enige kans om weg te komen. We
roeiden er heen. Toen begonnen de
schepen weer naar elkaar toe te drijven
hun dodelijk duel voort te zetten.
Het zag er naar uit. dat we als
lucifersdoosje verpletterd zouden
Op het nippertje
Enkele vrouwen sloegen de handen
voor het gezicht, anderen wierpen zich
op de bodem van de boot. De schrille
kreten van een baby weerklonken tusen
de grijze staalmassa's rondom ons. Toen
kwam de golf, een grote roller, dde ons
uit de kaken van de dood weghaalde. In
enkele seoonden waren we op de open
zee. Achter ons hoorden we het geluid
van staal dat tegen staal schuurde, ter
wijl de Haiti Victory opnieuw die Duke
of York ramde. Het was een kille, grijze
ochtend. Boven de zee was het nevelig.
De hemel was bedekt maar het was de
mooiste morgen die ik ooit heb meege
maakt, want we waren veilig. Dat dach-
en we tenminste totdat iemand riep: „we
maken water." Het gat werd echter spoe
dig gevonden. Weer dreven we voort
de gedachte dat we het er levend afge
bracht hadden maakte ons vrolijk. Er
werd gelachen, toen we mevrouw Ham
mond Monroe, de vrouw van een Ameri
kaanse brigade-generaal opmerkten, die
In een dun nachthemd gekleed was
een grote grijze hoed met enorme v
op haar hoofd torste. „Nou", zei ze.
was het enige ding dat ik uit mijn hut
heb weten te redden". „Daar moet je nou
een vrouw voor zijn," riep de generaal
van het andere eind van de boot
Even daarna drong de fluit van een
schip door de mist heen. Het schip kwam
in zicht. We soboten fakkels af. Het was
de American uit New York. Het dek
stond vol militaire voertuigen en over de
reling keken vrolijke negers ons aan
We begonnen zo hard mogelijk te roeien
om langszij te komen, maar dat duurde
toch bijna nog een uur. Via een touw
ladder klommen we tenslotte aan boord
Anderen werden- opgehesen. We kregen
koffie, rógaretten en kleren," aldus het
relaas van de A.P.-correspondent.
De Haiti Victory
De kapitein van de American vertelde,
dat enige uren vóór de aanvaring zijn
eigen schip verder naar het Zuiden bijna
door de Haiti Victory was geramd. Door
dat1 hij waarsöhuwingsednen had gegeven,
werd een 'botsing voorkomen. De kapitein
van de Haiti Victory, Sidney L. Baker,
moest, toen hij in Harwich arriveerde,
niets van de journalisten hebben, die hem
stonden op te wachten. „Dit as een schip
de marine. U moet zich wenden tot
de Amerikaanse marine te Londen," zo
luidde zyn afwerend antwoord.
Tijdens hun bezoek aan Oslo poseerden Koningin Juliana en de Prins gisteren
met de Noorse Koninklijke familie voor de fotograaf. Op de achterste rij van
links naar rechts: de 80-jarige Koning Haakon, Prins Bemhard, de 49-jarige
Kroonprins Olav en de 20-jarige Prinses Astrid, de jongste dochter van Kroon
prins Olav en Kroonprinses Martha. Zittend van links naar rechts: de oudste
dochter van het Kroonprinselijk paar. de 23-jarige Prinses Ragnhild, die op
15 Mei in het huwelijk treedt met de rederszoon Lorentzen; Koningin Juliana
en Kroonprinses Martha.
Koningin en Prins toegejuicht
Vorstenparen waren ongedwongen bijeen
als één grote familie
IN ENKELE UREN TIJD is Oslo gisteren van een zakelijke doordeweekse
stad omgetoverd in een aantrekkelijke, fleurige residentie, die het
bezoek van het Nederlandse Koninklijke Paar met kleurige luister be
groette. In de ochtenduren waren langs de voornaamste straten toch nog
vlaggenmasten opgericht. Het Noorse en Nederlandse dundoek wapperde
feestelijk boven de drukste verkeersaders en op vele gebouwen was even
eens de vlag gehesen. Tweeduizend mensen wachtten voor het Koninklijk
Paleis op het moment dat Koning Haakon met Koningin Juliana op het
balcon zou verschijnen. Toen dat gebeurde en ook Prins Bernhard, kroon
prinses Martha en de Prinsessen Ragnhild en Astrid zich vertoonden,
brak een hartelijk gejuich los.
In de stad was het gistermiddag veel .De Noorse vorst had het uniform dat hij
drukker dan in de ochtenduren, toen bij de begroeting had gedragen, verwis-
Oslo zich sierde voor de ontvangst vanjseld voor een donker pak met bolhoed
Nederlandse Koningspaar. Toen
Koningin Juliana en Prins Bernhard
de lunch uitreden naar de oude vesting
Akershus, waar tijdens de bezetting vele
Noorse verzetsstrijders werden gedood,
juichten vele Noren de Koninklijke be
zoekers spontaan toe De Koningin, die
middagtoilet droeg van turquoise
kleur waarover een bruine bontstola,
kapje eveneens van turquoise en open
schoenen in dezelfde kleur, reed voorop
gesloten auto met Koning Haakon
Twee van de overlevenden der Duke of York, onmiddellijk na aan
komst te Harwich. Vele geredden hebben, zoals deze twee, alleen
datgene kunnen redden wat zij aan hadden of in een vlugge greep
meenamen: een oliejas, een deken, slippers....
DAT prof. dr ir H. C. J. H. Gelissen te
Maastricht erevoorzitter is van het derde
internationale electrowarmtecongres (18
t/m 23 Mei te Parijs).
DAT uit de tegenwaarderekening bijni
f 22.500 is vrijgemaakt voor een instru
ment ten behoeve van het mond- ei
klauwzeeronderzoek door het Staatsvee-
artsenijkundig Onderzoekingsinstituut te
Amsterdam.
DAT Zaterdag bij het openluchttheater
te Ede een paviljoen (het Calluna-
restaurant) wordt geopend.
DAT m.i.v. 16 Mei tot burgemeester
in Nieuwenhagen (L.) is benoemd mr
M. M. L. G. M. K. Custers te Utrecht,
van de Kath. Jeugdraad, en tot
burg. van Ruurlo Jhr mr J. W. de Beau
fort te Arnhem, chef van het kabinet
de commissaris der Koningin in Gel
derland.
DAT minister Van de Kieft op 21 Mei
Friesland bezoekt en dan een gedenk
steen zal aanbrengen in de eerste boer
derij die thans in het Zwettegebied in
aanbouw is.
DAT 20 als Vikingen uitgedoste Denen
op 18 Mei Enschede bezoeken om be
kendheid te geven aan de opvoering van
het Vikingspel in Frederikssund.
DAT te R'dam zijn gearresteerd een
15-j. fabrieksarbeider en de 23-j. los-
werkman B .V., die door het inslaan van
een ruit voor duizenden guldens aan
luxe voorwerpen uit een perceel aan de
Mafchenesserlaan hebben ontvreemd.
DAT de bouw van de hoofdgebouwen
der Maascentrale van de Prov. Lim
burgse Electriciteits Mij te Buggenum
voor f 1.619.000 is opgedragen aan de
N.V. Aannemersbedrijf v/h Boele en
Van Eeesteren in Den Haag.
Dat in het Rijksmuseum te A'dam een
door L. H. Sondaar gemaakte bronzen
kop is overgedragen van de oud-hoofd
directeur van het Rijksmuseum, dr F.
SchmidtDegener, die in 1941 is over-
DAT B. en W. van Arnhem by de raad
f 567.000 hebben aangevraagd voor de
bouw van een nieuwe werkinrichting
voor zwakzinnigen en lichamelijk ge-
brekkigen.
DAT de O. v. J. beroep heeft aangete
kend van het rechtbankvonnis, waarbij
Chr. L. te Utrecht buiten rechtsvervol
ging is gesteld wegens het organiseren
van literaire lezingen in een winkel na
sluitingstijd.
DAT het 150-j. bestaan vao de Rotter
damse K. v. K. gisteren nog eens werd
gevierd met de buitenlandse relaties,
waarbij o.a. dr L. G. Kortenhorst, voorz.
Tweede Kamer, het woord voerde na
mens minister Beyen.
DAT het in A'dam bij een tramongeluk
omgekomen Britse echtpaar gisteren op
Zorgvliet aldaar is begraven en de uit
vaartdiensten o.a. werd bijgewoond door
de trambestuurder, die ook een bos se
ringen op de kist had doen leggen.
DAT gisteren aam boord van Hr Ms
fregat van Speyk in A'dam een ouder
dag is gehouden, hetgeen een primeur
was voor de marine, en dit schip eind
Juni voor twee jaar naar de Ned. An
tillen vertrekt.
DAT morgen, 8 Mei (geboortedag van
Henri Dunant, stichter van het Rode
Kruis) m diverse landen als dag van het
Rode Kruis wordt gevierd, doch in ons
land i.v.m. de watersnood geen feeste
lijkheden zijn voorbereid.
DAT mr Chr. Hustinx, burgemeester
van Nijmegen, benoemd is tot erelid van
het Ned. Oorlogsgraven Comité, een on
derscheiding die alleen nog maar aan
Prinses Wilhelmina was verleend.
DAT het door de watersnood geteis
terde Ouddorp op Goeree al weer ge
reed is toeristen te ontvangen.
DAT in Noord-Brabant een commissie
is ingesteld om Ged. St. te adviseren by
de uitvoering van de provinciale kam-
peerverordening, die op 15 Maart in
werking is getreden.
DAT Zaterdag in Arnhem een ten
toonstelling Drie eeuwen Gelderse Pers
wordt geopend tg.v. de ingebruikneming
van het nieuwe gebouw van de Arbei
derspers.
wandelstok en droeg een overjas. De
prins volgde in een tweede auto met
Kroonprins Olav. Na de inspectie
erewacht droegen de Koningin en Prins
Bernhard gezamenlijk een grote krans
van witte anjers aan, die aan de voet
het monument werd neergelegd.
Koning Haakon heeft een aantal Ne
derlanders onderschelden. Van het Ne
derlands gezantschap te Oslo werd be
noemd tot grootkruis in de Olavsorde
onze gezant Jhr M. P. M. van Kame-
beek; tot commamdeur de militaire atta
ché kolonel Roemer en de landbouw-
aïtaché de heer D. de Waal; tot ridder
eerste klasse in deze orde de heer W.
Arriens, eerste secretaris der legatie
mr Van Heusde, die in verband met het
Koninklijk bezoek tijdelijk aan de lega
tie te Oslo was gedetacheerd.
Noorse kunst
Nadat een kleine wandeling
maakt langs de wallen, die een prachtig
uitzicht bieden op de fjorden en havens
vertrokken de koninklijke bezoekers
het stadhuis van Oslo, een enorm
stenen gebouw met twee massieve torens,
die by de haven staan. Dit stadhuis
het ware een museum vanmodeme Noor.
se kunst en de Koningin toonde grote
belangstelling voor de grote muurschil
deringen die ln de grote hal en vele
zalen zijn aangebracht. Zy was ook
geïnteresseerd bij de andere werken
Noorse kunstenaars, die het gebouw
Prins Bernhard maakte met Prins Olav
een rondgang door het gebouw. Het werd
een ongedwongen samenzijn van één
grote familie. De tachtigjarige Noorse
verst maakte een bijzonder levendige in
druk. Hij onderhield zich met tal van gas
ten en met de gastheren in het stadhuis,
maakte menige kwinkslag en toonde
grote belangstelling voor de portretten
van vroegere burgemeesters die in
van de zalen zijn opgehangen.
In de grote zaal die op zee uitziet, was
de Koning de eerste die naar het buffet
ging om een glas champagne te halen dat
hij met een hoofse buiging aan onze vor
stin aanbood
Toen het kleine gezelschap even voor
vijven naar het paleis vertrok,
thee werd gebruikt, was de menigte die
buiten wachtte sterk aangegroeid.
Oslo sluiten de meesten kantoren om vier
zodat velen eerst toen de gelegen
heid hadden iets van het Koninklijk be-
zi-ek te zien.
Galadiner
ontvangst voor de leden
het corps diplomatique werd 's avonds ten
hove een galadiener gehouden, waar
Koning Haakon een welkomstrede uit
sprak. De Koning herinnerde
h*-t Nederlandse Vorstenpaar in 1946, vóór
de troonsbestijging van Koningin Juliana,
het laatst een bezoek aan Oslo
bracht Hij sprak zijn beste wensen uit
de NoorsNederlandse
king op het gebied van het atoomonder
zoek en veraocht Koningin Juliana, zijn
hartelijke groeten over te brengen
Prinses Wilhelmina, die hij tijdens zijn
'erblyl in Engeland gedurende de oorlog
dikwijls ontmoette.
Koningir Juhana zei dat de vriendschap
tussen Noorwegen en Nederland ls ver
sterkt doo' bet gemeenschappelijk lot van
beide volkeren tijdens de oorlog, door
de Noorse hulp aan ons land na de
watersnood er dooi de samenwerking op
atoomgebied.
Ter gelegenheid van het Koninklijk be
zoek zijn aan 56 Noren onderscheidingen
uitgereikt
Van 19 U>i 22 Mei brengen de Koningin
de Pruis zoals men weet een officieel
bezoek aan Denemarken. Op 21 Mei zal
J-a Ea
Vrede gevaarlijker?
i
HET is een geliefde stelling van
Marxistische economen, dat in de
kapitalistische landen de natuurlijke toe
stand er een is van werkloosheid en
depressie. Alleen in perioden van oorlog
en oorlogsdreiging is deze toestand enigs
zins afwezig. Dan immers verschaft de
oorlogsindustrie voldoende werk.
Vandaar dan ook, dat er van de zyde
der communisten steeds verband wordt
gelegd tussen kapitalisme en oorlog.
Vandaar ook, dat ter verklaring van de
nieuwe Russische tactiek wordt gezegd,
dat Moskou de kapitalistische wereld wil
ondermijnen door er werkloosheid te
veroorzaken, als het gevolg van de ver
mindering van de bewapeningsuitgaven.
Hoe men ook over deze verklaring van
de jongste verandering van Moskou's
tactiek moge denken, er is reden te over
om na te gaan, welke problemen er op
economisch gebied bestaan, en het ver
band met de bewapeningsuitgaven aan
te geven.
IN de niet onder communistische invloed
staande landen zijn de V.S. het op
economisch gebied leidinggevende land.
Hoge prijzen en economische bloei aldaar
betekenen in het algemeen gunstige ty-
den elders; heerst in Amerika een de
pressie, dan doet deze zich snel in de
overige landen der wereld gevoelen.
Zal een teruggang der bewapenings
uitgaven in de V.S. leiden tot een terug
gang in economisch opzicht, die de an
dere landen mee zal slepen?
Er wordt over de huidige situatie in
Amerika zeer verschillend geoordeeld.
Enerzijds wordt gezegd, dat de economi
sche expansie na de tweede wereldoor
log veel te snel is gegaan en d?t een
ineenstorting in de niet al te ver ver
wijderde toekomst kan worden verwacht.
Anderzijds wordt de vrees uitgesproken,
dat, als het peil der overheidsuitgaven
belangrijk zou dalen, dit een zeer on
gunstig effect op het peil van de econo
mische bedrijvigheid zou hebben.
valt niet te ontkennen, dat de uit
gaven der overheid een stimulerende
invloed op het bedrijfsleven kunnen heb
ben. Als deze uitgaven plotseling sterk
afnemen, zullen er andere factoren moe
ten zijn om het ongunstige effect daar
van weg te nemen. Men bedenke hierbij,
dat de militaire uitgaven per jaar zich
ongeveer op een peil van 50.000.000 dol
lar bewegen.
De algemene opinie is echter in de
eerste plaats, dat er geen plotselinge da
ling van de overheidsuitgaven plaats zal
hebben. Vóórdat de uitgaven voor de
defensie op de begroting weer een be
scheiden plaats zullen innemen, zal er
heel wat water door de Rijn stromen.
Er wordt echter wèl rekening gehou
den met de mogelijkheid, dat de mili
taire uitgaven over een langere tijd wor
den uitgespreid. Het voordeel hiervan is.
dat het bedrijfsleven gelegenheid heeft,
zich geleidelijk aan te passen en nieuwe
mogelijkheden te zeeken.
DE compensatie van een daling der
militaire overheidsuitgaven kan op
verschillende wijzen geschieden.
Allereerst is het mogelijk, de belastin
gen te verlagen die op het verbruik
drukken. Het gevolg hiervan kan zijn.
dat de uitgaven van het publiek zullen
stijgen, waardoor de ondernemingen
goede resultaten boeken.
Nu is de verwachting, dat de vraag
van het publiek in de V.S. naar goe
deren zeker niet bevredigd is. Wel is
aan de „inhaalvraag" van na de oorlog
voldaan, maar er zijn nieuwe behoeften
ontstaan, en het verbruik is eveneens
gestegen.
De automobielnijverheid bv. ziet de
naaste toekomst met vertrouwen tege
moet. Vele auto's komen in aanmerking,
te worden vervangen door nieuwe; en
voor de productie in de burgerlijke sec
tor zullen meer materialen vrij komen,
indien de militaire sector minder opeist.
Als tweede compenserende factor staat
tegenover daling der militaire uitgaven
een stijging van de uitgaven der onder
nemingen. Nu zijn de toekomstverwach
tingen der ondernemers in de V.S. zeker
niet zonder meer optimistisch te noemen;
echter staat eveneens vast, dat er zeker
geen verschijnselen van een pessimisti
sche stemming zyn, die verlammend zou
den kunnen gaan werken.
JN ziet in Amerika de toekomst met
vertrouwen tegemoet. Men is ener
zijds overtuigd, dat de afzet niet een
voudig zal zijn, dat de dagen van de
verkopersmarkt bezig zijn te verdwijnen.
Maar aan de andere kant heerst de me
ning, dat het ook in de naaste toekomst
wel zal gaan, al is het dan op een iets
lager niveau, dat meer als normaal kan
worden beschouwd en daarom duurza-
De reeds genoemde automobielindustrie
rekent voor 1953 op een afzet van
5.000.000 eenheden. Ook in de bouwnij
verheid is men niet beducht voor een
instorten van de vraag naar bouwwer
ken.
Er zijn verder nieuwe gebieden waar
op de ondernemingslust der Amerikanen
zich kan werpen: in de eerste plaats da
atoomenergie, een gebied dat vóór de
tweede wereldoorlog volkomen ontbrak.
Tenslotte is er de overtuiging, dat een
economisch leven, dat geheel ls ingesteld
op overheidsorders voor militaire goe
deren, niet als erg gezond kan worden
beschouwd.
belangrijke factor wordt bij
dit alles gevormd door de verwachtingen
die bestaan bij ondernemers en publiek.
Denken zij, dat er een depressie komt,
dan is de mogelijkheid dat deze komt
veel groter; denken zij, dat de goede tijd
nog wel zal duren, dan zal dit optimisme
veelal gerechtvaardigd blijken.
Er is geen aanleiding om te zeggen.
it er geen zwakke punten zijn in de
economische toestand in Amerika: echter
het geheel onjuist zijn een vermin
dering van de koude oorlog te zien als
voorbode van crisis en depressie.
Nachtvorst
Tot morgenavond verwacht
De Bilt Tamelijk heldere
AO/1 nacht met weinig wind en op
~f *^*yvele plaatsen lichte en in het
Noordoosten van het land
t land mogelijk zware naeht-
vorst Morgen overdag vrij
zonnig weer met een zwakke tot matige
Noordoostelijke wind en ongeveer de
zelfde temperatuur als vandaag. (Opga-
Wl
maakt c
l tien uur).
ZON EN MAAN
Vrijdag: zon 4.58 tot 20.18 uur;
2.46 tot 14.18 uur. Op 13 Mei N.M.
Je Koningin ean rede uitspreken voor
studenten van de universiteit van Kopen
hagen.