Een kleine gemeenschap in het
dode Brouwershaven
Alleen benedendijks nog steeds eb en
vloed in de boerderijen
Waarom Koeznetsof ambassa
deur in Rood China werd
5
DONDERDAG 12 MAART 1953
MENSEN TEMIDDEN VAN SLIK EN PUIN
(Van onze [U-redacteur)
BOOT, die dagelijks een passagiersdienst op Schouwen-Duiveland
•L' onderhoudt en dan aanlegt in Zierikzee of Brouwershaven, heeft een
merkwaardig levendig karakter. Tien-, ja honderdtallen mensen reizen
dagelijks van en naar het eiland, de één voor dit, de ander voor dat.
Achtergebleven bewoners gaan geëvacueerde kinderen bezoeken, geëvacu-
eerden komen poolshoogte nemen in hun zaak of hun boerderij, kortom,
wie vergunning krijgt om het eiland te betreden laat dat niet na en de
burgemeesters zijn over 't geheel niet schriel met ééndags-verblijfsvergun-
ningen voor mensen die willen trachten iets uit onder water staande huizen
weg te slepen. Meestal is er niets of niet veel uit die huizen te halen,
„maar", zoals burgemeester Vermeulen van het totaal ondergelopen Drei-
schor zegt „zolang ze het niet zelf zien, geloven ze 't maar half!" En daar
zit toch wel iets in. Men mene dus niet,- dat Schouwen-Duiveland een on
bereikbaar, blank staand gebied is; integendeel: het is bereikbaar, zij het
dan wat moeilijk en het staat lang niet helemaal onder water, zeker
Schouwen niet.
De lange, gele lijn van Schouwen's i men ondermijnde, evenals de winkels
zeewering wordt nauwelijks een enkele naastaan, maar rechts van het stadhuis
maal onderbroken, wanneer wij, voorbij- vond het woedende water een baan: daar
varende van Zijpe naar Brouwershaven, stoof het drie straten ver dwars door
op^ die uit het water opstekende rand de huizen heen, op die manier zes huizen
Toch: „In totaal heeft Schouwen-Dui
veland, binnen- en buitendijks tezamen
119 breuken en beschadigingen opgelo
pen", vertelt ons een technisch ambte
naar van Rijkswaterstaat, die op nadere
informatie uitgaat.
Maar het zijn slechts de grote gaten bij
Schelphoek en bij Burghsluis, die voor
lopig Schouwen de das orti doen. Gaten,
welke te diep zijn uitgesleten, dan dat
men ze „even" met zinkstukkcn kan
dichten. En daarop wacht het herstel
van het eiland.
Wie de halsbrekende toeren heeft uit
gehaald van het klimmen van bootje over
bootje op een derde bootje, dan langs een
steil laddertje op een piertje van glibbe
rige basaltblokken is terechtgekomen en
bij de dijk opgeklommen is op de manier
zoals kwajongens dat doen als er geen
agent in de buurt is. ziet plotseling
Brouwershaven liggen. Stil, als in hon
derdjarige slaap.
Stiller, vreemder dan in 't middag
etensuur, beklemmender van leegheid.
Nu ziet men ook. de dijk volgend, waar
die doodsheid vandaan komt: veel luiken
zijn voor de ramen getrokken en in de
rommelige tuintjes scharrelt kip noch
kat. Nergens blaft een hond, geen kin
derstem lacht of roept.
Geen fietsbel tinkelt, geen mens ver
toont zich op straat. Maar is dit oude,
IZo loopt Brouwershaven nog I
tweemaal daags bij vloed onder
tonen dat hij moest blijven, kreeg een
vergunning daartoe.
Gevolg: 230 mannen en vrouwen z\jn
achtergebleven en z(j wonen in een won
derbaarlijke gemeenschap. Er kan nie
mand op het dorp komen (want een
dorp is dit oude stadje al lang) of ieder
een weet dat.
De huizen rondom de haven, die met
hun vloedplanken aan de straatingangen
bij hoog water de waterkering vormen
(men beseft hier nauwelijks dat zulk een
antieke toestand zou kunnen worden op
geheven!) hebben die Zondag 1.201.80
m water gehad, meer niet, maar de
kracht van het water deed hele binnen
muren wegslaan. In het hoge deel van
het dorp bleef alles droog. Aan de polder,
kant en in de (slechts spaarzaam be
woonde) polder bleef het water veel lan
ger staan, maar nu is het overal terug
gelopen tot droog bij eb en 2 dm bij vloed.
Hier doet zich dus het verschijnsel
voor, dat tal van woningen gewoc
laten zijn, zonder dat ze ooit nat
hebben. Nu werd dat net weer aardig
goed. En -r wéér alles afgebroken. De
oudere boeren hebben nauwelijks meer
lust tot h:rbeginnen. De jongeren zijn
teleurgesteld. Allemaal samen voelen ze
niets voor dijkherstel, ze willen hun
grond terug.
Is dit niet te begrijpen?
Uitzondering
In Brouwershaven is het orboden in
in nat huls te wonen. Een uitzondering
is echter gemaakt voor oud-burgemees
ter P. Gast, die juist 4 weken vóór d
stormvloed na 6 a 27 jaar het burg
vadersschap van Brouwershaven ncci
legde. De zeer jeugdige nieuwe burge
meester heeft zijn ervaring en raad blijk
baar niet nodig gehad, maar hem toch
ook niet tot evacuatie gedwongen. Al
leen bij eb kan oud-burgemeester Gast
nu uit zijn kleine woning komen.
Wat de grote Ned. Hcrv. kerk betreft,
hier kan men nog steeds niet bij. Er is
eb en vloed, de banken liggen door el
kaar en de burgemeester zegt dat er
geen opruimingswerk gedaan kan wor
den omdat de koster mèt de sluetel is.
geëvacueerd. Maar een jongeman met
hart.voor de zaak ziet al lang kans, elke
dag binnen te komen om het orgel los te
Ja, kerk en stadhuis vallen onder Mo
numentenzorg en zowel Boston als Voor
burg hebben Brouwershaven geadopteerd.
Is er misschien een klein beetje poli
tiek in het spel, nu er toch maar zo erg
weinig inwoners thuis zijn, het puinklim-
men wel lukt, het gemeentehuis toch
bruikbaar is en de Gereformeerde kerk
wel gastvrijheid geeft?
Intussen zijn er voldoende winkeliers,
die op de normale manier uit Zierikzee
door de grossiers worden bevoorraad. Er
is een busdienst en een vrij druk auto
verkeer tussen Brouwershaven en
rikzee, de dijk is goed berijdbaar.
Drinkwater wordt per tankschip
gevoerd: de burgemeester klaagt dat Jit
zo duur is, maar de 230 man bevolking
weet na vier, vijf weken al niet beter
meer. Men heeft zich wonderbaarlijk ge
schikt en de huisvrouw, die 't ene
mént in tranen uitbarst om haar
loren meubels, schatert het andere
ment om de situatie, dat haar man
z'n „baas" moet!
Buiten, in een sprankje zon, scharrelen
een paar kippen. Die hebben zichzelf ge
red, boven in de schuur en ze hebben nu
een goed leven op zakken en zakken ver
dronken graan.
Rampenfonds benadeeld
4 maanden de cel in
De Groninger politierechter heeft de
70-jarige D. J. S. te Groningen veroor
deeld tot zes maanden gevangenisstraf,
waarvan twee voorwaardelijk. De man
had op 3 Februari, toen hij collecteerde
voor het Nationaal Rampenfonds, een
bedrag van f 26.dat voor de collecte
bus bestemd was, in eigen zak gestoken.
De 23-jarige R. W., eveneens te Gro
ningen, had het voornemen een leren
jas te stelen, toen men bezig was inge
zamelde kleren voor het noodgebied te
sorteren. De politierechter veroordeelde
hem tot zes maanden, waarvan
voorwaardelijk.
Hoe een apparaat beschikt
En wat voor bedenkelijke „vrijheid" er heerst
in de Russische vakbeweging
DE BENOEMING van de Russische onderminister van Buit. Zaken,
Koeznetsof, tot nieuwe Russische ambassadeur bij China, is zonder
enige twijfel tot stand gekomen met medeweten en instemming van Tsjou
En Lai, de Chinese minister van Buit. Zaken, die thans in Moskou is.
één van de bekwaamste mannen willen
hebben. Koeznetsof was jaren lang
voorzitter varr de Centrale raad
Tsjou En Lai is nog enige dagen in
Moskou, ter gelegenheid van de bijzetting
van Stalin. Het is veelbetekenend, dat de
benoeming van Koeznetsof plaats vond
terwijl Tsjou in Moskou met de Sowjet-
kopstukken confereert
Onmiddelijk na de dood van Stalin
op 6 Maart werd Koeznetsof onderminis
ter van Buit. Zaken. Voordien was hij
lid van het Presidium van de „Centrale
commissie" der Russische communistische
partij. Hij is een buitengewoon bekwaam
functionaris.
Het feit, dat een hoge autoriteit van
de partij naar China gezonden wordt,
betekent, dat de S.U. en China op die post
i twee dubbele huizen ligt over de Korenmarkt.
Rechts schoolplein.
vermaarde Zeeuwse stadje dan uitge
storven, totaal verlaten? Waar bleven de
twintig, de veertig mensen die hier aan
wal stapten? O ja. zij haastten zich naar
de Zierikzeese bus. Maar
Geen haast
Dan, ineens, vier rood-pluche fauteauils
op een rijtje op het trottoir. Om te dro
gen! En ginds het geluid van zand-
scheppcn.
Daar zijn dan de eerste mensen: zij
trachten, kalmpjes aan, een reusachtig
gat in de Noordstraat te dempen met
door de brandweer aangevoerd zand.
Jawel, de keien van het wegdek zijn er
nog wel.
Neen, zij hebben geen haast. Er komt
toch bijna niemand voorbij, „nog in lange
niet, ce? D'r is ok nog wel 'n aandere
weg!"
Maar ze willen wel 's even de weg
v/ijzen naar 't Stadhuis
Ziet dat gat in de Noordstraat er lelijk
uit? Haha, de mannen lachen erom. Kijk
dan es hier
Brouwershavens 17e-eeuwse stadhuisje
staat aan de haven. Op Zondagmiddag 1
Februari (het tweede tij kreeg „Brou"
pas te pakken!) kwam plotseling het
water metershoog uit de haven opzetten
en met zo'n kracht, dat het de trotse
leeuwenstoep voor het stadhuis volko-
Raadhuis (rechts) en winkels op havenplein, totaal ondergraven.
en dat vele andere woningen zijn droog
gevallen, maar staan te stinken en te ver-
Tiagiek
Mensen, die hun boerderij niet in de
steek willen laten en in een woning van
evacué's zijn getrokken, hebben het ver
reweg het beste bekeken, ook al moe
ten zij dagelijks de tragiek aanzien dat
in hun kamers, waar de piano in krom
gebogen stukken ligt naast het uit el
kaar gevallen, vernielde dressoir, waar
het behang steeds méér loslaat en de
verf wegvreet, tweemaal daags het vuile
modderwater rijst, uien en peeën,
gerst en erwten en stro naar binnen
spoelt. Onbeschrijflijk is de vuiligheid
en zolang cb en vloed
huishouden met land
bouwproducten, ja
wat niet al, is er niets
tegen te doen.
Over het puin in de
straten zijn planken
en een noodbrugje ge
legd, op het haven
plein wordt al het op
geviste landbouwge
reedschap uit de pol
der bijeengegaard.
Heel op hun gemak
werken de achterge
bleven landbouwers
wat aan het herstel
van binnendijken. Niet
teveel want wat zij
daarmee verdienen,
wordt straks van hun
schade-uitkering af
getrokken.
Bovendien zolang
ken. Bovendien zolang
dat gat bij de Schelp-
hoek niet dicht is,
kan je bij ongunstig
tij nog alles verwach
ten. Waarom dus gro
te inspanningen?
't Zit ze ook een
beetje vreemd, zo te
gaan werken. „D'n
baos gaot naor z'n
baos" zeggen ze met
een grapje, dat eigen
lijk geen grapje is.
Daarbij de zor
gen zitten veel dieper.
Na de inundatie heeft
de grasgrond jaren
lang geen vee kunnen
ligt één van de leeuwen van het stadhuis.
Bij deze ontzettende verwoesting is
gelukkig geen mens gedeerd. In de be
veiliging van de bevolking was voldoen
de voorzien. Slechts een vrouw met twee
kinderen, die zich niet aan de orders
hield, verloor het leven!
Beigen puin
De bergen puin, w
lerlei huisraad herkent en waarover men
maar heenklimmen moet, liggen er nog
precies zo.
„Ja", zegt burgemeester J. L. van
Leeuwen, die, heel jong nog, nauwe
lijks zes weken burgemeester was
toen Brouwershaven werd getroffen.
„Ja, dat is erg moeilijk. Bijna alle
huizen zijn hier eigen bezit en het
puin moet dus eerst onteigend wor
den, eer ik kan laten ruimen. Dat zal
nog wel eventjes duren."
Intussen is het wonderbaarlijk, hoe
spoedig alles went. Van de 1200 inwoners
van Brouwershaven zijn er Vrijdags na
de ramp ongeveer 800 op eerste aanzeg
ging vrijwillig geëvacueerd.
Ouden van dagen en kinderen moesten
direct vertrekken en alleen wie kon aan-
Tal van uitvinders exposeren
te Brussel
KRASSE STAALTJES VAN VERNUFT
de Tweede Internationale Tentoonstelling
Uitvindingen, die tot 15 Maart in
het Egmont-Paleis te Brussel wordt ge
houden, zo vertelt een correspondent van
het A.N.P. En hij vervolgt: „Sommige in
zendingen zijn bepaald griezelig! U be
hoeft, volgens een der uitvinders, zelfs
bang te zijn dat u in uw eigen
bad verdrinkt. Mocht u namelijk
hoopt door de een of andere oorzaak het
bewustzijn verliezen, dan loopt de bad
kuip automatisch leeg. Tegelijkertijd
het leeglopen zou wel eens wat lang
kunnen dureu worden uw medebewo
ners attent gemaakt op de hachelijke toe
stand, waarin u zich bevindt, door een
door merg en been dringend alarm
signaal
uitgevonden, dat al naar wens dienst kan
doen als kinderledikantje, kinderbox,
dientafeltje, toilettafel, bar. droogrek en
kinderbadje. Natuurlijk is er ook weer de
stofzuiger te zien, die van alles kan; hij
kan zelfs een keurige permanent aanbren
gen in de lokken van zijn eigenaresse.
Wielrijders, die het stuur wensen te ver
vangen door een extra-stel handpedalen
en dus met handen en voeten tegelijk
hun rijwiel in beweging willen brengen,
kunnen op deze tentoonstelling met een
dergelijk vervoermiddel een proefritje
maken. Het staat niet erg elegant, maar
men komt heel snel vooruit. Een Brus
selaar. heeft het probleem van lekke ban
den op gedurfde wijze opgelost. Hij heeft
de banden eenvoudig massief gelaten enj
de luchtband op vindingrijke wijze in de!
as van het wiel aangebracht. Wat er ge
beurt indien dit luchtkussen springt,
telt de vernuftige ontwerper niet.
Verder is er een kinderwagen, die niet
meer alleen kan wegrijden omdat hij,
wanneer men hem los laat, zich onmid
dellijk op vier pootjes van de grond
heft. Dit jaar is ook weer de befaamde
dobber te zien, waarbij de visser gerust
een dutje kan doen daar de vis zich zelf
wel aan de haak slaat. Dezelfde uitvinder
stelt nog een dobber ten toon, die. zoals
in de brochure heet, „de vis meer zelfver
trouwen geeft als hij het aas nadert".
Voor dc huisvrouw is er verder een
uiterst practische dweilenwringer te zien,
die op een gewone emmer kan worden
geplaatst. Voortaan behoeft zij zelfs haar
handen niet meer vochtig te maken.
Het is bijna onvermijdelijk dat er ook
op deze tentoonstelling weer iemand is.
die een motor laat lopen, waarvan dc
brandstof voor het grootste deel pit water
zou bestaan. Andere uitvinders beloven
bij het aanbrengen van hun toestel een
besparing van 20 tot 30 pet op het ben
zineverbruik. Vermeldenswaard is nog
een apparaatje, hetwelk ervoor zorgt dat
bij een autobotsing het electrische con
tact wordt verbroken, waardoor wordt
voorkomen dat uitstromende benzinc-
gassen in brand geraken.
Eveneens zijn op deze expositie nog
een electrisch scheerapparaat te zien,
dat ook voor massage-doeleinden kan
worden gebruikt, een uitvinding tegen
inbrekers, waarbij zelfs pistoolschoten
worden geïmiteerd en een soort fiets,
men rivieren kan oversteken.
vakbonden. Hij was lid van de Sowjet-
delegatie, die in 1945 naar San Franc:
ging en heeft diverse delen van de wereld
bereisd. Op 15 Augustus 1945 bracht hij
een bezoek aan Truman in gezelschap
de president van de C.I.O.. wijlen Philip
Murray. In Februari 1948 had Koeznetsof
in Moskou een aantal conferenties i
James Carey, secretaris van de C.I.O.
In het officiële persbericht van Radio-
Moskou. dat de verschillende wijzigingen
in partij- en regeringsformatie bekend
maakte. kwam een alinea voor, die bij
zondere aandacht verdient:
„President Swernik zal worden
aanbevolen voor de functie
zitter van het Sowjet-vakverbond,
De huidige vakverbondsvoorzitter,
Koeznetsof. zal van deze functie
den ontheven".
Tot dusver, aldus Trouw, heeft Rusland
officieel altijd volgehouden, dat de vak
beweging in dat land een v r ij e vak
beweging is. Iedereen in de vrije wereld
wist wel beter, maar de thans leiding
gevende Russen en hun satellieten
hielden hun bewering staande ihoewel
ze zelf ook wel beter wisten). In de
warring na het overlijden van Stalin heeft
men echter aan deze „kleinigheid" niet
gedacht.
Officieel en publiek wordt thans
kend, dat partij en regering de v
zitter van het Russische „vakverbond"
van zijn functie kunnen ontheffen!
En eveneens officieel en publiek
wordt, thans erkend, dat partij en rege
ring iemand kunnen „aanbevelen"
voorzitter van dat Russische „vak
bond"! Die „iemand" is dan bovendien
„toevallig" de man, die zoeven als pre
sident van de republiek is ontslagen...
Over vrijheid gesproken!
lAdven
Ned. gezant te Boedapest
naar Athene
Binnenkort is de benoeming te ver
wachten van de heer W. C. Posthumus
Meyes. thans Nederlands gezant te Boe
dapest, tot gezant te Athene.
Weer 76 man naar
Korea vertrokken
Aan de Maashaven te Rotterdam
scheepte zich gistermiddag het 17e aan
vullingsdetachement voor het Neder
landse detachement Verenigde Naties op
Korea in. Het waren 4 officieren, 3
derofficieren en 69 korporaals en n
schappen. Het commando berust bij 1ste
luitenant T. C. Govers uit De Bilt. die
voor dc tweede maal naar Korea gaat.
De militairen reizen met het Ameri
kaanse troepentransportschip General
M. R. Blatchford.
Poststukken worden in de tussen
havens uitgereikt, indien zij uiterlijk op
13, 22 en 31 Maart zijn gepost. Het adres
moet vermelden: rang, naam, voorlet
ters en legernummer, en verder: 17e
Aanvullingsdetachemcnt N.D.V.N.. op
uitreis naar Korea. Amsterdam. Schip
hol. militair.
In Rilland-Bath:
Stoffelijk overschot van Bur
gemeester gevonden
Gisteravond is het stoffelijk overschot
gevonden van de burgemeester van Ril
land-Bath, de heer J. A. de Goffau. die
op 1 Februari in de rampnacht is ver
dronken.
In Oostdijk heeft men dc stoffelijke
overschotten gevonden van mej. J. Ver-
schuure en van dc weduwe Kostenze
uit Kruiningen. In Oostdijk. waar in
t-taal zes slachtoffers zyn. wordt thans
Harthoorn nog vermist.
Reeds in 't jaar 1445 kende men
in het Engelse plaatsje Olney de
z.g. pannekoekrace tussen huis
vrouwen. Aan deze race zijn een
aantal traditionele bepalingen ver
bonden: zo moet de pannekoek b.v.
i paar maal in de lucht draaien
de vrouwen moeten op dezelfde
wijze gekleed zijn. Op de foto zien
wij een paar huisvroutren uit
Olney, die een ernstige poging
ondernamen om als ivinnares uit
de bus te komen. In de laatstge
houden race werd de 2"-jarige
huisvrouw Isobel Dir eerste.
Samenwerking
/~VVER het belangrijke onderwerp van
samenwerking der Prot. Chr. groe
peringen bij de verkiezingen schrijft de
C.H. Nederlander:
„Nu komt, bij het opmaken van die
lijsten het eventueel samenwerken met
andere partijen in bespreking. Speciaal
met de A.R. Waar het nodig en mogelijk
is, moet men dit doen. Zeker, het is
meestal niet zo gemakkelijk, in 't alge
meen kan ieder het best eigen wegen
gaan, doch er kunnen, vooral in de
grotere gemeenten, voordelen aan die
samenwerking zijn verbonden.
Onnodig om onze mensen op het hart
te binden, dat ze zich nimmer op sleep
touw moeten laten nemen, door wie ook.
Dat ze, bij een eventuele samenwerking
nauwkeurig hun plaats en de plaatsen
hunner candidaten op de lijst moeten
bepalen. Geen dubieuze afspraken, doch
alles goed laten vastleggen.
In grote gemeenten bepaalt niet het
overschot aan stemmen de toewijzing der
restzetels, maar het grootste gemiddelde.
En dat kan, vooral voor keine partijen
funest zijn.
Door samenwerking kan men een hoger
gemiddelde verkrijgen en daardoor kans
op een restzetel. Natuurlijk gaat men
alleen tot samenwerking over als men
het eens wordt over één gemeenschappe
lijke lijst. Geen bijlijsten indienen. Men
heeft dan het gevaar een bijloper van een
andere partij te worden.
En dat kan bij samenwerking nooit de
bedoeling zijn. Wij. Christelijk-Histori-
schen, wensen ons zelf te zijn en. te
blij ven."
Bij een benoeming
j^AAR AANLEIDING van dc benoe-
ming van de heer D. de Loor
(P.v.d.A.) tot burgemeester van Delft
schrijft de parlementaire redacteur van
het Haarlems Dagblad:
„Hier en daar kon ik in parlementaire
kring enige verbazing waarnemen naar
aanleiding van de benoeming van het
Tweede Kamerlid, de heer D. de Loor,
tot burgemeester van Delft. Deze afge
vaardigde behoort tot die Kamerleden,
die op zichzelf wel goede krachten in
's lands vergaderzaal zijn. maar ook niet
meer dan dat. Hier schijnt de politiek
wel een zeer belangrijke duit in het
zakje te hebben gedaan. Op grond van de
samenstelling van het Delfts kiezerscorps,
zoals deze ook tot uitdrukking komt in
de raad van deze gemeente, ging de voor
keur uit naar iemand behorende tot de
Partij van de Arbeid, die echter tevens
bepaald tot Protestants godsdienstige
kringen moest behoren. Dientengevolge
zou de ministerraad uiteindelijk besloten
hebben om aan de heer De Loor de voor
keur te geven boven andere candidaten.
die overigens misschien in Delft beter op
hun plaats zouden zijn. maar die niet aan
de hier vermelde politieke eisen vol
deden. Het valt moeilijk aan de indruk te
ontkomen dat de overwegingen waarop
hier gezinspeeld is. de doorslag hebben
gegeven. Zo zou dan in sommigcr ogen
plaats bestaan voor de stelling cat men
in het gegeven geval ten voorbeeld heeft
van een teveel aan politiek bij deze bur
gemeestersbenoeming. Natuurlijk heeft
zich ook wel de moeilijkheid voorgedaan
dat anderen, die eveneens tot de PvdA.
behoren en bovendien Protestants Chris
telijk zijn. maar nog meer dan de heer
De Loor voor de post van burgervader
in de stad van de Technische Hogeschool
geschikt schenen, niet bereid waren hier
in aanmerking te komen. D,: r.eemt
niet weg dat het. gegeven alle factoren,
de mening van personen die los van
staatkundige overwegingen deze zaak
bekijken, een wellicht juister beleid ge
weest zou zjjn dan maar een van de twee
politieke eisen te laten vallen."
