Vrouwen in overall en laarzen heroveren haar woning In grauw-beslibde tuintjes bloeien sneeuwklokjes en crocussen Volgende week begint grote slag om de Vijdtpolder NIEUWE LEIDSCHE COURANT g WOENSDAG 4 MAART 1953 NI HOEKSCHE WAARD HERSTELT ZICH (Van een onzer verslaggevers) DE VOORJAARSZON praalt feestelijk boven de Hoeksche Waard, die worstelt naar herstel. Over afgebrokkelde dijken, waar links en rechts zakken zand de verzakkende, mulle rijweg steunen, zwoegt onze wagen, nu eens in rulle sporen van zandauto's en tankwagens, dan over rinkelende rijplaten, soms over een behouden stuk macadam. Aan de ene zijde van de dijk een onafzienbare watervlakte, waaruit ginds een gehavende dijk op rijst met een dreigende bres gemarkeerd tegen de blauwe hemel. Het puin van een dijkwoning: ver weerd, ingezakt pannendak naast een roestig fornuis, te zwaar om weg te drijven; brokken muur, wat hout, overblijfselen van een schuurtje. Een gespaarde boe renwoning met dichte luiken, tot halverwege de voor deur in het water. Maar aan de andere kant een drooggevallen polder, waarop de boer sjokt achter de ploeg, getrokken door zware paarden. Dijkhuisjes op aangevreten funda menten, maar met de ramen open en beddegoed dro gend op verdorde hagen. Wat kletsnat huisraad in de lentezon, wrakke stoel poten gestut door dikke stenen, een oranjekleurig gordijntje wapperend uit een bovenraam. Nood naast herstel DE MENSEN heroveren hun be zit: de boer zijn land en de huisvrouw haar woning! Het binnenrijden van Goudswaard, dat zwaar getroffen dorpje, is zo verrassend, dat men neiging krijgt zich de ogen uit te wrijven. In de hooggelegen Dorpsstraat klettert het normale dagelijkse leven. De melk boer wringt zijn bakfiets langs een geparkeerde grossierswagen, die uit laadt bij de kruidenier, twee vrou wen houden een buurpraatje, opa- tjes drentelen op de smalle trottoirs, een stevige meid gooit zingend water tegen de ruiten en aan de overkant schrapt een bezem de stoeprand schoon. Een auto rijdt binnen een minuut zo'n Dorpsstraat uit. Je merkt niet, dat die straat afloopten het is daarom nauwelijks tweehonderd meter verder, dat ineens alle leven schijnt op te houden. Want hier be gint het water. Hier is geen weg, geen stoep, geen voortuintje meer. Hier is een watervlakte met stille huisjes aaneengerijd. Puin is aangrijpend, as deernis wekkend, maar water is troosteloos, beklemmend van doodsheid. Zo klein en grauw lijken de huisjes, als men ze uit de verte nadert, zo volkomen verlaten en vergeten. De wagen kan niet verder het water in; wij steppen liever uit en klimmen over smalle plankjes naar een woning die wat hoger op de berm ligt en juist is droog gevallen. Me-t mijn modderbenen mag ik gerust binnenkomen: „hier valt toch niet veel te bederven", zegt de huisvrouw gulhar tig. Ze is welgemoed en zet zich gaarne tot een praatje. „Wij zijn er goed afgekomen, 't water heeft hier maar 20 centimeter hoog ge staan en nu is alles al droog!" Zó opgewekt vertelt ze haar verhaal, dal men neiging krijgt te denken: „Dit is dus niet veel bijzonders geweest". Maar kijk den eens rond! Meer dan veertien dagen zijn de bewoners van dit huis geëvacueerd geweest. O, niet het dorp uit! De Goudswaarders hebben el kaar geholpen, die op de Molendijk nen. hoger het dorp in, hebben de ge- vluchten opgenomen. Maar meer dan veertien dagen lang heeft hier het water gevreten aan matten en zeilen, stoel- en tafelpoten, aan verf en behang. Het heeft in de keukenkastjes gestaan en in de schoenen onder het bed... ach. kijk maar eens bij u zelf thuis rond en hoeveel er dicht bij de grond staat! Nu zijn de vloeren kaal en opgeboend. Een half vergane mat droogt bij de kachel, die niet eens zo erg is geroest, enhet hele huishouden staat op zijn kop. Alles tegelijk overhoop! Later, als het water er uit is wegge zakt, komt het grote moment. Dan kan de schoonmaak beginnen en dat brengt •eldoende ontspanning. „Als je de boel maar eerst kan aanpakken", zeggen Met schep en bezem gaat dan het slik naar buiten. Alle huisraad buiten. Daarom hebben die goede voorjaarsda- »n zo best geholpen. Wat aan huisraad nog heel is, gaat in emmers en teilen voor zover die niet kapotgeroest zijn. Heel dikwijls is het kleine meubilair on herstelbaar en ligt het als wrakhout op hopen tussen verscheurd zeil matten: goed voor de opruimingsdienst. Kleding, gordijnen en kleedjes worden gespoeld in het overstromingswater in sloot, haven of vliet, daarna pas kan het, als er drinkwater is, gewassen worden. Bovenkleding is meestal bedorven, het linnengoed valt vaak nog iets te red- Met emmers vol water wordt het slik uit huis weggespoeld. Alweer evacues MAAR deze mensen hebben alweer cué's in huis uit huizen waar water nog een halve meter en hoger staat. „En als zij nou weer weg zijn, gaan we flink aan de schoonmaak, dan zijn we meteen vroeg van het jaar!" Wonderbaarlijk gemoedigd en opge- 'ekt zijn deze mensen. Geen getreur over wat verloren en beschadigd is, maar: aangepakt! De gedaohte aan de schoon maak, het herstel, het heroveren van het oude leven, doet de mensen goed, dat is wel merkbaar. n üw huis?" vraag ik aan de vrouw, die hier nu geëvacueerd is en duchtig boent op de kale slaapkamervloer. „Gaat u zelf maar eens zien, mijn man zal 't u wel wijzenKijk dóór is het, gele en groene verf Wij kijken uiit over het watervlak, aarln geen straat of tuin is te zien. Waar een man in een roeibootje vaart en vrachtauto met wielen èn al „onder" staat. Ik krijg een paar laarzen, er zijn er genoeg. Iedereen loopt hier op laarzen. Men had ze wel: ,,'t Is hier dikwijls mod derig met hoog water!" Het Rode Kruis heeft de ontbrekende aangevuld. Het water in Dan gaan we het water in. Mijn gast heer zo rustig alsof hij over zijn land- stapt, ik een beetje weifelend, wat on zeker. Waarom zal ik rnjj groter houden, dan ik ben? M\j grijpt de ellende van deze verdronken huizen bij de keel zij zijn er al aan gewend Onze laarzen zuigen in de modder, aar het water, dat tot kniehoogte op de bestrating staat, is verwonderlijk helder als w{j het in beweging brengen glin stert de zon in de kleine golfjes. Tussen voeten door schieten stekeltjes; dode tor drijft op zijn schild langs onze knieën. Mijn begeleider heb ik hard nodig, want hij kent de onder het water borgen weg. Hij weet precies, waar gat in het wegdek zit en het losgekomen zand diep is weggespoeld. Stap je wachts in zo'n gat, dan maak je onher roepelijk een tuimeling in het water. Nu tekent zich de straat wel voor af, omdat de huizen in rechte lijn staan tuinafscheidingen grotendeels uit het water steken. Hier en daar is een hek ontwricht, een haag dood. Gestikte hees ters heffen aan dorre takken geelbruine bladfranje omhoog. De straat krijgt opeens aspect: men et nu pas duidelijk, hoe ongelijk van hoogte de huizen eigenlijk aan zo'n dorps weg zjjn gebouwd. Sommige zijn al droog gevallen. d.w.z. buiten staat het water nog 30, 40 cm tegen de muren op, binnen zijn de vloeren juist boven het water uit. In andere staat het water no onder de vensterbanken in d kamers. Hoe vreemd.. kuiert op zijn dooie gemak, t Water zakt nou toch mooi. hè? Wel drie of vier centimeter per dag! Past u op, hier komt een gatja. links... gisteren hebben v v uit dat gat moeten trekken. Ze zat helemaal klem vreemde gewaarwordingen stormen op mij af. Een boer, handen ln de zakken, sigaret in de mond, wandelt ons rustig door het water tegemoet. „Móge!" zeggen wij alle drie. Dan rin kelt een bel. Achter ons komt een oude manaangefietst! De wielen 3 vehikel verdwijnen bijna geheel water, maar zijn kromme pijpje brandt lekker en zijn zijden pet staat netjes een kelderraam, net boven het water, komt een plons water: men telkens handen en emmer verschijnen: iemand schept zijn kelder leeg. Maar ginds staat een schilder, in witte overall op lieslaarzen, de benen in 't water verdwenen, ruiten te zetten in een raam, waarachter het water nog in de kamer golft. Over de vensterbank klimmen wij het Waterplenzen Dan komt het waterplenzen. Het wordt gewoon van buiten geschept of uit de kelders, die nog niet zijn leeggepompt. Bij emmers vol gaat het de gronden over: de bezem doet de rest van het werk. Het water zakt wel weer weg door de vloe- n. Als het slib er maar uit is Daarna kan dan de eigenlijke schoon maak beginnen en het drogen. Drink water met lysol om te reinigen en dan gauw mogelijk de kachel aan. Later pas kan gedacht worden aan vernieuwing het behang. En dan hoopt men ook lieuw meubilair. En vooral bedden. Want de gedroogde bedden blijken toch niet meer bruikbaar te zijn, de vulling gaat meestal ontbinden. „Ik had van die stoelen met balpoten, moet u es kijken, daar zijn die ronde stukken van afgevallenzou dat nou niet te lijmen zijn?" We maken een vreemd buurpraatje: de vrouw op haar laarzen in de atte kamer, ik, diep in het water, aan de ven sterbank. Met onze vingers vegen we de grijze aanslag van het gepolitoerde hout. ,,'t Heeft nog niet eens zo erg veel ge leden, ziet u wel Telkens weer opnieuw treft men het optimisme, de hoopvolle aanvaarding, die deze getroffen mensen bezielt. Het her overen van de woning schijnt grote moed te schenken en deze geest onder de men sen paart zich verwonderlijk aan de tóch komende lentefleur. Opnieuw beroep op ambtenaren Thans ruim 70 millioen voor het Rampenfonds Landelijke collecte van kunstvoorwerpen en antiek wordt voorbereid TOT DINSDAGAVOND was bij het Nationaal Rampenfonds een bedrag binnengekomen van ruim 70 millioen gulden. Dit betekent sedert Maandagavond een stijging van een millioen gulden. Onder voorzitterschap van de rijksin specteur van roerende monumenten, de heer D. F. Lunsingh Scheurleer, is een landelijk uitvoerend comité begonnen met een nationale actie tot het inzamelen van kunstvoorwerpen en antiek, die straks gewestelijk zullen worden geveild geheel ten bate van het Rampenfonds. Zij, die kunstvoorwerpen of curiosa beschikbaar stellen, ontvangen na de veiling officieel bericht over de opbrengst hunner schen king. Dit bericht kan dienen als een be wijs van storting op de girorekening var het Rampenfonds in verband met de be. lastingfaciliteiten, waar men ook met deze schenking voor in aanmerking komt. erste gewestelijke veiling zal. zoals gemeld is, plaats hebben in het Gemeen- museum te Den Haag op 23 Maart. De vijf centralen van overheidsperso neel hebben besloten hun leden op basis vrijwilligheid dringend aan te be velen niet alleen over Februari, doch ook Maart en April een procent van salaris af te staan. Indien aan dit verzoek zal worden voldaan, zal door de ambte- een bedrag van ruim 2,5 millioen gulden worden bijeengebracht. Tevens is de ambtenaren verzocht de extra betaling, verkregen door overwerk tijdens de rampweek, geheel of gedeelte lijk af te staan. Op Nieuw-Guinea heeft het Comité Hulpverlening Nederland zijn werkzaam heden beëindigd. Men rekent dat eer bedrag van een kwart millioen zal worden bereikt als totale steun aan het Rampen fonds. Zeer verheugend is het, dat de ea's zeer veel hebben bijgedragen tot het welslagen der hulpactie. Ook de stroom van giften uit het bui. tenland duurt voort. De Amerikaanse hulporganisatie heeft tot nog toe biji 3 millioen gulden bijeen gebracht. De gemeente Bucklin in de Amerikaanse staat Kansas heeft Renesse op Schouwen geadopteerd. Uit Tokio werd f 2143 overgemaakt het Nationaal Rampenfonds, terwijl uit Singapore voor de vierde maal f 50.000 werd ontvangen. openstaande raam van dat huisje met de gele en groene verf binnen. We komen uit het water in het water. Er hangt een doodse, beklemmende stilte de woning, waarvan alle binnendeuren openstaan en waar het water nog altijd vrij spel heeft. Grauw en stinkend is dat water, er drijven appeltjes en uien op rond. Het staat tot boven de rand van de bedstee, waaruit men de bedden al heeft eggehaald om ze elders te drogen, het sitaat tegen de tafel, waarop men de ge heel ontzette linnenkast met kromgetrok ken deuren, heeft gelegd. Het staat in de kachel, tot de stoelzittingen, tegen de poten van de keukentafel waarop groot aantal planten is bijeengezet. Een vuile sloot in de kame^ Contrast Maar wanneer men hoger kijkt, is daar weer dat verbijsterende: het heel gewone aspect van zo'n kamer, die de Zaterdagse schoonmaakbeurt juist achter de rug had, toen het water kwam. Daar steken de kranten in de hanger, daar toeft een door het water beweeglijk zonnevlekje over de gekleurde, ouder wetse prent, netjes in glanzend zwarte lijst: de brede en de smalle weg. Daar hangen de hoge gordijntjes hagelwit de ramen en in de fikse kelderkast rijzen boven het vleze water de kraakheldere planken met glimmend serviesgoed nette kastrandjes. Het wonderlijke contrast wordt nog verhoogd doordat er in al die weken hier geen stofje is gevallen. Er is geen stof. Dat wat het water niet heeft kunnen bereiken is Zaterdags-helder. Een vrouw zingt IN EEN endere woning zingt c vrouw. Zij plenst emmers vol water uit de kelder over de houten vloer van haar voorkamer. Zij is nog maar pas getrouwd en het nieuwe balatum uit de mooie kamer, geel met rose motieven, is deer lijk geruïneerd. Zij heeft het naar buiten gesleept en in stukken en brokken de vrachtauto van haar man gehangen. Eerst moet nu het sli'k, dat vettige, geelgrijze, er uit. Want zó is het onge schreven protocol van alle huisvrouwen die haar woning willen heroveren: in een bootje, en zo mogelijk op hoge laar zen, gaan zij eerst „vissen" in het water in haar huis. Kleding en alles, wat rond drijft. Dan proberen zij de meubels veel mogelijk op elkaar te stapelen bet huis te luchten. Waar het water in de kamer staat en de appels ronddrijven. Want in de beslikte tuintjes in de Hoeksche Waard hebben sneeuwklokjes ocussen de overstroming en 't zoute r getrotseerd, zij zijn op droogge vallen plekken de grond uitgebroken en staan te bloeien... Een aanblik om nooit •rgeten! Lege huizen ring... schoonmaak! Ach, hoe leeg zijn de woningen, wanneer dan die schoonmaak achter de rug is en er in zo'n kamer een kachel, een tafel met wrakke poten en verwrongen dressoir op de planken vloer staat! Heftig schokken de pompjes om de kel ders aan het Spui leeg te zuigen... de straat vloeit het water de riolen haven in. Jongetjes flodderen lekker met hun handen in dat nat, maken damme tjes van zand in de goten, spelen strominkje" Maar de Strijenaren zien vooruit. In het gemeentehuis verdringen zij zich schadeformulierenzij moeten hun 50 procent voorlopige uitkering hebben! Die schoon gemaakte huizen zijn immi zonder stoel of bed niet te bewonen! Zo staan ze getroost te wachten en vallen maar weinig woorden schade. Men deelt elkanders lot en heeft geen behoefte, op te stuffen over verloren ging. Men spreekt met elkaar over andere dingen. Drie vrouwer armen over elkaar, wachten bij het „schadeloket", ze steken de hoofden bij een. Een vierde komt binnen. „Zo mensen wat kan je hier krüge „Nou, je schademaar hê-je dat gehoord van Jannetje en „Néé mens, wat zég je En het dorpsverhaal wint het va „schade" Respect en hulde Denk nu vooral niet, dat deze me oppervlakkig of ongevoelig zijn. O i Maar het leven gaat door en de hoop blijft in het hart. Zij willen niet bij de pakken neerzitten. Maar spreek ze eens over het portret van moeder, dat verloren ging, over die kleine, innige bezittingen, die voor geen geld terug te kopen zijn. Over de familie leden en vrienden, die het leven lieten, dan is het niet meer zo opgewekt en da wil de moed wel eens zakken. Neen, bewondering voor deze vrouwe die van aanpakken en doorzetten weten! Die niet treuren, maar vooruit zien. Dat is de ware Nederlandse geest. Het kón immers weer beter worden! Zo denken ze ook in 's-Gravendeel, waar evenzeer veel verloren ging. Waar de puin en het vernielde goed, de ver worden wegen en de bergen kapotte grote ellende spreken. En tóch... tóch zijn ze op haar post, de huis vrouwen. Zjj maken schoon, zij heroveren... desnoods een leeg huis op gescheurde fundamenten, desnoods met rouw in het hart, maar z\j vechten weer voor haar gezin gedwongen evacuatie. Respect en hulde vi de moed van deze Neder landse vrouwen zoals mer ze niet alleen in de Hoek- sche Waard, maar in heel het noodgebied aantreft. Op zulke vrouwen steunt een volk. Telkens komen handen met een emmer te voorschijn. meubelen a Als het binnen maar droog is, kan de schoonmaak beginnen. De eer van allen Geen uitreiking van watersnoodmedaille Officieel wordt medegedeeld', dat de regering overwogen heeft of het aanbe veling verdient een watersnoodmedaille in te stellen, uit te reiken aan hen, die zich bij de watersnood 1953 op bijzondere wijze hebben onderscheiden. Zij heeft echter besloten niet tot de instelling van ;n dergelijke medaille over te gaan. Dit besluit doet niets te kort aan de grote waardering, welke de regering heeft voor het werk van allen, die bij de ramp op enigerlei wijze hulp hebben verleend. Haar voornaamste motief is zelfs, dat het aantal van hen, die hulp hebben ver leend, en de wijze waarop ieder van hen zich ten volle heeft gegeven, het practised onmogelijk maken tot een verantwoorde onderscheiding te komen. Vele bewoners van het getroffen gebied hebben niet minder dan degenen, die van elders té hulp snelden, bewijzen van grote persoonlijke moed en menslievend heid gegeven. Zij allen verdienen de dank van het Nederlandse volk. Geen schadevergoeding voor waterschade in IJsselstreek De schaden, die in December zijn aan gericht door de overstromingen in de IJsselstreek en in de gebieden langs de Maas in Limburg, worden niet door het rijk vergoed. Dijkboorbraken hebben niet plaats gehad. Wel zijn gebieden overstroomd, die niet volledig watervrij liggen. Wie zich daar heeft gevestigd, moet nu eenmaal op de mogelijkheid van schade rekenen, aldus het antiwoord van minister Algera op vragen van het Tweede Kamerlid Haken (Comim.). De stand van ons herstel WOENSDAG 11 MAART zal opnieuw getracht worden een nooddam op te werpen bij de Noordkil in Ossendrecht (N.B.), 150 meter voor de grote gaten in de Scheldedijk. Honderd arbeiders stapelen reeds nu duizen den zandzakken opeen, die in de kritieke uren van 11 Maart zullen worden neergeworpen op een vloer van zes zinkstukken, die op hun beurt weer verzwaard zullen zijn met 800 ton basaltsteen. zandkreek gelegd, die bij Kortgene uit gelegen zware schor-grond aam te voeren het dij'klichaam, dat de Vijdtpolder het buitenwater moet afsluiten. Lukt deze operatie (vorige week is eenzelfde de vloed in één klap vernietigd'), dam kam men ook gaam denken aan het dich ten varn het gat im de zeedijk. Het gat bij de Noordkil is intussen al veertig meter breed. Hieronder volgen verdere bijzonder heden over het herstel in de nood- gebieden. Zuid-Holland Goeree en Overflakkee: De diensten van de RTM op het traject Middelihamis (haven)Melissant zijn hervat. Het mo- deramen van het prov. kerkbestuur vam de Ned. Herv. Kerk in Zuid-Holla-nd bracht gisteren een bezoek aam Fl-akkee om ziich op da hoogte te stellen vam de geestelijke verzorging der bevolking im Herv. kring. De veerdienst Middeliha-rnis Hellevoetslai is werkt op het ogenblik met vier boten, daar men anders het drukke verkeer niet baas kam. Het voor naamste aandeel in het vervoer hebben de grote vrachtwagens van de verschil lende aammemi-ngsmaatsohappijen. Middelharnis: De gemeenten Middel- bamis en Sommelsdijk worden langza merhand droger. Het water zakt per dag ongeveer 2 cm. Omdat het grote gat bij Herkimgen nog niet gedicht is, doet de Duivenwaardeeddjk dienst als voorlopige waerkering. Daardoor zijn de polders, waar Middelharnis en Sommelsdijk in liggen, nog niet voldoende beveiligd', zo dat de bevolking nog niet im grotere ge tale kam terug-keren. Zeeland Zierlkzee: Men heeft bij het dichten van het gat in de havendijk tegenslag ondervonden. Op onverklaarbare wijze is het doorstromingsgat in deze dijk plot seling verdiept, waardoor de bakken met keileem even snel wegspoelden als ze in het gat werden geworpen. Men zoekt nu naar 'n andere oplossing dan kleileem om het gat te dichten. Half April zal men vermoedelijk weer gas in Zierikzee hebben. Noord-Beveland: Dit eiland dat nog nooit waterleiding heeft gekend, heeft gisteren voor het eerst water uit een buisleiding ontvangen. Gistermiddag is nl. een plastic waterleidingsbuis door de mondt. De weinige vrouwen (het dorp is nog grotendeels ontvolkt) konden toen met hun emmertje voor water aantreden. Het is nog maar een noodvoorziening, want de doorsnede van de buis is veel te gering om het gehele eiland van water te kunnen voorzien. Drelschor: Deze weck hoopt men de bressen in de Nieuwe- of Jongepolder te dichten, waarna met het droogmaken van de polder Dreischor kan worden be gonnen. Noord-Brabant Lage Zwaluwe: Al staat in de straten nog ongeveer 30 cm water, de woningen komen hoe langer hoe meer droog te staan. Maandag zal naar men verwacht de Nieuwstraat droogvallen, zodat de Herv. school die allang droog is, weer bereikbaar zal zijn. De bewoners van de Fleerstraat zijn gisteren teruggekeerd. Van de bewoners van Brugdam die ook terug mochten keren, konden slechts vier gezinnen hun woning betrekken. De andere twaalf woningen waren te ernstig of zelfs onherstelbaar beschadigd. Terheyden: Vlaardingen zal deze ge meente, waar een 250 huizen in het wa ter hebben gestaan, 1000 mud kolen ten geschenke geven om deze huizen althans enigszins te kunnen droogstoken. Het allereerst nodige aan huisraad, bedde goed en kleding werd reeds verstrekt door het Vlaardingse Rode Kruis. De weg TerheydenZevenbergsche Hoek is slechts toegankelijk voor het verkeer dat bij het herstel betrokken is. Willemstad: Dinsdagmiddag heeft men het dijkgat bij de Nieuwe Sluis ten oos ten van Willemstad kunnen dichten. Op een vloer van drie zinkstukken is een dam gebouwd van 60 meter breed, die nu tot boven de hoogwaterstand is uit- gegroeid. Maandag stroomde het buiten water er nog overheen, maar Dinsdag kwam er geen water meer in de Ruigen- hilse polder, die nu spoedig zal worden drooggemalen. Het trio Sam Sw-aap (viool), Max Orobio de Castro (cello) en Paul Nies- sing (piano) is naar Frankrijk vertrok ken voor een korte tournée.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1953 | | pagina 6