Thans: arbeidsovereenkomst houdt meer
in dan dienst over en weer
Kamer in de knoop over verhouding van
verschillende ontslagvoorschriften
SIROOP
Besmetting*
Dierenbeschermers richtten een
rampenfonds op
LAXEER-AKKERTJE5
Dertiende lijst met namen van
de slachtoffers
Een Stormvloed Commissie
aangewezen
iito*Ê@r
Maar heren moet ik U
Toch is het zo!
z
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1953
Advertentie) 1
Vroeger; „De meester heelt altijd gelijk!"
(Van onze Parlementsredacteur)
TWEEDE KAMER HOUpT ZICH op het ogenblik bezig met een
uitermate belangrijke aangelegenheid, nl. wijziging van de bepalingen
omtrent het ontslag bij arbeidsovereenkomsten. De huidige regeling van
het Burgerlijk Wetboek dateert van 1907. Toen werd, gelijk prof. Oud
(WD) het eergisteren noemde, afgesloten de „Napoleontische periode",
waarin de hoogste wijsheid was: „de meester heeft altijd gelijk". Niettemin
heeft de sociale ontwikkeling allesbehalve stilgestaan. Reeds voor de oorlog
was er de wens, verder te gaan, maar pas na de oorlog is er met spoed aan
gewerkt. De grondslag voor de thans in behandeling zijnde regeling is ge
legd door een rapport van de Stichting van de Arbeid, waarin werkgevers
en werknemers zich binnen een jaar vonden.
Het wetsontwerp werd reeds ingediend i slag betrekking hebben, gaan van een
op 30 Juni 1048. Langdurig schriftelijk volkomen tegengesteld uitgangspunt uii.
overleg en wisseling van ministers van Het BBA immers geeft controle vooraf
Justitie zijn er echter oorzaak van ge-aan de gewestelijke arbeidsbureaux, de
weest. dat de verheugende spoed, door
de Stichting van de Arbeid betracht, niet
door het parlementaire tempo kon wor
den geëvenaard.
Overigens is het, gelijk prof. Oud op
merkte, reeds tekenend, dat. geheel an
ders dan in 1907, werkgevers en werk
nemers aan de ronde tafel tot overeen
stemming konden komen. Toen men een
halve eeuw geleden aan „deskundigen"
dacht, had men aUeen nog maar het oog
op werkgevers. De maatschappelijke ont
wikkeling heeft gelukkig het overleg met
werknemers or> voet van gelijkheid tot
een volkomen normale zaak gemaakt.
De ontwikkeling van de opvattingen
inzake het ontslag wordt in dit wetsont
werp. gelijk de heer Stapelkamp (AR)
terecht opmerkte, verankerd. Men is im
mers tot de conclusie gekomen, dat de
opzegtermijn afhankelijk moet worden
gesteld van de duur van de reeds vervul
de dienstbetrekking. Men vindt het im
mers tegenwoordig onredelijk, dat iemand
die een jaar bij eenzelfde patroon heeft
gewerkt, dezelfde rechten (en verplich
tingen) heeft als iemand, die tiwintig,
dertig jaar bij eenzelfde patroon zijn ar-
f Advertentie
Kou,.Hoesten,Ziek
Vooral dan Uw kinderen beschermen
^tegen de gevolgen! Snel en zeker helpt:j
«JÖND E R - H ON1NC,
beid heeft verricht. Ook ten opzichte van
de werkgever gelden soortgelijke opvat
tin gen. Daarom is voorgespeld, de ont
slagtermijn voor de werkgever te laten
oplopen met een week voor elk jaar
dienstverband, met een maximum van 13
weken. Voor de werknemer is de opzeg
termijn bepaald op een week voor iedere
twee jaar dienstverband met een maxi
mum van 6 weken. Op deze wijze heeft
men recht willen doen aan het beginsel,
dat een arbeidsovereenkomst iets meer
inhoudt dan alleen maar het aanbod van
arbeidskracht enerzijds en betaling van
loon anderzijds: ook de persoonlijke band
is een rol gaan spelen.
In hetzelfde vlak ligt het verbod, een
werknemer te ontslaan tijdens ziekte,
waarbij de beperking is gesteld, dat wel
ontslag gegeven mag worden, als deze
zielkte langer dan twee jaar heeft ge
duurd. De heer Stapelkamp (AR) en
j'kvr Wttewaall van Stoetwegen (CH)
voelden eigenlijk meer voor een algeheel
ontslag-verbod tijdens ziekte, maar de
heer Stapelkamp moest toegeven, dat zijn
wens meer sociale dan materiële be:
ken is had.
Aan jongelui, die in militaire dienst
gaan mag volgens het ontwerp geen ont
slag worden gegeven, wanneer de dienst
betrekking ten minste een Jaar heeft ge-
Onredelijk ontslag
Voorts wordt de kantonrechter Inge
schakeld bij de beoordeling-achteraf, of
een ontslag redelijk of onredelijk
wet spreekt van kennelijk onredelijk) is
geweest, met de bevoegdheid, schade
loosstelling dan wel herplaatsing (te ver
vangen door een afkoopsom) te gelasten.
Ook is opgenomen de bepaling, dat de
werkgever bij onvriJwiUig, doch niet we
gens een dringende reden verleend, ont
slag schadevergoeding moet betalen,
wanneer de werknemer bijzonder getrof
fen zou worden door een overeengekomen
concurrentiebeding.
Het merkwaardige bij dit alles is, dat
voorlopig het Buitengewoon Besluit Ar
beidsverhoudingen nog blijft bestaan.
Met name de heer Van Rijckevorsel
(K.V.P.) wees er op. dat daardoor de
betekenis van de thans voorgestelde wij
zigingen van het Burgerlijk Wetboek m
zeer belangrijke mate wordt uitgehold.
Beide regelingen, voorzover zij op ont-
wet (waarvan overigens nog niet
bekend is wanneer en hoe zij ooit in
werking zal treden) geeft aan de rechter
de bevoegdheid van controle achteraf.
Mr Van Rijckevorsel toonde met ver
schillende voorbeelden aan, dat een be
roep op de kantonrechter volkomen illu»
aangezien krachtens het BBA
door de „administratieve rechtspraak"
de directeur van het gewestelijk
arbeidsbureau reeds beslissingen zijn ge-
allen. Zowel de heer Oud (V.V.D.) als
ir Van Rijckevorsel (K.V.P.) voelden
wel iets voor de mogelijkheid van toet
sing-vooraf,* maar dan moeten de bepa
lingen van het BBA en die van het Bur
gerlijk Wetboek eerst als het ware in
elkaar worden gebreid. Mej. mr Tende-
loo (P.v.d.A.) zag in dit opzicht de min-
moeilijkheden, maar jkvr Wttewaall
Stoetwegen (C.H.) begreep heel
weinig van de verhouding tussen het
gehandhaafde BBA en de nieuwe wet.
Niet bijster geschikt
De toenmalige minister van Justitie,
ir Mulderije, heeft in de memorie van
antwoord reeds gezegd, dat de huidige
kantongerechtsprocedure voor deze
beidszaken niet bijster geschikt is en
de gewestelijke arbeidsbureaux het eigen
lijk veel beter kunnen. Hij wilde dan
ook wachten met de invoering vai
kantongerechtsprocedure, tot enige e
ring was verkregen. In dit verband
het vooral de heer Stapelkamp, gesteund
door mr Van Rijckevorsel (K.V.P.), die
het pleit voerde
de bedrijfsrechtspraak. Hier
wettelijke grondslag aan gegeven moeten
worden. Natuurlijk zou er een overgangs
periode moeten zijn, gedurende welke
t B B A voor bepaalde
groepen nog zou moeten kunnen wérken.
Mr Baron van der Feltz (C.H.) nam
;t pleit op voor de kantonrechters:
deze zijn toch wel deskundig en desnoods
kunnen zij worden bijgestaan door juri
disch geschoolde zgn. leken-byzitters.
Prof. Lemaire (K.N.P.) voelde heel wei-
gespecialiseerde arbeidsrech
ters ook een geopperde mogelijkheid
terwijl hij zich afvroeg, of het BBA
1 in overeenstemming is met de grond-
t. Deze immers bepaalt, dat geschil-
voor de burgerlijke rechter moeten
worden gebracht, terwijl dit besluit
schillen-in-de-dop brengt voor een
ministratieve instantie. De heer Reuter
(comm.) voelde helemaal niets voor be
drijfsrechtspraak: dan komen de arbei
ders maar voor vertegenwoordigers var
de werkgevers en trekken zij altijd aar
het kortste eind. Een bewijs temeer, dat
deze EVC'er van bedrijfsrechtspraak
weinig begrijpt.
Vandaag antwoordde minister Donker.
(Advertentie)
KARSOTE RUB
verkoudheidszalf
Werkt van twee kanten tegelijk
Groim doos 75 cl.
Piet van den Hurk gaat
jubileren
Een kwarteeuw dirigent
Piet van den Hurk. de populaire
NCRV-dirigen; herdenkt Maandag
de dag waarop hij voor 25 jaar voor
eerst de dirigeerstaf ophief voor
NCRV-programma. Hij was toen 28 jaar
oud. Maandagavond zal ter ere van Van
den Hurk een jubileumconcert worden
gegeven onder zijn leiding en met
medewerking als fluitist
V. d. Hurk is jarenlang voor de
log dirigent geweest van het Chr. Radio
orkest, dat groeide van 6 tot 20 man van
een kwintet voor geestelijke liederen tot
het populaire harmonie-orkest Hij ont
dekte vele solisten en leidde na de
log een kamermuriek-ensemble.
In de oorlog heeft hij moeilijke dagen
doorgemaakt in het concentratiekamp,
maar na de bevrijding was hij het die
de eerste NCRV-uitivoering muzikaal
leidde.
(Advertentie)
y
Coördinatie van de hulp
der kerken
De Oecumenische Raad van Kerken in
Nederland is in bijzondere vergadering
bijeen geweest ter bespreking van de on
verwachte vragen, waarvoor ook de Ne
derlandse kerken zich zien gesteld ten
gevolge van de watersnood. Alle parti
ciperende kerken waren aanwezig, als
mede de voorzitters van synodes of be
sturen van alle aangesloten kerken, te
weten: ds J. R. Wolfensberger voor de
N.H. Kerk. ds J. P. van Heest voor de
Evang. Luth. Kerk (tevens lid van de
Raad», mr H. Craandijk voor de Alg.
Doopsgez. Sociëteit, prof. mr G. J. Wiar-
da voor de Rem. Broederschap, ds E. F.
Huizinga voor de Unie van Baptisten Ge
meenten, prof. P. J. Jans (lid van de
Raad) voor de Oud-Kath„ Kerk. dr W.
Lutjcharms voor de Evang. Broeder
gemeente.
Door de gezamenlijke kerken werd be
sloten zoveel mogelijk gecoördineerde
hulp te verlenen en overleg te plegen op
welke wijze bij de hulpverlening aan de
kerken, die schado hebben geleden, het
best kan worden samengewerkt. Dit over
leg en deze coördinatie zullen vooral ge
schieden in het Contact in Overheids
zaken, dat samengesteld is uit de in de
Oecumenische Raad participerende ker
ken, plus de Geref. Kerken en de Bond
van Vrije Evangelische Gemeenten, in de
Stichting Oecumenische Hulp aan ker
ken en vluchtelingen en zo nodig ii
Oecumenische Raad.
Werkkapitaalf 31.000
Duizenden beesten werden van de
verdrinkingsdood gered
BeroepingswerJt
Ned. Herv. Kerk
Beroepbaarstelling: H. Hylkema. Dol-
derseweg 160, Den Dolder: L. de Jong,
Westduiniweg 25. Scheveningen; J. L.
Maris, Beyerlandselaan 139A, Rotterdam-
Zuid; B. J. J. Naessen. Van Nispenstraat
13. Doetinchem; D A. Werner. Henegou
werlaan 50B, Rotterdam.
Toegelaten tot de Evangeliebediening:
H Hylkema. L. de Jong. D. A. Werner
A. Spijkerboor. Corn, de Vrieslaan
50A Rotterdam: Dr A. Szekeres. Mons.
d Weteringstraat 81. Utrecht: Mr Q
Rovers. Kroneweg 65A. Groningen: Y.
Stirikwerda te Britswerd.
Gercf. Kerken
Tweetal te Neede Z C Versluys. can-
didaat te Geldermalsen en J, Wessel. can
didaat te Leiden, waarvan beroepen J.
Wessel.
Aangenomen naar Bondo-Kadi (Soem-
ba) als miss. predikant en adviseur in de
classis Rara-Kadi (West-Soemba)
naar Hoogeveen voor de miss- arbeid op
Soemba» M v. d Werf. voorheen schip-
perspredikant te Lobith.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Beroepen te Drogeham G. v. d. Brink,
candidaat te Voorburg: te Voorburg J-
Verkade te Zuidwolde.
Chr. Geref. Kerken
Aangenomen naaT Amsterdam-Noord.
A W. Dreehsler, candidaat te Amster
dam. die bedankte voor De Krim en Wil-
dervank.
Geref. Kerken
Tweetal te Zaandam H. Ligtenbcrg
Rotterdam-West en H. van Gildt
Elspeet.
op Zoon, c P J i
um, A van Linge. Gronlngt
c. Rotterdam, J J Raue. Doe
ïga. Groningen, H Spruit. Vi
er. Alkmaar. J van Tol, Bt
Wolfs, Heerlen. J Wijnbergen.
(Van een onzer verslaggevers)
Nu de ergste indrukken van de over
stromingsramp wat zyn vervaagd en ook
andere zaken de aandacht vragen, heb
ben de dierenbeschermers in Nederland
de handen in elkaar geslagen. Dezer da-
is in Den Haag opgericht de Stichting
Dierenrampenfonds, waarmee men een
parate organisatie klaar wil hebben voor
het geval nog eens een ramp mocht ge
beuren. De Nederlandse Vereniging tot
bescherming van Dieren en de Politie-
dierenbescherming hebben in de achter
ons liggende dagen enorm veel gedaan
om dieren te redden. Men heeft zich
hoofdzakelijk bepaald tot het redden van
honden, katten, kippen en konijnen
Enkele duizenden dieren zijn weggehaald
uit ondergelopen huizen, aan andere
werd voedsel en zoet water gebracht,
zodat zy in leven konden blijven. Het
bureau van de Ned. Ver. Prinses Marie-
straat 40 te Den Haag, heeft van af 2
Februari dag en naoht gewerkt om dieren
te registreren, na te gaan waar
ondergebracht en van wie z
Overigens werd deze taak vergemakke
lijkt omdat alle geredde dieren voorzien
werden van een herkenningsteken. De
meeste zijn ondergebracht in asyls te
Dordrecht, Rotterdam en Den Haag, ter
wijl natuurlijk ook vele weer bij hun
eigenaren werden teruggebracht.
Wanneer men inlichtingen wenst of
hulp wil hebben voor nog achtergeblev
dieren kan mén zich tot het bureau v,
de Ned. Vereniging wenden. Men is da
tevreden over de hulp, die men
alle kanten reeds de eerste dagen heeft
ondervonden. Totnogtoe is voor een
drag van 25.000 bij de Ned. Ver. bin
nengekomen en al 6000,bij de Stich
ting Dierenrampenfonds. Deze bedragen
bij elkaar gevoegd, zodat de Stichting
thans een werkkapitaal heeft van 31.000
Aanvragen om geldelijke hulp kan men
richten tot de heer G. Seppen,
Huyghenslaan 69 te Arnhem, terwijl men
steun kan verlenen door een gave te
storten op giro 154.
De Wereldfederatie heeft haar instem
ming met het initiatief tot oprichting var
de Stichting betoond en haar president
dr mr W. Hugenholtz is voorzitter
deze Stichting.
(Advertentie)
Ook Uw ingewanden
moeten op tijd „gewassen "worden.
Neem eens per week één of twee
Hieronder volgt de dertiende ver
lieslost, die door het Rode Kruis is uit
gegeven. Het Rode Kruis kan, in ver
band met de omstandigheden, waar
onder de gegevens van deze verlies-
lijst werden verzameld, niet de volle
dige garantie geven voor de betrouw
baarheid. Het is dus mogelijk, dat een
enkele wijziging achteraf noodzakelijk
zal blijken.
Halsteren
Geborgen en geïdentificeerd:
Van den Berg, Johannes Adrianus
Antonius, geb.: ll-2-'03 te Halsteren.
Laatste adres: B 47.
Rampart, Laurentius Marinus Cor
nells. geb. 22-1-T7 te Halsteren. Laat
ste adres: B 113.
Roks, Petronella Maria Elisabeth,
geb.: 28-4-'37. Laatste adres: B 38.
Paulus. Cornells, geb.: 14-10-'45.
Laatste adres: B 329.
Van Meer, Simon, geb.: 31-5-'04 te
Halsteren. Laatste adres: B 337.
Kortgene
Geborgen:
Verburg, Leendert, geb.: 20-4-'31 te
Kortgene. Laatste adres: Torendijk 371.
Nieuwe Tonge
Geborgen:
Van Balen, Cornells J., geb.: 6-10-'40.
Laatste adres: Klinkerl.weg 35.
Van Balen, Jan, geb.: 22-2-'05, echt.
genoot van T. P. van Weenen. Laatste
adres: Klinkerl.weg 35.
Van Erkel, Adrianus, geb.: 3-5-'49.
Laatste adres: Battenoordsedijk.
Nieuw Vossemeer
Geborgen en geïdentificeerd:
Meeus, Laurina, geb.: 30-10-'23 te
Nieuw Vossemeer. Laatste adres: Paar-
denhoek 369.
Van Dijk, Paulina, geb.: 10-l-'66,
weduwe van Marinus Barend v. d.
Male. Laatste adres: Pelsendijk 330.
Stavenlsse
Geborgen en geïdentificeerd:
Wesdorp. Petronella, geb.: 29-10-'77
te Stavenisse, echtgenote'van Marinus
Oostdijk. Laatste adres: Kerkstraat
A 345.
Rotterdam. E J 1
■laagd voor bou
Utrecht, N Spro
De Bilt. Geslaagd
J H A
Kolmer, Arnhem. J P C van Bommel,
nebroek, J Kol, Enkhuizen, N C Kor
Hendrik Ido Ambacht. J Meijers, Buss
voor vllegtuigbouwk. ing. A J C Nolte
Bloemendaal.
Het voltooien van de aarden baan
van de rijksweg Den HaagUtrecht
ArnhemZevenaar, en wel van de delen
tussen de weg EdeArnhem en Arnhem
Schaarsbergen wordt op 3 Maart
besteed.
Moet ook over sluiting zeegaten oordelen
Mr J. Algera, minister van Verkeer en
Waterstaat, heeft gistermiddag de samen
stelling bekend gemaakt van de comjrtis-
die de gevolgen van de jongste
watersnood zal moeten bestuderen.
De commissie wordt Zaterdagmorgen
n half elf geïnstalleerd.
De minister zeide, dat de comntissle
tot opdracht heeft hem te adviseren over
de beantwoording van de vraag, welke
waterstaatstechnische voorzieningen die-
te worden getroffen met betrekking
tot de, door de stormvloed van 31 Januari
j.l. geteisterde gebieden. Het onderzoek
dient ook te gaan over de vraag of een
afsluiting van de zeearmen zulk een voor
ziening behoort te vormen. De minister
kondigde nog aan, dat hij in de installa
tierede van de commissie nog nader op
deze opdracht zal ingaan.
De commissie is als volgt samengesteld:
d en voorzitter ir A. G. Maris, directeur-
generaal van de Rijkswaterstaat. Leden:
V. J. P. de Blocq van Kuffeler, oud
directeur-generaal van de Zuiderzee
werken; dr ir W. J. H. Harmsen, oud-
dir.-gen. van de Rijkswaterstaat, prof. ir
P. P. Jansen, hoogleraar aan de techni-
Half millioen schade bij
brand in Warffum
50.000 Potten kersen en
tomatensap verloren
Een felle brand heeft in de afgelopen
nacht een grote emballageloods van de
Wilco-conservenfabriek te Warffum (Gr.)
verwoest. Het vuur, dat omstreeks negen
door een passerende arbeider werd
ontdekt, greep snel ofn zich heen. Dank
zij de samenwerking tussen de bedrijfs
brandweer en de brandweercorpsen uit
Warffum, Baflo en Usquert kon over
slaan naar het fabrieksgebouw echter
worden voorkomen. De emballageloods
ging in de vlammen op, evenals een grote
hoeveelheid verpakkingsmateriaal, een
grote partij gedroogde uien, 25.000 potten
tomatensap en 25.000 potten kersen op
sap. Verzekering dekt de schade, die op
500.000 gulden wordt geschat.
In December kwamen bij branden
is land 3 personen om het leven en
31 anderen werden gewond, terwijl voor
bijna ƒ1.004.000 directe schade werd aan
gericht (v. j. ƒ2.468.000).
sche Hogeschool te Delft; ir G. P. Nijhof,
raadgevend ingeneur te Amsterdam;
prof. ir J. Th. Thijsse, hoogleraar te Delft
en directeur van het Waterloopkundig
laboratorium; ir P. VerLoren van The-
maat, lid van het ingenieurs bureau
Hasselt en de Koning te Nijmegen.
W. de Vries, hoofdingenieur-dir. vai
Rijkswaterstaat (directie Benedenrivie-
ren), ir L. T. van der Wal, oud-directeur
hoofd-ingenieur van de provinciale Wa
terstaat van Zuid-Holland.
Secretaris der commissie is dr
van Veen, hoofdingenieur van de Rijks
waterstaat (directie Benedenrivieren)
Als adjunct-secretaris treedt op ir K. F.
Valken, ingenieur van de Rykswater
(Advertentie)
KeelP'i"*
nu vertellen <wat de
beste sigaret voor
Uiv gezondheid is?
Natuurlijk.
Vijltig millioen zijn overschreden
I
Prinses Marijke kreeg 1 dollar I
op haar verjaardag
Ijverige vrouwen lieten de breipennen tikken
HET NATIONALE RAMPENFONDS heeft de 50 millioen overschreden:
gisteravond was reeds f 51,5 millioen ontvangen voor de slachtoffers bc
van de watersnood. In dit bedrag zijn vele grote en kleine giften begrepen
die uit het buitenland bij het Paleis Soestdijk zijn binnen gekomen. Zoals t
gisteren de jarige Prinses Marijke een verjaardagskaartje ontving van een
Amerikaans meisje dat even oud is als zij: er zat een dollar in gevouwen.
„Wilt u dit bestemmen voor de watersnood in Nederland?" was er bij i
schreven.
Zo komen er dagelijks tientallen brie
ven op Soestdijk, gericht aan de Konin
gin, met giften voor de ramp kleine
bedragen vaak, zoals de 100 francs van
een weduwe uit Frankrijk (van haar
zeer kleine pensioen) tot giften van
10.000 lire uit Italië en 5000 dollar van
een Amerikaan. Alles wordt doorgezon
den naar het Rampenfonds.
Overweldigend is de belangstelling die
de Koninklijke Familie in deze dagen
uit het buitenland ontvangt. Men stuurt
naar „de Koningin der Nederlanden",
de personifiëring van Nederland in de
wereld: Engelsen, Italianen, Duitsers,
Zuid-Amerikanen, Fransen, Canadezen,
Zwitsers en ook Nederlanders. De bij
gaande brieven getuigen van een ont
roerend medeleven. Er zijn brieven van
kinderen die hun zakgeld afstaan, van
Nederlanders die reeds tientallen Jaren
geleden zijn geëmigreerd en thans nog
maar één adres in Nederland kennen:
„Koningin Juliana, Nederland".
Enkele duizenden Amsterdamse vrou
wen hebben voor de getroffenen kleding
stukken gebreid van gratis ter beschik
king gestelde wol. Meer dan 3000 pak
ketten wol met patroon en fournituren
werden door een Leidse Wolfabriek uit
gereikt. De wol kostte f 25.000.
Van het door de gemeente Velsen uit
getrokken bedrag voor de hulpverlening
is een aak gekocht die wordt ingericht
als logiesschip, waar 60 grondwerkers
kunnen slapen, eten en vertoeven. De
boot gaat eerst naar Stellendam en ver
volgens naar andere plaatsen waar er
behoefte aan is.
Leeuwarden heeft al bijna f 500.000
gegeven. Ook Tiel is de f 100.000 gepas
seerd (15000 inwoners). Op Nleuw-
Guinea is eveneens ruim een ton inge
zameld.
Het Ierse parlement heeft f 250.000 aan
Nederland geschonken. Evenals bij het
Huis van Afgevaardigden is ook bij het
Het lied der aethergolven
713 Gram 8.00 Nieuws. 8.18 Gram. 8.50 Voor
de huisvrouw 9.05 Gram. 9.35 Waterstander..
9 40 Voor de kleuters. VURO: 10.00 „Kinderen
en mensen", causerie. 10.05 Morgenwijding.
VARA: 10.20 Gram. 10.30 Schoolradio. 10.50
Orgelspel. 1115 Voordracht. 11.35 Pianorecital
AVRO: 12.00 Hammondorkest. 12.30 Land- en
tuinbouwmededelingen. 12.33 Sport en pro
gnose. 12.48 Gram. 1.00 Nieuws. 1.15 Medede
lingen of gram 1.30 Lichte muziek. 1.50 Gran
2.00 Kookpraatje. 2.20 Viool en piano. 2.a
Voordracht. 3 10 Creoolse liederen. 3.30 Musei
te-orkest. VARA: 4.00 Gram. 4 30 Voor d
Jeugd. 5 00 Gram. 5 20 Mu
handig pianospel. 8.30 „Europa één".
8 40 „Aanpassing", causerie. VARA: 9.00
Troyens Carthage", opera (acte III en
9.50 Reportage. 10.10 Buitenlands
15
Wat verbeeldde zo'n kerel zich! Vond-ie zich zelf
te goed voor hun gezelschap? Maar de schipper
bedwong zich. „Zoals je wilt", zei hij en hij
liet de handwerksman alleen. Keek niet meer
naar hem om! Die avond niet en die nacht niet.
En de volgende morgen niet, toen het schip in
Buda voor de kade kwam. Hij deed zelfs, als
zag hij niet hoe de handwerksgezel aan land
sprong eer de loopplank was uitgelegd. En toen
de vent van de kant niet meer dan een vluchtig
„Je wordt bedankt!" riep, hief de schipper
slechts even de hand ten groet. Verder bekom
merde hij zich niet meer om die passagier.
Wel om de ander; wel om Lajos.
Met hem had hij in het vooronder lang
gesproken over wat Lajos naar 3uda dreef;
over wat Lajos daar zou willen en kunnen doen.
„Als ik je ergens mee helpen kan..." had hij
aangeboden. „Als ik in Buda ben, ligt mijn schuit
altijd op dezelfde plaats en er is altijd iemand
aan boord. Mijn knecht of ik. Of allebei." Hij
wachtte een ogenblik en ging toen 'oor: „En er
is altijd plek voor een of twee man meer."
Lajos begreep; Lajos nam aan. Mocht het no
dig wezen, dan zou hij van het aanbod van de
schipper gebruik maken. En als het kon, zou hij
eerst komen overleggen.
Zo scheidden ze.
HOOFDSTUK VU
In Buda
Thomas Aczél keek verwonderd op, toen zijn
neef zo onverwacht en zo vroeg zijn werkplaats
binnenkwam Hij legde het gereedschap neer,
waarmee hij bezig was de leuning van een fraaie
stoel met snijwerk te versieren.
„Wat voert jou hier heen?" vroeg hij.
Lajos vertelde. Kort.
Zijn oom luisterde zwijgend. Het was dus ge
komen, het ongeluk dat hij had zien dreigen en
waarvoor hij Tibor had gewaarschuwd! Het on
geluk, dat Tibor niet had willen en niet had kun
nen ontwijken. En hij herinnerde zich heel scherp
zijn belofte aan Tibor: „Ik zal voor jou en je
gezin doen wat ik kan."
DE HONGAARSE
GALEISLAAF
door H. TE MER WE
„Da's erg. Dat is heel erg", zei hij. toen zijn
neef het sombere verhaal had gedaan. „En nu
ben je hier."
„Ja", zei Lajos, „nu ben ik hier Om te weten,
wat er met vader gebeurt. En om te proberen..."
„Ik begrijp je. En je doet er goed aan, bij
me te komen. Want als ik helpen kan..."
„Daar heb ik op gerekend, oom."
„Goed. Maar kom eerst mee naar binnen. Dan
kun je een hap brood eten en daar kunnen we
veiliger praten."
Dat was zo; elk ogenblik kon immers een
klant de werkplaats in komen stappen en dan
kon zelfs een opgevangen halve zin of een ge
hoorde naam gevaar betekenen In de huiska
mer kon hun gesprek ongehinderd worden ge
voerd. Een gesprek, waaraan ook Thomas' vrouw
Maria, deelnam.
Ze had haar neef verbaasd verwelkomd.
Ze had haar neef gul en gauw brood en
melk voorgezet. En toen Lajos met eten klaar
was, vertelde hij opnieuw. Uitvoeriger nu dan
straks in de werkplaats.
Zijn tante luisterde niet zo zwijgend, als haar
man gedaan had. Ze vroeg naar bijzonderheden,
vroeg hoe het nu thuis was. Met moeder. Met
de kinderen.
„Het valt wel zwaar, maar moeder weet, dat
vader in Gods hand is."
Uit de werkplaats klonk een roep.
„D'r is iemand", zei Maria. Het leek haast,
als schrok ze. Haar man stond op; ging zien.
Een ogenblik later kwam hij met een ander te
rug. „Matthias Nagy", stelde hij deze aan zijn
neef voor. „Een van de broeders. Hij kwam
iets over je vader vertellen. Mijn neef Lajos,
de zoon van mijn broer."
Nagy nam een stoel; ging zitten. Toen begon
hij: „Ik vertelde al in de gauwigheid aan Tho
mas, aan je oom, dat ik gehoord heb van zijn
broer, dat is dan jouw vader."
Lajos knikte, zag hem gespannej» aan. Wat
wist Nagy van vader? Ze hoefden niet lang te
wachten, de drie. En ze hoefden niet lang te luis
teren. Want veel wist Nagy niet Maar wat hij
wist, was belangrijk genoeg. Hij had het die mor
gen pas gehoord, was dadelijk naar de schrijn
werkerswmke! gekomen, om het te vertellen.
Een buurman van hem. „je weet wel, Thomas
Stanislas Basoski. de koperslager, die schuin te
genover me woont", had de vorige dag gezien,
dat een boerenkar de poort was binnengereden.
dag 8 00 Nieuws,
ïztek. 8.45 Gram. 9.00 Voor
1.15 Lichte muziek 145 Gram. 2.00 School
radio. 2.30 Gram. 2.50 Sopraan en plano. 3.05
Gram 3.15 Voordracht. 3 35 Harpensemble.
4 00 „De aanleg van een mooi gazon", cause
rie 4.15 Sopraan, viool, clarinet en plano
4,35 Gram. 5.00 Harp. fluit en cello. 5.30 Mlll-
reportage 5 40 Gram. 5 45 Fries progr
zndlng: Verklaring en toelichting. 7.30 Gr'.
8 00 Radiokrant 8.20 Kapelkoor en solisten
9 30 „Bij de dijken" 9 55 Marinierskapel. 10.23
11.30—12.00 Gram
1115 Intern.
izlek. 1.55 Weer-
.55 Weerber
n. 8.00 Lichte
izlek. 8.40 Causerie. 9 00 Klankbeeld 9 45
10 00 Nieuws. 10.15 Amerik. nleuws-
10 30 Gev. progr 1100 Planorecital.
overzicht 1 15 Gev. muziek 1.45 Orkestcon
cert 2.45 Voor de kinderen 3.00 Voor de
vrouw 4.00 Dansmuziek. 4.45 Gev. muziek.
5.15 Mrs. Dale's Dagboek. 5.30 Orgelspel 8 00
Variété orkest en solist 6 45 Verzoekprogr.
7 15 Klankbeeld 7 45 Hoorspel. 8 00 Nieuws
8 25 Sport. 8.30 Gev. progr. 9.00 Idem 9.45
0 05 Voordracht. 0.20 Gev. muziek. 0361 0
Nieuws.
Frankrijk. Nat. Program 347 m. 12.30 Or
kestconcert. 100 Nieuws. 135 Israëlische uit
zending 6.30 Amerik. uitz. 7.10 Klassieke mu
ziek. 8.00 „Glannlna et Bernardlne" opera
10.53 Gram. 11.00 Planorecital. 11.45—12.00
Nieuws. 1.10 Causerie.
>ncert. 2.00 Schoolradio. 3.30 Grar
item Radio-Universiteit. 10.45 Gra
„00 Nieuws.
Brussel 484 m. 12 05 Gram. 1.00 Nieuws 1.10.
2 30. 3.00 en 3.45 Gram. 4.00 Dansmuziek. 5 00
5 15 Gram. 5.20 Pianorecital. 5.50 Gr
Televisie Loplk.
AVRO 20.1321.45 1. „We
bont" 2 Weerpraatje. Pauze. 3.
Amerikaanse Congres een wet ingediend! on
om de immigratiewetten op te schorten m
ter toelating van 50.000 getroffen Ne-jde
derlanders. De voorsteller is Senator kc
Homer Ferguson uit Michigan. da
Dit jaar geen verkiezingen tri
in Noord-Oostpolder af
De Noord-Oostpoldercommissie voor al. de
gemene belangen, waarin de A.R. partij, og
C.H.U., K.V.P.. P.v.d.A. en de Vereniging ve
Polderbelangen vertegenwoordigd zijnj
heeft gistermiddag het voorstel van de
landdrost aanvaard om, met het oog op
de te verwachten gemeentelijke indeling; W(
1953 geen verkiezingen te houden vooi
i nieuwe poldercommissie. De commisL
zal dusaanblijven tot het moment|Bl
waarop eventueel in 1954 een nieuwe gej-|r
meenteraad zyn intrede zal doen.
(Advertentie)
Dames! Vooral nu
Hamea-Gelei voor Uw handen
ka
IN DE buurt van het tegenwoordige
Abadan waar de Engelsen en
Perzen ruzie hebben over de olie
woonden ruw 3000 jaar geleden de
Chaldeërs. Dit volk veroverde in de
7e eeuw v. Chr. Baby Ion en werd
daardoor heerser over Babylonië en
erfgenaam van Assyrië. De Chal
deërs hebben de Babylonische taal,
godsdienst en beschaving overgeno
men en de grote koningen over het
z.g.n. Nieuw-Babylonische rijk, t.w.
Nabopolassar en Nebukadnezar zijn
dan ook geen echte Babyloniërs, maar
Chaldeërs geweest. „Chaldeër" werd
de naam voor de heersende klasse en
de dynastie en later vooral ook de
aanduiding voor de priesters en daar
na bij de Grieken en Romeinen een
naam voor de beoefenaren van de
specifiek Babylonische wetenschap:
de astrologie. (Van deze laatste erfe
nis is de Westerse wereld ook na
duizenden jaren nog niet bevrijd!).
Hoe het ook zij, reeds sedert 2200
v. Chr. hadden de Babyloniërs zich
bezig gehouden met het bestuderen
der hemellichamen, uit welker loop
zij de toekomst meenden te kunnen
voorspellen. Zij tekenden toen b.v. de
waarnemingen op over maansverduis
teringen, waar onze moderne astro-
nomen nog nut van hebben.
Maar de waarnemingen waren nog i
zeldzaam en geschiedden bovendien
zeer onnauwkeurig en onstelselmatig.
Eerst sedert 747 v. Chr. werden stel
selmatige observaties verricht over
bepaalde bewegingen, conjuncties en
opposities, ever kleur, lichtsterkte e.
d., waarvan nauwkeurig aantekening Zc
werd gehouden. Helaas is hiervan een T(
gedeelte verloren gegaan.
De lijsten met waarnemingen van bi
de Chaldese astronomen beslaan een or
onafgebroken periode van 360 jaar, nê
de langste reeks die in de geschiede- im
nis der sterrekunde bekend is. Hier- m
door was de Chaldese wetenschap in kr
de 5de en 4de eeuw v. Chr. in staat hc
bewegingen van de zon en bepaalde w
planeten te berekenen per jaar, per et
maand, per dag, enz. met een zó ver- |ni
bluffende nauwkeurigheid, dat hun sp
becijfering vaak slechts enkele secon- ni
den verschilt met de cijfers van te- k<
genwoordig. Oi.danks de gebrekkige v;
instrumenten die zij ter beschikking
hadden, hebben zij in de berekening
van sommige omlooptijden van de
maan de moderne astronomen zelfs j
nog overtroffen. Dit kwam. omdat zij
beschikten over een lijst met
nemingen van de maan (naar hun
mening het belangrijkste hemel
lichaam, dat het lot der mensen be
paalde) over een periode van ruim
3ti eeuw. Een zo lange lijst staat geen
sterrekundige van onze tyd ter be
schikking, want de langste staat van
observaties, waarop de Westerse be
schaving in dit opzicht kan steunen,
stamt van 1750 en betreft de waar
nemingen aan de sterrewacht van
Greenwich.
Maar ook zonder Chaldese tabellen
blijft de Babylonische wetenschap en
-godsdienst in onze herinnering, want
u en ik hebben dagelijs met de res
tanten daarvan te maken.
Daarover morgen,
(Nadruk verboden).
M
