In Nieuwe Tonge begint het
weer te dagen
Een paar honderd mannen staan
klaar met de mouwen omhoog
rr
„Wat we nodig hebben is: een
sterk volhouden"
Invitatie-concert van Nieuw
Leven
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
te)
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1953
Mede vooi Leidens rekening
(Van een onzer verslaggevers)
NIEUWE TONGE OP OVERFLAKKEE, zes kilometer van Middelharnis. is een
geteisterde plek. In die catastrofale nacht van Zaterdag op Zondag doorbrak
het wilde water bultendüken cn binnendijken. Het stormde met tomeloos geweld
op het rustende dorp aan. verzwolg polders en landerijen, hoeven en huizen, mensen
en vee en raasde voort tot al het geredde leven was gevlucht naar een nog droog
oord, dat dorp gebleven is. Nieuwe Tonge is geen dorp meer. Maar het kan het
weer worden. En daarom staan de gezichten van de paar honderd mannen, die
toen het water z'n verwoestende werk had gedaan, zwijgend op deze plaats zy
teruggekeerd, niet verbeten en zijn hun weinige woorden niet opstandig. „We be
ginnen opnieuw. We vertellen maar niet aan onze vrouwen en kinderen, hoe ons
dorp er nu uitziet. Ze zouden het toch niet begrijpen. Maar als ze terugkomen, moet
het weer bewoonbaar zijn." Bewoonbaar.
Ja, de burgemeester van Nieuwe Tonge
heeft dit woord toch niet uit zijn w
denboek geschrapt. Zijn natuur verdraagt
dat niet. H:j staat aan het hoofd van alles
wat er nu in Nieuwe Tonge gebeurt. Op
bouw kan dat voorlopig nog niet zijn
Berging, opruiming en voorlopig herstel
van de dijken. Kleine woorden. Maar wat
betekenen ze veel.
„U moet wel veel moed hebben
actief burgemeester van zo'n dorp te
zijn."
„Die moed heb ik. En alle mannen.
Als er één ding is, dat we gemeenschap-
I pelijk hebben, dan is het de vaste wil
end om er bovenop te komen. Als we pessi-
worden, is de boel verloren. Red-
Neideloos. We moeten dagelijks proberen de
'tor, kop er vóór te houden. Dat moet iedere
dag opnieuw. Want de dagen zijn alle
maal grauw en ze zijn allemaal anders.
Anders in droefheid en pijn, in het
>n. trieste en het akelig-verrassende. We heb-
'ben nodig een sterk vólhouden Een on
afgebroken er-doorheenwillen-gaan. Dan
zuilen we er komen. En dan kunnen we
alJ de mensen en de dieren terugroepen Dèt
ogenblik geeft ons moed. Want we willen
verder leven. In ons Nieuwe Tonge."
d« Het verhaal
We zijn een dag in Nieuwe Tonge ge-
weest. Omdat Leiden dit Flakkeese dorp
jgaat adopteren, in samenwerking met
Leidschendam en Rijswijk (Z.-Holland),
j Burgemeester C. van Hofwegen had het
1 Jruk toen we er .kwamen. Wanneer zou
1 hij het dat niet hebben! Maar de ver-
y legenwoordigers van de Marshall-hulp
ae'\ hadden hem nog maar een kwartier
nodig. In dt kamer van de gemeenteraad
l heeft hij ons het verhaal van Nieuwe
I Tonge gedaan. Zonder pathos Af en toe
1 [onderbroken voor een slok sinas.
„In de nacht van Zaterdag op Zondag
n half drie werd ik opgebeld. Het water
deed bij Battenoord, een gehucht, dat bij
Nieuwe Tonge hoort, zo raar. Het kwam
zo hoog, dat het wel aanbeveling ver
diende snel te komen kijken Ik kleedde
aan, alarmeerde het hele personeel
de brandweer en liet ook het ge-
meentepersoneel wekken. We zijn toen
naar Battenoord gereden.
't Was inderdaad ongewoon. De woeste
golven kwamen nog wel niet over de dijk
heen, maar we hadden al gauw in de
gaten, dat de situatie met de minuut be
roerder werd. We hebben eerst de vrou-
kinderen van Battenoord naar
Nieuwe Tonge vervoerd. Dit is een mis
lukking en een succes geworden. Bij het
reddingswerk zijn helaas een vrouw en
een kind omgekomen. Maar het voor
deel was, dat door het leven van de auto's
het dorp Nieuwe Tonge langzaam ont
waakte. De een waarschuwde de ander.
De mensen hebben zich direct voor el
kaar verantwoordelijk gevoeld.
Niet allen kwamen terug
Om kwart over drie brak de grote
dijk bij Battenoord door. Toen viel er
te redden. Ikzelf was met
geïsoleerd. We hebben ge.
probeerd verbinding te krijgen met
Nieuwe Tonge, maar dat lukte niet. Eén
enkele mens zou het op die dijk niet
gehouden hebben. Daarom gaven we el
kaar stevig een arm. Twee groepen van
vier. Nóg was de storm sterker. Drie
mannen werden losgerukt en in het
kokende water gesmakt. -Eén werd de
lucht in gezogen en op het dak van een
boerderij geslagen. Daar heeft hij een
vast punt- gevonden, dat zijn behoud is
geworden. In het aardedonker van de
nacht konden we niets beginnen. We
moesten op het morgenlicht wachten
Zondagmorgen kwamen we in Nieuwe
Tonge terug. Met z'n vieren."
Onder het vertellen komt een Jongen
binnen. „Er zijn mensen uit Zwitserland
U te spreken." Buitenlanders, die
het rampgebied zijn gesneld om
sen-in-nood te dienen. „Ze moeten
maar even wachten," Er wordt nog een
krat met cider en chocolademelk in een
hoek gezet. Water is er niet. Een vracht
wagen stopt voor het gemeentehuis. Met
eten uit Middelharnis. Een keuken ls er
niet. De radio geeft een kinderliedje. Hij
speelt op vier batterijen. Waarom zou hij
niet spelen in dit doodse oord? Het leven
komt er weer en het krijgt langzaam en
vaag zijn vormen terug.
Verschrikking en optimisme
Burgemeester Van Hofwegen gaat ver
der. .Toen we in Nieuwe Tonge terug
kwamen, viel de verschrikking op ons.
Maar we werden tegelijkertijd met op
timisme beladen door de houding van
de bevolking. Er is geen sprake geweest
van een paniekstemming.
We hebben vlotten gemaakt van olie
vaten en planken. Dat ging met hangen
en wurgen. Waar moest je al die touwen
vandaan halen? En ze moesten lang zijn
Heel het dorp stond onder water. De
waterhoogte varieerde van tien centi
meter tot twee meter. We hebben de
mensen uit de woningen gehaald en
het centrum van het dorp gebracht. Daar
zijn kleine huizen, waarin wel honderd
mensen /erden ondergebracht. Rustige
mensen, maar toch wel vreesachtig,
perig en vermoeid. Wat hebben z«
kaar geholpen. De voorraden van
levensmiddelenwinkels werden in beslag
genomen Zodoende konden we een
mitieve distributie op touw zetten. Eén
brood per gezin bijvoorbeeld.
Dinsdagmorgen om tien uur kregen we
contact met de buitenwereld.
Zondagmorgen vroeg vas de stroom al
uitgevallen. We hebben herhaalde malen
geprobeerd contaci te krijgen met de
burgemeester van Middelharnis en ook
met Dirksland Maar geen -ucces. Dins
dagmorgen dan roeiden twee brandweer-
We zijn begonnen mef het bergen van
eerste lijken en cadavers en met het
dichten van het eerste gat in de Molen
dijk by de molen, een gat van twintig
r lang. Duizend zandzakken en
honderd vrachten zand zijn er in ge
gaan De weg van Middelharnis naar
Nieuwe Tonge was gelukkig enigszins
berijdbaar, zodat er voldoende zand kon
worden aangevoerd.
Ik heb toen verder contact gezocht
met de Ned Heide-maatschappij ei
Provinciale Waterstaat voor het herstel
van de andere dijken Met de weg
Battenoord hopen we vandaag (Dins
dagredactie) klaar te komen. Dat
van groot belang, omdat we dan de
haven van Battenoord voor het aar
ren van allerlei materiaal kunnen ge
bruiken".
Voorwerp van solidariteit
Dat is het korte verhaal van Nieuwe
Tonge. Komt de lezer er nog van onder
de indruk? Och, het kan zijn, dat
ook aan deze dingen wennen. Er wordt
al zo lang over dat verdronken land met
al z'n verschrikking geschreven ei
zijn zo vee) stadjes en dorpen, die de
laatste tijd onze aandacht heboen opge-
Het één verdrong het ander. Daar
komt nog bij. dat in Nieuwe Tonge niet
het dieptepunt van de ramp ligt. Dat is
maar netjes in jullie pakhuizen lig
gen straks komen we het halen!"
Op officieel briefpapier van de ge
meente Nieuwe Tonge schreef burge
meester Van Hofwegen met vaste
hand de aantekeningen: „Leiden
adopteert met Leidschendam en Rijs
wijk alleen in Leiden al 25 vrach
ten goederen waarde van kleding,
dekking en meubilair geschat op
f 800.000."
Woningen en mensen
In Nieuwe Tonge hebben ongeveer 350
woningen zeer grote schade opgelopen.
Het gemeentebestuur houdt er rekening
dat een groot gedeelte zal moeten
vorden afgebroken. Op een rondwande-
ing door het dorp is ons wel gebleken,
dat dit geen voorbarige berekening, is.
Er is dan ook nog geen kijk op terug
keer van de bevolking. De burgemeester
verklaarde, dat voor de meeste gezin-
op een langdurige evacuatie moet
worden gerekend.
Op het ogenblik werken in Nieuwe
Tonge 250 man. Zij proberen een beetje
orde op zaken te stellen. Maar ze weten
goed. dat er voorlopig van orde geen
sprake kan zijn. Maandagmiddag is er
een vrouwelijk hulpcorps uit Wassenaar
en Voorburg aangekomen. De centrale
keuken van Middelharnis zorgt voor eten
voor de werkers van Nieuwe Tonge.
Maar nog deze week zou men een eigen
keuken krijgen.
Wat het schoonmaken betreft ge
nieten bepaalde winkels voorrang,
opdat de eigen middenstand de men
sen langzamerhand van de meest
nodige levensmiddelen kan gaan
voorzien. De burgemeester achtte het
voor de naaste toekomst van het
grootste belang, dat er op zeer ruime
schaal woningen worden gebouwd en
dat er zeer veel mensen komen wer
ken.
Belangstelling
De belangstelling voor Nieuwe Tonge
is steeds groot. Dat doet de mensen goed.
Ze vinden het ook prettig om de afwis
seling. Koningin Juliana. Prins Bern-
hard. de commissaris van de Koningin
in. Zuid-Holland en minister Mansholt
zijn er al geweest. En dan komen er
veel journalisten op bezoek, nog
buitenlandse dan binnenlandse. Op de
Woensdag na de ramp reeds heeft men
er een journaliste uit Argentinië ont
vangen. Zij was de eerste. Verder zoch
ten verslaggevers uit Brazilië. Portugal.
Engeland. Zweden. Finland en Duitsland
de burgemeester op. De heer Var. Hof
wegen voerde vraaggesprekken voo.
Duitse en de Zweedse radio. En dan niet
te vergeten de hulpactie van het Rode
Kruis
Zo werken al die contacten van
buitenwereld met Nieuwe Tonge ook
mee om er bij de werkers de moed ir
te houden. Het bericht uit Leiden be
tekende eveneens een lichtpunt er bij
De heer L. Questroo, lid van de Leidse
rr ad, die op uitnodiging van twee Leidse
bladen de reis meemaakte, deelde het
de burgemeester mee. Hij was niet
„officiële" vertegenwoordiger van
gemeentebestuur. Maar dat was voor
Nieuwe Tonge dan ook niet belangrijk.
Een officieel bezoek van het Leidse ge
meentebestuur aan de getroffen plaats
zal ongetwijfeld volgen.
Orthodox en vooruitstrevend
Op 1 Januari van dit jaar bedroeg het
aantal inwoners van Nieuwe Tonge 2186.
In de kom van het dorp stonden vier
honderd huizen. In totaal waren er 650.
liet aantal boerderijen schatte de bur
gemeester op vijftig.
Het dorp heeft één kerk, de Hervorm-
De „ring" van Nieuwe Tonge, waarin de Hervormde kerk staat. De
oude eik heeft het water van 1944-'45 overleefd, maar deze ramp zal
ook wel zijn afsterven betekenen. In de kerk heeft het water zo hoog
gestaan, dat de kussens van de banken naar het torenportaal zijn ge
dreven. Op de banken ligt het slik een centimeter dik, op de vloer min
stens tien. In de tuin van de kerk zijn duizenden uien, aangespoeld uit
de verdronken landerijen, achtergebleven.
lieden uit Dirksland het dorp binnen om
zich van de situatie op de hoogte te
stellen. En Woensdagmorgen kon de
gacuatie van de gemeente beginnen.
Per duck zijn de mensen naar het
drooggebleven Dirksland vervoerd. Ze
ventig man per keer. Woensdagmiddag
kwam er nog een helicoptère bij. In de
Christelijke school van Dirksland wer-
ze opgevangen om later naar het
evacuatiecentrum-Rotterdam te worden
gebracht Niet alle mensen konden wor
den gered. Het aantal doden veel
ouden van dagen en kinderen schat-
;n we op een tachtig. Er zijn er pas
;n kleine veertig geborgen.
Donderdagmiddag om één uur was de
evacuatie voltooid. Ik zat als laatste man
:n helicoptère boven het dorp, toen
ik bij een schuur aan de Molendijk nog
verloofd paar knus op een veiling-
kist zag zitten. „Dalen, piloot", zei ik.
We hebben het paartje gestoord, het op
gepikt en naar een betere plaats ge
bracht.
Rusten ót werken
Een dag later ben ik in het dorp terug
gekomen. Met een zwager, die bij de
grote vaart heeft gewerkt en zat te
popelen om ook wat te doen. We vonden
het dorp twintig m i van de mare
chaussee, die de bewaking op zich had
den genomen, en een militaire arts. Het
bleek, dat in de buitendijk van Bat
tenoord een gat van 150 meter was ge
slagen en dat er in de binnendijken een
25 gaten zaten, in lengte variërend van
vijf tot 250 meter. Vooral in dt richting
Battenoord vertoont het dorp een ver
bijsterende ravage.
Vrijdagmiddag heb ik de raadsleden,
de nationale reserve, het gemeente-
personeel. de reserve-rijkspolitie en het
corps luchtwachtdienst opgeroepen de
hulpverlening ter hand te nemen. En
Zaterdagavond beschikte ik over 25
mensen. Zondag zijn we aan het werk
gegaan. Het was biddag. Dat wist ik. Ik
heb de mensen toen voor de keuze ge
steld: rusten en rouwen óf -ve-kén. Ze
hebben aet laatste gekozen. Waarmee
niet gezegd is, dat er niet geoeden
niet gerouwd i*.
i. Oude Tonge is veel erger. Het doden
cijfer is daar driehonderd. Een fotograaf
had veertien dagen door het rampgebied
gezworven. Oude Tonge deed bij hem
de deur dicht. „Nu moet ik er beslist
week uit". „Ik zette m'n motor aan
cant van de weg, want ik moest
ovèrgeven. En ik had niet gegeten.
'tWas louter van de verschrikkelijke
narigheid".
nu mag Leiden Nieuwe Tonge
adopteren We vinden het niet nodig, de
een macabere tekening vai
toestand in dit dorp voor te zetten
ofschoon de zichtbare werkelijkheid
macaber genoeg is. Het onopgesmukte
relaas van zijn moedige burgervader
toch is genoegzaam om bepaald déze
sen in liefde en opofferingsgezind
heid te gaan helpen. Er zijn misschien
heel weinig Leic-enaars, die wel
in Nieuwe Tonge zijn geweest. We
zullen er wellicht ook nooit komen.
Daarom hebben we deze simpele Indruk
geschreven. In de hoop en in de
wachting dat de Leidenaars deze zullen
bewaren. Op papier en in het hart.
Nieu-.ve Tonge is geworden het voor
werp van onze solidariteit
De burgemeester wist het nog niet,
dat men zijn gemeente aan Leiden
had toegewezen. Op het horen van
het bericht keek hij een beetje be
duusd. Alsof hij wilde zeggen: „Wat
moeten jullie adopteren? Er zijn hier
toch geen mensen meer!" Geen men
sen meer. De werkers worden tegen
het vallen van de avond naar Dirks
land gebracht. Dan is het dorp leeg.
Schijnbaar doodgebloed. Maar als het
ochtendlicht traag doorbreekt, staan
zij alweer klaar met de mouwen om
hoog. Iedere dag. En als ploegbaas
Van Hofwegen hij wil niet méér
zijn en niet minder dat beeld voor
zijn ogen ziet, ja dan is die Leidse
hulp verbazend prachtig. „Laat het
Een beeld van de ravage, die
storm en water aan de Molen
dijk van Nieuwe Tonge, die
naar het centrum voert, aan
richtten. Zeer veel huizen aan
deze dijk moeten worden af
gebroken. Langs de woningen
hangen de draden voor de
noodverlichting, die er nog
niet is. Gas en water zijn er ook
nog niet. Toen wij er waren,
kwam juist het bericht binnen,
dat waarschijnlijk eind deze
week weer gas kan worden ge
leverd, zij het op beperkte
schaal.
hebben een dorpshuis gesticht. De
gemeente stelde een maatschappelijk
werkster en een jeugdleider aan. Er
is ook een stichting gezinsverzorging.
En dan nog een stichting dorpsge
meenschap, die vooral culturele be
doelingen heeft en waarvan vrijwel
alle plaatselijke verenigingen lid zijn.
Dat gaat van de geitenfokvereniging
tot aan de muziekvereniging".
Het college van B. en W. had In prin
cipe reeds besloten tot de stichting van
een badhuis met zwembad. Het riole
ringsplan met zuiveringsinstallatie is
voor drie-kwart uitgevoerd, maar men
vreest, dat ook op dit punt opnieuw zal
moeten worden begonnen. Er was drie
ton uitgetrokken.
De begroting van 1953 toont een tekort
van f 15.000. Toen de burgemeester dit
bedrag noemde, lachte hü een beetje
ironisch. „Hoe groot het tekort nu we)
is, kan Ik niet zeggen. Ik zou er ge
makkelijk een millioen naast kunnen
zitten".
Nieuwe Tonge ls de eerste gemeente
van de heer Van Hofwegen. Per 1 Sep
tember 1947 werd hij tot burgemeester
van deze gemeente benoemd. Hij werd
geboren in Gouda en was eerst werk
zaam als adjunct-accountant bij de ge
meente Rotterdam.
De geschiedenis van het dorp gaat vol
gens de beschikbare gegevens terug tot
omstreeks 1450. De plaats heeft zich uit
gebreid vanuit de „ring", waarin de kerk
staat. De Hervormde kerk moet dateren
van omstreeks 1500. Het is een kruiskerk
waaraan in de loop der eeuwen heel wat
Burgemeester Van Hofwegen in gesprek met de heer Questroo, lid van
de Leidse gemeenteraad, die op uitnodiging van twee Leidse dagbladen,
waaronder het onze, de reis naar Nieuwe Tonge meemaakte. Zij staan
hier op de dijk tussen het getroffen dorp en Dirksland, waarin een gat
van een kilometer lengte is geslagen. Ongeveer honderd meter achter
hen is een ziekenauto uit Dirksland met de chauffeur van de dijk ge
spoeld. Deze is nog steeds niet gevonden. Achter de huizenrij bevindt
zich de nieuwe wijk van het dorp, die ook voor een groot deel verloren
is gegaan.
de kerk. De bevolking ls dan ook over
wegend Hervormd (ongeveer zeventig
procent). De leden van de Geref. Kerk
en van de Geref. Gemeente kerken in
Middelharnis, evenals het groepje vrij
zinnigen, dat zich bij de Remonstrantse
Gemeente aldaar heeft aangesloten. De
predikantsplaats in de Hervormde Ge
meente is reeds vier jaar onbezet.
De gemeenteraad van Nieuwe Tonge
is aldus samengesteld: twee A.R.P., twee
S.G.P., twee P. v. d. A. en één midden
standspartij. De burgemeester is lid van
de Partij van de Arbeid. Wethouder G
A. J. Opstelten is A.R. en wethouder A
van Alphen is Staatkundig-Gereformeerd
De samenwerking in de raad noemde de
burgemeester heel goed.
Nieuwe Tonge is tamelijk streng
orthodox. Zoals trouwens geheel
Goeree en Overflakkee. En toch kan
men van de bevolking niet zeggen,
aldus de heer Van Hofwegen, dat ze
niet vooruitstrevend is. „We hebben
hier dingen kunnen doen, die in een
andere orthodoxe gemeente uitgeslo
ten zijn. Er is bijvoorbeeld een sport-
tèrrein (voetbal en korfbal) aange
legd met de medewerking van de ge
hele burgerij en de gehele raad. We
gedokterd is. Helaas niet altijd verant
woord. Het interieur echter is bewon-
c-.enswaardig. De kerk ls nu droog,
maar het water heeft er meer dan een
aaeter hoog in gestaan. De kussens van
de banken zijn alle naar het torenpor
taal gedreven. Op de banken is een laag
slik met een dikte van een centimeter
achtergebleven. De laag op de grond ls
zeker tien centimeter dik.
Tweede evacuatie
De bevolking weet wat evacuatie ta.
Van September 1944 tot aan de bevrij
ding heeft de gemeente ook onder wa
ter gestaan. Maar lang niet zo erg. De
schade aan de gronden was toen veel
omvattend Door intensieve polderbema
ling heeft men echter de bodem in korte
tijd weer betrouwbaar kunnen maken.
Nieuwe Tonge is een landbouwplaats.
Uien ziet men overal. Nu niet op de lan
derijen. maar in de straten en in de
huizen. De landen zijn leeggespoeld. Ook
woyden er veel suikerbieten verbouwd.
De schade aan de grond zal nu niet zo
groot zijn, omdat het land niet zo lang
onder water staat. De schade aan de
veestapel daarentegen ls wel omvangrijk.
Naar schatting zijn er vijftig paarden en
tweehonderd koeien verdronken. Deze
aantallen kunnen nog gemakkelijk toe
nemen. Er staan immers nog verschei
dene boerderijen in de watervlakte, die
Ter gelegenheid van het zevende lustrum
Als voorslag op de feestavond van
Zaterdag as. verzorgde de arbeiders-
muziekvereniging Nieuw Leven, die haar
35-jarig bestaan dit jaar herdenkt, een
invitatieconcert. Alle belangstellenden
hadden bovendien vrije toegang. Des te
meer bevreemde het, dat de gehoorzaal
maar schaars bezet was. Voor een har-
monie-in-feeststemming is zo'n schrale
opkomst niet bepaald aanmoedigend.
Aan onze beschouwing dient een com
pliment vooraf te gaan. Het concert be
gon prompt op tijd, de pauze lag op de
minuut af tussen kwart vóór tot kwart
óver negen en het einde kwam klokslag
Agenda voor Leiden
Donderdag
Casino. 7 en 9.15 uur: Chr Filmactie.
Kleine mensen op de grote weg.
Stadsgehoorzaal 8 uur: Residentie
orkest, Janine Dacosta. piano.
Antonius-clubhuis. 7 en 9.15 uur: K. en
O., Noorse film. Het verboden oerwoud.
Levendaal. 8 uur: Ds C. Jongeboer van
Lisse over de Heilige Doop.
Vrijdag
Antonius-clubhuis, 8 uur: K. en O.,
poppentheater „In den vroeden zotskap'
vertoont „Reinaert de Vos".
Snouck-Hurgronjehuis, 8 uur: K. en
O., cursus psychologie.
Zuiderkerk, 8 uur: bijeenkomst ter
gelegenheid van Wereldgebedsdag.
Vlies. 8 uur: Expogé, mevrouw O.C.D
Idenburg-Siegenbeek van Heukeiom
over Zuid-Afrika, met films en kleuren
foto's.
Schouwburg, 8 uur: Hoofdstad-operette
met G'schichten aus dem Wienerwald.
Pieterskerk, kwart over 7 tot kwart
voor 8: Avondgebed.
Gymnasium. 8 uur: volleybal, Leiden
—Rotterdam.
Oegstgeest, Zendingshogeschool.
8 uur: bijeenkomst Wereldgebedsdag.
Zaterdag
Volkshuis, 4 uur: drs D. G. Ruarus
over Vrees, angs en leugen in het kin
derleven.
Schouwburg. 8 uur: Leidse gymnasias-
tenbond. uitvoering ten bate van het
Rampenfonds.
Jacobazaal Burcht, 35 uur: receptie
Nieuw Leven. 7e lustrum.
Stadszaal. half 8: jubileumfeestavond
Nieuw Leven
l'entaons tellingen
Prentenkabinet 26 uur: tekeningen
van Gentenaren Julea de Bruycker en
George Minne (tot 21 Februari)
Lisse. Bloemlust (t.m. 21 Februari)
Nachtdienst apotheken
Apotheek Kok, Rapenburg y. tel. 24807,
en apotheek Tot hulp der Menschheid,
Hooigracht 48. tel. 21060.
Terug in Leiden
Volgens mededelingen van de com
mandant zeemacht Nederland zullen de
volgende Leidse militairen van de zee
macht vermoedelijk op 4 Maart met de
Piet Hein uit Korea in ons land terug
keren (plaats van aankomst Den Helder):
J. Heymans, Floresstraat 2a; J. W.
Veldhuizen, Zonneveldstraat 19; J.
Stam, Herenstraat 16a, A. Veld. Rijndijk
straat 84; J Beij. Gortestraat 79 en M.
L. Rijnhout. Herenstraat 115.
Uitvaartdiensten voor in
Korea omgekomen
Leidenaar
Zoals reeds werd gemeld, is op 14 Fe
bruari in Korea gesneuveld de korporaal
le klasse B. A. de Roo uit Leiden Kor
poraal De Roo was 24 jaar en ongehuwd:
hij woonde Schoolstraat 6 Nadat hij twee
jaar in Indonesië had gediend, was hij
negen maanden geleden naar Korea ver
trokken. In Mei hoopte hij terug te ke
ren; hij wilde beroepsmilitair worden. In
de R.K kerk aan de Herensingel zullen
Zaterdagmorgen de uitvaartdiensten wor.
den gehouden.
Slagerij geopend
Slager Piet de Bruyn uit Bussum heeft
vanmorgen een filiaal te Leiden geopend,
en wel in het pand Hogewoerd 72. v
in zijn vader voorheen het poeliersbedrijf
uitoefende.
Opbrengst oliebollendag
De oliebollendag. die Dinsdag ln Lei
den werd gehouden, heeft voor het Ram
penfonds op negentien gulden na f 1000
opgebracht. Er zijn meer dan 20 000 bol
len verkocht.
Vijftigjarige echtvereniging
Het echtpaar O. J. Spierenburg—M. de
Roode, Haagweg 48. hoopt op 6 Maart
de 50-jarige echtvereniging te vieren.
niet te bereiken zijn. Het aantal
dronken varkens is zeer groot
Wij vernemen nog, dat het ge
meentebestuur van Leiden waar
schijnlijk reeds begin volgende week
een bezoek aan Nieuwe Tonge zal
brengen.
Een dergelijke stipte en precies
afgemeten gang van zaken mag (als na-
•olgingswaardig voorbeeld!) toch wel
ven worden vermeld!
We hebben dit harmoniecorps deze
vond leren kennen als een ijverig en
toegewijd blazend ensemble. Onder de
spelers bevinden zich enkele gerouti
neerde krachten (o.a. bij de baritons). Het
echter jammer, dat de samenstelling,
wat de kwaliteit aangaat zo heterogeen
Een oude wijsheid leert ons. dat een
ketting niet sterker is dan de zwakste
schakel. Daf geldt mutatis mutandis ook
harmomegezelschap. Als er zich
onder de klarinetisten, de saxophonisten
de bespelers van trompetten en trom-
ïes zwakkere broeders bevinden, moet
zich die omstandigheid op de totaalklank
wreken. Er waren intussen vele momen
ten, dat men als geheel de moeilijkheden
wel aén kon. bijv. in de beide marsen,
het begin van de Erlkönig-ouverture
(Joh Boers) en ook in de Mozart-fantasie
(een zeer weinig geslaagde compositie
van Higuet).
Laat dit orkest, dat werkelijk wel tot
iets in staat is. zich echter tot eenvoudi
ger werken bepalen (niet by'v de veel
te moeilijke Meyerbeer-fantasie van
Tobani). De ijverige dirigent moet ook
zijn geestdrift de tempi zo op
jagen als bijv. in de Sinfónia van Joh.
Chr. Bach (het allegro van de achttien-
^■■■■IMlHandante!). Verschillende
spelers komen dan in ademnood en van
een rustige, zorgvuldig gevormde melodie
(tot de slotnood toe) kan geen sprake
zijn. Het was daarom geen wonder, dat
er nu en dan vlugge nootjes uitvielen en
de klank nogal eens rammelde. Het over
heersende forto (zonder veel nuancering)
kon dit alles niet verbergen.
We schreven deze dingen niet uit lust
tot fitten. Wanneer Nieuw Leven in zijn
geheel tot een rustiger concentratie komt,
deze richt op voor dit orkest speelbare
werken en alle leden afzonderlijk zich
zetten tot het voortbrengen van een gave
toon. dan zal men ongetwijfeld in korte
tiju een rondom bevredigend spel berei
ken. Daarvoor staan de goede wil en de
ruimschoots aanwezige musiceervreugde
borg! Joh. van W.
Boomkwekerij allerlei
Filmavond voor Tuinbouw
en Plantkunde
De grote bovenzaal van het Vlies was
gisteravond aardig vol belangstellenden,
toen de heer H. A. Marinus, administra
teur van de Ned. algemene keuringsdienst
voor boomkwekerijgewassen daar op uit
nodiging van de maatschappij voor tuin
bouw en plantkunde een film inleidde,
die de veelomvattende titel droeg van
„Boomkwekerij allerlei".
Het doel van deze film, die ver
vaardigd werd door do heer Marinus in
opdracht van de keuringsdienst, is: de
Nederlandse boomkwekers te laten ken
nis maken met elkanders werk, de fruit
kwekers te laten zien. met hoeveel zorg
vuldigheid er wordt gewerkt, en het
werk van de keuringsdienst ln een hel
der licht te stellen. Zoals men weet, werd
de keuringsdienst in 1943 opgericht als
overkoepelend orgaan van bestaande
plaatselijke diensten en verenigingen en
er bestaat een prettige samenwerking
tussen deze dienst en de kwekers
De film opgenomen in zwart-wit (be
halve sommige close-ups van bloeiende
en vruchtdragende bomen), was van bui
tengewone kwaliteit en boeide de aan
wezigen zeer. Na de pauze werden op
namen vertoond van Amerika en Afrika,
waarbij zeer zeldzame opnamen van broe
dend vogels, van kuitschietende vissen
e.d.. en een visie op het leven van de
Zwitserse bergboer.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Gustaaf L, zn van B Kop
pend en E E Sopakuwa; Hendrik C J,
zn van A van Leeuwen en M H van Put
ten; Sjoukje, dr van F Loonstra en A
Dorst: Judith P dr van W Blok en J C
van der Vos; Johanna E, dr C A Abspoel
en J van Leeuwen: Josephine PMJ, dp
van W J J M van Noort en M J Ortgiess.
GEHUWD: F J Schild en N Spies; J G
van der Meer en A van der Linden; D
C van Sermondt en W Lamme.
OVERLEDEN: A Waasdorp, wedn, 83
Jr; D van der Geer. man. 76 Jr.
CHR. FILM-ACTIE
Afd. Leiden.
HEDENAVOND draalt in Casino
Theater om 7 en 9.15 uur nm de
prachtige film
„KLEINE MENSEN OP DE
GROTE WEG!"
Ds TOORNVLIET zal weer een kort
woord spreken over de bedoeling
van deze film.