Iets over de geschiedenis
het „Weeshuis"
van
Nakomeling van eerbiedwaardige
middeleeuwse instelling
Bijzondere uitkering van f 90.000
uit gemeentefonds nodig
3
ZATERDAG 31 JANUARI 1953
UIT RIJNSBURGS VERLEDEN
Weinigen zullen vermoeden dat het Rijnsburgse oudeliedenhuis Avond
rustin de volksmond beter bekend als „het weeshuis", de regelrechte
nakomeling is van een eerbiedwaardige middeleeuwse instelling. Nog in
de lSe eeuw droeg het gebouw zijn echte middeleeuwse naam, nl. het Hei
lige Geesthuis. Deze merkwaardige naam vormde de herinnering aan een
instelling, die in Rijnsburg in de 14e eeuw (1327) ivas gesticht nl. het
„Gilde ende Broederscap van den Heylighen Ghecst". Het doel van dit
algemeen voorkomend Gilde was de verzorging der armen, ongelukkigen
en zieken, uit Christelijke naastenliefde als vrucht des Heiligen Geestes.
Tot deze broederschap kon ieder toe- en broot aan 't block" werd gelegd omdat
treden, terwijl de leiding berustte bij de
.„.Heiliighe Gheestmeesteren". voorlopers
van de huidige diakenen of armbesluur-
ders. In Rijnsburg waren de aaellijki
nonnen alle gildezuster. Hun laatste, wils
beschikking bevat in de regel een legaat
voor het Gilde.
Reeds van 1429 dateert een schenking
aan een huis in de Kerkstraat
,.het
Het weeshuis te Rijnsburg om
streeks 1900 (tekening drs W.
Glasbergen).
Ambacht van Rhijnsburg waar arme
vrouwen wonen". In 1477 is er sprake
van de „stichting van een „hospitael"' te
Rijnsburg. aan de ..Coestraet". Dit was
bestemd voor „de rechter (waarlijk) arme
menschen" en door broeder Huych Sy-
monsz. Rechlervoirt (een Dominicaner
monnik uit Haarlem) daartoe beschik
baar gesteld. Opvallend is dat reeds toen
<ie kerkelijke liefdadigheid meende te
moeten onderscheiden, arme en waarlyk
arme mensent Over deze stichting kwam
echter ongenoegen met de pastoor, zo
zelfs, dat de Paus om inlichtingen ver
zocht (Bul Paus Sixtus IV 13 Juli 1481;
Rijksarch. invent. Rijnsburg nr 953).
Een en ander heeft de stichting van het
"hospitaal reeds in de kiem doen smoren.
Het huis aan de Kerkstraat behoorde
waarschijnlijk aan het H. Geestgilde. Na
de Hervorming zou deze inrichting ver
plaatst zijn naar de plaats waar nu
..Avondrust" staat. Het bestuur was van
nu af aan, in handen van de „Ghilde an
Diaconie armmeesters". waarbij de „Ghil-
de" voortaan de rol van Burgerlijk Arm
bestuur vervulde. De vergaderingen van
dit Regentencollege werden zowel door
de schout als de predikant bijgewoond.
Jammer genoeg is het archief van deze.
in de 17e en 18e eeuw niet onbemiddelde
instelling er bestond een kaartboek
van de landerijen bijna geheel ver
loren gegaan.
De inwonenden van het ..Heilighe
Gheest of armhuys" waren ouderloze kin
deren en ook bejaarde mensen. De dage
lijkse leiding berustte bij de binnenvader
en binnenmoeder. Dit laatste in tegen
stelling met de buitenmoeders, de echt
genoten van de regenten, die het huis
houdelijk beheer en vooral de kleding
controleerden.
Heftige taferelen
Een merkwaardig gezelschap vormden
de ..Proveniers", die in het dorp en op de
..arhuyswurft" woonden en in het huis
hun maaltijden gebruikten. Voor deze
verzorging hadden zij zich ingekocht,
waarvan hun gedrag meestal getuigde.
Zij waren over het algemeen veeleisend,
vrijpostig en verre van dankbaar. Be
wust van zekere rechten, vervulden zij
bij de soms heftige taferelen, die zich
onder het oude rieten dak afspeelden, de
hoofdrol. Steeds hebben de regenten de
handen vol met het handhaven
huiselijke vrede en het bewaren
orde.
De weeskinderen moesten reeds jong
een vak leren, veelal buiten het dorp
dat zij bij hun leermeesters intern wai
Soms bedongen de regenten, dat deze
kinderen in de winter twee maanden
de avondschool moesten bezoekenDe
jongens werden uitbesteed bij de mole
naar. schoenmaker, lintwerker (wever)
of bij een tuinder. Ook bij de koster-
schoolmeester kwam In 1760 een leerling
■uit „het Huys".
De meester bedingt „dat die jongeling
ten allen tijden ten mijnen dienste zal
zijn. zoo door de week in het school als
des Sondags in de kerk of in mijn huys"
en belooft hem te onderwijzen .Jn het
leezen, zingen, schrijven, cijfferen. boek
houden en navigatie en hem daarin voor
zoo veel mij mogelijk Is tragten in zoo
verre tot perfectie te brengen, dat hij in
tijd en wijlen tot een schoolmeesters
plaats bekwaam wierde". En Jan Zwaan,
zo heette de jongeman, was een goede
leerling. Reeds in 1766 wordt hij als on
dermeester aangenomen bij Meester van
der Jagt te Hillegom.
De jonge Cornelis Adrichem zeilde in
1748 met het schip ..de Elzwout" voor de
Oost-Indische Compagnie uit, naar de
Oost op een gage van vijf guldens per
maand.
De meisjes werden meestal verhuurd
als „dienstmaagd". Zoals Geertje Lam
mens in 1731 „voor 22 gulden per jaar en
twee hemden mitsgaders 2 stuyvers per
week aan Geertje tot zakgeld". Wanneer
dezo meisjes tot een trouwdag kwamen
zorgde het Huys voor een uitzet en een
zeker bedrag aan geld.
de aankoop van geestrijk vocht
haar kleding door hot Armhuys bekos
tigd naar do lommerd had gebracht.
Alle verzorgden moesten de kerk be
zoeken en daar blijven tot de predikant
de zegen had uitgesproken. Zij werden
bij de collecten overgeslagen. Om zich
kenbaar te maken moesten de mannen
tijdens de collecte de hoed afzetten (men
hield tijdens de dienst de hoed op), de
vrouwen moesten zich buigen, wanneer
de collectant naderde.
Dorpswapen
Een interessante mededeling over het
dorpswapen vinden we in een besluit van
21 Nov 1740 nl. „dat voortaan de ouder-
looze kinderen moeten draagen op de
boovenklecderen op de rechterschoer een
zwarte burg op een geel velt. genaaid in
het boovcnkleed". Hier dus een beschrij
ving van het wapen van Rijnsburg, dat
evenwel merkwaardig genoeg, wat de
heraldische kleuren betreft, niet over
eenkomt met het in 1816 door de hoge
raad van adel vastgestelde wapen, waar
bij voor het schild zilver en voor d<
burcht keel is rood) werden aange
wezen.
Het oude gebouw tenslotte dat nu d«
titci ..Avondrust" voert, heeft vele ver
anderingen ondergaan. Voor de dertiger
jaren was in de Z W. hoek de Dorpswaag
ondergebracht, terwijl een somber hol
aan de ..weeshuiswurft" als arrestanten-
lokaal gebruikt werd- Dit waren de enige
overblijfselen van het vroegere Gemeen
telijke aandeel in het beheer, dat i
19e eeuw geheel aan de Diaconie overge
gaan was.
Ondanks het feit dat het oude
lighe Gheesthuys" door de modernisering
der laatste jaren veel van zijn oud-Hol
lands karakter verloren heeft, hangt in
de nog bestaande Regentenkamer iets
van de oude sfeer. Er is nog een balie
waarvoor de „beklaagden" de verm
gen der Regenten moesten aanhoren, ter-
wel een bord met gouden krulletters de
legaten aan het huis geschonken in her
innering houdt. Ook de ..weeshuiswurft'
met haar kleine proveniershuisjes heeft
nog iets van het oude intieme dorps-
schoon bewaard.
Te hopen is dat regentenkamer
weeshuiswerf door restauratie en meubi
lering voor verdwijning behoed zullen
korden. Bij de steeds snellere verande
ring van het dorpsbeeld is zuinigheid op
het weinige dat ons uit de historie geble
ven is, wel geboden!
Het stemt evenwel tot vreugde dat de
verzorging in ..Avondrust", waar
vroeger wel eens vreemd toeging, ook
ontwikkeling en wel ten goede!
heeft doorgemaakt, waardoor vele be
jaarden nu werkelijk van een rustige
levensavond kunnen genieten.
S- LEENHEER.
Het voordeel
lange hals.
Vrij verkeer van monsters en
drukwerk
Morgen zal bij de Verenigde Naties
te New-York een internationaal ver
drag ter ondertekening liggen om mon
sters, drukwerk en reclamefilms vrij te
stellen van invoerrechten. Het verdrag
opgesteld door 34 staten.
Raad van Hillegom
Gemeentebegroting sluit met
saldo van f 39.000
Verkeersregeling in bollenseizoen is
nog niet zo kwaad
Hillegoms gemeenteraad is gisteren bijeen geweest met als voornaamste agenda
punt de begroting voor 1953. De raadsleden hadden daaruit zoveel stof tot praten
verzameld, dat de voorzitter do vergadering pas tegen middernacht, kon sluiten.
De geloofsbrieven van het nieuwe
raadslid C. van Rooden werden in orde
bevonden en dit lid kon zijn plaats in
nemen. Er moest een vacature worden
vervuld in de raad
het electriciteitsbedriif H.L.S. De
heer Topper (K.V.P.) werd in deze func
tie benoemd.
De heer Stokman was niet tevreden
over het bedrag van ƒ.30 per leerling
voor het l o. De heer Vermeer zeg reden
tot tevredenheid op dit punt, al kan Hil
legom nog niet concurreren met omlig-
Predikbeurten voor Leiden en omgeving
LEIDEN: Hervc
erk 10 u cis Vos
ds Burgy van
Oosterkcrk 10 u
rk), 5 u ds 1
10 u ds De Wit,
10 u ds V:
root;6 Vrijdag
rskerk: Eglisi
Academiscl
Mors-Rijndjjk 10.30 i
Geref Kerk art 31. 1
Chr Geref Kerk: 10
ïaker; Kooi-
Remonstr. Gei
Gemeente:
te: 10,30 u
Doopsgezinde G<
een A'dam.
Ver v vrijz Hervormden: 10.30
Leger des H:
n 7 u bidstond,
10 u heiligingsdienst,
Thykjaer (leiders van
Nederland). Maandag
Evang Christenger
isdag^8 t
Bijbellezing
ds. 5.30 u de
Bljbclbespr.
linsdag en Donderdag 9 u heilige mis,
TER AAR: Hervormde Gemeente: 9 30 i
30 u ds Stolk Scheveningen.
Geref Kerk: 10 en 6 30 u ds Heiner.
AARLANDERVEEN: Geref Kerk: 10
Chr Geref Kerk: 9 31
2.30 u leesdiens
R'dai
Her
ALPHEN AAN DEN RIJN:
emeente: Juliat
.30 u ds Scheers van Rotterdam. 6.30
d; L;..vibr.ui Gmuvdu
de C.J.M.V. Jon;
dsSt<
Lefebc
aas van Ol-
25-jarig be
rt); Martha-
in Scliraard:
daal; Hooft-
Woensdag 7.30
HAZERaWOUDE:
Gemeente;
ds Knptt-
1MADE: Hervormde Gemeen!
WdiK AAN DEN RIJN: Her
te: 10 u ds Goverts. 6 u ds
an Rijnsburg.
AN ZEE:
e Kerk 10
jeugddienst
AAN DEN RIJN: He:
LEIDERDORP
0 u ds Macksaj
.30 u ds Don va
Geref Kerk: IC
Jegstgcest.
LElMUiDEN
.30 u ds Kruijnt
Geref Kern: 9.3
LISSE: Hervormde
leer Den Blaauwen. li
(H Doop), u idem.
Geref. Kerk: 10 en 5
Chr Geref Kerk; 10 c
l 2.30 u ds Oosterh
10 e
Kerk art 31: 10 c
4 30 i
Gezicht op de Vliet in Rijnsburg omstreeks 1730 (tekening P. C. la
Fargue (gemeente-archief Leiden).
•kerk 10 u ds Mulder,
loogeveen: Zuiderkerk
i Den Haag. 6 30 u ds
Begzotingszaad Leidezdozp
Oud-Geref Gemeente: 9.30 en
Ned Prot, Bojidgeen dienst.
NOORDWIJK AAN ZEE:
Gemeente: 10 en 5 u ds Cupedc
Geref Kerk: 10 en 5 u ds Boi
NOORD WIJK-BINNEN
i Meuze
Kerk: Vinkenlar
erghslichting 1
Boter vingerdik
Voor het bewaren der orde hadden de
(regenten strenge straffen achter de hand.
Men kan daarover nog vermakelijke din
gen lezen in een oud notulenboek. Zo
werd aan de provenier Cornelis van
Heemstee op 17 October 1711 voor zes
•weken de tafel ontzegd: ..ter oorzake de
zelve zig niet heeft ontzien de zeep zelf
uit de kelder te halen en veel andere
onordentelijkheden aan de tafel te ple
gen ook de andere proveniers daartoe
ean te zetten". Drie jaren later wordt
dezelfde straf weer op hem toegepast:
.omredenen dezelve op een zeer onor
dentelijke wijze de boter komt te gebruy-
ken en dezelve vingerdik op zijn stikken
lelt".
Ook het drankmisbruik was een veel
voorkomend euvel. In die mate zelfs dat
to, 1721 een weduwe 14 dagen ,.op water
Snelle groei dwingt tot het doen
van grote investeringen
In de vergadering, die de raad van Leiderdorp gisteren heeft gehouden, kwamen
verscheidene fractievoorzitters aan het woord om hun licht te laten schUnen over
de gemeentebegroting voor 1953. De begroting kon niet sluitend worden gemaakt,
zodat de betrokken commissie meent dat een extra uitkering uit het gemeentefonds
zal moeten worden gevraagd.
De heer-Kuilenburg (R.K.) kwam het
ïrst aan het woord. Hij noemde het
gelukkig feit, dat vele gemeenten, w
onder ook Leiderdorp, in de laatste m?
den op grote schaal konden overgaan tot
het consolideren van vlottende schulden.
Maar deze medaiUe heeft ook haar keer
zijde: Voor de langlopende geldleningen
een hogere rente verschuldigd. Er ont
staat dus een hogere rentelast voor de
gemeente.
De fractie kan zich verenigen met het
feit, dat een extra uitkering uit het ge
meentefonds moet worden geraamd om
het tekort te dekken. Spreker vestigde
de aandacht op het belang van aantrek-
lndustrieën en, daarmee
onverbrekelijk verbonden, de woning
bouw. De grootte van een woning is van
invloed op de normale gezinsvorming.
Spreker drong er daarom bij B. en W.
bij eventuele volgende bouw
plannen ook woningen met meer dan
drie slaapvertrekken op te nemen. De
heer Kuilenburg richtte verder de aan
dacht op het waterleidingprobleem in
verband met de reconatruotie van de Van
der Valk Boumanweg. Zou het college
ns ernstig in overweging kunnen
drinkwater te doen toevoeren naar
de wijk achter de Dwarsweteringkade?
Spreker brak verder een lans voor het
openstellen van de sportvelden voor alle
sportbeoefenaars van Leiderdorp. Het
subsidie is ten slotte niet alleen voor een
bepaalde bevolkingsgroep. Ten slotte in
formeerde spreker naar de mogelijkheid
samenwerking met de gemeente
Woubrugge een behoorlijke verlichting te
krijgen van de Hoogmadeseweg.
I Belastingen
De volgende spreker was het lid van
e A.R. fractie de heer L Los. Na de
•ens uitgesproken te hebben, dat de
minister uitvoering zal geven aan de in
gediende voorstellen op financieel gebied
vroeg hij, of het college op het stand
punt staat dat het voor een gezond finan
cieel beleid gewenst is rente en aflossing
per object te bepalen. Vorig jaar heeft
de A.R. gevraagd naar de mogelijkheid
verlaging van de straatbelasting.
Deze post is nu ƒ1000 hoger geraamd,
hoewel het woningaantal groter is ge
worden. Zou het college dit jaar aan het
oude verzoek kunnen voldoen?
Spreker vroeg voorts of de verbetering
ïn de verlichting van andere hoofd
wegen dan de thans in voorbereiding
zijnde werken nu al geheel is onder-
B. en W. bereid aan eventuele aanvragen
op dit punt gevolg te geven? Een in
vorige jaar gedaan verzoek werd
herhaald, n.l. het verstrekken van de
tekst van verordeningen aan de raads
leden.
Spreker vestigde voorts de aandacht op
het onjuiste van de thans bestaande toe
stand, dat de plaatselijke overheid geen
eigen politie heeft. Kan op dit punt iets
worden bereikt? Ten slotte zou hij graag
bevorderd willen zien dat eafé's 's
dags sluiten en dat er toezicht komt op
plaatselijke uitleenbibliotheken.
Doeskwartier
Namens de C.H. sprak de heer E. J.
Veldhuyzen: Hij gaf eerst een overzicht
de in het afgelopen jaar tot stand
gekomen werken en kwam tot de
clusie, dat nu de ogen moeten worden
gericht op het Doeskwartier. Dit zal,
hoopt de C.H., mede tot gevolg hebben,
dat het tweeledig belastingstelsel zal
worden opgeheven. Er zullen grote
vesteringen moeten worden gedaan
het oude en te kleine fundament var
gemeente door 'n nieuwe en grote grond
slag te vervangen. Wij zullen goed doen,
niet te vallen in verkeerde zuinigheid.
De gemeentebegroting sluit, wat de ge
wone dienst betreft, met een totaal aan
ontvangsten en uitgaven van ƒ800.065,50.
Op de kapitaaldienst staat aan ontvang
sten vermeld ƒ3.161 966 en aan uitgaven
ƒ4.793.365. De begroting van grondbedrijf
en woningbedrijf werden zh.st. goedge
keurd. De gewone dienst van het grond
bedrijf heeft een nadelig saldo var
7.493,77. De kapitaaldienst sluit met eer
totaal aan ontvangsten en uitgaven
ƒ26.437,54. De gewone dienst van
het woningbedrijf heeft aan ontvangsten
ƒ91.441,60 en aan uitgaven ƒ90.230,92. De
kapitaaldienst heeft aan ontvangsten
uitgaven een totaal van ƒ1.011.499,05.
Antwoord
In zijn antwoord op de algemene be
schouwingen merkte de voorzitter op, dat
de hoge huur voor woningen voor grote
gezinnen vaak een bezwaar is. Er zou
vragenlijst" moeten circuleren onder
de gegadigden of ze ook een hoge huur
kunnen betalen. Wat de watervoorziening
de Dwarsweteringkade betreft, bij de
Driegaternbrug staat een pomp waar men
gratis water kan halen. Het leggen van
transportleiding daar kost te veel.
zocht. De heer Los wenste ingelicht te j Wat de sportvelden aangaat, R.C.L. be-
worden over de vraag, of het eigen wo-1 speelt het veld Zaterdagmiddag en het
ningbezit wordt bevorderd of niet. Zijn verdient geen aanbeveling nog een wed
strijd daarop te laten houden omdat het
veld anders niet in goede staat blijft.
B. en W, achten het niet verantwoord
buitenwegen, zoals de Hoogmadeseweg,
te verlichten. Toezicht op uitleenbiblio
theken is niet nodig zolang daartoe geen
aanleiding bestaat. De overheid heeft tot
taak de Zondagsrust te handhaven, niet
de Zondagsheiliging, merkte de voorzit
ter op inzake het eventueel sluiten van
eafé's op die dag. Het college is steeds
voorstander geweest van particuliere
bouw. Als de mogelijkheid bestond
men financieel minder-draagkrachtigen
wel gemeentecrediet willen geven.
Het punt aankoop van grond was d«
vorige maal aangehouden. B. en W. deel-
den thans mede, dat de grond van de
heer P Boot was aangekocht voor
3553,50.
De begroting werd vervolgens punts
gewijs behandeld en aangenomen.
Het bedrag per leerling voor de open
bare lagere school werd vastgesteld op
31,05. dat voor de bijzondere ulo -school
op ƒ38,70.
Benoemingen
BU de ingekomen stukken bevond zich
een schrijven van wethouder Van Win
kel, dat hij de vergadering niet kon bij
wonen. De voorzitter deelde mede, dat
voortaan op de laatste Vrijdag van elke
maand een vergadering zal worden ge
houden. De aanbesteding van de recon
structie van de Van der Valk Bouman
weg heeft tot resultaat gehad, dat i
de laagste inschrijver, fa Beerenberg
gebr. J. en F. van Wyck te Alphen i
den Rijn het werk is opgedragen voor
de som van ƒ551.395. De inschrijvings
biljetten voor het boirwryp maken var
de gronden in het Zijlkwartier luiden als
volgt: Fa Riens ƒ31.440, M. van der Vel
den ƒ33.339. Van Halen ƒ33.550, Bakker
'"".910. Het werk was begroot op
ƒ34.500. De gunning is aangehouden.
Als lid van de woningcommissie werd
herbenoemd de heer A, Mol. Het is ge
lukt voor de gemeente een lening te
sluiten, van ƒ700.000 tegen 4 procent
looptijd van 40 jaar. Er behoefde
niet 1 procent omzetprovisie te worden
betaald, wat de gemeente ƒ7000 scheelt.
Inplaats van de heer C. Hobo. die ontslag
zijn functie van onbezoldigd ambte
naar van de burgerlijke stand had ge
vraagd, werd gekozen de heer S. J. Braat,
adjunct-commies 2e kl. ter gemeente
secretarie. Voor 1953 werd tot genees
kundige, belast met het verrichten van
kosteloze inenting en her-inenting, be
noemd dokter G. A. de Bruijne. In de
tot wering van schoolverzuim
werden herkozen de heren R. v. d. Hoek.
J. B. Blankenstein, P. C. T. de Jong, C.
Meerburg en mevrouw A. J. E. J. Per
sant SnoepVan Binnendijk.
De afdeling ZoeterwoudeLeiderdorp
an R.K. kinderuitzending krygt een
subsidie van ƒ0.75 per verpleegdag per
kind, tot een maximum van 43 verpleeg-
dagen.
De commissie tot onderzoek van de ge
meentebegroting meent in het uitgebrach-
rapport. dat het begrotingstekort niet
verontrustend is. aangezien dit ten nauw
ste samenhangt met de snelle groei
van Loosdi
OEGSTGEEST: Hervormde
Groene Kerk 10.30
i ds di
Doop); Pauluekeik 10 i
Callenbai
ds Visser,
lugddienst);
tors 9 u ds canenoacn,
Geref Kerk: 10 u ds Eringa,
ronkert Leiden.
Geref Kerk art 31: 8 30 en 3 u c
ng R.burg.
Ver v vrijz Hervormden: 10.30 u i
NIEUWE WETERING:
OUDE
Geref Kei
9.30 e
)0
RIJNS ATERWOUDE:
9.30 i
6.30 i
Her
morgens H Doe.
Chr Geref Kerk: 9.30
Donderdag 7 u ds Albc'r
RIJNSBURG: Herv
Grote Kerk 10 u ds de
ds Bontlng; Kleine Kerk 10 i
ds Gove
Katwijk
Jerg S.helm, 10.30 en
u ds Post.
Geref Kerk art 31: 1
ilng.
Chr Geref Kerk: 10 e
Jlnsdae 7.30 u ds Lam
SASSENHEIM: Her
ds Knottnerus var
i ds Walvf
ïeref Ker"
9.30 i
Ned Prot Bond: 10.30 u
VALKENBURG: Hervormde Gen
0 u ds Moerenhout van Katwijk aa
.30 u ds Burgy van Den Haag
Geref Kerk 10 en 5 u ds Post (oud-
(VOUBRUGGE: Her
gende gemeenten. De heer Vermeer had
enige reserve t.a.v. de herziening van het
uitbreidingsplan. Spreker wilde dit liever
niet langer uitstellen. De heer Bakker
vroeg bij de post van 10.000 voor de
bescherming bevolking of de gemeente
nog iets te zeggen had over de aanschaf
fing van materiaal. De burgemeester
zette de organisatie uiteen. De officiële
werving van vrijwilligers is hier nog niet
begonnen,
Als eerste hield de heer Vermeer een
algemene beschouwing over de begroting.
Men moet z.ich niet blind staren op het
saldo van 39.000. Er zijn nog belangrijke
uitgaven te wachten. Spreker stelde voor
een aparte commissie voor de woning
bouw te benoemen en sprak zijn verwon
dering uit over het feit. dat het gym
nastieklokaal van Concordia wel aan de
St Josephscholen is toegewezen, terwijl
dc Chr. burgerschool het gymlokaal in
Weltevreden niet kon krijgen. Hij vroeg
voorts aan B. en W. alle moeite te doen
de dreigende maatregelen om het verkeer
in het bollenseizoen buiten de gemeente
om te leiden te onderzoeken en zo moge
lijk te voorkomen.
De heer Bakker vroeg de aandacht
voor grote gezinnen bil de huisvesting en
voor de werkverruiming bü stijgende
werkloosheid. De heer Keijzer vroeg
af of B. en W. niet al te voorzichtig zijn
bij de woningbouw. Is verdiepingbouw
niet mogelijk?
In zyn antwoord zei de voorzitter,
dat plannen voor nieuwe scholenhouw
op stnpel staan. B. en W. zullen pi
beren of hierbij ook gymlokalen kun
nen worden gebouwd. Het gebruik
Weltevreden als gymlokaal kan
nieuw worden bezien, nu de Beurs uit
valt. Wat de verkeersregeling betreft
zal het nadeel voor de hollengemeen
ten niet klemmen, omdat het verkeci
op de terugweg Juist door die gemeen
ten wordt gevoerd. Deze zaak is trou
wens nog steeds in onderzoek. Hei
houwen van huizen voor grote gezin
nen ondervindt van hogerhand mo«'
lijkheden. Men hoopt tegen het naja:
enige objeeten ter werkverruiming tc
kunnen beginnen.
Tussen de voorzitter en de heer Van
Egmond ontspon zich een discussie
de kermis op het remiseterrein. De
zitter vroeg zich af of men de kermis
moet weren, daar het toch al het laatste
jaar zal zijn dat deze komt, gezien de
plannen met het terrein.
"Binnenkort zal een speciale vergade
ring van de raad worden gehouden
het gasbedrijf. V.V.V. zal door eer
grotingswyzlging, ƒ2500 subsidie oni
gen, tenminste als de plannen voor dit
jaar bekend zijn. De subsidie voor het
kleuteronderwijs werd, op voorstel
de heren Stokman en Vermeer, verhoogd
van ƒ15 tot ƒ20 per kind.
Licht verdeelde markt
AMSTERDAM. 30 Januari. De markt
heeft vandaag een enigszins verdeeld
loop gehad, maar over het algemeen
men tóch niet ontevreden over de stem
ming. De beroepshandel neigde ertoe
stukje af te geven, vooral in dc
cultures, doch het aanbod werd vrij ge-
--akkelijk opgevangen
De noteringen hier bleven lets by gis
teren ten achter, maar niettemin kunnen
de Indonesische maatschappyen op
gunstige week terugzien. Koerswin-
van vyf tot acht procent komen vrij
voor. Ook de omzetten bewegen
zich op een hoger peil Gisteren
totaal ruim twee en een kwart millioen
nominaal voor de aandelen. Dit duurt
al sinds het begin van het jaar, zodat de
omzet in Januari weJ zeer gunstig zal af
steken by de vorige maand Een outsider
leesdlenst. I ging gisteren met de grootste omzet stry*
ken, nameiyk Vereenigde Vorstenlanden
met f 130.000 daarna volgde AKU met
f 71 000. Deli f 64.000. HVA f 59 000. Sc
nembah f48.000 en Amsterdam Rubber
f 29.000.
De internationale industrieën hielden
zich vandaag uitstekend. Olies werden
licht gevraagd voor buitenlandse reke
ning, maar locaal aangeboden, zodat hier
in weinig verandering kwam De voorge
nomen uitbreiding van de Enkalonfa-
briek te Emmen heeft een gunstige in
druk in de Akuhoek gemaakt, waar de
koers bijna twee punten steeg. CJnilever
en Philips goed op peil.
De emissie van de Zuid-Hollandsche
Bierbrouwery schynt in goede aarde ge
vallen te zijn. De claims werden geadvi
seerd op f38 bieden by een theoretische
waarde van f27 daar er zo goed ais geen
aanbod was. werd hierin nog niet ge
handeld. De scheepvaartafdeling kwam
op een iets lager niveau. Het onveran
derde dividend van 3 procent der K.N
S M. wekte enige teleurstelling. De beurs
had op tien procent gerekend. Lappen
Nedam golden f 183 (f 177) in verband
met de derde uitkering op de aandelen
Administratiekantoor Unitas zette de stij
ging voort tot 372. Staatsfondsen veran
derden feitelijk niets, doch de handel is
hier de laatste tyd ineengeschrompeld
Het agio voor Amerikanen bleef nihil
Prolongatie 3 procent.
Uit de pers
ds B'
..Huwelijkspro-
u ds Jong
i Wij ma var
Hervormde Genie
ds Zandt Delft
ZOETERWOUDE: Her\
RADIO BLOEMENDAAL: 9. 10 30
.30 u dr Koele, 12 u ktnderkerk.
ZWAMMERDAM: Hervormde Gemeent
en 6.30 u ds v d Broeck (des morgei
Geref Kerk: 10
de gemeente. Zij vreest, dat thans om
bijzondere uitkering uit het gemeen
tefonds zal moeten worden gevraagd.
Voor onvoorzien blijft nog een bedrag be
schikbaar van ƒ6.316,87. Dit bedrag is
onvoldoende. De commissie dringt er dan
ook met klem op aan de geraamde bij-
80.000 te brengen
zondere uitkering
op ƒ90.000.
Zy wil bij G.S.' er op aandringen, dat
de jaarwedden voor dc wethouders wor-
den gebracht van 520 op 750 en stelt
leden van een stembureau voortaan
ƒ10 per dag te geven, in plaats van ƒ8.
In hun antwoord merken B. en W. op,
dat uitbreiding van het waterleidingnet
aanleg van transportleidingen geen
invloed uitoefenen op de byzondere uit
keringen, aangezien de waterleiding zich
zelf bedruipt. Niet rendabele investerin
gen zijn er de oorzaak van, dat om een
byzondere uitkering moet worden ge
vraagd, zeker tot een bedrag van 00.000
Het college gaf de raad in overweging
bij G.S. op aan te dringen dat de ge-
Imeente hoger wordt geclassificeerd.
Studenten in nood
TN het C.H. weekblad Koningin e:
-I Vaderland reageert prof dr G. I
van Niftrik op ccn artikel van de heèr
Krol in hetzelfde blad betreffende t
vraag of het onderwijs kosteloos gegevi
moet worden. Ook hij zou niet voor vo
komen afschaffing van het schoolgel
willen pleiten, maar hi.i wijst wel op d
nood van de middenstand:
„De situatie is op dit ogenblik zó, da
men wel heel véél verdienen moet, al
men ziin kinderen uit eigen middelen
laten studeren. Een middenstander kS
dat niet meer. Hij moet zijn zoon e
paald bedrag per maand beloven, e
moet die jongen verder maar zien. dat h
zich redt. Dat wordt een voortduren
bccfelen om beurzen Of men wordt
student, wat ellendige gevolgen heeft n
voor de studie óf voor de gezondheid
voor beide.
Met afschaffing van het schoolgeld z
de middenstand thans het meest gediem
ziin: niet in de eerste plaats de arbei
dei-swereld.
Ik meen dat het huidige Nederlan
ziin intellectuelen vermoordt. Onder
duizenden studenten van Amsterdam züi
er honderden die lang niet alle daeei
warm eten krygen. Ik wéét. dat de meest
studenten een uiterst armoedig bestaai
leiden Geen geld voor boeken geei
geld voor ontspanning geen geld
kleding en voedsel.
Als wij als C.H U alleen maar wten t
zeggen, dat wy tegen kosteloos onderwij
zijn. omdaUonderwijs de zaak der ouder.
r maar wat voor over moeter
hebben, dan zyn wy ónrhristelyk
buiten de werkelykheid".
Een daad aevraaoc
"rvE heer Krol antwoordt prof. Vat
U Niftrik in het volgende nummer
Koningn en Vaderland. Hiiii
het er mee eens ..dat het huidige Nederj
land ziin intelleuctuclen vermoord" en
hij ondersteunt het berorn van de hoog-i
leraar op de offervaardigheid: i
..Daarombeurzen! Maar de rybsj
beurzen moeten later terugbetaald
den. Och ja, maar ook die eis i$
verandering vatbaar, Laat men de
voorschriften herzien Punt één.
Tedere kerk collectere dit jaar
minste één keer voor onze noodliidendi
theologische studenten Wat. is f 1000 pet
kerk in deze nood' Met wat goede
kan het Punt twee
De industriëlen offerden een paar jaai
geleden nog een vrij groot bedrag
de volksvoorlichting in zake het
Wat wou ik. dat ik deze dui
zenden aan de professor kon overmaken)
Deze industriëlen zouden er meer ple-j
zier aan beleven dan toen. Wie de Intel-
lectuele middenstand financieel gezond
maakt, bestrydt het communisme beter,
dan door papierlawines, die velen zwij
gend laten neerstorten.
- nu stelt professor G. C. v. N. voor:
landelyk comité, om te zorgen voor;
beurzen". Prachtig, punt drie.
Ik ga daar gaarne mee accoord. Maar..
Ie wens vraagt een daad. Hier is een
christenplicht. De C.H.U. is een politieke)
groep, peen filantropische instelling. Dat
belet niet, dat we uit C.H. kring deze)
ak aanpakken en goed aanpakken.
.Daarom geen brave betuigingen van
„dit is de oplossing". Iedere medestan
der girere meteen een groot of klein be
drag. daarna vormen we eventueel een
comité".
Niet kosteloos
ran het
blad Koningin en Vaderland!
r aanleiding van de gedachtenwisse-
ling tussen prof. Van Niftrik en de heer
Krol oa. het volgende:
,Wij kunnen ons voorstellen, dat vele
lezers, na de ontboezeming van prof. v.
N gedacht hebben: Moeten dan al die
„begaafde" kinderen maar studeren aan
een Hogeschool, of de ouders het kunnen
bekistigen of niet? En dan liefst op onbe
zorgde wijze? Er komt by de ouders ge
lukkig enige kentering in de aanbidding
de „witte boord", maar velen menen
nog steeds, dat men via de „overall" voor
de toekomst niet gelukkig kan zyn.
„Begaafde kinderen uit middenstands
kringen mogen als student best weten en
ondervinden, dat vader en moeder met
grote moeite de onkosten der studie kun
nen betalen. Ook staan voor de werkelijk
„begaafde" kinderen na 't ULO-diploma
avond-Lycea en HBS ver
schillende mogelijkheden open om, al
verdienende de weg naar Universiteit te
vinden.
En dan? Wel dan moet een beurs voor
ouders tot eer bepaald inkomen tot het
igelijke behoren.
.Kosteloos onderwijs" stuit ons met
prof. v. N. tegen de borst. Het leunen
tegen de staat, het wegvallen van eigen
twoordelijkheid, het onbezorgd zich
kunnen uitleven brengt ons in de rich-
volk „op krukken". Gratis
schoolmelk, schoolvoeding, schoeisel zijn
evenveel wensen die naar ihetzelfde re
sultaat lelden".
WASSENAAR
Spreekbeurten
Voor de Hervormde evangelisatie zal
morgenavond 5 uur in Excelsior spreken
ds Abma van Rotterdam. Woensdagavond
spreekt ds Timmer van Nieuwer-
kerk aan de IJssel.
Kans op vergader- en recreatieruimte
in Lisse
Rehobothheelt vezmoedelijk langste
tijd bestaan
Het Is in Line met de vergader- en recreatieruimte niet vroiyk gesteld. „Rehoboth"
en gebouw van de Hervormde Gemeente, is een sfeerloos geval, waarover heel
rat klachten zouden zyn te noteren. En wat Llsse verder rUk is aan vergaderzalen
Is ook niet veel bUzonders. In de laatstgehouden raadsvergadering heeft de bur
gemeester dan ook gesproken over de noodzaak van een oplossing.
In Hervormde kring is men reeds lange
tyd bezig geld in te zamelen voor
jeugdhonk. De Dinsdag te openen bazar
voor dat doel georganiseerd. Zijn wij
goed geïnformeerd, dan heeft mer
plannen voor alleen maar een jeugd
honk laten varen. Een modern vergader-
recreatiegebouw staat op het pro
gramma.
Er is een voorbereidingscomité ge
vormd, dat in andere plaatsen zyn licht
heeft opgestoken over de wyze. waarop
men daar een dergeUjk gebouw exploi
teert. In Lisse weet men nu dus goed
wat men doen kan en laten moet. De
besturen van de Lisser verenigingen zul
len worden gepolst over de vraag, hoe
groot het gebouw zal moeten worden.
Dan pas kan aan een architect opdracht
worden gegeven een ontwerp te maken.
Het voorbereidingscomité vermoedt, dat
het gebouw aan de Achterweg zal komen
op de plaats waar nu „Rehoboth" nog
Vermoedelijk zal de zaal 500 mensen
moeten kunnen bevatten, er zal een
toneel in moeten komen en, misschien,
een' brandvrye filmcabine. Een keuken
en foyer voltooien dan het geheel, waar
in ook nog een aantal kleine vergader
zalen zou moeten komen.
Het is nu maar afwachten of men het
nodige kapitaal spoedig byeen zal weten
te brengen.
Woensdagavond 11 Februari zal de
V.C.J.C. in het gebouw van de Ned.
Protestantenbond aan de Muzenstraat
het spel „Roof en geloof" opvoeren.
Sfeer in 't gezin?
De „Nieuwe Leidscbe" er int
